LS DIA PHUONG THANH HOA

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tiết 44: THANH HÓA TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG CUỐI THẾ KỈ XIX.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Vua Hàm Nghi. Chiếu ra ngày 13/7/1885 Tôn Thất Thuyết.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> I. Thanh Hóa trong buổi đầu phong trào Cần Vương. THANH HÓA TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG CUỐI THẾ KỈ XIX III. Đặc điểm, vị trí, ý nghĩa của phong trào yêu nước chống Pháp ở Thanh Hóa cuối thế kỉ XIX. II. Một số cuộc khởi nghĩa, căn cứ tiêu biểu.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tiết 44: THANH HÓA TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG CUỐI THẾ KỈ XIX I. THANH HÓA TRONG BUỔI ĐẦU PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG Các địa phương tham gia trong buổi đầu phong trào Cần Vương ở Thanh Hóa : Tỉnh lị Thanh Hóa, Quảng Xương, Hoằng Hóa, Nông Cống, Vĩnh Lộc, Hà Trung, Nga Sơn, Tĩnh Gia, ....

<span class='text_page_counter'>(6)</span> LƯỢC ĐỒ THANH HÓA TRONG BUỔI ĐẦU PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG Mường Lát Quan Hóa Bá Thước Quan Sơn Lang Chánh. Cẩm Thủy Ngọc Lặc. CHÚ GIẢI THANH HÓA Hoằng Hóa. Các địa phương tham gia trong buổi đầu phong trào Cần Vương Đánh thành Thanh Hóa đêm 11 rạng ngày 12/3/1886. Thạch Thành Bỉm Sơn. Nga Yên Vĩnh Lộc Hà Trung Sơn Định Thường Thọ Xuân Hậu Lộc Thiệu Hóa Xuân Hoằng Triệu Sơn THANHHóa Đông HÓA Sơn Sầm QuảngSơn Xương Như Nông Xuân Như Cống Thanh Tĩnh Gia. NGHỆ AN.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Tiết 44: THANH HÓA TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG CUỐI THẾ KỈ XIX I. THANH HÓA TRONG BUỔI ĐẦU PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG Các địa phương tham gia trong buổi đầu phong trào Cần Vương ở Thanh Hóa : Tỉnh lị Thanh Hóa, Quảng Xương, Hoằng Hóa, Nông Cống, Vĩnh Lộc, Hà Trung, Nga Sơn, Tĩnh Gia, ... Các thủ lĩnh đầu tiên của phong trào Cần Vương ở Thanh Hóa : 6. Cầm Bá Thước 1. Trần Xuân Soạn 7. Hà Văn Mao 2. Tôn Thất Hàm 8. Tống Duy Tân 3. Nguyễn Quý Yên 9. Phạm Bành 4. Nguyễn Phương 10. Hoàng Bật Đạt 5. Lê Ngọc Toản.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TRẦN XUÂN SOẠN, NGƯỜI PHỤ TRÁCH PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG Ở THANH HÓA. Chân dung Trần Xuân Soạn trên tem Việt Nam.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TRẦN XUÂN SOẠN, NGƯỜI PHỤ TRÁCH PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG Ở THANH HÓA Trần Xuân Soạn (1849-1923) là người làng Thọ Hạc (nay là phường Đông Thọ, thành phố Thanh Hóa), xuất thân là nông dân nghèo, tòng quân thay cho con một phú hào trong làng để lấy tiền nuôi gia đình. Trong thời gian đi lính, do có công lớn trong việc tiễu phỉ nên ông được thăng chức đề đốc. Năm 1884, Trần Xuân Soạn được điều về Huế để cùng phái kháng chiến lo phòng giữ kinh thành. Sau thất bại trong cuộc phản công quân Pháp đêm 4 rạng ngày 5 tháng 7 năm 1885, Trần Xuân Soạn cùng Phạm Bành, Đinh Công Tráng đi xây dựng cứ điểm Ba Đình (Thanh Hoá), tiếp tục chỉ đạo cuộc kháng chiến. Đầu năm 1887, Ba Đình và Mã Cao thất thủ, ông rút quân lên Điền Lư, châu Quan Hoá (nay là huyện Bá Thước) xây dựng lại lực lượng. Thấy Trần Xuân Soạn cứng cỏi quá, quân Pháp đào mồ lấy cốt cha ông thiêu hủy ở giữa đường, cốt để dụ ông ra hàng, nhưng không thành công. Ít lâu sau, ông sang Long Châu (Quảng Tây, Trung Quốc) gặp Tôn Thất Thuyết để bàn chuyện xin viện trợ và tổ chức lại lực lượng, nhưng rồi bị mắc kẹt luôn ở bên đó . Ở Long Châu, được sự giúp đỡ của một số sĩ phu Hoa Nam, ông đã tổ chức được mấy toán quân và nhiều lần về hoạt động ở biên giới . Năm 1923, Trần Xuân Soạn mất tại Long Châu, thọ 74 tuổi..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Tiết 44: THANH HÓA TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG CUỐI THẾ KỈ XIX I. THANH HÓA TRONG BUỔI ĐẦU PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG II. CÁC CĂN CỨ VÀ CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Hoàn thành bảng thống kê sau về phong trào Cần Vương ở Thanh Hóa TT. Tên khởi nghĩa, phong trào tiêu biểu ( Đặc điểm ). Tên người lãnh đạo. Căn cứ đóng tại. Thời gian tồn tại. Kết quả. 1. Khởi nghĩa Tú Phương (Nổ ra trong thời kì đầu phong trào Cần Vương ). (1điểm). (1điểm). (1điểm). (0,25 điểm). 2. (1điểm). Phạm Bành, Đinh Công Tráng, Hoàng Bật Đạt. (1điểm). 1886- 1887. (0,25 điểm). 3. (1điểm). Tống Duy Bồng Trung- Đa Bút (1điểm) Tân, Cao Điển ( Vĩnh Tân- Vĩnh Lộc). 4. Phong trào ở miền Tây (1điểm) Thanh Hóa ( Tiêu biểu cho phong trào đấu tranh của đồng bào miền núi cả nước ). *Trịnh Vạn (Thường Xuân) *Điền Lư (Bá Thước) *Mường Kỉ ( Bá Thước). (1điểm). (0,25 điểm) (0,25 điểm).

<span class='text_page_counter'>(12)</span> PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG THANH HÓA CUỐI THẾ KỈ XIX TT. Tên khởi nghĩa, phong trào tiêu biểu ( Đặc điểm ). Tên người lãnh đạo. Căn cứ đóng tại. Thời gian tồn tại. Kết quả. 1. Khởi nghĩa Tú Phương (Nổ ra trong thời kì đầu phong trào Cần Vương ). Nguyễn Phương (Tú Phương). Ổn Lâm- Kì Thượng ( Nông Cống, Như Thanh). 1885- 1886. Thất bại. 2. Khởi nghĩa Ba Đình ( Khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương ở Thanh Hóa). Phạm Bành, Đinh Công Tráng, Hoàng Bật Đạt. Ba làng Thượng Thọ, Mậu Thịnh, Mĩ Khê ( Ba Đình, Nga Sơn, Thanh Hóa). 1886- 1887. Thất bại. 3. Khởi nghĩa Hùng Lĩnh ( Bước phát triển mới của phong trào Cần Vương ở Thanh Hóa). Tống Duy Bồng Trung- Đa Bút 1887-1895 Tân, Cao Điển ( Vĩnh Tân- Vĩnh Lộc). Thất bại. 4. Phong trào ở miền Tây Thanh Hóa ( Tiêu biểu cho phong trào đấu tranh của đồng bào miền núi cả nước ). Cầm Bá Thước, Hà Văn Mao, Hà Văn Nho. Thất bại. *Trịnh Vạn (Thường Xuân) *Điền Lư (Bá Thước) *Mường Kỉ ( Bá Thước).

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Mường Lát. Căn cứ Điền Lư, Căn cứ Mường Kỉ. Khởi nghĩa Hùng Lĩnh (1887-1895). Quan Hóa Bá Thước Quan Sơn Lang Chánh. Căn cứ Trịnh Vạn. Lược đồ các trung tâm Cần Vương ở Thanh Hóa Các cuộc khởi nghĩa lớn nhất Phong trào đấu tranh ở miền núi, các căn cứ phụ trợ. =. Cẩm Thủy. Thạch Thành. Khởi nghĩa Ba Đình Căn cứ (1886-1887) Mã Cao Bỉm Sơn. Ngọc Lặc. Vĩnh Lộc Hà Nga Yên Trung Sơn Định Thọ Xuân Thường Hậu Lộc Thiệu Hóa Xuân Hoằng Triệu Sơn Đông THANH Hóa Sầm HÓA Sơn Sơn Quảng Như Nông Xương Xuân Cống Như Thanh. Căn cứ Ổn Lâm -- Kì Thượng của Tú Phương NGHỆ AN. Tĩnh Gia.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> KHỞI NGHĨA NGUYỄN BA ĐÌNH (1886-1887) PHƯƠNG (1885-1886) Mường Lát Quan Hóa Bá Thước Quan Sơn Lang Chánh. Cẩm Thủy. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887). Thạch Thành. Bỉm Sơn Hà Yên Vĩnh Lộc Trung Nga Sơn Định Thường Thọ Xuân Hậu Lộc Thiệu Hóa Xuân Hoằng Đông THANHHóa Triệu Sơn HÓA Sơn Sầm Sơn Quảng Xương Nông Như Nông Cống Xuân Cống Như Thanh Ngọc Lặc. Căn cứ Ổn Lâm -- Kì Thượng của Tú Phương. Tĩnh Gia.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> NGA VINH BA HÀ TRUNG ĐÌNH. NGA TRƯỜNG. NGA THẮNG. Vị trí căn cứ Ba Đình trên bản đồ huyện Nga Sơn.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Sơ đồ công sự phòng thủ Ba Đình (thuộc địa phận 3 làng Thượng Thọ, Mậu Thịnh, Mỹ Khê, xã Ba Đình, Nga Sơn, Thanh Hóa).

<span class='text_page_counter'>(17)</span> NGHĨA BAviết ĐÌNH Điền vào chỗ chấm để KHỞI hoàn thành đoạn sau về khởi nghĩa Ba Đình khởi nghĩa tiêu biểu nhất Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887) là cuộc .............................................................. trong phong trào Cần Vương ở Thanh Hóa. Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Phạm Bành, Đinh Công Tráng, Hoàng Bật Đạt... là...........................................................................................Căn cứ được xây dựng trên Thượng Thọ, Mậu Thịnh, Mĩ Khê địa phận 3 làng ..........................................................................(thuộc xã Ba Đình, mô nhất huyện Nga Sơn). Đây là công sự phòng thủ quy ..............................................thời kì cuối thế kỉ XIX với nhiều loại vũ khí mới và căn cứ hỗ trợ ở các địa phương lân cận. Ban đầu, nghĩa quân mở các trận đánh nhỏ tiêu diệt sinh lực địch. Tháng 12/1886, nghĩa quân đã đập tan cuộc tấn công lần 1 vào căn cứ do Metzingơ và Đôt cầm đầu. Ngày 6 tháng Giêng năm 1887, tiếp tục đánh bại cuộc tấn công lần 2 của quân Pháp do Brixơ chỉ huy Ngày 15 tháng Giêng năm 1887, quân Pháp cắt đứt liên lạc của nghĩa quân với bên ngoài, đốt căn cứ bằng xăng. 5 ngày sau, Ba Đình thất thủ. Nghĩa quân rút lên căn cứ Mã Cao. Tại đây, nghĩa quân tiếp tục xây dựng thành lũy và chiến đấu quyết liệt với quân Pháp, song trước thế giặc mạnh, nghĩa quân tiếp tục rút lui. Đinh Công Tráng bị phản bội và hi sinh trên đường vào Nghệ An tháng 10/1887. Khởi nghĩa chấm dứt. Thời kì đầu của phong trào Cần Vương ở Thanh Hóa kết thúc Tên Ba Đình được dùng để đặt cho quảng trường lớn TP Hà Nội ở ................................................., nơi vào ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hòa..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Nghĩa quân cuộc khởi nghĩa Ba Đình bị bắt. Phụ nữ nông dân bị bắt trong khởi nghĩa Ba Đình.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> KHỞI NGHĨA HÙNG LĨNH (1887-1895) Mường Lát Quan Hóa Bá Thước Quan Sơn Lang Chánh. Khởi nghĩa Hùng Lĩnh Thạch Cẩm (1887-1895) Thủy Thành. Bỉm Sơn Hà Yên Vĩnh Lộc Trung Nga Sơn Định Thường Thọ Xuân Hậu Lộc Thiệu Hóa Xuân Hoằng Đông THANHHóa Triệu Sơn HÓA Sơn Sầm Sơn Quảng Nông Xương Như Cống Xuân Như Thanh Ngọc Lặc. Tĩnh Gia.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> VĨNH HÙNG VĨNH TÂN. VĨNH MINH. VĨNH THỊNH. Vị trí căn cứ khởi nghĩa Hùng Lĩnh trên bản đồ huyện Vĩnh Lộc.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> Tống Duy Tân trong phẩm phục tiến sĩ tân khoa năm 1875.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> TỐNG DUY TÂN (1837 – 1892) Tống Duy Tân là một nhà khoa bảng lớn, đã bỏ ấn từ quan trước thái độ đầu hàng Pháp của triều đình. Về Thanh Hóa ông dạy học và mưu tính việc cứu nước. Khi chiếu Cần Vương ban ra, ông được Tôn Thất Thuyết phong làm Chánh sứ sơn phòng Thanh Hóa. Khi khởi nghĩa Ba Đình thất bại, để tránh sự truy lùng của Pháp, Tống Duy Tân lánh đi một thời gian. Sau đó về lại Thanh Hóa tập hợp những người yêu nước cũ còn lại như Cao Điển, Tôn Thất Hàm, Cầm Bá Thước… xây dựng lại lực lượng. Ông chủ động đặt mối liên hệ với nghĩa quân ở một số nơi khác. Trong những năm 1889 1891, nghĩa quân Hùng Lĩnh đã chiến thắng nhiều trận, chủ yếu là phục kích đánh địch trên đường hành quân. Tháng 5-1892, nghĩa quân Hùng Lĩnh phối hợp với nghĩa quân sông Đà (do Đốc Ngữ chỉ huy) chiến đấu với quân Pháp do Pennơcanh chỉ huy ở Niên Kỷ và giành thắng lợi lớn. Sau đó, Pháp tăng cường càn quét vào căn cứ. Tống Duy Tân lãnh đạo nghĩa quân chiến đấu cầm cự được một thời gian nữa. Đến tháng 9-1892, thấy không thể duy trì cuộc chiến đấu, Tống Duy Tân tuyên bố giải tán quân sĩ, khuyên mọi người chờ thời cơ và không được cộng tác với giặc. Tống Duy Tân cùng Cao Điển và một số nghĩa quân còn lại trú trong một hang núi thuộc huyện Bá Thước Ngày 3-10-1892, tên việt gian Cao Ngọc Lễ (học trò cũ của Tống Duy Tân) chỉ điểm cho quân Pháp bắt Cao Điển và Tống Duy Tân. Trong trận đánh trả dữ dội đó, Cao Điển thoát được ra ngoài. Ngày 4-10-1892, Tống Duy Tân bị địch bắt. Pháp cho đóng cũi nhốt ông chở về thị xã Thanh Hóa để mua chuộc. Trong cũi tù ông vẫn ung dung làm thơ. Thất bại trong âm mưu mua chuộc, thực dân Pháp đưa Tống Duy Tân ra chém tại thị xã Thanh Hóa ngày 15-10-1892. Người dân Thanh Hóa có câu Vô địa khả mai Cao Ngọc Lễ Hữu tiền khôn chuộc Tống Duy Tân.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Điền vào chỗ chấm đểKHỞI hoàn thành NGHĨA đoạn HÙNG viết sau LĨNH về khởi nghĩa Hùng Lĩnh: Tống Duy Tân, Cao Điển Khởi nghĩa Hùng Lĩnh (1887-1895) do............................................................ lãnh đạo. Căn cứ của cuộc khởi nghĩa đóng tại các làng Bồng Trung, Bồng Thượng, Bồng Vĩnh Lộc Hạ, Đa Bút (huyện........................................) Khác với các thủ lĩnh của khởi nghĩa Ba Đình, Tống Duy Tân không xây dựng thành lũy kiên cố mà lợi dụng địa hình, địa vật tự nhiên sẵn có để phòng thủ, thực hiện chiến tranh......................................Kỉ du kích luật của nghĩa quân hết sức nghiêm khắc. Ban đầu, nghĩa quân chiến đấu chống các cuộc càn quét của địch, đánh thành Thanh Hóa, làm phân tán lực lượng của địch, không cho chúng thực hiện ý đồ lập chính quyền tay sai Tống Duy Tân đã liên hệ và có phối hợp chiến đấu với thủ lĩnh phong trào hai miền Trung, Bắc ( các tỉnh Hà Tây, Bắc Giang, Nghệ An, Hà Tĩnh) Những thắng lợi vang dội của nghĩa quân Hùng Lĩnh là trận Vân Đồn (Triệu Sơn), trận Đa Bút, trận Vạn Lại (Thọ Xuân), trận đánh huyện lị Nông Cống, phục kích ở Yên Thái, bao vây đồn Thị Long ( Nông Cống ). Do sự phản bội của Cao Ngọc Lễ, Tống Duy Tân bị bắt và bị chém đầu tại tỉnh lị Thanh Hóa. Cao Điển cũng bị bắt tại Bắc Giang và bị kết án tử hình Với 8 năm tồn tại, hoạt động trên một địa bàn rộng lớn trong tỉnh, phối hợp chiến đấu với nghĩa quân trong và ngoài tỉnh cùng sự tiến bộ trong tổ chức và kỉ luật, phát triển mới khởi nghĩa Hùng Lĩnh xứng đáng là bước ................................................trong phong trào yêu nước chống Pháp ở Thanh Hóa cuối thế kỉ XIX.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Đền thờ Cầm Bá Thước (Thường Xuân ). Nằm cách trung tâm thành phố Thanh Hóa chừng 60 km về phía tây, đền thờ danh nhân Cầm Bá Thước thuộc địa bàn xã Xuân Mỹ, huyện Thường Xuân, Thanh Hóa, gần công trình thủy lợi, thủy điện Cửa Đạt..

<span class='text_page_counter'>(25)</span> ĐẶC ĐIỂM, VỊ TRÍ, Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP Ở THANH HÓA CUỐI THẾ KỈ XIX. VỊ TRÍ. Ý NGHĨA LỊCH SỬ. ĐẶC ĐIỂM Bùng nổ sớm,kéo dài liên tục và bền bỉ Diễn ra trên diện rộng, quy mô ngày càng lớn từ đồng bằng, trung du lên miền núi. Lãnh. TRUNG TÂM. *Dựa chắc. Thất bại do. Thể hiện vào nhân -Phân tán, đạo tinh thần dân, khai hiếu bộ yêu nước là sĩ phu, thác tối đa chỉ huy văn thân, điểm mạnh mạnh mẽ, thống nhất của thổ ty, tập trung ý chí địa hình, lang đạo, cao độ kiên địa vật, - Phương pháp nông dân, cường, con người chưa sức mạnh những *Phương thức đúng đắn, người đoàn kết đấu tranh khoa học có uy phong phú, -Vũ khí thô sơ hùng hậu tín và nhất là của nhân - Nghĩa quân xây dựng khả năng chưa được dân làng xã tập hợp rèn luyện tỉnh ta chu đáo lực lượng chiến đấu. Thể Đánh Nêu cao hiện mạnh, chủ tinh làm nghĩa thần chậm anh hùng, yêu quá là niềm nước trình cổ vũ nồng “bình lớn lao nàn, định” cho lớp sẵn sàng của người hi sinh thực sau vì độc lập dân tiếp tục dân tộc Pháp đấu tranh.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> VÀI NÉT VỀ PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG Ở HOẰNG TIẾN Vào năm 1886, hưởng ứng phong trào Cần Vương chống Pháp do các sĩ phu yêu nước lãnh đạo, các làng trong xã Hoằng Tiến dấy lên phong trào tham gia khởi nghĩa Ba Đình (Nga Sơn) với những tấm gương tiêu biểu như Đội Tám (tức Lê Xuân Tuyển, đứng trong hàng ngũ lãnh đạo nghĩa quân Ba Đình), Đội Năm ở Đông Thành, Đội Cẩn ở Phú Phong, Quản Trạch ở Kim Đính... Ba Đình thất thủ. Thực dân Pháp đàn áp đẫm máu phong trào yêu nước của nhân dân ta. Hàng chục quần chúng bị chém giết, tù đày, truy nã. Hàng chục nhà cửa bị tàn phá. Riêng gia đình Đội Tám ở Đông Thành bị thiêu hủy hoàn toàn. (trích “Lịch sử phong trào cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Hoằng Tiến”, tr.23).

<span class='text_page_counter'>(27)</span> - Viết thu hoạch về bài học theo hướng dẫn cuối bài (nạp vào giờ Lịch sử tuần sau). - Hoàn thành vở bài tập, chuẩn bị cho giờ làm bài tập Lịch sử. - Ôn tập tích cực, chuẩn bị kiểm tra viết 45’..

<span class='text_page_counter'>(28)</span>