Ầ
ủ
K

L

G

N

L

h

N

,

M

“ ghiên cứu đề xuất biện pháp phòng chống sâu hại cây Keo tai tƣợng
tại

gọc

inh – ị uyên –

iang
ủ

ủ

N
N

ặ

,

N
M

G
ủ

–H

–

H G

,

,
G

N

N

N
N


M

ủ

,

Mặ
N

ứ

ổ

ứ

ứ

K

ủ

,

t

5

inh viên thực hiện
hẩu hị

i

ƣ ng

6


TĨM TẮT KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
1. Tên khóa luận: “Nghiên cứu đề xuất biện pháp phòng chống sâu hại
cây Keo tai tượng”.
2. Sinh viên thực hiện: CHẨU THỊ HƯỜNG
3.

iáo viên hƣớng dẫn: GS.TS. NGUYỄN THẾ NHÃ

4. Mục tiêu nghiên cứu:
ă

- Góp ph n h n ch sâu h i,

t cây trồng, b o v môi

ng sinh thái.
ặ

K

m sinh h c, sinh thái của sâu h i chủ y

iv i


ng.
-

xu

c các bi n pháp phòng tr sâu b nh h i chủ y u.

5. Nội dung nghiên cứu:
-

nh thành ph n loài sâu h

-

nh m t s

ặ

K

ng

m sinh h c, sinh thái của sâu h i chủ y u.

- Nghiên cứu th nghi m m t s bi n pháp phòng tr sâu h i chính
-

xu t bi n pháp qu n lý sâu h


K

ng.

K

ng t xã Ng c Minh,

6. Những kết quả đạt đƣợc:
-

u tra trên các lâm ph

huy n V Xuyên, t nh Hà Giang. T ngày 22/02/2016

n 31/05/2016

thu th

5

c 7 loài thu c 5 h , 3 b cơn trùng

lồi h i lá Keo, 1 lồi h i thân và r Keo. ph n l
thu c b cánh vẩy ( Lepidoptera), c s h và s b

ă

c có 6
ng


u chi m t l cao nh t.

n 3 h thu c b cánh vẩy chi m 60%, có 5 loài chi m 71%. Ti p theo là
b cánh bằng ( 1 loài chi m 14,29% s b và 20% s h ) cu i cùng là b
cánh thẳng (1 loài chi m 14,29% s b và 20% s h ).
-T

a bàn xã Ng c Minh có 2 lồi sâu h i chính là lồi: Sâu khoang

(Spodoptera litura (Fabricius, 1775)) và M
Sâu khoang 1,7 con/cây, M

t (Macrotermes sp.) v i m t

t 3,7 con/cây.

- Bi n pháp kỹ thu t lâm sinh của sâu khoang làm t l sâu h i t 34,5%
xu ng cịn 10%,

i v i lồi M

t t l t 13, 3% xu ng còn 3, 3%.
ii


MỤC LỤC
Trang
ẶT VẤN Ề ................................................................................................... 1
1. TỔNG QUAN VẤN Ề NGHIÊN CỨU ....................................... 3

1.1. Khái quát tình hình nghiên cứu v sâu h i cây Keo tai
1.2. Khái quát tình hình nghiên cứu v sâu h

ng trên th gi i.. 3

K

ng ở Vi t

Nam ............................................................................................................... 5
1.3. Khát quát nghiên cứu v bi n pháp phòng tr

K

... 7

2. MỤC TIÊU, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN ỨU ...... 9
2.1. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................... 9
2.1.1. Mục tiêu tổng quát: ......................................................................... 9
2.1.2. Mục tiêu cụ thể: ............................................................................... 9
22

ng, ph m vi nghiên cứu: ............................................................ 9
. . . Đố tượng nghiên cứu: .................................................................... 9

2.2.2. Phạm vi nghiên cứu: ....................................................................... 9
2.3.3.Thời Gian Nghiên Cứu: ................................................................... 9
2.3. N i dung nghiên cứu: ............................................................................. 9
24 P


ứu: .................................................................... 10

.4. . P ươ

p p kế thừa tài liệu: ...................................................... 10

.4. .P ươ

p p p ỏng vấn ................................................................ 10

.4.3. P ươ

p p đ ều tra thực địa ..................................................... 10

.4.4. P ươ

p p

ê cứu đặc đ ểm sinh học, sinh thái của sâu hại

chính ........................................................................................................ 17
.4.5. P ươ

p p t ử nghiệm các biện pháp phòng trừ ..................... 18

.4.6. P ươ

p p xử lý số liệu............................................................. 19

3. KHÁI UÁ


IỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ, XÃ HỘI CỦA

XÃ NGỌC MINH ........................................................................................... 23
3.1. V

a lý và ranh gi i ....................................................................... 23

32

a hình,

33

a ch t và thổ

3 31

a th ................................................................................... 23
ng ......................................................................... 24

a ch t ........................................................................................ 24
iii


3. 3.2. Thổ N

ng ................................................................................. 24

3.4 Khí h u và thủ


ă .............................................................................. 25

3.4.1. Khí h u .......................................................................................... 25
3.4.2. Thủ

ă ........................................................................................ 26

3.5. Tình hình chung v khu th c v t ......................................................... 26
3.6. Dân s , dân t c,

ng, phân b
ă

3.7. T p quán canh tác, sinh ho

, tỷ l ă

.............. 27

................................................. 28

3.8. Tình hình kinh t .................................................................................. 28
3.8.1. Trồng trọt ...................................................................................... 28
3.8. .c

uô ........................................................................................ 28

3.8.3. Đời sống và thu nhập của
3.8.4. Thực trạng xã h


ười dân ............................................ 29

v cơ sở hạ tầng .............................................. 29

3.9. Tình hình s dụ

.................................................. 31

4. KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ ...................................... 32
4.1. Thành ph n các lồi cơn trùng t i khu v c nghiên cứu ....................... 32
42
43

nh loài sâu h
ặ

ng chủ y u ........................................ 35

m hình thái và sinh h c của các lồi sâu h i chủ y u .............. 38

4.4. Thí nghi m các bi n pháp phịng tr các lồi sâu h i chính ................ 42
4.4.1. Kết quả thử nghiệm biện pháp kỹ thuật lâm sinh.......................... 42
4.4.2. Kết quả thử nghiệm biện pháp sinh học........................................ 46
45

xu t m t s bi n pháp phòng tr sâu h K

4.5.1. Biện pháp vật lý, cơ


ng................. 48

ới .............................................................. 50

4.5.2. Biện pháp kỹ thuật lâm sinh .......................................................... 50
4.5.3. Biện pháp sinh học ........................................................................ 52
4.5.4. Biện pháp kiểm dịch ...................................................................... 52
KẾT LUẬN- TỒN TẠI – KIẾN NGHỊ .......................................................... 53
1. K t lu n ................................................................................................... 54
2. Tồn t i ..................................................................................................... 54
3.Ki n ngh .................................................................................................. 55
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 1
PHỤ LỤC
iv


DANH MỤC CÁC BẢNG

B ng 4.1. Danh lụ

c phát hi n .............................. 32

B ng 4.2. Thông kê s h và s lồi theo các b cơn trùng ........................... 34
B ng 4.3. Tỷ l % của các nhóm sâu h K
B ng 4.4. S bi

ng v m

ng ................................. 35


các loài sâu h K

ng ................. 36

B ng 4.5. K t qu thí nghi m bi n pháp kỹcanh tác ...................................... 43
B ng 4.6. Ki m tra s chênh l ch s

u tra .. 45

B ng 4.7. B ng danh lục các lo
B ng 4.8. K ho

ch t i khu v c nghiên cứu ............. 47

u tra, giám sát sâu khoang h

K

ng ........ 49

B ng 4.9. Các bi n pháp phòng tr cho t ng lồi sâu h i chính .................... 50

v


DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1. Hình nh các ơ tiêu chuẩn ............................................................... 14
Hình 4.1.Tỷ l % s h của các b cơn trùng ................................................. 34
Hình 4.2. Tỷ l % s lồi của các b cơn trùng .............................................. 34

Hình 4.3. Tỷ l % của các nhóm sâu h
Hình 4.4. Bi

ng m

Hình 4.5. Tổ m i trên g
Hình 4.6.
Hình 4.7. Bi
v

các lồi sâu h
K

u tra .................. 37
ng ................................................. 40

....................................................................... 41

ồ tỷ l % cây b sâu sau khi áp dụng bi n pháp canh tác so

i chứng................................................................................................... 43

Hình 4.8. Bi
v

ă

ng .................................. 35

ồ tỷ l % cây b sâu sau khi áp dụng bi n pháp canh tác so


i chứng................................................................................................... 44

Hình 4.9. D n v sinh và qu c x i xung quanh g c cây ................................ 46
Hình 4.10. B chân ch y (Craspedophorus mandarinellus Bates, 1892) ...... 47

vi


ẶT VẤ

Ề
ặc bi t. Ngay t buổ

Lâm nghi p là m t ngành s n xu t v t ch
y t r ng các thứ ă , ch

l ch s ,
s ng, r

u của

t, v t li u phục vụ cu c
ng s ng củ

i.

,
ủ


H

L

,
ủ

ồ

ă

ổ

ồ
ặ

,

ằ

ủ

,
,
ồ

,

ă


ẩ

N

N

ủ

P

ồ
ồ

K

ở

,

N

ằ

:K ,

,M

ng (Acacia mangium Willd) là loài cây hi

c trồng


r ng rãi và phổ bi n trong các t nh, thành ph ở
lồi cây có nhi u tri n v ng t t do kh
K

ki n khí h

c xem là

ă

ih uh

u

ng có nhi u giá tr s dụng khác nhau: G

c dùng làm nguyên li u s n xu t gi y, làm g trụ mò, làm củi, lá dùng làm
phân xanh... Keo có h r phát tri n m nh, có n m c ng sinh c
có tác dụng c i t
ồ

ồ

tr tt

,

ủ
ồ


,

,

ồ

ụ

ồ

N
thì qu n th sâu h

,

ồ

ồ

ổ

,
ă

m nên

ứ

D


ủ

i vi c hình thành nên các lâm ph n keo thu n loài
t hi n và phát tri n m nh. M
1

ă


u tra cho th y trong các lâm ph n keo trồng thu
ă

m t s loài sâu h
ă

ng xu t hi n

(Anomis fulvida Guenée), Sâu v ch

(Speiredonira retorta Linnaeus),

ặc bi t m

ă

ă

t hi n m t s


(N

H

, sâu cu n lá...
K

ng thu c

), B cánh vẩy (Lepidoptera),

ch ở nhi

, Phú Th ,

2

ĩ

P

tổn th t l n cho r ng trồng. Theo các nghiên cứu m
ă

, Hà Tây... gây
t, 2 loài sâu này

(Anomis fulvida Guenée) và Sâu v

ă


(Speiredonira retorta Linnaeus). Hai loài này s ng chung v
4

d ch kéo dài t

10 ă

1998 ở

t nh Tuyên Quang, Phú Th ,
ă

1998,

nh b

c ch

K

i 5220 ha r

ng.

3

phòng tr d ch h i,

c


ủ

n

c s dụng ở nhi

, còn bi n pháp s dụng mồi

th c hi n,
pháp hóa h

ng thu c hai

c áp dụng có tính ch t th nghi m. Bi n pháp b t gi t và

bi n pháp hóa h

c th c hi n là hai gi i pháp tình hu ng, áp dụng khi
ng mang tính thụ

ng và r t t n kém, nh t là v i

a bàn lâm nghi p khá r

a hình phức t p thì vi c áp dụng hai bi n

pháp này tr nên gặp nhi

ă , s dụng thu c hóa h c cịn làm nh


ởng nghiêm tr ng t
ở cho vi

ng có th gây ra h u qu

có

xu t bi n pháp phịng tr sâu h i m t cách h p lý và khoa
ặ

h c, c n ph i nghiên cứu kỹ

m sinh h c các loài sâu h i Keo tai

ng cho t ng khu v c cụ th .
Nằ

–
ồ

H G

N

M

,

ủ


N

ặ

ủ

ứ

ặ

ă
góp ph n nh bé của mình vào cơng tác qu n lý b o v r ng củ
, tôi th c hi
sâu hại cây Keo tai tượng tại

a

“Nghiên cứu đề xuất biện pháp phòng chống
g c
2

in –

uy n –

iang”.


Chƣơng 1

Ề NGHIÊN CỨU

TỔNG QUAN VẤ

1.1. Khái quát tình hình nghiên cứu về côn trùng trên thế giới
, ở

doanh nông lâm
nuôi h

ồ

ă

m v i s phá ho i nhi u mặt củ

D

ặ

,

i ph i b t tay vào tìm hi u nghiên cứu v
ủ

Nh ng tài li u nghiên cứu v côn trùng r t nhi u và phong phú. Trong
ă

m t cu n sách cổ của Syrie vi


3000

N

c

bay không lồ và s phá ho i khủng khi p của nh

u sa m c

(Schistoceragregaria).
(384 – 322

Nhà tri t h c cổ Hy L
ủ
Ơ

,

N)
60

th

i t t c các lồi cơn trùng y là nh

t.
ụ

Carl von Linne


H

c thành l p ở

u tiên trên th gi

1945.H i côn trùng ở N

c thành l

ă

ă

1959 N

N

Keppen (1882 – 1883)

t b n cu n sách gồm 3 t p v côn trùng lâm

nghi

n côn trùng thu c b cánh cứng.

c p nhi

Nh ng cu c du hành của nhà nghiên cứu


N

(1976-1899), Provorovski (1979 – 1895), Kozlov (1883 – 1921)

P
tb n

tài li u v côn trùng ở trung tâm châu Á, Mông Cổ và mi n tây Trung Qu c.
n th k

I

t b n nhi u tài li u v côn trùng ở Châu Âu, Châu Mỹ

(gồm 40 t p) ở Madagatsca (gồm 6 t p) qu
c khác trên th gi i.
3

o Haoai, Ấ

Và nhi u


Trong các tài li
:

cứ

c


n lồi cơng trùng thu c b cách
ă

t, xén tóc và các lồi cơn trùng cánh cứ

ỞN

u nhà nghiên cứu côn trùng nổi ti ng, h

nh ng tác phẩm có giá tr v nh
ă

, các lồi thu c b cánh cứ

Voi, é

tb n
ă

,
ă

, ong

c h Chrysomelidae, M t, Vòi

ục thân...
ă


1973

( 1750- 1816)

ẩ

ủ
L

ụ

ủ

,

ụ

ă

V phân lo

ổ

1910 – 1940

t b n m t tài

li u v côn trùng thu c B Cánh Cứng (Coleoptera) gồm 240.000 loài in
trong 31 t


c

n hành nghìn lồi thu c b

lá

Chrysomelidae.
Nă

1948

LI

t b n cu
’’

trứng,sâu non, nh ng,của các loài h i r
Nă

“ hân lo i côn trùng bằng

1950, Vi n Hàn Lâm Khoa h

L

“P

tb nt

lo i cơn trùng ở các d i r ng phịng h ’’ ủa các tác gi L.v.Ap non di và

G.A.Bay – bienco.
Nă

1958, các nhà côn trùng Trung Qu

sinh v t h c, sinh thái h c của các loài sâu hai r
cu

“

ứu v
Nă

ặc tính

1959

i
’’

và bi n pháp phịng tr các loài sâu h i r

Nă

1959

h ’’

pt


i cu
ă

1965

“

nhi u l n. Trong các tác phẩ

“

n trùng
”

c vi t l i

i thi u hình thái, t p tính sinh ho t và

các bi n pháp phịng tr nhi u lồi b lá phá ho i nhi u lo i cây r ng.
Nă

1964
ứ

“
L

4

”



Nă

1965, Vi n Hàn Lâm Khoa h

L

i cu

lo i côn trùng thu c b cách cứng ph n Châu Âu thu
Ở Trung Qu
”, ă

1961, ă

1970 D

Nă

ă

c

N

,

“


,M ,
ứ

ở

ứ
1978, sở nghiên cứ

G

t b n cu
ặ

ẩ
ng v

1987

i h c Nông Nghi p

“

”
ă

i m sinh h c củ

t.

H


N

trùng r

L

’’

t b n cu

i thi u 35 loài, h phụ

i thi u 39 loài và h phụ G

Altici

i thi u 93 loài.

Mỹ

ĩ

M

“

ng m t m ng tra của ba h phụ của H B lá

(Chrysomelidae) cụ th h phụ


Mỹ

“ ổ tay v ĩ

tb

1952

,

Nă

côn trùng thiên

n phân lo i sâu h i sâu có ích.

1975 N N P
: é

c

p

ẩ

ứ

Tri


“H

EW

”

Nă

t b n cu

J

1965

ă

” ủ

1978

” ở B c Mỹ,

v

’’.

“

ă


Trung xu t b

L

“

ủ D

J

ở
E W

ặ

ủ

9

( 1970 – 1978)

ụ

H
ổ

ứ

ủ


1.2. Khái quát tình hình nghiên cứu về cơn trùng ở Việt Nam
Ở

N
ă

n nh

c nghiên cứu v
c nghiên cứu v

c quan tâm
ứ

chú tr ng nhi
:

5


- Nă

1976, xu t b

“

” ủa Ph m

Ng c Anh.
- Nă

r

1993,xu t b

“ Kỹ thu t phịng tr các lồi sâu h i

’’
- Nă

1997, xu t b

- Nă

1998,

“

’’
i thi u trong thông tin khoa h c của

i H c Lâm Nghi p s 2/1998. K t qu nghiên cứu v loài sâu g p
mép này thu c gi ng coleophora,h c ngài bao (coleophoridae), b cách vẩy
(Lepidoptera).
Ở

ứ

H

(D


(M

)

),

ẩ

ứ

(L

(

era),

)

ứ

ụ

ứ
:
ủ

K

ở


G

(2002): N
K

Trung tâm kỹ thu t b o v r ng s 1 Qu
cứ

v m ts
:L

“

’’

ặ

K K
N

G

L Nă

1998,

i thi u k t qu nghiên

m hình thái v t p tính ho t của 3 loài sâu h i


K

ng, B ă

quadrimpressum Most), Ngài túi nh ă
Nă

ứ

2001, trong cu

“

nghi ”

K

K

ng (Ambrostoma
ng (Acanthopsyche Sp.)

u tra d tính d báo sâu b nh trong lâm
L

, Nguy n Th Nhã, Tr
tính d báo kh

ặ


sâu, b nh h i r ng d

ă

ă M
ch của

m sinh h c của m i loài.
,

sâu b nh h i là m t b

ph n quan tr ng của công tác b o v th c v

ă

ặn thi t h i

do sâu b

ằ

sinh thái,

góp ph n ă
tri n b n v

o tr ng thái v sinh, góp ph
ă


ng s n phẩm, ă

t ch
N

ĩ
ở
6

kinh doanh, phát


:

Có r t nhi u bi n pháp phịng tr sâu h
th c v t,

,

m d ch

i thi u v t lý,

sinh h c,

tổng h p IPM.
ứ

ủ


D
ă

ặ

ng l n,

ng b o v

c ặc bi t là chi u cao l n.

a hình phức t p. Chu kỳ kinh doanh dài khi n

trong r ng,

ẩ

cv

ủa nhi u loài sâu h

:

, sâu róm, b hung... Chu kỳ canh tác

ở h t ng kém phát tri n nên r t khó cho cơng tác phịng tr sâu h i.
Vì v

cứ


:

m của ngành Lâm Nghi

, cây cơng nghi p.

Di n tích c

dài,

ụ

ủ

,

r ng,

ụ

c mở r ng thì vi c nghiên

có nh ng d tính, d báo s m v loài sâu h i này nói riêng và các lồi

sâu h i m i khác nói chung là v

c

c các nhà nghiên cứ


a.
1.3. Khát quát nghiên cứu về biện pháp phòng trừ sâu hại Keo tai tƣợng
n nay th gi

u tác gi nghiên cứu v qu n lý tổng h p

sâu b nh h i nói chung và sâu b nh h i cây lâm nghi p nói riêng. Khái ni m
qu n lý tổng h p sâu b nh h i (Integrated Pest Managemet – IPM)
ă

hi u nhi u cách khác nhau t nhi
thu n ng IPM

u của FAO (1972)

c các nhà côn trùng h

ch s ph i h p
u này: “

bi n pháp hóa h c v i bi n pháp sinh h
tổng h p là m t h th ng qu n lý d ch h
ặ

c

u ki

n lý

ng và

m qu n th các loài sâu h i mà s dụng kỹ thu t và bi n pháp thích

h p có th áp dụng, nhằm gi m
Theo liên h IPM củ U

sinh v t h

i mức h i kinh t ”

(1994): “IPM

c s dụng ph i h p

sinh v t h

c, kỹ thu t

canh tác, hóa h c m t cách thích h p nhằm th c hi n cơng tác phịng tr d ch
h i hi u qu , b

m có l i ích kinh t

ng.
7


IPM


ng ( nh n m nh) sinh h c – BIPM ( Biointensive Integrated

Pest Mannagement): nh n m nh hoặc tin vào tác dụng của các bi n pháp
nâng cao sứ

kháng của cây trồng, áp dụ

Vào nh
(IPM)

ă

90 ủa th kỷ XX, thu t ng qu n lý d ch h i tổng h p
ă

c ta phổ bi n r ng rãi sang nh

u th kỷ XXI.

Khái ni m v IPM của tác gi Tr n Quang Hùng (1990) ch ra rằng khi
ti n hành th c hi

IPM

u ki n sinh thái mà áp dụng các bi n

qu n lý d ch h i m t cách h p lý, b n v ng.
Trong ngành Lâm Nghi p,

ng (1995) cho rằ


“ IPM là

s l a ch n, tổng h p và th c hi n phòng tr sâu h i trên nh ng ho

ng v

h sinh thái, kinh t xã h i thông qua vi c v n dụng nguyên lý sinh h ”
V mặt lý lu n các tác gi
(1994,1995)

ng (1995),Tr

nguyên lý v IPM

:

n m nh các nguyên t

IPM ph i xu t phát t nghiên lý sinh h c, các kỹ thu
s hài hòa v i các y u t

ă M

c áp dụng ph i có

ng. IPM khơng nh n m nh v tiêu di t sâu

b nh h i mà c i vi


u ch nh chúng sao cho chúng k

kinh t , IPM

ổi m i,

ng tùy thu

ng h i
u ki n kinh t của

t ng khu v c, t
Nă

2001, Nguy n Th N

K

ă

n pháp phòng tr

nguyên t c IPM.

8

c ph i h p v i nhau theo


hƣơng 2

MỤC TIÊU, NỘI DUNG, P ƢƠ

P ÁP

Ê

ỨU

2.1. Mục tiêu nghiên cứu
ục ti u tổng quát

2.1.1.

ă

Góp ph n h n ch sâu h i,

t cây trồng, b o v môi

ng sinh thái.
ục ti u cụ t ể

2.1.2.

ặ

v

K


m sinh h c, sinh thái của sâu h i chủ y

i

ng.
-

xu

c các bi n pháp phòng tr sâu b nh h i chủ y u.

2.2. ối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
2.2.1. Đối tượng ng i n cứu
L

c trồng

a bàn của Xã Ng c

Minh- Huy n V Xuyên- T nh Hà Giang
2.2.2. Phạm vi nghiên cứu
c ti n hành t i xã Ng c Minh, huy n V Xuyên, t nh Hà Giang.
2.3.3.T ời gian nghiên cứu

22/02/2016

c th c hi n t

n 31/05/2016


2.3. Nội dung nghiên cứu
c mục tiêu nghiên cứ

tài t p trung nghiên cứu

các n i dung sau:
-

K

nh thành ph n loài sâu h
nh m t s

ặ

ng ở khu v c nghiên cứu.

m sinh h c, sinh thái của sâu h i chủ y u ở

khu v c nghiên cứu.
- Nghiên cứu th nghi m m t s bi n pháp phòng tr sâu h i chính ở
khu v c nghiên cứu.
-

xu t bi n pháp qu n lý sâu h

nghiên cứu.
9

K


ng t i khu v c


2.4 Phƣơng pháp nghiên cứu:
2.4.1. P ương p áp kế t ừa t i liệu:
P

n hành bằ
nv

c n thi

p, k th a các tài li u

nghiên cứu. T

n hành phân tích nh ng s li u

s dụng cho báo cáo. Các tài li u k th a bao gồm:

1)

u ki n t nhiên, xã h i khu v c nghiên cứu

2) B

ồ

a hình khu v c nghiên cứu


2.4.2.P ương p áp p ỏng vấn
ủ

Mụ

u tra bằ

ng v n là nhằm n
ă

m t cách khái quát v tình hình sâu h i trong nh
b

ở

a trong vi c phát hi n các loài sâu h

tra, th

u tra th

a,

,ki n thức
ch

u
õ


v t h c của các loài sâu h i và bi n pháp phịng tr .

nghiên cứu.Các câu h

ặ

ng cơng tác nghiên cứ
10

hình sâu h i tơi ti n hành ph ng v

c

m sinh
c v tình

i dân sinh s ng trong khu v c

c s dụng trong quá trình ph ng v

c th

hi n ở m u bi u 01(ph n phụ bi u)
2.4.3. P ương p áp điều tra t ực đ a
2.4.3.1. Thiết lập hệ thố
ti

đ ể đ ều tra:
u tra th


a c n ti n hành l a ch

i di n cho khu v c nghiên cứ

u tra

u ki n nghiên cứu mà

u tra có th là ơ tiêu chuẩn (ƠTC) hay tuy

n hình.

- Ngun tắc lập ơ tiêu chuẩn ( theo giáo trình Đ ều tra dự tính, dự
báo sâu bệnh trong lâm nghiệp).
Ô tiêu chuẩn ph
v

ủ

mb
ủ, m

u tra. Ơ tiêu chuẩn có di
mv

,

a hình, th c bì,

ặ


cây trồng,tuổi cây,

tuổi cây khác nhau, th

i thì s

ặc

i di n cho lâm ph

u tra.

ồ

a hình,

V nguyên t c chung, n u r ng trồ
tuổi cây, th m th c bì t

i di n cho khu

ng ơ ít, cịn n

uv

a hình phức t p,

ồng nh t thì c n l p nhi u ô tiêu chuẩn
10



ng ơ tiêu chuẩn c n b trí phụ thu c vào di n tích của lâm ph n và
chính xác u c u.
Di n tích ơ tiêu chuẩn có th nằm trong kho ng 500m2
theo m

ặc bằ

trồng, s cây trong ô ph i l

n 2500m2 tùy

100

n

hành l p ô tiêu chuẩn v i di n tích là 1000m2.
Hình d ng ơ tiêu chuẩn tùy theo d
hình ch nh

a hình mà có th là hình vng,

d c của khu v

hành l p ơ tiêu chuẩn hình ch nh

c 25m x 40m.

Di n tích của ơ tiêu chuẩ

ng d c,

i l n nên ti n

c v t qua sông, qua su i,mà ph i

cao.

- Lập ô tiêu chuẩn
ứ

c yêu c u củ

tài tôi ti n hành l p 6 ô tiêu chuẩn v i

di n tích m i ơ là1000m2.
Trong khu v c nghiên cứu ở 3 lâm ph n khác nhau. Trên m i lâm ph n
ặt ô tiêu chuẩn ở 3 v
tiêu chuẩn gồ :

:

ồi,

ồi,

ồi. Dụng cụ

c dây, c c m c ph


nh 1 ô tiêu

chuẩn ta c n l y 1 cây làm m c cây làm m

u,t cây làm m c

nh góc vng có c nh là 3,4,5
ă

1

u ph

nh m t góc vng.

c góc vng,

nh có chi u dài là 40m, chi u r ng là 25m, t i m i góc ta

có Hvn và D1.3 bình quân, m i ô tiêu chuẩn ti
D1 3

cây ch n ng u nghiên. Dụng cụ
chi u cao vút ng
ặ

l pô

ằ


ằ

u tra 30
c kẹp kính,

d c,
ổi cây, m

các thơng tin tổng h p t bi u m u 01:

11

trồng,

cao,

i, k th a


Bảng 2.1. đặc điểm của các ô tiêu chuẩn trong khu vực nghiên cứu
STT
1

Số hiệu ô tiêu chuẩn

N

O2

ặt ô


2

3

O1

ặc điểm của ơ

O4

O5

O6

03/ 03/ 2016

m

H

O3

ng d c

Thơn

Thơn

Thơn


Thơn

Thơn

Thơn

tng

tng

ri ng

ri ng

ti n

ti n

thành

thành

Tây-

Tây-

-

- Tây-


Tây-

Nam

Nam

B c

B c

B c

B c

4

d c

20

25

30

25

28

30


5

cao (m)

160

172

240

190

185

220

/

6
7

/

Loài cây

nh?

Chân
Keo


n

Th i gian trồ
Tuổi

Chân

tai Keo tai Keo tai Keo

ng

8

nh

ng

ng

tai

n

nh

Keo

Keo


tai

tai

ng

ng

ng

( ă )/ 2011/ 5 2011/ 5 2008/ 8 2008/

2012/

2012/

4 tuổi

4

tuổi

tuổi

tuổi

8 tuổi

tuổi
9


Nguồn gi ng

Trồng,

Trồng,

trồng,

trồng,

m c tái m c tái m c tái m c

m c

m c

sinh

tái

tái

tái

sinh

sinh

sinh


sinh

Trồng,

sinh

trồng

10

S cây trong ơ

104

107

102

115

120

130

11

tàn che

50%


55%

85%

80%

70%

70%

12

D1.3 (cm)

7.0

7.5

11.5

10.0

6.0

6.5

13

HVN (m)


8.5

10.0

14.5

12.0

7.5

7.0

14

Th c bì

Chủ y

:

, mua, gu …

15

t

t

t


feralit

feralit

12

t

t

t

t

xám

xám

xám

xám


ÔTC 01

ÔTC 02

ÔTC 03


ÔTC 04

13


ƠTC 05

ƠTC 06
Hình 2.1. Hình ảnh các ơ tiêu chuẩn

2.4.3.2.Chọn cây tiêu chuẩ v c
mb om il

đ ều tra

u tra 10% tổng s cây trong ô tiêu chuẩn, ti n

thứ t các cây trong ô t 1

n n cây. ch n cây tiêu chuẩ

u nhiên h th ng: cứ
hàng,

5

u tra 1 cây, v

nh kỳ 1 tu


ng là m t loài cây tiêu chuẩ

1

u tra 1

u tra 1 l n.
u tra 6 cành trên 1 v

:
- Hai cành g

– Tây

- Hai cành gi

ng Nam – B c

- Hai cành ng
2.4.3.3. P ươ
Trên t t c
s

– Tây

p p đ ều tra sâu hại lá
n của cây tiêu chuẩn, ti n hành quan sát,

ng cá th của t ng loài sâu h i của m
14


m

u tra ti n


hành ch n m i cành 6

nh mứ

ph n g c cành, 2 lá ở ph n gi a cành và 2 lá ở ph
Trên m

ă

gây h i củ

2

u ng n của cành.

u tra của cây tiêu chuẩn, chúng tôi ti

theo v trí sau: 2 lá ở g c cành và 2 lá ở
- Cành phân mứ

ở

u tra 6 lá


u cành.

b h i theo ô tiêu chuẩ

:

- C p 0: Là nh ng lá không b h i.
- C p I: Là nh ng lá b h

i 25% tổng di n tích lá.

- C p II: Là nh ng lá b h i t 25% - 50% tổng di n tích lá.
- C p III: Là nh ng lá b h i t 51% - 75% tổng di n tích lá.
- C p IV: Là nh ng lá b h i > 75% tổng di n tích lá.
K t qu thu ghi vào m u bi u sau:
Mẫu biểu 01: iều tra số lƣợng, mức độ gây hại của sâu hại lá

TT

S hi u ơ tiêu chuẩn:

Lồi cây:

N

Tuổi cây:

u tra:

Lồi sâu


S

cây

ng

H i

S m u của c p h i

gì?

0

I

R% N

u tra
Mã m u

II III IV

1
2

2.4.3.4. Đ ều tra sâu hạ t â v đ ều tra xung quanh gốc cây
6


u tra sâu h i lá d a vào d u v t hoặc tri u chứ

s cành hoặc s ng
h i so v i tổng s
ở v cây hoặ

u tra, v i sâu h
K

tính

m tổng s cây b

u tra ti n hành xem xét kỹ nh ng k nứt

i l p lá khô ở xung quanh g c cây. K t qu

vào bi u m u sau:

15

c ghi


Mẫu biểu 02: iều tra sâu hại thân và xung quanh gốc cây
S hi u ơ tiêu chuẩn:

Lồi cây:

N


Tuổi cây:

u tra:

Sâu non ở các tuổi

STT
Cây

Loài

u

sâu

Trứng

1

2

3

4

Nh ng

5


Ghi
chú

tra
1
2

2.4.3.5 P ươ

p p đ ều tra sâu dướ đất.

P

nh ô d ng b n: Trong 1 ô tiêu chuẩn m

ti

:4

u tra 5 ô d ng b n trong ô tiêu chuẩ

t tôi

ặt ở 4 góc và

ặt ở gi a ơ tiêu chuẩn v i di n tích ơ d ng b n là 1m (1mx1m). Các ô

m

ặt ở


d ng b

ig

u tra ti p theo v trí các ơ d ng b n

ng chéo của ô tiêu chuẩn, ô d ng b n ở gi a ơ tiêu

c ti n d

chuẩn thì ti n hành d n sang hai bên song song v i c nh của ô tiêu chuẩn và
kho nh cách gi a các ô là 1m.
D

cg

nh ô d ng b n, 4

4

c tre. Sau khi

:

nh v trí ơ d ng b n xong, ti

c h t dùng tay b i l p c , th m mục trên b mặt, v a b i v a nhổ
h t c của l p b mặ
t ng l


t, m i l

tìm ki m các lồi cơn trùng,
t sâu 10cm,

tởm il

t của các l

m t phía, chú
tránh nh m l n gi a

các l p. Cu
qu

c, cu c

tìm ki m các lồi cơn trùng, k t
c ghi vào m u bi u sau:

16


Mẫu biểu 03: iều tra sâu hại dƣới đất.

STT ô
d ng
b n
1


l

S hi u ơ tiêu chuẩn:

Lồi cây:

Ngày

Tuổi cây:

sâu
t

u tra:
S

Lồi sâu

ng
v t khác

ng sâu

Ghi
chú

2

5

-

t I: T ngày 03/03/2016 – 10/03/2016

-

t II: t ngày 19/03/2016 – 24/03/2016

-

t III: t ngày 04/04/2016 – 09/04/2016

-

t IV: t ngày 18/04/2016 – 23/04/2016

-

t V: t ngày 02/05/2016 – 07/05/2016

:

2
.4
P
ư
h
ơ
n
g

p
h
á
g
h
n
iê
ứ
cu
đ
ặ
ciể
m
sn
h
ọ
,scin
h
tá
của
sâ
u
h
icín
ạ
h
2.4.4. . P ươ

p p x c định lồi sâu hại chính
:

ủ

- ặ

ủ

ứ

ă
-M
2.4.4. . X c đị
-

, ỷ

ủ

đặc đ ểm sinh học, sinh thái của loài sâu hại chính
ở

- N

õ
ứ ă ,

ở
ủ

,


17

ủ


2.4.5. P ương p áp t ử ng iệm các biện p áp p ịng trừ
T i các ơ tiêu chuẩ

u tra l a ch n các ô tiêu chuẩ

ồng nh

b

ổi cây,

…

u ki

th nghi m các bi n

pháp phòng tr , cụ th là:
1) Bi n pháp sinh h c: B o v và phát tri

ch.

2) Bi n pháp canh tác: Qu c x i, b t gi t sâu và các pha của chúng.
3) Bi n pháp hóa h c: S dụng các ch


c hóa h

tiêu di t sâu h i.

2.4.5.1. Biện pháp sinh học
Bi n pháp sinh h c là bi n pháp l i dụ
b nh, ă

ch ( v t gây

t, lý sinh) của sâu h i vào vi c phòng tr sâu h
ă

ch chúng ta ph
+B ov

ch có hai bi

ă

ng thi

ch. T

ch bằ

n là:
ch t t nhiên, s n

ch.

ă

Trong hai bi
hi

ứ

u ki n áp dụng và kh

c bi n pháp, thì th y rằng b o v

th b o v

ch c n n m b

c
có

c thành ph n các lồi
u tra ơ tiêu

nh thành ph

c thành ph n

ch c

ch n r

m i quan h sinh thái củ


ă

ch là thích h p nh t.

ch có trong khu v c nghiên cứu, s dụ
chuẩ

c

ch

+ Tích c
xu

s dụ

ch chủ y u,

ch v i cây trồng. T

xu t bi n pháp

b o v và phát tri n chúng.
2.4.5.2. Biện pháp canh tác
Bi n pháp canh tác ( bi n pháp v t lýti p sức

i) là bi n pháp dùng tr c

n và các y u t v

ă

Bao gồm vi c b t gi t, d n dụ sâu,

tiêu di t sâu h i.

ặn, qu c x …

i th c t thì áp

dụng bi n pháp này là h p lý và phù h p nh t. Tr c ti p b t gi t sâu h i, có
th nh

i dân hay chủ h r ng giúp b
th c hi

ng h p m

c bi n pháp này ta ch n 2 ô tiêu chuẩ

sâu l n.
,m t

c áp dụng bi n pháp b t gi t, ơ tiêu chuẩn cịn l i không áp dụng bi n
i chứng.
18


Ở ô tiêu chuẩn áp dụng bi n pháp canh tác tôi ti
tiêu chuẩn, rồi b t gi t sâu h


u tra cây

u tra.

Ở ô tiêu chuẩ

i chứng tôi ti

u tra cây tiêu chuẩn,

c ch

d nh n bi t trong

u tra sau.
2.4.5.3. Biện pháp hóa học
Bi n pháp hóa h c là vi c s dụng các ch
h i, bi

c hóa h

tiêu di t sâu

n, hi u qu , h u hi u, hi u qu di t sâu
:

cao. S dụng các bi
…


vào g

lý gi ng cây trồng, b

dụng bi n pháp hóa h c nhi

tác h i và h n ch

ng s ng,
ă

xu t hi n loài m i, kh

c, phun thu c
n t i nhi u

t b thoái hóa, làm

ch cao. Vì v y trong nghiên cứu này tơi

khơng ti n hành dùng bi n pháp hóa h c.
2.4.6. P ương p áp ử lý số liệu
- Xử lý số liệu:
Tính m
t

của lồi sâu h i ở m i ô tiêu chuẩn hoặc ô d ng b n qua

u tra theo công thức sau:
∑


:
M là m
ai là s

sâu h i (S cá th 1 loài/cây hoặc m2)
ng sâu h

N là tồng s
Tỷ l

u tra thứ i
u tra

c tính theo công thức:
P% =

n
.100
N

:
n là s cây hoặc s ô d ng b n có lồi sâu h i c n tính
N là tổng s
N u giá tr củ

u tra/tổng s ơ d ng b n có lồi sâu c n tính
% > 50%

u


19