Hoa 11

<span class='text_page_counter'>(1)</span>ĐẠI HỌC HUẾ ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG DỰ GIỜ DẠY MẪU TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM SVTT:NGUYỄN THANH GA KHOA HÓA HỌC- LỚP LKĐT TẠI TÂY NINH GVHDGD:TRẦN MỘNG TUYỀN Tuaàn 25 – Tieát 56. CHÖÔNG 6 : HIÑROCACBON KHOÂNG NO. BAØI 39 : ANKEN : DANH PHÁP , CẤU TRÚC VAØ ĐỒNG PHÂN I. MUÏC TIEÂU : 1. Kiến thức : Cho Hs bieát : - Caáu truùc electron vaø caáu truùc khoâng gian cuûa anken . - Viết đồng phân cấu tạo ,đồng phân hình học và tên gọi anken Cho HS hieåu : Nguyên nhân 1 số anken có đồng phân hình học là do sự phân bố các nhóm thế ở các vị trí khác nhau đối với mặt phẳng chứa liên kết  2. Kỹ năng :-Viết đồng phân cấu tạo , đồng phân hình học và gọi tên anken. 3. Trọng tâm :Viết đồng phân , gọi tên anken . II. PHÖÔNG PHAÙP : Hoạt động nhóm – đàm thoại III. CHUAÅN BÒ : - Mô hình phân tử etilen , mô hình đồng phân cis , trans của but-2-en ( hoặc tranh vẽ ) IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG : 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra : Khoâng coù 3. Bài mới : Hoạt động của thầy Hoạt động 1 : Vào bài Vieát caùc CTCT coù theå coù cuûa C3H6  Nhaän xeùt veà CTC cuûa xicloankan với anken ? Hoạt động 2 : Từ Ct của etilen và khái niệm đồng đẳng Gv yeâu caàu HS vieát CTPT một số đồng đẳng cuûa etilen -Vieát CT toång quaùt cuûa anken Hoạt động 3 : Vieát taát caû CTCT cuûa anken ứng với CTPT C2H4 , C3H6 , C4H8 -Gv goïi teân moät soá anken tên thông thường . -Gv giới thiệu cách gọi teân caùc anken theo danh. Hoạt động của trò Hs viết tất cả đồng phân. Ví duï : C3H6 ,C4H8 , C5H10 ... CT chung : CnH2n  Neâu ñònh nghóa daõy đồng đẳng của etilen . Hs nhaän xeùt , ruùt ra quy luaät goïi teân caùc anken theo danh phaùp thoâng thường .. Noäi dung I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN DANH PHAÙP : 1.Dãy đồng đẳng và tên thường cuûa anken : - Etilen (C2H4), propilen(C3H6), butilen(C4H10) … đều có 1 liên kết đôi C=C, chúng hợp thành dãy đồng đẳng gọi là dãy đồng đẳng của etilen - CT chung laø : CnH2n ( n  2 ) * Tên thông thường : Tên ankan đổi đuôi an  ilen Ví duï : CH2=CH-CH3 CH2=C-CH3 Propilen CH3 CH2=CH-CH2-CH3 2. Teân thay theá : a.Quy taéc : - Choïn maïch chính laø maïch C daøi nhất có chứa lk đôi - Đánh số C mạch chính từ phía gần lk ñoâi hôn ..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> phaùp thay theá .. -Hs vaän duïng goïi teân moät soá anken . Hoạt động 4 : Gv cho Hs xem moâ hình phân tử etilen. Hoạt động 5: Gv cho Hs khaùi quaùt veà caùc loại đồng phân của anken . - Gv cho Hs Vieát taát caû đồng phân anken của C5H12 -Gv dùng sơ đồ sau để mô tả khái niệm đồng phân hình hoïc . R1 R3 C=C R2 R4 Ñieàu kieän : R1 R2 , R3 R4 R1 R3 , R2 R4 :cis   - R1 R3 , R2 R4 :trans. Học sinh hoạt động nhóm. Hs nghiên cứu và rút ra nhaän xeùt . -Trên cơ sở những CTCT HS đã viết trong phần đồng phân  Hs nhaän xeùt : Anken có 2 loại đồng phaân : maïch cacbon vaø đồng phân vị trí . - Hs lên bảng viết đồng phaân .. -Hs quan saùt moâ hình caáu tạo phân tử cis-but-2-en vaø trans-but-2-en  ruùt ra khaùi nieäm veà đồng phân hình học. Soá chæ vò trí nhaùnh + teân nhaùnh + teân maïch chính +soá chæ vò trí lieân keát ñoâi + en b. Ví duï : CH2=CH2 CH2=CH-CH3 Eten Propen CH2=CH-CH2-CH3 But – 1 – en CH3-CH=CH-CH3 But – 2 –en II. CẤU TRÚC VAØ ĐỒNG PHÂN 1.Caáu truùc -Hai nguyên tử C mang lk đôi ở trạng thái lai hoá sp2 . -Lk ñoâi goàm 1 lk  vaø 1 lk  -Hai nhóm nguyên tử lk với nhau bởi lk đôi C=C không quay tự do quanh truïc lieân keát . -Phân tử etilen , 2 nguyên tử C và 4 nguyên tử H đều nằm trên một mặt phaúng . goùc 120° 2. Đồng phân : a) Đồng phân cấu tạo : - Đồng phân vị trí lk đôi : CH2=CH-CH2-CH3 CH3-CH=CH-CH3 - Đồng phân mạch cacbon : CH2=C-CH2-CH3 CH3 CH2=CH-CH-CH3 CH3 b) đồng phân hình học : CH3 CH3 H3C H C=C C= C H H H CH3 cis trans. 4. Cuûng coá - Viết CTCT của các anken có CTPT : C5H10 ? gọi tên ? cho biết anken nào có đồng phân hình học ? viết đồng phân hình học của anken đó ? - Anken coù CTCT sau : CH3 – CH = C – CH2 – CH3 goïi teân theo IUPAC CH3. 5. Daën doø Laøm caùc baøi taäp trong SGK /158, Baøi taäp trong saùch bt/47.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tuaàn 26 –Tieát 57,58. BAØI 40 :ANKEN TÍNH CHẤT ,ĐIỀU CHẾ VAØ ỨNG DỤNG. I/. MUÏC TIEÂU : 1. Kiến thức * HS bieát - Quy luật biến đổi nhiệt độ nóng chảy ,nhiệt độ sôi của anken - phản ứng đặc trưng của anken là phản ứng cộng - Phương pháp điều chế và 1 số ứng dụng của anken * HS hieåu - Nguyên nhân gay ra phản ứng cộng của anken là do cấu tạo phân tử anken có liên kết  kém bền - Cơ chế phản ứng cộng axit vào anken 2. Troïng taâm : - Tính chất hoá học của anken - Sự giống và khác nhau trong tính chất hoá học giữa anken và ankan . II. PHÖÔNG PHAÙP : Hoạt động nhóm – đàm thoại – nêu và giải quyết vấn đề III. CHUAÅN BÒ : -Ống nghiệm , nút cao su kèm theo ống dẫn khí , kẹp ống nghiệm , đèn cồn , bộ giá thí nghiệm -Hoá chất : H2SO4đặc , C2H5OH , cát sạch , ddKMnO4 , ddBr2 . IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG : 1.Ổn định lớp 2. Kieåm tra : * Viết tất cả đồng phân anken ứng với CTPT C5H10 , C6H12 , gọi tên . Cho biết ứng với CTCT nào có đồng phân lập thể ? 3. Bài mới : Hoạt động 1 : Vào bài :Anken có những tính chất hoá học gì giống và khác ankan ? Hoạt động của thầy Hoạt động 2 Gv cho học sinh nghiên cứu baûng 6.1. Hoạt động của trò. Hs dựa vào bảng 6.1 SGK nhận xét về nhiệt độ nóng chảy ,nhiệt độ sôi và khối. Noäi dung I. TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ 1.Nhiệt độ sôi , nhiệt độ nóng chảy và khối lượng riêng : - Nhiệt độ sôi , nhiệt độ nóng chảy và khối lượng riêng của anken.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> lượng riêng của anken .So sánh với các ankan. Hoạt động 3 : Dự đoán tính chất hoá học cuûa anken ?  liên kết  ở nối đôi của anken kém bền vững nên trong phản ứng dẽ bị đứt ra để tạo thành liên kết  với các nguyên tử khác . Hoạt động 4 : Cho hoïc sinh vieát Ptpö coäng của anken với H2 , Br2 GV löu yù HS yù nghóa cuûa phản ứng anken với dd nước Brom ( ankan vaø xicloankan khoâng laøm maát maøu da cam cuûa dd nước Brom còn anken làm mất màu da cam của nước Brom ) Hoạt động 5 : Gv gợi ý để HS viết ptpư anken với hiđrô halogenua , H2SO4 ññ * Cơ chế phản ứng cộng axit vaøo anken : C=C + H – A  - C – C – H A Phản ứng xảy ra qua 2 giai đoạn liên tiếp : * Phân tử H–A bị phân cắt dị li H+ tương tác với lk tạo thaønh cacbocatoin coøn A- taùch ra * Cacbocation laø tieåu phaân trung gian khoâng beàn , keát hợp ngay với A- tạo sản phẩm .Chuù yù : -HCl phaân caét dò li -Cacbocation laø tieåu phaân. Hs tìm hieåu muïc 2 SGK ruùt ra tính tan vaø maøu saéc cuûa anken .. -Hs dựa vào cấu trúc , đặc điểm cấu tạo phân tử anken , dự đoán trung tâm phản ứng -lieân keát ñoâi laø trung taâm phản ứng .. Vieát phöông trình phaûn ứng ( đã biết ở lớp 9 )  Từ đó viết ptpư tổng quaùt .. -Hs leân baûng vieát caùc phương trình phản ứng .. -Dựa vào sgk nêu sản phaåm chính . -Hs viết ptpư cộng nước vaøo anken .. Hs nhaän xeùt vaø ruùt ra hướng của phản ứng cộng. không khác nhiều so với ankan tương ứng và thường nhỏ hơn so với xicloankan -Từ C2  C4 : Chất khí -Nhiệt độ nóng chảy , nhiệt độ sôi taêng theo M . -Các anken nhẹ hơn nước . 2. Tính tan vaø maøu saéc : - Anken có tên lịch sử là olefin -hầu như không tan trong nước -Là những chất không màu . IV. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC : 1. Phản ứng cộng hiđrô : ( Phản ứng hiđro hoá ) to CH2=CH2 + H2   CH3-CH3 2. Phản ứng cộng halogen : ( Phản ứng halogen hoá ) * .Thực nghiệm :sgk a) Giaûi thích :. CH2=CH2 + Cl2  ClCH2 - CH2Cl CH3CH=CHCH2CH3 + Br2  CH3 – CH – CH CH2CH3 Br Br. -Anken laøm maát maøu cuûa dung dòch brom  Phản ứng này dùng để nhận biết anken . 3.Phản ứng cộng nước và axit a) coäng axit : halogenua (HCl , HBr , HI ) , H2SO4ññ … CH2=CH2 + HClk  CH3CH2Cl CH2=CH2 + H-OSO3H  CH3CH2OSO3H b) cộng nước : to CH2=CH2 + H-OH  . HCH2 – CH2OH c) Hướng của phản ứng cộng axit vaøo anken : HCH2-CHCl-CH3 CH2=CH-CH3 sp chính ClCH2-CHH-CH3 Sp phuï * Quy taéc Maccoâpnhicoâp : Trong phản ứng cộng HX ( axit hoặc nước ) vào lk C=C của anken , H ( phaàn mang ñieän tích döông ) coäng vaøo C mang nhieàu H hôn , Coøn X( hay phaàn mang ñieän tích aâm ) coäng.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> trung gian khoâng beàn . -Phaàn mang ñieän tích döông tấn công trước .  Gv giới thiệu quy tắc maccopnhicop Hoạt động 6 : GV viết sơ đồ và phương trình phản ứng trùng hợp etilen Hướng dẫn Hs rút ra khái nieäm GV yêu cầu HS viết PTPỨ trùng hợp của propen và but -2-en, but -1 –en , 2-metyl propen -Gv laøm thí ngieäm , vieát phương trình phản ứng , nêu ý nghiã của phản ứng Löu yù : Neân duøng KMnO4 loãng. -Gv giới thiệu một số phương phaùp ñieàu cheá anken .. vaøo C mang ít H hôn .. -Hs nhận xét , viết sơ đồ và phương trình phản ứng trùng hợp các anken khác . -Hs ruùt ra caùc khaùi nieäm : phản ứng trùng hợp , polime , monome , heä soá trùng hợp .. -Hs vieát phöông trình chaùy -Nhaän xeùt tæ leä soá mol H2O vaø soá mol cuûa CO2. -Hs quan sát hiện tượng vaø nhaän xeùt .. 4. Phản ứng trùng hợp : ,100  300o C  peoxit     100 atm nCH2=CH2 [- CH2 – CH2- ]n -Phản ứng trùng hợp là quá trình cộng hợp liên tiếp nhiều phân tử nhỏ giống nhau hoặc tương tự nhau tạo thành phân tử lớn gọi là polime .-Chất đầu gọi là monome -Số lượng mắc xích trong một phân tử polime gọi là hệ số trùng hợp , kí hieäu n 5. Phản ứng oxi hoá : a) Oxi hoá hoàn toàn : 3n to CnH2n + 2 O2   nCO2 + nH2O b) Oxi hoá không hoàn toàn : Anken laøm maát maøu dd KMnO4  Dùng để nhận biết anken . V. ĐIỀU CHẾ VAØ ỨNG DỤNG : 1. Ñieàu cheá : H 2 SO4 ,170o C CH3CH2OH      CH2=CH2+ H2O. o. - Hs tìm hiểu các ứng duïng cuûa anken .. t C4H10   C2H4 + C2H6 2.Ứng dụng : a / Tổng hợp Polime:PVC,PVA, PE ... b /Tổng hợp các hoá chất khác : etanol , etilen oxit , etilen glicol , anñehit axetic .... 4 .Cuûng coá So saùnh tính chaát hoùa hoïc cuûa Ankan vaø Anken ? vieát PTPÖ minh hoïa ? Baèng pp hoùa hoïc haõy nhaän bieát Metan vaø propen ? Laøm bt 1,2 ,5 SGK /164 5. Daën doø Laøm caùc bt trong SGK /164,165; trong SBT /48,49.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Tuaàn 26 – Tieát 59. Baøi 41 : ANKAÑIEN. I. MUÏC TIEÂU : 1. Kiến thức : Cho hoïc sinh bieát -Đặc điểm cấu trúc của hệ liên kết đôi liên hợp -Phương pháp điều chế và ứng dụng của butađien và isopren 2. Kyõ naêng : Viết phản ứng cộng , phản ứng trùng hợp của butađien và isopren 3. Trọng tâm : Tính chất và ứng dụng của butađien II. PHÖÔNG PHAÙP : Đàm thoại gợi mở – nêu và giải quyết vấn đề III. CHUAÅN BÒ : Mô hình phân tử but – 1,3 - đien IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG : 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra : * Hoàn thàng chuỗi phản ứng : C4H10  C2H6  C2H4 C2H5OH  C2H4  C2H5Cl  C2H4Cl2 * Laøm baøi taäp soá 5/164 sgk 3. Bài mới : Hoạt động 1 :Vào bài Hc không no : chứa 1 ,2 liên kết đôi hoặc liên kết ba Ankađien là một trong những HC không no Hoạt động của thầy Hoạt động 2 : phân loại Gv hướng dẫn HS viết một số công thức ankađien .. Danh phaùp : Teân maïch cacbon chính + añien. Hoạt động 3 : -cho Hs quan saùt moâ hình phân tử đien .. Hoạt động của trò. - Hs viết CTCT , từ đó rút ra : *Khái niệm hợp chất đien *Công thức tổng quát của ñien *Phân loại đien *Danh phaùp ñien .. - Hs nghiên cứu rút ra : *các nguyên tử C đều ở trạng thái lai hoá SP2 *4 nguyên tử C và 6 nguyên tử H đều nằm trên moät maët phaúng . * Liên kết  liên hợp. Noäi dung I . PHÂN LOẠI : -Trong phân tử có 2 lk đôi : đien - Có 3 lk đôi : trien … chúng được goïi chung laø polien - Đien mạch hở có CT chung là CnH2n ( n ≥ 3 ) goïi laø ankañien - ví duï : CH2=C=CH2 CH2=CH-CH=CH2 CH2=CH-CH2-CH=CH2 … -Ñien maø 2 lk ñoâi caùch nhau moät liên kết đơn gọi là đien liên hợp . II. CẤU TRÚC PHÂN TỬ VAØ PHẢN ỨNG CỦA BUTAĐIEN VAØ ISOPREN : 1.Cấu trúc phân tử butađien : -Bốn nguyên tữ C ở trạng thái lai hoá sp2 . -Cả 10 nguyên tử đều nằm trên cuøng moät maët phaúng … 2.Phản ứng của buta-1,3-đien và isopren : a) Coäng hiñroâ :.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Hoạt động 4 : -Dự đoán tính chất hoá học cuûa ñien ? - Gv cho bieát tæ leä % saûn phaåm coäng 1,2 vaø 1,4 .. -Gv hướng dẫn Hs viết pt phản ứng trùnh hợp Chú ý : Phản ứng trùng hợp chuû yeáu theo kieåu coäng 1,4 taïo ra polime coøn moät noái ñoâi trong phân tử .. - trên cơ sở phân tích cấu tạo phân tử buta – 1,3 – ñien vaø isopren -Hs vieát caùc phöông trình phản ứng cùa chúng với : H2 , X2 , HX . -Hs ruùt ra nhaän xeùt : *Buta – 1,3 – ñien vaø isopren coù khaû naêng tham gia phản ứng cộng *Ở nhiệt độ thấp ưu tiên taïo thaønh saûn phaåm coäng 1,2 , ở nhiệt độ cao ưu tieân taïo thaønh saûn phaåm coäng 1,4 . *Phản ứng cộng HX theo quy taéc Maccopnhiop .. VD 1; CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 o  Ni ,t   CH3 – CH2 – CH2 – CH3 VD2: CH2=C-CH=CH2 + 2H2 CH3 Ni ,t o   CH3-CH-CH2-CH3. CH3 b) Coäng halogen & hiñroâhalogenua (coäng 1,2 ) H2Br-CHBr-CH=CH2  Br2  CH2=CH-CH=CH2    BrCH2-CH=CH-CH2Br (coäng 1,4) -Ở nhiệt độ thấp ưu tiên tạo thành sản phẩm 1,2 ở nhiệt độ cao taïo thaønh saûn phaåm coäng 1,4 c)Phản ứng trùng hợp : tham gia phản ứng trùng hợp chủ yeáu theo kieåu coäng 1,4 : xt ,t o , p n CH2=CH-CH=CH2    [-CH2 – CH = CH – CH2 - ] Polibutañien xt ,t o , p CH2=C-CH=CH2   . CH3 [-CH2 – C = CH – CH2 - ]n Hoạt động 5 : -Gv neâu phöông phaùp ñieàu cheá buta – 1,3 – ñien vaø isopren trong coâng nghieäp. - Hs vieát phöông trình phản ứng . -vieát theâm : 2C2H5OH  C4H6 + H2 + H2O -Hs tìm hieåu sgk ruùt ra nhận xét về ứng dụng quan troïng cuûa buta – 1,3 – ñien vaø isopren .. CH3 Poliisopren 3. Điều chế , ứng dụng của butañien vaø isopren : Tách từ các ankan tương ứng CH3CH2CH2CH3  CH2=CH-CH=CH2 CH3CH(CH3)CH2CH3  CH2=C-CH=CH2 CH3 -Ứng dụng : sgk. 4. Cuûng coá HS laøm bt 1,2 3 SGK /168 Phản ứng đặc trưng của Ankađien ? Ứng dụng của của Ankađien ? Bt 6.16 ,6.17 , 6.18 SBT /49,50 5. Daën doø BTVN : Laøm bt 5,6 SGK /169 ; bt 6.19 ,6.20 sbt /50.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Tuaàn 27 – Tieát 60. Baøi 42: KHAÙI NIEÄM VEÀ TECPEN. I. MUÏC TIEÂU : 1. Kiến thức : Cho Hs bieát : -Khaùi nieäm veà tecpen, thaønh phaàn caáu taïo cuûa tecpen -Nguồn gốc và giá trọi của một số tecpen đơn giản để khai thác và sử dụng hợp lí nguồn tecpen . 2. Kỹ năng : Hs phân biệt được tecpen với những hiđrôcacbon đã học . 3. Thái độ : Bảo quản & giữ gìn nguồn tài nguyên thiên nhiên 4. Troïng taâm : Khaùi nieäm , thaønh phaàn caáu taïo tecpen . II. PHÖÔNG PHAÙP : Đàm thoại – giải thích III. CHUAÅN BÒ : Tranh hình 7.5 sgk IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG : 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra : * Hoàn thành chuỗi phản ứng : C3H8  C2H4  C2H5Cl  C2H4  C2H5OH  C4H6  Cao su buna * Laøm baøi taäp 4/169 sgk 3. Bài mới : Hoạt động 1 : vào bài Gv giới thiệu một số tecpen gần giũ với đời sống : dứa , chanh , quế ,cam , sả … Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Hoạt động 2 : -Gv cho hoïc sinh quan saùt moät soá CTCT cuûa tecpen Hoạt động 3 : Gv vieát moät soá CTCT tecpen CH3. -Hs nhaän xeùt , ruùt ra khaùi nieäm tecpen .. C CH. CH. CH2. CH2 CH2. H2C. C10H16 :Oximen CH3 C H2C. Hs nhaän xeùt. CH3.  Coù trong tinh daàu laù huùng queá. Noäi dung I. THAØNH PHAÀN , CAÁU TAÏO VAØ DAÃN XUAÁT : 1.Thaønh phaàn : -Tecpen laø teân goïi nhoùm hiñroâcacbon khoâng no coù CT chung là ( C5H8)n ( n ≥ 2 ) thường gặp trong giới thực vật -Tecpen coù nhieàu trong tinh daàu thaûo moäc nhö thoâng , saû , queá , chanh … 2. Caáu taïo : Phân tử tecpen có cấu tạo mạch hở hoặc mạch vòng và có chứa các lieân keát ñoâi C=C 3.Moät vaøi daãn xuaát cuûa tecpen : a)Loại mạch hở :. CH. CH2. CH2OH. CH2 CH. H2C. CH2OH. CH3. C10H16 : limonen.  Coù trong tinh daàu chanh , bưởi. C10H18O Geraniol. C10H20O Xitronelol.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> b)Loại mạch vòng :. OH. Hoạt động 3 : -Trong thieân nhieân tecpen coù ở đâu ?. Hs tìm hieåu sgk , nhaän xeùt veà nguoàn tecpen trong thieân nhieân.  Còn có ở trong cơ thể động vaät . -Hs tìm hiểu , nghiên cứu theâm sgk. -Hs tìm hiểu ứng dụng cuûa tecpen . Gv giới thiệu phương pháp cơ baûn khai thaùc tecpen laø phöông phaùp chöng caát vaø moät số cơ sở sản xuất tinh dầu ở trong nước .. 4. Cuûng coá - Đặc điểm cấu tạo phân tử tecpen ? - Ứng dụng của tecpen và dẫn xuất của tecpen ? - Laøm bt 4 sgk /173 ; 6.21 sbt /50 5. Daën doø BTVN : bt 5 sgk /174 ; 6.24 ,6.25 sbt /51. O. C10H20O C10H18O Mentol Menton II. NGUOÀN TECPEN THIEÂN NHIEÂN : 1.Nguoàn tecpen thieân nhieân : - Tecpen và dẫn xuất chứa oxi của tecpen thường gặp trong giới thực vaät : laù thaân , hoa , quaû , reã … -Nhiều tecpen công thức C10H16 , C15H24 có trong quả , là và nhựa của loài thông . - Các dẫn xuất chứa oxi cùa tecpen cuõng raát phoå bieán vaø quan troïng : retinol ( vitamin A , C20H29OH ) coù trong lòng đỏ trứng , dầu gan cá … Phitol ( C20H39OH) ở dạng este có trong chaát dieäp luïc cuûa caây xanh … 2. Khai thaùc tecpen : -Chưng cất với hơi nước để lôi cuốn lấy tinh dầu từ các bộ phận chứa nhiều tinh dầu của thức vật 3. Ứng dụng của tecpen : Duøng laøm höông lieäu trong CN mó phẩm và công nghiệp thực phẩm , sản xuất dược phẩm ..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Tuaàn 27 – Tieát 61,62. Baøi 43 :ANKIN I. MUÏC TIEÂU : 1. Kiến thức : Hs bieát : -Khái niệm đồng đẳng , đồng phân , danh pháp và cấu trúc phân tử của ankin -Phương pháp điều chế và ứng dụng của axetilen Hs hieåu : Sự giống nhau và khác nhau về tính chất hoá học giữa ankin và anken . 2. Kyõ naêng : -Viết phương trình phản ứng minh hoạ tính chất của ankin -Giải tích hiện hượng thí nghiệm . 3. Troïng taâm : Đồng đẳng , đồng phân , danh pháp và tính chất hóa học của ankin . II. PHÖÔNG PHAÙP : Đàm thoại hoạt động nhóm , trực quan III. CHUAÅN BÒ : - Mô hình đặc của phân tử axetilen . - Caùc thí nghieäm aûo IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG : 1. Ổn định lớp 2 Kieåm tra : Vieát caùc CTCT coù theå coù cuûa C3H4 , C4H6 . 3. Bài mới : Hoạt động 1 : vào bài - Viết tất cả đồng phân của C3H4 , C4H6 . ? Ngoài ankađien còn có đồng phân chứa 1 liên kết ba trong phân tử Hoạt động của thầy. Hoạt động 2 : -Gv cho bieát moät soá ankin tieâu bieåu : C2H2 , C3H4 Hoạt động 3 : - Viết các đồng phân của ankin ứng với CTPT C5H8 ?. - Gv hướng dẫn Hs gọi tên theo danh phaùp IUPAC vaø danh pháp thông thường .. Hoạt động của trò. - Hs lập thành dãy đồng ñaúng cuûa ankin . -Hs ruùt ra nhaän xeùt - Hs viết các đồng phân CH  C – CH2 – CH2 – CH3 CH3 – C  C – CH2 – CH3 CH  C – CH – CH3 CH3 -Hs ruùt ra quy taéc goïi teân : tương tự gọi tên anken , thay đuôi en thành đuôi in Tên thông thường : Goác ankyl + axetilen. Noäi dung I. ĐỒNG ĐẲNG , ĐỒNG PHÂN , DANH PHAÙP VAØ CAÁU TRUÙC : 1.Đồng đẳng , đồng phân , danh phaùp : -Ankin là những hiđrôcacbon mạch hở có một liên kết ba trong phân tử a . Đồng đẳng -Dãy đồng đẳng của axetilen có công thức chung là CnH2n-2 ( n 2 ) Ví duï : HC  CH , CH3-C  CH b. Đồng phân: -Từ C4 trở đi có đồng phân vị trí nhóm chức , từ C5 trở đi có thêm đồng phân mạch cacbon . c. Danh phaùp :.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Soá chæ nhaùnh – teân nhaùnh – teân maïch chính – soá chæ lieân keát ba – in. Hoạt động 4 : Gv giới thiệu cấu trúc electron qua tranh vẽ hoặc mô hình của phân tử axetilen .. Hoạt động 5 : - GV laøm thí nghieäm ñieàu cheá C2H2 roài cho qua dd Br2. Ankin laøm maát maøu da cam của dd nước Brom ( gioáng anken ) - Gv hướng dẫn hs viết những ptpư khó. - Hs xem mô hình hoặc tranh vẽ cấu tạo phân tử axetilen .  Hs nhaän xeùt. - Hs quan sát hiện tượng và nhaän xeùt : maøu cuûa dd Br2 , Hs vieát ptpö : * Axetilen + H2  * Axetilen + Br2  * Axetilen + HCl  * Axetilen + H2O  * Propin + H2O . Gv lưu ý : Hs phản ứng coäng HX , H2O vaøo ankin cuõng tuaân theo quy taéc Maccoâpnhicoâp . GV can lưu ý HS : rượu khoâng no keùm beàn  anñeâhit Ankin không trùng hợp thaønh polime : -Từ đặc điểm cấu tạo phân tử ankin , Gv hướng dẫn HS viết ptpư đime và trime hoá . - Hs viết phương trình phản Hoạt động 6 : ứng . -Gv phaân tích vò trí nguyeân Hs vieát phöông trình phaûn tử hiđrô ở liên kết ba của ứng . ankin HC  CH+ 2AgNO3 + 2NH3 -laøm thí nghieäm C2H2 + Ag– C  C – Ag  +2NH4NO3 AgNO3 /NH3 -Hs vieát ptpö chaùy cuûa Phản ứng này dùng để ankin baèng CTTQ nhaän bieát caùc ankin coù lk  -Nhaän xeùt tæ leá soá mol cuûa ở đầu mạch . CO2 vaø H2O . -Vieát ptpö chaùy cuûa C2H2 -Trên cơ sở hiện tượng quan  Cho Hs vieát ptpö toång sát được ở thí nghiệm trên quaùt Hs khaúng ñònh ankin coù phản ứng oxi hoá với KMnO4 .. 2. Tính chaát vaät lí (SGK) 3.. Cấu trúc phân tử : - Trong phân tử ankin , hai nguyên tử C ở trạng thái lai hoá sp - Goàm moät lk  vaø 2 lk  . II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC : 1.Phản ứng cộng : a) coäng hiñroâ: Ni ,t o  CH3-CH3 HC  CH + 2H2    Pd / PbCO3. HC  CH +H2     CH2 = CH2 b) Coäng broâm : C2H5 – C  C – C2H5 +Br   2  -20o. C2H5 – C = C – C2H5 Br Br. Br   2. C2H5 – CBr2 – CBr2 – C2H5 c) Cộng nước ( hiđrat hoá ) HgSO4,H2SO4       80o. HC  CH + H – OH [CH2=CH – OH ] CH3 – CH = O. - Phản ứng cộng HX , H2O vào các ankin trong dãy đồng đẳng của axetilen cuõng tuaân theo quy taéc Maccopnhicop . d) Phản ứng đime hoá và trime hoá : - - Đime hoá : xt ,t o 2CH  CH   CH2 =CH–C  CH -Trime hoá :. o. xt ,t  C6H6 3CH  CH    2. Phản ứng thế bằng ion kim loại AgNO3 + 3NH3 + H2O  [Ag(NH3)2]+OH- + NH4NO3 HC  CH + 2[Ag(NH3)2]OH  Ag – C  C – Ag  + 2H2O + 4NH3. Phản ứng này dùng để nhận biết các ankin có lk ba ở đầu dãy . 3. Phản ứng oxi hoá : 3n  1 CnH2n-2 + 2 O2 . nCO2 + (n-1) H2O H< 0 -Ankin cuõng laøm maát maøu dd KMnO4.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Hoạt động 7 :. Gv yeâu caàu Hs vieát caùc ptpö điều chế C2H2 từ CaCO3 và C - Gv neâu phöông phaùp chính ñieàu cheá axetilen trong CN hieän nay laø nhieät phaân CH4 ở 1500°C. - Vieát ptpö ñieàu cheá C2H2 - Tìm hiểu ứng dụng của C2H2 trong sgk .. III. ĐIỀU CHẾ VAØ ỨNG DỤNG : 1. Ñieàu cheá : -Nhieät phaân CH4 : 1500o 2CH4    CH  CH + 3H2 -Từ canxicacbua :. CaC2 + 2H2O  Ca(OH)2 + C2H2. 2. Ưùng dụng : 5 C2H2 + 2 O2 2CO2 + H2O H = -1300KJ. 4. Cuûng coá - Đặc điểm cấu tạo phân tử ankin ? - Tính chất hóa học đặc trưng của ankin ? so sánh tính chất hóa học của ankin với ankan và anken ? - Laøm bt 1,2 sgk /178 : 6.27 ,6.28 sbt /51 ,52 5. Daën doø BTVN : 3,4,5,6 sgk /179 ; bt 6.29  6.35.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Tuaàn 28– Tieát 63. Baøi 44 : LUYEÄN TAÄP :HIÑROCACBON KHOÂNG NO. I. MUÏC TIEÂU : 1. Kiến thức : * Hs bieát : -Sự giống nhau và khác nhau về tính chất giữa anken , ankin và ankađien -Nguyên tắc chung điều chế các hiđrôcacbon không no dùng trong công nghiệp hoá chất * Hs hieåu : Mối liên quan giữa cấu tạo và tính chất các loại hiđrôcacbon đã học . 2. Kyõ naêng : Viết phương trình phản ứng minh hoạ tính chất anken , ankađien và ankin So sánh 3 loại hiđrocacbon trong chương với nhau và với hiđrocacbon đã học . 3. Troïng taâm : Viết phương trình phản ứng , giải các bài tập có liên quan . II. PHÖÔNG PHAÙP : Đàm thoại – Hoạt động nhóm III. CHUAÅN BÒ : Gv chuẩn bị bảng kiến thức cần nhớ IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG : 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra : Kết hợp trong quá trình luyện tập . 3 Bài mới : Hoạt động thầy Hoạt động 1 : - Vieát Ct toång quaùt cuûa ankin , ankañien , anken ?. Hoạt động của trò I. NHỮNG KIẾN THỨC CẦN NHỚ : 1.Caáu truùc : R1 R3 C=C R1 – C  C – R2 R2 R4 R1 R2. - Nêu những tính chất vật lí cơ bản cuûa anken , ankañien , ankin ?. -Nêu những tính chất hoá học cơ bản cuûa anken , but – 1,3 – ñien , ankin ? -Viết các phương trình phản ứng minh hoạ ? -Nêu những ứng dụng cơ bản của 3 loại tính chất trên Hoạt động 2 :. C=C. R3 C=C. R5. R4 R6 2. Tính chaát vaät lí : -C1  C4 : theå khí -C5  : thể lỏng hoặc rắn . -Không tan trong nước , nhẹ hơn nước . 3. Tính chất hoá học : * Coäng hiñroâ * Coäng halogen * Coäng HA * Trùng hợp * Oxi hoá 4. Điều chế và ứng dụng . II. BAØI TAÄP :.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Bài 1 : điền các số thích hợp vào bảng sau. Baøi 3 : a) mentol ( muøi baïc haø ) coù CTPT C10H18O , chỉ chứa một liên kết đôi . Hỏi có cấu tạo mạch hở hay mạch voøng ? b) vitamin A coù CTPT C20H30O coù chứa một vòng 6 cạnh , không chứa liên kết ba . Hỏi trong phân tử có mấy lieân keát ñoâi ? Bài 5 : Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau :. Baøi 1 : Hiñrocacbon. CTPT. Ankan Monoxicloankan Anken Ankañien Ankin Oximen Limonen. CnH2n+2 CnH2n CnH2n CnH2n-2 CnH2n-2 C10H16 C10H16. Soá ngtử H ít hôn ankan. Soá lk. Soá voøng. T soá +V. 0 2 2 4 4 6 6. 0 0 1 2 2 3 2. 0 1 0 0 0 0 1. 0 1 1 2 2 3 3. Baøi 2 : a) mentol coù CTPT C10H18O 2.20  2  18 2 Coù +v = =2 => +v = 2 , =1 , v=1 b). CTPT cuûa vitamin A laø C20H30O 2.20  2  30 2 coù +v= = 6 => +v = 6 v=1 =>  = 5 Baøi 5 :. CH3 – CH2 – CH2 – CH3  CH3 – CH= CH – CH3 +H2 CH3 – CH2 – CH2 – CH3  CH2= CH – CH2 – CH3 +H2 CH3 – CH= CH – CH3  CH3 – C  C – CH3 +H2 CH3 – CH= CH – CH3  CH2= CH – CH= CH +H2 CH2= CH – CH2 – CH3 CH  C – CH2 – CH3 +H2 CH3 – CH2 – CH2 – CH3  CH3 – CH= C= CH2 +H2 CH3 – C  C – CH3 + Br2  CH3 – CBr = CBR – CH3 CH2 – CH – CH = CH2 CH2=CH – CH = CH2 + Br2 Br Br CH2 – CH = CH – CH2 Br Br CH C – CH2 – CH3 + AgNO3 + NH3  AgC C – CH2 – CH3 + NH4NO3. Baøi 7 : Khi đốt cháy hoàn toàn một HC ở thể khí ( đk thường ) thì thấy thể tích các khí tạo thành sau phản ứng đúng bằng thể tích` các khí tham gia phản ứng ( cuøng t° vaø p ). Haõy cho bieát HC coù thể nhận những CTPT như thế nào ?. Bài 8 : Hỗn hợp gồm 2 chất kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng cùa etilen .. Baøi 6 : y y CxHy +(x + 4 )O2  xCO2 + 2 H2O y y 1+x+ 4 = x + 2 => y = 4 Vậy hiđrôcacbon ở thể khí có thể là : CH4 , C2H4 , C3H4 , C4H4 Baøi 7 : 3,36 Số mol của hỗn hợp A = 22, 4 = 0,15 mol.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Cho 3,36 lit ( đkc ) hỗn hợp khi81 trên phản ứng hoàn toàn với Br2 trong CCl4 thì thấy khối lượng bình chứa nước Br2 taêng theâm 7,7gam . a)Xác định CTPT của 2 anken đó ? b)Xác định %V của hỗn hợp đầu ? c)Viết CTCT của các anken đồng phân có cùng CTPT với 2 anken đó ?. Baøi 9 : Nhiệt phân 2,8 lit etan ( đkc ) ở 1200°C rồi cho một nửa hỗn hợp khí thu được sục qua bình đựng nước Br2 dö thaáy kl bình naøy taêng 1,465 gam. Cho nửa khí còn lại phản ứng với dd AgNO3 trong NH3 thì thu được 0,6 gam kết tủa vàng . Biết rằng phản ứng nhieät phaân taïo ra etilen , axetilen laø phản ứng không hoàn hoàn , các phản ứng tiếp sau đó là hoàn toàn . Xác định %v hỗn hợp các khí thu được sau phản ứng ?. Goïi CTTQ chung cuûa 2 anken laø CnH2n a) CnH2n + Br2  CnH2nBr2 0,15 0,15 Khối lượng bình Br2 tăng lên chính là khối lượng của 2 anken . 7, 7 MA = 0,15 = 51,3  n=3,66 Vì 2 olefin keá tieáp nhau neân coù CTPT laø C3H6 vaø C4H8 b)Gọi số mol của C3H6 , C4H8 lần lượt là a, b mol ta coù heä : a + b = 0,15 a = 0,05 42a + 56b = 7,7 b = 0,1 %VC3H6= 33,33% , %VC4H8 = 66,67% b) Caùc CTCT coù theå coù Baøi 8 : Soá mol cuûa C2H6 = 0,125 mol Nhieät phaân C2H6 ta coù : C2H6  C2H4 + H2 , C2H6  C2H2 + 2H2 vaø C2H6 dö x x y 2y C2H4 + Br2  C2H4Br2 C2H2 + 2Br  C2H2Br4 x x y 2y C2H2 + 2AgNO3 + 2NH3  AgC  CAg + 2NH4No3 y y 2.0, 6 y = 240 = 0,005 maët khaùc 28x + 26y = 1,465.2 = 2,93 x = 0,1 mol nH2 = x + 2y = 0,11 nC2H6 dö = 0,02 mol tổng số mol hỗn hợp khí thu được : 0,235 mol => %V caùc khí .. 4. Cuûng coá – Daên doø - Laøm caùc baøi taäp coøn laïi trong SGK vaø SBT.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Tuaàn 28– Tieát 64. BAØI 45 :THỰC HAØNH TÍNH CHẤT CỦA HIĐROCACBON KHÔNG NO. I/ MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức :củng cố kiến thức về 1 số tính chất vật lý và hóa học của HC không no 2. Kĩ năng : tiếp tục rèn luyện kỉ năng thực hành thí nghiệm hóa hữu cơ II/ CHUAÅN BÒ Duïng cuï thí nghieäm Hoùa chaát - OÁng nghieäm - H2SO4 ñaëc - Giá để ống nghiệm - dd AgNO3, NH3 - Nuùt cao su coù loã - Nước brom, Dd KMnO4 - Đèn cồn - Dầu thông , nước cà chua chín - Keïp oáng nghieäm - CaC2 ( đất đèn ) - OÁng huùt nhoû gioït - C2H5OH. III/ HOẠT ĐỘNG THỰC HAØNH 1.Ổn định lớp : chia nhóm. 2. Thực hành Hoạt động thầy Thí nghiệm 1 : Điều chế và thử tính chất của C2H4 OÁng nghieäm phaûi khoâ , khi ñun khoâng cho hoån hợp phản ứng trào lên ống dẫn khí . Cho H2SO4 vào ống nghiệm từng giotlắc đều tránh trường hợp cho vào xong mới lắc Dùng dd brom ,dd KMnO4 loãng , yêu cầu HS quan sát hiện tượng xảy ra và giải thích ? viết pthh xaûy ra ?. Hoạt động của trò Hoạt động 1: Hoïc sinh laøm thí nghieäm gioáng nhö SGK Thư kí ghi lại các hiện tượng xảy ra .quan xác maøu cuûa bb brom (KMnO4) vaø caàn quan xaùc các nhóm khác làm xem hiện tượng xảy ra có gioáng hay khoâng ( maát maøu da cam cuûa dd brom , mất màu tím của dd KMnO4 đồng thời xuaát hieän keát tuûa ñen Giải thích hiện tượng và viết pthh xảy ra Thí nghiệm 2: Điều chế và thử tính chất của C2H2 Hoạt động :2 * GV yeâu caàu HS laáy hoùa chaát gioáng nhö SGK vaø HS laøm thí nghieäm nhö SGK ,thö kí ghi laïi tiến hành làm .quan xác hiện tượng xảy ra , giải hiện tượng xảy ra thích vaø vieát pthh xaûy ra . a/ Ống nghiệm chứa dd AgNO3/ NH3 xuất hiện * GV lưu ý HS để tránh hiện tượng nổ xảy ra kết tủa vàng và từ từ chuyển sang màu xám trước khi châm lửa đốt cần cho khí thoát ra 1 phần b/Dd KMnO4 bò maát maøu ,keát tuûa maøu ñen để đuổi không khí ra khỏi ống nghiệm c/ Khí sinh ra bị đốt cháy .nếu đưa mẩu sứ trắng lại gần ngọn lửa xuất hiện các giọt H 2O Hoạt động :3 Thí nghiệm 3: phản ứng của tecpen với nước brom a/ Thí nghiệm làm giống như SGK * Dầu thông là 1 tecpen có trong thiên nhiên (  Nhỏ từng giọt nước brom vào dầu thông lắc kỉ pinen C10H16 ) khi cho brom vào xảy iện tượng mất ,để yên từ từ thấy màu da cam của brom bị mất màu của brom .Hãy giải thích hiện tượng xảy ra ? Là do brom phản ứng cộng vào LK  tạo thành daãn xuaát ñihalogen khoâng maøu b/ Thí nghieäm gioáng SGK * Cà chua có thành phần chính là 1 tecpen (licopen) Nhỏ từng giọt nước brom vào cà ch ua dd cà C40H56 trong phân tử có nhiều lk đôi liên hợp khi cho chua chuyển sang màu tím nhạt ,tiếp tục nhỏ brom vào sẽ có hiện tượng gì ? giải thích sự thay đội vài giọt brom vào lắc kĩ đê û yênndd chuyển màu sắc của dd nước cà chua khi phản ứng với sang maøu xanh nhaït brom ? Giaûi thích : caø chua chuyeån sang maøu tím laø do trong thaønh phaàn cuûa caø chua coù tecpen (licopen :C40H56 ) trong phân tử chứa nhiều lk.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> đô liên hợp khi brom vào lắc kĩ để yên .brom tham gia phản ứng vào các lk đôi do đó làm đổi màu của nước cà chua . do trong thành phần cà chua ngoài licopen còn có 1 số chất khác nên ảnh hưởng đến màu sắc của sản phaåm IV/ Nội dung tường trình 1. Teân HS: 2. Tên bài thực hành 3. Nội dung tường trình STT Teân thí nghieäm Caùch tieán haønh. Hiện tượng quan sát. Giaûi thích keát qua.

<span class='text_page_counter'>(19)</span>