Chủ đề: Thiên nhiên có ảnh hưởng như thế nào đối với sự phát triển nông
nghiệp Việt nam? Hãy đề xuất những giải pháp để nước ta có thể trở thành nhà
xuất khẩu nông sản lớn và theo hướng bền vững.
Nguyễn Việt Tiến
A. Mở đầu.

Hiện nay trái đất đang đối mặt với một tình trạng Biến đổi khí hậu rất
nghiệm trọng. Biến đổi khí hậu đang đặt ra những thách thức to lớn đối với các
quốc gia, nhất là đối với các nước đang phát triển và có nền kinh tế gắn liền với
nông nghiệp như Việt Nam. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của tình trạng này
đối với mỗi quốc gia là không giống nhau. Với một đất nước chịu ảnh hưởng
nặng nề do biến đổi khí hậu thì chúng ta lại càng cần phải tìm hiểu thật kỹ về
vấn đề này.Theo đánh giá của các tổ chức quốc tế, Việt Nam là 1 trong 5 quốc
gia bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu. Với nền nơng nghiệp cịn phụ
thuộc nhiều vào tự nhiên như hiện nay, Việt Nam cần chủ động, thường xuyên
đánh giá và dự báo tác động của bến đổi khí hậu, để kịp thời có những giải pháp
hỗ trợ kinh tế nơng nghiệp phát triển bền vững.

1|Page


B. Nội dung
1.

Nguyên nhân của biến đổi khí hậu:
Những nguyên nhân của biến đổi khí hậu có thể được chia làm 2 nhóm
chính:
-

-

Biến đổi khí hậu do tự nhiên: có thể kể đến nhứng nhân tố như bức xạ
khí quyển, quá trình kiến tạo núi, biến đổi bức xạ mặt trời, độ lệch quỹ
đạo của Trái Đất, sự thay đổi nồng độ khí nhà kính,...
Biến đổi khí hậu do tác động của con người: Con người cũng là yếu tố
ảnh hưởng lớn và trực tiếp gây nên tình trạng biến đổi khí hậu. Con
người làm gia tăng lượng khí CO2 trong khơng khí do đốt ngun liệu
nhất là những ngun liệu hóa thạch. Tình trạng phá rừng, sử dụng đất
khơng khoa học, các chất thải từ công nghiệp, phương tện giao thơng,...
Cũng làm cho tình trạng này ngày càng nặng nề hơn.

Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến kinh tế nông nghiệp Việt Nam:
Các tác động của BĐKH như nước biển dâng, lũ lụt, hạn hán, xâm nhập
mặn, thời tiết cực đoan... Đang hiện hữu ngày càng nhiều hơn, rõ rệt hơn, gây
thiệt hại cho kinh tế nông nghiệp nói riêng và kinh tế - xã hội Việt Nam nói
chung.
a) Lũ lụt và nước biển dâng sẽ làm mất đất canh tác nông nghiệp. Nếu mực nước
biển dâng cao thêm 1m mà khơng có biện pháp phịng ngừa hữu hiệu, thì chúng
ta sẽ mất khoảng 2 triệu ha đất trồng. Trong đó, gần 50% diện tích đất nơng
nghiệp vùng ĐB sơng Cửu Long bị ngập chìm khơng cịn khả năng canh tác.
Theo phân tích của viện Tài nguyên thế giới về ảnh hưởng của lũ lụt đến GDP,
Việt Nam đứng thứ 4 trong số 164 quốc gia được khảo sát về tác hại nghiệm
trọng của lũ lụt đến toàn nền kinh tế; làm thiệt hại 2,3% GDP của Việt Nam mỗi
năm...
b) Bên cạnh đó, ảnh hưởng của buến đổi khí hậu đến nơng nghiệp VN cịn gồm cả
tình trạng xâm nhập mặn. Điều này cũng là nguyên nhân làm giảm diện tích đất
trồng nơng nghiệp đáng kể. Một phần diện tích đáng kể đất trồng trọt ở vùng
ĐB sơng Hồng và ĐB sông Cửu Long sẽ bị nhiễm mặn vì 2 đồng bằng này đều
là những vùng đất thấp so với mực nước biển. Xâm nhập mặn làm cho diện tích
đất canh tác giảm, tù đó hệ số sử dụng đất có thể giảm từ 3-4 lần/năm xuống
cịn 1-1,5 lần/năm. Ngập mặn sẽ đặc biệt nghiêm trọng ở vùng ĐB sông Cửu

Long. Nếu nước biển dâng cao thêm 1m thì khoảng 1,77 triệu ha đất sẽ bị nhiễm
mặn, chiếm 45% diện tích đất ở ĐB sơng Cửu Long và ước tính rằng, có
khoảng 85% người dân ở vùng ĐB sông Cửu Long cần được hỗ trợ về nông
nghiệp.
2.

2|Page


c) Nhiệt độ tăng, hạn hán sẽ ảnh hưởng đến sự phân bố của cây trồng. Những đợt

hạn hán kéo dài bất thường khơng chỉ làm cho người dân khó khăn khi chăm
sóc cây trồng mà cịn giảm năng suất. Cụ thể là năng suất lúa của vụ Xuân có xu
hướng giảm mạnh hơn so với năng suất lúa của vụ mùa; năng suất ngơ vụ Đơng
có xu hướng tăng từ ĐB Bắc Bộ và giảm ở Trung Bộ và Nam Bộ.
Chính vì những lý do trên mà trong những năm gần đây, ngành sản xuất
gạo, vấn đề an ninh lương thực, lực lượng lao động trong lĩnh vực này đã bị ảnh
hưởng nặng nề.
d) Đối với ngành Thủy sản: Việt Nam hiện có khoảng 480.000 người trực tiếp
tham gia vào đánh bắt hải sản; 100.000 người làm việc ở các ngành chế biến
thủy sản và khoảng 2.140.000 người tham gia vào các dịch vụ nghề cá. Các sinh
kế thủy sản, bao gồm đánh bắt và nuôi trồng, là những sinh kế phụ thuộc vào
nguồn nước và sự phong phú của nguồn lợi ven biển, là một trong những lĩnh
vực nhạy cảm nhất và dễ bị tổn thương nhất trước tác động của biến đổi khí hậu.
e) Đối với tài nguyên rừng và hệ sinh thái:Thời gian qua, do những nguyên nhân
khác nhau, đa dạng sinh học, các hệ sinh thái, đặc biệt là các hệ sinh thái rừng bị
suy thoái trầm trọng:
- Nước biển dâng lên làm giảm diện tích rừng ngập mặn ven biển tác động xấu
đến hệ sinh thái rừng tràm và rừng trồng trên diện tích rừng ngập mặn ven biển
tác động xấu đến hệ sinh thái rừng tràm và rừng trồng trên đất bị nhiễm phèn ở

ĐB sông Cửu Long.
- Nhiệt độ và lượng nước bốc hơi tăng làm hạn hán kéo dài sẽ làm ảnh hưởng tới
khả năng sinh trưởng của các lòai thực vật và động vật rừng.Quần thể các loài
động vật rừng đặc dụng và quý hiếm sẽ ngày càng suy kiệt và nguy cơ tuyệt
chủng. Nhiệt độ tăng và hạn hán kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ cháy rừng, nhất
là các rừng trên đất than bùn, vừa gây thiệt hại tài nguyên sinh vật, vừa làm
tăng BĐKH và tạo điều kiện cho một số loài sâu bệnh hại rừng phát triển.
- Do BĐKH, hàng năm Việt Nam mất đi một diện tích tương đối lớn do cháy
rừng, sâu bệnh và mức độ cháy rừng ở các gai đoạn có khác nhau...
3.
Giải pháp để nước ta có thể trở thành nhà xuất khẩu nơng sản lớn và
theo hướng bền vững.
Bởi vì nền Nông nghiệp Việt Nam luôn gắn liền với thiên nhiên nên chúng
ta phải có những biện pháp cải tạo thiên nhiên, khắc phục tình trạng biến đổi
khí hậu. Nếu như chúng ta khó có thể khắc phục tình trạng Biến đổi khí hậu do
tự nhiên thì chúng ta hồn tồn có thể chủ động khắc phục ngun nhân từ con
người.
Theo đó, một số giải pháp được các chuyên gia khuyến cáo đó chính là:
Tiết kiệm điện, ngăn chặn tình trạng chặt phá rùng bừa bãi, cải tạo và nâng cấp
các cơ sở hạ tầng, khai phá các nguồn năng lượng mới, kiểm soát dân số,...
Một là, ngiên cứu mối quan hệ, tác động qua lại giữa ô nhiễm môi trường,
BĐKH và tăng trưởng kinh tế, trong đó đánh giá cụ thể hơn những hoạt động của

3|Page


-

-


-

-

-

con người vì mục tiêu tăng trưởng kinh tế mà làm ô nhiễm môi trường, dẫn tới
BĐKH.
Hai là, nâng cao năng lực của nền kinh tế để tăng sức chịu đựng đối với BĐKH
qua việc đổi mới mơ hình tăng trưởng, hướng tới tăng trưởng xanh, đầu tư xanh;
cơ cấu lại nền kinh tế, lựa chọn các ngành kinh tế phù hợp để tập trung phát triển;
nâng cao tính thiết thực và hiệu quả liên kết vùng trong tổng thể nèn kinh tế,
chuyển đổi giống cây trịng, vật ni.
Ba là, chuyển dịch cơ cấu nơng nghiệp ứng phó với BĐKH, từng bước hình
thành cơ cấu kinh tế nơng nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, có năng suất,
chất lượng và hiệu quả kinh tế cao; Mở rộng các dịch vụ trong nông nghiệp; Liên
kết trong đầu tư, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; Xây dựng
và phát triển sinh kế thích ứng với BĐKH. Quy hoạch lại hệ thống thủy lợi phù
hợp với cơ chế giữ lũ, ngăn mặn linh hoạt hơn và phục vụ nhiều hệ thống canh
tác khác nhau, dặc biệt thủy sản và trái cây; Quy hoạch và quản lý nghiêm quy
hoạch rừng ngập mặn đảm bảo cân đối môi trường, sinh thái. Xây dựng co chế
chi trả dịch vụ môi trường để tạo sinh kế cho người dân phát triển và bảo vệ rùng
ngập mặn; Quy hoạch rõ các vùng chuyê canh sản xuất hàng hóa theo các tiểu
vùng và có chế tài thực hiện và quản lý nghiêm quy hoạch...
Bốn là, khảo sát, tổng hợp những sáng kiến của người dân trong việc ứng phó
với các hiện tượng BĐKH và tăng cường nguồn lực hỗ trợ, nâng cao hơn nữa
tính chủ động cũng như tính dài hạn trong các biện pháp đó.
Thứ năm, tập trung đầu tư cư sở hạ tầng giao thơng, nhằm giảm thời gian và chi
phí vận chuyển nội vùng. Cụ thể, rà soát và điều chỉnh và điều chỉnh quy hoạch
hệ thống giao thông đường thủy, đượng biih, cảng biển, bổ sung quy hoạch

đường sắt để kết nối các vùng chuyên canh, kết nối với thị trường; tránh việc chia
cắt bất hợp lý; quy hoạch lại khu đô thị và vùng dân cư nong thôn chuyển từ bố
trí theo tuyến sang theo cụm và lùi lại vào phía trong bờ biển/ bờ sơng để đảm
bảo an tồn trước các ảnh hưởng của lũ, nước biển dâng, ngập mặn...
Thứ sáu, tiếp tục rà soát để cải thiện các khn khổ pháp luật và cơ chế chính
sách; xem xét cho thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù cho các vùng
chuyên canh; thúc đẩy hợp tác quốc tế để hỗ trợ ngành Nơng nghiệp thích ứng
với BĐKH và phát triển sinh kế bền vững
Để làm được điều đó, mỗi người dân cần phải tự có ý thức bảo vệ môi
trường. Công tác tuyên truyền bằng các phương tiện truyền thông đại chúng, các
trang mạng xã hội cần được đẩy mạnh tới mọi đối tượng lứa tuổi. Và tất nhiên,
chính phủ phải có những chính sách thưởng phạt rõ ràng trong vấn đề này.
Ngoài ra, chúng ta cũng cần phải liên kết chặt chẽ với các tổ chức mơi
trường trên thế giới để có thể tham khảo các giải pháp của biến đổi khí hậu và
có được sự trợ giúp thiết thực trong việc hạn chế ảnh hưởng biến đổi khí hậu
đến Việt Nam

4|Page


5|Page


C. Kết luận

Từ thực tiễn có thể khẳng định, kinh tế nơng nghiệp ln giữ vị trí quan
trọng trong phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam. Thiên nhiên là một yếu tố ảnh
hưởng rất lớn đến nền nông nghiệp. Vì thế, chúng ta phải hiểu được những yếu
tố tác động trực tiếp và gián tiếp tác động đến tự nhiên và làm biến đổi khí hậu.
Bài viết trên đây là bài viết có cái nhìn tổng quan nhất của em về thiên

nhiên, cụ thể là thực trạng biến đổi khí hậu ở nước ta, từ đó em đã đề xuất
những giải pháp em cho là có ích góp phần làm giảm thiểu tình trạng này.
Em cảm ơn thầy giáo đã đọc bài tiểu luận của em. Vì em là sinh viên nên
bài viết của em còn nhiều thiếu sót, em rất mong thầy giáo có thể góp ý và sửa
đổi để bài viết có thể hồn thiện hơn

6|Page


D. Tài liệu tham khảo

1. Giáo trình Địa lý kinh tế Việt Nam và Thế giới – Trường Đại học Kinh
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

7|Page

doanh và Công nghệ Hà Nội.
Bộ Tài nguyên và Môi trường (2012), Kịch bản biến đổi khí hậu và
nước biển dâng cho Việt Nam
Ngân hàng Thế giới (2010), Báo cáo phát triển và biến đổi khí hậu thế
giới
Trần Thọ Đạt và Vũ Thị Hồi Thu (2012), biến đổi khí hậu và sinh kế
ven biển, Sách tham khảo, Diễn đàn phát triển Việt Nam
Nguyễn Hồng Quang (2015), Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nơng nghiệp

ứng phó với biến đổi khí hậu ở Việt Nam
Lê Minh Nhật (2019), Nơng nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu,
Báo Nhân dân cuối tuần.
Nghiên cứu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tới kinh tế nơng nghiệp
Việt Nam – Tạp chí Tài Chính (kỳ 1 tháng 9/2019)
Internet.