MỤC LỤC
1.
2.
Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................... 10
1.1.
Tính cấp thiết về mặt lí luận .......................................................... 10
1.2.
Tính cấp thiết về mặt thực tiễn ...................................................... 11
Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài........................................ 12
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu........................................................... 14
3.1. Mục đích nghiên cứu .......................................................................... 14
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................................... 14
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 15
4.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................ 15
4.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 15
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu ............................................. 15
5.1. Phương pháp luận............................................................................... 15
5.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 16
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .............................................. 16
6.1. Ý nghĩa lý luận .................................................................................... 16
6.2. Ý nghĩa thực tiễn ................................................................................. 17
7. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 17
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo mơ
hình CIPO ...................................................................................................... 18
1.1. Một số khái niệm cơ bản ..................................................................... 18
1.1.2. Hoạt động dạy học............................................................................ 18
1.1.2.1 Hoạt động dạy .................................................................................... 18
1.1.2.2. Hoạt động học ................................................................................... 19
1.1.2.3. Hoạt động dạy học ........................................................................ 20
1.1.2. Quản lí hoạt động dạy học ................................................................. 20
1.1.3. Mơ hình CIPO .................................................................................. 21
4
1.1.4. Khái niệm quản lý hoạt động dạy học theo mơ hình CIPO ........... 23
1.2. Trung tâm tiếng Anh trong hệ thống giáo dục Việt Nam ................. 23
1.2.1. Vài nét về các trung tâm tiếng Anh.................................................... 23
1.2.2. Vai trò của trung tâm tiếng Anh trong hệ thống giáo dục Việt Nam
........................................................................................................................ 24
1.3. Nội dung quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo mơ hình
CIPO tại các trung tâm tiếng Anh............................................................. 25
1.3.1.
Quản lý yếu tố đầu vào ................................................................... 28
1.4.
Quản lý yếu tố quá trình ................................................................ 30
1.4.1.
Quản lý yếu tố đầu ra ..................................................................... 32
1.4.2.
Quản lý yếu tố bối cảnh .............................................................. 32
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo mơ
hình CIPO tại các trung tâm tiếng Anh ở Hà Nội ..................................... 34
2.1. Khái quát về các Trung tâm tiếng Anh trên địa bàn Hà Nội ............ 34
2.1.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu ......................................................... 34
2.1.. Tình hình hoạt động dạy học tiếng Anh tại Hà Nội ......................... 35
2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn ................................................... 37
2.2.3 Phương pháp quan sát ...................................................................... 39
2.2. Thực trạng hoạt động dạy học tiếng Anh tại các Trung tâm tiếng
Anh ................................................................................................................ 40
2.2.1. GPA Việt Nam ..................................................................................... 40
2.2.2. FABL Việt Nam .................................................................................. 41
2.2.3. Trung tâm TLT Academy ................................................................... 42
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo mơ hình CIPO
tại các Trung tâm tiếng Anh ở Hà Nội...................................................... 43
2.3. Mức độ Hài lòng với hoạt động dạy học tiếng Anh tại các Trung tâm
của giáo viên và học viên ........................................................................... 51
Chương 3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo
mơ hình CIPO tại các Trung tâm tiếng Anh .............................................. 56
3.1. Các nguyên tắc đề xuất ....................................................................... 56
5
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................. 56
3.1.2. Nguyên tắc về mặt pháp lí ................................................................ 57
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển ................................................ 57
3.1.4. Nguyên tác đảm bảo tính hiệu quả ................................................. 57
3.2. Đề xuất biện pháp ............................................................................... 57
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 66
1.
Kết luận................................................................................................. 66
2.
Kiến nghị............................................................................................... 67
2.1.
Đối với Giám đốc trung tâm ........................................................... 67
2.2.
Đối với Quản lý học thuật .............................................................. 67
2.3.
Đối với giáo viên ............................................................................. 67
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 69
Phụ lục 2: Bảng hỏi khảo sát Giáo viên và bộ phận khác ......................... 75
về hoạt động học tiếng Anh .......................................................................... 75
Phụ lục 3: Đề cương phỏng vấn sâu học viên ............................................. 78
Phụ lục 4: Đề cương phỏng vấn sâu giáo viên ............................................ 80
Phụ lục 5: Đề cương phỏng vấn sâu lãnh đạo ............................................ 82
Phụ lục 6: Biên bản Phỏng vấn sâu.......................................................... 86
6
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
Nội dung đầy đủ tiếng Anh
CIPO
Context,
Input,
Nghĩa tiếng Việt
Process, Bối cảnh, Đầu vào, Quá trình, Đầu
Outcome
ra
UNESCO
The United Nations
Tổ chức Giáo dục, Khoa học và
Educational, Scientific, and Văn hóa Liên Hiệp Quốc
Cultural Organisation
IELTS
International
Language Hệ thống bài kiểm tra về khả năng
sử dụng thành thạo tiếng Anh trải
Testing System
dài qua cả bốn kĩ năng Nghe, Nói,
Đọc, Viết.
TLT
To Learn Together
Cùng nhau học
FABL
For a Beautiful Life
Vì một cuộc sống tươi đẹp
ILA
International
Language Trung tâm Anh ngữ ILA
Academy
VUS
Vietnam USA Society English Anh văn Hội Việt Mỹ
Centers
ACET
Australian
Centre
for Trung tâm Anh ngữ ACET
Education and Training
IDP
Individual Development Plan
Trung tâm luyện thi IELTS
ESOL
English for Speakers of Other Tổ chức đánh giá khả năng sử dụng
tiếng Anh của ngưởi sử dụng tiếng
Languages
Anh đến từ các nước khơng nói
tiếng Anh
7
TOEIC
Test
of
English
for Bài Kiểm tra Đánh giá Năng lực
International Communication
TOEFL
tiếng Anh
Test of English as a Foreign Bài Kiểm tra Năng lực tiếng Anh
qua 4 kỹ năng Nghe, Nói, Đọc, Viết
Language
THPT
Trung Học Phổ Thơng
THCS
Trung học Cơ sở
KT
Kinh tế
CT
Chính trị
VH
Văn hóa
XH
Xã hội
8
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Hình 1: Mơ hình CIPO ................................................................................. 21
Hình 2: Mơ hình CIPO tổng hợp các yếu tố cụ thể ................................... 22
Hình 3: Mơ hình CIPO tại Trung tâm tiếng Anh ...................................... 26
9
MỞ ĐẦU
1.
Tính cấp thiết của đề tài
1.1.
Tính cấp thiết về mặt lí luận
Để nâng cao chất lượng giáo dục, chúng ta phải quan tâm tới cả ba mơi
trường: gia đình, nhà trường và xã hội, trong đó nhiệm vụ nâng cao chất lượng
dạy và học trong nhà trường là một yếu tố tiên quyết. Hoạt động dạy và học
giữ vai trò trọng tâm, quyết định tới chất lượng và kết quả đầu ra của nhà trường
và năng lực của thế hệ tương lai tham gia vào sự phát triển của nền kinh tế Việt
Nam. Với mục tiêu nâng cao năng lực của học sinh, sinh viên và người học và
giúp toàn dân tiếp cận với kho tàng tri thức, cần chú tâm đến công tác dạy và
học ngoại ngữ, nhất là mơn tiếng Anh. Tiếng Anh là chìa khóa giúp học viên
bước vào những lâu đài khoa học của nhân loại để trau dồi kiến thức, tiếp cận
với tri thức của toàn nhân loại và giúp họ đạt được điểm cao vào cổng đại học
tại Việt Nam và trên thế giới hoặc nâng cao hiệu suất làm việc.
Đối với lực lượng ở độ tuổi lao động, nâng cao năng lực tiếng Anh sẽ
giúp cho người làm việc đáp ứng được nhu cầu việc làm và đáp ứng được yêu
cầu tuyển dụng của các cơ quan và tổ chức.
Thời đại ngày nay nhân loại đã bước vào một nền khoa học mới, đó là
“cơng nghệ 4.0”, trong đó trí tuệ nhân tạo được sử dụng trong tất cả các lĩnh
vực, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất vật chất. Những người máy thay cho lao
động giản đơn của con người, những thiết bị cảm biến có thể đo được những
sự biến đổi tự nhiên trong các môi trường, đặc biệt là môi trường sinh thái giúp
cho con người chung sống với sự biến đổi khí hậu trên tồn cầu. Điều này địi
hỏi những lớp trẻ Việt Nam có được những kiến thức hiện đại đó. Chính nhờ
chiếc chìa khóa “ngoại ngữ” sẽ giúp chúng ta tiếp thu nhanh những kiến thức
mới, đưa đất nước hòa nhịp với thế giới.
10
Để nâng cao chất lượng học sinh trong quá trình học, sự chú trọng nâng
cao nhận thức đúng đắn về môn học này là điều cần thiết. Đồng thời, vai trị
của những thày cơ giáo tham gia vào q trình giảng dạy và vai trò của các nhà
quản lý tại các trung tâm giúp đạt được kết quả đầu ra và giúp những học sinh
và học viên đạt chất lượng đầu ra tiếng Anh.
1.2.
Tính cấp thiết về mặt thực tiễn
Việt Nam là một quốc gia đang phát triển và đang hội nhập với thế giới.
Trong những vấn đề để đẩy nhanh q trình tồn cầu hóa, hoạt động dạy học
tiếng Anh và quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm tiếng
Anh là điều kiện tiên quyết. Trong quá trình nghiên cứu và chọn lựa đề tài, trên
địa bàn thành phố Hà Nội, có nhiều đề tài đề cập đến dạy học và quản lý dạy
học môn tiếng Anh theo các cách tiếp cận khác nhưng chưa có đề tài nào nghiên
cứu và phân tích phương pháp tiếp cận theo mơ hình CIPO.
Tại Hà Nội, số lượng các trung tâm đào tạo tiếng Anh ngày càng gia tăng
do nhu cầu người học ngày càng nhiều. Đồng thời, theo quy định mới của Bộ
Giáo dục & Đào tạo, tiếng Anh trở thành điều kiện bắt buộc cho đối tượng học
cao học và điểm thi IELTS – chứng chỉ quốc tế là điều kiện tiên quyết của nhiều
trường đại học (đầu ra và tốt nghiệp) nên nhu cầu của người học ngày càng gia
tăng. Tuy nhiên, việc quản lí chất lượng dạy học (đầu vào, q trình, đầu ra và
bối cảnh) của các trung tâm chưa được tốt. Chưa có nhiều nghiên cứu về quản
lý chất lượng giáo dục ở các trung tâm tiếng Anh. Vì thế, đề tài “Quản lý hoạt
động dạy học tiếng Anh theo mô hình CIPO ở các trung tâm tiếng Anh tại thành
phố Hà Nội” sẽ góp phần phân tích thực trạng hoạt động dạy học tiếng Anh và
đề xuất những giải pháp quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo mô hình
CIPO.
Nói riêng, thành phố Hà Nội ln nâng cao nhận thức và quan tâm tới
chất lượng của đào tạo, chú trọng vào tiêu chí đầu vào của mơn tiếng Anh tại
11
các bậc học và kết quả đầu ra của môn học này. Luận văn sẽ tập trung nghiên
cứu và phân tích ba hệ thống trung tâm tiếng Anh trên thành phố Hà Nội.
Trên địa bàn thành phố Hà Nội, các trung tâm ngoại ngữ áp dụng nhiều mơ
hình quản lý khác nhau và một trong những mơ hình giúp cho bộ máy quản lý
hiệu quả là mơ hình CIPO. Mơ hình này được UNESCO đề xuất và khuyến
khích áp dụng và đang được nhiều quốc gia sử dụng từ 2000. Trong mơ hình
này, quản lý hoạt động dạy và học bao gồm quản lý các yếu tố: Bối cảnh
(Context), Đầu vào (Input), Q trình (Process) và Đầu ra (Outcome). Mơ hình
CIPO bộc lộc bốn ưu điểm: 1 - Theo nguyên tắc, mơ hình quản lý CIPO sẽ phân
tách các yếu tố nên ban lãnh đạo có thể tách biệt quyền lợi và trách nhiệm của
các bộ phận giúp cho công việc và quản lý không bị chồng chéo; 2- Trong mơ
hình quản lý CIPO, các yếu tố độc lập nhưng có ảnh hưởng và tác động lên các
yếu tố cịn lại. Do các yếu tố độc lập nên việc quản lý các yếu tố đó cũng riêng
biệt và cách vận hành các yếu tố cũng sẽ khác nhau; 3- Đặc biệt, trong các tổ
chức giáo dục những yếu tố đầu vào và yếu tố đầu ra là những thước đo về sự
thành công của học viên và của tổ chức; Cuối cùng, ưu điểm của mơ hình CIPO
là quản lý yếu tố bối cảnh và quá trình. Hai yếu tố nêu trên tuy không liên quan
trực tiếp đến kết quả của một một khóa học hay kết quả kỳ vọng của tổ chức
nhưng chúng có ảnh hưởng lớn đến kết quả cuối cùng (outcome).
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Từ xưa đến nay, trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu nhằm nâng chất lượng
giáo dục nói chung và quản lý hoạt động dạy học nói riêng. Những mơ hình
quản lý chất lượng dạy và học theo nhiều mơ hình khác. Ví dụ, mơ hình dạy
gia sư để nâng cao kỹ năng học tiếng Anh [17, 2019], mơ hình áp dụng và quản
lý Cơng nghệ Thơng tin và hoạt động dạy và học ở Malaysia [14, 2013]; mơ
hình nâng cao chất lượng giáo viên theo tiêu chuẩn quốc tế ở Thái Lan [15,
2007]; mơ hình cải tiến chất lượng giáo dục dựa vào các chỉ tiêu hoạt động [13,
12
2011]; Đối với giáo dục tại Philippines, nhiệm vụ nâng cao chất lượng giáo
dục và kiểm soát chất lượng là mục tiêu quốc gia hàng đầu [19, 2015]; tổng
hợp các báo cáo về Quản lý chất lượng giáo dục ở bậc cao học ở Thái Lan và
các nước trong cộng đồng ASEAN [20, 2017], Mơ hình Quản lý Chất lượng
CIPP đánh giá chương trình tích hợp học tiếng Anh ở trung tâm Ngoại ngữ [13,
2019]; Một ví dụ thành cơng nữa của mơ hình này là Từ khi mơ hình CIPO
được xây dựng và cơng bố, đã có rất nhiều nghiên cứu về mơ hình này được áp
dụng và thực hiện triển khai tại các cơ sở đào tạo tại các nước như ở bậc cao
học tại Đài Loan nhằm đánh giá việc thực hiện các tiêu chuẩn quốc tế ở bậc cao
học [12, 2018].
Nhận biết về hiệu quả của quản lý theo mơ hình CIPO trong giáo dục trên
nhiều quốc gia trên thế giới, luận văn sẽ nghiên cứu về thực trạng quản lý hoạt
động dạy học tại các trung tâm tiếng Anh theo mơ hình CIPO để tìm ra những
điểm cần cải thiện và đưa ra nhưng giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động
dạy và học.
Trong quá trình nghiên cứu, trên thế giới, một số trung tâm dạy tiếng Anh
cũng thực hiện quản lý theo mô hình CIPO. Tuy nhiên, ngành giáo dục nói
chung và đào tạo tiếng Anh nói riêng, hiệu quả kinh tế địi hỏi các chủ sở hữu
và nhà quản lý cần thời gian dài để hịa vốn và có lợi nhuận. Bên cạnh đó, sự
cạnh tranh của các trung tâm tiếng Anh lớn nên thời gian đầu tư dài khiến cho
ban lãnh đạo khơng muốn đầu tư đầu chính lớn vào những yếu tố không sinh
lời trong thời gian ngắn (yếu tố đầu vào và yếu tố quá trình). Vì thế, với các
trung tâm quy mơ nhỏ thì các nhà quản lý chưa tập trung xây dựng quản lý theo
mơ hình này.
Khi nghiên cứu về quản lý dạy học theo CIPO tại Việt Nam nói chung, và
những trung tâm dạy tiếng Anh nói riêng, qua nhiều phương pháp nghiên cứu,
tác giả luận văn nhận thấy là bộ phận lãnh đạo chưa xây dựng hay áp dụng mô
13
hình quản lý dạy và học theo CIPO. Mơ hình này cần xây dựng bộ máy quản
lý phân tách trách nhiệm rõ ràng và độc lập và đòi hỏi nguồn nhân viên với số
lượng nhiều ở tất cả các bộ phận. Nhưng thực tế, bộ phận nhân sự trong thời
gian xây dựng và phát triển một trung tâm dạy tiếng Anh cần đầu tư về tài chính
nhất là bộ phận tuyển sinh và bộ phận học thuật. Tuy nhiên, trong mơ hình
CIPO thì việc đầu tư xây dựng đồng bộ đòi hỏi số lượng lớn về nguồn nhân
viên và nguồn tiền đầu tư. Vì những yếu tố khách quan và chủ quan nếu trên,
tại các trung tâm dạy tiếng Anh tại Hà Nội, mơ hình CIPO chưa được xây dựng
và áp dụng.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, phân tích và đánh giá thực trạng quản lí
hoạt động dạy học theo mơ hình CIPO ở một số trung tâm đào tạo tiếng Anh
trên địa bàn thành phố Hà Nội, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng
cao hiệu quả hoạt động dạy học tiếng Anh ở các trung tâm trung tâm này.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.2.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học tại các trung tâm
đào tạo tiếng Anh tại Hà Nội theo tiếp cận CIPO.
3.2.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học tại
ba hệ thống trung tâm tiếng Anh tại thành phố Hà Nội theo tiếp cận CIPO.
3.2.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh tại các
trung tâm dạy tiếng Anh ở Hà Nội theo tiếp cận CIPO.
14
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là ba hệ thống trung tâm tiếng Anh
thành phố Hà Nội theo tiếp cận CIPO: GPA, FABL Việt Nam và TLT
Academy.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu này chỉ tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học theo
mơ hình CIPO tại Công ty cổ phần Golden Path Academics Việt Nam, FABL
Việt Nam và TLT Academy. Ba hệ thống này đào tạo nhiều sản phẩm tiếng
Anh cho nhiều đối tượng khách hàng. Tuy nhiên, giới hạn của luận văn tập
trung vào quản lý hoạt động dạy học cho sản phẩm luyện thi chứng chỉ IELTS
bởi đây là sản phẩm hội tụ quản lý cả bốn yếu tố Bối cảnh, Đầu vào, Quá trình,
Đầu ra và sản phẩm này có hoạt động đạt được kết quả đầu ra có cam kết.
Luận văn nghiên cứu, phân tích, đánh giá và nêu những khuyến nghị về
quản lý hoạt động dạy học theo mơ hình CIPO tại 3 hệ thống trung tâm tiếng
Anh để nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học.
Thời gian khảo sát: từ tháng 10.2020 đến tháng 4.2021
Toàn bộ các số liệu điều tra khảo sát thực trạng và đề xuất giải pháp từ
tháng 10.2020 đến tháng 4.2021.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Nghiên cứu sử dụng cách tiếp cận quản lý dạy học tiếng Anh theo mơ
hình CIPO. Đây là cách tiếp cận nhằm giúp đánh giá hiện trạng của các yếu tố
đầu vào, quá trình, kết quả đầu ra và các yếu tố bối cảnh trong hoạt động dạy
học tiếng Anh. Từ đánh giá thực trạng, luận văn sẽ đề xuất những giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động dạy và học tiếng Anh.
15
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng tiếp cận CIPO để đánh giá hoạt động dạy học tại các
trung tâm tiếng Anh tại Hà Nội. Vài nét sơ bộ về tiếp cận CIPO như sau:
Tiếp cận CIPO sẽ đánh giá nghiên cứu ba cơ sở tiếng Anh tại Hà Nội qua các
yếu tố đầu vào, các quá trình, các yếu tố đầu ra và bối cảnh.
Đầu tiên, nghiên cứu xác định các yếu tố đầu vào (Input), các quá trình
và quy trình (Processing) và các yếu tố đầu ra (Outcome) và yếu tố bối cảnh
(Context) tại ba cơ sở. Sau đó, luận văn cũng thực hiện các bảng hỏi để điều
tra và phỏng vấn sâu các quản lý tại ba cơ sở để nắm được hiện trạng. Sau đó,
luận văn tập hợp và phân tích những thơng tin để đưa ra những đề xuất giúp
nâng cao hiệu quả của quản lý hoạt động dạy học.
Luận văn áp dụng bốn (04) phương pháp nghiên cứu như sau:
5.2.1. Phương pháp nghiên cứu văn bản tài liệu
5.2.2. Phương pháp quan sát
5.2.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
5.2.4. Phương pháp phỏng vấn sâu cá nhân
Nội dung cụ thể của các phương pháp được trình bày trong các chương
của luận văn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn xây dựng được một số vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động dạy
học và quản lý hoạt động dạy học cho các trung tâm đào tạo tiếng Anh theo mơ
hình CIPO.
16
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn đánh giá được thực trang hoạt động dạy học và quản lý hoạt
động dạy học cho các trung tâm tiếng Anh tại Hà Nội và xác định nguyên nhân,
hệ quả của nó. Trên cơ sở đó, nghiên cứu đề xuất biện pháp quản lý hoạt động
dạy học cho các trung tâm đào tạo tiếng Anh trên Hà Nội.
7. Kết cấu của luận văn
Cấu trúc của luận gồm ba chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo
mô hình CIPO.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo mơ hình
CIPO tại một số trung tâm tiếng Anh ở thành phố Hà Nội.
Chương 3: Giải pháp quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo mơ hình
CIPO tại một số trung tâm tiếng Anh ở thành phố Hà Nội.
17
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo mơ
hình CIPO
1.1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.1. Quản lý
Có nhiều quan điểm khác nhau về quản lý.
Theo quan điểm của Mary Parker Follet: Quản lý là nghệ thuật khiến
công việc được thực hiện thơng qua người khác [4, trang 1].
Từ góc độ Tâm lý học, một số nhà khoa học đưa ra khái niệm: Quản lý
là sự tác động có đích hướng, có mục đích, có kế hoạch và có hệ thống thơng
tin của chủ thể đến khách thể của nó [4, trang 1].
Trong Từ điển Oxford về xã hội, G. Marshall cho rằng: “Quản lý là quá
trình giám sát, kiểm tra và phối hợp hoạt động sản xuất trong các tổ chức cơng
nghiệp và các tổ chức chính thức khác” [4, trang 1].
Từ các khái niệm đã nêu ở trên, trong nghiên cứu này chúng tôi sử dụng
khái niệm: Quản lý là q trình tác động có định hướng, có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đặt
ra.
1.1.2. Hoạt động dạy học
1.1.2.1 Hoạt động dạy
Hoạt động dạy là những hoạt động có tổ chức và định hướng giúp học
sinh thu được những kiến thức, hình thành và phát triển nhân cách. Mục đích
của dạy học là tổ chức và định hướng cho các học sinh giúp họ nắm được kiến
thức, phát triển kỹ năng và thái độ. Nội dung dạy học sẽ được thực hiện trong
một mơi trường an tồn và thuận lợi ở các trung tâm dạy tiếng Anh với những
nội dung chương trình học đúng quy định và phù hợp với mục tiêu của người
học.
Hoạt động dạy của giáo viên gồm hai nội dung:
18
- Giáo viên nghiên cứu nội dung chương trình học, đánh giá trình độ của học
viên, nghiên cứu sách và tài liệu tiếng Anh phục vụ cho mục tiêu của khóa
học, nắm vững các phương pháp sư phạm và lựa chọn phương pháp sư
phạm phù hợp cho dạy tiếng Anh và phù hợp với cơ sở vật chất.
- Giáo viên phối hợp hoạt động với các học viên trong các buổi học. Đây là
các quá trình giảng dạy của giáo viên. Giáo viên nêu mục đích bài học,
giảng dạy kiến thức mới và ơn lại kiến thức có, hướng dẫn để học sinh tham
gia tích cực và luyện tập trên lớp. Đồng thời, giáo viên cũng hướng dẫn
những nội dung bài tập về nhà giúp cho học viên luyện tập nhiều hơn và
giành thời gian tự học có hiệu quả.
1.1.2.2. Hoạt động học
Hoạt động học là quá trình thu nạp kiến thức, kỹ năng để từ đó hình thành
cấu trức tâm lý, phát triển nhân cách tồn diện. Q trình thu nạp kiến thức và
kỹ năng thể hiện từ sự tự giác, tích cực, tự tìm tịi và nghiên cứu dưới sự hỗ trợ
của thày cơ nhằm phát huy tính sáng tạo của bản thân. Mục đích của hoạt động
để đạt được tri thức, kỹ năng, thái độ, và hành vi.
Hoạt động học bao gồm:
- Học viên phối hợp với giáo viên và các bạn trong lớp, tham gia tích cực trên
lớp để lĩnh học kiến thức và kỹ năng mới;
- Học viên tự học ở nhà bao gồm hoàn thiện các bài tập được giao trên lớp và
tìm hỏi đào sâu thêm về những kiến thức và kỹ năng mới đã được truyền đạt
và cảm thụ trên lớp.
Quá trình học là quá trình thu nạp kiến thức và kỹ năng mới và áp dụng các
kiến thức, kinh nghiệm cho bản thân. Trên cơ sở đó, từng học viên sẽ hình thành
và phát triển nhân cách cho riêng mình.
19
1.1.2.3. Hoạt động dạy học
Hoạt động dạy học “là quá trình tác động qua lại giữa giáo viên và học
sinh, nhằm tổ chức, điều khiển hoạt động tâm lí của học sinh để giúp họ tự giác,
tích cực, chủ động chiếm lĩnh tri thức khóa học, những kĩ năng, kĩ xảo hoạt
động nhận thức và thực tiễn, trên cơ sở đó phát triển năng lực nhận thức và hình
thành thế giới quan khoa học cho họ”. [5, trang 14].
1.1.2.4 Hoạt động dạy học tiếng Anh
Hoạt động dạy học tiếng Anh là sự tương tác giữa học viên và giáo viên để giúp
học sinh rèn luyện các kỹ năng Nghe, Nói, Đọc, Viết bằng tiếng Anh để học
viên chủ động chiếm lĩnh tri thức trên tồn thế giới từ đó thu nạp kiến thức với
cơng cụ là tiếng Anh.
1.1.2. Quản lí hoạt động dạy học
Quản lý hoạt động dạy học là phương thức cần thiết trong hoạt động dạy
học nhằm gắn lý thuyết với nhận thức và thực hành cho tất cả các thành tố liên
quan đến hoạt động dạy và hoạt động học. Quản lí hoạt động dạy học quan
trọng và được chia làm ba giai đoạn chính như sau: kiểm tra chất lượng, đảm
bảo chất lượng và cải tiến liên tục. Đồng thời, quản lí hoạt động dạy học cũng
chịu tác động của văn hóa của các quốc gia khác nhau và văn hóa tổ chức nên
khả năng áp dụng tại mỗi quốc gia hay mỗi tổ chức, doanh nghiệp cũng có sự
biến chuyển và thích nghi nhưng vẫn giữ nguyên giá trị cốt lõi để phát triển
chất lượng, duy trì chất lượng và cải tiến chất lượng để phát triển bền vững.
Đây là khái niệm được định nghĩa trong luận văn này.
Dựa trên khái niệm quản lý và hoạt động dạy học đã trình bày ở trên,
trong nghiên cứu này chúng tôi quan niệm: Quản lý hoạt động dạy học là q
trình tác động có định hướng, có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý
đến hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học của học viên nhằm đạt được
mục tiêu đặt ra.
20
1.1.3. Mơ hình CIPO
Năm 2000, UNESCO đã giới thiệu mơ hình quản lý CIPO (Context Input - Process - Output/Outcome) nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý
chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng hoạt động dạy và học nói riêng.
Mơ hình đó được thể hiện trong hình vẽ dưới đây:
I: Input (đầu vào)
O: Outcome (đầu ra)
P: Process (q trình)
C: Context
(bối cảnh, mơi trường)
Hình 1: Mơ hình CIPO
Với mơ hình này, quản lý hoạt động dạy học bao gồm hoạt động quản lý
các yếu tố: Yếu tố bối cảnh (Context), Đầu vào (Input), Quá trình (Process),
Đầu ra (Outcome). Hình vẽ là mơ hình khung CIPO trong quản lý chất lượng
theo bốn yếu tố. Từ đó các tổ chức và trung tâm sẽ thiết kế xây dựng mô hình
CIPO để quản lý chất lượng theo đặc điểm riêng của các tổ chức. Đây là một
mơ hình CIPO đầy đủ để quản lý các yếu tố cụ thể trong CIPO (Claire
Shewbridge, 2011):
BỐI CẢNH
Nhận biết
Vị trí địa lý
Đặc điểm tính cách cán bộ
Lịch sử
Cơ sở pháp lý
Đặc điểm tính cách học sinh
ĐẦU RA
QUÁ TRÌNH
21
ĐẶC ĐIỂM
CHUNG
CÁN BỘ
Lãnh đạo
Quản lý
cán bộ
CHÍNH
SÁCH
GIÁO DỤC
Khung
chương
trình
Phát triển
cán bộ Hướng
dẫn và tư
vấn
Phát triển
tầm nhìn
của
trường
Ra quyết
định
KẾT QUẢ
CỦA HỌC
SINH
KẾT QUẢ
ĐẦU RA
Mục tiêu Học thêm
phát triển Thị
Đạt được
trường
mục tiêu
việc làm
Đánh giá
Q trình
và Quy
trình
Kiểm
sốt chất
lượng
HẬU CẦN
HÀI LỊNG
Cơ sở vật
chất
SỰ
NGHIỆP
Sự tiến bộ
Học sinh
Phát triển
tâm lí
Sự tham
gia
Đối tác
Cán bộ
Hình 2: Mơ hình CIPO tổng hợp các yếu tố cụ thể
Quản lý hoạt động dạy học theo mơ hình CIPO là tiếp cận quản lý theo
từng yếu tố tính đến sự tương quan và ảnh hưởng của các yếu tố: Đầu vào
(Input), Đầu ra (Outcome), Quá trình (Process) và Bối cảnh (Context). Trong
hoạt động dạy học khi quản lý theo mơ hình CIPO những hoạt động quản lý
cụ thể bao gồm:
- Quản lý bối cảnh: Mô hình CIPO có những yếu tố bối cảnh tác động lên
hoạt động dạy học. Các yếu tố bối cảnh bao gồm nhưng không giới hạn về
điều kiện lịch sử, kinh tế, chính trị, văn hóa doanh nghiệp, đặc điểm ngành,
các quy định pháp luật, tâm lí học viên, hồn cảnh học viên, v.v.
22
- Quản lý đầu vào: quản lý các yếu tố về nội dung chương trình học, quản lý
giáo viên, quản lý học viên, v.v.
- Quản lý quá trình: quá trình liên quan đến tầm nhìn và chiến lược của ban
lãnh đạo, quá trình ra quyết định, hoạt động dạy của giáo viên và liên quan
đến hoạt động học của các học viên, quá trình quản lý chất lượng, quá trình
phát triển nguồn nhân lực, q trình chăm sóc tinh thần cho giáo viên, học
viên, v.v.
- Quản lý đầu ra: quản lý kết quả đầu ra của các học viên, và sự Hài lòng của
học viên và phụ huynh, v.v.
1.1.4. Khái niệm quản lý hoạt động dạy học theo mơ hình CIPO
Từ các khái niệm quản lý hoạt động dạy học và tham khảo mơ hình CIPO
đã đề cập ở trên, trong nghiên cứu này chúng tôi đề xuất khái niệm quản lý hoạt
động dạy học theo mơ hình CIPO như sau:
Quản lý hoạt động dạy học theo mơ hình CIPO là q trình tác động có
định hướng, có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến hoạt động dạy
của giáo viên, hoạt động học của học viên trên cơ sở xem xét yếu tố đầu vào,
yếu tố quá trình, yếu tố đầu ra và bối cảnh thực hiện hoạt động dạy học nhằm
đạt được mục tiêu của tổ chức.
1.2. Trung tâm tiếng Anh trong hệ thống giáo dục Việt Nam
1.2.1. Vài nét về các trung tâm tiếng Anh
Trong cả nước, cũng như ở Hà Nội, có rất nhiều các trung tâm tiếng Anh
với quy mô lớn, vừa và nhỏ với nhiều sản phẩm đa dạng. Các trung tâm định
hướng đào tạo các đối tượng khác nhau nên sản phẩm dạy học tiếng Anh đa
dạng. Các sản phẩm đào tạo tiếng Anh hiện có trên thị trường: tiếng Anh mầm
non, tiếng Anh tiểu học, tiếng Anh Trung học cơ sở, tiếng Anh Trung học Phổ
thông, tiếng Anh luyện thi IELTS, TOEIC, TOEFL, tiếng Anh cho người đi
làm tiếng Anh doanh nghiệp và tiếng Anh giành cho các kỹ năng mềm. Hiện
23
tại khơng có một trung tâm dạy học tiếng Anh chuyên biệt một sản phẩm cho
một đối tượng học viên.
Tại Hà Nội, các trung tâm tiếng Anh có vị trí và thời gian thành lập trên
bảy năm có những tên tuổi như: ILA, VUS, Apollo, Language Link, Hội đồng
Anh. Các trung tâm dạy học nhiều sản phẩm về tiếng Anh. Riêng về sản phẩm
đào tạo IELTS, ba trung tâm có vị thế trên thị trường là ACET, Hội đồng Anh
và IDP.
1.2.2. Vai trò của trung tâm tiếng Anh trong hệ thống giáo dục Việt Nam
Trong yêu cầu và nhiệm vụ phát triển nâng lực về tiếng Anh cho học
sinh, sinh viên và toàn dân để giúp Việt Nam tiếp cận với nguồn tri thức thế
giới qua ngôn ngữ được sử dụng trên toàn thế giới mà Bộ Giáo dục & Đào tạo
đề ra trong đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân 2008
– 2020 và Thủ tướng đã ký quyết định 1400/QĐ-Ttg ngày 30 tháng 9 năm 2008
phê duyệt đề án của Bộ Giáo dục & Đào tạo: “Đổi mới toàn diện việc dạy và
học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy
và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, v.v.” Tuy nhiên, đề án
cũng gặp những khó khăn nhất định: khó khăn về đầu vào của học sinh và sinh
viên, khó khăn về cơ sở vật chất (môi trường thực hành tiếng), khó khăn về q
trình dạy và học, v.v. Điều này đòi hỏi những nhà quản lý tại các trung tâm
TLT Academy cần có những biện pháp quản lý phù hợp và tạo động lực để
nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh trong các trung tâm tiếng Anh.
Khi thực hiện đề án phổ cập ngoại ngữ quốc gia đến năm 2020, chúng ta
có thể thấy được tầm quan trọng, sự quan tâm cho công tác dạy và học ngoại
ngữ (tiếng Anh). Vì thế, mơn tiếng Anh là mơn bắt buộc trong nhà trường để
giúp các em nâng cao các kỹ năng: Nghe, Nói, Đọc, và Viết.
Q trình tồn cầu hóa, hội nhập kinh tế, và tự do hóa thương mại cũng
giúp Việt Nam nhận ra tầm quan trọng bậc nhất của năng lực ngoại ngữ giúp
24
Việt Nam hòa nhập và đổi mới để bắt kịp với kinh tế quốc tế vì mục tiêu đa
dạng hóa và đa phương hóa quan hệ đối ngoại. Trong xu hướng hội nhập, vai
trị của tiếng Anh là vơ cùng quan trọng, đặc biệt là với các quốc gia đang phát
triển như Việt Nam. Tiếng Anh là ngôn ngữ quốc tế đứng thứ hai về số lượng
người dùng, là ngôn ngữ toàn cầu, đào tạo cho đất nước những lực lượng lao
động có chun mơn và trình độ ngoại ngữ có thể đáp ứng được tiêu chuẩn đầu
vào ở các trường đại học trên lãnh thổ Việt Nam và ở các nước khác. [2]
1.2.3. Một số mơ hình hoạt động của các trung tâm tiếng Anh
Mỗi trung tâm tiếng Anh có những đặc thù riêng nên mơ hình hoạt động
cũng khác nhau. Trên thế giới, trong hoạt động giáo dục nói chung và hoạt
động dạy học tiếng Anh nói riêng, nhiều tổ chức đã áp dụng nhiều mơ hình.
Trong số đó, về hoạt động giáo dục những mơ hình được áp dụng nhiều là:
Năm 1960, một mơ hình do Daniel Stufflebeam xây dựng và phát triển
là mơ hình CIPP để đánh giá hoạt động dạy học. Các yếu tố này tạo nên chất
lượng của một cơ sở giáo dục. Mô hình CIPP là đánh giá hoạt động trên Bối
Cảnh (Context), Đầu vào (Input), Quá trình (Process) và Sản phẩm (Product)
[13];
1.3.
Nội dung quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo mơ hình CIPO
tại các trung tâm tiếng Anh
Từ mơ hình CIPO căn bản, nghiên cứu này xem xét bốn yếu tố của mơ
hình CIPO được thể hiện như trong hình 2. Những nội dung cụ thể trong bốn
yếu tố của mơ hình CIPO được thể hiện trong sơ đồ dưới đây:
25
Yếu tố bối cảnh (Context)
-
Yếu tố đầu vào (Input)
-
Khung chương trình học
Phát triển giáo viên
Phát triển học viên
Cơ sở vật chất
Điều kiện KT -CT- VH- XH
Hồn cảnh gia đình
Tâm lí học viên
Môi trường cạnh tranh
Đặc điểm dạy học tiếng Anh
Yếu tố Quá trình (Process)
-
Chỉ đạo việc xây dựng kế
hoạch dạy học
Quản lý việc thực hiện
chương trình dạy học
Quản lý hoạt động dạy của
giáo viên
Quản lý hoạt động học của
học viên
Kiểm tra, giám sát hoạt
động dạy và học
-
Yếu tố đầu ra
(Outcome)
Kết quả đầu ra
của học viên;
Mức độ Hài lòng
của học viên và
gia đình
Hình 3: Mơ hình CIPO tại Trung tâm tiếng Anh
Mỗi mơ hình sẽ thể hiện những ưu điểm giúp các nhà quản lý xây dựng,
thực hiện và điều chỉnh những sách lược, kế hoạch cho tổ chức vận hành. Mơ
hình CIPO cũng khơng là một ngoại lệ. Mơ hình CIPO có ba (03) ưu điểm sau
đây:
Thứ nhất, mơ hình quản lý CIPO sẽ phân tách các yếu tố, nên ban lãnh
đạo có thể tách biệt quyền lợi và trách nhiệm. Dựa vào đó, các bộ phận thực
hiện và quản lý không bị chồng chéo. Trong các yếu tố của mơ hình CIPO, các
bộ phận quản lý cho các bộ phận đầu vào, đầu ra, bối cảnh và quá trình sẽ khác
nhau. Vì thế, trong quá trình vận hành khi nảy sinh vấn đề, bộ phận quản lý cấp
cao có thể phân tách trách nhiệm để rút kinh nghiệm hoặc áp dụng các hình
thức xử lý khác nhau. Đồng thời, trong hoạt động trung tâm đạt được những
thành quả thì các bộ phận quản lý cũng nhận biết được những điểm mạnh ở các
bộ phận nào trong mơ hình CIPO để phát huy.
26
Thứ hai, trong mơ hình quản lý CIPO, các yếu tố độc lập nhưng có ảnh
hưởng và tác động lên các yếu tố còn lại. Do các yếu tố độc lập nên việc quản
lý các yếu tố đó cũng riêng biệt và cách vận hành các yếu tố cũng sẽ khác nhau.
Những yếu tố trong mơ hình CIPO có những đặc điểm khác biệt nên những
thành tố liên quan đến thực hiện và quản lý cũng có những đặc điểm riêng. Tuy
nhiên những đặc điểm riêng đó trong cả một mơ hình CIPO sẽ có ảnh hưởng
và tác động lên nhau và khi cần sự phối hợp thì các bộ phận quản lý cũng sẽ
tìm ra nguyên nhân của vấn đề để cùng nhau xử lý giúp cho bộ máy quản lý tốt
hơn.
Thứ ba, ưu điểm của mơ hình CIPO thể hiện rõ nét ở hai yếu tố bối cảnh
và yếu tố quá trình. Hai yếu tố nêu trên tuy không liên quan trực tiếp đến kết
quả của một một khóa học hay kết quả kỳ vọng của tổ chức nhưng chúng có
ảnh hưởng lớn đến kết quả đầu ra của học viên (Outcome). Những trung tâm
tiếng Anh trên Hà Nội dù là thương hiệu nổi tiếng hay mới thành lập đều cần
quan tâm đến hai yếu tố trên. Ở từng giai đoạn việc tập trung nguồn lực cho
quản lý cho yếu tố bối cảnh và q trình có thể thay đổi nhưng ở bất cứ giai
đoạn nào ban lãnh đạo nên có kế hoạch quản lý cho hai yếu tố trên.
Bất cứ một mơ hình nào cũng có những điểm hạn chế. Mơ hình CIPO địi
hỏi thời gian dài để xây dựng và thực hiện nên ban lãnh đạo sẽ cân nhắc việc
thực hiện CIPO. Đây là một khó khăn đặt ra cho mơ hình CIPO. Cần nói rằng,
trong ngành giáo dục nói chung và đào tạo tiếng Anh nói riêng, việc đánh giá
hiệu quả của CIPO là một q trình cơng phu. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng
khi mơ hình CIPO được áp dụng trong giáo dục, các nhà lãnh đạo cần lên kế
hoạch sớm và việc thực hiện các thành tố của các yếu tố cần theo lộ trình nên
việc ra quyết định, điều chỉnh cần thời gian dài. (Claire Shewbridge, 2011).
Tuy nhiên, trên thực tế trong hoạt động ở các trung tâm tiếng Anh, ban lãnh
đạo cần đưa ra những quyết định nhanh chóng và thời gian thực hiện điều
27
chỉnh đó khơng phù hợp với kế hoạch trong yếu tố q trình CIPO và khiến
ban lãnh sẽ hồi nghi về kết quả của mơ hình CIPO và chưa thực sự tìm thấy
sự phù hợp của mơ hình CIPO khi áp dụng. Tuy nhiên, hạn chế này tùy vào
từng giai đoạn phát triển của các tổ chức và phụ thuộc vào định hướng và chiến
lược của các công ty mà ban lãnh đạo sẽ cân nhắc thời điểm xây dựng và sẽ
phát triển những thành tố trong các yếu tố của CIPO.
Với những bằng chứng cả về lý luận và thực tiễn nêu trên, trong luận văn
này, nhóm nghiên cứu có mục tiêu tìm hiểu thực trạng các q trình cụ thể trong
mơ hình CIPO ở một số trung tâm đào tạo tiếng Anh tại Hà Nội; trên cơ sở đó,
đưa ra một số giải pháp hỗ trợ các trung tâm này hồn thiện mơ hình CIPO để
nâng cao hiệu quả trong quản lý dạy và học tại trung tâm.
Nội dung quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh theo mơ hình CIPO tại
các trung tâm tiếng Anh được xem xét cụ thể như sau:
1.3.1. Quản lý yếu tố đầu vào
Trong mơ hình CIPO, quản lý yếu tố đầu vào bao gồm nhưng không giới
hạn yếu tố quản lý khung chương trình học, quản lý học viên, quản lý giáo viên,
quản lý cơ sở vật chất.
Quản lý các yếu tố đầu vào nêu trên là sự quản lý của các bộ phận học
thuật, bộ phận bán hàng, bộ phận chăm sóc khách hàng.
1.3.1.1. Quản lý khung chương trình học
Khung chương trình học là yếu tố đầu vào tạo sự khác biệt về sản phẩm
cho từng trung tâm tiếng Anh. Khung chương trình bao gồm nội dung học đáp
ứng nhu cầu của học viên và là tham chiếu để đánh giá giáo viên và đánh giá
kết quả đầu ra. Theo mô hình tổ chức, bộ phận học thuật đảm nhiệm sẽ quản lý
việc xây dựng khung chương trình học. Nhiệm vụ của bộ phận học thuật là xây
dựng khung chương trình học của các trung tâm. Đồng thời, bộ phận học thuật
cũng có nhiệm vụ giám sát q trình áp dụng khung chương trình học theo từng
28