Ga ON TAP van 6

<span class='text_page_counter'>(1)</span>¤n tËp tiÕng viÖt. Ngµy 13/04/2012. (VÒ c¸c phÐp tu tõ tõ vùng) I. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: Gióp HS; - HÖ thèng vµ cñng cè l¹i kiÕn thøc vÒ c¸c phÐp tu tõ tõ vùng; so s¸nh, nh©n ho¸, hoán dụ và những giá trị biểu đạt của nó. 2. Kĩ năng: HS đợc thực hành làm bài tập nhận diện, phân tích giá trị biểu đạt của các phép tu từ từ vựng. Qua đó hiểu sâu sắc hơn vai trò, giá trị của các phép tu từ trong sáng t¸c v¨n ch¬ng. - BiÕt vËn dông vµo qu¸ tr×nh nãi vµ viÕt cña m×nh. 3. Thái độ: Có ý thức hiểu đặc điểm và giá trị biểu đạt của các phép tu từ trên. Có ý thức khai th¸c gi¸ trÞ dã trong qu¸ tr×nh t×m hieur, ph©n tÝch c¸c t¸c phÈm v¨n häc. II. Tæ chøc giê «n tËp. I. So s¸nh. 1. Thế nào là so sánh ? So sánh là đối chiếu sự vật , sự việc này với sự vật sự việc khác có nét tơng đồng để làm tăng sức gợi hình , gợi cảm cho sự diễn đạt . VD: - Mỏ chị Cốc nh cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất. => Gợi hình: Mỏ chị cốc dài và nhọn. Gợi cảm: Thể hiện nhân vật táo tợn và đáo để. - Thuyền xuôi dới dòng con sông rộng lớn ngàn thớc, trông hai bên bờ, rừng đớc dựng lên cao ngÊt nh hai d·y trêng thµnh v« tËn. => Gợi hình: Rừng đớc cao và dài theo bờ sông. Gợi cảm: Thể hiện cảnh tợng hùng vĩ của dòng sông Năm Căn và bộc lộ tình yêu của tác giả đối với thiên nhiên vùng sông n ớc… 2. CÊu t¹o cña phÐp so s¸nh . YÕu tè 1 YÕu tè 2 VÕ A Ph¬ng diÖn so s¸nh ( Sự vật đợc so sánh) M©y Dõa TiÕng suèi. tr¾ng đủng đỉnh trong. YÕu tè 3 Tõ so s¸nh nh nh lµ nh. YÕu tè 4 VÕ B ( Sự vật dùng để làm chuÈn so s¸nh ) b«ng đứng chơi tiÕng h¸t xa. * GV nhÊn m¹nh cho HS : -Trong 4 yÕu tè trªn yÕu tè ( 1 )vµ ( 4 ) ph¶i cã mÆt . - YÕu tè (2) vµ (3) cã thÓ v¾ng mÆt. Khi yÕu tè (2) v¾ng mÆt ngêi ta gäi lµ so s¸nh chìm vì phơng diện so sánh không lộ ra, do đó gợi sự liên tởng rộng rãi hơn, kích thích trí tuệ và tình cảm ngời đọc nhiều hơn. - YÕu tè 3 cã thÓ lµ c¸c tõ nh; gièng, tùa, kh¸c nµo, tùa nh, gièng nh, lµ, h¬n, kÐm… + Nh có sắc thái giả định + Là có sắc thái khẳng định + Tựa thể hiện mức độ cha hoàn hảo … * HS tìm và phân tích cấu tạo của phép so sánh không đủ 4 yếu tố hoặc trật tự đảo VD: - Nh chiếc đảo bốn bề chao mặt sóng Hån t«i vang väng c¶ hai miÒn - Nh con chim chÝch Nhảy trên đờng vàng => Trật tự của phép so sánh bị đảo C«ng cha nh nói Th¸i S¬n NghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra => ThiÕu yÕu tè 2 ; Ph¬ng diÖn so s¸nh Trêng S¬n : chÝ lín «ng cha Cöu Long : lßng mÑ bao la sãng trµo => ThiÕu tõ so s¸nh . 3. C¸c kiÓu so s¸nh a. So sánh ngang bằng : là , nh , y nh , tựa nh , giống nh , hoặc cặp đại từ bao nhiªu …bÊy nhiªu ..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> VD; Cao nh nói, dµi nh s«ng b. So s¸nh kh«ng ngang b»ng: h¬n, h¬n lµ, kÐm, kÐm g× …. VD: Bóng đá quyến rũ tôi hơn những công thức toán học. 4. Bµi tËp Bµi tËp 1. Trong bµi th¬ Lù¬m cña Tè H÷u cã ®o¹n Chó bÐ lo¾t cho¾t C¸i x¾c xinh xinh C¸i ch©n tho¨n tho¾t C¸i ®Çu nghªnh nghªnh Ca lô đội lệch Måm huýt s¸o vang Nh con chim chÝch Nhảy trên đờng vàng Phép so sánh trên có gì độc đáo ? Phân tích cái hay của sự so sánh độc đáo trong ®o¹n th¬ ? => So s¸nh chó bÐ víi chim chÝch -> Chó bÐ liªn l¹c nhá nh¾n, nhanh nhÑn, hån nhiªn, yêu đời. Bài tập 2. Phân tích giá trị biểu đạt của biện pháp tu từ trong bài ca dao sau: Cày đồng đang buổi ban tra Må h«i th¸nh thãt nh ma ruéng cµy Ai ¬i bng b¸t c¬m ®Çy Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần Gîi ý : - Bµi ca dao nãi lªn sù vÊt v¶ cña c«ng viÖc nhµ n«ng vµ gi¸ trÞ cña h¹t g¹o, b¸t c¬m do ngêi n«ng d©n lµm ra. - Cày đòng một công việc quen thuộc của nghề nông, đồng thời cũng là một công viÖc vÊt v¶ cùc nhäc. - Thời gian: ban tra: là thời điểm đáng lẽ ra ngời đợc nghỉ ngơi sau một buổi lao động mệt nhọc, nhng với bản tính chăm chỉ, siêng năng cần cù... quên đi mẹ nhọc, quên ®i thêi gian... - Th¸nh thãt lµ tõ l¸y phô ©m ®Çu - tõ l¸y tîng thanh gîi t¶ tõng giät, tõng giät må hôi liên tiếp rơi xuống, âm vang của từng giọt mồ hôi nghe đều đều rất rõ. - C©u 2 t¸c gi¶ d©n gian vËn dông phÐp tu tõ so s¸nh cô thÓ ho¸ h×nh ¶nh må h«i từng giọt, từng giọt rơi xuống => Công việc cày đòng vô cùng vất vả khó nhọc đợc đặc tả b»ng h×nh ¶nh gîi c¶m Ên tîng. - C©u 3,4 lµ lêi l©m sù, lêi gi·i bµy cña ngêi n«ng d©n vÒ c«ng viÖc vÊt v¶ khã nhọc, đồng thời là lời nhắn nhủ con ngời khi ăn miếng cơm dẻo thơm phải nhớ đến những ngời đã một nắng hai sơng miệt mài với đồng ruộng... Bài tập 3 . Viết đoạn văn thể hiện giá trị biểu đạt của phép so sánh trong khổ thơ sau: Anh đội viên mơ màng. Nh n»m trong giÊc méng. Bãng B¸c cao lång léng. Êm h¬n ngän löa hång. Bài tập 4: Phân tích giá trị biểu đạt của biện pháp tu từ trong bài ca dao sau: C«ng cha nh nói Th¸i S¬n NghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra Mét lßng thê mÑ kÝnh cha Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con. II. Nh©n ho¸ . 1. Kh¸i niÖm: Nh©n ho¸ lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm nµy b»ng tªn cña mét sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm kh¸c cã quan hÖ gÇn gòi víi nã nh»m t¨ng søc gîi hình, gợi cảm cho sự diến đạt. 2. C¸c kiÓu nh©n hãa : - Dùng những từ vốn gọi ngời để gọi vật. VD: DÕ Cho¾t ra cöa, hÐ m¾t nh×n chÞ Cèc. Råi hái t«i: - Chị Cốc béo xù đứng trớc nhà ta đấy hả ? - Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của ngời để chỉ hoạt động, tính chất của vËt. VD: Lúa đã chen vai đứng cả dậy . - Trò truyện xng hô với vật nh đối với ngời . VD: Kh¨n th¬ng nhí ai.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Khăn rơi xuống đất Kh¨n th¬ng nhí ai Kh¨n v¾t lªn vai. 3. Bài tập: Xác định nghệ thuật nhân hoá, kiểu nhân hoá, giá trị biểu đạt của biện ph¸p tu tõ nh©n ho¸ ? 1. C©y dõa S¶i tay B¬i Ngän mïng t¬i Nh¶y móa a. Kiểu nhân hoá: Dùng những từ vốn chỉ hoạt động tính chất của ngời để chỉ hoạt động tính chất của vật. b. T¸c dông: DiÔn t¶ h×nh ¶nh c©y cèi tríc c¬n ma ®a ®i ®a l¹i nhanh, m¹nh tríc giã => Cảnh vật trở nên sinh động đầy sức sống, mang hoạt động của con ngời, niềm vui sớng đón ma… 2. Trong c©u ca dao sau ®©y : Tr©u ¬i ta b¶o tr©u nµy Tr©u ¨n no cá tr©u cµy víi ta. C¸ch trß truyªn cña ngêi víi tr©u trong bµi ca dao trªn cho em c¶m nhËn g× ? - Quan hÖ th©n mËt, gÇn gòi gi÷a ngêi n«ng d©n víi con tr©u ®Çu c¬ nghiÖp . 3.Tìm biện pháp tu từ và phân tích giá trị biểu đạt của biện pháp tu từ đó trong câu thơ sau. B·o bïng th©n bäc lÊy th©n Tay «m, tay nÝu, tre gÇn nhau thªm - C¸c biÖn ph¸p tu tõ + B·o bïng h×nh ¶nh tîng trng cho sù gian khæ, khã kh¨n + Tre đợc nhân hoá: Thân bọc lấy thân, tay ôm tay níu … + §iÖp tõ: th©n , tay - Giá trị biểu đạt: Đây là hai câu thơ đặc sắc nhất trong bài Tre Việt Nam của Nguyễn Du. Tre không chỉ là vẻ đẹp thân mật của làng quê mà còn là biểu tợng cho những phẩm chất cao quý của ngêi n«ng d©n ViÖt Nam. Còng nh tre g¾n bã víi nhau nªn luü nªn thµnh, ngêi d©n cµy ViÖt Nam trong b·o bïng gian khæ biÕt yªu th¬ng ®oµn kÕt che chë nhau th©n bäc lÊy thân, bảo vệ nhau tay ôm tay níu để cùng tồn tại phát triển và sống hạnh phúc. 5. Em hãy chỉ ra các biện pháp nhân hoá mà tác giả đã sử dụng trong bài Cây tre Việt Nam * GV tæ chøc cñng cè HS lµm bµi tËp trong SGK III. Èn dô 1. Kh¸i niÖm: Èn dô lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vËt, hiÖn tîngkh¸c cã nét tơng đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. 2. C¸c kiÓu Èn dô: Cã 4 kiÓu Èn dô - Èn dô h×nh thøc - Èn dô c¸ch thøc - Èn dô phÈm chÊt - ẩn dụ chuyển đổi cảm giác 3. Bài tập: Xác định các kiểu ẩn dụ trong các câu dới đây - Ngêi Cha m¸i tãc b¹c §èt löa cho anh n»m => Èn dô phÈm chÊt - Bây giờ mận mới hỏi đào Vờn hồng đã có ai vào hay cha ? => ẩn dụ cách thức -> Cách hỏi tế nhị, kín đáo của chàng trai với cô gái. - Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng Đèn ra trớc gió còn trăng hỡi đèn => ẩn dụ phẩm chất -> Tính kiêu ngạo. tự cao, tự đại. - ChØ cã thuyÒn míi biÕt BiÓn mªnh m«ng nhêng nµo . => ẩn dụ phẩm chất -> Sự thấu hiểu nhau trong tình cảm đôi lứa. - Em thÊy c¬n ma rµo NgËp tiÕng cêi cña bè.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> => ẩn dụ chuyển đổi cảm giác -> Thể hiện niểm vui sớng của con ngời khi đợc đón nhËn c¬n ma. IV: Ho¸n dô 1. Kh¸i niÖm: Ho¸n dô lµ tªn gäi sù vËt, hiÖn tîng kh¸i niÖm nµy b»ng tªn cña mét sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm kh¸c cã quan hÖ gÇn gòi víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi cảm cho sự diễn đạt. HS lấy VD và phân tích tác dụng của biện pháp hoán dụ đó. GV lÊy VD: - §øng lªn th©n cá, th©n r¬m Bóa liÒm kh«ng sî sóng ¬m b¹o tµn. (Tè H÷u) - §©y suèi Lª-nin, kia nói M¸c Hai tay x©y dùng mét s¬n hµ (Hå ChÝ Minh) 2. C¸c kiÓu ho¸n dô. - Lấy bộ phận để chỉ toàn thể VD: §Çu xanh cã téi t×nh g× ? Má hồng đến quá nửa thì cha thôi ( NguyÔn Du) = > Đầu xanh và má hồng đều chỉ Kiều - Lấy vật chứa đựng để chỉ sự vật đợc chứa đựng VD: Cả làng quê đờng phố C¶ lín nhá g¸i trai §¸m cµng ®i cµng dµi Càng dài càng đông mãi (Thanh H¶i) => Lấy làng quê, đờng phố để chỉ đồng bào nông thôn và đồng bào thành thị - Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi tên sự vật VD: ¸o chµm ®a buæi ph©n li CÇm tay nhau biÕt nãi g× h«m nay (Tè H÷u) => Lấy áo chàm để gọi thay cho đồng bào Việt Bắc - Lấy cái cụ thể để chỉ số nhiều, số tổng quát. VD: Đảng ta đó trăm tay nghìn mắt Đảng ta đây xơng sắt da đồng => Trăm và nghìn đều là những số cụ thể đợc dùng để thay cho số nhiều. * Bµi tËp ph¸t hiÖn c¸c phÐp tu tõ vµ gi¸ trÞ cña c¸c phÐp tu tõ sau khi häc xong 4 phÐp tu tõ trªn. 1. Ca dao cã c©u: ThuyÒn vÒ cã nhí bÕn ch¨ng. Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền. a. Tác giả đã dùng biện pháp tu từ gì ? (ẩn dụ; anh nh thuyền, em nh bến. Nhân hóa: Nh©n hãa; thuyÒn nhí bÕn, bÕn nhí thuyÒn) b. Tác dụng của biện pháp tu từ ấy ? (Tạo nên hình ảnh đẹp về tình thơng nhớ đợi chờ của lứa đôi). 2. Trong bài thơ Ba mơi năm đời ta có Đảng Tố Hữu viết: Hìi nh÷ng tr¸i tim kh«ng thÓ chÕt Chóng t«i ®i theo vÕt c¸c anh. Nh÷ng hån TrÇn Phó v« danh. Sãng xanh biÓn c¶, c©y xanh nói ngµn Cho biết nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ gì ? - NghÖ thuËt ho¸n dô; + Tr¸i tim: ChØ t×nh yªu níc th¬ng d©n, yªu lÝ tëng cña c¸c liÖt sÜ c¸ch m¹ng. + Những hồn Trần Phú nói về những liệt sĩ cách mạng của Đảng và dân tộc đã anh dũng hy sinh nơi tù lao, máy chém, chiến trờng vì độc lập tự do của Tổ quốc. + Sóng xanh và cây xanh là hiện tợng , bộ phận của biển, của núi ngàn, đất nớc - dụ: Các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh mãi trờng tồn bất tử nh sóng xanh biển cả, nh cây xanh núi ngàn, sống mãi trong tâm hồn dân tộc và đất nớc. 3. Tìm biện pháp tu từ và phân tích giá trị biểu đạt của biện pa\háp tu từ trong 2 câu thơ sau.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> B·o bïng th©n bäc lÊy th©n Tay «m tay nÝu tre gÇn nhau thªm. - B·o bïng: H×nh ¶nh Èn dô tîng trng cho sù gian khæ, khã kh¨n. - Tre đợc nhân hóa: thân bọc lấy thân, tay ôm tay níu. - §iÖp tõ tay, th©n => Nh ngêi d©n cµy VN, trong b·o bïng gian khæ biÕt yªu th¬ng ®oµn kÕt che chë nhau để cùng tồn tại và phát triển. * Híng dÉn häc ë nhµ : - ¤n l¹i toµn bé kiÕn thøc vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ. - T×m mét khæ th¬, bµi th¬, ®o¹n v¨n cã sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ trªn vµ ph©n tÝch gi¸ trị biểu đạt của biện pháp tu từ đó. *************************************************************. RÌn kÜ n¨ng c¶m thô th¬. Ngµy 25/04/2012. I. Mục đích cần đạt. 1. Kiến thức: Bớc đầu HS nhận biết đợc các bớc cần thực hiện trong khi cảm thụ thơ văn. 2. KÜ n¨ng: Bíc ®Çu rÌn luyÖn cho HS kÜ n¨ng c¶m thô th¬, v¨n qua hÖ thèng bµi tËp cô thÓ 3. Thái độ: Qua bài học HS yêu thích giá trị biểu đạt của thơ , văn có ý thức đọc và tập cảm nhận một đoạn thơ, bài thơ nào đó. II. Tæ chøc giê «n tËp. I. GV tæ chøc HS th¶o luËn vµ híng dÉn HS c¸c bíc khi lµm mét bµi tËp c¶m thô th¬ v¨n. Bíc 1: - Đọc kĩ đề bài, nắm đợc đề bài yêu cầu gì . - Đọc kĩ đoạn thơ, đoạn văn hoặc bài thơ, bài văn…mà đề bài cho. Hiểu khái quát néi dung vµ nghÖ thuËt chÝnh cña ®o¹n cña bµi. Bíc 2: - Đoạn thơ, đoạn văn ấycó cần phân ý không ? Nếu có phân làm mấy ý ? Tiêu đề tõng ý. - T×m dÊu hiÖu nghÖ thuËt ë tõng ý (DÊu hiÖu nghÖ thuËt cßn gäi lµ ®iÓm s¸ng nghÖ thuËt). Gäi tªn c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËtqua c¸c dÊu hiÖu. Bíc 3: - LËp dµn ý ®o¹n v¨n hoÆc bµi v¨n. - ë mçi ®©u hiÖu nghÖ thuËt: Nªu t¸c dông cña tõng biÖn ph¸p nghÖ thuËt víi néi dung của đoạn của bài. Dự kiến nêu cảm nghĩ, đánh giá, liên tởng theo hiểu biết của em. VD: DÊu hiÖu nghÖ thuËt ë ®o¹n th¬. Ra thÕ Lîm ¬i!... Một hôm nào đó Nh bao h«m nµo Chú đồng chí nhỏ Bá th vµo bao…. DÊu hiÖu nghÖ thuËt thÓ hiÖn ë c©u; Ra thÕ Lîm ¬i!... - Câu thơ 4 chữ bị ngắt làm đôi, bật ra nh một tiếng nấc, diễn tả nỗi đau khôn xiết của nhà thơ khi đợc tin Lợm đã hy sinh. Nhà thơ gọi chú bé bằng tên thật và chỉ có tên thật mới diễn tả hết đợc nỗi đau trong lòng ông. - Thay đổi cách xng hô: chú đồng chí nhỏ, Lợm đã đứng trong hàng ngũ chiến đấu chống kẻ thù, đòng thời thể hiện sự trân trọng của tác giả đối với Lợm. Bíc 4: ViÕt thµnh ®o¹n v¨n hoÆc b×a v¨n c¶m thô dùa vµo t×m hiÓu ë 3 bíc trªn.. II. GV tæ chøc HS thùc hµnh bµi tËp. Bµi tËp 1: Më ®Çu bµi th¬ Lîm nhµ th¬ Tè H÷u viÕt Ngày Huế đổ máu Chó Hµ Néi vÒ T×nh cê chó ch¸u.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> GÆp nhau hµng bÌ Chó bÐ lo¾t cho¾t C¸i x¾c xinh xinh C¸i ch©n tho¨n tho¾t C¸i ®Çu nghªnh nghªnh Ca lô đội lệch Måm huýt s¸o vang Nh con chim chÝch Nhảy trên đờng vàng. Ch¸u ®i liªn l¹c Vui l¾m chó µ ở đồn Mang Cá ThÝch h¬n ë nhµ. Bíc 1:. Ch¸u cêi hÝp mÝ Má đỏ bồ quân Thôi chào đồng chí Ch¸u ®i xa dÇn. Em hãy phân tích cái hay cái đẹp mà em cảm nhận đợc từ đoạn thơ trên.. - §äc kÜ bµi tËp vµ ®o¹n th¬ cña Tè H÷u. T×m néi dung nghÖ thuËt chÝnh cña ®o¹n th¬. * Néi dung: Miªu t¶ h×nh ¶nh Lîm mét chó bÐ liªn l¹c nhá nh¾n, nhanh nhÑn, hån nhiªn yêu đời, thích đi làm liên lạc phục vụ kháng chiến. * NghÖ thuËt: Ho¸n dô - Sö dông tõ l¸y - So s¸nh. Bíc 2: §o¹n ph©n thµnh 2 ý ý 1: Khæ th¬ ®Çu: Hoµn c¶nh nhµ th¬ vµ chó bÐ liªn l¹c Lîm gÆp nhau. Dấu hiệu nghệ thuật (đổ máu- nghệ thuật hoán dụ): Ngày Huế bắt đầu kháng chiến chèng thùc d©n Ph¸p (20-12-1946) chó - ch¸u t×nh cê gÆp nhau. ý 2: H×nh ¶nh Lîm trong cuéc gÆp gì t×nh cê gi÷a hai chó ch¸u. - §iÓm s¸ng nghÖ thuËt cÇn khai th¸c: + Hµng lo¹t c¸c tõ l¸y gîi h×nh; lo¾t cho¾t, xinh xinh, tho¨n tho¾t, nghªnh nghªnh. + NghÖ thuËt so s¸nh: Nh con chim chÝch. + Lêi nãi Ch¸u ®i liªn l¹c. Vui l¾m chó µ + Cö chØ: Cêi hÝp mÝ Bíc 3: Dµn ý ®o¹n. - Hoµn c¶nh gÆp gì gi÷a nhµ th¬ vµ chó bÐ liªn l¹c. + Ngày Huế đổ máu - Nghệ thuật hoán dụ -> Ngày huế bắt đầu cuộc kháng chiến chèng thùc d©n Ph¸p. +Tình cờ : Cuộc gặp gỡ tình cờ không có sự sắp đặt trớc có chăng chính là do lòng yªu níc, yªu kh¸ng chiÕn chó ch¸u gÆp nhau t¹i n¬i b¾t ®Çu cuéc chiÕn t¹i HuÕ => ThÓ hiÖn sù ng¹c nhiªn cña nhµ th¬ tríc lßng yªu níc, yªu kh¸ng chiÕn cña Lîm. - ý 2: H×nh ¶nh Lîm trong cuéc gÆp gì t×nh cê gi÷a hai chó ch¸u. + Nhỏ nhắn, nhanh nhẹn, hồn nhiên, yêu đời, yêu thích công việc kháng chiến (Qua nghệ thuËt sö dông tõ l¸y vµ so s¸nh). Bíc 4: ViÕt ®o¹n.(GV tæ chøc HS viÕt ®o¹n) - HS đọc GV cùng HS nhận xét đánh giá cách diễn đạt, cách sắp xếp ý của HS. Bµi tËp 2: Më ®Çu bµi th¬ Nhí con s«ng quª h¬ng, nhµ th¬ TÕ Hanh viÕt Quª h¬ng t«i cã con s«ng xanh biÕc Níc g¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng tre T©m hån t«i lµ mét buæi tra hÌ To¶ n¾g xuèng dßng s«ng lÊp lo¸ng Em hãy phân tích cái hay, cái đẹp mà em cảm nhận đợc từ bốn câu thơ trên. Bíc 1: - §äc kÜ bµi tËp vµ ®o¹n th¬ cña TÕ Hanh. T×m néi dung, nghÖ thuËt chÝnh cña ®o¹n th¬. + Néi dung: Giíi thiÖu con s«ng quª h¬ng vµ t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi con s«ng quª h¬ng..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> + NghÖ thuËt ®o¹n: Nh©n ho¸, so s¸nh, tõ gîi t¶. Bíc 2: §o¹n ph©n lµm hai ý nhá: ý 1: 2 c©u ®Çu - Nhµ th¬ giíi thiÖu con s«ng quª h¬ng - §iÓm s¸ng nghÖ thuËt: + Tõ gîi t¶ mµu s¾c “xanh biÕc” + §éng tõ “cã” + Èn dô “níc g¬ng trong” + Nh©n ho¸ “ soi tãc nh÷ng hµng tre” ý 2: Hai c©u cuèi - T×nh c¶m cña nhµ th¬ víi con s«ng quª h¬ng - §iÓm s¸ng nghÖ thuËt + So sánh khẳng định “Tâm hồn tôi là một buổi tra hè” + H×nh ¶nh “buæi tra hÌ”nãng báng + §éng tõ “to¶” (rÊt gîi h×nh) + Tõ l¸y “lÊp lo¸ng” ( gîi h×nh ) Bíc 3: Dµn ý ®o¹n. ý 1: Nhµ th¬ giíi thiÖu con s«ng quª. - Động từ “có” vừa giới thiệu con sông của quê hơng, vừa kín đáo bộc lộ niềm tự hµo. - Tính từ gợi tả màu sắc “xanh biếc” có khả năng khái quát cảnh sông trong ấn tợng ban đầu. Xanh biếc là xanh đậm, đẹp, hơi ánh lên dới mặt trời. MÆt níc s«ng trong nh t¸m g¬ng khæng lå (Èn dô); nh÷ng hµng tre hai bªn bê nh nh÷ng c« g¸i ®ang nghiªng m×nh soi tãc trªn mÆt níc s«ngtrong nh g¬ng (nh©n ho¸). - Ngay phút ban đầu giới thiệu con sông quê hơng xinh đẹp, dịu dàng, thơ mộng, nhà thơ đã kín đáo bộc lộ tình cảm tự hào, yêu mến con sông. ý 2. T×nh c¶m cña nhµ th¬ víi con s«ng quª h¬ng. - Tâm hồn tôi đợc so sánh với “buổi tra hè” làm rõ nét tình cảm của nhà thơ với con s«ng quª h¬ng - “Buổi tra hè” nhiệt độ cao, nóng bỏng đã cụ thể hoá tình cảm của nhà thơ. Từ “là” đã khẳng định “tâm hồn tôi”và “buổi tra hè”có sự hoà nhập thành một. - §éng tõ “to¶” gîi t×nh c¶m yªu mÕn cña nhµ th¬ lan to¶ kh¾p s«ng, bao trän dßng s«ng. - Nhờ tình cảm yêu mến nồng nhiệt ấy mà con sông quê hơng nh đẹp thêm dới ánh mÆt trêi ; dßng s«ng lÊp lo¸ng. Tõ l¸y “lÊp lo¸ng” khiÕn dßng s«ng lóc s¸ng, lóc tèi liªn tiếp thay đổi nh dát bạc, nh trong cổ tích. Bớc 4: Viết thành đoạn văn cảm thụ hoàn chỉnh. (GV đọc cho HS nghe đoạn văn mẫu) Trong bốn câu mở đầu bài thơ “Nhớ con sông quê hơng”nhà thơ Tế Hanh đã giới thiệu với chúng ta con sông quê hơng của mình và tình cảm của ông đối với sông quê. Ngay từ hai câu đầu đoạn, hình ảnh sông đã hiện ra với một màu xanh biếc. Tính từ gợi tả xanh biếc giúp ta hình dung mặt nớc sông xanh đậm, đẹp, hơi ánh lên dới mặt trời do vần iếc trong biÕc gîi ¸nh s¸ng. §éng tõ cã võa giíi thiÖu s«ng quª l¹i võa kÝn d¸o béc lé c¶m xóc tù hµo cña ngêi viÕt. Tõ bao qu¸t chung, nhµ th¬ t¶ cô thÓ con s«ng hai bªn bê “Níc g¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng tre”. Víi sù kÕt hîp khÐo lÐo nghÖ thuËt nh©n ho¸ nh÷ng hµng tre hai bªn bê s«ng nh nh÷ng c« g¸i ®ang soi tãc trªn mÆt s«ng víi tÊm g¬ng khæng lồ (nghệ thuạt ẩn dụ). Con sông quê mới hiện lên sinh động, hiền hoà , gần gũi biết bao ! Trớc một dòng sông quê nh thế làm sao mà không yêu không nhớ đợc. Để bộc lộ lòng mình, Tế Hanh đã sử dụng nghệ thuật so sánh khẳng định “Tâm hồn tôi là một buổi tra hè”. Tâm hồn tôi là một khái niệm cụ thể. Mà buổi tra hè thì độ nóng cao nh nhiệt tình nồng cháy của nhà thơ vậy.Chính lúc tác giả dùng động từ toả kết hợp với từ láy lấp loáng đã đa sông vào trang cổ tích với một con sông dát bạc kì diệu. Tình yêu của Tế Hanh đã làm cho sông quê rực rỡ lên bao nhiêu. * GV tæ chøc HS viÕt ®o¹n . * GV cùng HS nhận xét cách triển khai ý và cach diễn đạt của HS. Bài tập 3: Em có cảm nhận gì khi đọc bốn câu thơ trích trong bài thơ Trăng ơi từ đâu đến của nhà thơ “nhí” mời tuổi Trần Đăng Khoa ? …Trăng ơi..từ đâu đến ? Hay tõ mét s©n ch¬i ? Tr¨ng bay nh qu¶ bãng Đa nào đá lên trời. Bíc 1: §äc kÜ - Néi dung: ViÕt vÒ tr¨ng. - NghÖ thuËt: Nh©n ho¸, so s¸nh. Bíc 2:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - Bµi nµy kh«ng ph©n ý. - C¸c dÊu hiÖu nghÖ thuËt cÇn khai th¸c. + C©u 1: Nh©n ho¸: Gäi tr¨ng (¬i) hái tr¨ng- trß chuyÖn víi tr¨ng. + Ba c©u sau: tù tr¶ lêi. - §a ra gi¶ thiÕt: Hay tõ mét s©n ch¬i? - So sánh: Trăng bay nh quả bóng, đợc ai đó đá lên trời. - Khai thác cách xng hô: “đứa nào” Bíc 3: LËp dµn ý. - NghÖ thuËt nh©n ho¸ cã hai t¸c dông + Vì trăng quá đẹp nên tác giả muốn gọi, muốn hỏi từ đâu tới (có sự quan tâm tìm hiÓu) + Nhân hoá đã biến trăng từ nơi cao xanh xa xôi, bỗng gần gũi nh ngời bạn - Ba c©u sau (2,3,4) ®a ra mét gi¶ thiÕt tù lÝ gi¶i cho c©u hái trªn; Gi¶ thiÕt ®a ra lµ mét điểm sáng nghệ thuật vô cùng độc đáo mà chỉ có một thần đồng thơ kết hợp với một cầu thủ bóng đá nhí mời tuổi mới sáng tạo ra đợc. + Tr¨ng so s¸nh nh qu¶ bãng + Nhng trăng lại bay từ sân chơi do một cầu thủ nhí đá lên trời . + Đứa nào đá chứ không phải là bạn nào đá -> sự ngộ nghĩnh tuổi thơ. Bíc 4: ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ qua ba bíc t×m hiÓu trªn. * GV tổ chức HS viết đoạn và đọc đoạn văn. - GV cùng HS nhận xét cách triển khai ý và kĩ năng diễn đạt của HS. * Híng dÉn HS häc ë nhµ - Su tÇm vµ tËp c¶m thô nh÷ng bµi th¬, ®o¹n th¬. - Hoµn thiÖn bµi viÕt cña m×nh víi c¸c bµi tËp trªn. Em có cảm nhận gì khi đọc bốn câu thơ trích trong bài thơ Trăng ơi từ đâu đến của nhà th¬ “nhÝ” mêi tuæi TrÇn §¨ng Khoa …Trăng ơi..từ đâu đến ? Hay tõ mét s©n ch¬i ? Tr¨ng bay nh qu¶ bãng Đa nào đá lên trời. Bíc 1: §äc kÜ - Néi dung: ViÕt vÒ tr¨ng. - NghÖ thuËt: Nh©n ho¸, so s¸nh. Bíc 2: - Bµi nµy kh«ng ph©n ý. - C¸c dÊu hiÖu nghÖ thuËt cÇn khai th¸c. + C©u 1: Nh©n ho¸: Gäi tr¨ng (¬i) hái tr¨ng- trß chuyÖn víi tr¨ng. + Ba c©u sau: tù tr¶ lêi. - §a ra gi¶ thiÕt: Hay tõ mét s©n ch¬i? - So sánh: Trăng bay nh quả bóng, đợc ai đó đá lên trời. - Khai thác cách xng hô: “đứa nào” Bíc 3: LËp dµn ý. - NghÖ thuËt nh©n ho¸ cã hai t¸c dông + Vì trăng quá đẹp nên tác giả muốn gọi, muốn hỏi từ đâu tới (có sự quan tâm tìm hiÓu) + Nhân hoá đã biến trăng từ nơi cao xanh xa xôi, bỗng gần gũi nh ngời bạn - Ba c©u sau (2,3,4) ®a ra mét gi¶ thiÕt tù lÝ gi¶i cho c©u hái trªn; Gi¶ thiÕt ®a ra lµ mét điểm sáng nghệ thuật vô cùng độc đáo mà chỉ có một thần đồng thơ kết hợp với một cầu thủ bóng đá nhí mời tuổi mới sáng tạo ra đợc. + Tr¨ng so s¸nh nh qu¶ bãng + Nhng trăng lại bay từ sân chơi do một cầu thủ nhí đá lên trời . + Đứa nà đá chứ không phải là bạn nào đá-> sự ngộ nghĩnh tuổi thơ. Bíc 4: ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ qua ba bíc t×m hiÓu trªn. * GV tổ chức HS viết đoạn và đọc đoạn văn. - GV cùng HS nhận xét cách triển khai ý và kĩ năng diễn đạt của HS..

<span class='text_page_counter'>(9)</span>