BAI 2GANV

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (100.92 KB, 4 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

BÀI 2

Tiết 7 TRƯỜNG TỪ VỰNG
Tiếng Việt
A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp Học sinh:

- Hiểu được thế nào là trường từ vựng, biết xác lập các trường từ vựng đơn giản.
- Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ
đã học như đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hốn dụ, nhân hố,... giúp ích cho việc học văn và
làm văn.

B.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:

-Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
-Bảng phụ, các ví dụ.

2.Học sinh:

-Đọc sách, tìm hiểu bài.

-Xem lại nội dung các bài về nghĩa của từ ở chương trình lớp 7.
C.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:

I.Ổn định lớp:
II.Kiểm tra bài cũ:

Thế nào là cấp độ khái quát nghĩa của từ ? Cho ví dụ về những cấp độ khái quát khác
nhau về nghĩa của từ

III.Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG
Hoạt động 1: Giới thiệu bài.

@ Chốt lại nội dung bài cũ.

@ Dẫn dắt qua bài mới từ ví dụ của

HS. @ Lắng nghe và suy nghĩ trả lờcác câu hỏi dẫn dắt của giáo
viên.

(Ghi đầu bài)

Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm.

@ Cho HS đọc đoạn văn của Nguyên
Hồng

@ Các từ in đậm trong đoạn văn của
Nguyên Hồng có nét chung gì về
nghĩa?

@ Những từ trên có chung nghĩa nên
chúng được xếp vào một trường từ
vựng.Vậy, thế nào là trường từ vựng ?
@ Nhấn mạnh: cơ sở để hình thành
trường là đặc điểm chung về nghĩa.
Khơng có đặc điểm chung về nghĩa thì
khơng có trường.từ vựng .

@ Đọc.

@ Chỉ bộ phận của cơ thể con
người.

@ Trường từ vựng là tập hợp tất
cả những từ có nét chung về
nghĩa

I.Thế nào là
trường từ
vựng ?

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Hoạt động 3: Lưu ý HS một số điều
theo gợi ý của SGV / 20-21

@ Tìm các từ trong trường từ vựng
''dụng cụ nấu nướng”, trường “chỉ số
lượng''.

@ Tìm các từ thuộc các từ trong các
trường:

- Bộ phận của mắt
- Đặc điểm của mắt :
- Cảm giác của mắt :
- Bệnh về mắt :

- Hoạt động của mắt :

@ Các trường trên cùng biểu thị chung
về đối tượng nào ? Vậy chúng thuộc
trường nghĩa nào ? (Mắt ) .

@ Em có nhận xét gì về hiện tượng
này ?

@ Em có nhận xét gì về các từ loại
thuộc trường “ Mắt “ ? Những từ nào
thuộc danh từ, tính từ, động từ ?

@ Em có nhận xét gì về hiện tượng
này?

@ Cho từ “ngọt” đứng trong các nhóm
khác nhau

- Ngọt, cay , đắng, chát, thơm (trường
mùi vị)

- Ngọt, the thé, êm dịu, chối tai (trường
âm thanh)

- (rét) ngọt, ẩm, giá (trường thời tiết)

@ Trả lời:

- soong, nồi, chảo ...

- một, hai, ba, trăm. ng àn,
triệu...

@ Các từ trong các trường:
- Bộ phận của mắt : lòng đen,
lòng trắng, con ngươi,. lông
mày, lông mi,

- Đặc điểm của mắt : đờ đẫn,
sắc,. lờ đờ tinh anh, toét, mù,
lòa,

- Cảm giác của mắt : chói,
quáng, hoa cộm,

- Bệnh về mắt : quáng gà,
thong manh, cận thị ,viễn thị
- Hoạt động của mắt : nhìn
trơng, thâý, liếc , nhịm

@ Các trường trên lại thuộc
trường “ mắt”

@ Một trường từ vựng có thể
bao gồm nhiều trường từ vựng
nhỏ hơn.

@ Từ loại :

- các danh từ như: con ngươi,

lông mày,

- các động từ như: nhìn trơng,
v.v...,

- các tính từ như: lờ đờ ,''toét,
v.v..

@ Một trường từ vựng có thể
bao gồm những từ khác biệt
nhau về từ loại

II.Những điều
cần lưu ý:

- Một trường
từ vựng có thể
bao gồm nhiều
trường từ vựng
nhỏ hơn.

- Một trường
từ vựng có thể

bao gồm

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

@ Em có nhận xét gì về hiện tượng
này ?

@ Cho HS đọc đoạn văn và cho biết

các từ mừng, cậu, cậu Vàng thuộc
trường từ vựng nào ( Người) được tác
giả dùng trong trường từ vựng nào
( thú vật, con chó thuộc trường từ vựng
thú vật ) nhằm mục đích gì ? ( nhân
hóa )

@ Tìm hiểu sự chuyển đổi trường từ
vựng trong đoạn thơ sau và chỉ rõ tác
dụng của sự chuyển đổi ấy :

Gái chính chuyên lấy được chín chồng
 Vo viên bỏ lọ gánh gồng đi chơi

Ai ngờ quang đứt lọ rơi

Bị ra lổm ngổm chín nơi chín chồng
@ Hãy nhận xét về hiện tượng chuyển
đổi trường từ vựng trong đoạn văn sau:
“Con chó tưởng chủ mắng, vẫy đi
mừng, để lấy lại lịng chủ. Lão Hạc nạt
to:

- Mừng à ? vẫy đuôi à ? Vẫy đi thì
cũng giết ! Cho cậu chết !

Thâý lão Hạc sừng sộ quá, con chó
vừa vẫy đi, vừa chực lảng: Nhưng
lão vội nắm lấy nó ơm đầu nó , đập
nhè nhẹ vào lưng nó và dấu dí:

- A khơng !à không ! Không giết cậu
Vàng đâu nhỉ !... Cậu. Vàng của ông
ngoan lắm ! Ơng khơng cho giết...
Ơng để cậu Vàng ơng ni.”

@ Rút ra nhận xét gì?

@ Cho HS tổng kết, tóm tắt lại bốn
điều cần lưu ý.

@ Do hiện tượng nhiều nghĩa,
một từ có thể thuộc nhiều
trường từ vựng khác nhau

@ Suy nghĩ trả lời.

@ vo viên bỏ lọ -trường sự vật;
bò ra lổm ngổm-trường sinh
vật)

@ Mừng, cậu thuộc trường từ
vựng “người” , chuyển sang
trường từ vựng “thú vật” nhằm
mục đích nhân hóa

@ Trong văn thơ cũng như
trong cuộc sống hằng ngày,
người ta thường dùng cách
chuyển trường từ vựng để tăng

thêm tính nghệ thuật của ngôn
từ (phép nhân hóa, ẩn dụ, so
sánh, v.v.. )

- Do hiện
tượng nhiều
nghĩa, một từ
có thể thuộc
nhiều trường
từ vựng khác
nhau

- Chuyển

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Hoạt động 3: Hướng dẫn làm bài tập.

Bài tập 1. Các từ thuộc trường từ vựng ''người ruột thịt”

- Thầy ( bố, cha, ba), mẹ - mợ- cô, người đàn bà họ nội xa, em bé em Quế.
Bài tập 2:

a) lưới, nơm câu, vó : dụng cụ đánh bắt thuỷ sản.
b) tủ, rương , hòm, va-li, chai, lọ : dụng cụ để đựng.
c) đá, đạp giấm, xéo : hoạt động của chân

d) buồn, vui, phấn khởi, sợ hãi: trạng thái tâm lí.
e) hiền lành, độc ác, cởi mở: tính cách.

g) bút máy, bút bi,phấn, bút chì: dụng cụ để viết.

Bài tập 3. Các từ in đậm thuộc trường từ vựng ''thái độ''
Bài tập 4.

- Khứu giác : mũi, miệng thơm , điếc, thính.

-Thính giác : tai, nghe ,điếc, rõ, thính.

Bài tập 5. Lưới, lạnh và phòng thủ đều là những từ nhiều nghĩa, căn cứ vào các nghĩa của
từ để xác định mỗi từ có thể thuộc những trường từ vựng nào

Lưới - trường bẫy rập: lưới, chài, câu,
-trường hình ảnh trang trí
lạnh:-trường nhiệt độ : lạnh nóng

-trường màu sắc: màu lạnh màu nóng
- trường thái độ cư xử : vồn vã, lạnh lùng
Tấn công : trường chiến tranh

-trường bóng đá:

Bài tập 6. Tác giả đã chuyển những từ in đậm từ trường ''quân sự'' sang trường ''nông
nghiệp''

Hoạt động 4: Củng cố.
@ Cho HS đọc lại ghi nhớ.

@ Chốt lại nội dung bàu học. @ Đọc.@ Ghi nhớ.
Hoạt động 5: Dặn dò.

Yêu cầu HS:

- Học thuộc lòng phần ghi nhớ
- Làm tất cả các bài tập vào vở

- Tìm một bài thơ hoặc một đoạn có
sử dụng sự chuyển đổi trường từ vựng
và chỉ rõ tác dụng của nó

- Chuẩn bị bài mới: Bố cục của văn
bản.

@ Ghi nhớ

</div>

BAI 2GANV

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về