Giao an ly 9

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.37 MB, 186 trang )

(1)Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 3. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 15.09.2012 Ngày dạy: 17.09.2012. TIẾT 5: BÀI 5. ĐOẠN MẠCH SONG SONG A. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Suy luận để xây dựng được công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch 1 1 1 I1 R2    R R R I R1 từ các kiến thức đã học 1 2 và hệ thức 2 gồm 2 điện trở mắc song song: td. - Mô tả được cách bố trí TN kiểm tra lại các hệ thức suy ra từ lí thuyết. - Vận dụng được những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải bài tập về đoạn mạch song song. 2. Kĩ năng: - Kĩ năng thực hành sử dụng các dụng cụ đo điện: vôn kế, ampe kế. - Kĩ năng bố trí, tiến hành lắp ráp TN. - Kĩ năng suy luận. 3. Thái độ: - Vận dụng kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng đơn giản có liên quan trong thực tế. - Yêu thích môn học. B. CHUẨN BỊ :  Đối với mỗi nhóm HS: - 3 điện trở mẫu: R 1 =15; R 2 =10; R 3 =6. - 1 ampe kế có GHĐ 1A. - 1 vônkế có GHĐ 6V. - 1 công tắc. - 1 nguồn điện 6V. - Các đoạn dây nối. C.TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *H Đ 1: KI ỂM TRA BÀI C Ũ-T Ổ CH ỨC TÌNH HU ỐNG H ỌC T ẬP. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh ? Trong đoạn mạch gồm 2 bóng đèn HS trả lời mắc song song, hiệu điện thế và cường Đ 1 //Đ 2 : U=U 1 =U 2 độ dòng điện của đoạn mạch có quan I=I 1 +I 2 hệ như thế nào với hiệu điện thế và cường độ dòng điện các mạch rẽ? GV(ĐVĐ): Đối với đoạn mạch mắc HS nghe trình bày nối tiếp, chúng ta đã biết R tđ bằng tổng các điện trở thành phần. Với đoạn mạch song song điện trở tương đương của đoạn mạch có bằng tổng các điện trở thành phần không? Bài mới *H Đ 2: NH ẬN BI ẾT ĐO ẠN M ẠCH G ỒM 2 ĐI ỆN TR Ở M ẮC SONG SONG GV yêu cầu HS quan sát sơ đồ mạch HS quan sát - Trả lời điện hình 5.1 và cho biết điện trở R 1 Hình 5.1: R 1 //R 2 và R 2 được mắc với nhau như thế nào? (A) nt (R 1 //R 2 ) và (A) đo Nêu vai trò của vôn kế, ampe kế trong cường độ dòng điện mạch chính. (V) đo sơ đồ? HĐT giữa hai điểm A, B cũng chính là -1-.

(2) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 HĐT giữa hai đầu R 1 và R 2 . U AB =U 1 =U 2 (1) I AB =I 1 +I 2 (2). GV thông báo các hệ thức về mối quan hệ giữa U, I trong đoạn mạch có hai bóng đèn song song vẫn đúng cho trường hợp 2 điện trở R 1 //R 2 và viết hệ thức với hai điện trở R 1 //R 2 . GV hướng dẫn HS thảo luận trả lời C2: Tóm tắt: R 1 //R 2 I1 R2 C2.  I R1 GV Có thể đưa ra nhiều cách chứng 2 C/m: minh. Giải: áp dụng biểu thức định luật Ôm cho mỗi đoạn mạch nhánh, ta có: U1 I1 R1 U1.R2   I 2 U 2 U 2 .R1 R2 . Vì R 1 //R 2 nên U 1 =U 2 => I1 R2  I 2 R1 (3). Trong đoạn mạch song song. ? Từ biểu thức (3), hãy phát biểu thành lời mối quan hệ giữa cường độ dòng điện qua các mạch rẽ và điện trở thành cường độ dòng điện qua các mạch rẽ tỉ lệ phần. nghịch với điện trở thành phần. *H Đ 3: XÂY D ỰNG CÔNG TH ỨC T ÍNH ĐI ỆN TR Ở T ƯƠNG ĐƯƠNG C ỦA Đ O Ạ N M Ạ CH G ỒM HAI ĐI ỆN TR Ở M ẮC SONG SONG. GV hướng dẫn HS hoàn thành câu C3. HS làm theo hướng dẫn C3: Tóm tắt: R 1 //R 2 1 1 1   C/m Rtd R1 R2. Giải: Vì R 1 //R 2 => I=I 1 +I 2 U AB U1 U 2   => Rtd R1 R2 mà 1 1 1 U AB U1 U 2    Rtd R1 R2. => ? Hãy nêu cách tiến hành TN kiểm tra công thức (4)-Tiến hành kiểm tra và Kết luận.. Rtd . R1.R2 R1  R2. (4). (4 ’ ).. HS nêu cách làm TN Mắc mạch điện theo sơ đồ hình 5.1: +Lần 1: Mắc R 1 //R 2 vào U=6V, đọc I 1 =?, R 1 =15; R 2 =10. +Lần 2: Mắc R 3 vào U=6V,R 3 =6, đọc I 2 =? +So sánh I 1 với I 2 . HS làm TN và rút ra kết luận. -2-.

(3) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 GV kiểm tra và hướng dẫn GV thông báo: Người ta thường dùng HS nghe thông báo các dụng cụ điện có cùng HĐT định mức và mắc chúng song song vào mạch điện. Khi đó chúng đều hoạt động bình thường và có thể sử dụng độc lập với nhau, nếu HĐT của mạch điện bằng HĐT định mứccủa các dụng cụ. *H Đ 4: V Ậ N D ỤNG-C ỦNG C Ố-H ƯỚNG D ẪN V Ề NHÀ. GV yêu cầu HS phát biểu thành lời HS phát biểu mối quan hệ giữa U, I, R trong đoạn mạch song song. GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ C4: +Vì quạt trần và đèn dây tóc có cùng trả lời câu C4. HĐT định mức là 220V. Đèn và quạt được mắc song song vào nguồn 220V để chúng hoạt động bình thường. +Sơ đồ mạch điện: M. GV yêu cầu cá nhân hoàn thành câu C5. GV mở rộng: +Trong đoạn mạch có 3 điện trở mắc song song thì điện trở tương đương: 1 1 1 1    Rtd R1 R2 R3. +Nếu đèn không hoạt động thì quạt vẫn hoạt động và quạt vẫn được mắc vào HĐT đã cho (chúng hoạt động độc lập nhau). C5: +Vì R 1 //R 2 do đó điện trở tương đương R 12 là: 1 1 1 1 1 1       R12 15 R12 R1 R2 30 30 15. +Khi mắc thêm điện trở R 3 thì điện trở tương đương R AC của đoạn mạch mới là: 1 1 1 1 1 3 1       RAC R12 R3 15 30 30 10. +Nếu có n điện trở giống nhau mắc.  RAC 10.. R Rtd  . n song song thì. R AC nhỏ hơn mỗi điện trở thành phần.. *H.D.V.N: - Làm bài tập 5 (SBT). - Ôn lại kiến thức bài 2, 4, 5. - Xem trước các bài tập ở bài 6 sgk trang17,18. -3-.

(4) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 3. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 15.09.2012 Ngày dạy: 18.09.2012. TIẾT 6: BÀI 6. BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM A.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Vận dụng các kiến thức đã học để giải được các bài tập đơn giản về đoạn mạch gồm nhiều nhất là 3 điện trở. 2. Kĩ năng: - Giải bài tập vật lí theo đúng các bước giải. - Rèn kĩ năng phân tích, so sánh, tổng hợp thông tin. - Sử dụng đúng các thuật ngữ. 3.Thái độ: Cẩn thận, trung thực. B. CHUẨN BỊ :  Bảng phụ:Các bước giải bài tập: - Bước 1: Tìm hiểu tóm tắt đề bài, vẽ sơ đồ mạch điện ( nếu có). - Bước 2: Phân tích mạch điện, tìm công thức liên quan đến các đại lượng cần tìm. - Bước 3: Vận dụng công thức đã học để giải bài toán. - Bước 4: Kiểm tra kết quả, trả lời. C. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *H Đ 1: KI Ể M TRA BÀI C Ũ-T Ổ CH ỨC TÌNH HU ỐNG H ỌC T ẬP. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh ? Phát biểu và viết biểu thức định luật HS1 thực hiện Ôm? ? Viết công thức biểu diễn mối quan HS2 thực hiện hệ giữa U, I, R trong đoạn mạch có 2 điện trở mắc nối tiếp, song song. GV Treo bảng phụ các bước chung để HS theo dõi giải bài tập điện. *H Đ 2: GI Ả I BÀI T ẬP 1. GV gọi 1 HS đọc đề bài bài 1. HS đọc bài GV gọi 1 HS tóm tắt đề bài. HS tóm tắt: R 1 =5; U v =6V; I A =0,5A. GV yêu cầu cá nhân HS giải bài tập 1 a)R td =? ; b) R 2 =? ra nháp. HS thực hiện GV hướng dẫn: Bài giải: ? Cho biết R 1 và R 2 được mắc với nhau Phân tích mạch điện: R 1 nt R 2 như thế nào? Ampe kế, vôn kế đo (A)nt R 1 nt R 2 => I A =I AB =0,5A những đại lượng nào trong mạch điện? U v =U AB =6V. U 6 V ? Vận dụng công thức nào để tính điện Rtd  AB  12 I 0,5 A trở tương đương R td và R 2 ? AB a) Điện trở tương đương của đoạn mạch AB là 12. b) Vì R 1 nt R 2 => R td =R 1 +R 2 => R 2 =R td - R 1 =12-5=7. GV yêu cầu HS nêu cách giải khác, Vậy điện trở R 2 bằng 7. -4-.

(5) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 chẳng hạn: Tính U 1 sau đó tính U 2 =>R 2 và tính R td =R 1 +R 2 . HS nêu cách khác *H Đ 3: GI ẢI BÀI T ẬP 2: GV gọi 1 HS đọc đề bài bài 2. HS đọc GV yêu cầu cá nhân giải bài 2 theo HS làm bài đúng các bước giải. Tóm tắt: R 1 =10; I A1 =1,2A; I A =1,8A a) U AB =?; b)R 2 =? Bài giải: a) (A)nt R 1 => I 1 =I A1 =1,2A (A) nt (R 1 // R 2 ) => I A =I AB =1,8A Từ công thức: U I   U I .R  U1 I1.R1 1, 2.10 12(V ) R R1 // R2  U1 U 2 U AB 12V. GV kiểm tra hướng dẫn. Hiệu điện thế giữa hai đầu AB là12V b) Vì R 1 //R 2 nên I=I 1 +I 2 => I 2 =I - I 1 =1,8A-1,2A = 0,6A. GV: Sau khi HS làm bài xong, thu một U 12V R2  2  20 số bài của HS để kiểm tra. R 0, 6 A 2 => GV gọi 1 HS lên chữa phần a); 1 HS Vậy điện trở R 2 bằng 20. chữa phần b) GV gọi HS khác nêu nhận xét; Nêu HS nhận xét; nêu các cách giải khác các cách giải khác ví dụ: R1 // R2 . I1 R2   I 2 R1 Cách tính R 2 với. Vì R 1 ; I 1 đã biết; I 2 =I - I 1 . Hoặc đi tính R AB : RAB. U 12V 20  AB    I AB 1,8 A 3. HS theo dõi một vài cách của GV. 1 1 1 1 1 1      RAB R1 R2 R2 RAB R1 1 3 1 1     R2 20 R2 20 10 20. Sau khi biết R 2 cũng có thể tính U AB =I.R AB .. *H Đ 4: GI ẢI BÀI T ẬP 3: GV tương tự hướng dẫn HS giải bài HS làm theo hướng dẫn tập 3. Tóm tắt: R 1 =15; R 2 =R 3 =30; U AB =12V. a)R AB =? b)I 1 , I 2 , I 3 =? Bài giải: a) (A)nt R 1 nt (R 2 //R 3 ) Vì R 2 =R 3 =>R 2,3 =30:2=15() -5-.

(6) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 R AB =R 1 +R 2,3 =15+15=30 điện trở của đoạn mạch AB là 30 b) áp dụng công thức định luật Ôm. GV chữa bài và yêu cầu HS đổi bài cho nhau để chấm điểm cho các bạn trong nhóm.. U U 12V I   I AB  AB  0, 4 A R RAB 30. GV lưu ý các cách tính khác nhau, nếu đúng vẫn cho điểm các bạn.. I1 I AB 0, 4 A U1 I1.R1 0, 4.15 6V. U 2 U 3 U AB  U1 12V  6V 6V U 6 I 2  2  0, 2( A) R2 30 => I 2 I 3 0, 2 A. Vậy cường độ dòng điện qua R 1 là 0,4A; Cường độ dòng điện qua R 2 ; R 3 bằng nhau và bằng 0,2A. *HĐ5: CỦNG CỐ-HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. - GV củng cố lại: Bài 1 vận dụng với đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc nối tiếp; Bài 2 vận dụng với đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc song song. Bài 3 vận dụng cho đoạn mạch hỗn hợp. Lưu ý cách tính điện trở tương đương với mạch hỗn hợp. - Về nhà làm lài tập 6 (SBT).. -6-.

(7) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 4. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 23.09.2012 Ngày dạy: 24.09.2012. TIẾT 7: BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM ( Tiết 2) A. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Sử dụng thành thạo công thức của định luât Ôm cho đoạn mạch mắc nối tiếp và song song để giải được bài tập đơn giản gồm nhiều nhất ba điện trở thành phần. - Vận dụng được định luật Ôm để giải được bài tập đơn giản gồm nhiều nhất ba điện trở mắc hỗn hợp: + Mạch điện gồm R 1 nt (R 2 //R 3 ) + Mạch điện gồm R 1 // (R 2 ntR 3 ) 2. Kĩ năng: - Giải bài tập theo đúng các bước giải - Vận dụng các kiến thức đã học giải các bài tập về đoạn mạch có nhiều nhất 3 điện trở. - Sử dụng đúng các thuật ngữ. 3. Thái độ: Cẩn thận, chăm chỉ, trung thực. B. CHUẨN BỊ:  Chuẩn bị của GV: Các bước giải một bài tập vật lí: + Bước 1: Tìm hiểu, tóm tắt đề, vẽ sơ đồ mạch điện (nếu có) + Bước 2: Phân tích mạch điện, tìm công thức liên quan đến các đại lượng cần tìm. + Bước 3: Vân dụng các công thức đã học để giải bài toán. + Bước 4: Kiểm tra kết quả, trả lời. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: BÀI TẬP 1 (Bảng phụ) Bài tập 1 : Ba điện trở R 1 =5 Ω , R 2 =10 Ω , R 3 =15 Ω được mắc nối tiếp với nhau vào hiệu điện thế 12V a. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch. b. Tính hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở. - Gọi 1 học sinh đọc đề - HS đọc đề - Gọi 1 HS lên bảng tóm tắt đề bài, các - HS lên bảng, các HS còn lại tóm tắt vào HS còn lại tóm tắt vào tập. vở Tóm tắt: R 1 =5 Ω ,R 2 =10 Ω , R 3 =15 Ω , U=12V. a. R tđ =?( Ω ) b. U 1 =?(V), U 2 =?(V) U 3 =?(V) a.- Đoạn mạch đề bài cho là đoạn - Đoạn mạch nối tiếp mạch gì? - Đề bài yêu cầu làm gỉ? - Tính điện trở tương đương của đoạn -7-.

(8) Trường TH & THCS Hạnh Dịch - Muôn tính điện trở tương đương của đoạn mạch nối tiếp ta áp dụng công thức nào? - Gọi 1 HS lên bảng. b. - Đề bài yêu cầu làm gì? - Yêu cầu học sinh viết công thức tính hiệu điện thế - Ta đã biết được đại lương nào? Ta cần tìm đại lượng nào? - Trong mạch nối tiếp thì I thế nào? - Gọi 1 HS lên bảng tính. Năm học: 2012 - 2013 mạch. - R tđ =R 1 +R 2 +R 3 - Các HS còn lại làm vào vở: a. Điện trở tương đương của đoạn mạch. R tđ =R 1 +R 2 +R 3 =5+10+15=30( Ω ) - Tính hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở - U=IR - R; Cần tìm I - I=I 1 =I 2 =I 3 - Các HS còn lại làm vào vở: b. Cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch. I=. U 12 = =0. 4 ( A) R 30. Vì R 1 ntR 2 ntR 3 nên I=I 1 =I 2 =I 3 =0.4(A) Hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở U 1 =I 1 R 1 = 0.4*5= 2(V) U 2 =I 2 R 2 = 0.4*10=4(V) U 3 =I 3 R 3 = 0.4*15=6(V) Hoạt động 2: BÀI TẬP 2 (Bảng phụ) Bài tập 2 : Ba điện trở R 1 =10 Ω , - HS đọc đề. R 2 =R 3 =20 Ω được mắc song song với nhau vào hiệu điện thế 12V. a. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch. b. Tính cường độ dòng điện qua mạch chính và qua từng mạch rẽ. - Gọi HS đọc đề. - HS tóm tắt đề - Gọi HS tóm tắt đề Tóm tắt: Cho biết: R 1 =10 Ω , R 2 =R 3 =20 Ω , U=12V Tính: a. R tđ =?( Ω ) b. I=?(A), I 1 =?(A), I 2 =?(A), I 3 =?(A), - Đề bài cho là đoạn mạch gì? - Đoạn mạch song song. 1 1 1 1 - Để tính điện trở tương đương của - R =R +R + R tđ 1 2 3 đoạn mạch này ta áp dụng công thức nào? - Gọi HS lên bảng tính, các HS còn lại - 1 HS lên bảng, các HS còn lại làm vào vở: làm vào vở. a. Điện trở tương đương của đoạn mạch: -8-.

(9) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. - Để tính cường độ dòng điện ta áp dụng công thức nào? - Trong đoạn mạch song song thì hiệu điện thế như thế nào? - Gọi HS lên bảng tính, các HS còn lại làm vào vở. Năm học: 2012 - 2013 1 1 1 1 1 1 1 1 = + + + + = = R tđ R 1 R 2 R3 10 20 20 5 ⇒ R tđ =5( Ω ) U - I= R. - Hiệu điện thế của đoạn mạch bằng hiệu điện thế của mỗi mạch rẽ. - 1HS lên bảng, các HS còn lại làm vào vở: b. Vì R 1 //R 2 //R 3 nên U=U 1 =U 2 =U 3 =12V Cường độ dòng điện qua mạch chính và các mạch rẽ: U 12 = =2 . 4( A) R 5 U 12 I 1 = 1 = =1. 2( A) R1 10 U 2 12 I 2 =I 3 = = =0 . 6( A) R2 20 I=. Hoạt động 3: BÀI TẬP 3 (Bảng phụ) B à i tập 3 : Cho mạch điện như hình vẽ: I2 R2 I1 R1 I3 R3. . U.. A B Tong đó R 1 =9 Ω , R 2 =15 Ω , R 3 =10 Ω , dòng điện chạy qua R 3 có cường độ I 3 =0.3A. a. Tính cường độ dòng điện I 1 , I 2 tương ứng đi qua các điện trở R 1 , R2. b. Tình hiệu điện thế U giữa hai đầu đoạn mạch AB. - Gọi HS đọc đề - Yêu cầu học sinh tóm tắt đề. - Các điện trở được mắc với nhau như thế nào? - Để tính cường độ dòng điện qua R 2 ta áp dụng công thức nào? - Còn đại lượng nào chưa biết, muốn. - HS đọc đề - HS tóm tắt đề. Tóm tắt: R 1 =9 Ω , R 2 =15 Ω , R 3 =10 Ω , I 3 =0.3A Tính: a. I 1 =? (A), I 2 =?(A) b. U AB =?(V) - R 1 nt(R 2 //R 3 ) -. I2 =. U2 R2. - U 2 chưa biết, muốn tính U 2 ta tính U 3 vì -9-.

(10) Trường TH & THCS Hạnh Dịch tính ta làm thế nào? - Muốn tính I 1 ta làm thế nào? - Cường độ dòng điện qua R 1 cũng chính là cường độ dòng điện của cả đoạn mạch. - Để tính hiệu điện thế của đoạn mạch ta áp dụng công thức nào? - Các đại lượng trong công thức có đủ chưa? - Điện trở của đoạn mạch ta tính thế nào? - Gọi HS lên bảng, các HS còn lại làm vào vở.. Năm học: 2012 - 2013 U 2 =U 3 ( R 2 //R 3 ) -I 1 = I 2 +I 3. - U=I*R - R tđ - R tđ =R 1 +. R2 R3 R 2+ R 3. - 1 HS lên bảng: a. Hiệu điện thế giữa hai đầu điện trở R 3 U 3 =I 3 R 3 =0.3*10=3(V) Vì R 2 //R 3 nên U 2 =U 3 = 3 (V) Cường độ dòng điện qua R 2 I2 =. U2 3 = =0 . 2(A ) R2 15. Cường độ dòng điện qua điện trở R 1 cũng là cường độ của cả đoạn mạch I=I 1 =I 2 +I 3 =0.2+0.3=0.5 (A) b. Điện trở tương đương của đoạn mạch: ¿ R R 15 ∗10 2 3 R tđ =R 1 + =9+ =9+6=15 ¿ R 2+ R 3 15+10. Ω ). Hiệu điện thế của đoạn mạch. U=I*R=0.5*15=7.5(V) Hoạt động 4: HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ - Về nhà học bài. - Xem lại các bài tập đã giải. - Xem trước bài: Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn.. - 10 -.

(11) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 4. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 23.09.2012 Ngày dạy: 25.09.2012. TIẾT 8: BÀI 7. SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO CHIỀU DÀI DÂY DẪN A. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Nêu được điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào chiều dài, tiết diện và vật liệu làm dây dẫn. - Biết cách xác định sự phụ thuộc của điện trở vào 1 trong các yếu tố (chiều dài, tiết diện, vật liệu làm dây dẫn). - Suy luận và tiến hành TN ktra sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài. - Nêu được điện trở của các dây dẫn có cùng tiết diện và được làm từ cùng một vật liệu thì tỉ lệ với chiều dài của dây. 2. Kĩ năng: - Mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để đo điện trở của dây dẫn. 3.Thái độ: Trung thực, có tinh thần hợp tác trong hoạt động nhóm. B. CHUẨN BỊ :  Đối với mỗi nhóm HS: -1 nguồn điện 3V. -1 công tắc. -1 ampe kế có GHĐ là 1A -1 vôn kế có GHĐ là 6V. -3 điện trở C.PHƯƠNG PHÁP: Thu thập thông tin, dự đoán, suy luận diễn dịch từ trường hợp chung cho một trường hợp riêng; Kiểm tra bằng thực nghiệm; Khẳng định tính đúng đắn. D. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *HĐ1: KIỂM TRA VÀ TỔ CHỨC TÌNH HUỐNG HỌC TẬP. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh HS1: Trong đoạn mạch gồm 2 điện HS1 trả lời trở mắc nối tiếp cường độ dòng điện chạy qua mỗi điện trở có mối quan hệ như thế nào với cường độ dòng điện mạch chính? Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch liên hệ như thế nào với mỗi điện trở thành phần? HS2:Vẽ sơ đồ mạch điện sử dụng HS2:Vẽ đúng sơ đồ mạch điện, chỉ rõ chốt vôn kế và ampe kế để đo điện trở của nối vôn kế, ampe kế một dây dẫn. GV đánh giá cho điểm 2 HS. GV(ĐVĐ): Chúng ta biết với mỗi HS nghe dây dẫn thì R là không đổi. Vậy điện trở mỗi dây dẫn phụ thuộc như thế nào vào bản thân dây dẫn đó? Tìm hiểu bài mới. *H Đ 2: TÌM HI Ể U ĐI ỆN TR Ở DÂY D ẪN PH Ụ THU ỘC VÀO NH ỮNG Y ẾU T Ố NÀO? - 11 -.

(12) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 GV yêu cầu HS quan sát các đoạn HS quan sát - Trả lời dây dẫn ở hình 7.1 cho biết chúng Hình 7.1: Các dây dẫn khác nhau: khác nhau ở yếu tố nào? Điện trở của + Chiều dài dây. các dây dẫn này liệu có như nhau +Tiết diện dây. không? + Chất liệu làm dây dẫn. ? Yếu tố nào có thể gây ảnh hưởng HS suy nghĩ đến điện trở của dây dẫn? GV yêu cầu thảo luận nhóm đề ra HS thảo luận đưa ra phương án kiểm tra phương án kiểm tra sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài dây dẫn. HS đưa ra phương án kiểm tra GV yêu cầu đưa ra phương án TN tổng quát để có thể kiểm tra sự phụ thuộc của điện trở vào 1 trong 3 yếu tố của bản thân dây dẫn. *H Đ 3: XÁC ĐỊNH S Ự PH Ụ THU ỘC C ỦA ĐI ỆN TR Ở VÀO CHI ỀU DÀI DÂY D ẪN. GV yêu cầu HS nêu dự đoán về sự HS nêu dự đoán phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây bằng cách trả lời câu C1. GV thống nhất phương án TN và mắc mạch điện theo sơ đồ hình 7.2a. GV yêu cầu các nhóm chọn dụng cụ HS nhận dụng cụ và tiến hành TN theo TN, tiến hành TN theo nhóm, ghi kết nhóm quả vào bảng 1. Làm TN tương tự theo sơ đồ hình 72b; 72c. GV thu kết quả TN của các nhóm. Gọi các bạn nhóm khác nhận xét. HS nhận xét GV yêu cầu nêu kết luận qua TN HS nêu kết luận kiểm tra dự đoán. Điện trở của các dây dẫn có cùng tiết diện và được làm từ cùng một loại vật liệu thì tỉ lệ thuận với chiều dài của mỗi dây. GV: Với 2 dây dẫn có điện trở tương HS ghi bài ứng R 1 , R 2 có cùng tiết diện và được làm từ cùng một loại vật liệu , chiều R1 l1  R l2 2 dài dây tương ứng là l 1 , l 2 thì:. GV C2. GV. GV. *H Đ 4: V ẬN D ỤNG-C ỦNG C Ố-H ƯỚNG D ẪN V Ề NHÀ. yêu cầu cá nhân HS hoàn thành C2: Chiều dài dây càng lớn (l càng lớn)=> Điện trở của đoạn mạch càng lớn (R càng hướng dẫn HS thảo luận câu C2. lớn).Nếu giữ HĐT (U) không đổi=> Cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch càng nhỏ (I càng nhỏ)=> Đèn sáng càng yếu. C4: Vì HĐT đặt vào 2 đầu dây không đổi tương tự yêu cầu làm câu C4. nên I tỉ lệ nghịch với R do - 12 -.

(13) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 I1 0.25I 2  R2 0.25R1 hay R1 4 R2 . Mà R1 l1   l1 4l2 R2 l2. * H.D.V.N: - Học bài và làm bài tập 7 SBT. - Học và nắm vững bài - BT C3. - 13 -.

(14) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 5. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 29.09.2012 Ngày dạy: 01.10.2012. TIẾT 9: BÀI 8. SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO TIẾT DIỆN DÂY DẪN A.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Suy luận được rằng các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng một loại vật liệu thì điện trở của chúng tỉ lệ nghịch với tiết diện của dây. - Bố trí và tiến hành TN kiểm tra mối quan hệ giữa điện trở và tiết diện dây dẫn. - Nêu được điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng một vật liệu thì tỉ lệ nghịch với tiết diện của dây. 2. Kĩ năng: - Mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để đo điện trở của dây dẫn. 3.Thái độ: Trung thực, có tinh thần hợp tác trong hoạt động nhóm. B. CHUẨN BỊ :  Đối với mỗi nhóm HS: - 2 điện trở dây quấn cùng loại. - 1 nguồn điện 1 chiều 6V. - 1 công tắc. - 1 ampe kế có GHĐ là 1A và ĐCNN 0.02A. - 1 vônkế có GHĐ là 6V và ĐCNN 0.1V. - Các đoạn dây nối. C. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *H Đ 1: KI Ể M TRA BÀI C Ũ-T Ổ CH ỨC TÌNH HU ỐNG H ỌC T ẬP. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh ? Trong đoạn mạch gồm 2 điện trở HS1 trả lời mắc song song, HĐT và cường độ Trong đoạn mạch gồm R1 // R2 : dòng điện của đoạn mạch có quan hệ thế nào với HĐT và cường độ dòng I I1  I 2 điện của các mạch rẽ? Viết công thức U U1 U 2 tính điện trở tương đương của đoạn 1 1 1   mạch đó. R R R 12. ? Muốn xác định mối quan hệ giữa điện trở vào chiều dài dây dẫn thì phải đo điện trở của dây dẫn như thế nào?. 1. 2. HS2 trả lời Để xác định sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài của dây ta phải đo điện trở của các dây dẫn được làm từ cùng một loại vật liệu, có tiết diện như nhau nhưng chiều dài khác nhau.. GV gọi HS nhận xét câu trả lời của bạn, GV sửa chữa nếu cần và đánh giá cho điểm HS. GV(ĐVĐ): Điện trở của một dây dẫn phụ thuộc như thế nào vào tiết diện dây. Tìm hiệu bài mới. *H Đ 2: NÊU D Ự ĐOÁN V Ề S Ự PH Ụ THU ỘC C ỦA ĐI ỆN TR Ở VÀO TI ẾT DI ỆN DÂY. GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức - 14 -.

(15) Trường TH & THCS Hạnh Dịch về điện trở tương đương trong đoạn mạch mắc song song để trả lời câu hỏi C1. GV từ câu hỏi C1 và dự đoán sự phụ thuộc của R vào S qua câu C2.. Năm học: 2012 - 2013 HS thảo luận và trả lời R R R2  ; R3  2 3 C1:. C2: Trường hợp hai dây dẫn có cùng chiều dài và cùng được làm từ cùng một loại vật liệu, thì điện trở của chúng tỉ lệ nghịch với tiết diện dây. *H Đ 3: TH Í NGHI Ệ M KI ỂM TRA D Ự ĐOÁN. GV vẽ sơ đồ mạch điện kiểm tra lên HS vẽ hình 8.3 và nghe hướng dẫn làm TN bảng và nêu dụng cụ cần thiết để làm TN, các bước tiến hành TN. HS làm TN theo nhóm GV yêu cầu HS làm TN kiểm tra theo nhóm để hoàn thành bảng 1-tr23 GV thu kết quả TN của các nhóm và HS thảo luận theo hướng dẫn và rút ra nhận hướng dẫn thảo luận chung cả lớp để xét rút ra nhận xét. HS áp dụng công thức tính diện tích hình GV yêu cầu HS đọc phần 3. Nhận tròn S 2 d 22  2 xét. Tính tỉ số S1 d1 và so sánh với R1 tỉ số R2 thu được từ bảng 1.. 2.  .d 2 d S  .R  .    4  2 2.  .d 22 S2 d2  4 2  22 S1  .d1 d1 4 Tỉ số: . Rút ra kết quả: 2 R1 S 2 d 2   R2 S1 d12. GV gọi 1 HS nhắc lại kết luận về mối quan hệ giữa R và S và vận dụng.. HS: Kết luận: điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài và được làm từ cùng một loại vật liệu thì tỉ lệ nghịch với tiết diện của dây. *H Đ 4: V Ậ N D ỤNG-C ỦNG C Ố-H ƯỚNG D ẪN V Ề NHÀ. GV yêu cầu cá nhân hoàn thành C3. C3: Vì 2 dây dẫn đều bằng đồng, có cùng GV gọi HS khác nhận xét và yêu cầu chữa bài vào vở.. . R1 S 2 6mm 2   3  R1 3.R2 R2 S1 2mm 2. chiều dài Điện trở của dây thứ nhất gấp 3 lần điện trở của dây dẫn thứ hai. HS thảo luận nhóm - Trả lời. *H.D.V.N: - Làm bài tập 8 SBT. - Ôn lại bài của tiết 8. - Học và nắm vững lý thuyết bài 8 - Xem trước bài 9. - 15 -.

(16) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 5. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 30.09.2012 Ngày dạy: 02.10.2012. TIẾT10: BÀI 9: SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO VẬT LIỆU LÀM DÂY DẪN A.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Bố trí và tiến hành TN kiểm tra chứng tỏ rằng điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài, tiết diện và được làm từ các vật liệu khác nhau thì khác nhau. - So sánh được mức độ dẫn điện của các chất hay các vật liệu căn cứ vào bảng giá trị điện trở suất của chúng. R . l S để tính được một đại lượng khi biết các đại lượng. - Vận dụng công thức còn lại. 2. Kĩ năng: - Mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để đo điện trở của dây dẫn. - Sử dụng bảng điện trở suất của một số chất. 3. Thái độ: - Trung thực, có tinh thần hợp tác trong hoạt động nhóm. B. CHUẨN BỊ. 1  2 0.3mm.  Đối với mỗi nhóm HS: - Hai dây dẫn khác nhau có l1 l2 1800mm. Dây 1: Constantan, dây 2: Nicrom - 1 nguồn điện 4.5V, 1 công tắc. - 1 ampe kế có GHĐ là 1A và ĐCNN là 0.01A. - 1 vônkế có GHĐ là 6V và ĐCNN là 0.1V. - Các đoạn dây nối. C. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC: *H Đ 1: KI ỂM TRA BÀI C Ũ-T Ổ CH ỨC HO ẠT ĐỘNG D ẠY H ỌC. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV qua tiết 7, 8 ta đã biết điện trở HS trả lời của một dây dẫn phụ thuộc vào các yếu tố nào? Phụ thuộc như thế nào? GV muốn kiểm tra sự phụ thuộc của HS nêu phương án TN điện trở vào vật liệu làm dây dẫn ta phải tiến hành TN như thế nào? *HĐ2: TÌM HIỂU XEM ĐIỆN TRỞ CÓ PHỤ THUỘC VÀO VẬT LIỆU LÀM DÂY DẪN HAY KHÔNG? GV yêu cầu HS trả lời C1. HS thảo luận trả lời C1: Đo điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài và cùng tiết diện nhưng làm bằng các vật liệu khác nhau. GV yêu cầu thực hiện TN theo HS làm TN theo nhóm nhóm. - 16 -.

(17) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Các bước tính. Dây dẫn có các điện trở suất khác nhau(  ). 1. l1 l2 1800m. S1 S 2 0.07065mm 2. 1.8m. 0.07065.10  6 m 2. 2. Năm học: 2012 - 2013 HS sau khi làm TN - Thảo luận rút Điện trởra nhận xét dây HS kết luận: Điện trở của dây dẫn dẫn(  phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn. R1  R . 2 GV gọi đại diện các nhóm nêu nhận xét rút ra từ kết quả TN. GV yêu cầu HS đọc kết luận *H Đ 3: TÌM HI ỂU V Ề ĐI ỆN TR Ở SU ẤT. GV yêu cầu HS đọc mục 1 và trả lời HS nghiên cứu và trả lời các câu hỏi: câu hỏi: +Điện trở suất của một vật - Điện trở suất của một vật liệu (hay một chất) liệu (hay 1 chất) là gì? có trị số bằng điện trở của một đoạn dây dẫn +Kí hiệu của điện trở suất? hình trụ được làm bằng vật liệu đó có chiều +Đơn vị điện trở suất? dài 1m và có tiết diện là 1m 2 . - Điện trở suất được kí hiệu là  (rô) - Đơn vị điện trở suất là  m (ôm mét) C2: Dựa vào bảng điện trở suất biết cons tan tan 0, 5.10 6 m có nghĩa là một dây dẫn GV treo bảng điện trở suất của một số chất ở 20 0 C. Gọi HS tra bảng để hình trụ làm bằng costantan có chiều dài 1m xác định điện trở suất của một số và tiết diện là 1m 2 thì điện trở của nó là chất và giải thích ý nghĩa con số. 0,5.10 6  .Vậy đoạn dây constantan có chiều dài GV yêu cầu cá nhân hoàn thành C2. 1m, tiết diện 1mm 2 =10 -6 m 2 có điện trở là:. S 2 R1 R .S 0,5.10 6   R2  1 1  0,5 S1 R2 S2 10 6 .. *H Đ 4: XÂY D ỰNG CÔNG TH ỨC T ÍNH ĐI ỆN TR Ở. GV hướng dẫn HS trả lời câu C3. HS trả lời C3 theo hướng dẫn C3: B ả ng 2 Các bước tính. Dây dẫn (đựơc làm từ vật liệu có điện trở suất ρ).. Điện trở của dây dẫn ( Ω ). 1. Chiều dài 1m. Tiết diện 1m 2. 2. Chiều dài l(m). Tiết diện 1 m 2.  R2=  l. 3. Chiều dài l(m). Tiết diện S(m 2 ). R . R1=. l S. l GV yêu cầu HS ghi công thức tính R R  . S , trong đó: 3.Kết luận: và giải thích ý nghĩa các kí hiệu,  là điện trở suất (  m) đơn vị của từng đại lượng trong công thức. l là chiều dài dây dẫn (m) S là tiết diện dây dẫn (m 2 ). *H Đ 5: V Ậ N D ỤNG-C ỦNG C Ố-H ƯỚNG D ẪN V Ề NHÀ. GV hdẫn HS hoàn thành câu C4 C4: Tóm tắt: l =4m; d =1mm=10 -3 m. + Để tính điện trở ta vận dụng công - 17 -.

(18) Trường TH & THCS Hạnh Dịch thức nào? + Đại lượng nào đã biết, đại lượng nào trong công thức cần phải tính? Tính S rồi thay vào công thức R  .. Năm học: 2012 - 2013 8.  1, 7.10 m .. R=? Bài giải: Diện tích tiết diện dây đồng là: d2 (10 3 ) 2 S  . 3,14. 4 4. l S để tính R.. GV từ kết quả thu được ở câu C4 ta thấy điện trở của dây đồng trong mạch điện là rất nhỏ, vì vậy người ta thường bỏ qua điện trở của dây nối trong mạch điện.. áp dụng công thức tính l 4.4  R 1, 7.10 8. S 3,14.(10 3 ) 2 R 0, 087() R  .. Điện trở của dây đồng là 0,087  *H.D.V.N: - Đọc phần “Có thể em chưa biết” - Trả lời câu C5, C6 (SGK-tr.27) và làm bài tập SBT - Xem trước bài 10. - 18 -.

(19) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 6. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 07.10.2012 Ngày dạy: 08.10.2012. TIẾT 11: BÀI 10. BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT. A.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Nêu được biến trở là gì và nêu được nguyên tắc hoạt động của biến trở. - Mắc được biến trở vào mạch điện để điều chỉnh cường độ dòng điện chạy qua mạch. - Nhận ra được các điện trở dùng trong kĩ thuật. 2. Kĩ năng: Mắc và vẽ sơ đồ mạch điện có sử dụng biến trở. 3. Thái độ: Ham hiểu biết. Sử dụng an toàn điện. B.CHUẨN BỊ  Đối với mỗi nhóm HS: - Biến trở con chạy (20  -2 A). - Chiết áp (20  -2A). - Nguồn điện 3V. - Bóng đèn 2,5V-1W. - Công tắc. - Dây nối. - 3 điện trở kĩ thuật có ghi trị số điện trở. - 3 điện trở kĩ thuật có các vòng màu. C. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *H Đ 1: KI ỂM TRA BÀI C Ũ-T Ổ CH ỨC TÌNH HU ỐNG H ỌC T ẬP. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh ? Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào HS trả lời những yếu tố nào? Phụ thuộc như thế Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với nào? Viết công thức biểu diễn sự phụ chiều dài l của dây, tỉ lệ nghịch với tiết thuộc đó. diện S của dây dẫn và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn. R  .. l S . Trong đó: R là điện trở của dây. dẫn (  );  là điện trở suất(  m); l là chiều ? Từ công thức trên, theo em có những dài dây dẫn (m); S là tiết diện dây dẫn cách nào để làm thay đổi điện trở của (m 2 ). dây dẫn? HS: Từ công thức tính R ở trên,muốn thay đổi trị số điện trở của dây dẫn ta có các GV đặt vấn đề vào bài mới: Trong 2 cách sau: cách thay đổi trị số của điện trở, theo -Thay đổi chiều dài dây. em cách nào dễ thực hiện được? - hoặc thay đổi tiết diện dây. GV: Điện trở có thể thay đổi trị số gọi - Cách thay đổi chiều dài dây dễ thực hiện là biến trở. Vậy biến trở là gì ta vào bài được. khi thay đổi chiều dài dây thì trị số mới. điện trở thay đổi. *H Đ 2: TÌM HI Ể U C ẤU T ẠO VÀ HO ẠT ĐỘNG C ỦA BI ẾN TR Ở. GV treo tranh vẽ các loại biến trở và HS quan sát và trả lời yêu cầu HS quan sát ảnh chụp các loại C1: các loại biến trở: Con chay, tay quay, - 19 -.

(20) Trường TH & THCS Hạnh Dịch biến trở và thảo luận trả lời C1. GV đưa ra các loại biến trở thật, gọi HS nhận dạng các loại biến trở, gọi tên chúng. GV yêu cầu dựa vào biến trở đã có ở các nhóm, đọc và trả lời câu C2.. ? Muốn biến trở con chạy có tác dụng làm thay đổi điện trở phải mắc nó vào mạch điện qua các chốt nào?. Năm học: 2012 - 2013 biến trở than ( chiết áp). HS trả lời HS thực hiện C2: Hai chốt nối với 2 đầu cuộn dây của biến trở là A, B trên hình vẽ. nếu mắc 2 đầu A, B của cuộn dây này nối tiếp vào mạch điện thì khi dịch chuyển con chạy C không làm thay đổi chiều dài cuộn dây có dòng điện chạy qua nên không có tác dụng làm thay đổi điện trở. HS quan sát và chỉ ra các chốt nối của biến trở khi mắc vào mạch điện và giải thính vì khi mắc vào những chốt đó nếu di chuyển con chạy thì chiều dài của dây thay đổi -> điện trở thay đổi.. GV gọi HS nhận xét, bổ xung. Nếu HS không nêu được đủ cách mắc, GV bổ sung. GV giới thiệu các kí hiệu của biến trở HS ghi vở. trên sơ đồ mạch điện. GV gọi HS trả lời C4. HS trả lời GV chuyển ý: Để tìm hiểu xem biến trở được sử dụng như thế nào? Ta tìm hiểu tiếp phần 2. *H Đ 3: S Ử D ỤNG BI ẾN TR Ở ĐỂ ĐI ỀU CH ỈNH C ƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐI ỆN GV yêu cầu HS quan sát biến trở của HS quan sát trả lời nhóm mình, cho biết số ghi trên biến trở (20  -2A) có nghĩa là điện trở lớn nhất và giải thích ý nghĩa con số đó. của biến trở là 20  , cường độ dòng điện tối đa qua biến trở là 2A GV yêu cầu HS trả lời câu C5. HS thực hiện C5: GV yêu cầu các nhóm mắc mạch điện HS thưc hiện C6: Khi di chuyển con chạy theo sơ đồ, làm thí nghiệm theo hướng của biến trở (thay đổi chiều dài dây dẫn dẫn ở câu C6. Thảo luận và trả lời câu tham gia mạch điện) thì điện trở của biến C6. trở tham gia mạch điện thay đổi. Do đó cường độ dòng điện trong mạch thay đổi. ? Biến trở là gì? Biến trở có thể được *Kết luận: Biến trở là điện trở có thể thay dùng làm gì? đổi trị số và có thể được dùng để điều GV liên hệ thực tế: Một số thiết bị điện chỉnh cường độ dòng điện trong mạch. sử dụng trong gia đình sử dụng biến trở than (chiết áp) như trong rađiô, tivi, đèn HS nghe để bàn ... *H Đ 4: NH ẬN D ẠNG HAI LO ẠI ĐI ỆN TR Ở D ÙNG TRONG K Ĩ THU ẬT GV: Hướng dẫn cả lớp trả lời câu C7 C7: Điện trở dùng trong kĩ thuật được chế ? Lớp than hay lớp kim loại mỏng có tạo bằng 1 lớp than hay lớp kim loại mỏng - 20 -.

(21) Trường TH & THCS Hạnh Dịch tiết diện lớn hay nhỏ thì R lớn?. Năm học: 2012 - 2013 có S rất nhỏ -> R có thể rất lớn.. GV yêu cầu HS quan sát các loại điện trở dùng trong kĩ thuật của nhóm mình, kết hợp với câu C8, nhận dạng hai loại điện trở dùng trong kĩ thuật. GV nêu VD cụ thể cách đọc trị số của hai loại điện trở dùng trong kĩ thuật. *H Đ 5: V Ậ N D ỤNG GV yêu cầu cá nhân HS hoàn thành câu C9. GV yêu cầu HS làm bài 10.2 (tr 15SBT). HS: Hai loại điện trở dùng trong kĩ thuật: +Có trị số ghi ngay trên điện trở. +Trị số được thể hiện bằng các vòng màu trên điện trở. - C ỦNG C Ố- H.D.V.N. HS thực hiện C9: HS làm bài Tóm tắt: 6 Biến trở (50  2,5A);  1,1.10 .m ; l=50m a)Giải thích ý nghĩa con số. a) U max =?S=? Bài giải: a) ý nghĩa của con số: 50  là điện trở lớn nhất của biến trở; 2,5A là cường độ dòng điện lớn nhất mà biến trở chịu được. b) Hiệu điện thế lớn nhất được phép đặt lên hai đầu dây cố định của biến trở là: U max I max .Rmax 2,5.50 125  V . C) Từ công thức: l  .l 50 R  .  S  1,1.10 6.  S 1,1.10 6.m 2 1,1mm 2 S R 50. *H.D.V.N: Đọc phần có thể em chưa biết. - Ôn lại các bài đã học. - Làm nốt bài tập 10(SBT).. - 21 -.

(22) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 6. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 08.10.2012 Ngày dạy: 09.10.2012. TIẾT12: BÀI 11. BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM VÀ CÔNG THỨC TÍNH ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN. A.MỤC TIÊU: 1.Kiến thức: - Vận dụng định luật Ôm và công thức tính điện trở của dây dẫn để tính các đại lượng có liên quan đối với đoạn mạch gồm nhiều nhất là 3điện trở mắc nối tiếp, song song, hỗn hợp. 2.Kĩ năng: - Phân tích, tổng hợp kiến thức. - Giải bài tập theo đúng các bước giải. 3.Thái độ:Trung thực, kiên trì. B.PHƯƠNG PHÁP: - Tìm hiểu, tóm tắt đề bài, vẽ sơ đồ mạch điện 9 nếu có). - P.tích mạch điện, tìm các công thức có liên quan đến các đại lượng cần tìm - Vận dụng những công thức đã học để giải bài toán. - Kiểm tra, biện luận kết quả. C.TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC *HĐ1: ÔN TẬP PHẦN KIẾN THỨC CŨ CÓ LIÊN QUAN. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV kiểm tra bài cũ: HS1: Phát biểu và viết biểu thức định HS1 trả lời luật Ôm, giải thích kí hiệu và ghi rõ đơn vị của từng đại lượng trong công thức . HS2: Dây dẫn có chiều dài l,có tiết diện S và làm bằng chất có điện trở suất là  thì có điện trở R được tính bằng HS2 trả lời công thức nào? Từ công thức hãy phát biểu mối quan hệ giữa điện trở R với các đại lượng đó. GV(ĐVĐ): Vận dụng định luật Ôm và công thức tính điện trở vào việc giải các bài tập trong tiết học hôm nay. *H Đ 2: GI Ả I BÀI T ẬP 1 GV yêu cầu 1 HS đọc đề bài tập 1và HS đọc và tóm tắt: 1HS lên bảng tóm tắt đề bài. l =30m; S =0,3mm 2 = 0,3.10 -6 m 2  1,1.10  6 m ; U = 220V GV hướng dẫn HS cách đổi đơn vị diện tích theo số mũ cơ số 10 để tính toán I=? gọn hơn đỡ nhầm lẫn. GV: Hướng dẫn HS thảo luận bài 1. Yêu Bài giải l cầu chữa bài vào vở nếu sai. R  . S áp dụng công thức : GV kiểm tra cách trình bày bài trong vở - 22 -.

(23) Trường TH & THCS Hạnh Dịch của 1 số HS nhắc nhở cách trình bày. GV: ở bài 1, để tính được cường độ dòng điện qua dây dẫn ta phải áp dụng được 2 công thức: Công thức của định luật Ôm và công thức tính điện trở.. Năm học: 2012 - 2013 R 1,1.10 6.. 30  110 0,3.10  6. Thay số: Điện trở của dây nicrôm là 110#.. U I R. áp dụng công thức định luật Ôm: 220V I 2 A. 110 Thay số:. Vậy cường độ dòng điện qua dây dẫn là 2A *H Đ 3: GI ẢI BÀI T ẬP 2 GV yêu cầu HS đọc đề bài bài 2. Tự ghi phần tóm tắt vào vở. GV: Hướng dẫn HS phân tích đề bài, yêu cầu HS nêu cách giải câu a) để cả lớp trao đổi, thảo luận. GV chốt lại cách giải đúng. GV gọi 1 HS lên bảng giải phần a), GV kiểm tra bài giải của 1 số HS khác trong lớp. GV gọi HS nhận xét bài làm của bạn. Nêu cách giải khác cho phần a). Từ đó so sánh xem cách giải nào ngắn gọn và dễ hiểu hơn và Chữa vào vở.. Tóm tắt: Cho mạch điện như hình vẽ R1 7,5; I 0, 6 A; U 12V a)Để đèn sáng bình thường, R 2 =?. Bài giải: a) C1: Phân tích mạch: R 1 nt R 2 . Vì đèn sáng bình thường do đó: I 1 =0,6A và R 1 =7,5  . R 1 ntR 2 => I 1 =I 2 =I=0,6A. áp dụng công thức: U 12V R  20 I 0, 6 A R R1  R2  R2  R  R1 Mà  R2 20  7,5 12,5 Điện trở R 2 là 12,5  . C2: áp dụng công thức: U I   U I .R R U1 I .R1 0, 6 A.7,5 4,5V R1ntR2  U U1  U 2 Vì:  U 2 U  U1 12V  4,5V 7,5V . Vì đèn sáng bình thường mà U 7,5V I1 I 2 0, 6 A  R2  2  12,5. I 2 0, 6 A C3: áp dụng công thức: U I   U I .R R U1 I .R1 0, 6 A.7,5 4,5V. GV: T ươ ng t ự , yêu c ầu cá nhân HS ho àn th ành ph ần b). b)Tóm tắt: Rb 30 S 1mm 2 10 6 m 2.  0, 4.10 6 m l ?. U1  U 2 12V  U 2 7.5V U R R1ntR2  1  1  R2 12,5 U 2 R2 Vì . b)Bài giải: áp dụng công thức: l R.S 30.10  6 R  .  l   m 75m. S  0, 4.10  6 Vậy chiều dài dây làm biến trở là 75m. *H Đ 4: GI ẢI BÀI T ẬP 3 GV yêu cầu HS đọc và làm phần a) bài tập 3.. Tóm tắt:. Bài giải: a) áp dụng công thức:. - 23 -.

(24) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 GV: N ế u còn đủ th ờ i R1 600; R2 900 l 200 R  . 1, 7.10 8. 17 gian thì cho HS l àm 6 S 0, 2.10 U  220 V MN ph ầ n b). N ếu h ết th ời gian thì cho HS v ề l 200m; S 0, 2mm 2 Điện trở của dây R d là 17  . Vì: nh à ho à n th à nh b à i b)  1,7.10 8 m v à tìm các cách gi ải R .R 600.900 R1 // R2  R1,2  1 2   360 khác nhau. R R 600  900 1. 2. Rd nt ( R1 // R2 )  RMN R1,2  Rd Coi RMN 360  17 337 Vậy điện trở đoạn mạch MN bằng 377  U I R b)áp dụng công thức: U 220V I MN  MN  RMN 377 220 .360V 210V 377 Vì R1 // R2  U1 U 2 210V Hiệu điện thế đặt vào 2 đầu mỗi đèn là 210V. U AB I MN .R1,2 . *HĐ5: H.D.V.N:- Làm các bài tập 11(SBT). - GV gợi ý bài 11.4 cách phân tích mạch điện. - Tìm tiếp cách giải khác cho câu b) bài 3 - Xem trước bài 12. - 24 -.

(25) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 7. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 14.10.2012 Ngày dạy: 15.10.2012. TIẾT 13: BÀI 12. CÔNG SUẤT ĐIỆN. A.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Nêu được ý nghĩa của số oát ghi trên dụng cụ điện. - Vận dụng được công thức P=U.I để tính được một đại lượng khi biết các đại lượng còn lại. 2. Kĩ năng: Thu thập thông tin. 3. Thái độ: Trung thực, cẩn thận, yêu thích môn học. B. CHUẨN BỊ  Đối với GV: - 1 bóng đèn 6V-5W. - 1 bóng đèn 12V-10W. - 1 bóng đèn 220V-100W. - 1 bóng đèn 220V-25W.  Đối với mỗi nhóm HS: - 1 bóng đèn 12V-3W (hoặc 6V-3W). - 1 bóng đèn 12V-6W (hoặc 6V-6W). - 1 bóng đèn 12V-10W (hoặc 6V-8W). - 1 nguồn điện 6V hoặc 12V phù hợp với loại bóng đèn. - 1công tắc. - 1 biến trở 20  -2A. - 1 ampe kế có GHĐ là 1A và ĐCNN là 0,01A. - 1 vônkế có GHĐ là 12V và ĐCNN là 0,1V. - Các đoạn dây nối. C.PHƯƠNG PHÁP: 1. Khái niệm công và công suất được xây dựng không dựa trên khái niệm HĐT. 2. Từ thực tế cuộc sống, qua TN tìm tòi và phát hiện ra mối quan hệ giữa công suất, hiệu điện thế và cường độ dòng điện. 3. HS xử lí các số liệu thực nghiệm để rút ra công thức tính công suất điện P=U.I. D. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *H Đ 1: T Ổ CH ỨC TÌNH HU ỐNG H ỌC T ẬP. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV: Bật công tắc 2 bóng đèn 220VHS: Hai bóng đèn này được sử dụng ở 100W và 220V-25W. Gọi HS nhận xét cùng một HĐT 220V nhưng độ sáng của 2 độ sáng của 2 bóng đèn? bóng khác nhau. GV: Các dụng cụ dùng điện khác như quạt điện, nồi cơm điện, bếp điện,... cũng có thể hoạt động mạnh, yếu khác HS nghe nhau. Vậy căn cứ vào đâu để xác định mức độ hoạt động mạnh, yếu khác nhau này? Bài mới. *H Đ 2: TÌM HI ỂU CÔNG SU ẤT ĐỊNH M ỨC C ỦA CÁC D ỤNG C Ụ ĐI ỆN. GV cho HS quan sát một số dụng cụ HS thực hiện điện và gọi HS đọc số được ghi trên các dụng cụ đó - 25 -.

(26) Trường TH & THCS Hạnh Dịch GV yêu cầu HS đọc số ghi trên 2 bóng đèn TN ban đầu và Trả lời câu hỏi C1. GV thử lại độ sáng của hai đèn để chứng minh với cùng HĐT, đèn 100W sáng hơn đèn 25W. GV: ở lớp 7 ta đã biết số vôn (V) có ý nghĩa như thế nào? ở lớp 8 oát (W) là đơn vị của đại lượng nào? Số oát ghi trên dụng cụ dùng điện có ý nghĩa gì?. Năm học: 2012 - 2013 HS trả lời C1: Với cùng một HĐT, đèn có số oát lớn hơn thì sáng mạnh hơn, đèn có số oát nhỏ hơn thì sáng yếu hơn. HS nghiên cứu sgk và trả lời - Số oát ghi trên mỗi dụng cụ điện chỉ công suất định mức của dụng cụ đó. - Khi dụng cụ điện được sử dụng với HĐT bằng HĐT định mức thì tiêu thụ công suất bằng công suất định mức.. GV yêu cầu 1, 2 HS giải thích ý nghĩa con số trên các dụng cụ điện ở phần1 GV: Hướng dẫn HS trả lời câu C3 và Hình thành mối quan hệ giữa mức độ hoạt động mạnh, yếu của mỗi dụng cụ điện với công suất. HS trả lời theo hd GV treo bảng: Công suất của một số C3: - Cùng một bóng đèn, khi sáng mạnh dụng cụ điện thường dùng. Yêu cầu thì có công suất lớn hơn. HS giải thích con số ứng với 1, 2 dụng - Cùng một bếp điện, lúc nóng ít hơn cụ điện trong bảng. thì công suất nhỏ hơn. *H Đ 3: TÌM CÔNG TH ỨC T ÍNH CÔNG SU ẤT ĐI ỆN. GV gọi HS nêu mục tiêu TN. HS nêu: -Mục tiêu TN: Xác định mối liên GV: Nêu các bước tiến hành TN hệ giữa công suất tiêu thụ của một dụng GV ycầu HS tiến hành TN theo nhóm, cụ điện với hiệu điện thế đặt vào dụng cụ ghi kết quả trung thực vào bảng 2. đó và cường độ dòng điện chạy qua nó. GV yêu cầu HS trả lời câu C4 và từ đó HS thực hiện rút ra công thức tính công suất điện. P =U.I GV yêu cầu HS vận dụng định luật Ôm để trả lời câu C5. HS làm bài *H Đ 4: V ẬN D ỤNG-C ỦNG C Ố-H.D.V.N. ? Đèn sáng bình thường khi nào? C6: Đèn sáng bình thường khi đèn được sử dụng ở HĐT định mức U=220V, khi đó công suất đèn đạt được bằng công suất định mức P=75W. áp dụng công thức: P=U.I => I = P/U =75W/220V = 0,341A. ? Để bảo vệ đèn, cầu chì được mắc R = U 2 /P = 645  . như thế nào? - Có thể dùng loại cầu chì loại 0,5A vì nó đảm bảo cho đèn hoạt động bình thường và sẽ nóng chảy, tự động ngắt mạch khi GV yêu cầu cá nhân HS hoàn thành đoản mạch. câu C7, C8. HS thực hiện *H.D.V.N: - Học và làm bài 12 SBT. - GV hướng dẫn HS làm bài 12.7 Tuần 7 Ngày soạn: 15.10.2012 - 26 -.

(27) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 Ngày dạy: 16.10.2012. TIẾT 14: BÀI 13. ĐIỆN NĂNG-CÔNG CỦA DÒNG ĐIỆN. A.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Nêu được ví dụ chứng tỏ dòng điện có năng lượng. - Nêu được dụng cụ đo điện năng tiêu thụ là công tơ điện và mỗi số đếm của công tơ là 1 KWh. - Chỉ ra được sự chuyển hoá các dạng năng lượng trong hoạt động của các dụng cụ điện. - Vận dụng công thức A=P.t=U.I.t để tính một đại lượng khi biết các đại lượng còn lại. 2. Kĩ năng: Phân tích, tổng hợp kiến thức. 3. Thái độ: Ham học hỏi, yêu thích môn học. B.CHUẨN BỊ  Đối với GV: 1 công tơ điện. C.PHƯƠNG PHÁP: Phương pháp trực quan D.TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *H Đ 1: KI ỂM TRA BÀI C Ũ-T Ổ CH ỨC TÌNH HU ỐNG H ỌC T ẬP. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV gọi HS lên bảng chữa bài tập12.1 HS làm bài và 12.2 SBT. Bài 12.1-Chọn đáp án B. Bài 12.2: a) Bóng đèn ghi 12V-6W có nghĩa là đèn được dùng ở HĐT định mức là 12V, khi đó đèn tiêu thụ công suất định mức là 6W vì đèn sáng bình thường. b) áp dụng công thức: P = U.I I=P/U=6W/12V =0,5A. Cường độ định mức qua đèn là 0,5A. c) Điện trở của đèn khi sáng bình thường U 12V GV(ĐVĐ): Khi nào 1 vật có mang R  24 I 0,5 A năng lượng? Dòng điện có mang năng là: . lượng không?Bài mới. *H Đ 2: TÌM HI Ể U V Ề N ĂNG L ƯỢNG C ỦA DÒNG ĐI ỆN. GV yêu cầu cá nhân HS trả lời câuC1 GV: Hướng dẫn HS trả lời từng phần HS trả lời C1 theo hd câu hỏi C1. GV yêu cầu HS lấy thêm các ví dụ HS lấy ví dụ khác trong thực tế. ? Vậy dòng điện có mang năng lượng HS trả lời không? Dòng điện có khả năng thực hiện công hoặc làm biến đổi nội năng của vật ta nói GV: Năng lượng của dòng điện được dòng điện có mang năng lượng. Năng gọi là điện năng. lượng của dòng điện gọi là điện năng. *H Đ 3: TÌM HI Ể U S Ự CHUY ỂN HOÁ ĐI ỆN N ĂNG THÀNH CÁC D ẠNG N ĂNG L ƯỢ NG KHÁC. - 27 -.

(28) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 GV yêu cầu HS trả lời câu C2 theo HS thực hiện C2 theo nhóm nhóm. GV gọi đại diện của 1 nhóm hoàn HS hoàn thành bảng 1 thành bảng 1 trên bảng. GV: Hướng dẫn HS thảo luận câu C3. HS thảo luận trả lời C3 GV yêu cầu HS nhắc lại khái niệm hiệu suất đã học ở lớp 8 (với máy cơ HS nhắc lại đơn giản và động cơ nhiệt) và vận dụng với hiệu suất sử dụng điện năng. *H Đ 4: TÌM HI ỂU CÔNG C ỦA DÒNG ĐI ỆN, CÔNG TH ỨC T ÍNH VÀ D ỤNG C Ụ Đ O CÔNG C ỦA DÒNG ĐI ỆN. GV thông báo về công của dòng điện HS ghi bài Công của dòng điện sản ra trong một mạch điện là số đo điện năng mà đoạn mạch đó tiêu thụ để chuyển hoá thành các dạng năng lượng khác. A GV gọi HS trả lời câu C4. P t C4: GV gọi HS lên bảng trình bày câu C5 C5:Từ C4 => A = Pt mà P = UI =>…. và hướng dẫn thảo luận chung cả lớp. GV: Công thức tính A=P.t áp dụng cho mọi cơ cấu sinh công; A=U.I.t tính công của dòng điện. GV gọi HS nêu đơn vị của từng đại HS nêu đơn vị lượng trong công thức. GV giới thiệu đơn vị đo công của dòng điện kW.h, hướng dẫn HS cách đổi từ kW.h ra J. ? Trong thực tế để đo công của dòng HS: Dùng công tơ điện để đo công của điện ta dùng dụng cụ đo nào? dòng điện ( lượng điện năng tiêu thụ) -Hãy tìm hiểu xem một số đếm của C6:... công tơ ứng với lượng điện năng sử - Số đếm của công tơ tương ứng với lượng dụng là bao nhiêu? tăng thêm của số chỉ của công tơ. - Một số đếm ( số chỉ của công tơ tăng thêm 1 đơn vị) tương ứng với lượng điện năng đã sử dụng là 1 kW.h. *H Đ 5: V ẬN D ỤNG-C ỦNG C Ố-H.D.V.N. GV yêu cầu cá nhân HS hoàn thành C7: Vì đèn sử dụng ở HĐT U=220V bằng câu C7, C8 vào vở. HĐT định mức do đó công suất của đèn GV: Hướng dẫn HS thảo luận chung đạt được bằng công suất định mức câu C7, C8. P=75W=0,075kW. áp dụng công thức: A=P.t =>A=0,075.4=0,3 (kW.h) Vậy lượng điện năng mà bóng đèn này sử dụng là 0,3kW.h, tương ứng với số đếm - 28 -.

(29) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 của công tơ là 0,3 số. C8: Số chỉ của công tơ tăng lên 1,5 số tương ứng lượng điện năng mà bếp sử dụng là 1,5kW.h = 1,5.3,6.10 6 J. Công suất của bếp điện là: A 1,5kW.h  0, 75kW=750W 2h P= t. Cường độ dòng điện chạy qua bếp trong thời gian này là: I=P/U= *H.D.V.N: - Đọc phần “ Có thể em chưa biết” - Học bài và làm bài tập 13 SBT. - Chuẩn bị bài tập bài 14. - 29 -. 750W 3, 41A 220V.

(30) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 8. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 21.10.2012 Ngày dạy: 22.10.2012. TIẾT 15: BÀI 14. BÀI TẬP VỀ CÔNG SUẤT ĐIỆN VÀ ĐIỆN NĂNG SỬ DỤNG. A.MỤC TIÊU: 1.Kiến thức: Giải được cá bài tập tính công suất điện và điện năng tiêu thụ đối với các dụng cụ điện mắc nối tiếp và mắc song song. 2. Kĩ năng: - Phân tích, tổng hợp kiến thức. - Kĩ năng giải bài tập định lượng. 3. Thái độ: Cẩn thận, trung thực. B. PHƯƠNG PHÁP: Phương pháp dạy học chung với tiết bài tập. Bước 1: Tìm hiểu, tóm tắt đề bài, vẽ sơ đồ mạch điện (nếu có). Bước 2: Phân tích mạch điện, tìm công thức có liên quan đến các đại lượng cần tìm. Bước 3: Vận dụng các công thức đã học để giải bài toán. Bước 4: Kiểm tra, biện luận kết quả. C. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *HĐ1: KIỂM TRA BÀI CŨ. - Gọi 2 HS lên bảng viết công thức tính công suất điện và điện năng tiêu thụ. - Vận dụng vào việc giải một số bài tập áp dụng cho đoạn mạch nối tiếp, song song. *H Đ 2: GI Ả I BÀI T ẬP 1 GV gọi 1 HS đọc đề bài bài 1, 1 HS HS thực hiện yêu cầu lên bảng tóm tắt đề bài, đôỉ đơn vị. Tóm tắt: U=220V; I =341mA = 0,341A; t = 4h30 a)R=?; P=? GV yêu cầu HS tự lực giải các phần b) a=?(J)=?(số) của bài tập. Bài giải: U 220V GV lưu ý cách sử dụng đơn vị trong R  645 I 0,314 A các công thức tính: a)Điện trở của đèn là: 1J=1W.s áp dụng công thức: 1kW.h=3,6.10 6 J P=U.I=220V.0,341A = 75W. Vậy có thể tính A ra đơn vị j sau đó Vậy công suất của bóng đèn là 75W. đổi ra kW.h bằng cách chia cho b)A=P.t=75W.4.30.3600s=32408640J 6 3,6.10 hoặc tính A ra kW.h thì trong A=32408640:3,6.10 6 .9 kW.h=9 “số” công thức A=P.t đơn vị P (kW); t(h). hoặc A=P.t = 0,075.4.30kW.h.9kW.h=9“số” Vậy điện năng tiêu thụ của bóng Đèn trong một tháng là 9 số *H Đ 3: GI Ả I BÀI 2 GV yêu cầu HS tự lực giải bài tập 2 HS làm bài GV kiểm tra đánh giá cho điểm bài Tóm tắt: của 1 số HS. Đ(6V-4,5w); U=9V; t=10 ph a) I A =? b) R b =?; P b =? - 30 -.

(31) Trường TH & THCS Hạnh Dịch GV: Hướng dẫn chung cả lớp thảo luận bài 2. Yêu cầu HS nào giải sai thì chữa bài vào vở.. Năm học: 2012 - 2013 c) A b =?; A=? a) Phân tích mạch điện: (A)nt R b nt Đ) đèn sáng bình thường do đó: U Đ =6V; P Đ =4,5W =>I Đ =P/U=4,5W/6V=0,75A. Vì (A)nt R b nt Đ =>I Đ =I A =I b =0,75A Cường độ dòng điện qua ampe kế là 0,75A. b) U b =U-U Đ =9V-6V=3V U 3V  Rb  b  4 I b 0, 75 A .. Điện trở của biến trở tham gia vào mạch khi đèn sáng bình thường là 4  . P b =U b .I b =3V.0,75A=2,25W. Công suất của biến trở khi đó là 2,25W. c)A b =P b .t=2,25.10.60J = 1350J A=U.I.t=0,75.9.10.60J=4050J Công của dòng điện sản ra ở biến trở trong 10 phút là 1350J và ở toàn đoạn mạch là 4050J. GI ẢI BÀI 3 HS thực hiện Tóm tắt: Đ(220V-100W) BL(220V-1000W) U=220V a) Vẽ sơ đồ mạch điện; R=? b) A=?J=?kW.h. Bài giải: a)Vì đèn và bàn là có cùng HĐT định mức bằng HĐT ở ổ lấy điện, do đó để cả 2 hoạt động bình thường thì trong mạch điện đèn và bàn là phải mắc song song.. GV gọi HS nêu các cách giải khác, so sánh với cách đã giải, nhận xét? Qua bài tập 2 GV nhấn mạnh các công thức tính công và công suất. *H Đ 4: GV hướng dẫn HS giải bài 3 tương tự bài 1: +Giải thích ý nghĩa con số ghi trên đèn và bàn là? +Đèn và bàn là phải mắc như thế nào trong mạch điện để cả 2 cùng hoạt động bình thường? Vẽ sơ đồ mạch điện. +Vận dụng công thức tính câu b. Lưu ý coi bàn là như một điện trở bình thường kí hiệu R BL . -ở phần b) HS có thể đưa ra nhiều cách tính A như: U2 220 2 RD  d / m   484 C1: Tính điện năng tiêu thụ của đèn, Pd / m 100 của bàn là trong 1 giờ rồi cộng lại. U d2 / m 2202 R    48, 4 BL C2: Tính điện năng theo công thức: P 1000 d / m U2 Vì đèn mắc song song với bàn là: A  .t R. ... GV chốt lại cách giải áp dụng công thức A=P.t là gọn nhất và không mắc sai số. Qua bài 3:.  R. RD .RBL 484.48, 4   44 RD  RBL 484  48, 4. Điện trở tương đương của đoạn mạch là 44  . b)Vì đèn mắc song song với bàn là vào HĐT 220V bằng HĐT định mức do đó - 31 -.

(32) Trường TH & THCS Hạnh Dịch +Công thức tính A, P. +Công suất tiêu thụ của cả đoạn mạch bằng tổng công suất tiêu thụ của các dụng cụ tiêu thụ điện có trong đoạn mạch. +Cách đổi đơn vị điện năng từ đơn vị J ra kW.h.. -. Năm học: 2012 - 2013 công suất tiêu thụ của đèn và bàn là đều bằng công suất định mức ghi trên đèn và bàn là. Công suất tiêu thụ điện của đoạn mạch là: P=P Đ +P BL =100W+1000W=1100W=1,1kW A=P.t=1100W.3600s=3960000J hay A=1,1kW.1h=1,1kW.h Điện năng mà đoạn mạch tiêu thụ trong 1 giờ là 3960000J hay 1,1kW.h. *HĐ5: CỦNG CỐ-H.D.V.N. GV nhận xét thái độ học tập của HS trong giờ học. Nhấn mạnh các điểm cần lưu ý khi làm bài tập về công và công suất điện. Về nhà làm bài tập 14 SBT. Chuẩn bị mẫu báo cáo TN tr 43-SGK ra vở BTĐ, trả lời câu hỏi phần 1.. - 32 -.

(33) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 8. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 22.10.2012 Ngày dạy: 23.10.2012. TIẾT 16: BÀI 15. THỰC HÀNH: XÁC ĐỊNH CÔNG SUẤT CỦA CÁC DỤNG CỤ ĐIỆN A. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Xđịnh được công suất của các dụng cụ điện bằng vôn kế và ampe kế 2. Kĩ năng: - Mắc mạch điện, sử dụng các dụng cụ đo. - Kĩ năng làm bài thực hành và viết báo cáo thực hành. 3.Thái độ: Cẩn thận, hợp tác trong hoạt động nhóm. B.CHUẨN BỊ: - Mỗi HS một mẫu báo cáo. - Đối với mỗi nhóm HS: +1 nguồn điện 6V. +1 bóng đèn pin 2,5V. +1 công tắc. +1 quạt nhỏ, U d/m =2,5V. +9 đoạn dây dẫn. +1 biến trở R Max =20  ; +1 ampe kế +1 vôn kế C.PHƯƠNG PHÁP: Phương pháp chung của giờ thực hành. - Kiểm tra phần chuẩn bị lí thuyết của HS cho bài TH. - Chia HS thành các nhóm, mỗi nhóm TH trên một bộ dụng cụ TN. - Nêu rõ mục tiêu và các bước tiến hành, sau đó mới tiến hành cụ thể. - GV theo dõi, nhắc nhở, lưu ý các kĩ năng TH và giúp đỡ các nhóm khi cần thiết. - HS hoàn thành báo cáo TH. - Cuối giờ học, GV thu báo cáo TH của HS, đồng thời nêu nhận xét về ý thức, thái độ và tác phong TH của nhóm, tuyên dương các nhóm thực hiện tốt và nhắc nhở các nhóm làm chưa tốt. D.TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *H Đ 1: KI Ể M TRA BÀI C Ũ. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV yêu cầu lớp phó học tập báo cáo phần chuẩn bị bài ở nhà của các bạn trong lớp. GV kiểm tra phần chuẩn bị bài ở nhà HS lắng nghe phần trả lời của bạn trên của HS bảng, so sánh với phần chuẩn bị bài của mình, nêu nhận xét. GV gọi 1 HS vẽ sơ đồ mạch điện TN HS thực hiện xác định công suất của bóng đèn. GV nhận xét chung việc chuẩn bị ở nhà của HS. *H Đ 2: TH ỰC HÀNH XÁC ĐỊNH CÔNG SU ẤT C ỦA BÓNG ĐÈN. GV yêu cầu các nhóm thảo luận nêu HS: Thảo luận nhóm về cách tiến hành cách tiến hành TN XĐ công suất của TN XĐ công suất của bóng đèn theo bóng đèn. hướng dẫn phần 1, mục II. GV gọi 1, 2 HS nêu cách tiến hành TN HS trả lời XĐ công suất của bóng đèn. - 33 -.

(34) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 GV: Chia nhóm, phân công nhóm HS: Nhóm trưởng cử đại diện lên nhận trưởng. Yêu cầu nhóm trưởng của các dụng cụ TN, phân công bạn thư kí ghi nhóm phân công nhiệm vụ của các bạn chép kết quả và ý kiến thảo luận của các trong nhóm của mình. bạn trong nhóm. GV nêu yêu cầu chung của tiết TH về HS lắng nghe thái độ học tập, ý thức kỉ luật. GV giao dụng cụ cho các nhóm. GV yêu cầu các nhóm tiến hành TN HS các nhóm tiến hành TN: theo nội dung mục II tr 42 SGK. - Tất cả HS trong nhóm đều tham gia GV theo dõi, giúp đỡ HS mắc mạch mắc hoặc theo dõi, kiểm tra cách mắc của điện, kiểm tra các điểm tiếp xúc, đặc các bạn trong nhóm. biệt là cách mắc vôn kế, ampe kế vào - Đọc kết quả đo đúng quy tắc. mạch, điều chỉnh biến trở ở giá trị lớn nhất trước khi đóng công tắc. GV Lưu ý cách đọc kết quả đo, đọc trung thực ở các lần đo khác nhau. GV yêu cầu hoàn thành bảng 1. HS hoàn thành bảng 1. GV yêu cầu thảo luận thống nhất phần HS thực hiện a, b. *HĐ3: TỔNG KẾT, ĐÁNH GIÁ THÁI ĐỘ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH. - GV thu báo cáo TH. - Nhận xét rút kinh nghiệm về: + Thao tác TN. + Thái độ học tập của nhóm. + Ý thức kỉ luật.. - 34 -.

(35) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 9. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 28.10.2012 Ngày dạy: 29.10.2012. TIẾT 17: BÀI 16. ĐỊNH LUẬT JUN-LEN XƠ. A.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Nêu được tác dụng nhiết của dòng điện. - Phát biểu được định luật Jun-Len xơ và vận dụng được định luật này để giải các bài tập về tác dụng nhiệt của dòng điện. 2. Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng phân tích, tổng hợp kiến thức để sử lí kết quả đã cho. 3. Thái độ: Trung thực, kiên trì. B. CHUẨN BỊ: Hình 13.1 và hình 16.1 phóng to. C.PHƯƠNG PHÁP: Thực nghiệm D. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *HĐ1: KIỂM TRA BÀI CŨ-TỔ CHỨC TÌNH HUỐNG HỌC TẬP. ? Điện năng có thể biến đổi thành dạng năng lượng nào? Cho ví dụ. GV(ĐVĐ): Dòng điện chạy qua các vật dẫn thường gây ra tác dụng nhiệt. Nhiệt lượng toả ra khi đó phụ thuộc vào các yếu tố nào? Bài mới. *H Đ 2: TÌM HI Ể U S Ự BI ẾN ĐỔI ĐI ỆN N ĂNG THÀNH NHI ỆT N ĂNG. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV cho HS quan sát hình 13.1 HS quan sát ? Dụng cụ hay thiết bị nào biến đổi điện năng đồng thời thành nhiệt năng và năng lượng ánh sáng? Đồng thời HS trả lời thành nhiệt năng và cơ năng? Điện năng biến đổi hoàn toàn thành nhiệt năng? GV: Các dụng cụ điện biến đổi điện HS: Sử dụng bảng điện trở suất: năng thành nhiệt năng có bộ phận Dây hợp kim nikêlin và constantan có chính là đoạn dây dẫn bằng nikêlin điện trở suất lớn hơn rất nhiều so với điện hoặc constantan. Hãy so sánh điện trở trở suất của dây đồng. suất của các dây dẫn hợp kim này với các dây dẫn bằng đồng. *H Đ 3: XÂY D ỰNG H Ệ TH ỨC BI ỂU TH Ị ĐỊNH LU ẬT JUN-LENX Ơ. GV: Xét trường hợp điện năng được biến đổi hoàn toàn thành nhiệt năng thì nhiệt lượng toả ra ở dây dẫn điện trở R khi có dòng điện cường độ I chạy qua trong thời gian t được tính bằng công thức nào? GV(gởi ý): Vì điện năng biến đổi hoàn HS: Vì điện năng chuyển hoá hoàn toàn toàn thành nhiệt năng hãy áp dụng thành nhiệt năng nên: định luật bảo toàn và chuyển hoá năng Q=A=I 2 .R.t lượng, Nhiệt lượng toả ra ở dây dẫn Với R là điện trở của dây dẫn. - 35 -.

(36) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Q=?. Năm học: 2012 - 2013 I là CĐDĐ chạy qua dây dẫn. t là thời gian dòng điện chạy qua.. GV: Cho HS quan sát hình 16.1 yêu cầu HS đọc kĩ và mô tả TN xác định HS quan sát và đọc, mô tả TN điện năng sử dụng và nhiệt lượng toả ra. GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm trả HS thảo luận trả lời lời câu hỏi C1, C2, C3. C1: A=I 2 .R.t=(2,4) 2 .5.300J=8640J Q1 C1.m1. t 4200.0, 2.9,5 J 7980 J GV: Gọi 1 HS lên bảng chữa câu C1; 1 HS chữa câu C2. C2: Q2 C1.m1. t 4200.0, 2.9,5 J 652,08 J Nhiệt lượng mà nước và bình nhôm nhận được là: Q=Q 1 +Q 2 =8632,08J ? Từ kết quả C1, C2 hãy trả lời C3. C3: Q A. GV thông báo: Nếu tính cả phần nhỏ nhiệt lượng truyền ra môi trường xung quanh thì A=Q. Như vây hệ thức định luật Jun-Len xơ mà ta suy luận từ phần 1: Q=I 2 .R.t đã được khẳng định qua TN kiểm tra. ? Hãy dựa vào hệ thức trên phát biểu HS: Nhiệt lượng toả ra ở dây dẫn khi có thành lời định luật ? dòng điện chạy qua tỉ lệ thuận với bình phương cường độ dòng điện, với điện trở GV chỉnh lại cho chính xác. Thông của dây dẫn và thời gian dòng điện chạy báo đó chính là nội dung định luật Jun- qua. Len xơ và yêu cầu HS ghi hệ thức định Hệ thức của định luật Jun-Len xơ: luật Jun-Len xơ vào vở. Q=I 2 .R.t Trong đó: I đo bằng ampe(A) GV thông báo: Nhiệt lượng Q ngoài R đo bằng ôm(  ) đơn vị là Jun(J) còn lấy đơn vị đo là t đo bằng giây(s) calo. 1calo=0,24Jun do đó nếu đo Q đo bằng Jun(J). nhiệt lượng Q bằng đơn vị calo thì hệ Lưu ý: Q=0,24.I 2 .R.t (calo). thức của định luật Jun-Len xơ là: Q=0,24 I 2 .R.t. *H Đ 4: V ẬN D ỤNG-C ỦNG C Ố-H.D.V.N.  Vận dụng GV: Yêu cầu HS trả lời câu C4. C4: + Dây tóc bóng đèn được làm từ hợp  R  .. l S lớn hơn nhiều so. kim có  lớn với điện trở dây nối. + Q=I 2 .R.t mà cường độ dòng điện qua dây tóc bóng đèn và dây nối như nhau  Q toả ra ở dây tóc bóng đèn lớn hơn ở dây nối =>Dây tóc bóng đèn nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng còn dây nối hầu - 36 -.

(37) Trường TH & THCS Hạnh Dịch GV: Yêu cầu HS hoàn thành C5.. Năm học: 2012 - 2013 như không nóng lên. C5: Tóm tắt: Ấm (220V-1000W); U=220V t10 200 C; t20 1000 C. GV: Yêu cầu HS lên bảng chữa bài. Sau đó gọi HS khác nhận xét cách trình bày.. C 4200 J / kg V=2l => m= 2kg; t ?. Bài giải: Vì ấm sử dụng ở HĐT U=220V nên công suất tiêu thụ P=1000W Theo định luật bảo toàn năng lượng: A Q P.t C.m.t 0  t . GV nhận xét, rút kinh nghiệm một số sai sót của HS khi trình bày bài.. . C.m.(t20  t10 )  P. 4200.2.80 s 672 s. 1000. Thời gian đun sôi nước là: 672s. *H.D.V.N: - Đọc phần “ Có thể em chưa biết”. - Học bài và làm bài tập 16-17.1=>16-17.4 (SBT).. - 37 -.

(38) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 9. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 28.10.2012 Ngày dạy: 30.10.2012. TIẾT 18: BÀI 17. BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT JUN-LEN XƠ. A.MỤC TIÊU: 1.Kiến thức: - Vận dụng định luật Jun-Len xơ để giải được các bài tập về tác dụng nhiệt của dòng điện. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng giải bài tập theo các bước giải. - Kĩ năng phân tích, so sánh, tổng hợp thông tin. 3. Thái độ: Trung thực, kiên trì, cẩn thận. B.PHƯƠNG PHÁP: Phương pháp dạy học chung với tiết bài tập. Bước 1: Tìm hiểu, tóm tắt đề bài, vẽ sơ đồ mạch điện (nếu có). Bước 2: Phân tích mạch điện, tìm công thức có liên quan đến các đại lượng cần tìm. Bước 3: vận dụng các công thức đã học để giải bài toán. Bước 4: Kiểm tra, biện luận kết quả. C.TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *H Đ 1: KI ỂM TRA BÀI C Ũ. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh ? Phát biểu định luật Jun-Len xơ.Viết HS: Trả lời hệ thức của định luật Jun-Len xơ. - Phát biểu quy tắc GV: Gọi HS dưới lớp nhận xét phần - Hệ thức của định luật Jun-Len xơ: trình bày của bạn. GV sửa chữa nếu Q=I 2 .R.t cần. Trong đó: I đo bằng ampe(A) R đo bằng ôm(  ) t đo bằng giây(s) thì Q đo bằng Jun(J). Lưu ý: Q=0,24.I 2 .R.t (calo). *H Đ 2: GI Ả I BÀI T ẬP 1 GV: Yêu cầu 1 HS đọc to đề bài bài 1. HS đọc đề HS khác chú ý lắng nghe. Đọc lại đề HS: Tóm tắt: bài và ghi tóm tắt đề. R=80  ; I=2,5A; a)t 1 =1s => Q=? b)V=1,5 l => m=1,5kg t10 250 C; t20 1000 C; t2 20 ph 1200 s; C 4200 J / kg.K . H ? c )t3 3h.30. 1kW.h giá 700đ M=? Bài giải: a)Áp dụng hệ thức định luật Jun-Len xơ ta - 38 -.

(39) Trường TH & THCS Hạnh Dịch +Để tính nhiệt lượng mà bếp toả ra vận dụng công thức nào? +Nhiệt lượng cung cấp để làm sôi nước được tính bằng công thức nào?. Năm học: 2012 - 2013 2. 2. có: Q I .R.t (2,5) .80.1J 500 J Nhiệt lượng mà bếp toả ra trong 1 giây là 500J. b)Nhiệt lượng cần cung cấp để đun sôi Q C.m.t nước là: Qi 4200.1,5.75 J 472500 J. Nhiệt lượng mà bếp toả ra: Qtp I 2 .R.t 500.1200 J 600000 J. Hiệu suất của bếp là: +Hiệu suất được tính bằng công thức nào?. H. Qi 472500  .100% 78, 75%. Qtp 600000. c)Công suất toả nhiệt của bếp +Để tính tiền điện phải tính lượng điện P = 500W= 0,5kW năng tiêu thụ trong một tháng theo đơn A = P.t = 0,5.3.30 = 45 kW.h vị kW.h. Tính bằng công thức nào? M = 45.700(đ) = 31500(đ) Số tiền phải trả cho việc sử dụng bếp GV bổ sung: Nhiệt lượng mà bếp toả trong một tháng là 31500đồng. ra trong một giây là 500J khi đó có thể nói công suất toả nhiệt của bếp là 500W. *H Đ 3: GI ẢI BÀI T ẬP 2 GV giới thiệu bài 2 là bài toán ngược HS làm bài của bài 1 vì vậy GV có thể yêu cầu HS Tóm tắt: tự lực làm bài 2. Ấm ghi (220V- 1000W); U=220V; 0 0 0 0 V=2 l => m=2 kg; t1 20 C; t2 100 C. H 90%; C 4200 J / kg.K a )Qi ? b)Q ?. tp GV gọi 1 HS lên bảng chữa bài, HS c)t ? khác làm bài vào vở. GV kiểm tra vở có thể đánh giá cho điểm bài làm của Bài giải: một số HS hoặc GV có thể tổ chức cho a)Nhiệt lượng cần cung cấp để đun sôi HS chấm chéo bài nhau sau khi GV đã nước là: Qi C.m.t 4200.2.80 J 672000 J cho chữa bài và biểu điểm cụ thể cho từng phần. b)Vì:. H. GV đánh giá chung về kết quả bài 2.. Qi Q 672000.100  Qtp  i  J 746666, 7 J Qtp H 90. Nhiệt lượng bếp toả ra là: 746666,7J c)Vì bếp sử dụng ở U=220V bằng với HĐT định mức do đó công suất của bếp là P=1000W.. - 39 -.

(40) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 Qtp I 2 .R.t P.t  t . Qtp P. . 746666, 7 s 746, 7s. 1000. Thời gian đun sôi lượng nước trên là 746,7s. *H Đ 4: GI Ả I BÀI 3 Nếu không đủ thời gian, GV có thể Tóm tắt: hướng dẫn chung cả lớp bài 3 và yêu l=40m; S=0,5mm 2 =0,5.10 -6 m 2 ; U=220V; cầu về nhà làm nốt bài 3. P=165W;  1,7.10 -8  .m;t =3.30h. a) R =? b) I =? c) Q =? (kWh) Bài giải: Lưu ý: Nhiệt lượng toả ra ở đường dây a)Điện trở toàn bộ đường dây là: l 40 của gia đình rất nhỏ nên trong thực tế R  . 1, 7.10 8.  1,36 S 0,5.10 6 có thể bỏ qua hao phí này. b)Áp dụng công thức: P=U.I P 165 I  A 0, 75 A U 220. Cường độ dòng điện chạy trong dây dẫn là 0,75A. c)Nhiệt lượng toả ra trên dây dẫn là: Q I 2 .R.t (0, 75) 2 .1,36.3.30.3600 J  247860 J 0, 07 kW.h. *HĐ5: H.D.V.N - Làm nốt bài tập 3 (nếu chưa làm xong). - Làm bài tập 16-17.5; 16-17.6(SBT). - Chuẩn bị sẵn ra vở mẫu báo cáo TH bài 18 tr 50 SGK trả lời câu hỏi phần 1, đọc trước nội dung thực hành.. - 40 -.

(41) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 10. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 04.11.2012 Ngày dạy: .11.2012. TIẾT 19:BÀI 19. SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN. A. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: + Nêu và thực hiện được các quy tắc an toàn điện. 2. Kĩ năng: + Giải thích được cơ sở vật lí của các quy tắc an toàn khi sử dụng điện. + Nêu và giải thích được các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện. 3. Thái độ: + Cẩn thận, kiên trì, chính xác có thái độ tiết kiệm khi sử dụng điện B. CHUẨN BỊ. - Nam châm. - Hoá đơn thu tiền điện. - Phiếu học tập. C. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC. Huy động vốn hiểu biết đã có của HS qua học tập vật lí ở lớp 7 và lớp 9, công nghệ ở lớp 8, qua kinh nghiệm trong cuộc sống và qua các nguồn thông tin khác để tổ chức các hoạt động học tập tự lực và tích cực. D.TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *HĐ1: TÌM HIỂU VÀ THỰC HIỆN QUY T ẮC AN TOÀN KHI S Ử D ỤNG ĐI ỆN. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV phát phiếu học tập theo HS thảo luận – Hoàn thành phiếu học tập nhóm. Yêu cầu các nhóm C1: Chỉ làm TN với các nguồn điện có HĐT dưới thảo luận hoàn thành phiếu 40V. học tập C1; C2; C3; C4. C2: Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện GVHD HS thảo luận. đúng tiêu chuẩn quy định. C3: Cần mắc cầu chì có cường độ định mức phù hợp cho mỗi dụng cụ điện để ngắt mạch tự động GV nhận xét, bổ sung. khi đoản mạch. C4: Khi tiếp xúc với mạng điện gia đình cần lưu ý: +Phải rất thận trọng khi tiếp xúc với mạng điện này vì nó có HĐT 220V nên có thể gây nguy hiểm đến tính mạng con người. +Chỉ sử dụng các thiết bị điện với mạng điện gia đình khi đảm bảo cách điện đúng tiêu chuẩn quy định đối với các bộ phận của thiết bị có sự tiếp xúc với tay và cơ thể người nói chung. HS thảo luận trả lời GV yêu cầu HS thảo luận và C5: +Nếu đèn treo dùng phích cắm, bóng đèn bị giải thích theo nhóm và Nêu đứt dây tóc thì phải rút phích cắm khỏi ổ lấy điện cách sửa chữa những hỏng trước khi tháo bóng đèn hỏng và lắp bóng đèn hóc nhỏ về điện. khác. Biện pháp đảm bảo an toàn +Nếu đèn treo không dùng phích cắm, bóng đèn - 41 -.

(42) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 điện là sử dụng dây nối đất bị đứt dây tóc thì phải ngắt công tắc hoặc tháo cầu cho các dụng cụ điện có vỏ chì trước khi tháo bóng đèn hỏng lắp bóng đèn kim loại. khác. GV giới thiệu cách mắc thêm +Đảm bảo cách điện giữa người và nền nhà. đường dây nối đất, cọc nối C6: +Chỉ ra dây nối dụng cụ điện với đất... đất đảm bảo an toàn. +Trong trường hợp dây điện bị hở và tiếp xúc với vỏ kim loại của dụng cụ. Nhờ có dây tiếp đất mà người sử dụng nếu chạm tay vào vỏ dụng cụ cùng không bị nguy hiểm vì điện trở của người rất lớn so với dây nối đất =>dòng điện qua người rất GV chuyển ý... nhỏ không gây nguy hiểm. *HĐ2: TÌM HIỂU Ý NGHĨA VÀ BPHÁP S Ử D ỤNG TI ẾT KI ỆM ĐI ỆN N ĂNG GV yêu cầu HS đọc thông HS đọc bài báo mục 1 để tìm hiểu một số lợi ích khi tiết kiệm điện năng. GV yêu cầu tìm thêm ngững HS thực hiện yêu cầu lợi ích khác của việc tiết kiệm - Ngắt điện khi ra khỏi nhà. điện năng. - Dành phần điện năng tiết kiệm được để xuất khẩu điện, tăng thu nhập. - Giảm bớt việc xây dựng nhà máy điện góp phần giảm ô nhiễm môi trường. GV: Hướng dẫn HS trả lời HS trả lời theo hướng dẫn các câu hỏi C8, C9 để tìm C8: A=P.t. biện pháp sử dụng tiết kiệm C9: + Cần phải lựa chọn, sử dụng các dụng cụ hay điện năng. thiết bị điện có công suất hợp lí, đủ mức cần thiết. + Không sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện GV: Cho HS đọc một số biện trong những lúc không cần thiết. pháp tiết kiệm điện. *H Đ 3: V ẬN D ỤNG-C ỦNG C Ố GV: Yêu cầu HS trả lời C10-Liên HS trả lời các câu hỏi hệ thực tế... C10:... GV: Gọi 1, 2 HS trả lời C11, C12. GV: Sử dụng đèn Compắc thay cho C11: D. đèn tròn. C12:... *HĐ4: H.D.V.N: - Chuẩn bị các câu hỏi ôn tập chương I. - Lưu ý các biện pháp an toàn điện. - 42 -.

(43) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần10. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 05.11.2012 Ngày dạy: .11.2012. TIẾT 20. ÔN TẬP CHƯƠNG I (Tiết 1) A.MỤC TIÊU: 1. kiến thức: + Hệ thống hoá kiến thức đã học phần điện + Liên hệ được với thực tế sản xuất 2. Kỹ năng: + Thu thập và xử lý thông tin + Vận dụng kiến thức để giải bài tập 3. Thái độ: + Tích cực, chủ động tìm hiểu và giải bài tập B.CHUẨN BỊ: - GV: Hệ thống câu hỏi phù hợp, bài tập vừa sức với HS. - HS: Ôn kiến thức cơ bản đã học trong chương I. C.PHƯƠNG PHÁP: GV tổ chức các hoạt động tự lực của từng cá nhân HS và trao đổi, thảo luận. D. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *H Đ 1: ÔN L Í THUY ẾT Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV nêu các yêu cầu ôn tập phần lý HS lần lượt giải quyết các yêu cầu thuyết 1. Phát biểu nội dung định luật Ôm, 1. Định luật Ôm: viết công thức và nêu rõ đơn vị các Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỉ lệ đại lượng trong công thức. thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây và tỉ lệ nghịch với điện trở của dây. U I R Công thức:. 2. Nêu công thức tính điện trở của dây dẫn,đơn vị các đại lượng trong công thức.. Trong đó: U đo bằng vôn(V) I đo bằng ampe (A) R đo bằng ôm (  ). 2. Công thức tính điện trở của dây dẫn R  .. l S trong đó:.  là điện trở suất (  m). 3.Nêu công thức tính công suất, đơn vị các đại lượng trong công thức?. 4. Công của dòng điện là gì?Công thức tính công của dòng điện?Đơn vị các đại lượng trong công thức?. l là chiều dài dây dẫn (m) S là tiết diện (m 2 ) R là điện trở (  ). 3. Công thức tính công suất P=U.I trong đó: P đo bằng oát (W) U đo bằng vôn (V) I đo bằng ampe (A) 1 W=1V.1A 4. Công của dòng điện sản ra trong một đoạn mạch là số đo lượng điện năng mà đoạn mạch đó tiêu thụ để chuyển hoá thành - 43 -.

(44) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. ? Một số điện tương ứng với bao nhiêu kWh? Bao nhiêu J? 5. Phát biểu nội dung định luật JunLen xơ. Viết công thức, nêu đơn vị các đại lượng trong công thức?. 6. Nêu công thức tính U, I, R, P, A, trong đoạn mạch có các điện trở mắc nối tiếp, song song và các mối liên quan.. Năm học: 2012 - 2013 các dạng năng lượng khác. Công thức tính công của dòng điện: A=P.t=U.I.t Trong đó: U đo bằng vôn (V), I đo bằng ampe (A), t đo bằng giây (s), A đo bằng jun (J). 1J=1W.1s=1V.1A.1s. Ngoài ra công của dòng điện được đo bằng đơn vị kilôat giờ (kW.h): 1kW.h=1000W.3600s=3600000J=3,6.10 6 J. 1 “số” điện tương ứng với 1kW.h. 5.Định luật Jun-len xơ: Nhiệt lượng toả ra ở dây dẫn khi có dòng điện chạy qua tỉ lệ thuận với bình phương cường độ dòng điện, với điện trở của dây dẫn và thời gian dòng điện chạy qua. Hệ thức của định luật: Q=I 2 .R.t Trong đó: I đo bằng ampe (A) R đo bằng ôm (  ) t đo bằng giây (s) Q đo bằng jun (J). Q=0,24 I 2 .R.t (calo) 6. Trong đoạn mạch nối tiếp R 1 ntR 2 : I=I 1 =I 2 ; R=R 1 +R 2 ; U=U 1 +U 2 ; P=P 1 +P 2 ; U1 R1 Q1 R1  ;  ; R  R1 ; R  R2 A=A 1 +A 2 ; U 2 R2 Q2 R2. Trong đoạn mạch mắc song song R 1 //R 2 : U U1 U 2 ; I I1  I 2 ; Rtd  R1 ; Rtd  R2 ;. 1 1 1   ; Rtd R1 R2. I1 R2 Q1 R2  ;  I 2 R1 Q2 R1. P=P 1 +P 2 ; A=A 1 +A 2 Rtd . Nếu R 1 //R 2 và R 1 =R 2 thì *H Đ 2: GI ẢI BÀI T ẬP ÔN  Cho R 1 =24  ; R 2 =8  được mắc vào 2 điểm A, B theo hai cách mắc: Nối tiếp và song song. a) Tính điện trở tương đương của mạch điện theo mỗi cách mắc? a) R 1 ntR 2 =>R=R 1 +R 2 =32  b) Tính cường độ dòng điện qua mỗi điện trở theo mỗi cách. - 44 -. R1 2 ..

(45) Trường TH & THCS Hạnh Dịch c) Tính công suất tiêu thụ điện theo mỗi cách mắc. d) Tính nhiệt lượng toả ra trên đoạn mạch AB trong 10 phút theo mỗi cách mắc đó?. Năm học: 2012 - 2013 U 12V 3 I I1 I 2    A R 32 8 3 P U .I 12V . A 4,5¦W 8 2.  3 Q=I .R.t   .32.10.60 J 2700 J .  8 2. b) R 1 //R 2 thì: R . R1.R2 U 12 6; I1   A 0,5 A R1  R2 R1 24. U 12  A 1,5 A; I  I1  I 2 2 A R2 8 P U .I  12V .2 A 24W I 2 . Q=I2 .R2 .t 2 2.6 2.10.60 J 14400 J .. * H.D.V.N: - Học bài và xem lại các bài tập đã chữa. - Chuẩn bị phần tự kiểm tra vào vở - Làm một số bài tập phần vận dụng. Tuần 11. Ngày soạn: Ngày dạy:. .11.2012 .11.2012. TIẾT 21. TỔNG KẾT CHƯƠNG I: ĐIỆN HỌC (TIT 2). A. MỤC TIÊU: 1. kiến thức: + Hệ thống hoá kiến thức đã học phần điện - 45 -.

(46) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 + Liên hệ được với thực tế sản xuất 2. Kỹ năng: + Thu thập và xử lý thông tin + Vận dụng kiến thức để giải bài tập 3. Thái độ: + Tích cực, chủ động tìm hiểu và giải bài tập + Tự ôn tập và tự kiểm tra được những yếu cầu về kiến thức kĩ năng của toàn bộ chương I Điện học. + Vận dụng được những kiến thức và kỹ năng để giải các bài tập trong chương I B. CHUẨN BỊ: Bảng phụ. C. PHƯƠNG PHÁP: - GV tổ chức các hoạt động tự lực của từng cá nhân HS và trao đổi, thảo luận trong cả lớp. - GV kiểm tra phần chuẩn bị của HS và qua đó đặc biệt lưu ý những kiến thức và kĩ năng mà HS chưa vững. - HS trao đổi , thảo luận những suy nghĩ và hiểu biết riêng của mình - GV là người khẳng định cuối cùng. - Vận dụng làm bài tập tổng hợp. D. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *H Đ 1: TRÌNH BÀY VÀ TRAO ĐỔI K ẾT QU Ả ĐÃ CHU ẨN B Ị. Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV yêu cầu lớp phó học tập báo cáo HS: Lớp phó học tập báo cáo việc chuẩn bị tình hình chuẩn bị bài ở nhà của các bài ở nhà của các bạn trong lớp. bạn trong lớp. HS trình bày câu trả lời của phần tự kiểm GV: Gọi HS đọc phần chuẩn bị bài ở tra. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung. nhà của mình đối với mỗi câu của HS lưu ý sửa chữa nếu sai. phần tự kiểm tra. GV đánh giá phần chuẩn bị bài của HS, nhấn mạnh một số điểm cần chú ý... *HĐ2: VẬN DỤNG GV cho HS trả lời phần câu hỏi vận HS lần lượt trả lời: dụng từ câu 12 đến 16, yêu cầu có 12.C. 13.B. 14.D. 15.A. 16.D. giải thích cho các cách lựa chọn. GV: Yêu cầu cá nhân HS hoàn thành 17.Tóm tắt: U=12V; câu 17; 18 và gọi lên bảng chữa. R 1 nt R 2 ; I=0,3A; R 1 //R 2 ; I / =1,6A; R 1 =?; R 2 =? Bài giải: U 12V R1ntR2  R1  R2   40(1) I 0,3 A R .R U 12V R1 // R2  Rtd  1 2   7,5  R1.R2 300(2) R1  R2 I  1, 6 A  R1 30; R2 10(hoac : R1 10; R2 30). - 46 -.

(47) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 18. a) Bộ phận chính của những dụng cụ đốt nóng bằng điện đều làm bằng dây dẫn có điện trở suất lớn để đoạn dây này có điện trở lớn. Khi có dòng điện chạy qua thì nhiệt lượng toả ra ở dây dẫn được tính bằng Q=I 2 .R.t mà dòng điện chạy qua dây dẫn và dây nối từ ổ cắm đến dụng cụ điện bằng nhau do đó hầu như nhiệt lượng chỉ toả ra ở đoạn dây dẫn này mà không toả ra ở dây nối bằng đồng (có điện trở suất nhỏ do đó có điện trở nhỏ). b)Khi ấm hoạt động bình thường thì hiệu điện thế là 220V và công suất điện là 1000W => Điện trở của ấm khi đó là R=U 2 /P=220/1000=48,4  . c) Từ: R  .. l  .l 1,1.10 6.2 2  S  m 0, 045.10 6 m 2 S R 48, 4. S  .. d2  d 0, 24mm. 4. Đường kính tiết diện là 0,24mm. * HDVN: - Tiếp tục ôn tập toàn bộ chương I. - GV hướng dẫn bài 19, 20. - Chuẩn bị tiết sau kiểm tra 45 phút. Tuần 12. Ngày soạn: 24.11.2012 Ngày dạy: 26.11.2012. TIẾT 22. KIỂM TRA I. MỤC TIÊU - Kiểm tra mức độ nắm kiến thức của HS. - Hình thành kĩ năng giải bài tập. - Giúp hs nhớ sâu hơn kiến thức đả học - 47 -.

(48) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 II. CHUẨN KTKN 1. Kiến thức: Chủ đề I: Định luật Ôm. Điện trở dây dẫn. I.1. Nêu được điện trở của mỗi dây dẫn đặc trưng cho mức độ cản trở dòng điện của dây dẫn đó. Nêu được công thức tính điện trở và đơn vị đo của điện trở. I.2. Phát biểu được định luật Ôm đối với một đoạn mạch có điện trở. I.3. Viết được công thức tính điện trở tương đương đối với đoạn mạch nối tiếp, đoạn mạch song song gồm nhiều nhất ba điện trở. I.4. Nêu được mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn với độ dài, tiết diện và vật liệu làm dây dẫn. Chủ đề II: Công và công suất của dòng điện. II.1. Nêu được ý nghĩa của số vôn và oát ghi trên các thiết bị tiêu thụ điện năng. II.2. Viết được các công thức tính công suất điện và điện năng tiêu thụ của một đoạn mạch. II.3. Chỉ ra được sự chuyển hoá các dạng năng lượng khi đèn điện, bếp điện, bàn là, nam châm điện, động cơ điện hoạt động. II.4. Phát biểu và viết được hệ thức của định luật Jun – Len-xơ. 2. Kỹ năng: 2.1. Vận dụng được định luật Ôm cho đoạn mạch gồm nhiều nhất ba điện trở. 2.2. Vận dụng được công thức R = liên quan tới điện trở của dây dẫn.. . l S và giải thích được các hiện tượng đơn giản. . l S để giải bài toán về mạch. 2.3. Vận dụng được định luật Ôm và công thức R = điện sử dụng với hiệu điện thế không đổi, trong đó có mắc biến trở. 2.4. Vận dụng được các công thức P = UI, A = P t = UIt đối với đoạn mạch tiêu thụ điện năng. 2.5. Vận dụng được định luật Jun – Len-xơ để giải thích các hiện tượng đơn giản có liên quan. 2.6. Giải thích và thực hiện được các biện pháp thông thường để sử dụng an toàn điện và sử dụng tiết kiệm điện năng.. - 48 -.

(49) Trường TH & THCS Hạnh Dịch III. MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA Tên chủ đề chính. Năm học: 2012 - 2013. Các mức độ cần đánh giá Nhận biết Thông hiểu Vận dụng. Chủ đề I: Định luật Ôm. I.2 I.3, 2.1 Điện trở dây dẫn. Số câu: 2 1 1 Số điểm:5 Tỉ lệ: 50% 2 20% 3 30% Chủ đề II: Công và công II.2, II.4 suất của dòng điện. 2.4, 2.5 Số câu: 1 1 Số điểm: 5 Tỉ lệ: 50% 5 50% Tổng số câu: 4 Số câu: 1 Số câu: 1 Số câu: 1 Tổng số điểm: 10 Số điểm: 2 Số điểm: 3 Số điểm: 5 Tỉ lệ: 100 % Tỉ lệ: 20 % Tỉ lệ: 30 % Tỉ lệ: 50 % IV. ĐỀ KIỂM TRA Câu 1: (2đ) Phát biểu định luật Ôm. Viết công thức, nêu tên và đơn vị của các đại R1 R2 lượng có mặt trong công thức. Câu 2: (3đ) Cho đoạn mạch như hình vẽ, trong đó R 1 = 10  ; R 2 = 14 (  ). Khi đóng khóa K thì vôn kế chỉ 12V. V A a) Tính điện trở tương đương của đoạn mạch. K b) Tính cường độ dòng điện cua đoạn mạch. Câu 3: (5đ) Một ấm điện loại 220V – 1000W được sử dụng với hiệu điện thế 220V để đun sôi 3 lít nước ở nhiệt độ ban đầu là 25 0 C. Biết rằng nhiệt lượng đun sôi nước là có ích, nhiệt dung riêng của nước là c = 4200 J/kg.K a) Tính nhiệt lượng nước thu vào. b) Tính nhiệt lượng bếp toả ra trong thời gian 1000 s. c) Mỗi ngày sử dụng ấm điện trên trong 945 s. Tính tiền điện phải trả trong 1 tháng (30 ngày), biết giá điện là 750đ/kW.h V. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM Câu 1: - Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây và tỉ lệ nghịch với điện trở của dây. 1đ U I R - Công thức định luật ôm: Trong đó: I: Cường độ dòng điện (A) U: Hiệu điện thế (V) R: Điện trở của dây (  ) 1đ Câu 2: Tóm tắt: 1đ Giải: R1 R2  a) Điện trở tương đương của đoạn mạch : R 1 = 10 R tđ = R 1 + R 2 = 24 (  ) 1đ R 2 = 14  b) Cường độ dòng điện chạy trong đoạn A U = 12V V a) R tđ = ? K b) I = ? - 49 -.

(50) Trường TH & THCS Hạnh Dịch mạch là: Câu 3: Tóm tắt: 1đ U = 220V P = 1000W m = 3kg t 1 = 25 0 C t 2 = 100 0 C c = 4200 J/Kg.K t = 1000 s a) Q thu = ? b) Q toả = ? c) Tiền điện = ?. I. Năm học: 2012 - 2013 U R = 0,5 A. 1đ Giải:. a) Nhiệt lượng nước thu vào: Q thu = mc(t 2 – t 1 ) = 3.4200.(100 – 25) = 945000 (J). 1đ. b) Nhiệt lượng ấm điện tỏa ra: Q tỏa = I 2 Rt = Pt = 1000.1000 = 1000000 J. 1đ. c) Điện năng tiêu thụ trong 1 tháng (30 ngày) A = Pt = 1000.945.30 = 28350000J = 7,875(kW.h). 1đ. Tiền điện phải trả trong 1 tháng là : 7,875.750 = 5906,25(đ). 1đ. - 50 -.

(51) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuần 13. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 25.11.2012 Ngày dạy: 27.11.2012. CHƯƠNG II. ĐIỆN TỪ HỌC. TIẾT 23: BÀI 21. NAM CHÂM VĨNH CỬU I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Mô tả được từ tính của nam châm. - Biết cách xác định các từ cực Bắc, Nam của nam châm vĩnh cửu. - Biết được các từ cực loại nào thì hút nhau, loại nào thì đẩy nhau. - Mô tả được cấu tạo và giải thích được hoạt động của la bàn. 2.Kĩ năng: - Xác định cực của nam châm. - Gthích đc hoạt động của la bàn, biết sử dụng la bàn để xác định phương hướng. 3.Thái độ: Yêu thích môn học, có ý thức thu thập thông tin. B.CHUẨN BỊ :  Đối với nhóm HS: - 2 thanh nam châm thẳng, trong đó một thanh được bọc kín để che phần sơn màu và tên các cực. - Hộp đựng mạt sắt. - 1 nam châm hình móng ngựa. - Kim nam châm đặt trên mũi nhọn thẳng đứng - La bàn. - Giá TN và một sợi dây để treo thanh nam châm. C.PHƯƠNG PHÁP: Thực nghiệm. D.TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC. *HĐ1: T Ổ CH Ứ C TÌNH HU ỐNG H ỌC T ẬP Trở giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV nêu những mục tiêu cơ bản của HS đọc SGK tr57 để nắm được những chương II. mục tiêu cơ bản của chương II. GV(ĐVĐ): + Cách 1: Như SGK. + Cách 2: Bài đầu tiên chúng ta nhớ lại các đặc điểm của nam châm vĩnh cửu mà ta đã biết từ lớp 5 và lớp 7. *H Đ 2: NH Ớ L ẠI KI ẾN TH ỨC V Ề T Ừ T ÍNH C ỦA NAM CHÂM GV: Tổ chức cho HS nhớ lại kiến thức HS nhớ lại kiến thức cũ: Nam châm hút cũ: +Nam châm là vật có đặc điểm gì? sắt hay bị sắt hút, nam châm có hai cực bắc và nam... +Dựa vào kiến thức đã biết hãy HS nêu phương án loại sắt ra khỏi hỗn nêu phương án loại sắt ra khỏi hỗn hợp (sắt, gỗ, nhôm, đồng, nhựa, xốp). hợp (sắt, gỗ, nhôm, đồng, nhựa, xốp). GV: hướng dẫn thảo luận, để đưa ra phương án đúng. GV: Yêu cầu các nhóm tiến hành TN HS thực hiện TN câu C1. - 51 -.

(52) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 câu C1. C1: Đưa thanh kim loại lại gần vụn sắt GV: Gọi HS các nhóm báo cáo kết quả trộn lẫn vụn nhôm, đồng,...Nếu thanh kim TN. loại hút vụn sắt thì nó là nam châm GV nhấn mạnh lại: Nam châm có tính hút sắt. (lưu ý có HS cho rằng nam châm có thể hút các kim loại). *H Đ 3: PHÁT HI ỆN THÊM T ÍNH CH ẤT T Ừ C ỦA NAM CHÂM GV: Yêu cầu HS đọc SGK để nắm HS đọc câu C2, nắm vững yêu cầu. vững yêu cầu của câu C2. Gọi một HS nhắc lại nhiệm vụ.. GV giao dụng cụ TN cho các nhóm, nhắc HS chú ý theo dõi, quan sát để rút ra kết luận. GV: Yêu cầu đại diện các nhóm trình bày từng phần của câu C2. Thảo luận chung cả lớp để rút ra kết luận.. HS: Các nhóm thực hiện từng yêu cầu của câu C2. Cả nhóm chú ý quan sát, trao đổi trả lời câu C2. HS: Đại diện nhóm trình bày từng phần của câu C2. Tham gia thảo luận trên lớp. C2: + Khi đã đứng cân bằng, kim nam châm nằm dọc theo hướng Nam-Bắc. + Khi đã đứng cân bằng trở lại, nam châm vẫn chỉ hướng Nam-Bắc như cũ. HS đọc bài: Bất kì nam châm nào cũng có hai từ cực Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam. HS đọc phần thông báo SGK ghi nhớ kí hiệu tên cực từ, đánh dấu màu từ cực của nam châm và tên các vật liệu từ. N S. GV gọi HS đọc kết luận tr 58 và yêu cầu HS ghi lại kết luận vào vở. GV gọi HS đọc phần thông báo SGK tr 59 để ghi nhớ: + Quy ước kí hiệu tên cực từ, đánh dấu bằng màu sơn các cực từ của nam châm. +Tên các vật liệu từ. GV có thể gọi 1,2 HS để kiểm tra phần tìm hiểu thông tin của mục thông báo. GV có thể đưa ra một số màu sơn đối với các cực từ thường có ở PTN như màu đỏ cực bắc, màu xanh hoặc trắng là cực nam....tùy nơi sản xuất vì vậy để phân biệt cực từ của nam châm chúng ta có thể dựa vào kí hiệu hoặc có thể phân biệt bằng các TN đơn HS qsát hình vẽ kết hợp với nam châm có giản. GV yêu cầu HS dựa vào hình vẽ trong sẵn trong bộ TN của các nhóm để nhận biết các nam châm. - 52 -.

(53) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 SGK và nam châm có ở bộ TN của các HS gọi tên các nam châm trong bộ TN nhóm gọi tên các loại nam châm. của nhóm mình. *HĐ4: TÌM HIỂU SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA HAI NAM CHÂM GV yêu cầu HS dựa vào hình vẽ 21.3 HS: Làm TN theo nhóm để trả lời câu C3, SGK và các yêu cầu ghi trong câu C3, C4. C4 làm TN theo nhóm. GV hướng dẫn HS thảo luận câu C3, HS tham gia thảo luận trên lớp câu C3, C4 qua kết quả TN. C4. C3: Đưa cực Nam của thanh nam châm lại gần kim nam châm => Cực Bắc của kim nam châm bị hút về phía cực Nam của thanh nam châm. C4: Đổi đầu của một trong hai nam châm rồi đưa lại gần => các cực cùng tên của hai nam châm đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau. GV gọi 1 HS nêu kết luận về tương HS: Khi đặt hai nam châm gần nhau, các tác giữa các nam châm qua TN và Yêu từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác cầu ghi vở kết luận. tên hút nhau. *H Đ 5 : V Ậ N D ỤNG-C ỦNG C Ố-H ƯỚNG D ẪN V Ề NHÀ GV: Yêu cầu HS nêu đặc điểm của HS nêu được đặc điểm của nam châm như nam châm và hệ thống lai kiến thức phần ghi nhớ cuối bài và ghi nhớ tại lớp. đã học. GV: Vận dụng câu C6. Yêu cầu HS HS tìm hiểu về la bàn và trả lời câu C6. nêu cấu tạo và hoạt động và tác dụng C6: Bộ phận chỉ hướng của la bàn là kim của la bàn. nam châm bởi vì tại mọi vị trí trên Trái Đất ( trừ ở hai địa cực) kim nam châm luôn chỉ hướng Nam-Bắc địa lý. La bàn dùng để xác định phương hướng dùng cho người đi biển, đi rừng, xác định hướng nhà... GV: Tương tự hướng dẫn HS thảo luận câu C7, C8. Đ. B Với câu C7, yêu cầu HS xác định cực từ của các nam châm có trong bộ TN.. N. T. Yêu cầu với câu C7: Đầu nào của nam châm có ghi chữ N là cực Bắc. Đầu nào ghi chữ S là cực Nam. Với kim nam châm - 53 -.

(54) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Với kim nam châm (không ghi tên cực) phải xác định cực từ như thế nào?. Năm học: 2012 - 2013 HS phải dựa vào màu sắc hoặc kiểm tra: +Dùng nam châm khác đã biết cực từ đưa lại gần, dựa vào tương tác giữa hai nam châm để xác định tên cực. GV lưu ý HS thường nhầm lẫn kí hiệu +Đặt kim nam châm tự do, dựa vào định N là cực Nam. hướng của kim nam châm để biết được tên cực từ của kim nam châm. HS thảo luận đưa ra câu trả lời.. GV: (Bổ sung bài tập) Cho hai thanh thép giống hệt nhau, 1 thanh có từ tính. Làm thế nào để phân biệt hai thanh? HS: Từ tính của nam châm tập trung chủ Nếu HS không có phương án trả lời yếu ở hai đầu nam châm. đúng. GV cho các nhóm tiến hành TN so sánh từ tính của thanh nam châm ở các vị trí khác nhau trên thanh. *HDVN: - Đọc phần có thể em chưa biết. - Đọc kĩ bài và làm bài tập 21 (SBT). - 54 -.

(55) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013. TuÇn 24. Ngµy so¹n: 08.12.09 Ngµy d¹y: 09.12.09 (Bï). TiÕt 24: Bµi 22. T¸C DôNG Tõ CñA DßNG §IÖN Tõ TR¦êNG. A.MôC TI£U: 1. KiÕn thøc : - Mô tả đợc TN về tác dụng từ của dòng điện. - Trả lời đợc câu hỏi, từ trờng tồn tại ở đâu. - BiÕt c¸ch nhËn biÕt tõ trêng. 2. KÜ n¨ng : - Lắp đặt TN. - NhËn biÕt tõ trêng. 3.Thái độ : - Ham thÝch t×m hiÓu hiÖn tîng vËt lý. B.CHUÈN BÞ.  §èi víi mçi nhãm HS : - 2 gi¸ TN. - BiÕn trë 20 Ω− 2 A - Nguån ®iÖn 3V hoÆc 4,5V. - 1 AmpekÕ, thang ®o 1 A - 1 la bµn. - C¸c ®o¹n d©y nèi. C.PH¦¥NG PH¸P : Thùc nghiÖm. D.TiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H®1 : KIÓM TRA BµI Cò-Tæ CHøC T×NH HuèNG HäC TËP Trë gióp cña gi¸o viªn Hoạt động của học sinh GV gäi HS1 lªn b¶ng ch÷a HS1 : Lªn b¶ng tr¶ lêi c©u hái. HS kh¸c nªu nhËn bµi tËp 21.2 ; 21.3 tõ kÕt qu¶ xÐt. đó nêu các đặc điểm của Bµi 21.2 : NÕu 2 thanh thÐp lu«n hót nhau bÊt kÓ nam ch©m. ®a c¸c ®Çu nµo cña chóng l¹i gÇn nhau. Cã thÓ kÕt -Yêu cầu cả lớp lắng nghe , luận đợc rằng một trong hai thanh này không phải nªu nh©n xÐt. là nam châm vì nếu cả hai đều là nam châm thì khi đổi đầu, chúng phải đẩy nhau. Bài 21.3 : Để xác định tên cực của một thanh nam châm khi màu sơn đánh dấu cực đã bị tróc hết có thÓ lµm theo mét trong c¸c c¸ch sau : + Để thanh nam châm tự do và dựa vào định hớng của thanh nam châm để xác định cực. + Dùng một nam châm khác đã biết tên cực và dựa vào tơng tác giữa hai nam châm để biết tên GV§V§ : Nh SGK. cùc cña thanh nam ch©m. *h®2 : PH¸T HIÖN TÝNH CHÊT Tõ CñA DßNG §IÖN. GV : Yªu cÇu HS nghiªn cøu c¸ch bè HS nghiªn cøu TN h×nh 22.1, nªu môc đích TN, cách bố trí và tiến hành TN. trÝ TN trong h×nh 22.1 (tr.81-SGK). +Mục đích TN : Kiểm tra xem dòng GV : Gọi HS nêu mục đích TN, cách ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn th¼ng cã t¸c bè trÝ, tiÕn hµnh TN. dông tõ hay kh«ng ? GV : Yªu cÇu c¸c nhãm tiÕn hµnh TN, +Bố trí TN : Nh hình 22.1 (đặt dây quan sát để trả lời câu hỏi C1. dÉn song song víi trôc cña kim nam - 55 -.

(56) Trường TH & THCS Hạnh Dịch + A B. Năm học: 2012 - 2013 ch©m) +TiÕn hµnh TN : Cho dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn, quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra. HS : Tiến hành TN theo nhóm, sau đó tr¶ lêi c©u hái C1. C1 : Khi cho dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn thÊy kim nam ch©m bÞ lÖch ®i. Khi ng¾t dßng ®iÖn thÊy kim nam ch©m l¹i trë vÒ vÞ trÝ cò.. K M N GV bè trÝ TN sao cho ®o¹n d©y dÉn AB9 song song víi trôc cña kim nam 1 0 ch©m (kim 80nam ch©m n»m díi d©y dÉn), kiÓm tra ®iÓm AtiÕp xóc tríc khi đóng công tắc và quan sát hiện tợng 2 0 x¶y ra víi kim nam ch©m. Ng¾t c«ng 7 t¾c vµ quan 0s¸t vÞ trÝ cña kim nam HS rót ra kÕt luËn : Dßng ®iÖn g©y ra ch©m lóc nµy. tác dụng lực lên kim nam châm đặt gần ? TN chøng tá ®iÒu g× ? nã chøng tá dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ. GV th«ng b¸o : Dßng ®iÖn ch¹y qua HS ghi kÕt luËn vµo vë. d©y dÉn th¼ng hay d©y dÉn cã h×nh  KÕt luËn : Dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ. dạng bất kỳ đều gây tác dụng lực ( gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nã. Ta nãi r»ng dßng ®iÖn cã t¸c dông tõ. *H®3 : T×M HIÓU Tõ TR ¦êNG GV(ChuyÓn ý) : Trong TN trªn, nam châm đợc bố trí nằm dới và song song víi d©y dÉn th× chÞu t¸c dông cña lùc từ. Có phải chỉ có vị trí đó mới có lực HS nêu phơng án TN trả lời câu hỏi GV đặt ra. HS có thể đa ra phơng án đa kim tõ t¸c dông lªn kim nam ch©m hay nam châm đến các vị trí khác nhau không ? Làm thế nào để trả lời đợc xung quanh d©y dÉn. c©u hái nµy ? GV : Gäi HS nªu ph¬ng ¸n kiÓm tra vµ thèng nhÊt c¸ch tiÕn hµnh TN. HS tiến hành TN theo nhóm để trả lời GV : Yªu cÇu c¸c nhãm chia c¸c b¹n c©u hái C2, C3. trong nhóm làm đôi, một nửa tiến C2 : Khi đa kim nam châm đến các vị hµnh TN víi d©y dÉn cã dßng ®iÖn, trÝ kh¸c nhau xung quanh d©y dÉn cã mét nöa tiÕn hµnh víi kim nam ch©m dßng ®iÖn hoÆc xung quanh thanh nam vµ thèng nhÊt tr¶ lêi c©u C2, C3 ch©m th× Kim nam ch©m lÖch khái híng Nam-Bắc địa lý. C3 : ở mỗi vị trí, sau khi nam châm đã đứng yên, xoay cho nó lệch khỏi hớng vừa xác định, buông tay, kim nam châm luôn chỉ một hớng xác định. HS : TN chøng tá kh«ng gian xung ? TN chøng tá kh«ng gian xung quanh quanh nam ch©m vµ xung quanh dßng ®iÖn cã kh¶ n¨ng t¸c dông lùc tõ lªn nam ch©m vµ xung quanh dßng ®iÖn kim nam châm đặt trong nó. có gì đặc biệt ? HS nªu kÕt luËn ghi vë : Kh«ng gian xung quanh nam ch©m, GV : Yêu cầu HS đọc kết luận phần 2 xung quanh dòng điện tồn tại một từ tr(SGK tr.61) để trả lời câu hỏi : Từ trờng. êng tån t¹i ë ®©u ? *H®4 : T×M HIÓU C¸CH NHËN BIÕT Tõ TR¦êNG. GV : Ngêi ta kh«ng nhËn biÕt trùc tiÕp HS : Nªu c¸ch nhËn biÕt tõ trêng : - 56 -.

(57) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 tõ trêng b»ng gi¸c quan. VËy cã thÓ Dïng kim nam ch©m thö ®a vµo kh«ng nhËn biÕt tõ trêng b»ng c¸ch nµo ? gian cÇn kiÓm tra. NÕu cã lùc tõ t¸c GV có thể gợi ý HS cách nhận biết từ dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trờng đơn giản nhất : Từ các Tn đã làm trờng. ë trªn, h·y rót ra c¸ch dïng kim nam châm (nam châm thử) để phát hiện từ trêng ? *H® 5 : VËN DôNG-CñNG Cè-H¦íNG DÉN VÒ NHµ. GV: Yªu cÇu HS nh¾c l¹i c¸ch bè trÝ HS nêu lại đợc cách bố trí và TN chứng vµ tiÕn hµnh TN chøng tá xung quanh tá xung quanh dßng ®iÖn cã tõ trêng. dßng ®iÖn cã tõ trêng. GV thông báo : TN này đợc gọi là TN ¥-xtÐt do nhµ b¸c häc ¥-xtÐt tiÕn hµnh n¨m 1820. KÕt qu¶ cña Tn më ®Çu cho bíc ph¸t triÓn míi cña ®iÖn tõ häc thÕ kØ 19 vµ 20. HS hoµn thµnh c©u C4 : §Ó ph¸t hiÖn ra GV: Yªu cÇu c¸ nh©n HS hoµn thµnh trong d©y dÉn AB cã dßng ®iÖn hay C4 C¸ch nhËn biÕt tõ trêng. không ta đặt kim nam châm lại gần dây -T¬ng tù víi c©u C5, C6. dÉn AB. NÕu kim nam ch©m lÖch khái híng Nam-B¾c th× d©y dÉn AB cã dßng ®iÖn ch¹y qua vµ ngîc l¹i. C5 : §Æt kim nam ch©m ë tr¹ng th¸i tù do, khi đã đứng yên, kim nam châm lu«n chØ híng Nam-B¾c chøng tá xung quanh Tr¸i §Êt cã tõ trêng. C6 : T¹i mét ®iÓm trªn bµn lµm viÖc, ngêi ta thö ®i thö l¹i vÉn thÊy kim nam ch©m lu«n n»m däc theo mét híng x¸c định, không trùng với hớng Nam-Bắc. Chøng tá kh«ng gian xung quanh nam ch©m cã tõ trêng. *H D V N : - Häc vµ lµm bµi tËp 22 SBT. - Xem tríc bµi 23. - 57 -.

(58) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013. TuÇn 14. Ngµy so¹n : 08.12.09 Ngµy d¹y : 09.12.09 (Bï). TiÕt 25: Bµi 23. Tõ Phæ - §¦êNG SøC Tõ.. A. MôC TI£U. 1.KiÕn thøc : - BiÕt c¸ch dïng m¹t s¾t t¹o ra tõ phæ cña thanh nam ch©m. - Biết cách vẽ các đờng sức từ và xác định đợc chiều các đờng sức từ của thanh nam ch©m. 2. Kĩ năng : Nhận biết cực của nam châm, vẽ đờng sức từ đúng cho nam châm th¼ng, nam ch©m ch÷ U. 3. Thái độ : Trung thực, cẩn thận, khéo léo trong thao tác TN. B.CHUÈN BÞ :  §èi víi mçi nhãm HS : - 1 thanh nam châm thẳng. - 1 hộp đựng nhựa trong, cứng, đựng mạt sắt. - 1 bót d¹. - Một số kim nam châm nhỏ đợc đặt trên giá thẳng đứng. C.PH¦¥NG PH¸P : Thùc nghiÖm. D.TiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H®1 : KIÓM TRA BµI Cò-Tæ CHøC T×NH HUèNG HäC TËP Trë gióp cña gi¸o viªn Hoạt động của học sinh. - 58 -.

(59) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 GV gäi 2 HS lªn b¶ng tr¶ lêi c©u hái : HS lªn b¶ng tr¶ lêi c©u hái. HS kh¸c +HS1 : Nêu đặc điểm của nam châm ? chú ý lắng nghe, nêu nhận xét. Ch÷a bµi tËp 22.2. Bài 22.2 : Có một số pin để lâu ngày và mét ®o¹n d©y dÉn. NÕu kh«ng cã bãng đèn pin để thử, ta có thể mắc hai đầu d©y dÉn lÇn lît vµo hai cùc cña pin cho dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn. NÕu kim nam ch©m lÖch khái híng Nam –B¾c th× pin cßn ®iÖn. ( lu ý : lµm nhanh nÕu kh«ng sÏ háng pin). +HS2 : Ch÷a bµi tËp 22.4. Nh¾c l¹i Bµi 22.4 : Gi¶ sö cã mét ®o¹n d©y dÉn c¸ch nhËn biÕt tõ trêng. ch¹y qua nhµ. NÕu kh«ng dïng dông cô GV : Qua bài 22.3 Nhắc lại khái niệm đo điện có thể dùng nam châm thử để dßng ®iÖn lµ dßng chuyÓn dêi cã híng ph¸t hiÖn trong d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua hay kh«ng. cña c¸c h¹t mang ®iÖn tÝch vµ Xung quanh điện tích chuyển động có dòng ®iÖn. *§V§ : B»ng m¾t thêng chóng ta kh«ng thÓ nh×n thÊy tõ trêng. VËy lµm thế nào để có thể hình dung ra từ trờng vµ nghiªn cøu tõ tÝnh cña nã mét c¸ch dÔ dµng, thuËn lîi ? Bµi míi.. *H®2 : THÝ NGHIÖM T¹O Tõ PHæ CñA THANH NAM CH¢M HS đọc phần 1. Thí nghiệm và nêu dụng GV : Yªu cÇu HS tù nghiªn cøu phÇn cô cÇn thiÕt, c¸ch tiÕn hµnh TN. TN vµ gäi 1, 2 HS nªu : Dông cô TN, c¸ch tiÕn hµnh TN. GV giao dông cô TN theo nhãm, yªu HS : Lµm TN theo nhãm, quan s¸t tr¶ cầu HS làm TN theo nhóm. Không đợc lời C1. đặt nghiêng tấm nhựa so với bề mặt C1 : C¸c m¹t s¾t xung quanh nam ch©m cña thanh nam ch©m. đợc sắp xếp thành những đờng cong nối tõ cùc nµy sang cùc kia cña nam ch©m. Càng ra xa nam châm, các đờng này GV : Yªu cÇu HS so s¸nh sù s¾p xÕp cµng tha. của mạt sắt với lúc ban đầu cha đặt nam châm và nhận xét độ mau, tha của c¸c m¹t s¾t ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau. GV :Gọi đại diện các nhóm trả lời câu hái C1. HS ghi kÕt luËn GV th«ng b¸o kÕt luËn SGK. Trong tõ trêng cu¶ thanh nam ch©m, mạt sắt đợc sắp xếp thành những đờng cong nèi tõ cùc nµy sang cùc kia cña nam ch©m. Cµng ra xa nam ch©m, những đờng này càng tha dần. N¬i nµo m¹t s¾t dµy th× tõ trêng m¹nh, n¬i nµo m¹t s¾t tha th× tõ trêng yÕu. Hình ảnh các đờng mạt sắt xung quanh nam châm đợc gọi là từ phổ. Từ phổ cho *ChuyÓn ý : Dùa vµo h×nh ¶nh tõ phæ, ta mét h×nh ¶nh trùc quan vÒ tõ trêng. ta có thể vẽ đờng sức từ để nghiên cứu từ trờng. Vậy đờng sức từ đợc vẽ nh thÕ nµo ? - 59 -.

(60) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 *H®3 : VÏ Vµ X¸C §ÞNH CHIÒU §¦êNG SøC Tõ. GV : Yªu cÇu HS lµm viÖc theo nhãm HS lµm viÖc theo nhãm, dùa vµo h×nh ảnh các đờng mạt sắt, vẽ các đờng sức nghiªn cøu phÇn a, híng dÉn trong tõ cña nam ch©m th¼ng. SGK. GV thu bµi vÏ cña c¸c nhãm, híng dÉn HS : Tham gia th¶o luËn chung c¶ líp thảo luận chung cả lớp để có đờng và vẽ đờng biểu diễn đúng vào vở. biểu diễn đúng : GV lu ý : + Các đờng sức từ không cắt nhau. + Các đờng sức từ không xuất phát từ mét ®iÓm. +Độ mau, tha của đờng sức từ,… GV thông báo : Các đờng liền nét mà N các em vừa vẽ đợc gọi là đờng sức từ. GV : TiÕp tôc híng dÉn HS lµm TN nh híng dÉn ë phÇn b, vµ tr¶ lêi c©u hái C2. GV thông báo chiều quy ớc của đờng søc tõ vµ yªu cÇu HS dïng mòi tªn đánh dấu chiều của các đờng sức từ vừa vẽ đợc. GV yªu cÇu dùa vµo h×nh vÏ tr¶ lêi c©u C3.. HS làm việc theo nhóm xác định chiều đờng sức từ và trả lời câu hỏi C2 : Trên mỗi đờng sức từ, kim nam châm định hớng theo một chiều nhất định. HS ghi nhí quy íc chiÒu đờng sức từ, S chiÒu dùng mũi tên đánh dấu đờng sức tõ vµo h×nh vÏ trong vë. HS lªn b¶ng vÏ và xác định chiều đờng sức từ của nam ch©m. C3 : Bên ngoài thanh nam châm, các đờng sức từ đều có chiều đi ra từ cực B¾c, ®i vµo cùc Nam.. GV : Gọi HS nêu đặc điểm đờng sức HS tr¶ lêi tõ cña thanh nam ch©m, nªu chiÒu quy a. C¸c kim nam ch©m nèi ®u«i nhau däc ớc của đờng sức từ. theo một đờng sức từ. Cực Bắc của kim nµy nèi víi cùc Nam cña kim kia. b.Mỗi đờng sức từ có một chiều xác định. Bên ngoài nam châm, các đờng søc tõ ®i ra tõ cùc B¾c, ®i vµo cùc nam cña nam ch©m. GV th«ng b¸o cho HS biÕt quy íc vÒ c. Nơi nào từ trờng mạnh thì đờng sức độ mau, tha của các đờng sức từ biểu từ dày, nơi nào từ trờng yếu thì đờng thị cho độ mạnh, yếu của từ trờng tại søc tõ tha. mçi ®iÓm.. *H® 4 : VËN DôNG-CñNG Cè-H.DV.N C4 : Yªu cÇu HS lµm TN quan s¸t tõ phæ cña nam ch©m Nch÷ U ë gi÷a hai HS lµm TN quan s¸t tõ phæ cña nam cùc vµ bªn ngoµi nam ch©m. ch©m ch÷ U t¬ng tù nh TN víi nam S ch©m th¼ng. Tõ h×nh ¶nh tõ phæ, c¸ nh©n HS tr¶ lêi C4. GV : Yêu cầu HS vẽ đờng sức từ của nam ch©m ch÷ U vµo vë, dïng mòi tªn Tham gia th¶o luËn trªn líp c©u C4: + ë kho¶ng gi÷a hai cùc cña nam ch©m đánh dấu chiều của đờng sức từ. ch÷ U, các đờng sức từ gần nh song GV kiÓm tra vë cña mét sè HS nhËn song víi nhau. xét những sai sót để HS sửa chữa - 60 -.

(61) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. GV : Yªu cÇu c¸ nh©n hoµn thµnh c©u C5, C6. Víi c©u C6, cho HS c¸c nhãm kiÓm tra l¹i h×nh ¶nh tõ phæ b»ng thùc nghiÖm.. Năm học: 2012 - 2013 + Bên ngoài là những đờng cong nối hai cùc nam ch©m. - Vẽ và xác định chiều đờng sức từ của nam ch©m ch÷ U vµo vë. HS : hoµn thµnh C5, C6 vµo vë. C5: §êng søc tõ cã chiÒu ®i ra ë cùc B¾c vµ ®i vµo cùc Nam cña nam ch©m, v× vËy ®Çu B cña thanh nam ch©m lµ cùc Nam. C6: HS vẽ đợc đờng sức từ thể hiện có chiÒu ®i tõ cùc B¾c cña nam ch©m bªn tr¸i sang cùc nam cña nam ch©m bªn ph¶i.. H×nh 23.5 Yêu cầu HS đọc mục " Có thể em cha biÕt ". HS đọc mục “ Có thể em cha biết” Tr¸nh sai sãt khi lµm TN quan s¸t tõ phæ. * Híng dÉn vÒ nhµ : - Häc bµi vµ lµm bµi tËp 23 (SBT) - Xem tríc bµi 24. TuÇn 14. Ngµy so¹n: 08.12.09 Ngµy d¹y: 10.12.09. TiÕt 26 : bµi 24. Tõ TR¦êNG CñA èNG D¢Y Cã DßNG §IÖN CH¹Y QUA.. A. MôC TI£U: 1.KiÕn thøc: - So sánh đợc từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua với từ phổ của thanh nam ch©m th¼ng. - Vẽ đợc đờng sức từ biểu diễn từ trờng của ống dây. - Vận dụng quy tắc nắm tay phải để xác định chiều đờng sức từ của ống dây có dßng ®iÖn ch¹y qua khi biÕt chiÒu dßng ®iÖn. 2.KÜ n¨ng: - 61 -.

(62) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 - Lµm tõ phæ cña tõ trêng èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua. - Vẽ đờng sức từ của từ trờng ống dây có dòng điện đi qua. 3.Thái độ: - ThËn träng khÐo lÐo khi lµm TN. B.CHUÈN BÞ.  §èi víi mçi nhãm HS: - 1 tÊm nhùa cã luån s½n c¸c vßng d©y cña mét èng d©y dÉn. - Nguồn điện 3V đến 6 V. -1 công tắc. -3 đoạn dây nối. - 1 bút dạ. C. PH¦¥NG PH¸P: Thùc nhiÖm. D.tiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H®1: KIÓM TRA BµI Cò-Tæ CHøC T×NH HuèNG HäC TËP HS lªn b¶ng ch÷a bµi, HS kh¸c chó ý *KiÓm tra bµi cò: HS1: + Nêu cách tạo ra từ phổ và đặc lắng nghe, nhận xét phần trình bày của …. b¹n. ®iÓm tõ phæ cña nam ch©m th¼ng. +Nêu quy ớc về chiều đờng sức B từ. Vẽ và xác định chiều đờng sức từ biÓu diÔn tõ trêng cña nam ch©m A th¼ng. S N HS2: +Ch÷a bµi tËp 23.1; 23.2. C -Híng dÉn HS th¶o luËn chung. Yªu cÇu HS ch÷a bµi vµo vë nÕu sai. + Bài 23.1: Dùng mũi tên đánh dấu chiều của các đờng sức từ đi qua các điểm A, B, C. Từ đó vẽ kim nam châm qua các điểm đó. +Bài 23.2: Căn cứ vào sự định hớng của kim nam châm ta vẽ chiều của đờng sức từ tại điểm C. Từ đó xác định cực Bắc, cùc Nam cña thanh nam ch©m vµ chiÒu GV đánh giá cho điểm HS. của đờng sức từ còn lại ( chiều đờng sức tõ cã chiÒu ®i ra tõ cùc b¾c, ®i vµo cùc Nam cña nam ch©m). C *Đặt vấn đề: Chúng ta biết từ phổ và E các đờng sức từ biểu diễn từ trờng của thanh nam ch©m th¼ng. Xung quanh S dßng ®iÖn còng cã tõ trêng. Tõ trêng ND cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua th× đợc biểu diễn nh thế nào? *H®2: T¹O RA Vµ QUAN S¸T Tõ PHæ CñA èNG D¢Y Cã DßNG §IÖN CH¹Y QUA GV: Gọi HS nêu cách tạo ra để quan HS: Nªu c¸ch t¹o ra tõ phæ cña èng d©y s¸t tõ phæ cña èng d©y cã dßng ®iÖn cã dßng ®iÖn ch¹y qua. chạy qua với những dụng cụ đã phát cho c¸c nhãm. GV: Yªu cÇu lµm TN t¹o tõ phæ cña HS lµm TN theo nhãm, quan s¸t tõ phæ èng d©y cã dßng ®iÖn theo nhãm, quan vµ th¶o luËn tr¶ lêi C1. s¸t tõ phæ bªn trong vµ bªn ngoµi èng dây để trả lời câu hỏi C1. GV: Gọi đại diện các nhóm trả lời câu HS: Đại diện các nhóm báo cáo kết quả hái C1. Th¶o luËn chung c¶ líp vµ yªu TN theo híng dÉn cña c©u C1: cÇu HS ch÷a vµo vë nÕu sai hoÆc So s¸nh tõ phæ cña èng d©y cã dßng thiÕu. ®iÖn víi tõ phæ cña nam ch©m th¼ng: + PhÇn tõ phæ ë bªn ngoµi èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua vµ bªn ngoµi thanh GV: Yªu cÇu c¸c nhãm vÏ mét vµi ®nam ch©m gièng nhau. - 62 -.

(63) Trường TH & THCS Hạnh Dịch êng søc tõ cña èng d©y ra b¶ng phôtreo b¶ng phô, GV gäi HS c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt GV lu ý HS mét sè sai sãt thêng gÆp để HS tránh lặp lại. GV: Gäi HS tr¶ lêi C2.. Năm học: 2012 - 2013 + Kh¸c nhau: Trong lßng èng d©y còng có các đờng mạt sắt đợc sắp xếp gần nh song song víi nhau.. HS hoµn thµnh c©u C2: §êng søc tõ ë trong vµ ngoµi èng d©y t¹o thµnh nh÷ng đờng cong khép kín. GV yªu cÇu HS thùc hiÖn c©u C3 theo HS thùc hiÖn c©u C3 theo nhãm. Yªu nhóm và hớng dẫn thảo luận. Lu ý kim cầu nêu đợc: Dựa vào định hớng của nam châm đợc đặt trên trục thẳng kim nam châm ta xác định đợc chiều đđứng mũi nhọn, phải kiểm tra xem ờng sức từ. ở hai cức của ống dây đờng kim nam châm có quay đợc tự do søc tõ cïng ®i ra ë mét ®Çu èng d©y vµ kh«ng. cïng ®i vµo ë mét ®Çu èng d©y. GV th«ng b¸o: Hai ®Çu cña èng d©y có dòng điện chạy qua cũng có hai từ Dựa vào thông báo của GV, HS xác định cực. Đầu có các đờng sức từ đi ra gọi cùc tõ cña èng d©y cã dßng ®iÖn trong là cực Bắc, đầu có các đờng sức từ đi TN. vµo gäi lµ cùc Nam. GV: Tõ kÕt qu¶ TN ë c©u C1, C2, C3 chúng ta rút ra đợc kết luận gì về từ phổ, đờng sức từ và chiều đờng sức từ ë hai ®Çu èng d©y? HS rót ra kÕt luËn. GV: Gọi 1, 2 HS đọc lại phần 2 kết luËn trong SGK. *H§3: T×M HIÓU QUY T¾C N¾M TAY PH¶I GV: Tõ trêng do dßng ®iÖn sinh ra, HS nªu dù ®o¸n, vµ c¸ch kiÓm tra sù vậy chiều của đờng sức từ có phụ phụ thuộc của chiều đờng sức từ và thuéc vµo chiÒu dßng ®iÖn hay kh«ng? chiÒu cña dßng ®iÖn. Làm thế nào để kiểm tra điều đó? HS cã thÓ nªu c¸ch kiÓm tra:§æi chiÒu dßng ®iÖn trong èng d©y, kiÓm tra sù định hớng của nam châm thử trên đờng søc tõ cò. GV: Tæ chøc cho HS lµm TN kiÓm tra HS tiÕn hµnh TN theo nhãm. So s¸nh dù ®o¸n theo nhãm vµ híng dÉn th¶o kÕt qu¶ TN víi dù ®o¸n ban ®Çu vµ rót luËn kÕt qu¶ TN vµ rót ra kÕt luËn. ra kết luận: Chiều đờng sức từ của dòng ®iÖn trong èng d©y phô thuéc vµo chiÒu GV: Để xác định chiều đờng sức từ dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c vßng d©y. cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua kh«ng ph¶i lóc nµo còng cÇn cã kim nam ch©m thö, còng ph¶i tiÕn hµnh TN mà ngời ta đã sử dụng quy tắc nắm tay phải để có thể xác định dễ dàng. GV: Yªu cÇu HS nghiªn cøu quy t¾c n¾m tay ph¶i ë phÇn 2 ( SGK- tr66) vµ gäi HS ph¸t biÓu quy t¾c.. HS lµm viÖc c¸ nh©n nghiªn cøu quy t¾c n¾m tay ph¶i trong SGK (tr 66), vËn dụng xác định chiều đờng sức của ống dây trong TN trên, So sánh với chiều đờng sức từ đã xác định bằng nam châm thö. HS: §æi chiÒu dßng ®iÖn ch¹y trong c¸c vòng ống dây, kiểm tra lại chiều đờng søc tõ b»ng n¾m tay ph¶i.. GV: Quy t¾c n¾m tay ph¶i gióp ta x¸c định chiều đờng sức ở trong lòng ống d©y hay ngoµi èng d©y? §êng søc tõ trong lßng èng d©y vµ bªn ngoµi èng d©y cã g× kh¸c nhau? Lu ý HS tr¸nh nhÇm lÉn khi ¸p dông quy t¾c. GV: Yªu cÇu HS c¶ líp gi¬ n¾m tay - 63 ph¶i thùc hiÖn theo híng dÉn cña quy tắc xác định lại chiều đờng sức từ.

(64) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 *H®5: VËN DôNG-CñNG Cè-H¦íNG DÉN VÒ NHµ. GV: Gäi HS nh¾c l¹i quy t¾c n¾m tay HS ghi nhí quy t¾c n¾m tay ph¶i t¹i líp ph¶i. để vận dụng linh hoạt quy tắc này trả lời c©u C4, C5, C6.  VËn dông: GV yªu cÇu c¸ nh©n HS hoµn thµnh C4: §Çu A lµ cùc Nam. c©u C4, C5, C6. C5: Kim nam ch©m bÞ vÏ sai chiÒu lµ kim C4: Muốn xác định tên từ cực của sè 5. Dßng ®iÖn trong èng d©y cã chiÒu ®i ống dây cần biết gì? Xác định bằng ra ë ®Çu d©y B. c¸ch nµo? C6: §Çu A cña cuén d©y lµ cùc B¾n, ®Çu C5: Muốn xác định chiều dòng điện B là cực Nam. ch¹y qua c¸c vßng d©y cÇn biÕt g×? VËn dông quy t¾c n¾m tay ph¶i trong trêng hîp nµy nh thÕ nµo? GV nhÊn m¹nh: Dùa vµo quy t¾c nắm tay phải, muốn biết chiều đờng søc tõ trong lßng èng d©y ta cÇn biÕt chiÒu dßng ®iÖn. Muèn biÕt chiÒu dßng ®iÖn trong èng d©y cÇn biÕt chiều đờng sức từ. GV: Cho HS đọc phần “ Có thể em cha biÕt”. *H ¦ íNG DÉN VÒ NHµ: - Häc thuéc quy t¾c n¾m tay ph¶i, vËn dông thµnh th¹o quy t¾c. - Lµm BT 24 (SBT) - Xem tríc bµi 25. TuÇn 15. Ngµy so¹n: 08.12.09 Ngµy d¹y: 10.12.09(Bï). TiÕt 27: Bµi 25. Sù NHIÔM Tõ CñA S¾T, THÐP-NAM CH¢M §IÖN. A. MôC TI£U: 1. KiÕn thøc: - Mô tả đợc TN về sự nhiễm từ của sắt, thép. - Giải thich đợc vì sao ngời ta dùng lõi sắt non để chế tạo nam châm điện. - Nêu đợc hai cách làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật 2.Kĩ năng: Mắc mạch điện theo sơ đồ, sử dụng biến trở trong mạch, sử dụng các dông cô ®o ®iÖn. 3.Thái độ:Thực hiện an toàn về điện, yêu thích môn học. B.CHUÈN BÞ:  §èi víi mçi nhãm HS: - 1 èng d©y cã sè vßng kho¶ng 400 vßng. - 1 gi¸ TN. . - 1 biÕn trë 20 Ω -2A. - 1 nguån ®iÖn 3V-6V. - 1 ampekÕ. Cã GH§ cì 1A. - 1 c«ng t¾c ®iÖn. - C¸c ®o¹n d©y nèi. - Mét Ýt ®inh s¾t. - 1 lõi sắt non hoặc một lõi thép có thể đặt vừa trong lòng ống dây. - 1 la bàn hoặc kim nam châm đặt trên giá thẳng đứng C. PH¦¥NG PH¸P: Thùc nghiÖm. D. TiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H®1: KIÓM TRA BµI Cò-Tæ CHøC T×NH HUèNG HäC TËP. - 64 -.

(65) Trường TH & THCS Hạnh Dịch GV híng dÉn HS tr¶ lêi c¸c c©u hái nhí l¹i kiÕn thøc cò cña nam ch©m điện để tổ chức tình huống học tập: +Tác dụng từ cuả dòng điện đợc biểu hiÖn nh thÕ nµo?. Năm học: 2012 - 2013 HS nhí l¹i kiÕn thøc cò, vËn dông tr¶ lêi c©u hái cña GV.. + Nêu cấu tạo và hoạt động của nam châm điện mà em đã học ở lớp 7.. +Nam ch©m ®iÖn gåm mét èng d©y dÉn trong cã lâi s¾t non. Khi cho dßng ®iÖn ch¹y qua èng d©y, lâi s¾t bÞ nhiÔm tõ vµ trë thµnh mét nam ch©m. Khi ng¾t dßng ®iÖn, lâi s¾t mÊt tõ tÝnh. +Trong thực tế nam châm điện có thể đợc dùng làm một bộ phận của cần cẩu, cña r¬le ®iÖn tõ,…. + Trong thực tế nam châm điện đợc dïng lµm g×?. +Dßng ®iÖn g©y ra lùc tõ t¸c dông lªn kim nam châm đặt gần nó. Ta nói dòng ®iÖn cã t¸c dông tõ.. GV đánh giá cho điểm HS nếu phần tr¶ lêi cña HS tèt. * ĐVĐ: Chúng ta biết, sắt và thép đều lµ vËt liÖu tõ, vËy s¾t vµ thÐp nhiÔm tõ cã gièng nhau kh«ng? T¹i sao lâi cña nam ch©m ®iÖn lµ s¾t non mµ kh«ng ph¶i lµ thÐp? Bµi míi. *h®2: LµM TN VÒ Sù NHIÔM Tõ CñA S¾T Vµ THÐP GV: Yªu cÇu c¸ nh©n HS quan s¸t HS quan s¸t h×nh 25.1 nghiªn cøu môc hình 25.1, đọc SGK mục 1 TN- Tìm 1 SGK nêu đợc: hiểu mục đích TN, dụng cụ TN, cách +Mục đích TN: Làm TN về sự nhiễm tiÕn hµnh TN. tõ cña s¾t vµ thÐp. + Dông cô: 1 èng d©y, 1 lâi s¾t non, 1 lâi thÐp, 1 la bµn, 1 c«ng t¾c, 1 biÕn trë, 1 ampekÕ, 5 ®o¹n d©y nèi.. A A A M N A 9 1 A K 0 8 A 0 +TiÕn hµnh TN: M¾c0 m¹ch 27®iÖn nh h×nh 25.1. §ãng c«ng t¾c K, quan s¸t 0 gãc lÖch cña kim nam ch©m so víi ban ®Çu. §Æt lâi s¾t non hoÆc thÐp vµo trong lßng ống dây, đóng công tắc K, quan sát và nhËn xÐt gãc lÖch cña kim nam ch©m so víi trêng hîp tríc. HS: C¸c nhãm nhËn dông cô TN, tiÕn hµnh TN theo nhãm. Quan s¸t, so s¸nh gãc lÖch cña kim nam ch©m trong c¸c trêng hîp. HS: §¹i diÖn c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ TN: + Khi đóng công tắc K, kim nam châm bÞ lÖch ®i so víi ph¬ng ban ®Çu. C A. GV: Yªu cÇu HS lµm TN theo nhãm.. GV lu ý HS: §Ó cho kim nam ch©m đứng thăng bằng rồi mới đặt cuộn dây sao cho trôc cña kim nam ch©m song song với mặt ống dây. Sau đó mới đóng mạch điện.. GV: yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ TN.. - 65 -.

(66) Trường TH & THCS Hạnh Dịch NÕu cã nhãm kÕt qu¶ sai, GV yªu cÇu nhóm đó tiến hành TN lại dới sự giám s¸t cña GV. GV chØ ra sai sãt cho HS nhóm đó để có kết quả đúng.. Năm học: 2012 - 2013 + Khi đặt lõi sắt hoặc thép vào trong lòng cuộn dây, đóng khoá K, góc lệch cña kim nam ch©m lín h¬n so víi trêng hîp kh«ng cã lâi s¾t hoÆc thÐp. Lâi s¾t hoÆc thÐp lµm t¨ng t¸c dông tõ cña èng d©y cã dßng ®iÖn. *H®3: LµM TN , KHI NG¾T DßNG §IÖN CH¹Y QUA èNG D¢Y, Sù NHIÔM Tõ CñA S¾T NON Vµ THÐP Cã G× KH¸C NHAU RóT RA KÕT LUËN VÒ Sù NHIÔM Tõ CñA S¾T, THÐP Tơng tự, GV yêu cầu HS nêu mục đích HS quan sát hình 25.2, kết hợp với việc TN ë h×nh 25.2, dông cô TN vµ c¸ch nghiên cứu SGK nêu đợc: tiÕn hµnh TN. + Mục đích: Nêu đợc nhận xét về tác GV: Hớng dẫn HS thảo luận mục đích dụng từ của ống dây có lõi sắt non và TN, c¸c bíc tiÕn hµnh TN. èng d©y cã lâi thÐp khi ng¾t dßng ®iÖn qua èng d©y. + M¾c m¹ch ®iÖn nh h×nh 25.2. + Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra víi ®inh s¾t trong hai trêng hîp. GV: Yªu cÇu c¸c nhãm lÊy thªm dông HS tiÕn hµnh TN theo nhãm, quan s¸t, cụ TN và tiến hành TN hình 25.2 theo trao đổi nhóm câu C1. nhãm. GV: Gọi đại diện các nhóm trình bày HS: §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy c©u kÕt qu¶ TN qua viÖc tr¶ lêi c©u C1. C1: Khi ng¾t dßng ®iÖn ®i qua èng d©y, lâi s¾t non mÊt hÕt tõ tÝnh, cßn lâi thÐp thì vẫn giữ đợc từ tính. ? Qua TN 25.1 vµ 25.2, rót ra kÕt luËn HS nªu kÕt luËn rót ra qua 2 TN. Yªu g×? cầu nêu đơc: + Lâi s¾t hoÆc lâi thÐp lµm t¨ng t¸c dông tõ cña èng d©y cã dßng ®iÖn. GV th«ng b¸o vÒ sù nhiÔm tõ cña s¾t + Khi ng¾t ®iÖn, lâi s¾t non mÊt hÕt tõ vµ thÐp: tính, còn lõi thép thì vẫn giữ đợc từ + Së dÜ lâi s¾t hoÆc lâi thÐp lµm t¨ng tÝnh. tác dụng từ của ống dây vì khi đặt trong tõ trêng th× lâi s¾t vµ thÐp bÞ nhiÔm tõ vµ trë thµnh mét nam ch©m. + Kh«ng nh÷ng s¾t, thÐp mµ c¸c vËt liệu nh niken, côban, … đặt trong từ tr - HS ghi kết luận vào vở. ờng đều bị nhiễm từ. + ChÝnh sù nhiÔm tõ cña s¾t non vµ thép khác nhau nên ngời ta đã dùng sắt non để chế tạo nam châm điện, còn thép để chế tạo nam châm vĩnh cửu. *H®4: T×M HIÓU NAM CH¢M §IÖN GV: Yêu cầu HS làm việc với SGK để HS: Hoạt động cá nhân. tr¶ lêi c©u C2. + CÊu t¹o: Gåm mét èng d©y dÉn trong cã lâi s¾t non. GV: Híng dÉn HS th¶o luËn c©u C2. + C¸c con sè (1000-1500) ghi trªn èng d©y cho biÕt èng d©y cã thÓ sö dông víi sè vßng d©y kh¸c nhau tuú theo c¸ch chọn để nối hai đầu ống dây với nguồn ®iÖn. Dßng ch÷ 1A-22 Ω cho biÕt èng dây đợc dùng với dòng điện cờng độ 1A, ®iÖn trë cña èng d©y lµ 22 Ω GV: Yêu cầu HS đọc thông báo của HS: Nghiªn cøu phÇn th«ng b¸o cña mục II, trả lời câu hỏi: Có thể tăng lực mục II để thấy đợc có thể tăng lực từ tõ cña nam ch©m ®iÖn t¸c dông lªn cña nam ch©m ®iÖn b»ng c¸c c¸ch sau: - 66 -.

(67) Trường TH & THCS Hạnh Dịch mét vËt b»ng c¸c c¸ch nµo?. Năm học: 2012 - 2013 +Tăng cờng độ dòng điện chạy qua các vßng d©y. +T¨ng sè vßng cña èng d©y. GV: Yªu cÇu c¸ nh©n HS tr¶ lêi c©u HS: C¸ nh©n hoµn thµnh c©u C3. hái C3. Híng dÉn th¶o luËn chung c¶ C3: Nam ch©m b m¹nh h¬n a, d m¹nh líp, yªu cÇu so s¸nh cã gi¶i thÝch. h¬n c, e m¹nh h¬n b vµ d. *H®5: VËN DôNG-CñNG Cè-H¦íNG DÉN VÒ NHµ. GV: Yªu cÇu c¸ nh©n HS HS hoµn thµnh c©u C4, C5, C6 vµo vë. hoµn thµnh c©u C4, C5, C6 C4: Khi ch¹m mòi kÐo vµo ®Çu thanh nam ch©m th× vµo vë. mòi kÐo bÞ nhiÔm tõ vµ trë thµnh méy nam ch©m. Vì kéo đợc làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa, nó vẫn giữ đợc từ tính l©u dµi. C5: Muèn nam ch©m ®iÖn mÊt hÕt tõ tÝnh ta chØ cÇn ng¾t dßng ®iÖn ®i qua èng d©y cña nam ch©m. C6: Lîi thÕ cña nam ch©m ®iÖn: - Cã thÓ chÕ t¹o nam ch©m ®iÖn cùc m¹nh b»ng cách tăng số vòng dây và tăng cờng độ dòng điện ®i qua èng d©y. - ChØ cÇn ng¾t dßng ®iÖn ®i qua èng d©y lµ nam ch©m ®iÖn mÊt hÕt tõ tÝnh. GV yêu cầu HS đọc phần - Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm điện “Có thể em cha biết” để bằng cách đổi chiều dòng điện qua ống dây. t×m hiÓu thªm c¸ch lµm - Cá nhân HS đọc phần “Có thể em cha biết” để t¨ng lùc tõ cña nam ch©m tìm hiểu cách khác (ngoài 2 cách đã học) để có thể ®iÖn. t¨ng lùc tõ cña nam ch©m ®iÖn. *H.D.V.N: - Häc vµ lµm bµi tËp 25 (SBT). - Xem tríc bµi 26. TuÇn 15. Ngµy so¹n: 09.12.09 Ngµy d¹y: 10.12.09 (Bï). TiÕt 28: Bµi 26. øNG DôNG CñA NAM CH¢M.. A. MôC TI£U: 1.KiÕn thøc: - Nêu đợc nguyên tắc hoạt động của loa điện, tác dụng của nam châm trong rơle điện từ, chuông báo động. - Kể tên đợc một số ứng dụng của nam châm trong đời sống và kỹ thuật. 2. Kü n¨ng: - Ph©n tÝch, tæng hîp kiÕn thøc. - Giải thích đợc hoạt động của nam châm điện. 3. Thái độ: Thấy đợc vai trò to lớn của Vật lý học, từ đó có ý thức học tập, yêu thÝch m«n häc. B.CHUÈN BÞ:  §èi víi mçi nhãm HS : - Một ống dây điện khoảng 100 vòng dây, đờng kính của cuộn dây cỡ 3 cm. -1 gi¸ TN. - 1 biÕn trë 20 Ω , 2A. - Nguån ®iÖn 3V.- 1 ampekÕ cã giíi h¹n ®o lµ 1A. - 1 nam ch©m ch÷ U. - 1 c«ng t¾c ®iÖn. - C¸c ®o¹n d©y nèi. - Chu«ng ®iÖn, nam ch©m ®iÖn, r¬ le ®iÖn tõ. - 67 -.

(68) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 C. tiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *h®1: KIÓM TRA BµI Cò-Tæ CHøC T×NH HUèNG HäC TËP *KiÓm tra bµi cò: HS1: M« t¶ TN vÒ sù nhiÔm tõ cña s¾t vµ thÐp. Gi¶i thÝch v× sao ngêi ta dùng lõi sắt non để chế tạo nam châm ®iÖn? HS tr¶ lêi HS2: Nªu c¸ch lµm t¨ng lùc tõ cña nam ch©m ®iÖn t¸c dông lªn mét vËt. GV: Híng dÉn HS nhËn xÐt phÇn tr×nh bày của 2 HS trên và đánh giá cho ®iÓm. *Đặt vấn đề: Nh SGK. *H®2: T×M HIÓU NGUY£N T¾C CÊU T¹O Vµ HO¹T §éNG CñA LOA §IÖN GV th«ng b¸o: Mét trong nh÷ng øng dông cña HS l¾ng nghe GV th«ng b¸o vÒ nam châm phải kể tên đó là loa điện. Loa điện mục đích TN. hoạt động dựa vào tác dụng từ của nam châm lªn èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua. vËy chóng ta sÏ cïng lµm TN t×m hiÓu nguyªn t¾c nµy. GV: Yêu cầu HS đọc SGK phần a, và tiến hành HS đọc SGK phần a, tìm hiểu dông cô cÇn thiÕt, c¸ch tiÕn TN. hµnh TN. GV híng dÉn HS khi treo èng d©y ph¶i di HS: C¸c nhãm lÊy dông cô TN, chuyÓn linh ho¹t khi cã t¸c dông lùc, khi di lµm TN theo nhãm díi sù híng chuyÓn con ch¹y cña biÕn trë ph¶i nhanh vµ dÉn cña GV. døt kho¸t. HS các nhóm quan sát kỹ để nªu nhËn xÐt trong hai trêng GV giúp đỡ những nhóm yếu khi tiến hành hîp: TN. + Khi có dòng điện không đổi ? Cã hiÖn tîng g× x¶y ra víi èng d©y trong hai ch¹y qua èng d©y. +Khi dßng ®iÖn trong èng d©y trêng hîp? biÕn thiªn (khi cho con ch¹y biÕn trë dÞch chuyÓn). HS rót ra kÕt luËn GV: Híng dÉn HS th¶o luËn chung rót ra kÕt +Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua luËn. ống dây chuyển động. +Khi cờng độ dòng điện thay đổi ống dây dịch chuyển dọc theo khe hë gi÷a hai cùc cña nam ch©m. N S C. K. GV th«ng b¸o: §ã chÝnh lµ nguyªn t¾c ho¹t động của loa điện. Loa điện phải có cấu tạo nh thÕ nµo? .GV treo h×nh vÏ 26.2 phãng to, gäi HS nªu cÊu t¹o b»ng c¸ch chØ c¸c bé phËn chÝnh trªn - 68 -. HS t×m hiÓu cÊu t¹o cña loa điện. Yêu cầu chỉ đúng các bộ phËn chÝnh trªn loa ®iÖn cña h×nh phãng to 26.2..

(69) Trường TH & THCS Hạnh Dịch h×nh vÏ. E. Năm học: 2012 - 2013. M L GV: Chúng ta biết vật dao động khi phát ra âm HS đọc SGK tìm hiểu nhận biết thanh. Vậy quá trình biến đổi dao động điện cách làm cho những biến đổi về thµnh ©m thanh trong loa ®iÖn diÔn ra nh thÕ cờng độ dòng điện thành dao nào? Các em cùng nghiên cứu phần thông báo động của màng loa phát ra âm cña môc 2. thanh. GV: Gäi 1,2 HS tr¶ lêi tãm t¾t qu¸ tr×nh biÕn HS nªu tãm t¾t qu¸ tr×nh biÕn đổi dao động điện thành dao dộng âm. đổi dao động điện thành dao Nếu HS gặp khó khăn, GV giúp đỡ làm rõ hơn động âm. quá trình biến đổi đó. *H®3: T×M HIÓU CÊU T¹O Vµ HO¹T §éNG CñA R ¥LE §IÖN Tõ GV: Yêu cầu HS đọc SGK phần 1. Cấu HS nghiên cứu SGK tìm hiểu về cấu tạo tạo và hoạt động của rơ le điện từ, trả và hoạt động của rơ le điện từ. lêi c©u hái: + R¬ le ®iÖn tõ lµ g×? + ChØ ra bé phËn chñ yÕu cña r¬ le ®iÖn tõ. Nªu t¸c dông cña mçi bé phËn. HS lªn b¶ng chØ trªn h×nh vÏ c¸c bé GV treo h×nh phãng to 26.3. Gäi 1,2 phËn chñ yÕu cña r¬ le ®iÖn tõ vµ nªu HS tr¶ lêi c©u hái trªn, HS kh¸c nªu t¸c dông cña mçi bé phËn. nhËn xÐt, bæ sung. Thanh s¾t. M¹ch ®iÖn 1. M¹ch ®iÖn 2. GV: Yªu cÇu c¸ nh©n HS hoµn thµnh HS trả lời C1. Yêu cầu nêu đợc: Khi câu C1 để hiểu rõ hơn nguyên tắc hoạt đóng khoá K, có dòng điện chạy qua động của rơ le điện từ. mạch 1, nam châm điện hút sắt và đóng m¹ch ®iÖn 2. GV: Rơ le điện từ đợc ứng dụng nhiều HS nghiên cứu SGK phần 2 để tìm hiểu trong thùc tÕ vµ kü thuËt, mét trong hoạt động của chuông báo động ở hình nh÷ng øng dông cña r¬ le ®iÖn tõ lµ 26.4 vµ tr¶ lêi c©u hái C2. chuông báo động. Ta cùng tìm hiểu về hoạt động của một chuông báo động thiết kế cho gia đình dùng để chống trém. GV: Dµnh thêi gian cho HS nghiªn C2: Khi đóng cửa, chuông không kêu vì cøu h×nh 26.4 vµ tr¶ lêi c©u hái C2. m¹ch ®iÖn 2 hë. Khi cöa bÞ hÐ më, chu«ng kªu v× cöa mở đã làm hở mạch điện 1, nam châm ®iÖn mÊt hÕt tõ tÝnh, miÕng s¾t r¬i xuống và tự động đóng mạch điện 2. *H®4: VËN DôNG-CñNG Cè-H ¦íNG DÉN VÒ NHµ. GV: Yªu cÇu HS hoµn thµnh c©u C3, HS hoµn thµnh c©u C3, C4 vµo vë. C4 vµo vë. -Tham gia th¶o luËn trªn líp, ch÷a bµi - 69 -.

(70) Trường TH & THCS Hạnh Dịch GV: Híng dÉn th¶o luËn chung toµn líp. Năm học: 2012 - 2013 vµo vë nÕu sai. C3: Trong bÖnh viÖn, b¸c sÜ cã thÓ lÊy m¹t s¾t nhá li ti ra khái m¾t cña bÖnh nh©n b»ng c¸ch ®a nam ch©m l¹i gÇn vÞ trí có mạt sắt, nam châm tự động hút m¹t s¾t ra khái m¾t. C4: Rơ le đợc mắc nối tiếp với thiết bị cần bảo vệ để khi dòng điện qua động c¬ vît qu¸ møc cho phÐp, t¸c dông tõ cña nam ch©m ®iÖn m¹nh lªn, th¾ng lùc đàn hồi của lò xo và hút chặt lấy thanh sắt S làm cho mạch điện tự động ngắt. Động cơ ngừng hoạt động.. R¬ le dßng: N. 1 S 2. HS: §äc phÇn “Cã thÓ em cha biÕt”.. GV cho HS đọc phần “Có thể em cha biết” để tìm hiểu thêm một tác dụng cña nam ch©m. *HDVN: - Häc vµ lµm bµi tËp 26 (SBT). - Xem tríc bµi 27. TuÇn 16. Ngµy so¹n: 09.12.09 Ngµy d¹y: 16.12.09. TiÕt 29: Bµi 27. LùC §IÖN Tõ. A. MôC TI£U: 1.KiÕn thøc: - Mô tả đợc TN chứng tỏ tác dụng của lực điện từ lên đoạn dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua đặt trong từ trờng. - Vận dụng đợc quy tắc bàn tay trái biểu diễn lực từ tác dụng lên dòng điện thẳng đặt vuông góc với đờng sức từ, khi biết chiều đờng sức từ và chiều dòng điện. 2.Kü n¨ng: - Mắc mạch điện theo sơ đồ, sử dụng các biến trở và các dụng cụ điện. - Vẽ và xác định chiều đờng sức từ của nam châm. 3.Thái độ: Cẩn thận, trung thực, yêu thích môn học. B.CHUÈN BÞ:  §èi víi mçi nhãm HS: - 70 -.

(71) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 - 1 nam ch©m ch÷ U. - 1 nguồn điện 6V đến 9V. - 1 đoạn dây dẫn AB bằng đồng ¤ = 2,5mm, dµi 10cm. - 1 biÕn trë lo¹i 20 Ω - 2A(nÕu cã) -1 c«ng t¾c, 1 gi¸ TN. - 1 ampekÕ GH§ 1,5A vµ §CNN 0,1A  Gi¸o viªn: - ChuÈn bÞ vÏ h×nh ra b¶ng phô cho phÇn vËn dông c©u C2, C3, C4. C. PH¦¥NG PH¸P: Thùc nghiÖm. D. tiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H®1: Tæ CHøC T×NH HUèNG HäC TËP. Trë gióp cña gi¸o viªn Hoạt động của học sinh GV yªu cÇu nªu quy t¾c n¾m tay ph¶i vµ HS tr¶ lêi cho biÕt quy t¾c dïng vµo viÖc g× ? GV(§V§): Dßng ®iÖn t¸c dông tõ lªn kim nam ch©m, VËy ngîc l¹i nam ch©m HS nªu dù ®o¸n. cã t¸c dông lùc tõ lªn dßng ®iÖn hay kh«ng? GV: Chóng ta sÏ cïng nghiªn cøu bµi học ngày hôm nay để tìm câu trả lời. Bài míi.. *H®2: T¸C DôNG CñA Tõ TR¦êNG L£N D¢Y DÉN Cã DßNG §IÖN GV:Yªu cÇu HS nghiªn cøu TN h×nh HS nghiªn cøu SGK, nªu dông cô cÇn 27.1 (SGK-tr.73) và cho biết để làm thiết để tiến hành TN theo hình 27.1 TN đó cần những cụ nào ? (SGK-tr.73). GV giao dông cô TN cho c¸c nhãm, HS: C¸c nhãm nhËn dông cô TN. yªu cÇu HS lµm TN theo nhãm. HS tiÕn hµnh TN theo nhãm. C¶ nhãm GV lu ý cách bố trí TN, đoạn dây dẫn quan sát hiện tợng xảy ra khi đóng công AB phải đặt sâu vào trong lòng nam t¾c K. châm chữ U, không để dây dẫn chạm vµo nam ch©m. GV: Gäi HS tr¶ lêi c©u hái C1, so §¹i ®iÖn c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ TN sánh với dự đoán ban đầu để rút ra kết và so sánh với dự đoán ban đầu. Yêu luËn. cầu thấy đợc: Khi đóng công tắc K, ®o¹n d©y dÉn AB bÞ hót vµo trong lßng nam ch©m ch÷ U (hoÆc bÞ ®Èy ra ngoµi nam ch©m) Nh vËy tõ trêng t¸c dông lùc ®iÖn tõ lªn d©y dÉn AB cã dßng ®iÖn ch¹y qua. *h®3: T×M HIÓU CHIÒU CñA LùC §IÖN Tõ *ChuyÓn ý: Tõ kÕt qu¶ c¸c nhãm ta thÊy d©y dÉn AB bÞ hót hoÆc bÞ ®Èy ra ngoµi 2 cùc cña nam ch©m tøc lµ chiÒu cña lùc ®iÖn tõ trong TN cña c¸c nhãm kh¸c nhau. Theo c¸c em chiÒu cña lùc ®iÖn tõ phô thuéc vµo yÕu tè nµo? GV: Cần làm TN nh thế nào để kiểm HS:… tra đợc điều đó. GV híng dÉn HS th¶o luËn c¸ch tiÕn HS:… - 71 -.

(72) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 hµnh TN kiÓm tra vµ söa ch÷a, bæ sung nÕu cÇn. HS tiÕn hµnh TN theo nhãm: +§æi chiÒu dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dẫn AB, đóng công tắc K quan sát hiện tợng để rút ra đợc kết luận: Khi đổi chiều dòng điện chạy qua dây dẫn AB thì chiều lực điện từ thay đổi. GV: Yªu cÇu HS lµm TN 2: KiÓm tra HS tiÕn hµnh TN theo nhãm: sự phụ thuộc của chiều lực điện từ vào +Đổi chiều đờng sức từ, đóng công tắc chiều đờng sức từ bằng cách đổi vị trí K quan sát hiện tợng để rút ra đợc kết cùc cu¶ nam ch©m ch÷ U. luËn: Khi đổi chiềuđờng sức từ thì chiều lực điện từ thay đổi. GV: Qua 2 TN, chúng ta rút ra đợc kết HS: Kết luận: Chiều của lực điện từ luËn g×? t¸c dông lªn d©y dÉn AB phô thuéc vµo *Chuyển ý: Vậy làm thế nào để xác chiÒu dßng ®iÖn ch¹y trong d©y dÉn vµ định chiều lực điện từ khi biết chiều chiều của đờng sức từ. dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn vµ chiÒu của đờng sức từ? GV: Yêu cầu HS đọc mục thông báo ở HS đọc bài môc 2. Quy t¾c bµn tay tr¸i (tr.74SGK) HS t×m hiÓu quy t¾c bµn tay tr¸i trong SGK. GV yêu cầu HS quan sát hình vẽ để HS theo dõi hớng dẫn của GV để ghi hiÓu râ quy t¾c bµn tay tr¸i. nhí vµ cã thÓ vËn dông quy t¾c bµn tay tr¸i ngay t¹i líp. GV: Cho HS vận dụng quy tắc bàn tay HS vận dụng quy tắc bàn tay trái để trái để đối chiếu với chiều chuyển kiểm tra chiều lực điện từ trong TN đã động của dây dẫn AB trong TN đã tiến hành ở trên, đối chiếu với kết quả quan sát đợc ở trên đã quan sát đợc. *H®4: VËN DôNG-CñNG Cè-H¦íNG DÉN VÒ NHµ. ? ChiÒu cña lùc ®iÖn tõ phô thuéc HS: Nh¾c l¹i vµo yÕu tè nµo? Nªu quy t¾c bµn tay tr¸i. GV: Nếu đồng thời đổi chiều dòng HS: Khi đồng thời đổi chiều dòng điện điện qua dây dẫn và chiều của đờng chạy qua dây dẫn AB và đổi chiều đờng søc tõ th× chiÒu cña lùc ®iÖn tõ cã søc tõ th× chiÒu lùc ®iÖn tõ kh«ng thay thay đổi không? Làm TN kiểm tra. đổi. GV: Híng dÉn HS vËn dông c©u C2, C3, C4. Víi mçi c©u, yªu cÇu HS HS hoµn thµnh c©u C2, C3, C4 phÇn vËn vËn dông quy t¾c bµn tay tr¸i nªu dông: c¸c bíc: C2: Trong ®o¹n d©y dÉn AB, dßng ®iÖn cã +Xác định chiều dòng điện chạy chièu đi từ B đến A. trong dây dẫn khi biết chiều đờng C3: §êng søc tõ cña nam ch©m cã chiÒu søc tõ vµ chiÒu lùc ®iÖn tõ. ®i tõ díi lªn trªn. +Xác định chiều đờng sức từ (cực tõ cña nam ch©m) khi biÕt chiÒu dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn vµ chiÒu lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn d©y dÉn. * Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc quy t¾c bµn tay tr¸i, vËn dông vµo lµm bµi tËp 27 (SBT) - Xem tríc bµi 28. - 72 -.

(73) Trường TH & THCS Hạnh Dịch TuÇn 16. Năm học: 2012 - 2013 Ngµy so¹n: 10.12.09 Ngµy d¹y: 17.12.09. TiÕt 30: Bµi 28. §éNG C¥ §IÖN MéT CHIÒU. A. MôC TI£U: 1. KiÕn thøc: - Mô tả đợc các bộ phận chính, giải thích đợc hoạt động của động cơ điện một chiÒu. - Nêu đợc tác dụng của mỗi bộ phận chính trong động cơ điện. - Phát hiện sự biến đổi điện năng thành cơ năng trong khi động cơ điện hoạt động. 2. Kü n¨ng: - VËn dông quy t¾c bµn tay tr¸i X§ chiÒu lùc ®iÖn tõ, biÓu diÔn lùc ®iÖn tõ. - Giải thích đợc nguyên tắc hoạt động của động cơ điện một chiều. 3.Thái độ: Ham hiểu biết, yêu thích môn hoc. B. CHUÈN BÞ:  §èi víi mçi nhãm HS: - 1 mô hình động cơ điện một chiều - Nguån ®iÖn 6V - Máy biến áp hạ áp, ổ điện di động.  C¶ líp: H×nh vÏ 28.2 phãng to. C. PH¦¥NG PH¸P: Thùc nghiÖm. D. TiÕn tr×nh d¹y - häc. *H§1: KIÓM TRA BµI Cò-Tæ CHøC T×NH HuèNG HäC TËP Trë gióp cña gi¸o viªn Hoạt động của học sinh +Ph¸t biÓu quy t¾c bµn tay tr¸i? HS tr¶ lêi c©u hái vµ ch÷a bµi. +Ch÷a bµi tËp 27.3. Hái thªm cã lùc tõ t¸c dông lªn c¹nh AB cña khung d©y kh«ng? V× sao? GV lu ý: Khi dây dẫn đặt song song với HS lu ý: Trong trờng hợp dây dẫn đợc đờng sức từ thì không có lực từ tác dụng đặt song song với đờng sức từ thì kh«ng cã lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn d©y lªn d©y dÉn. dÉn. GV(§V§): NÕu ®a liªn tôc dßng ®iÖn vµo trong khung d©y th× khung d©y sÏ liên tục chuyển động quay trong từ trờng của nam châm, nh thế ta sẽ có một động cơ điện. Bài mới. *H§2: NGUY£N T¾C CÊU T¹O CñA §éNG C ¥ §IÖN MéT CHIÒU GV phát mô hình động cơ điện một HS lµm viÖc víi SGK, kÕt hîp víi N cho c¸c nhãm. chiÒu nghiªn cøu h×nh vÏ 28.1 vµ m« h×nh GV: Yêu cầu HS đọc SGK phần 1(tr,76) động cơ điện một chiều nêu đợc các kết hợp với quan sát mô hình trả lời câu bộ phận chính của động cơ điện một hỏi: Chỉ ra các bộ phận của động cơ điện chiều: mét chiÒu. +Khung d©y dÉn. S GV vÏ m« h×nh cÊu t¹o lªn b¶ng +Nam ch©m. +Cæ gãp ®iÖn. B C HS vÏ vµo vë A. D. C2 C1 + *H§3: NGUY£N T¾C HO¹T §éNG CñA §éNG C ¥ §I£N MéT CHIÒU GV: Yêu cầu HS đọc phần thông báo và HS đọc phần thông báo trong SGK để nêu nguyên tắc hoạt động của động cơ nêu đợc nguyên tắc hoạt động của ®iÖn mét chiÒu. động cơ điện một chiều là dựa trên tác - 73 -.

(74) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 dông cña tõ trêng lªn khung d©y dÉn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trờng. GV: Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u C1. HS thùc hiÖn C1: VËn dông quy t¾c bµn tay tr¸i, xác định cặp lực từ tác dụng lên hai c¹nh AB, CD cña khung d©y. GV gợi ý: Cặp lực từ vừa vẽ đợc có tác HS thùc hiÖn dụng gì đối với khung dây? C2: Nªu dù ®o¸n hiÖn tîng x¶y ra víi khung d©y. GV: Yªu cÇu HS lµm TN theo nhãm, HS tiÕn hµnh TN kiÓm tra dù ®o¸n c©u kiÓm tra dù ®o¸n c©u C3. C3 theo nhãm. §¹i diÖn c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, so s¸nh víi dù ®o¸n ban ®Çu. GV: Qua phần 1, hãy nhắc lại: Động cơ HS trao đổi rút ra kết luận về cấu tạo điện một chiều có các bộ phận chính là và nguyên tắc hoạt động của động cơ gì? Nó hoạt động theo nguyên tắc nào? ®iÖn mét chiÒu. Ghi vë. *H§4: T×M HIÓU §éNG C ¥ §IÖN MéT CHIÒU TRONG Kü THUËT. GV treo h×nh vÏ phãng to h×nh 28.2 HS quan sát hình vẽ 28.2 để chỉ ra đ(SGK), yêu cầu HS quan sát hình vẽ để ợc hai bộ phận chính của động cơ chỉ ra các bộ phận chính của động cơ ®iÖn trong kü thuËt. ®iÖn mét chiÒu trong kü thuËt. GV nªu c©u hái: §éng c¬ ®iÖn mét HS: Yêu cầu nêu đợc: chiÒu trong kü thuËt, bé phËn t¹o ra tõ a. Trong động cơ điện kỹ thuật, bộ trêng cã ph¶i lµ nam ch©m vÜnh cöu phËn t¹o ra tõ trêng lµ nam ch©m không? Bộ phận quay của động cơ có ®iÖn. đơn giản chỉ là một khung dây hay b. Bộ phận quay của động cơ điện kỹ kh«ng? thuật không đơn giản là một khung dây mà gồm nhiều cuộn dây đặt lệch nhau vµ song song víi trôc cña mét khèi trô lµm b»ng c¸c l¸ thÐp kü thuËt GV cã thÓ th«ng b¸o hoÆc gäi HS gi¶i ghÐp l¹i. thích: Trong động cơ điện trong kỹ thuật, bộ phận chuyển động gọi là rôto, bộ phận đứng yên gọi là stato. GV: Gọi HS đọc kết luận trong SGK về HS đọc bài động cơ điện một chiều trong kỹ thuật. GV giíi thiÖu: Ngêi ta cßn dùa vµo hiÖn HS nghe giíi thiÖu tîng lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn khung d©y dẫn có dòng điện chạy qua để chế tạo điện kế, đó là bộ phận chính của các dông cô ®o ®iÖn nh ampe kÕ, v«n kÕ. *H§5: Sù BIÕN §æI N¡NG L ¦îNG TRONG §éNG C ¥ §IÖN GV: Khi hoạt động, động cơ điện HS nªu nhËn xÐt vÒ sù chuyÓn ho¸ n¨ng chuyÓn ho¸ n¨ng lîng tõ d¹ng nµo lợng trong động cơ điện. sang d¹ng nµo? GV Cã thÓ gîi ý HS: HS nêu đợc: Khi động cơ điện một +Khi có dòng điện chạy qua động cơ chiều hoạt động, điện năng chuyển hoá điện quay. Vậy năng lợng đã đợc thµnh c¬ n¨ng. chuyÓn ho¸ tõ d¹ng nµo sang d¹ng nµo? *H§6: VËN DôNG-H ¦íNG DÉN VÒ NHµ. - 74 -.

(75) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 GV: Tæ chøc cho HS lµm viÖc c¸ nh©n HS tr¶ lêi c©u hái C5, C6, C7 vµo vë tr¶ lêi c©u hái C5, C6, C7 vµo vë BT. O/ GV: Hớng dẫn HS trao đổi trên lớp và đi đến đáp án đúng. B C N * HDVN:- Häc bµi vµ lµm bµi 28 SBT -Tr¶ lêi b¸o c¸o TH vµo vë BT.. TuÇn 17. A O. D. S. H×nh 28.3. Ngµy so¹n: 12.12.09 Ngµy d¹y: 17.12.09 (Bï). TiÕt 31: bµi 30. THùC HµNH Vµ KIÓM TRA THùC HµNH: CHÕ T¹O NAM CH¢M VÜNH CöU, NGHIÖM L¹I Tõ TÝNH CñA èNG D¢Y Cã DßNG §IÖN.. A. MôC TI£U: - Chế tạo đợc một đoạn dây thép thành nam châm, biết cách nhận biết một vật có ph¶i lµ nam ch©m hay kh«ng. - Biết dùng kim nam châm để xác định tên từ cực của ống dây có dòng điện chạy qua vµ chiÒu dßng ®iÖn ch¹y trong èng d©y. - Biết làm việc tự lực để tiến hành có kết quả công việc thực hành, biết sử lý và b¸o c¸o kÕt qu¶ TH theo mÉu, cã tinh thÇn hîp t¸c víi c¸c b¹n trong nhãm. - RÌn kü n¨ng lµm TH vµ b¸o c¸o TH. B. CHUÈN BÞ:  §èi víi mçi nhãm HS: - Nguån ®iªn: M¸y biÐn ¸p h¹ ¸p. - 2 đoạn dây dẫn, 1 bằng thép, 1 bằng đồng dài 3,5cm, Ô = 0,4mm. - Cuén d©y A kho¶ng 200 vßng, d©y dÉn cã ¤ = 0,2mm, quÊn s½n trªn mét èng nhựa có đờng kính cỡ 1cm. Cuộn này dùng để nạp từ. - Cuén d©y B kho¶ng 300 vßng, d©y dÉn cã ¤ = 0,2mm, quÊn s½n trªn mét èng nhựa chia thành 2 phần, đờng kính cỡ 4-5cm. Cuộn này dùng để kiểm tra từ đã nạp. - 1 c«ng t¾c. - Sîi chØ nhá. - MÉu b¸o c¸o TH: Ph« t« cho mçi HS. C.PH¦¥NG PH¸P: Thùc nghiÖm. D.TiÕn tr×nh D¹Y - HäC *H§1: CHUÈN BÞ THùC HµNH. Trë gióp cña gi¸o viªn Hoạt động của học sinh GV kiÓm tra phÈn tr¶ lêi c©u hái cña HS c¶ líp tham gia th¶o luËn c¸c c©u HS, híng dÉn HS th¶o luËn c¸c c©u hái cña phÇn 1. Tr¶ lêi c©u hái trong hỏi đó. SGK (tr. 81) GV nªu tãm t¾t yªu cÇu cña tiÕt häc lµ HS n¾m yªu cÇu cña tiÕt häc TH chÕ t¹o nam ch©m, nghiÖm l¹i tõ tÝnh cña èng d©y cã dßng ®iÖn. GV: Giao dông cô TN cho c¸c nhãm. HS: C¸c nhãm nhËn dông cô TH. - 75 -.

(76) Trường TH & THCS Hạnh Dịch *H§2: TH CHÕ T¹O GV: Yªu cÇu c¸ nh©n HS nghiªn cøu phÇn 1. ChÕ t¹o nam ch©m vÜnh cöu (SGK-tr.80). GV: Gäi 1, 2 HS nªu tãm t¾t c¸c bíc thùc hiÖn.. Năm học: 2012 - 2013 NAM CH¢M VÜNH CöU. HS: Nghiªn cøu. HS: + Nèi hai ®Çu èng d©y A víi nguån ®iÖn 3V. + Đặt đồng thời đoạn dây thép và đồng dọc trong lòng ống dây, đóng c«ng t¾c ®iÖn kho¶ng 2 phót. + Më c«ng t¾c, lÊy c¸c ®o¹n kim lo¹i ra khái èng d©y. +Thử từ tính để xác định xem đoạn kim loại nào đã trở thành nam châm. + Xác định tên cực của nam châm, dùng bút dạ đánh dấu tên cực. GV yªu cÇu HS TH theo nhãm, theo HS tiÕn hµnh TH theo nhãm nh c¸c bíc dõi nhắc nhở, uốn nắn hoạt động của đã nêu ở trên và ghi chép kết quả TH, HS c¸c nhãm. viÕt vµo b¶ng 1 cña b¸o c¸o TH. *H§3: NGHIÖM L¹I Tõ TÝNH CñA èNG D¢Y Cã DßNG §IÖN. GV cho HS thùc hiÖn t¬ng tù ho¹t động 2: + GV cho HS nghiên cứu phần HS nghiên cứu phần 2 trong SGK. Nêu 2. NghiÖm l¹i tõ tÝnh cña èng d©y cã đợc tóm tắt các bớc TH cho phần 2: dßng ®iÖn ch¹y qua. + §Æt èng d©y B n»m ngang, luån qua + GV vÏ h×nh 29.2 lªn b¶ng, lỗ tròn để treo nam châm vừa chế tạo ở yªu cÇu HS nªu tãm t¾t c¸c bíc TH. phÇn 1. Xoay èng d©y sao cho nam ch©m n»m song song víi mÆt ph¼ng cña c¸c vßng d©y. + Yªu cÇu HS TH theo nhãm, + §ãng m¹ch ®iÖn. GV kiểm tra, giúp đỡ HS. + Quan s¸t hiÖn tîng, nhËn xÐt. + Kiểm tra kết quả thu đợc. HS: TH theo nhãm. Tù m×nh ghi kÕt qu¶ vµo b¸o c¸o TH. *H§4: TæNG KÕT TH- H¦íNG DÉN VÒ NHµ. GV dµnh thêi gian cho HS thu dän HS thu dän dông cô TH, lµm vÖ sinh dông cô, hoµn chØnh b¸o c¸o TH. líp häc, nép b¸o c¸o TH. GV: Thu b¸o c¸o TH cña HS. GV: Nªu nhËn xÐt tiÕt TH vÒ c¸c mÆt của từng nhóm: +Thái độ học tập. + KÕt qu¶ TH. *Híng dÉn vÒ nhµ: - ¤n l¹i quy t¾c n¾m tay ph¶i vµ quy t¾c bµn tay tr¸i - Xem tríc bµi 31.. TuÇn 17. Ngµy so¹n : 15.12.09 Ngµy d¹y: 17.12.09(Bï). TiÕt 32: bµi 31. BµI TËP VËN DôNG QUY T¾C N¾M TAY PH¶I Vµ QUY T¾C BµN TAY TR¸I.. A. MôC TI£U: - Vận dụng đợc quy tắc nắm tay phải xác định đờng sức từ của ống dây khi biết chiÒu dßng ®iÖn vµ ngîc l¹i. - 76 -.

(77) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 - Vận dụng đợc quy tắc bàn tay trái xác định chiều lực điện từ tác dụng lên dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua đặt vuông góc với đờng sức từ hoặc chiều đờng søc tõ (hoÆc chiÒu dßng ®iÖn) khi biÕt hai trong ba yÕu tè trªn. - Biết cách thực hiện các bớc giải bài tập định tính phần điện từ, cách suy luận l«gic vµ biÕt vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tÕ. B. CHUÈN BÞ:  §èi víi mçi nhãm HS: - 1 èng d©y dÉn kho¶ng tõ 400 vßng . - Mét la bµn. - 1 nguån ®iÖn 3V. - 1 c«ng t¾c. C. PH¦¥NG PH¸P: - Phơng pháp suy luận và thực hiện các bớc giải bài tập định tính và tăng dần yêu cÇu tù lùc cña HS – rÌn luyÖn kh¶ n¨ng biÓu diÔn kÕt qu¶ b»ng h×nh vÏ, kh¶ n¨ng đề xuất và thực hiện các TN kiểm tra. D.TiÕn tr×nh D¹Y - HäC *H§1: GI¶I BµI 1. Trë gióp cña gi¸o viªn Hoạt động của học sinh ? Phát biểu quy tắc nắm tay phải. Vận HS: Quy tắc nắm tay phải dùng để xác dụng quy tắc nắm tay phải để làm gì? định chiều đờng sức từ trong lòng ống d©y khi biÕt chiÒu dßng ®iÖn ch¹y trong èng d©y hoÆc ngîc l¹i. GV: Gọi HS đọc đề bài, nghiên cứu HS: Nªu c¸c bíc tiÕn hµnh gi¶i bµi 1: nªu c¸c bíc gi¶i. NÕu HS gÆp khã a.+ Dùng quy tắc nắm tay phải xác định khăn có thể tham khảo gợi ý cách giải chiều đờng sức từ trong lòng ống dây. trong SGK. + Xác định tên từ cực của ống dây. b.+ Khi đổi chiều dòng điện, dùng quy tắc nắm tay phải xác định lại chiều đờng sức từ ở hai đầu ống dây. + Xác định tên từ cực của ống dây. A B + M« t¶ t¬ng t¸c gi÷a èng d©y vµ nam ch©m. K GV: Thu bµi cña mét sè HS, híng dÉn HS th¶o luËn kÕt qu¶. GV: Yªu cÇu c¸c nhãm lµm TN kiÓm tra.. HS lµm phÇn a, b, theo c¸c bíc nªu trên, xác định từ cực của ống dây cho phần a, b. Nêu đợc hiện tợng xảy ra gi÷a èng d©y vµ nam ch©m.. HS bè trÝ TN kiÓm tra l¹i theo nhãm, quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra, rót ra kÕt luËn. GV: Gọi HS nêu các kiến thức đề cập HS ghi nhớ các kiến thức đợc đề cập đến: + Quy tắc nắm tay phải. đến để giải bài tập 1. + Xác định từ cực của ống dây khi biết chiều đờng sức từ. + T¬ng t¸c gi÷a nam ch©m vµ èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua (t¬ng t¸c gi÷a hai nam ch©m). *H§2: GI¶I BµI 2 GV: Yêu cầu HS đọc đề bài tập 2. GV HS nghiên cứu đề bài 2, vẽ lại hình vào nh¾c l¹i quy íc c¸c kÝ hiÖu vë bµi tËp, vËn dông quy t¾c bµn tay cho biết điều gì, luyện cách đặt bàn* trái để giải bài tập, biểu diễn kết quả tay tr¸i theo quy t¾c phï hîp víi mçi trªn h×nh vÏ. hình vẽ để tìm lời giải cho bài tập 2. GV gäi 3 HS lªn b¶ng biÓu diÔn kÕt HS lªn b¶ng lµm 3 phÇn a, b, c. quả trên hình vẽ đồng thời giải thích c¸c bíc thùc hiÖn t¬ng øng víi c¸c phÇn a, b, c cña bµi 2. Yªu cÇu HS - 77 -.

(78) Trường TH & THCS Hạnh Dịch kh¸c chó ý theo dâi, nªu nhËn xÐt.. Năm học: 2012 - 2013. F S. F N. *. Qua bài 2 HS ghi nhận đợc: Vận dụng quy tắc bàn tay trái xác định đợc chiều lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn d©y dÉn th¼ng có dòng điện chạy qua đặt vuông góc với đờng sức từ hoặc chiều đờng sức từ (hoÆc chiÒu dßng ®iÖn) khi biÕt 2 trong 3 yÕu tè trªn. *H§3: GI¶I BµI 3. GV: Yªu cÇu c¸ nh©n HS gi¶i bµi 3. HS nghiªn cøu gi¶i bµi tËp 3. GV: Gäi 1 HS lªn b¶ng ch÷a bµi. GV híng dÉn HS gi¶i bµi tËp 3 chung HS: Th¶o luËn chung c¶ líp bµi tËp 3. cả lớp để đi đến đáp án đúng. GV đa ra mô hình khung dây đặt H×nh a. H×nh b. H×nh c GV nªu nhËn xÐt chung, nh¾c nhë nh÷ng sai sãt cña HS thêng m¾c.. trong tõ trêng cña nam ch©m gióp HS h×nh dung mÆt ph¼ng khung d©y trong h×nh 30.3 ë vÞ trÝ nµo t¬ng øng víi khung d©y m« h×nh. Lu ý HS khi biÓu diÔn lùc trong h×nh kh«ng gian, khi biÓu diÔn nªn ghi râ ph¬ng, chiÒu cña lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn c¸c c¹nh ë phÝa díi h×nh vÏ.. HS: Söa ch÷a nh÷ng sai sãt khi biÓu diÔn lùc nÕu cã vµo vë.. *H§4: RóT RA C¸C B ¦íC GI¶I BµI TËP-H.D.V.N GV: Hớng dẫn HS trao đổi, nhận xét HS trao đổi, thảo luận chung cả lớp để để đa ra các bớc chung khi giải bài tập đa các bớc giải bài tập vận dụng 2 quy vËn dông quy t¾c n¾m tay ph¶i vµ quy t¾c. t¾c bµn tay tr¸i. * H.D.V.N: - Lµm bµi tËp 30 (SBT). - Híng dÉn HS lµm bµi 30.2 - Xem lại các kiến thức đã học để tiết sau häc bµi 32.. - 78 -.

(79) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. TuÇn 18. Năm học: 2012 - 2013. Ngµy so¹n: 21.12.09 Ngµy d¹y: 22.12.09. TiÕt 33: Bµi 31. HIÖN T¦îNG C¶M øNG §IÖN Tõ.. A. MôC TI£U: 1.KiÕn thøc: - Làm đợc TN dùng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện để tạo ra dòng điện c¶m øng. - M« t¶ c¸ch lµm xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng trong cuén d©y dÉn kÝn b»ng nam ch©m vÜnh cöu hoÆc nam ch©m ®iÖn. - Sử dụng đợc đúng hai thuật ngữ mới, đó là dòng điện cảm ứng và hiện tợng cảm øng ®iÖn tõ. 2. Kü n¨ng: Quan s¸t vµ m« t¶ chÝnh x¸c hiÖn tîng x¶y ra. 3.Thái độ: Nghiêm túc, trung thực trong học tập. B. CHUÈN BÞ:  Đối với GV:- 1 đinamô xe đạp có lắp bóng đèn.  §èi víi mçi nhãm HS: - 1 cuộn dây dẫn có lắp bóng đèn LED. - 1 nam châm vĩnh cửu có trục quay tháo lắp đợc. - 1 nam ch©m ®iÖn + 2 pin 1,5V. C.PH¦¥NG PH¸P: Thùc nghiÖm. D.TiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H§1: PH¸T HIÖN RA C¸CH KH¸C §Ó T¹O RA DßNG §IÖN NGOµI C¸CH DïNG PIN HAY ¾C QUY. ĐVĐ: Ta đã biết muốn tạo ra dòng ®iÖn, ph¶i dïng nguån ®iÖn lµ pin hoÆc HS suy nghÜ tr¶ lêi c©u hái cña GV. HS cã thÓ kÓ ra c¸c lo¹i m¸y ph¸t ®iÖn. ¾c quy. Em cã biÕt trêng hîp nµo kh«ng dïng pin hoÆc ¾c quy mµ vÉn tạo ra dòng điện đợc không? HS:… ? Xe đạp của mình không có pin hay ắc quy, vậy bộ phận nào đã làm cho đèn của xe có thể phát sáng? GV: Trong bình điện xe đạp (gọi là đinamô xe đạp) là một máy phát điện đơn giản, nó có những bộ phận nào, chúng hoạt động nh thế nào để tạo ra dßng ®iÖn? Bµi míi. *H§2: T×M HIÓU CÊU T¹O Vµ HO¹T §éNG CñA §INAM ¤ XE §¹P. GV: Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 31.1 HS: Quan s¸t h×nh 31.1 kÕt hîp víi (SGK) và quan sát đinamô đã tháo vỏ quan sát đinamô đã tháo vỏ, nêu đợc để chỉ ra các bộ phận chính của các bộ phận chính của đinamô: ®inam« + 1 nam ch©m. GV: Gäi 1 HS nªu c¸c bé phËn chÝnh + Cuén d©y cã thÓ quay quanh trôc. của đinamô xe đạp. GV: Yªu cÇu HS dù ®o¸n xem ho¹t HS nªu dù ®o¸n. động của bộ phận chính nào của - 79 -.

(80) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 ®inam« g©y ra dßng ®iÖn? GV: Dựa vào dự đoán của HS, GV đặt vấn đề nghiên cứu phần II *H§3: T×M HIÓU C¸CH DïNG NAM CH¢M VÜNH CöU §Ó T¹O RA DßNG §IÖN. X¸C §ÞNH TRONG TR ¦êNG HîP NµO TH× NAM CH¢M VÜNH CöU Cã THÓ T¹O RA DßNG §IÖN. GV: Yªu cÇu HS nghiªn cøu c©u C1, HS đọc câu C1, nêu đợc dụng cụ TN và nêu dụng cụ cần thiết để tiến hành TN các bớc tiến hành TN. vµ c¸c bíc tiÕn hµnh. GV giao dông cô TN cho c¸c nhãm, HS: C¸c nhãm nhËn dông cô TN, nhãm yªu cÇu HS lµm TN c©u C1 theo nhãm, trëng híng dÉn c¸c b¹n trong nhãm lµm th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u hái. TN , quan s¸t hiÖn tîng, th¶o luËn GV híng dÉn HS c¸c thao t¸c TN: nhãm c©u C1. + Cuộn dây dẫn phải đợc nối kín. + §éng t¸c nhanh, døt kho¸t. GV: Gọi đại diện nhóm mô tả rõ từng HS quan sát , nhận xét rõ: trêng hîp TN t¬ng øng yªu cÇu c©u Dßng ®iÖn xuÊt hiÖn trong cuén d©y dÉn C1. kÝn ë trêng hîp di chuyÓn nam ch©m l¹i gÇn hoÆc ra xa cuén d©y.. GV: Yêu cầu HS đọc câu C2, nêu dự ®o¸n vµ lµm TN kiÓm tra dù ®o¸n theo nhãm. GV: Yªu cÇu HS rót ra nhËn xÐt qua TN c©u C1, C2.. HS dự đoán, sau đó tiến hành TN kiểm tra dù ®o¸n theo nhãm. Quan s¸t hiÖn tîng vµ rót ra kÕt luËn. NhËn xÐt 1: Dßng ®iÖn xuÊt hiÖn trong cuén d©y dÉn kÝn khi ta ®a mét cùc nam ch©m l¹i gÇn hay ra xa mét ®Çu cuén dây đó hoặc ngợc lại.. GV ChuyÓn ý: Nam ch©m ®iÖn cã thÓ t¹o ra dßng ®iÖn hay kh«ng? *H§4: T×M HIÓU C¸CH DïNG NAM CH¢M §IÖN §Ó T¹O RA DßNG §IÖN, TRONG TR¦êNG HîP NµO TH× NAM CH¢M §IÖN Cã THÓ T¹O RA DßNG §IÖN. GV: Tơng tự, yêu cầu HS đọc TN 2, HS nghiªn cøu c¸c bíc tiÕn hµnh lµm nªu dông cô cÇn thiÕt. TN 2. GV: Yªu cÇu HS tiÕn hµnh TN 2 theo nhãm. HS: Tiến hành TN theo nhóm dới sự hGV hớng dẫn HS lắp đặt dụng cụ TN. íng dÉn cña GV. Th¶o luËn theo nhãm Lu ý lâi s¾t cña nam ch©m ®iÖn ®a s©u tr¶ lêi c©u C3. vµo lßng cuén d©y.. Nam ch©m ®iÖn K GV: Híng dÉn HS th¶o luËn c©u C3.. HS: §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi c©u C3. HS nhãm kh¸c tham gia th¶o luËn. HS: Trong khi đóng mạch điện của nam châm điện thì 1 đèn LED sáng. Trong khi ng¾t m¹ch ®iÖn cña nam ch©m ®iÖn thì đèn LED 2 sáng. HS: Khi đóng (ngắt) mạch điện thì - 80 -.

(81) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 dßng ®iÖn trong m¹ch t¨ng (gi¶m) ®i, v× vËy tõ trêng cña nam ch©m ®iÖn thay đổi tăng lên (hoặc giảm) đi.. ? Khi đóng mạch (hay ngắt mạch điện) thì dòng điện có cờng độ thay đổi nh thế nào? Từ trờng của nam châm điện thay đổi nh thế nào? GV chèt l¹i: Dßng ®iÖn xuÊt hiÖn ë cuộn dây dẫn kín trong thời gian đóng hoÆc ng¾t m¹ch ®iÖn cña nam ch©m nghÜa lµ trong thêi gian tõ trêng cña nam ch©m ®iÖn biÕn thiªn. *H§5: T×M HIÓU THUËT NG÷ MíI: DßNG §IÖN C¶M øNG Vµ HIÖN T¦îNG C¶M øNG §IÖN Tõ. GV: Yêu cầu HS đọc phần thông báo HS đọc SGK để hiểu về thuật ngữ: Dòng SGK. ®iÖn c¶m øng , hiÖn tîng c¶m øng ®iÖn tõ. ? Qua TN 1 vµ 2, h·y cho biÕt khi nµo xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng? HS (c¸ nh©n):… *H§6: VËN DôNG -CñNG Cè-H ¦íNG DÉN VÒ NHµ. GV: Yªu cÇu c¸ nh©n HS tr¶ lêi C4, C5. HS ®a ra dù ®o¸n cho c©u -Víi c©u C4: C4. + Nªu dù ®o¸n. HS: Nªu kÕt luËn qua quan + GV lµm TN kiÓm tra s¸t TN kiÓm tra. để cả lớp theo dõi rút HS hoµn thµnh c©u C5. ra kÕt luËn. HS häc thuéc phÇn ghi nhí GV: Gọi HS đọc phần ghi nhớ cuối bài, t¹i líp. yªu cÇu ghi vµo vë. HS đọc phần “Có thể em cha GV: Cho HS đọc phần “Có thể em cha biết”. biÕt”. TuÇn 18 Ngµy so¹n: 23.12.09 Ngµy d¹y: 24.12.09. TiÕt 34: §32. §IÒU KIÖN XUÊT HIÖN DßNG §IÖN C¶M øNG. A. MôC TI£U: 1. KiÕn thøc: - Xác định đợc có sự biến đổi ( tăng hay giảm) của số đờng sức từ xuyên qua tiết diÖn S cña cuén d©y dÉn kÝn khi lµm TN víi nam ch©m vÜnh cöu hoÆc nam ch©m ®iÖn. - Dựa trên quan sát TN, xác lập đợc mối quan hệ giữa sự xuất hiện dòng điện cảm ứng và sự biến đổi của số đờng sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín. - Phát biểu đợc điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. - Vận dụng đợc điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để giải thích và dự đoán những trờng hợp cụ thể, trong đó xuất hiện hay không xuất hiện dòng điện cảm ứng. 2. Kü n¨ng: - Quan s¸t TN, m« t¶ chÝnh x¸c tØ mØ TN. - Ph©n tÝch, tæng hîp kiÕn thøc cò. 3. Thái độ: Ham học hỏi, yêu thích môn học. B.CHUÈN BÞ:  Đối với mỗi nhóm HS: Mô hình cuộn dây dẫn và đờng sức từ của một nam ch©m. C.PH¦¥NG PH¸P: - Sử dụng mô hình đờng sức từ để khảo sát những sự biến đổi mà từ trờng gây ra với cuộn dây dẫn khi xuất hiện dòng điện cảm ứng: “Số đờng sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây thay đổi” D. TiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H§1: KIÓM TRA BµI Cò-Tæ CHøC HO¹T §éNG D¹Y HäC.  KiÓm tra bµi cò: ? Nêu các cách dùng nam châm để tạo HS lên bảng trả lời câu hỏi. HS cả lớp tham gia th¶o luËn c©u tr¶ lêi cña b¹n ra dßng ®iÖn trong cuén d©y dÉn kÝn. - 81 -.

(82) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013. trªn líp. HS cã thÓ ®a ra c¸c c¸ch kh¸c nhau, dù GV hái: Cã trêng hîp nµo mµ nam châm chuyển động so với cuộn dây mà đoán nam châm chuyển động so với cuén d©y mµ trong cuén d©y kh«ng trong cuén d©y kh«ng xuÊt hiÖn dßng xuÊt hiÖn dßng ®iÖn. ®iÖn c¶m øng. GV híng dÉn vµ cïng HS kiÓm tra l¹i nh÷ng trêng hîp HS nªu hoÆc GV cã thÓ gîi ý kiÓm tra trêng hîp nam ch©m chuyển động quay quanh trục của nam châm trùng với trục của ống dây để kh«ng xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng.  §V§: Ta biÕt cã thÓ dïng nam châm để tạo ra dòng điện cảm ứng ở cuén d©y dÉn kÝn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau. Sù xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng kh«ng phô thuéc vµo lo¹i nam ch©m hoÆc tr¹ng th¸i chuyÓn động của nó. Vậy điều kiện nào là điều kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng? Bµi míi. *H§2: KH¶O S¸T Sù BIÕN §æI CñA Sè § ¦êNG SøC Tõ XUY£N QUA TIÕT DIÖN S CñA CUéN D¢Y DÉN KHI MéT CùC NAM CH¢M L¹I GÇN HAY RA XA CUéN D¢Y DÉN TRONG TN T¹O RA DßNG §IÖN C¶M øNG B»NG NAM CH¢M VÜNH CöU (h×nh 32.1 SGK) GV th«ng b¸o: Xung quanh nam ch©m cã tõ trêng. C¸c nhµ b¸c häc cho r»ng chÝnh tõ trêng g©y ra dßng ®iÖn c¶m øng trong cuộn dây dẫn kín. Từ trờng đợc biểu diễn bằng đờng sức từ. Vậy hãy xét HS quan sát hình vẽ 32.1 (SGK) trả lêi c©u hái C1 xem trong các TN trên, số đờng sức từ xuyªn qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y cã biến đổi không HS tham gia th¶o luËn c©u C1: GV: Híng dÉn HS sö dông m« h×nh vµ +Số đờng sức từ tăng. đếm số đờng sức từ xuyên qua tiết diện +Số đờng sức từ không đổi. S cña cuén d©y dÉn khi nam ch©m ë xa +Số đờng sức từ giảm. và khi lại gần cuộn dây để trả lời câu +Số đờng sức từ tăng. hái C1.. HS nhËn xÐt: Khi ®a mét cùc cña nam ch©m l¹i gÇn hay ra xa ®Çu mét cuộn dây dẫn thì số đờng sức từ xuyên qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y dÉn t¨ng hoÆc gi¶m (biÕn thiªn).. GV: Híng dÉn HS th¶o luËn chung c©u C1 để rút ra nhận xét về sự biến đổi số đờng sức từ xuyên qua tiết diện S của cuén d©y khi ®a nam ch©m vµo, kÐo nam ch©m ra khái cuén d©y. GV ChuyÓn ý: Khi ®a mét cùc cña nam ch©m l¹i gÇn hay ra xa mét ®Çu cuén d©y dÉn kÝn th× trong cuén d©y xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. VËy sù xuÊt hiÖn cña dßng ®iÖn c¶m øng cã liªn quan g× đến sự biến thiên số đờng sức từ xuyên - 82 -.

(83) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y hay kh«ng? *H§3:T×M HIÓU MèI QUAN HÖ GI÷A Sù T¡NG HAY GI¶M CñA Sè § ¦êNG SøC Tõ QUA TIÕT DIÖN S CñA CUéN D¢Y VíI Sù XUÊT HIÖN DßNG §IÖN C¶M øNG vµ §IÒU KIÖN XUÊT HIÖN DßNG §IÖN C¶M øNG. GV: Yªu cÇu c¸ nh©n HS tr¶ lêi C2 HS suy nghÜ hoµn thµnh b¶ng 1. b»ng viÖc hoµn thµnh b¶ng 1. GV hớng dẫn đối chiếu, tìm điều kiện HS: Thảo luận để tìm điều kiện xuất xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng vµ nhËn hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. xÐt 1 HS nêu đợc nhận xét 1: Dòng điện cảm øng xuÊt hiÖn trong cuén d©y dÉn kÝn đặt trong từ trờng của một nam châm khi số đờng sức từ xuyên qua tiết diện S cña cuén d©y biÕn thiªn. GV yªu cÇu c¸ nh©n HS vËn dông nhËn xét đó để trả lời C4. HS: + Khi ngắt mạch điện, cờng độ + Khi đóng (ngắt ) mạch điện thì dòng dòng điện trong nam châm điện giảm ®iÖn qua nam ch©m ®iÖn t¨ng hay vÒ 0, tõ trêng cña nam ch©m yÕu ®i, sè giảm? Từ đó suy ra sự biến đổi của số đờng sức từ biểu diễn từ trờng giảm, số đờng sức từ xuyên qua tiết diện S của đờng sức từ qua tiết diện S của cuộn cuén d©y biÕn thiªn t¨ng hay gi¶m. dây giảm, do đó xuất hiện dòng điện c¶m øng. + Khi đóng mạch điện, cờng độ GV híng dÉn HS th¶o luËn C4 vµ nhËn dßng ®iÖn trong nam ch©m ®iÖn t¨ng, tõ xÐt 2. trờng của nam châm mạnh lên, số đờng søc tõ qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y tăng, do đó xuất hiện dòng điện cảm GV: Tõ nhËn xÐt 1 vµ 2, ta cã thÓ ®a ra øng. kÕt luËn chung vÒ ®iÒu kiÖn xuÊt hiÖn HS tự nêu đợc kết luận về điều kiện dßng ®iÖn c¶m øng lµ g×? xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. KÕt luËn: Trong mäi trêng hîp, khi sè đờng sức từ xuyên qua tiết diện S của cuén d©y dÉn kÝn biÕn thiªn th× trong cuén d©y xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. *H§4: VËN DôNG-CñNG Cè-H¦íNG DÉN VÒ NHµ GV gäi 2, 3 HS nh¾c l¹i ®iÒu kiÖn HS ghi nhí ®iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. c¶m øng. GV: Y/c c¸ nh©n HS hoµn thµnh C5: Khi quay núm của đinamô xe đạp, c©u C5, C6. nam ch©m quay theo. Khi 1 cùc cña nam Yêu cầu giải thích tại sao khi cho châm lại gần cuộn dây, số đờng sức từ. - 83 -.

(84) Trường TH & THCS Hạnh Dịch nam ch©m quay quanh trôc trïng víi trôc cña nam ch©m vµ cuén d©y trong TN phÇn më bµi th× trong cuén d©y kh«ng xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng.. Năm học: 2012 - 2013 xuyªn qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y t¨ng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đờng sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện c¶m øng. C6: T¬ng tù C5. GV: Nh vËy kh«ng ph¶i cø nam Khi cho nam ch©m quay theo trôc quay châm hay cuộn dây chuyển động trïng víi trôc cña nam ch©m vµ cuén d©y th× trong cuén d©y xuÊt hiÖn dßng thì số đờng sức từ xuyên qua tiết diện của điện cảm ứng mà điều kiện để cuộn dây không biến thiên, do đó trong trong cuén d©y xuÊt hiÖn dßng ®iÖn cuén d©y kh«ng xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m c¶m øng lµ cuén d©y dÉn ph¶i kÝn øng. và số đờng sức từ xuyên qua tiết diÖn S cña cuén d©y ph¶i biÕn thiªn. * Híng dÉn vÒ nhµ: - “§äc phÇn cã thÓ em cha biÕt”. - Häc vµ lµm bµi tËp 32 (SBT) - Xem tríc bµi 33. TuÇn 19. Ngµy so¹n: 29.12.09 Ngµy d¹y: 30.12.09 Hä vµ tªn häc sinh:………………………………... kiÓm tra häc k× I Líp 9A M«n: VËt lÝ (45 phót ) §iÓm Lêi phª cña gi¸o viªn. §Ò bµi. I- Khoanh tròn vào câu trả lời đúng. ( 4 điểm) Câu1: Trong các công thức sau đây, với U là hiệu điện thế giữa hai đầu dây, I là c ờng độ dòng điện qua dây dẫn, công thức nào sai.. - 84 -.

(85) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013. A. I = U/R B. I = U x R C. R = U/I D. U = I x R Câu 2: Hai dây dẫn bằng đồng và bằng nhôm có cùng tiết diện và khối l ợng nh nhau. Hỏi dây dẫn nào có điện trở lớn hơn, chọn phơng án đúng trong các phơng án sau: A. D©y nh«m cã ®iÖn trë nhá h¬n B. D©y nh«m cã ®iÖn trë lín h¬n C. Hai d©y cã ®iÖn trë b»ng nhau D. Không thể so sánh đợc Câu 3: Khi mắc một bóng đèn vào hiệu điện thế 12V thì dòng điện chạy qua nó có cờng độ 0,4A. Công suất tiêu thụ điện của bóng đèn này có thể nhận giá trị nào trong các giá trị sau: A: P = 4,8W B: P = 4,8J C: P = 4,8KW D: P = 4,8KJ Câu 4: Khi đặt một nam châm thẳng lại gần một ống dây, hiện tợng gì sẽ xẩy ra? A. Chóng lu«n hót nhau B. Chóng lu«n ®Èy nhau C. Chóng kh«ng t¬ng t¸c g× víi nhau nÕu trong èng d©y kh«ng cã dßng ®iÖn ch¹y qua D. Trong mäi ®iÒu kiÖn chóng kh«ng bao giê t¬ng t¸c víi nhau II- Bµi tËp. ( 6 ®iÓm) Câu 1: ( 2 điểm). Xác định chiều của lực điện từ, chiều của dòng điện, chiều đờng sức từ, tªn c¸c cùc tõ trong c¸c trêng hîp sau. A. B. F. S. S C.. N. F . C©u 2: ( 3 ®iÓm). Mét d©y dÉn lµm b»ng v«nfram cã  = 5,5. 10 -8 m ; tiÕt diÖn s = 100 cm, và chiều dài l = 20m, đặt dới hiệu điện thế U=25V a.TÝnh ®iÖn trë cña d©y b. TÝnh nhiÖt lîng to¶ ra trong thêi gian 30 phót Câu 3: (1 điểm). Cho mạch điện nh hình vẽ. Trên bóng đèn Đ ghi 6V – 0,5 A. Hiệu điện thế giữa hai điểm A và B đợc giữ không đổi U = 10V. Biết đèn sáng bình th ờng. Tính điện trở của biến trở khi đó. A B §. - 85 -.

(86) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. TuÇn 19. Năm học: 2012 - 2013. Ngµy so¹n: 30.12.09 Ngµy d¹y: 31.12.09. TiÕt 36: ¤N TËP. A. MôC TI£U - Qua hệ thống câu hỏi, bài tập, HS đợc ôn lại các kiến thức cơ bản đã học về ®iÖn , ®iÖn tõ. - Củng cố, đánh giá sự nắm kiến thức và kỹ năng của học sinh. - RÌn kü n¨ng tæng hîp kiÕn thøc vµ t duy trong mçi HS. B. CHUÈN BÞ : HS: Tr¶ lêi c©u hái «n tËp. C. PHƯƠNG PHáP: Vấn đáp. D. TiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H§1: ¤N TËP Lý THUYÕT 1.Phát biểu nội dung định luật Ôm? 1. Định luật Ôm: Cờng độ dòng điện Viết công thức? Đơn vị các đại lợng ch¹y qua d©y dÉn tØ lÖ thuËn víi hiÖu trong c«ng thøc? điện thế đặt vào hai đầu dây và tỉ lệ nghÞch víi ®iÖn trë cña d©y. C«ng thøc: I = U R Trong đó U là hiệu điện thế, đo bằng vôn, kí hiệu là V; I là cờng độ dòng ®iÖn. ®o b»ng ampe, kÝ hiÖu lµ A; R lµ ®iÖn trë, ®o b»ng «m, kÝ hiÖu lµ Ω . 2. §Þnh luËt ¤m cho ®o¹n m¹ch nèi 2. §o¹n m¹ch nèi tiÕp: R 1 nt R 2 : tiÕp, ®o¹n m¹ch song song vµ c¸c mèi I = I 1 = I2; U = U 1 + U2; liªn quan U 1 R1 R t® = R 1 + R 2 ; = U2. R2. §o¹n m¹ch song song R 1 //R 2 : I = I 1 + I2; U = U 1= U2. 3. §iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã cïng tiết diện và đợc làm từ cùng một loại vËt liÖu th× tØ lÖ thÕ nµo víi chiÒu dµi mçi d©y? 4. §iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã cïng chiều dài và đợc làm từ cùng một loại vËt liÖu th× tØ lÖ thÕ nµo víi tiÕt diÖn cña d©y?. I 1 R2 = I 2 R1 3.D©y dÉn cïng lo¹i vËt liÖu ρ1=ρ2 , 1 1 1 = + ; R R1 R 2. cïng tiÕt diÖn S 1 = S 2 th× ®iÖn trë cña d©y dÉn tØ lÖ thuËn víi chiÒu dµi cña d©y. R 1 l1 . = R 2 l2. 4. §iÖn trë cña d©y dÉn cã cïng chiÒu dài l 1 =l 2 và đợc làm từ cùng loại vật liÖu ρ1=ρ2 tØ lÖ nghÞch víi tiÕt diÖn - 86 -.

(87) Trường TH & THCS Hạnh Dịch 5.ViÕt c«ng thøc tÝnh ®iÖn trë cña vËt dẫn, nêu rõ đơn vị các đại lợng trong c«ng thøc? 6. BiÕn trë lµ g×? Sö dông biÕn trë nh thÕ nµo?. 7. C«ng thøc tÝnh c«ng suÊt ®iÖn?. Năm học: 2012 - 2013 cña d©y. R 1 S1 . = R 2 S2. 5.C«ng thøc tÝnh ®iÖn trë cña vËt dÉn: R= ρ. l S. Trong đó: ρ là điện trở suất ( Ω m) l lµ chiÒu dµi (m). s lµ tiÕt diÖn (m 2 ) 6. BiÕn trë thùc chÊt lµ ®iÖn trë cã thÓ thay đổi trị số điện trở của nó. - M¾c biÕn trë nèi tiÕp trong m¹ch ®iÖn để điều chỉnh cờng độ dòng điện trong m¹ch. 7.C«ng thøc tÝnh c«ng suÊt ®iÖn: 2. 8.C«ng thøc tÝnh c«ng cña dßng ®iÖn? 9. Phát biểu nội dung định luật Jun Len-x¬? ViÕt c«ng thøc? §¬n vÞ c¸c đại lợng trong công thức?. ? Mèi liªn quan gi÷a Q vµ R trong ®o¹n m¹ch m¾c nèi tiÕp, song song nh thÕ nµo? 10.An toµn khi sö dông ®iÖn? Sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng nh thÕ nµo? 11. Nam châm điện có đặc điểm gì gièng vµ kh¸c nam ch©m vÜnh cöu?. P = U.I = I 2.R = UR ; + R 1 nt R 2 cã P = P 1 + P 2 +R 1 // R 2 cã P = P 1 + P 2. 8. A = P .t = U.I.t. + R 1 nt R 2 cã A = A 1 + A 2 ; + R 1 // R 2 cã A = A 1 + A 2 . 9. NhiÖt lîng to¶ ra ë d©y dÉn khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua tØ lÖ thuËn víi b×nh phơng cờng độ dòng điện, với điện trở cña d©y dÉn vµ thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua. C«ng thøc: Q=I 2 .R.t (J) Trong đó: I là cờng độ dòng điện, đo b»ng ampe(A).R lµ ®iÖn trë ®o b»ng ¤m ( Ω ); T ®o b»ng gi©y (s) th× Q ®o b»ng Jun. Q= 0,24 I 2 .R.t (calo) + R 1 nt R 2 :. Q 1 R1 ; = Q 2 R2. + R 1 //R 2 :. Q 1 R2 = Q 2 R1. 10. HS: …SGK /51-52. 11.- Gièng nhau: +Hót s¾t 12.Tõ trêng tån t¹i ë ®©u? Lµm thÕ +T¬ng t¸c gi÷a c¸c tõ cùc cña hai nam nào để nhận biết đợc từ trờng? biểu châm đặt gần nhau. diÔn tõ trêng b»ng h×nh vÏ nh thÕ nµo? - Kh¸c nhau: Nam ch©m vÜnh cöu cho từ trờng ổn định. + Nam ch©m ®iÖn cho tõ trêng m¹nh. 12. Tõ trêng tån t¹i ë xung quanh nam ch©m , xung quanh dßng ®iÖn. Dùng kim nam châm để nhận biết từ 13.Lùc ®iÖn tõ do tõ trêng t¸c dông trêng (SGK tr. 62). lªn dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn th¼ng Biểu diễn từ trờng bằng hệ thống đờng có đặc điểm gì? søc tõ. 14. Trong ®iÒu kiÖn nµo th× xuÊt hiÖn Quy t¾c n¾m tay ph¶i (SGK tr.66): dßng ®iÖn c¶m øng? Xác định chiều đờng sức từ của ống dây khi biÕt chiÒu dßng ®iÖn. - 87 -.

(88) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 13.Quy t¾c bµn tay tr¸i.SGK /74.. 14. §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng SGK / 89 *H§2: ¤N TËP LUYÖN TËP. GV yªu cÇu HS xem l¹i c¸c d¹ng bµi HS xem lại các dạng bài tập đã làm. tập đã học, dạng bài tập nào còn mắc , yªu cÇu GV ch÷a. GV: Giới thiệu đề kiểm tra học kỳ I HS tham kh¶o vµ nghiªn cøu híng lµm c¸c n¨m tríc. *H§3: HDVN - Tiếp tục ôn tập ngững phần đã học - ChuÈn bÞ tèt cho häc kú hai. TuÇn 20. Ngµy so¹n: 05.01.2010 Ngµy d¹y: 06.01.2010. TiÕt 37: Bµi 33. DßNG §IÖN XOAY CHIÒU.. A. MôC TI£U : 1.KiÕn thøc : - Nêu đợc sự phụ thuộc của chiều dòng điện cảm ứng vào sự biếnđổi của số đờng søc tõ qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y. - Phát biểu đợc đặc điểm của dòng điện xoay chiều là dòng điện cảm ứng có chiều luân phiên thay đổi. - Bố trí đợc TN tạo ra dòng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín theo 2 cách, cho nam châm quay hoặc cho cuộn dây quay. Dùng đèn LED để phát hiện sự đổi chiÒu cña dßng ®iÖn. - Dựa vào quan sát TN để rút ra điều kiện chung làm xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiÒu. 2. Kü n¨ng : Quan s¸t vµ m« t¶ chÝnh x¸c hiÖn tîng x¶y ra. 3.Thái độ : Cẩn thận, tỉ mỉ, yêu thích môn học. B. CHUÈN BÞ :  §èi víi mçi nhãm HS : - 88 -.

(89) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 - 1 cuộn dây dẫn kín có hai bóng đèn LED mắc song song ngợc chiều vào mạch ®iÖn. - 2 nam ch©m vÜnh cöu. - CÆp nam ch©m cã trôc quay.  §èi víi GV : - 1 cuộn dây dẫn kín có mắc hai bóng đèn LED song song ngợc chiều có thể quay trong tõ trêng cña nam ch©m. - 1 m« h×nh khung d©y quay trong tõ trêng cña mét nam ch©m. C.PH¦¥NG PH¸P : Thùc nghiÖm. D.TiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H§1 : Tæ CHøC T×NH HUèNG HäC TËP. GV§V§ : Trªn m¸y thu thanh ë nhµ HS nghe tr×nh bµy em cã hai chç ®a ®iÖn vµo m¸y, mét chç cã kÝ hiÖu 6V, cßn chç kia cã kÝ hiÖu AC 220V. Em kh«ng hiÓu c¸c kÝ hiệu đó có ý nghĩa gì ? *H§2 : PH¸T HIÖN DßNG §IÖN C¶M øNG Cã THÓ §æI CHIÒU Vµ T×M HIÓU TRONG TR¦êNG HîP NµO DßNG §IÖN C¶M øNG §æI CHIÒU. HS tiÕn hµnh TN theo nhãm. GV : Yªu cÇu HS lµm TN h×nh 33.1 theo nhãm, quan s¸t kÜ hiÖn tîng x¶y HS quan s¸t kÜ TN, m« t¶ chÝnh x¸c TN ra để trả lời câu hỏi C1. so sánh đợc : Khi đa nam châm từ ngoài GV : Hãyso sánh sự biến thiên số đvào trong cuộn dây, số đờng sức từ êng søc tõ xuyªn qua tiÕt diÖn S cña xuyªn qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y dÉn cuén d©y dÉn kÝn trong 2 trêng hîp. t¨ng, cßn khi kÐo nam ch©m tõ trong ra ngoài cuộn dây thì số đờng sức từ xuyªn qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y dÉn gi¶m. HS : Khi ®a nam ch©m tõ ngoµi vµo GV : Nêu cách sử dụng đèn LED đã trong cuộn dây 1 đèn LED sáng còn khi học ở lớp 7 (đèn LED chỉ cho dòng ®a nam ch©m tõ trong ra ngoµi cuén d©y điện theo một chiều nhất định). Từ đó thì đèn LED thứ 2 sáng . Mà 2 đèn LED cho biÕt chiÒu dßng ®iÖn c¶m øng đợc mắc song song và ngợc chiều nhau, trong 2 trêng hîp trªn cã g× kh¸c đèn LED chỉ cho dòng điện đi theo một nhau ? chiều nhất định. Chiều dòng điện trong 2 trêng hîp trªn lµ ngîc nhau. Kết luận : Khi số đờng sức từ xuyên qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y t¨ng th× dßng ®iÖn c¶m øng trong cuén d©y cã chiÒu ngîc víi chiÒu dßng ®iÖn c¶m ứng khi số đờng sức từ xuyên qua tiết diện đó giảm. *H§3 : T×M HIÓU KH¸I NIÖM MíI : DßNG §IÖN XOAY CHIÒU GV : Yêu cầu cá nhân đọc mục 3- Tìm HS : Dòng điện luân phiên đổi chiều hiÓu kh¸i niÖm dßng ®iÖn xoay chiÒu. gäi lµ dßng ®iÖn xoay chiÒu. GV cã thÓ liªn hÖ thùc tÕ : Dßng ®iÖn HS giíi thiÖu trong m¹ng ®iÖn sinh ho¹t lµ dßng ®iÖn xoay chiÒu. Trªn c¸c dông cô sö dông ®iÖn thêng ghi AC 220V (AC : Dßng ®iÖn xoay chiÒu), hoÆc ghi DC 6V (Dòng điện 1 chiều không đổi). *H§4: T×M HIÓU 2 C¸CH T¹O RA DßNG §IÖN XOAY CHIÒU HS có thể nêu 2 cách đó là cho nam GV : Gäi HS ®a c¸c c¸ch t¹o ra dßng ch©m quay tríc cuén d©y hoÆc cho cuén ®iÖn xoay chiÒu. dây quay trong từ trờng sao cho số đờng - 89 -.

(90) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. GV : Yêu cầu HS đọc câu C2, nêu dự ®o¸n vÒ chiÒu dßng ®iÖn c¶m øng xuÊt hiÖn trong cuén d©y, gi¶i thÝch. GV yªu cÇu lµm TN theo nhãm kiÓm tra dù ®o¸n vµ ®a ra kÕt luËn.. Năm học: 2012 - 2013 søc tõ xuyªn qua tiÕt diÖn cña cuén d©y dÉn kÝn ph¶i lu©n phiªn t¨ng gi¶m. HS nghiªn cøu c©u C2 nªu dù ®o¸n vÒ chiÒu dßng diÖn c¶m øng. HS :Tham gia TN kiÓm tra dù ®o¸n theo nhóm. Thảo luận trên lớp kết quả để đa ra kÕt luËn. C2 : Khi cùc N cña nam ch©m l¹i gÇn cuộn dây thì số đờng sức từ xuyên qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y t¨ng. Khi cùc N ra xa cuộn dây thì số đờng sức từ qua S gi¶m. Khi nam ch©m quay liªn tôc th× số đờng sức từ xuyên qua S luân phiên t¨ng gi¶m. VËy dßng ®iÖn c¶m øng xuÊt hiÖn trong cuén d©y lµ dßng xoay chiÒu. HS nghiªn cøu c©u C3, nªu dù ®o¸n.. GV : Gäi HS nªu dù ®o¸n vÒ chiÒu dßng ®iÖn c¶m øng cã gi¶i thÝch. GV lµm TN kiÓm tra, yªu cÇu c¶ líp quan s¸t . Lu ý HS quan s¸t kü TN. GV : Hớng dẫn HS thảo luận đi đến kÕt luËn cho c©u C3. -Yªu cÇu HS ghi kÕt luËn chung cho 2 trêng hîp. Trôc quay Cuén d©y dÉn. HS quan s¸t TN, ph©n tÝch TN vµ so s¸nh víi dù ®o¸n ban ®Çu. Rót ra kÕt luËn c©u C3 : Khi cuén d©y quay tõ vÞ trí 1 sang vị trí 2 thì số đờng sức từ xuyªn qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y t¨ng. Khi cuén d©y tõ vÞ trÝ 2 quay tiÕp thì số đờng sức từ giảm. Nếu cuộn dây quay liên tục thì số đờng sức từ xuyên qua tiÕt diÖn S lu©n phiªn t¨ng, gi¶m. VËy dßng ®iÖn c¶m øng xuÊt hiÖn trong cuén d©y lµ dßng ®iÖn xoay chiÒu.. KÕt luËn : Khi cho cuén d©y dÉn kÝn quay trong tõ trêng cña nam ch©m hay cho nam ch©m quay tríc cuén d©y dÉn th× trong cuén d©y cã thÓ xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng xoay chiÒu. *H§5 : VËN DôNG-CñNG Cè-H ¦íNG DÉN VÒ NHµ . HS tr¶ lêi c©u hái : Dßng ®iÖn c¶m GV : Yªu cÇu HS nh¾c l¹i ®iÒu kiÖn øng xoay chiÒu xuÊt hiÖn trong cuén xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng xoay dây dẫn kín khi số đờng sức từ xuyên chiÒu trong cuén d©y dÉn kÝn. qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y dÉn kÝn lu©n phiªn t¨ng, gi¶m. HS hoµn thµnh c©u C4 : Khi khung d©y GV : Híng dÉn HS tr¶ lêi c©u hái C4 quay nửa vòng tròn thì số đờng sức từ cña phÇn vËn dông SGK. qua khung d©y t¨ng. Trªn nöa vßng trßn sau, số đờng sức từ giảm nên dòng điện đổi chiều, đèn thứ hai sáng. HS đọc phần ‘‘Có thể em cha biết’’. + +. GV : Dµnh thêi gian cho HS t×m hiÓu phÇn ‘‘Cã thÓ em cha biÕt’’ *Híng dÉn vÒ nhµ : - Häc vµ lµm bµi tËp 33 (SBT) - Xem tríc bµi 34 - 90 -.

(91) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. TuÇn 20. Năm học: 2012 - 2013. Ngµy so¹n: 06.01.2010 Ngµy d¹y: 07.01.2010. TiÕt 38: Bµi 34. M¸Y PH¸T §IÖN XOAY CHIÒU. A.MôC TI£U : 1. KiÕn thøc : - Nhận biết đợc hai bộ phận chính của một máy phát điện xoay chiều, chỉ ra đợc r«to vµ stato cña mçi lo¹i m¸y. - Trình bày đợc nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều. - Nêu đợc cách làm cho máy phát điện có thể phát điện liên tục. 2. KÜ n¨ng : - Quan s¸t, m« t¶ trªn h×nh vÏ. Thu thËp th«ng tin tõ SGK. 3. Thái độ: Thấy đợc vai trò của vật lý và yêu thích môn học. B.CHUÈN BÞ.  §èi víi GV : - Mét m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu nhá. - Một hình vẽ lớn treo lên bảng vẽ sơ đồ cấu tạo 2 loại máy phát điện xoay chiều. C. PHƯƠNG PHáP : Trực quan, đàm thoại. D.TiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H§1: KIÓM TRA BµI Cò-Tæ CHøC T×NH HUèNG HäC TËP.  KiÓm tra bµi cò : - Nªu c¸ch t¹o dßng ®iÖn xoay chiÒu. HS lªn b¶ng tr¶ lêi c©u hái. HS kh¸c chú ý lắng nghe để nêu nhận xét. - Cã 2 c¸ch t¹o ra dßng ®iÖn xoay chiÒu : + Cho nam ch©m quay tríc cuén d©y dÉn kÝn. - 91 -.

(92) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 + Cho cuén d©y dÉn kÝn quay - Nêu hoạt động của đinamô xe đạp. trong từ trờng. Cho biết máy đó có thể thắp sáng đợc HS trả lời loại bóng đèn nào ?  ĐVĐ : Dòng điện xoay chiều lấy ở lới điện sinh hoạt có HĐT 220V đủ để thắp đợc hàng triệu bóng đèn cùng một lúc. Vậy giữa đinamô xe đạp và máy phát ®iÖn ë nhµ m¸y ®iÖn cã ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau ? Bµi míi. *H§2: T×M HIÓU C¸C Bé PHËN CHÝNH CñA M¸Y PH¸T §IÖN XOAY CHIÒU Vµ HO¹T §éNG CñA CHóNG KHI PH¸T §IÖN. GV th«ng b¸o: ë c¸c bµi tríc, chóng ta đã biết cách tạo ra dòng điện xoay chiều. Dựa trên cơ sở đó ngời ta chế t¹o ra 2 lo¹i m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu cã cÊu t¹o nh h×nh 34.1 vµ 34.2. GV treo h×nh 34.1; 34.2 phãng to. Yªu HS quan sát hình vẽ 34.1; 34.2 để trả cÇu HS quan s¸t h×nh vÏ kÕt hîp víi quan sát mô hình máy phát điện trả lời lời câu hỏi C1. Yêu cầu chỉ đợc trên mô h×nh 2 bé phËn chÝnh cña m¸y ph¸t ®iÖn c©u C1. xoay chiÒu. C1 : - Hai bé phËn chÝnh lµ cuén d©y GV híng dÉn th¶o luËn c©u C1, C2. vµ nam ch©m. - Kh¸c nhau : + M¸y ë h×nh 34.1 : R«to lµ cuén d©y, Stato lµ nam ch©m. Cã thªm bé gãp ®iÖn lµ vµnh khuyªn vµ thanh quÐt. +M¸y ë h×nh 34.2 : R«to lµ nam ch©m, Stato lµ cuén d©y. C2 : Khi nam ch©m hoÆc cuén d©y quay thì số đờng sức từ qua tiết diện S của cuén d©y dÉn lu©n phiªn t¨ng gi¶m thu đợc dòng điện xoay chiều trong các m¸y trªn khi nèi hai cùc cña m¸y víi GV hái thªm : c¸c dông cô tiªu thô ®iÖn. + Lo¹i m¸y ph¸t ®iÖn nµo cÇn cã bé HS suy nghÜ tr¶ lêi : gãp ®iÖn ? Bé gãp ®iÖn cã t¸c dông + Lo¹i m¸y cã cuén d©y dÉn quay cÇn cã thªm bé gãp ®iÖn. Bé gãp ®iÖn chØ g× ? V× sao kh«ng coi bé gãp ®iÖn lµ gióp lÊy dßng ®iÖn ra ngoµi dÔ dµng bé phËn chÝnh ? h¬n. + V× sao c¸c cuén d©y cña m¸y ph¸t + Các cuộn dây của máy phát điện đợc điện lại đợc quấn quanh lõi sắt ? quấn quanh lõi sắt để từ trờng mạnh h¬n. + Hai lo¹i m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu + Hai lo¹i m¸y ph¸t ®iÖn trªn tuy cÊu cã cÊu t¹o kh¸c nhau nhng nguyªn t¾c t¹o cã kh¸c nhau nhng nguyªn t¾c ho¹t động đều dựa vào hiện tợng cảm ứng hoạt động có khác nhau không ? ®iÖn tõ. +Nh vËy 2 lo¹i m¸y ph¸t ®iÖn ta võa HS : KÕt luËn : C¸c m¸y ph¸t ®iÖn xét ở trên có các bộ phận chính nào ? xoay chiều đều có 2 bộ phận chính là nam ch©m vµ cuén d©y dÉn. *H§3: T×M HIÓU MéT Sè §ÆC §IÓM CñA M¸Y PH¸T §IÖN TRONG Kü THUËT Vµ TRONG S¶N XUÊT. GV: Yêu cầu HS tự nghiên cứu phần II HS tự nghiên cứu phần II để nêu đợc sau đó yêu cầu 1, 2 HS nêu những đặc một số đặc điểm kĩ thuật : - 92 -.

(93) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 điểm kĩ thuật của máy phát điện xoay +Cờng độ dòng điện đến 2000A. +Hiệu điện thế xoay chiều đến 25000V. chiÒu trong kÜ thuËt : +TÇn sè 50Hz. +Cờng độ dòng điện. +HiÖu ®iÖn thÕ. +C¸ch lµm quay m¸y ph¸t ®iÖn : Dïng +TÇn sè. động cơ nổ, dùng tuabin nớc, dùng cánh +KÝch thíc. qu¹t giã,… +C¸ch lµm quay r«to cña m¸y ph¸t ®iÖn. *H§4: VËN DôNG-CñNG Cè-H¦íNG DÉN VÒ NHµ. GV: Yªu cÇu HS dùa vµo th«ng tin thu HS suy nghÜ tr¶ lêi c©u hái C3. thập đợc trong bài trả lời câu hỏi C3. C3 : Đinamô xe đạp và máy phát điện ë nhµ m¸y ph¸t ®iÖn. - Gièng nhau : §Òu cã nam ch©m vµ cuén d©y dÉn, khi mét trong hai bé phËn quay th× xuÊt hiÖn dßng ®iÖn xoay chiÒu. - Khác nhau : Đinamô xe đạp có kích thíc nhá h¬n vµ C«ng suÊt ph¸t ®iÖn nhỏ, hiệu điện thế, cờng độ dòng điện ở GV: Yêu cầu HS đọc phần “Có thể em đầu ra nhỏ hơn. cha biết” để tìm hiểu thêm tác dụng cña bé gãp ®iÖn. HS đọc phần “Có thể em cha biết” *H.D.V.N : - Häc vµ lµm bµi tËp 34 (SBT) - Xem tríc bµi 35. TuÇn 21. Ngµy so¹n: 11.01.2010 Ngµy d¹y: 13.01.2010. TiÕt 39 :Bµi 35. C¸C T¸C DôNG CñA DßNG §IÖN XOAY CHIÒU. §O C¦êNG §é Vµ HIÖU §IÖN THÕ XOAY CHIÒU.. A. MôC TI£U. 1.KiÕn thøc : - Nhận biết đợc các tác dụng nhiệt, quang, từ của dòng điện xoay chiều. - 93 -.

(94) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 - Bố trí đợc TN chứng tỏ lực từ đổi chiều khi dòng điện đổi chiều. - Nhận biết đợc kí hiệu của ampe kế và vôn kế xoay chiều, sử dụng đợc chúng để đo cờng độ và hiệu điện thế hiệu dụng của dòng điện xoay chiều. 2. KÜ n¨ng : - Sử dụng các dụng cụ đo điện, mắc mạch điện theo sơ đồ, hình vẽ. 3. Thái độ : - Trung thùc, cÈn thËn, ghi nhí sö dông ®iÖn an toµn. - Hợp tác trong hoạt động nhóm. B.CHUÈN BÞ :  §èi víi mçi nhãm HS : - Gi¸ cã g¾n nam ch©m ®iÖn. - 1 nam ch©m vÜnh cöu g¾n trªn gi¸ bËp bªnh. - 1 nguån ®iÖn mét chiÒu 6V. - 1 nguån ®iÖn xoay chiÒu 6V. - 1 ampe kÕ xoay chiÒu. - 1 bóng đèn pin 3V. - 1 c«ng t¾c ®iÖn. - C¸c ®o¹n d©y nèi m¹ch ®iÖn. C.PHƯƠNG PHáP : Trực quan, đàm thoại. D.TiÕn tr×nh D¹Y - HäC. *H§1: KIÓM TRA BµI Cò-Tæ CHøC T×NH HUèNG HäC TËP. ? Dòng điện xoay chiều có đặc điểm HS :- Dßng ®iÖn mét chiÒu lµ dßng ®iÖn g× kh¸c so víi dßng ®iÖn mét chiÒu ? có chiều không đổi theo thời gian ; dßng ®iÖn xoay chiÒu lµ dßng ®iÖn cã chiều luân phiên thay đổi. ? Dòng điện một chiều có những đặc - Dßng ®iÖn mét chiÒu cã t¸c dông ®iÓm g× ? nhiÖt, t¸c dông tõ, t¸c dông ph¸t s¸ng, t¸c dông sinh lý.  §V§ : LiÖu dßng ®iÖn xoay chiều có tác dụng gì ? Đo cờng độ và hiÖu ®iÖn thÕ cña dßng ®iÖn xoay chiÒu nh thÕ nµo ? *H§2: T×M HIÓU C¸C T¸C DôNG CñA DßNG §IÖN XOAY CHIÒU. GV lµm 3 TN biÓu diÔn nh h×nh 35.1, HS quan s¸t vµ tr¶ lêi C1 yªu cÇu HS quan s¸t TN vµ nªu râ mçi + Cho dßng ®iÖn xoay chiÒu ®i qua TN dòng điện xoay chiều có tác dụng bóng đèn dây tóc làm bóng đèn nóng lªn => dßng ®iÖn cã t¸c dông nhiÖt. g× ? + Dòng điện xoay chiều làm bóng đèn cña bót thö ®iÖn s¸ng lªn => dßng ®iÖn xoay chiÒu cã t¸c dông quang. + Dßng ®iÖn xoay chiÒu qua nam ch©m ®iÖn, nam ch©m ®iÖn hót ®inh s¾t .Dßng ®iÖn xoay chiÒu cã t¸c dông tõ. ? Ngoµi 3 t¸c dông trªn, dßng ®iÖn HS : Ngoµi 3 t¸c dông trªn, dßng ®iÖn xoay chiÒu cßn cã t¸c dông sinh lÝ v× xoay chiÒu cßn cã t¸c dông g× ? T¹i dßng ®iÖn xoay chiÒu trong m¹ng ®iÖn sao em biÕt ? sinh ho¹t cã thÓ g©y ®iÖn giËt chÕt ngêi, … GV th«ng b¸o : Dßng ®iÖn xoay chiÒu trong líi ®iÖn sinh ho¹t cã hiÖu ®iÖn thÕ 220V nªn t¸c dông sinh lÝ rÊt m¹nh, g©y nguy hiÓm chÕt ngêi, v× vËy khi sử dụng điện chúng ta phải đảm b¶o an toµn. *ChuyÓn ý : Khi cho dßng ®iÖn xoay chiÒu vµo nam ch©m ®iÖn th× nam ch©m ®iÖn còng hót ®inh s¾t gièng nh khi cho dßng diÖn mét chiÒu vµo nam - 94 -.

(95) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 ch©m. VËy cã ph¶i t¸c dông tõ cña dßng ®iÖn xoay chiÒu gièng hÖt cña HS : Khi dòng điện đổi chiều thì cực từ dòng điện một chều không ? Việc đổi của nam châm điện thay đổi, do đó chiều dòng điện liệu có ảnh hởng đến chiều lực từ thay đổi. lùc tõ kh«ng ? Em h·y thö cho dù HS nªu c¸ch bè trÝ Tn kiÓm tra dù ®o¸n. ®o¸n. GV yªu cÇu HS nªu c¸ch bè trÝ TN kiểm tra dự đoán đó. *H§3: T×M HIÓU T¸C DôNG Tõ CñA DßNG §IÖN XOAY CHIÒU. GV yªu cÇu HS bè trÝ TN nh h×nh 35.2 vµ HS tiÕn hµnh TN theo nhãm, quan 35.3 (SGK) - Hớng dẫn kĩ HS cách bố trí sát kĩ để mô tả hiện tợng xẩy ra, trả TN sao cho quan sát nhận biết rõ, trao đổi lời câu hỏi C2. nhãm tr¶ lêi c©u hái C2. C2 : Trêng hîp sö dông dßng ®iÖn không đổi, Nếu lúc đầu cực N của thanh nam châm bị hút thì khi đổi 6V ~ chiÒu dßng ®iÖn nã sÏ bÞ ®Èy vµ ngîc l¹i. Khi dßng ®iÖn xoay chiÒu ch¹y qua èng d©y th× cùc N cña N S N S thanh nam ch©m lÇn lît bÞ hót, ®Èy. Nguyên nhân là do dòng điện đổi chiÒu. ? Nh vËy t¸c dông tõ cña dßng ®iÖn xoay HS : KÕt luËn : Khi dßng ®iÖn ch¹y chiÒu cã ®iÓm g× kh¸c so víi dßng ®iÖn qua ống dây đổi chiều thì lực từ của mét chiÒu ? èng d©y cã dßng ®iÖn t¸c dông lªn nam châm cũng đổi chiều. *H§4: T×M HIÓU C¸C DôNG Cô §O, C¸CH §O C ¦êNG §é Vµ HIÖU §IÖN THÕ CñA DßNG §IÖN XOAY CHIÒU.. ĐVĐ : Ta đã biết cách dùng ampe kế và vôn kế một chiều (kí hiệu DC) để đo cờng độ dòng điện và hiệu điện thế cña m¹ch ®iÖn mét chiÒu. Cã thÓ dïng dụng cụ này để đo cờng độ dòng điện HS : Khi dòng điện đổi chiều thì kim vµ hiÖu ®iÖn thÕ cña m¹ch ®iÖn xoay của dụng cụ đo đổi chiều. chiều đợc không ? Nếu dùng thì sẽ có hiÖn tîng g× x¶y ra víi kim cña c¸c dụng cụ đó ? HS quan s¸t thÊy kim cña nam ch©m GV m¾c v«n kÕ hoÆc ampe kÕ vµo đứng yên. m¹ch ®iÖn xoay chiÒu, yªu cÇu HS quan s¸t vµ so s¸nh víi dù ®o¸n. K GV th«ng b¸o : Kim cña dông cô ®o đứng yên vì lực từ tác dụng vào kim ~ luân phiên đổi chiều theo sự đổi chiều cña dßng ®iÖn. Nhng v× kim cã qu¸n tính, cho nên không kịp đổi chiều quay và đứng yên. GV giới thiệu : để đo cờng độ và hiệu HS theo dõi GV thông báo, ghi nhớ ®iÖn thÕ cña dßng ®iÖn xoay chiÒu ng- c¸ch nhËn biÕt v«n kÕ, ampe kÕ xoay êi ta dïng v«n kÕ, ampe kÕ xoay chiÒu chiÒu, c¸ch m¾c vµo m¹ch ®iÖn. cã kÝ hiÖu AC ( hay ~). GV lµm TN sö dông v«n kÕ, ampÎ kÕ xoay chiều đo cờng độ, hiệu điện thế xoay chiÒu. - 95 -.

(96) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 GV : Gọi 1 vài HS đọc các giá trị đo đợc, sau đó đổi chỗ chốt lấy điện và gọi Kết luận :+ Đo hiệu điện thế và cờng HS đọc lại số chỉ. độ dòng điện xoay chiều bằng vôn kế vµ ampe kÕ cã kÝ hiÖu lµ Ac (hay ~). GV : Gäi HS nªu l¹i c¸ch nhËn biÕt vôn kế, ampe kế xoay chiều , cách mắc + Kết quả đo không thay đổi khi ta đổi chç hai chèt cña phÝch c¾m vµo æ lÊy vµo m¹ch ®iÖn. GV thông báo về ý nghĩa của cờng độ điện. dßng ®iÖn vµ hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông nh SGK. Gi¶i thÝch thªm gi¸ trÞ hiÖu dông kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ trung b×nh mà là do hiệu quả tơng đơng với dòng ®iÖn mét chiÒu cã cïng gi¸ trÞ. *H§5: VËN DôNG-CñNG Cè-H¦íNGDÉN VÒ NHµ. ? Dßng ®iÖn xoay chiÒu cã nh÷ng t¸c HS : Tr¶ lêi c¸c c©u hái cñng cè cña dụng gì ? Trong các tác dụng đó, tác GV, tù ghi nhí kiÕn thøc t¹i líp. dông nµo phô thuéc vµo chiÒu dßng ®iÖn. ? V«n kÕ vµ ampe kÕ xoay chiÒu cã kÝ hiÖu thÕ nµo ? M¾c vµo m¹ch ®iÖn nh thÕ nµo ? GV : Yªu cÇu c¸ nh©n HS tù tr¶ lêi c©u IV. VËn dông : C3 : S¸ng nh nhau. V× hiÖu ®iÖn thÕ C3 vµ híng dÉn chung c¶ líp th¶o hiÖu dông cña dßng ®iÖn xoay chiÒu tluËn. NhÊn m¹nh hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu ơng đơng với hiệu điện thế của dòng dụng tơng đơng với hiệu điện thế của ®iÖn mét chiÒu cã cïng gi¸ trÞ. dßng ®iÖn mét chiÒu cã cïng trÞ sè GV : Cho HS th¶o luËn C4. A ~ K. B. C4 : Cã. V× dßng ®iÖn xoay chiÒu ch¹y vµo cuén d©y cña nam ch©m ®iÖn vµ t¹o ra một từ trờng biến đổi . Các đờng sức tõ cña tõ trêng trªn xuyªn qua tiÕt diÖn S của cuộn dây B biến đổi. Do đó trong cuén d©y B xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng.. GV lu ý : + Dßng ®iÖn ch¹y qua nam ch©m ®iÖn A lµ dßng ®iÖn xoay chiÒu. +Tõ trêng cña èng d©y cã dßng ®iÖn xoay chiều có đặc điểm gì ? +Tõ trêng nµy xuyªn qua cuén d©y dÉn kÝn B sÏ cã t¸c dông g× ? GV : Nếu không đủ thời gian cho C4 vÒ nhµ. *Híng dÉn vÒ nhµ :- Häc vµ lµm bµi tËp 35 ( SBT). - Xem tríc bµi 36. - 96 -.

(97) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013. TuÇn 21. Ngµy so¹n: 12.01.2010 Ngµy d¹y: 14.01.2010. TiÕt 40: Bµi 36. TRUYÒN T¶I §IÖN N¡NG §I XA.. A. MôC TI£U : 1. KiÕn thøc : - Lập đợc công thức tính năng lợng hao phí do toả nhiệt trên đờng dây tải điện. - Nêu đợc hai cách làm giảm hao phí điện năng trên đờng dây tải điện và lí do vì sao chọn cách tăng hiệu điện thế ở hai đầu đờng dây. 2.Kĩ năng : Tổng hợp kiến thức đã học để đi đến kiến thức mới. 3.Thái độ : Ham học hỏi, hợp tác trong hoạt động nhóm. B. CHUÈN BÞ : - HS «n l¹i kiÕn thøc vÒ c«ng suÊt cña dßng ®iÖn vµ c«ng suÊt to¶ nhiÖt cña dßng ®iÖn. C. PH¦¥NG PH¸P : - Vận dụng kiến thức cũ để giải quyết một vấn đề mới. - HS hoạt động cá nhân kết hợp hoạt động nhóm và thảo luận chung ở lớp để xây dùng bµi häc. D.TiÕn tr×nh D¹Y - HäC : *H§1: KIÓM TRA BµI Cò- Tæ CHøC T×NH HUèNG HäC TËP. GV gọi 1 HS lên bảng viết các công HS viết công thức và giải thích đợc các thøc tÝnh c«ng suÊt cña dßng ®iÖn. kÝ hiÖu cña c«ng thøc : P = U.I ; P = I 2 .R ; P =. U2 R. ;P=. A t. GV(§V§) :+ ë c¸c khu d©n c thêng cã trạm biến thế. Trạm biến thế dùng để HS : +Trạm biến thế ( là trạm hạ thế) dùng để giảm hiệu điện thế từ đờng dây lµm g× ? truyền tải (đờng dây cao thế) xuống hiÖu ®iÖn thÕ 220V. +V× sao ë tr¹m biÕn thÕ thêng ghi kÝ +Dßng ®iÖn ®a vµo tr¹m h¹ thÕ cã hiÖu hiÖu nguy hiÓm kh«ng l¹i gÇn ? điện thế lớn nguy hiểm chết ngời do đó cã ghi kÝ hiÖu nguy hiÓm chÕt ngêi. +HS dù ®o¸n : Ch¾c ch¾n cã lîi. +Tại sao đờng dây tải điện có hiệu ®iÖn thÕ lín ? Lµm thÕ cã lîi g× ? Bµi míi. *H§2: PH¸T HIÖN Sù HAO PHÝ §IÖN N¡NG V× TO¶ NHIÖT TR£N § ¦êNG D¢Y T¶I §IÖN. LËP C ¤NG THøC TÝNH C ¤NG SUÊT HAO PHÝ P hp KHI TRUYÒN T¶I MéT C ¤NG SUÊT §IÖN P B»NG MéT § ¦êNG D¢Y Cã §IÖN TRë R Vµ §ÆT VµO HAI §ÇU § ¦êNG D¢Y MéT HIÖU §IÖN THÕ GV th«ng b¸o : TruyÒn t¶i ®iÖn n¨ng từ nơi sản xuất tới nơi tiêu thụ bằng đờng dây truyền tải. Dùng dây dẫn có nhiÒu thuËn lîi h¬n so víi viÖc vËn chuyÓn c¸c d¹ng n¨ng lîng kh¸c nh than đá, dầu lửa … ? Liệu tải điện bằng đờng dây dẫn nh thế có hao hụt, mất mát gì dọc đờng kh«ng ? GV : Nếu HS không nêu đợc nguyên nhân hao phí trên đờng dây truyền tải. HS chó ý l¾ng nghe GV th«ng b¸o.. HS suy nghÜ tr¶ lêi c©u hái cña GV Nêu nguyên nhân hao phí trên đờng dây truyÒn t¶i.. - 97 -.

(98) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 GV th«ng b¸o nh SGK. GV : Yêu cầu HS tự đọc mục 1 trong HS : + Công suất của dòng điện : SGK, trao đổi nhóm tìm công thức liên P = U.I hÖ gi÷a c«ng suÊt hao phÝ vµ P, U, R. P I= (1) U + C«ng suÊt to¶ nhiÖt hao phÝ: GV : Gọi đại diện nhóm lên trình bày P hp = I 2 . R (2) lập luận để tìm công thức tính P hp . GV +Tõ (1) vµ (2) C«ng suÊt hao phÝ hớng dẫn chung cả lớp đi đến công do toả nhiệt: thøc tÝnh P hp . P hp =. R.P. 2. U2 *H§3: C¡N Cø VµO C ¤NG THøC TÝNH C ¤NG SUÊT HAO PHÝ DO TO¶ NHI ÖT, §Ò XUÊT C¸C BIÖN PH¸P LµM GI¶M C ¤NG SUÊT HAO PHÝ Vµ LùA CHäN C¸CH NµO Cã LîI NHÊT. GV : Yêu cầu các nhóm trao đổi tìm HS trao đổi nhóm - Đại diện nhóm trả lêi c©u hái: c©u tr¶ lêi cho c¸c c©u C1, C2, C3. C1: Cã hai c¸ch lµm gi¶m hao phÝ trªn đờng d©y truyÒn t¶i lµ c¸ch lµm gi¶m R GV: Gọi đại diện các nhóm trình bày hoÆc t¨ng U. c©u tr¶ lêi. Híng dÉn th¶o luËn chung c¶ líp. C2: Biết R = ρ l , chất làm dây đã s Víi c©u C2, GV cã thÓ gîi ý HS dùa chän tríc vµ chiÒu dài đờng dây không vµo c«ng thøc tÝnh R = ρ l . đổi, vËy ph¶i t¨ng S tøc lµ dïng d©y cã s tiÕt diÖn lín, cã khèi lîng lớn, đắt tiền, nặng, dễ gãy, phải có hệ. thống cột điện lớn. Tổng phí để tăng tiÕt diÖn S cña d©y cßn lín h¬n gi¸ trÞ ®iÖn n¨ng bÞ hao phÝ. C3: T¨ng U, c«ng suÊt hao phÝ sÏ gi¶m ? T¹i sao ngêi ta kh«ng lµm d©y dÉn rÊt nhiÒu ( tØ lÖ nghÞch víi U 2 ). Ph¶i chÕ ®iÖn b»ng vµng, b¹c? t¹o m¸y t¨ng hiÖu ®iÖn thÕ. ? Trong hai c¸ch lµm gi¶m hao phÝ HS tr¶ lêi trên đờng dây, cách nào có lợi hơn? Kết luận : Muốn giảm hao phí trên đGV thông báo thêm: Máy tăng hiệu ờng dây truyền tải cách đơn giản nhất là ®iÖn thÕ chÝnh lµ m¸y biÕn thÕ. t¨ng hiÖu ®iÖn thÕ. *H§4:VËN DôNG- CñNG Cè-H ¦íNG DÉN VÒ NHµ . GV: Yªu cÇu HS lµm viÖc c¸ nh©n, lÇn HS: + C4: V× c«ng suÊt hao phÝ tØ lÖ lît tr¶ lêi C4, C5. nghÞch víi b×nh ph¬ng hiÖu ®iÖn thÕ nªn hiÖu ®iÖn thÕ t¨ng 5 lÇn th× c«ng suÊt hao phÝ gi¶m 5 2 = 25 lÇn. + C5: B¾t buéc ph¶i dïng m¸y biÕn GV: Hớng dẫn thảo luận chung cả lớp thế để giảm công suất hao phí, tiết vÒ kÕt qu¶. kiÖm, bít khã kh¨n. *Híng dÉn vÒ nhµ:- Lµm bµi tËp 36 ( SBT) - Xem tríc bµi 37 - 98 -.

(99) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013. TuÇn 22. Ngµy so¹n: 19.01.2010 Ngµy daï y : 20.01.2010. TiÕt 41: Bµi 37. M¸Y BIÕN THÕ A. MôC TI£U: 1.KiÕn thøc: - Nêu đợc các bộ phận chính của máy biến thế gồm 2 cuộn dây dẫn có số vòng khác nhau đợc quấn quanh một lõi sắt chung. - Nêu đợc công dung chung của máy biến thế là làm tăng hay giảm hiệu điện thế theo c«ng thøc. U 1 n1 . = U 2 n2. - Giải thích đợc máy biến thế hoạt động đợc dới dòng điện xoay chiều mà không hoạt động đợc với dòng điện một chiều không đổi. - Vẽ đợc sơ đồ lắp đặt máy biến thế ở hai đầu dây tải điện. 2. Kĩ năng: - Biết vận dụng về hiện tợng cảm ứng điện từ để giải thích các ứng dông trong kÜ thuËt. 3. Thái độ: - Rèn luyện phơng pháp t duy, suy diễn một cách lôgic trong phong c¸ch häc vËt lÝ vµ ¸p dông kiÕn thøc vËt lÝ trong kÜ thuËt vµ cuéc sèng. B.CHUÈN BÞ:  §èi vãi mçi nhãm HS: - 1 m¸y biÕn thÕ nhá (1 cuén 200 vßng, 1 cuén 400 vßng) - 1 nguồn điện xoay chiều 0-12V ( máy biến áp hạ áp, ổ điện di động). - 1 v«n kÕ xoay chiÒu 0-12V, vµ 0-36V. C. PH¦¥NG PH¸P: Thùc nghiÖm D. TiÕn tr×nh D¹Y - HäC *H§1: KIÓM TRA BµI Cò- T¹O T×NH HUèNG HäC TËP. 1. KiÓm tra bµi cò: ? Khi truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng ®i xa th× cã biÖn ph¸p nµo lµm gi¶m hao phÝ ®iÖn n¨ng trên đờng dây tải điện? Biện pháp nào tối u nhất? 2. Tạo tình huống học tập: Để giảm hao phí điện năng trên đờng dây tải điện thì t¨ng U tríc khi t¶i ®iÖn vµ khi sö dông ®iÖn gi¶m hiÖu ®iÖn thÕ xuèng U = 220V. Phải dùng máy biến thế. Máy biến thế cấu tạo và hoạt động nh thế nào? * H§2: T×M HIÓU CÊU T¹O CñA M¸Y BIÕN THÕ. 1. CÊu t¹o: GV: Yêu cầu HS đọc tài liệu và quan s¸t m¸y biÕn thÕ nhá, nªu lªn cÊu t¹o cña m¸y biÕn thÕ. - 99 -.

(100) Trường TH & THCS Hạnh Dịch ? Sè vßng d©y cña 2 cuén gièng hay kh¸c nhau? ? Lâi s¾t cã cÊu t¹o nh thÕ nµo? Dßng ®iÖn tõ cuén d©y nµy cã sang cuén d©y kia đợc không ? Vì sao? GV: Lâi s¾t gåm nhiÒu líp s¾t silic Ðp c¸ch ®iÖn víi nhau mµ kh«ng ph¶i lµ một thỏi đặc. GV chuÈn kiÕn thøc vµ yªu cÇu HS nh¾c l¹i ghi vë.. Năm học: 2012 - 2013. - Cã 2 cuén d©y: Cuén s¬ cÊp vµ cuén thø cÊp cã sè vßng n 1 , n 2 kh¸c nhau. - 1 lâi s¾t pha silic chung. - Dây và lõi sắt đều bọc chất cách điện, nªn dßng ®iÖn cña cuén s¬ cÊp kh«ng truyÒn trùc tiÕp sang cuén thø cÊp. *H§3: T×M HIÓU NGUY£N T¾C HO¹T §éNG CñA M¸Y BIÕN THÕ. 2. Ngtắc hoạt động của máy biến thế. GV: Yªu cÇu HS dù ®o¸n. C1: Khi có hiệu điện thế xoay chiều đặt GV ghi kết quả HS dự đoán lên bảng. vào hai đầu cuộn sơ cấp => bóng đèn + Nếu đặt vào 2 đầu cuộn sơ cấp U 1 s¸ng => cã xuÊt hiÖn dßng ®iÖn ë cuén xoay chiÒu th× tõ trêng cña cuén s¬ thø cÊp. cấp có đặc điểm gì? C2: §Æt vµo 2 ®Çu cuén s¬ cÊp mét hiÖu + Lâi s¾t cã nhiÔm tõ kh«ng? NÕu cã ®iÖn thÕ xoay chiÒu th× trong cuén d©y thì đặc điểm từ trờng của lõi sắt đó đó có dòng điện xoay chiều chạy qua. nh thÕ nµo? Tõ trêng trong lâi s¾t lu©n phiªn t¨ng +Tõ trêng cã xuyªn qua cuén thø cÊp gi¶m. KÕt qu¶ lµ trong cuén thø cÊp kh«ng? HiÖn tîng g× x¶y ra víi cuén xuÊt hiÖn mét dßng ®iÖn xoay chiÒu + thø cÊp? Nếu cuộn thứ cấp đợc nối thành mạch GV yªu cÇu rót ra kÕt luËn vÒ nguyªn kÝn. Mét dßng ®iÖn xoay chiÒu ph¶i do tắc hoạt động của máy biến thế. mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu g©y ra. Bëi vËy ë hai ®Çu cuén thø cÊp cã mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu *H§4: T×M HIÓU T¸C DôNG LµM BIÕN §æI HIÖU §IÖN THÕ CñA M¸Y BIÕN THÕ GV(§V§): Gi÷a U 1 ë cuén s¬ cÊp, U 2 ë cuén thø cÊp vµ sè vßng d©y n 1 vµ n 2 cã mèi quan hÖ nµo? GV: Yªu cÇu HS quan s¸t TN vµ ghi HS: Ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng 1. kÕt qu¶. U1 n U1 n C3: = 1 ; = 1 ; ? Qua kÕt qu¶ TN rót ra kÕt luËn g×? U n U n ❑. 2. U1 U2. //. //. =. 2. n1 n2. //. //. ❑. 2. ❑. ❑. 2. .. ? Nếu n 1 > n 2 thì U 1 nh thế nào đối ®iÖn thÕ ë hai ®Çu mçi cuén d©y tØ với U 2 . Máy đó là máy tăng thế hay hạ Hiệu lÖ víi sè vßng cña mçi cuén d©y. thÕ? U 1 n1 > 1=> U 1 >U 2 m¸y h¹ thÕ. = U 2 n2 ? VËy muèn t¨ng hay gi¶m hiÖu ®iÖn thÕ ë cuén thø cÊp ngêi ta ph¶i lµm U 1 n1 <1 => U 1 <U 2 m¸y t¨ng thÕ. = nh thÕ nµo? U 2 n2 HS: VËy muèn t¨ng hay gi¶m hiÖu ®iÖn thế, ta chỉ việc thay đổi số vòng dây của cuén thø cÊp. *H§5: T×M HIÓU C¸CH L¾P §ÆT M¸Y BIÕN THÕ ë HAI §ÇU §¦êNG D ¢Y T¶I §IÖN GV th«ng b¸o t¸c dông cña m¸y æn ¸p lµ do m¸y cã thÓ tù di chuyÓn con ch¹y ë cuén thø cÊp sao cho U thø cÊp luôn đợc ổn định. ? Để có U cao hàng ngàn vôn trên đ- HS: Dùng máy biến thế lắp ở đầu đờng - 100 -.

(101) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 ờng dây tải điện để giảm hao phí điện dây tải điện tăng hiệu điện thế. n¨ng th× ph¶i lµm nh thÕ nµo? ? Khi sử dụng dùng hiệu điện thế thấp HS: Trớc khi đến nơi tiêu thụ thì dùng th× ph¶i lµm nh thÕ nµo? m¸y biÕn thÕ h¹ hiÖu ®iÖn thÕ. *H§6: VËN DôNG-CñNG Cè-H¦íNG DÉN VÒ NHµ 1. VËn dông: C4: U 1 = 220V; U 2 = 6V; U 2 / = 3V; GV: Yªu cÇu HS lµm bµi n 1 =4000vßng tËp vËn dông C4. n2 = ? ; n2/ = ? U 1 n1 U .n => n2= 2 1 = 6 . 4000 ≈ 109 = U 2 n2 U1 220 U . n U 1 n1 = →n 2 = 2 1 ≈ 54 U 2 n2 U1 Vì n1 và n2 không đổi, nếu n2 thay đổi => U 2 thay đổi. ❑. 2. Cñng cè: ? Qua kÕt qu¶ em cã nhËn xÐt g×?. * Híng dÉn vÒ nhµ : - Trả lời lại C1 đến C4. - ChuÈn bÞ tiÕt sau thùc hµnh.. ❑. ❑. ❑. Ghi nhí: + §Æt mét H§T xoay chiÒu vµo 2 ®Çu cuén s¬ cÊp cña m¸y biÕn thÕ th× ë 2 ®Çu cña cuén thø cÊp xuÊt hiÖn H§T xoay chiÒu. + TØ sè gi÷a H§T ë 2 ®Çu c¸c cuén d©y cña m¸y biÕn thÕ b»ng tØ sè gi÷a sè vßng cña c¸c cuén d©y tơng ứng. ở đầu đờng dây tải về phía nhà máy điện đặt máy tăng thế, ở nơi tiêu thụ đặt máy hạ thÕ.. - 101 -.

(102) Trường TH & THCS Hạnh Dịch TuÇn 22. Năm học: 2012 - 2013 Ngµy so¹n:20.01.2010 Ngµy d¹y: 21.01.2010. TIÕT 42: BµI 38. THùC HµNH VËN HµNH M¸Y PH¸T §IÖN Vµ M¸Y BIÕN THÕ.. a. MôC TI£U: 1. KiÕn thøc : - LuyÖn tËp vËn hµnh m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu. - NhËn biÕt lo¹i m¸y (M¸y nam ch©m quay hoÆc cuén d©y quay). C¸c bé phËn chÝnh cña m¸y. - Cho máy hoạt động, nhận biết hiệu quả tác dụng của dòng điện do máy phát ra kh«ng phô thuéc vµo chiÒu quay. - Cµng quay nhanh th× hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu cuén d©y cña m¸y cµng cao. - LuyÖn tËp vËn hµnh m¸y biÕn thÕ. - NghiÖm l¹i c«ng thøc cña m¸y biÕn thÕ. U 1 n1 . = U 2 n2. - T×m hiÓu hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu cña cuén thø cÊp khi m¹ch hë. - T×m hiÓu t¸c dông cña lâi s¾t. 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng vËn dông m¸y ph¸t ®iÖn vµ m¸y biÕn thÕ . BiÕt t×m tßi thùc tế để bổ sung vào kiến thức học ở lí thuyết. 3. Thái độ: - Nghiêm túc, sáng tạo, khéo léo, hợp tác với bạn. B. DôNG Cô: §èi víi mçi nhãm HS: - 1 máy phát điện xoay chiều nhỏ. - 1 bóng đèn 3V có đế. - 1 m¸y biÕn thÕ nhá, c¸c cuén d©y cã ghi râ sè vßng d©y. - 1 v«n kÕ xoay chiÒu 0-12V. - D©y nèi: 10 d©y. - 1 nguån ®iÖn xoay chiÒu 6V - Máy biến áp hạ áp, 1 ổ điện di động. C.PH¦¥NG PH¸P: Thùc nghiÖm. D. TIÕN TR×NH D¹Y - HäC. * HO¹T §éNG 1: KIÓM TRA LÝ THUYÕT GV nªu yªu cÇu kiÓm tra HS1: H·y nªu bé phËn chÝnh vµ HS1: + M¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu cã hai bé nguyên tắc hoạt động của máy phËn chÝnh lµ nam ch©m vµ cuén d©y. ph¸t ®iÖn xoay chiÒu. + Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là Stato, bộ phận còn lại có thể quay đợc gọi là rôto. + Khi r«to quay, trong cuén d©y dÉn kÝn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. HS2: H·y nªu cÊu t¹o vµ nguyªn HS2: + Hai cuén d©y cã sè vßng d©y kh¸c tắc hoạt động của máy biến thế. nhau, quÊn quanh mét lâi s¾t ( hay thÐp) -đặt cách điện với nhau. + Khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp cña m¸y biÕn thÕ mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu th× ë hai ®Çu cuén thø cÊp xuÊt hiÖn mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu. HS3: Vẽ sơ đồ TN ở hình 38.1. HS3: Thùc hiÖn -. ~ V. HS4: Vẽ sơ đồ TN ở hình 38.2 HS 4: Thùc hiÖn - 102 -.

(103) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013. ~ V 1. V 2. *H§2: VËN HµNH M¸Y PH¸T §IÖN XOAY CHIÒU §¥N GI¶N GV: Phân phối máy phát điện, các phụ HS: + Hoạt động nhóm. kiÖn. + Vận hành có đèn sáng thì báo GV: Yªu cÇu HS m¾c m¹ch ®iÖn theo c¸o GV kiÓm tra. sơ đồ. + Ghi c©u tr¶ lêi C1, C2 vµo b¶n GV: Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u C1, C2. b¸o c¸o. GV nhận xét hoạt động chung của các nhãm råi yªu cÇu HS tiÕn hµnh tiÕp. *H§3: VËN HµNH M¸Y BIÕN THÕ. GV ph¸t dông cô TN, giíi KQ ®o thiÖu qua c¸c phô kiÖn. GV: Giới thiệu sơ đồ hoạt LÇn TN n 1 (vßng) n 2 (vßng) U 1 (v«n) U 2 (v«n) động của máy biến thế. GV: Theo dâi HS tiÕn hµnh 1 200 400 3V TN. 2 200 400 6V n1 GV: Yªu cÇu lËp tØ sè: 3 400 200 6V n2 HS trong nhóm trao đổi C3, HS trả lời C3 vào U1 b¸o c¸o. vµ råi nhËn xÐt. U2. GV: Lµm l¹i TN nh trªn nhng rót mét phÇn lâi s¾t ë HS: Máy biến thế hoạt động kém hơn, công thức m¸y biÕn thÕ ra. So s¸nh nghiệm của máy biến thế không còn đúng nữa hoạt động của máy biến thế so víi lóc tríc. GV: Yªu cÇu HS b¸o c¸o kÕt qu¶ GV đối chiếu kết quả. KÕT QU¶ THùC HµNH: 1. Vận hành máy phát điện đơn giản: - Sơ đồ TN ở hình 38.1. C1: Khi m¸y quay cµng nhanh th× hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu d©y ra cña m¸y cµng lín. HiÖu ®iÖn thÕ lớn nhất đạt đợc là 6V. C2.Khi đổi chiều quay của máy thì đèn vẫn sáng, kim vôn kế vẫn quay. V 2. VËn hµnh m¸y biÕn thÕ. - Sơ đồ TN ở hình 38.2.. ~. ~. V 1. ®o LÇn TN 1 2 3. KQ. V 2. n 1 (vßng). n 2 (vßng). U 1 (vßng). U 2 (vßng). 200 200 400. 400 400 200. 3V 6V 6V. 6V 12V 3V. - 103 -.

(104) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013. C3: Quan hÖ gi÷a sè ®o hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu hai cuén d©y cña m¸y biÕn thÕ vµ sè vßng cña c¸c cuén d©y: Sè ®o c¸c hiÖu ®iÖn thÕ tØ lÖ víi sè vßng cña c¸c cuén d©y *H§4: CñNG Cè - H¦íNG DÉN VÒ NHµ. 1. Cñng cè ? Qua bµi TH em cã nhËn xÐt g× ? ? Kết quả thu đợc so với lí thuyết có giống nhau không? 2. Híng dÉn:- HS chuÈn bÞ bµi tæng kÕt ch¬ng II: §iÖn tõ häc. - HS chuÈn bÞ ra vë bµi tËp, lµm tríc phÇn I tù kiÓm tra.. - 104 -.

(105) Trường TH & THCS Hạnh Dịch TuÇn 23. Năm học: 2012 - 2013 Ngµy so¹n: 25.01.2010 Ngµy d¹y: 27.01.2010. TiÕt 43: Bµi 39. TæNG KÕT CH¦¥NG II: §IÖN Tõ HäC.. A. MôC TI£U: 1. KiÕn thøc: - Ôn tập và hệ thống hoá những kiến thức về nam châm, từ trờng, lực từ, động cơ ®iÖn, dßng ®iÖn c¶m øng, dßng ®iÖn xoay chiÒu, m¸y biÕn thÕ. - LuyÖn tËp thªm vµ vËn dông c¸c kiÕn thøc vµo mét sè trêng hîp cô thÓ. 2. Kĩ năng: - Rèn đợc khả năng tổng hợp, khái quát kiến thức đã học. 3. Thái độ: - Khẩn trơng, tự đánh giá đợc khả năng tiếp thu kiến thức. B. CHUÈN BÞ: HS tr¶ lêi c¸c c©u hái cña môc “tù kiÓm tra” trong SGK. C. PHƯƠNG PHáP: HS hoạt động tự lực kết hợp trao đổi nhóm. D. TiÕn tr×nh D¹Y - HäC *H§1: HS B¸O C¸O TR¦íC LíP Vµ TRAO §æI KÕT QU¶ Tù KIÓM TRA 1.Muèn biÕt ë mét ®iÓm A trong kh«ng gian cã tõ trêng hay kh«ng, ta lµm nh sau: §Æt t¹i A mét kim nam ch©m, nÕu thÊy cã lùc tõ t¸c dông lªn kim nam ch©m th× ë A cã tõ trêng. 2.C. 3. Quy t¾c bµn tay tr¸i.SGK/ 74. 4.D. 5. Khi khung d©y dÉn kÝn quay trong tõ trêng cña mét nam ch©m vÜnh cöu th× trong khung d©y xuÊt hiÖn mét dßng ®iÖn c¶m øng xoay chiều vì số đờng sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biÕn thiªn. 6. Đặt kim nam châm tự do-kim nam châm định theo hớng Bắc Nam địa lí, đầu quay về hớng Bắc địa lí là từ cực Bắc của kim nam GV yªu ch©m. cÇu HS báo cáo tr- 7. a.Quy tắc nắm tay phải để xác định chiều đờng sức từ trong lßng èng d©y. SGK/66. íc líp vµ b.H×nh vÏ: trao đổi kÕt qu¶ tù kiÓm tra (tõ c©u 1đến câu 9). + 8.Gièng nhau: Cã hai bé phËn chÝnh lµ nam ch©m vµ cuén d©y dÉn. Kh¸c nhau: Mét lo¹i cã R«to lµ cuén d©y, mét lo¹i cã R«to lµ nam ch©m. 9.Hai bé phËn chÝnh lµ nam ch©m vµ khung d©y dÉn. - Khung quay đợc vì khi ta cho dòng điện một chiều vào khung d©y th× tõ trêng cña nam ch©m sÏ t¸c dông lªn khung d©y nh÷ng lùc ®iÖn tõ lµm cho khung quay. * H§2: LUYÖN TËP, VËN DôNG MéT Sè KIÕN THøC C ¥ B¶N. 10. Cho hình vẽ: Hãy xác định chiều 10. Đờng sức từ do cuộn dây của nam cña lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn ®iÓm N ch©m ®iÖn t¹o ra t¹i N híng tõ tr¸i sang cñad©ydÉn. ph¶i. ¸p dông quy t¾c bµn tay tr¸i, lùc tõ híng tõ ngoµi vµo trong vµ vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh vÏ. N K. + -. +. - 105 -.

(106) Trường TH & THCS Hạnh Dịch -. Năm học: 2012 - 2013 11a. Để giảm hao phí do toả nhiệt trên đờng dây. N K. + -. b. Gi¶m ®i 100 2 = 10000 lÇn.. +. 11a. Vì sao để vận tải điện năng đi xa ngêi ta ph¶i dïng m¸y biÕn thÕ? b. Trên cùng một đờng dây tải điện, nếu dùng máy biến thế để tăng hiÖu ®iÖn thÕ ë 2 ®Çu d©y dÉn lªn 100 lÇn th× c«ng suÊt hao phÝ v× to¶ nhiÖt trên đờng dây sẽ giảm đi bao nhiêu lÇn? c. n1=4400 vßng, n2=120 vßng, U 1=220 V . U 2=? 12.Gi¶i thÝch v× sao kh«ng thÓ dïng dòng điện không đổi để chạy máy biÕn thÕ.. c. VËn dông c«ng thøc ra U 2=. U 1 n1 = U 2 n2. suy. U 1 . n2 220 . 120 = =6 V n1 4400. 12. Dòng điện không đổi không tạo ra từ trờng biến thiên, số đờng sức từ xuyên qua tiÕt diÖn S cña cuén thø cÊp kh«ng biến đổi nên trong cuộn này không xuất hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. 13. Trêng hîp a. Khi khung d©y quay quanh trục PQ nằm ngang thì số đờng søc tõ xuyªn qua tiÕt diÖn S cña khung dây luôn không đổi, luôn bằng 0. Do đó trong khung d©y kh«ng xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. 13.Trêng hîp nµo khung d©y kh«ng xuÊt hiÖn dßng ®iÖn xoay chiÒu? H·y HS ch÷a bµi cña m×nh. gi¶i thÝch t¹i sao? a. Khung d©y quay quanh trôc PQ n»m ngang. b. Khung d©y quay quanh trôc AB thẳng đứng. GV chuÈn kiÕn thøc. * Hớng dẫn về nhà: - Tiếp tục ôn tập tốt kiến thức đã học.. - Xem tríc bµi 1 ch¬ng III - ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ quang häc ë líp 7 TuÇn 23 Ngµy so¹n: 26.01.2010 Ngµy d¹y: 28.01.2010 Ch¬ng III: QUANG HäC.. TiÕt 44: Bµi 40. HIÖN T¦îNG KHóC X¹ ¸NH S¸NG.. A. MôC TI£U: 1. KiÕn thøc: - Nhận biết đợc hiện tợng khúc xạ ánh sáng. - Mô tả đợc TN quan sát đờng truyền của ánh sáng đi từ không khí sang nớc và ngîc l¹i. - Phân biệt đợc hiện tợng khúc xạ ánh sáng với hiện tợng phản xạ ánh sáng. - Vận dụng đợc kiến thức đã học để giải thích một số hiện tợng đơn giản do sự đổi híng cña ¸nh s¸ng khi truyÒn qua mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i trêng g©y nªn. 2. KÜ n¨ng: - BiÕt nghiªn cøu 1 hiÖn tîng khóc x¹ ¸nh s¸ng b»ng TN. - BiÕt t×m ra quy luËt qua mét hiÖn tîng. 3. Thái độ: Có tác phong nghiên cứu hiện tợng để thu thập thông tin. B. CHUÈN BÞ: §èi víi mçi nhãm HS: - Mét b×nh thuû tinh b»ng nhùa trong. - 106 -.

(107) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 - Mét b×nh chøa níc s¹ch. - Mét ca móc níc. - Mét gi¸ cã g¾n b¶ng kim lo¹i s¬n ®en. - Mét tÊm nhùa cã g¾n hai nam ch©m nhá vµ cã b¶ng v¹ch. - 1 nguồn sáng có thể tạo đợc chùm sáng hẹp ( có thể dùng bút laze để HS dễ quan s¸t tia s¸ng). - Miếng xốp phẳng, mềm có thể cắm đóng đinh đợc. - 3 chiếc đinh ghim. C. PH¦¥NG PH¸P. 1. Ôn: - Ôn lại định luật truyền thẳng của ánh sáng. - Ph¬ng ph¸p che khuÊt. 2. Bµi gi¶ng: - Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm. - Lu ý: TN hình 40.3 sgk độ cao của cột nớc trong bình phải lớn hơn chiều ngang của bình để tránh hiện tợng phản xạ toàn phần ( góc tới phải nhỏ hơn 48 0 30 ’ ). D. tiÕn tr×nh d¹y – häc *H§1: GIíI THIÖU CH¦¥NG TR×NH-§ÆT VÊN §Ò - §Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng - §Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng: đợc phát biểu thế nào? Trong môi trờng trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đờng th¼ng. - Có thể nhận biết đợc đờng truyền - Nhận biết đờng truyền của tia sáng cña tia s¸ng b»ng nh÷ng c¸ch nµo? b»ng nh÷ng c¸ch: + Quan s¸t vÕt cña tia s¸ng trªn mµn ch¾n. + Quan sát bóng tối của một vật nhỏ đặt trên đờng truyền của tia sáng (phơng ph¸p che khuÊt). GV: YcÇu HS lµm TN nh h×nh 40.1 HS: Chiếc đũa nh gãy từ mặt phân cách nªu hiÖn tîng. giữa hai môi trờng mặc dù đũa thẳng ở GV(§V§): §Ó gi¶i thÝch t¹i sao nh×n ngoµi kh«ng khÝ. thấy đũa bị gãy ở trong nớc, ta nghiên cøu hiÖn tîng khóc x¹ ¸nh s¸ng. *H§2: T×M HIÓU Sù KHóC X¹ ¸NH S¸NG Tõ KH ¤NG KHÝ VµO N ¦íC GV: Yêu cầu HS đọc và nghiên cứu HS quan sát và đọc => nhận xét: mục 1 rút ra nhận xét về đờng truyền - ánh sáng từ S đến I truyền thẳng. cña tia s¸ng. - ánh sáng từ I đến K truyền thẳng. + Gi¶i thÝch t¹i sao trong m«i trêng - ánh sáng đi từ S đến mặt phân cách nớc không khí ánh sáng truyền thẳng? rồi đến K bị gãy tại K. + T¹i sao ¸nh s¸ng bÞ g·y t¹i mÆt 2. KÕt luËn: ph©n c¸ch? Tia s¸ng ®i tõ kh«ng khÝ sang níc th× bÞ g·y khóc t¹i mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai N S môi trờng. Hiện tợng đó gọi là hiện tợng khúc xạ ánh sáng. i 3.Mét vµi kh¸i niÖm. I P Q - I lµ ®iÓm tíi, SI lµ tia tíi. r - IK lµ tia khóc x¹. - §êng NN ’ vu«ng gãc víi mÆt ph©n - Chiếu tia sáng SI, đánh K dÊu ®iÓm K c¸ch lµ ph¸p tuyÕn t¹i ®iÓm tíi. trên nền, đánh dấu N ®iÓm I,K nèi S, I, - SIN lµ gãc tíi, kÝ hiÖu lµ i. ’ s¸ng tõ S tíi K K là đờng truyền ánh - KIN ’ lµ gãc khóc x¹, kÝ hiÖu lµ r. ’ T¹i sao biÕt tia khóc x¹ IK n»m trong - MÆt ph¼ng chøa tia tíi SI vµ ph¸p ' mÆt ph¼ng tíi? Cã ph¬ng ¸n nµo kiÓm tuyÕn NN ’ lµ mÆt ph¼ng tíi. ’ tra nhận định trên? 4. ThÝ nghiÖm: H×nh 40.2. GV chuÈn kiÕn thøc. C1: Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng Yªu cÇu HS vÏ l¹i kÕt luËn b»ng h×nh tíi. Gãc khóc x¹ nhá h¬n gãc tíi. vÏ. C2: Phơng án TN: Thay đổi hớng của N S - 107 i I P Q.

(108) Trường TH & THCS Hạnh DịchN K ’ ’ ' ’. Năm học: 2012 - 2013 tia tới, quan sát tia khúc xạ, độ lớn góc tíi, gãc khóc x¹. 5. KÕt luËn: ¸nh s¸ng tõ kh«ng khÝ sang níc. - Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi. - Gãc khóc x¹ nhá h¬n gãc tíi.. H§3: T×M HIÓU Sù KHóC X¹ CñA TIA S¸NG KHI TRUYÒN Tõ N¦íC SANG KH¤NG KHÝ. -Yêu cầu HS đọc dự đoán và nêu ra dự 1. Dự đoán. ®o¸n cña m×nh. Dù ®o¸n: -Ph¬ng ¸n TN kiÓm tra. GV ghi l¹i dù ®o¸n cña HS lªn b¶ng. 1. TN kiÓm tra. - Yªu cÇu HS nªu l¹i TN kiÓm tra. HS bè trÝ TN: GV chuÈn l¹i kiÕn thøc cña HS vÒ c¸c +Nh×n ®inh ghim B kh«ng nh×n thÊy bíc lµm TN. ®inh ghim A. - Yªu cÇu HS nghiªn cøu tµi liÖu vµ +Nh×n ®inh ghim C kh«ng nh×n thÊy tr×nh bµy c¸c bíc lµm TN. ®inh ghim A, B. - Yªu cÇu HS tr×nh bµy C5. Nối đỉnh A;B;C là đờng truyền của tia - Nhận xét đờng của tia sáng, chỉ ra s¸ng tõ A tíi B tíi C tíi m¾t. ®iÓm tíi, tia tíi, tia khóc x¹, xÏ ph¸p C6: §êng truyÒn cña tia s¸ng tõ níc tuyến tại điểm tới. So sánh độ lớn góc sang không khí bị khúc xạ tại mặt phân khóc x¹ vµ gãc tíi. c¸ch gi÷a níc vµ kh«ng khÝ. - ¸nh s¸ng ®i tõ kh«ng khÝ sang m«i *- Gièng nhau: Tia khóc x¹ n»m trong trêng níc vµ ¸nh s¸ng ®i tõ m«i trêng mÆt ph¼ng tíi. nớc sang môi trờng không khí có đặc - Kh¸c nhau: +¸nh s¸ng ®i tõ kh«ng ®iÓm g× gièng nhau vµ kh¸c nhau? khÝ sang níc: Gãc khóc x¹ nhá h¬n gãc tíi N + ¸nh s¸ng ®i tõ níc sang kh«ng khÝ: C Gãc khóc x¹ lín h¬n gãc tíi 3.KÕt luËn: r Q P Khi tia s¸ng truyÒn tõ níc sang B kh«ng khÝ th×: - Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi i - Gãc khóc x¹ lín h¬n gãc tíi. N’. A. VËN DôNG HiÖn tîng khóc x¹ ¸nh s¸ng. - Tia tíi gÆp mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i trêng trong suèt bÞ g·y khóc t¹i mÆt ph©n c¸ch vµ tiÕp tôc ®i vµo m«i trêng trong suèt thø hai. - Gãc khóc x¹ kh«ng b»ng gãc tíi. C8: Gi¶i C8: - Khi cha đổ nớc vào bát, ta không nhìn thấy đầu dới của thích hiện t- chiếc đũa. Trong không khí, ánh sáng chỉ có thể đi theo đờng ợng nêu ra ở thẳng từ đầu dới đũa đến mắt. Nhng những điểm trên chiếc đũa phần mở bài. thẳng đã chắn mất đờng truyền đó nên tia sáng này không đến đợc mắt. - 108 C7: Ph©n biÖt c¸c hiÖn tîng khóc x¹ vµ ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.. *H§4: CñNG CèHiÖn tîng ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. - Tia tíi gÆp mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i trêng trong suèt bÞ h¾t trë l¹i m«i trêng trong suèt cò. - Gãc ph¶n x¹ b»ng gãc tíi..

(109) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 - Giữ nguyên vị trí đặt mắt và đũa. Đổ nớc vào bát tới một vị trí nào đó, ta lại nhìn thấy A. - H×nh vÏ: Kh«ng cã tia s¸ng ®i theo M¾t đờng thẳng nối A với mắt. Một tia sáng AI đến mặt nớc, bị khúc xạ đi đợc tới mắt nên ta nhìn thấy A. Híng dÉn vÒ nhµ: - Tr¶ lêi c©u hái: 1. HiÖn tîng khóc x¹ ¸nh s¸ng lµ g×? Ph©n biÖt hiÖn tîng ph¶n x¹ vµ hiÖn tîng khóc x¹ ¸nh s¸ng. 2. Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a ¸nh s¸ng ®i tõ m«i trêng kh«ng khÝ vµo níc vµ ¸nh s¸ng ®i tõ m«i trêng níc ra kh«ng khÝ. 3. Lµm c¸c bµi tËp 40 SBT. Xem tríc bµi 41. Tuaà n 24. Ngà y soạ n : 02.02.2010 Ngaø y daï y : 04.02.2010. TIẾ T 45: BAØ I 41. QUAN HỆ GIỮ A GÓ C TỚ I VAØ GÓ C KHÚ C XẠ I. MUÏ C TIEÂ U : 1. Kiế n thứ c : - Mô tả sự thay đổ i củ a gó c khú c xạ khi gó c tớ i tă n g hoặ c giả m . - Mô tả đượ c tí nghiệm thể hiệ n mố i quan hệ giữ a gó c tớ i và gó c khú c xạ . 2. Kỹ nă n g: Thự c hiệ n đượ c thí nghiệ m về khú c xạ á n h sá n g. Biế t đo gó c tớ i và gó c khúc xạ để rú t ra qui luậ t . - 109 -.

(110) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 3. Thá i độ : nghiê m túc ,sá n g tạ o . II. CHUAÅ N BÒ:  Đố i vớ i họ c sinh: . 1 mieá n g thuyû tinh trong suoá t hình baù n nguyeä t . . 1 miế n g gỗ phẳ n g hoặ c 1 miế n g xố p . 3 ñinh ghim . Thướ c đo gó c . III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y - HOÏ C Hoạ t độ n g họ c củ a Họ c sinh Trợ giú p củ a Giá o viê n GV: Yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i * Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bài cũ sau: + Hiệ n tượ n g khú c xạ á n h sá n g HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV laø gì? +Phâ n biệ t sự khá c nhau giữ a tia sá n g đi từ nướ c sang khô n g khí và đi từ khô n g khí sang nướ c ? GV(Đặ t vấ n đề ) : Khi gó c tớ i tă n g thì gó c khú c xạ có thay đổ i khô n g? Trình bà y 1 phương á n để kiể m tra * Hoạ t độ n g 2: Nhậ n biế t sự thay đổ i hiệ n tượ n g đó ? củ a gó c khú c xạ theo gó c tớ i : I. Sự thay đổ i gó c khú c xạ theo gó c tớ i : 1. Thí nghieä m HS nghiê n cứ u SGK & tiế n hà n h TN GV: Hướ n g dẫ n HS là m thí nghiệ m theo sự hướ n g dẫ n củ a GV + Yê u cầ u HS đặ t khe hở 1 củ a miế n g thuỷ tinh đú n g tâ m củ a tấ m bìa hình trò n chia độ HS tieá n haø n h TN + Kieå m tra caù c nhoù m khi xaù c ñònh HS : trả lờ i C1: vò trí caà n coù cuû a ñinh ghim A / HS :Aù n h sá n g từ A truyề n tớ i I bị I GV yê u cầ u HS trả lờ i C1. chắ n rồ i truyề n tớ i A / bị đinh ghim A che khuaá t . GV : có thể gợ i ý cho HS vớ i cá c - Khi maé t nhìn thaá y ñinh ghim A caâ u hoû i sau: chứ n g tỏ : á n h sá n g từ A phá t ra + Khi naø o maé t ta nhìn thaá y hình ,truyề n đế n khe hở I và o miế n g thuỷ ả n h củ a đinh ghim A qua miế n g tinh rồ i đế n mắ t thuyû tinh? / / - Khi chæ nhìn thaá y A coù nghóa laø A đã che khuấ t I và A,do đó á n h sá n g từ + khi maé t ta chæ nhìn thaá y ñinh A phá t ra khô n g đế n mằ t được . ghim A / , chứ n g tỏ điề u gì? - 110 -.

(111) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Vậ y đườ n g nố i cá c vị trí A, I, A / là đườ n g truyề n củ a tia sá n g từ đinh ghim A tớ i mắ t . HS tieá n haø n h laøm C2 HS dự a và o bả n g kế t quả TN suy nghĩ vaø ruù t ra keá t luaä n 2. Kế t luậ n : Khi á n h sá n g truyề n từ khoâ n g khí sang thuyû tinh: + Gó c khú c xạ nhỏ hơn gó c tớ i +Khi gó c tớ i tă n g (hoặ c giả m ) thì gó c khú c xạ cũ n g tă n g (hoặ c giả m ) HS đọ c tà i liệ u /SGK. Năm học: 2012 - 2013. GV yê u cầ u HS trả lờ i C2. GV: Khi á n h sá n g truyề n từ khô n g khí sang thuyû tinh ,goù c khuù c xaï vaø gó c tớ i quan hệ vớ i nhau như thế naø o ?. GV yê u cầ u HS đọ c phầ n mở - Khi á n h sá n g truyề n từ khô n g khì rộ n g/SGK ? Nế u á n h sá n g đi từ mô i trườ n g sang nướ c đề u tuâ n theo qui luậ t nà y : . Gó c tớ i giả m thì góc khú c xạ giả m khô n g khí sang nướ c có tuâ n theo qui luaä t naø y khoâ n g? . Gó c khú c xạ < gó c tớ i . Gó c tớ i = 0  gó c khú c xạ = 0 * Hoạ t độ n g 3: vậ n dụ n g- hướ ng dẫ n veà nhaø HS laø m C3 caù nhaâ n HS vẽ hình và o vở &1 HS lê n bả n g vẽ GV yê u cầ u HS là m C3 (cá nhâ n ) HS trả lờ i câ u hỏ i củ a Gv + Aù n h sá n g khô n g truyề n từ A B  GV : + Mắ ë t có nhìn thấ y vậ t A mắ t đó n tia khú c xạ . Vì vậ y chỉ nhìn khô n g? Vì sao? +Mắ t nhìn thấ y B chứ n g tỏ thấ y ả n h củ a A đó là B. ñieà u gì? ( B laø gì cuû a A?) + Aù n h sá n g có truyề n từ A M + Xá c định điể m tớ i nố i B vớ i M cắ t khô n g ? vì sao? maë t phaâ n caù c h taï i I IM laø tia khuù c xaï . +Xá c định điể m tớ i bằ n g các h + Nố i A vớ i I ta đượ c tia tớ i  đườ n g nà o ? Tia nà o là tia tớ i ? Tia khú c truyeà n aù n h saù n g laø AIM. xaï ? + Đườ n g truyề n củ a á n h sá n g từ ? Đế n ? * Hướ n g dẫ n về nhà : - HS laø m C4 vaø BT baø i 41/SBT - Nắ m vữ n g mố i quan hệ giữ a gó c tớ i và gó c khú c xạ . - Đọ c phầ n “có thể em chưa biế t ” - 111 -.

(112) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013. PHAÀ N GHI BAÛ N G I/Sự thay đổ i gó c khú c xạ theo gó c tớ i : 1- Thí nghieä m C1 C2: Tia sá n g đi từ khô n g khí và o thuỷ tinh ,bị khú c xạ tạ i mặ t phâ n cá c h giữ a khô n g khí và thuỷ tinh, AI: tia tớ i ,I’A : tia khú c xạ , Gó c NIA: gó c tớ i , goù c N ’ IA ’ :goùc khuù c xaï 2- Kế t luậ n : Khi truyề n từ khô n g khí sang thuỷ tinh: - Gó c khú c xạ nhỏ hơn gó c tớ i . - Gó c tớ i tă n g (giảm ) thì gó c khú c xạ cũ n g tă n g (giả m ) 3- Mở rộ n g:/SGK IIVaä n duï n g: C3: (veõ hình 41.2) -Nố i B vớ i M cắ t PQ tạ i I -Nố i I vớ i A ta có đườ n g truyề n củ a tia sá n g từ A đế n mắ t .. I. B A Tuaà n 24. Ngà y soạ n : 24.02.2010 Ngaø y daï y : 25.02.2010. TIEÁT 46: BAØI 42. THAÁU KÍNH HOÄI TUÏ. I. MUÏ C TIEÂ U: 1. Kiế n thứ c : - Nhậ n dạ n g được thấ u kính hộ i tụ . - Mô tả đượ c sự khú c xạ củ a các tia sá n g đặ t biệ t ( tia tớ i đi ngang qua quang tâ m , tia đi qua tiê u điể m ,tia // vớ i trụ c chính ) qua thấ u kính hộ i tụ . - Vậ n dụ n g kiế n thức đã họ c để giả i bà i tậ p đơn giả n về thấ u kính hộ i tụ và giả i thích hiệ n tượ n g gặ p trong thự c tế . 2. Kỹ nă n g : Biế t là m thí nghiệ m dự a trê n cá c yê u cầ u củ a kiế n thứ c trong SGK tìm ra ñaë c ñieå m cuû a thaá u kính hoä i tuï . 3. Thá i độ : nhanh nhẹ n , nghiê m tú c . II. CHUAÅ N BÒ : - 112 -.

(113) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013  Moã i nhoù m HS: - 1 Thaá u kính hoä i tuï coù f = 10-12 cm - 1 giaù quang hoï c . - 1 mà n hứ n g để quan sá t đườ n g truyề n củ a tia sá n g . - 1 nguoà n saù n g laser goà m 3 tia saù n g //. III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y - HOÏ C Hoạt độ n g của họ c sinh Trợ giú p củ a Giá o viê n Gv yê u câ u Hs trả lờ i cá c câ u hỏ i * Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bà i cũ sau: + Nê u quan hệ giữ a gó c tớ i và HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV goù c khuù c xaï ? + So sá n h gó c tớ i và gó c khú c xạ k hi á n h sá n g từ mô i trườ n g khô n g khí sang mô i trườ n g nướ c và ngượ c laï i ? + Giaû i thích vì sao nhìn vaä t trong nướ c ta thườ n g thấ y vậ t nằ m cao hôn vò trí thaä t ? * Hoạ t độ n g 2: Tìm hiể u đặ t điể m củ a GV(Đặ t vấ n đề ) : như SGV/ Tr 218 thaá u kính hoäi tuï I. Ñaë c ñieå m cuû a TK hoä i tuï 1. Thí nghieä m : HS đọ c SGK & tiế n hà n h là m TN theo sự hướ n g dẫ n củ a GV HS quan sá t TN trả lờ i C1 C1: Chuø m tia khuùc xaï ra khoû i TK laø chuø m tia hoä i tuï . HS : chỉ ra tia tớ i và tia ló trê n hình 42.2 C 2. GV yê u cầ u Hs đọ c trong SGK GV: hướ n g dẫ n HS bố trí TN  tiế n haø n h TN(sau khi GV kieå m tra maï c h điệ n , bố trí dụ n g cụ đã hợ p lý chưa) GV :yê u cầ u quan sá t để trả lờ i C1. GV thô n g bá o thế nà o thì đượ c gọ i là tia tớ i , tia ló  thự c hiệ n C2. * Hoạ t độ n g 3: Nhậ n biế t hình dạ n g cuû a TK hoä i tuï : - 113 -.

(114) Trường TH & THCS Hạnh Dịch 2. Hình daï n g cuû a TK hoâ ò tuï HS: quan sá t phầ n giữ a và phầ n rìa cuû a TKHT C3 C3: TKHT laø m baè n g vaä t lieä u trong suố t (thuỷ tinh hoặ c nhự a ), phầ n rìa mỏ n g hơn phầ n giữ a. Năm học: 2012 - 2013 GV: yeâ u caà u HS quan saù t TKHT: phầ n giữ a và phầ n rìa. TKHT đượ c laø m baè n g gì?. * Hoạ t độ n g 4: Tìm hiể u cá c khá i nieä m truï c chính , quang taâ m , tieâ u điể m , tiê u cự củ a TK hộ i tụ . II. Truï c chính, quang taâ m , tieâ u ñieå m , tiê u cự củ a TK hộ i tụ . 1. Truï c chính: HS quan saù t TN cuû a GV laø m  chæ ra tia qua TK cho tia loù truyeà n thaú n g khoâ n g bị đổ i hướ n g HS đọ c phầ n thô n g bá o về trụ c chính trong SGK 2. Quang taâ m HS quan sá t TN củ a GV là m và đọc phaà n thoâ n g baù o SGK veà khaù i nieä m quang taâ m 3. Tieâ u ñieå m HS quan saù t TN  ñieå m hoä i tuï cuû a caù c tia loù naè m treâ n truï c chính HS thả o luậ n nhóm để trả lờ i C5 HS tieá p tuï c quan saù t Tn cuû a GV : khi chiế u chù m tia tớ i và o mặ t bê n kia củ a TK thì chuø m tia loù vaã n hoä i tuï taï i 1 ñieå m. GV thoâ n g baù o caù c h nhaä n bieá t vaø kyù hieä u cuû a TKHT (nhö hình 42.3) GV yeâ u caà u HS veõ hình 42.3/SGK 114. GV: là m TN bằ n g bộ đè n Laser HS quan saù t tia naø o qua TK truyeà n thẳ n g khô n g bị đổ i hướ n g? GV thoâ n g baù o khaù i nieä m truï c chính. GV: laø m TN Hs quan saù t : chieá u tia sá n g tớ i bấ t kỳ đế n thấ u kính hộ i tụ , đề u đi thẳ n g,khô n g đổ i hướ n g .Điể m đó gọ i là quang tâ m . GV: là m Tn chiế u 3 tia sá n g tớ i // trụ c chính đ iể m hộ i tụ nằ m ở đâ u ? --> C5 GV: thoâ n g baù o khaù i nieä m tieâ u ñieå m GV là m TN khi chiế u chù m sá n g tớ i vaø o maë t beâ n kia cuû a TK thì chuø m tia loù coù ñaë c ñieå m gì ?-->C6. HS : ruù t ra keá t luaä n : moã i TK coù 2 tieâ u GV: Moã i TKHT coù maá y tieâ u ñieå m ? điể m F và F / ,cá c h đề u quang tâ m . 4. Tiê u cự HS: Đọ c thô n g bá o /SGK và quan sá t GV thô n g bá o khá i niệ m tiê u cự TN cuû a GV HS: Tia tớ i đi qua tiê u điể m F thì tia ló GV: là m TN chiế u tia tớ i đi qua tiê u - 114 -.

(115) Trường TH & THCS Hạnh Dịch // vớ i trụ c chính.. Năm học: 2012 - 2013 ñieå m cuû a TK thì thaá y tia loù nhö theá nà o vớ i trụ c chính? GV hướ n g dẫ n vẽ hình. *Hoạ t độ n g 5: vậ n dụ n g – Củ n g cố Hướ n g dẫ n về nhà HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV. GV yê u cầ u Hs trả lờ i cá c câ u hỏ i sau:+ Neâ u caù c h nhaä n bieá t TK hoä i tuï + Cho biế t đặ c điể m đườ n g truyeà n cuû a moä t soá tia saù n g qua TK HS: Cá nhâ n suy nghĩ và trả lờ i C7,C8 hộ i tụ . GV yeâ u caà â u HS laø m C7,C8 * Hướ n g dẫ n về nhà : Hoï c baø i 42 vaø laø m laï i BT C4, C7 PHAÀ N GHI BAÛ N G I/ Ñaë c ñieå m cuû a thaá u kính hoä i tuï 1-Thí nghieäm C1: Chuø m tia khuùc xaï ra khoû i TK laø chuø m tia hoä i tuï .  Tia sá n g đi tớ i TK gọ i là tia tớ i , tia khú c xạ ra khỏ i TK gọ i là tia ló . C2: veõ hình 42.2 2- Hình daï n g cuû a thaá u kính hoä i tuï + Thấ u kính hộ i tụ là m bằ n g vậ t liệ u trong suố t (thuỷ tinh hoặ c nhự a ) + Phầ n rìa mỏ n g hơn phầ n giữ a . + Qui ước vẽ thấ u kính và ký hiệ u (hình 42.3). F. o. F. II/Trụ c chính, quang tâm , tiê u điể m , tiê u cự , củ a thấ u kính hộ i tu ï : 1-Trụ c chính: tia sá n g tớ i vuô n g gó c vớ i mặ t thấ u kính hộ i tụ có tia truyề n thẳ n g khô n g đổ i hướ n g trù n g vớ i 1 đườ n g thẳ n g gọ i là trụ c chính. 2- Quang taâm : truï c chính caé t TK hoä i tuï taï i O, ñieå m O laø quang taâ m . Tia sá n g đi qua quang tâ m đi thẳ n g khô n g đổ i hướ n g. 3- Tiê u điể m : Tia ló // trục chính và cắ t trụ c chính tạ i F / , F đố i xứ n g vớ i F / qua O F vaø F / goï i laø 2 tieâ u ñieå m cuû a TK . 4- Tiê u cự : Là khoả n g cá c h từ tiê u điể m tố i quang tâ m OF = OF / = f . III/Vaä n duï n g: - 115 -.

(116) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Tuaà n 25. Năm học: 2012 - 2013. Ngà y soạ n : 25.02.2010 Ngaø y daï y : 26.02.2010. TIẾT 47: BAØI 43. ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THAÁU KÍNH HOÄI TUÏ. I. MUÏ C TIEÂ U: 1. Kiế n thứ c : - Nê u đượ c trong trườ n g hợ p nà o TKHT cho ả n h thậ t và cho ả n h ả o củ a mộ t vậ t và chỉ ra đượ c đă ïc điể m củ a các ả n h nà y . - Dù n g cá c tia sá n g đặ c biệ t dự n g đượ c ả n h thậ t và ả n h ả o củ a mộ t vậ t qua TKHT. 2. Kó naê n g: - Rè n kĩ nă n g nghiê n cứ u hiệ n tượ n g tạ o ả n h củ a TKHT bă n g thự c nghiệ m - Rè n kĩ nă n g tổ n g hợ p thô n g tin thu thậ p đc để khá i quá t hoá hiệ n tượ n g 3. Thá i độ : Phá t huy đượ c sự say mê khoa họ c . II. CHUAÅ N BÒ:  Đố i vớ i mỗ i nhó m họ c sinh: 1 thấ u kính hộ i tụ có tiê u cự khoả n g 12 cm. 1 giá quang họ c ; 1 câ y nế n cao khoả n g 5 cm; 1 mà n để hứ n g ả n h. II. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y - HOÏ C Hoạ t độ n g củ a họ c sinh Trợ giú p củ a giá o viê n *Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bài cũ & đặ t vấ n đề . - 116 -.

(117) Trường TH & THCS Hạnh Dịch HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV. HS thự c hiệ n như hình 43.1 nhậ n xé t * Hoạ t độ n g 2: Tìm hiể u đặ c điể m ả n h củ a mộ t vật tạ o bở i TKHT I. Đặ c điể m ả n h củ a 1 vậ t tạ o bở i TKHT 1. Thí nghieä m HS bố trí TN theo hướ n g dẫ n củ a GV + Đặ t vậ t ngoà i tiê u cự ; quan sá t và trả lờ i C1 C1: Aû n h thậ t ngược chiề u vớ i vậ t + Ñaë t vaä t gaà n vaø o TK tieá n haø n h TN C2 C2:Dịch vậ t lạ i gầ n TK ta thu đượ c ả n h thậ t cù n g chiề u vớ i vậ t . + Đặ t vậ t trong khoả n g tiê u cự dịch chuyể n mà n để quan sá t ả n h  t hả o luậ n để trả lờ i C3 C3:Đặ t vậ t trong khoả n g tiê u cự ,mà n sá t TK. TưØ từ dịch chuyể n mà n ra xa TK ,khô n g hứ n g được ả n h ở trê n mà n . Đặ t mắ t ở trê n đườ n g truyề n củ a tia ló ,ta quan sá t thấ y ả n h cù n g chiề u ,lớ n hơn vậ t .Đó là ả n h ả o và khô n g hứ n g đượ c trê n mà n . 2. Ghi caùc nhaä n xeù t vaø o baû n g 1/117 HS thaû o luaä n vaø ghi caùc keá t quaû thu đượ c và o bả n g 1/SGK11. Năm học: 2012 - 2013 GV: yê u cầ u Hs trả lờ i cá c câ u hỏ i sau:+ Haõ y neâ u caù c ñaë c ñieå m caù c tia saù n g qua TKHT? + Haõ y neâ u caù c h nhaä n bieá t TKHT? + Biể u diễ n đườ n g truyề n củ a 3 tia saù n g ñi qua TKHT ? GV(Đặ t vấ n đề ) : như SGK. GV hướ n g dẫ n HS bố trí TN như Hình 43.2/SGK + Đặ t vậ t ngoà i khoả n g tiê u cự quan sá t , thả o luậ n nhó m để trả lờ i C1. + Dòch chuyeå n vaä t gaà n laï i TK  quan sá t , thả o luậ n nhó m & trả lờ i C2. + Đặ t vậ t trong tiê u cự  quan sá t ả n h ( dịch chuyể n mà n từ từ )  đặ t mắ t ở trê n đườ n g truyề n củ a tia ló quan saù t aû n h ruù t ra nhaä n xeù t .. GV: Ghi caù c keá t quaû vaø o baû n g 1/SGK GV: yê u cầ u HS nghiê n cứ u SGK rồ i trả lờ i ả n h tạ o bở i TK như thế naø o ?. II. Cá c h dự n g ả n h GV: hướ n g dẫ n chỉ cầ n vẽ 2 trong 1. Dự n g ả n h củ a điểm sá n g S tạ o bở i 3tia sá n g đặ c biệ t . Giao điể m củ a 2 TKHT tia ló ( đồ n g qui ) là S / , S / gọ i là aû n h cuû a S. - 117 -.

(118) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 GV yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i sau: + Chù m tia tớ i xuấ t phá t từ S qua TK cho chù m tia ló đồ n g qui ở S / . S / laø gì cuû a S? + Cầ n sử dụ n g mấ y tia sá n g xuấ t phá t từ S để xá c định S / ? GV thoâ n g baù o khaù i nieä m aû n h cuû a ñieå m saù n g. GV: Yê u cầ u thự c hiệ n C4(cá nhâ n ). HS trả lờ i cá c câ u hỏ i +S / laø aû n h cuû a ñieå m saù n g S + Chæ caà n veõ 2 trong 3 tia saù n g ñaë c bieä t. HS thự c hiệ n C4 cá nhâ n và o vở . * Hoạ t độ n g 3: Dự n g ả n h củ a 1 vậ t sá n g AB tạ o bở i TKHT B. I. A’. F/. A. F. O. GV hướ n g dẫ n thự c hiệ n C5. B’. HS trả lờ i cá c câ u hỏ i - Tia tớ i đi qua quang tâm sẽ cho tia loù ñi thaú n g. - Tia tớ i // trụ c chính sẽ cho tia ló đi qua tieâ u ñieå m F / - Tia tôí ñi qua tieâ u ñieå m F seõ cho tia ló // vớ i trụ c chính. - Chæ caà n veõ 2 trong 3 tia ,ta seõ tìm đượ c giao điể m ,chính là ả n h B / củ a B HS thự c hiệ n C5 ( 1 HS lê n bả n g vẽ ). Hướ n g dẫ n vẽ : + Tia tớ i xuấ t phá t từ B qua quang taâ m cho tia loù nhö theá naø o ? + Tia tớ i xuấ t phá t từ B song song vớ i trụ c chính sẽ cho tia ló như thế naø o ? + Tia tớ i xuấ t phá t từ B qua tiê u ñieå m F thì tia loù seõ nhö theá naø o ? + Caà n veõ bao nhieâ u tia treâ n ?. HS nê u nhậ n xé t : Vậ t đặ t ngoà i khoả n g tiê u cự sẽ cho ả n h thậ t , ngượ c chiề u vớ i vậ t và nhỏ hơn vậ t .. GV: Yê u cầ u HS thự c hiệ n + Tìm aû n h cuû a A nhö theá naø o ? ( Nế u HS khô n g trả lờ i đượ c GV hướ n g dẫ n từ B / hạ vuô n g gó c vớ i truï c chính cuû a TK , caé t truï c chính taï i ñieå m A / .A / laø aû n h cuû a ñieå m A. A / B / là ả n h củ a vậ t AB tạ o bở i TKHT) + Quan saù t hình veõ neâ u nhaä n xeù t về ả n h củ a vậ t khi đặ t ngoà i khoả n g tiê u cự. HS thự c hiệ n. GV: Hướ n g dẫ n HS vẽ tương tự nê u - 118 -.

(119) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Nhậ n xé t : khi vậ t đặ t trong khoả n g tiê u cự cho ả n h ả o ,lớ n hơn vậ t và cù n g chiề u vớ i vậ t . * Hoạ t độ n g 4:Củ ng cố – vậ n dụ n g HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a Gv. HS đọ c ghi nhớ / SGK HS là m C6,C7 theo hướ n g dẫ n. Năm học: 2012 - 2013 nhaä n xeù t veà ñaë c ñieå m aû n h cuû a vaä t khi đặ t trong khoả n g tiê u cự. GV: yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i sau: + Neâ u ñaë c ñieå m cuû a aû n h cuû a 1 vậ t tạ o bở i TKHT? + Nê u cá c h dự n g ả n h củ a 1 vậ t qua TKHT? + Yê u cầ u và i HS đọ c ghi nhớ /SGK. GV: Hướ n g dẫ n HS là m C6 ( f=12cm; d = 36cm, h=1cm) + Xeù t 2 tam giaù c vuoâ n g ABO vaø A/B/O + Xeù t 2 tam giaù c vuoâ n g A / BO vaø OIF / + Chứ n g minh 2 tam giá c đồ n g daï n g ( g-g) + Laä p tæ soá , suy ra keá t quaû *H ướ n g dẫ n về nhà : là m BT 43.4 43.6/SBT PHAÀ N GHI BAÛ N G I/ Đặ c điể m củ a ả n h củ a mộ t vậ t tạ o bở i thấ u kính hộ i tu ï : 1- Thí nghieä m a- Đặ t vậ t ngoà i khoả n g tiê u cự C1:Aû n h thậ t ,ngượ c chiề u vớ i vậ t C2: Dịch vậ t và o gầ n TK hơn vẫ n thu đượ c ả n h ở trê n mà n . Đó là ả n h thậ t ,ngượ c chiề u vớ i vậ t . b- Đặ t vậ t trong khoả n g tiê u cự C3: Aû n h cù n g chiề u vớ i vậ t và lớ n hơn vậ t . Đó là ả n h ả o khô n g hứ n g đượ c treâ n maø n . 2- Ghi caù c nhaä n xeù t vaø o baû n g 1/SGK 117 II/ Cá c h dự n g ả n h 1- Dự n g ả n h củ a 1 điể m sá n g S tạ o bở i TKHT C4:Dù n g 2 trong 3tia đã họ c để vẽ S F. o. F. - 119 -.

(120) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. S’. Năm học: 2012 - 2013. 2-Dự n g ả n h củ a 1 vậ t sá n g AB tạ o bở i TKHT C5:Dự n g 2 trong 3 tia , giao điể m củ a 2 tia ló là ả n h B / củ a điể m B. Từ B / hạ vuô n g gọ c vớ i trụ c chính , cắ t trục chính tạ i A / . A / là ả n h củ a vậ t AB tạ o bở i TKHT. - Khi vậ t đặ t ngoà i khoả n g tiê u cự thì cho ả n h thậ t , ngượ c chiề u và nhỏ hôn vaâ t . - Khi vậ t đặ t trong khoả n g tiê u cự thì cho ả n h ả o cù n g chiề u và lớ n hơn vaä t .. III/ Vaä n duï n g :. - 120 -.

(121) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Tuaà n 25. Năm học: 2012 - 2013. Ngà y soạ n : 03.03.2010 Ngaø y daï y : 04.03.2010. TIEÁT 48: BAØI 44. THAÁU KÍNH PHAÂ N KYØ. I. MUÏ C TIEÂ U : 1. Kiế n thứ c : - Nhậ n dạ n g đượ c TKPK. - Vẽ đượ c đườ n g truyề n củ a hai tia sá n g đặ c biệ t (tia tớ i đi qua quang tâm và song song vớ i trụ c chính),qua TKPK. - Vậ n dụ n g các kiế n thức đã họ c để giả i thích mộ t và i hiệ n tượ n g trong thự c tieã n . 2. Kó naê n g: - Biế t tiế n hà n h thí nghiệm bằ n g cá c phương phá p như bà i TKHT.Từ đó rú t ra được đặc điể m củ a TKPK. - Rè n đượ c kĩ nă n g vẽ hình 3. Thá i độ : Nghiê m tú c , cộ n g tá c vớ i bạ n để thự c hiệ n đượ c thí nghiệ m . II. CHUAÅ N BÒ:  Đố i vớ i mỗ i họ c sinh: - 1 TKPK có tiê u cự 12 cm. - 1 giaù quang hoï c . - 1 nguoà n saù n g phaù t ra 3 tia saù n g song song. - 1 mà n g hứ n g để quan sá t đườ n g truyề n củ a tia sá n g III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y - HOÏ C : Hoạt độ n g của họ c sinh Trợ giú p củ a giá o viê n * Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bà i cũ GV: yê u cầ u Hs trả lờ i cá c câ u hỏ i : HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a Gv + Đố i vớ i TKHT khi nà o ta thu đượ c ả n h thậ t , khi nà o ta thu đượ c ả n h ả o ? Nê u cá c h dự n g ả n h củ a mộ t vậ t sá n g trướ c TKHT? HS có thể nê u dự đoá n GV(Đặ t vấ n đề ) : Thấ u kính phâ n kỳ có đặ c điể m gì khá c vớ i TKHT? * Hoạ t độ n g 2: Tìm hiể u đặ c điể m TKPK I. ÑAË C ÑIEÅM CUÛA TKPK 1. Quan saù t vaø tìm caùc h nhaä n bieá t - 121 -.

(122) Trường TH & THCS Hạnh Dịch HS quan saù t caù c TK maø GV yeâ u caà u vaø neâ u nhaä n xeù t  laø m C1 vaø C2 C2 : Phầ n rìa dà y hơn phầ n giữ a , là m baè n g vaä t lieä u trong suoá t HS bố trí TN theo hướ n g dẫ n củ a GV  quan saù t caù c tia loù  nhaä n xeù t ñaëc ñieå m. củ a chù m tia ló  trả lờ i C3 C3: Chuø m tia loù loe roä n g ra. Năm học: 2012 - 2013 GV: đưa ra 2 loạ i TK ( Hộ i tụ và phaâ n kyø ) GV: yê u cầ u nhậ n xé t 2 loạ i TK có gì gioá n g nhau vaø khaù c nhau? TK naø o laø TKHT? TK coø n laï i coù ñaë c ñieå m gì? GV yê u cầ u HS tự bố trí thí nghiệ m /SGK ? Haõ y tieá n haø n h TN quan saù t caù c tia tớ i // trụ c chính củ a TK thì chù m tia ló sau TK như thế nà o ?trả lờ i C3. Gv giớ i thiệ u tiế t diệ n củ a mộ t số thaá u kính phaâ n kyø bò caé t theo moä t mặ t phẳ n g vuô n g gó c vớ i mặ t TK vaø kyù hieä u cuû a TKPK. HS nghe giớ i thiệ u. *Hoạ t độ n g 3: Tìm hiể u trụ c chính , quang tâ m , tiê u điể m , tiê u cự củ a TKPK II. TRUÏ C CHÍNH, QUANG TAÂ M , TIÊ U ĐIỂ M , TIÊ U CỰ CỦ A TKPK 1. Truï c chính HS quan saù t laï i TN hình 44.1 vaø TN củ a GV để trả lờ i C4. HS đọ c thô n g tin trong SGK 2. Quang taâ m. GV yeâ u caà u HS laø m laï i TN hình 44.1 quan sá t cá c tia ló , đá n h dấ u cá c tia tớ i và cá c tia ló . Dù n g thướ c kiể m tra  trả lờ i C4 GV: Yê u cầ u HS đọ c phầ n thô n g baù o veà truï c chính trong SGK. - 122 -.

(123) Trường TH & THCS Hạnh Dịch HS đọ c tà i liệ u và trả lờ i cá c câ u hỏ i veà quang taâ m. 3. Tieâ u ñieå m HS là m lạ i TN 44.1 dự đoá n cá c tia ló keù o daø i. HS keù o daø i caù c tia loù baè n g buù t chì  nhậ n xé t  trả lờ i C5 theo nhó m C5 caù c tia loù keù o daø i caé t nhau taï i 1 ñieå m treâ n truï c chính. HS thự c hiệ n. Hs neâ u nhaä n xeù t veà tieâ u ñieå m : moã i TK đề u có 2 tiê u điểm nằm ở 2 bê n TK và cá c h đề u quang tâ m . 4. Tiê u cự HS tự đọ c phầ n thô n g bá o khá i niệ m tiê u cự và trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a Gv - Tiê u cự là khoả n g các h giữ a quang tâ m đế n tiê u điể m . (OF = OF / = f ) * Hoạ t độ n g 4: Vậ n dụ ng – củ n g cố Hướ n g dẫ n về nhà HS thự c hiệ n C7 cá nhâ n. Năm học: 2012 - 2013 Gv:Truï c chính cuû a TK coù ñaë c ñieå m gì? Gv yê u cầ u Hs đọ c tà i liệ u và trả lờ i câ u hỏ i sau: + Quang taâ m cuû a TKPK laø ñieå m naø o ? + Cá c tia tớ i đi qua quang tâ m có ñaë c ñieå m gì? GV là m TN chiế u cá c tia tớ i qua quang taâ m cho HS quan saù t caùc tia loù : ? Cá c tia tớ i // trụ c chính thì các tia loù coù ñaë c ñieå m gì? ? Neâ u keù o daø i caù c tia lo ù t hì chuù n g seõ theá naø o ? GV: Yeâ u caà u HS veõ caù c tia loù keù o daø i baè n g buù t chì  nhaä n xeù t ?. GV giớ i thiệ u khá i niệ m tiê u điể m ? Tiê u điể m củ a TKPK đượ c xác ñònh nhö theá naø o ? ? So sá n h khoả n g cá c h từ O đế n F và từ O đế n F / như thế nà o ? Gv yê u cầ u Hs đọ c phầ n thô n g bá o trong SGK ? Tiê u cự củ a TK là gì ?. GV yeâ u caà u HS traû lôì C7,C8,C9 C7: thự c hiệ n cá nhâ n ,1 Hs lê n bả n g vẽ cả lớ p nhậ n xé t. - 123 -.

(124) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Trả lờ i cá c câ u C8 : Sờ tay thấ y phầ n giữ a mỏ n g hơn phầ n rìa là TKPK. Năm học: 2012 - 2013 C8, C9 thaû o luaä n nhoù m  ñöa ra caù c phương á n để nhậ n biế t . * Hướ n g dẫ n về nhà : - Baø i taä p veà nhaø baø i 44.1 -> 45.3 vaø C9 - Họ c phầ n ghi nhớ / SGK - Xem trướ c bà i 45 PHAÀ N GHI BAÛ N G I. Ñaë c ñieå m cuû a thaá u kính phaâ n kyø 1. Quan saù t vaø tìm caù c h nhaä n bieá t C2: TKPK có phầ n rìa dà y hơn phầ n giữ a , ngượ c hẳ n vớ i thấ u kính hộ i tụ . 2. Thí nghieä m C3: Chù m tia tớ i song song vớ i trụ c chính cho chú m tia ló là chù m tia phâ n kỳ nê n gọ i TK đó là TKPK * Kyù hieä u :. II. Trụ c chính ,quang tâ m , tiê u điể m , tiê u cự . 1- Truï c chính : C4:Tia giữ a khi đi qua quang tâm củ a TKPK tiế p tụ c đi thẳ n g khô n g bị đổ i hướ n g . Có thể dù n g thướ c thẳ n g để kiể m tra. Trong cá c tia tớ i vuô n g gó c vớ i TK có 1 tia ló truyề n thẳ n g khô n g đổ i hướ n g ,tia nà y trù n g vớ i mộ t đườ n g thẳ n g đượ c gọ i là trụ c chính. 2- Quang taâ m : - Truï c chính caé t TK taï i O,O goï i quang taâ m . - Các tia tớ i đi qua quang tâ m đề u cho cá c tia ló tryuề n thẳ n g 3- Tieâ u ñieå m : Caù c tia loù keù o daø i caé t nhau taï i 1 ñieå m treâ n truï c chính, goï i laø tieâ u ñieå m . C6: 4- Tiê u cự : Khoả n g cá c h từ quang tâ m đế n mỗ i tiê u điể m OF = OF / = f gọ i là tiê u cự . III. Vaä n duï n g: Tuaà n 26. Ngà y soạ n : 04.03.2010 Ngaø y daï y : 05.03.2010. TIẾT 49: BAØI 45. ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHAÂN KÌ. I. MUÏ C TIEÂ U. - 124 -.

(125) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 1. Kiế n thứ c : - Nê u được ả n h củ a 1 vậ t sá n g tạ o bở i TKPK luô n luô n cho ả n h ả o . - Mô tả đượ c đặ c điể m củ a ả n h ả o củ a 1 vậ t tạ o bở i TKPK. - Phâ n biệ t đượ c ả n h ả o đượ c tạ o bở i TKHT và TKPK. - Dù n g 2 tria sá n g đặ t biệ t dự n g ả n h củ a 1 vậ t tạ o bở i TKPK. 2. Kyõ naê n g: -Sử dụ n g thiế t bị TN để nghiê n cứ u ả n h củ a vậ t tạ o bở i TKPK - Biế t dự n g ả n h củ a 1vậ t tạ o bở i TKPK. 3. Thá i độ: Nghiê m túc họ c tậ p trong quá trình là m TN, hợ p tá c vớ i cá c thà n h vieâ n trong nhoù m II. CHUAÅ N BÒ: - TKPK coù f= 12cm - 1 giaù quang hoï c - 1 caâ y neá n - 1 mà n hứ n g ả n h III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y - HOÏ C Hoạ t độ n g họ c củ a Họ c sinh Trợ giú p củ a Giá o viê n * Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bà i cũ HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV. GV : yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i sau: + HS1: Haõ y neâ u tính chaá t caù c ñaëc ñieå m tia saù n g qua TKPK? Bieå u dieã n trê n hình vẽ cá c tia sá n g đó ? + HS2: Neâ u ñaë c ñieå m vaø caù c h nhaä n HS trong lớ p lắ n g nghe và nhậ n xé t bieá t TKPK. & boå sung *Đặ t vấ n đề : Yê u cầ u HS quan sá t TKPK dự đoá n TKHT và TKPK có gì khaù c nhau khoâ n g? Aû n h cuû a vaä t taï o bở i TKPK có đặ c điể m như thế nà o , * Hoạ t độ n g 2: Tìm hiể u đặ c điể m chú n g ta cù n g nhau tìm hiể u qua bà i hoï c hoâ m nay. ả n h củ a 1 vật tạ o bở i TKPK I. Đặ c điể m ả n h củ a 1 vậ t tạ o bở i TKPK. HS quan sá t hình 45.1  tìm nhữ n g GV yê u cầ u HS quan sá t H 45.1 nhậ n duï n g cuï caà n thieá t  nhaä n duï n g cuï taï i bieá t caù c duï n g cuï caà n thieá t  nhaä n duï n g cuï . GV HS: Bố trí TN theo sự hướ n g dẫ n củ a GV: Hướ n g dẫ n HS bố trí TN như H45.1 GV HS: Quan sá t hiệ n tượ n g  ả n h củ a vậ t tạ o bở i TKPK khi thay đổ i vị trí - 125 -.

(126) Trường TH & THCS Hạnh Dịch cuû a vaä t . HS: Ñaë t maø n dòch daà n xa TK  quan sá t ả n h  khô n g hứ n g đượ c trê n mà n C1 C1:Đặ t mà n hứ n g ở gầ n ,ở xa kính khô n g hứ n g đượ c ả n h . HS: Thả o luậ n nhó m để trả lờ i C2 C2: Nhìn qua TK thaá y aû n h nhoû hôn vậ t , cù n g chiề u vớ i vậ t . Aû n h đó là aû n h aû o . * Hoạ t độ n g 3: Dự n g ả n h củ a 1 vậ t sá n g AB tạ o bở i TKPK. II. Cá c h dự n g ả n h: HS thả o luậ n nhóm để trả lờ i C3 HS: cá c h dự n g ả n h củ a 1 điể m sá n g: Ta vẽ 2 tia tớ i đặ t biệ t  giao điể m củ a 2 tia ló tương ứ n g là ả n h củ a ñieå m saù n g C3: +Dự n g ả n h B / củ a B qua TKPK laø giao ñieå m cuû a 2 tia loù keù o daø i +Từ B / ta kẻ đườ n g thẳ n g vuô n g gó c vớ i trụ c chính và cắ t trục chính tạ i A / ,A / là ả n h củ a A tạ o bở i TKPK +Nố i A / vớ i B / ta đượ c ả n h ả o cuû a vaä t AB HS thự c hiệ n C4 Tó m tắ t đề : f = 12 cm , OA = 24 cm a) Dự n g ả n h b)Chứ n g minh: d / < f HS trình bà y cá c h dự n g . - Dự n g tia tớ i BI// Trụ c chính tia ló có đườ n g ké o dà i đi qua tiê u điể m - Dự n g tia tớ i đi qua quang tâ m tiế p tuï c truyeà n thaú n g - Giao ñieå m cuû a 2 tia loù laø aû n h B / củ a B tạ o bở i TKPK. -Tìm ả n h A / củ a A (từ B / kẻ đườ n g vuô n g gó c vớ i trụ c chính, cắ t trục. Năm học: 2012 - 2013 GV: Yeâ u caà u HS dòch chuyeå n maø n ra xa TK quan saù t aû n h cuû a vaä t ? coù hay khoâ n g?. GV: Tiế p tụ c thay đổ i vị trí củ a vậ t treâ n truï c chính  quan saù t aû n h coù theå hiệ n trê n mà n khô n g? Aû n h đó là ả n h ả o hay ả n h thậ t ? yê u cầ u thự c hiệ n C2 thaû o luaä n nhoù m .. GV yê u cầ u HS trả lờ i C3.Gợ i ý : +Muố n dự n g ả n h củ a 1 điể m sá n g ta laø m nhö theá naø o ? +Muố n dự n g ả n h củ a 1 vậ t ta là m nhö theá naø o ? B B A. F A. o F. GV yê u cầ u thự c hiệ n C4. +Tó m tắ t đề : +Yeâ u caà u vaø i HS trình baø y caù c h veõ +Nê u cá c h dự n g. - 126 -.

(127) Trường TH & THCS Hạnh Dịch chính taï i A / ) - Aû n h A / B / laø aû n h aû o cuû a vaä t AB tạ o bở i TKPK. - Dòch AB ra xa hay vaø o gaà n thì hướ n g tia BI khô n g đổ i hướ n g ,hướ n g cuû a tia loù IK keù o daø i ñi qua tieâ u ñieå m F. -Giao ñieå m cuû a 2 tia loù laø B / . Aû n h củ a B / nằ m trong khoả n g tiê u cự . *Hoạ t độ n g 4: So sá n h độ lớ n củ a ả n h tạ o bởi TKPK và TKHT. III. Độ lớ n củ a ả n h ả o tạ o bở i cá c thaá u kính HS đọ c C5 & tó m tắ t đề Vậ t AB đặ t trướ c TK có f = 12 cm, d = 8 cm -Vẽ hình & nhậ n xé t độ lớ n củ a ả n h so vớ i vậ t trong 2 trườ n g hợ p : +TKHT ? +TKPK ? HS thaû o luaä n theo nhoù m HS vẽ và o vở , 2Hs lê n bả n g vẽ (cuø n g moä t tæ leä thoá n g nhaá t ) HS: Caù c nhoù m nhaä n xeù t keá t quaû . + Aû n h ả o củ a TKHT bao giờ cũ n g lớ n hơn vậ t . + Aû n h ả o củ a TKPK bao giờ cũ n g nhoû hôn vaä t . * Hoạ t độ n g 5: Vậ n dụ n g – củ n g cố - hướ n g dẫ n về nhà . IV. Vaä n duï n g: HS laø m theo caù nhaâ n  vaø i HS trình baø y caù c h nhaä n bieá t . C6: Aû n h aû o cuû a TKHT vaø TKPK + Giố n g nhau: cù n g chiề u vớ i vậ t + Khá c nhau :ả n h ả o củ a TKHT lớ n hôn vaä t ,aû n h aû o cuû a TKPK nhoû hôn vậ t và nằ m trong khoả n g tiê u cự . +Caù c h nhaä n bieá t nhanh choù n g:. Năm học: 2012 - 2013. ? Dịch AB ra xa hoặ c và o gầ n thì tia tớ i // vớ i trụ c chính cho tia ló ù có thay đổ i hướ n g khô n g? ? Aû n h B / củ a B nằ m trong khoả n g naoø ?. GV yê u cầ u HS đọ c đề và ghi tóm tắ t -Thả o luậ n nhó m đề ra cá c h vẽ HS tự vẽ ả n h củ a 1 vậ t đặ t trong khoả n g tiê u cự đố i vớ i cả TKHT và TKPK. Gv yeâ u caà u HS neâ u nhaä n xeù t ñaë c ñieå m củ a ả n h ả o tạ o bở i 2 loạ i TK.. GV yê u cầ u HS thự c hiệ n C6. GV hướ n g dẫ n cá c h giả i bà i C7 - Xé t cặ p Δ OB / F / đồ n g dạ n g vớ i - 127 -.

(128) Trường TH & THCS Hạnh Dịch . Sờ tay thấ y giữ a dà y hơn rìa là TKHT, thaá y rìa dà y hơn giữ a là TKPK . Ñöa vaä t gaà n TK maø aû n h cuø n g chieà u vaø nhoû hôn vaä t laø TKPK, neá u ả n h cù n g chiề u và lớ n hơn vậ t là TKHT. HS: Thự c hiệ n C7 (TKHT và TKPK ) khi h= 6mm. Năm học: 2012 - 2013 /. Δ BB I. - Xé t cặ p Δ OAB đồ n g dạ n g vớ i Δ OA / B / - Viế t cá c hệ thứ c đồ n g dạ n g , từ đó tính h / = 3h= 1,8cm, OA / =24cm (Nế u khô n g đủ thờ i gian thì hướ n g dẫ n về nhà thự c hiệ n trườ n g hợ p TKPK) *Hướ n g dẫ n về nhà : họ c và là m Bt C8,45.1 & 45 .2/SBT. - 128 -.

(129) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 26. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : 08.03.2010 Ngaø y daï y : 09.03.2010(Buø ). TIEÁT 50. OÂ N TAÄP. I. MUÏ C TIEÂ U : 1.Kiế n thứ c :- HS đượ c củ n g cố về lý thuyế t ,nắ m vữ n g mộ t số hiệ n tượ n g về quang học ,đườ n g truyề n củ a á n h sá n g ,hiệ n tượ n g khú c xạ á n h sá n g, quan hệ giữ a gó c tớ i và gó c khú c xạ , sự tạ o ả n h củ a mộ t vậ t bở i TKHT và TKPK. 2. Kỹ nă n g:- Vậ n dụ n g các kiế n thứ c từ lý thuyế t để giả i 1 số bà i tậ p liê n quan. - Nắ m vữ n g cá c đườ n g truyề n đặ c biệ t củ a cá c tia tớ i TKHT và TKPK, cá c tia ló tương ứ n g. 3. Thá i độ : Học tậ p nghiê m tú c , có tinh thầ n hợ p tá c trong họ c tậ p . II. CHUAÅ N BÒ: - HS: Ô n tậ p cá c kiế n thứ c đã họ c trong chương & cá c bà i tậ p đã là m . - GV: Chuẩ n bị cá c kiế n thứ c trọ n g tâ m & bà i tậ p liê n quan. III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y - HOÏ C Hoạt độ n g của Họ c sinh Trợ giú p củ a Giá o viê n A. HIỆ N TƯỢ N G KHÚ C XẠ Á N H I. Hiệ n tượ n g khú c xạ á n h sá n g : SAÙ N G: HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV - Hiệ n tượ n g á n h sá n g truyề n từ mô i GV: Yê u cầ u hs nê u đượ c hiệ n tượ n g khuù c xaï aù n h saù n g laø gì? trườ n g trong suố t nà y sang mô i GV: Vẽ hình minh hoạ , chỉ ra tia tớ i trườ n g trong suố t khá c bị gã y khú c và tia khú c xạ , gó c tớ i và gó c khú c tạ i mặ t phâ n cá c h giữ a hai mô i xaï ? trườ n g đượ c gọ i là hiệ n tượ n g khú c xaï aù n h saù n g. - Khi tia sá n g truyề n từ khô n g khí ? Khi truyề n từ nướ c sang khô n g khí sang nướ c thì gó c khú c xạ nhỏ hơn thì gó c tớ i thế nà o vớ i gó c khú c xạ ? gó c tớ i . Khi truyề n từ nướ c sang Và ngượ c lạ i từ khô n g khí sang nướ c ? khô n g khí thì gó c khúc xạ lớ n hơn gó c tớ i . - Khi gó c tớ i tă n g ( hoặc giả m ) thì gó c khú c xạ cũ n g tă n g ( hoặ c giả m ) ? Khi gó c tớ i tă n g thì gó c khú c xạ như thế nà o ? Khi gó c tớ i giả m thì góc theo. 0 - Khi gó c tớ i bằ n g 0 thì góc khú c xạ khú c xạ như thế nà o ? 0 cũ n g bằ n g 0 0 . Tia sá n g khô n g bị gã y ? Khi gó c tớ i bằ n g 0 thì gó c khú c xaï baè n g bao nhieâ u ? khuù c . B. THAÁ U KÍNH HOÄ I TUÏ & AÛ N H - 129 -.

(130) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 CỦ A 1 VẬ T TẠ O BỞI TKHT: I. Ñaë c ñieå m cuû a TKHT HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV GV yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i -TKHT coù phaà n rìa moû n g hôn phaà n sau: + TKHT có nhữ n g đặ c điể m gì? giữ a . - Chù m tia tớ i // trục chính , cho + Chiế u chù m tia tớ i // trụ c chuø m tia loù hoä i tuï taï i moä t ñieåm . chính , tia loù sau TK coù ñaë c ñieå m gì? II. Trụ c chính, quang tâ m , tiêu cự , tieâ u ñieå m cuû a TKHT HS ve õ h ình, trả lờ i cá c câ u hỏ i ? Kyù hieä u cuû a TKHT laø gì? Veõ hình , chæ ra truï c chính, quang taâ m , tieâ u III. Đườ n g truyề n củ a cá c tia sá n g điể m , tiê u cự ? ñaë c bieä t qua TKHT HS: + Tia tớ i qua quang tâm , cho tia ? Trình bà y đườ n g truyề n củ a cá c tia loù truyeà n thaú n g theo phöông cuû a tia saù n g ñaë c bieä t qua TKHT. tớ i . + Tia tớ i // trục chính , tia ló hộ i tuï taï i tieâ u ñieå m F / + Tia tớ i qua tiê u điể m F ,cho tia loù // truï c chính. HS vẽ hình minh hoạ GV: Yê u cầ u HS vẽ hình minh hoạ . IV. Ñaë c ñieå m aû n h cuû a 1 vaä t taïo bở i TKHT: - Vậ t đặ t ngoà i khoả n g tiê u cự cho ả n h thậ t , ngượ c chiề u vớ i vậ t . ? Neâ u ñaë c ñieå m aû n h cuû a 1 vaä t taï o - Vậ t đặ t ở rấ t xa TK thì ả n h thậ t có bở i TKHT? vị trí cá c h TK 1 khoả n g bằ n g tiê u cự . - Vậ t đặ t trong khoả n g tiê u cự , cho ả n h ả o cù n g chiề u và lớ n hơn vậ t . V. Cá c h dự n g ả n h củ a vậ t qua TKHT. HS: Dự n g ả n h củ a 1 điểm sá n g S tạ o ? Trình bà y cá c h xá c định ả n h củ a 1 bở i TKHT: Từ S dự n g 2 tia đặ c biệ t ñieå m saù n g S qua TKHT ? đế n TK, sau đó vẽ 2 tia ló , giao ñieå m cuû a 2 tia loù laø aû n h cuû a ñieåm S. (Nế u 2 tia ló cặ t nhau thậ t sự thì đó laø aû n h thaä t , neá u 2 tia loù khoâ n g caé t nhau mà đườ n g ké o dà i củ a chú n g cắ t nhau, thì ả n h đó là ả n h ả o .) HS: Dự n g ả n h củ a vậ t sá n g AB tạ o - 130 -.

(131) Trường TH & THCS Hạnh Dịch bở i TKHT: Muố n dự n g ả n h A / B / củ a AB qua TKHT, ta chỉ dự n g ả n h B / củ a B baè n g caù c h duø n g 2 trong 3 tia ñaë c biệ t , sau đó từ B / hạ đườ n g vuô n g goù c xuoá n g truï c chính caé t truï c chính taï i A / laø aû n h cuû a A C. THAÁ U KÍNH PHAÂ N KYØ & AÛ N H CỦ A 1 VẬ T TẠ O BỞ I TKPK I. Ñaë c ñieå m cuûa TKPK: HS trả lờ i cá c câ u hỏ i cuả Gv + TKPK laøm baè n g vaä t lieä u trong suố t , có phầ n rìa dà y hơn phầ n giữ a . II. Đườ n g truyề n của 1 số tia sá n g qua TKPK: HS neâ u : + Chiế u chù m tia tớ i // vớ i trụ c chính củ a TKPK , cho tia ló có đườ n g keù o daø i ñi qua tieâ u ñieå m F cuû a TK. + Tia tớ i qua quang tâ m , thì tia ló truyề n thẳ n g theo phương củ a tia tớ i . + Tia tớ i hướ n g tớ i tiê u điể m F / cho tia loù // truï c chính. III. Ñaë c ñieå m aû n h cuaû 1 vaä t taï o bở i TKPK + Mọ i vậ t sá n g đặ t trướ c TKPK đề u cho aû n h aû o cuø n g chieà u vaø nhoû hôn vậ t , luô n nằ m trong khoả n g tiê u cự cuû a TKPK. IV. Cá c h dự n g ả n h củ a vậ t qua TKPK + Dự n g ả n h củ a 1 điể m sá n g S: Ta dự n g 2 trong 3 tia đặ c biệ t đế n TK, sau đó vẽ 2 tia ló ra sau TK, giao điể m củ a các đườ n g ké o dà i là S / là aû n h aû o cuû a S qua TK. + Dự n g ả n h củ a 1 vậ t sá n g AB tạ o bở i TKPK: Muố n dự n g ả n h A / B / củ a vậ t AB ,ta chỉ cầ n dự n g ả n h B / củ a B qua TK, sau đó hạ đườ n g vuô n g gó c -. Năm học: 2012 - 2013 ? Muố n dự n g ả n h củ a 1 vậ t AB ,ta caà n phaû i laø m gì?. GV yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i : -TKPK coù ñaë c ñieå m gì? Caù c h nhaä n bieá t TKPK?. ? Khi chiế u chù m tia tớ i // trụ c chính thì chuø m tia loù coù ñaë c ñieå m gì? ? Tia sá n g tớ i qua quang tâ m ,thì tia loù theá naø o ? ? Khi naø o thí cho tia loù // truï c chính ?. ? Khi đặ t vậ t trướ c TKPK thì cho ả n h nhö theá naø o ?. ? Trình baø y caù c h veõ aû n h cuû a 1 ñieå m saù n g?. ? Yeâ u caà u 1 Hs trình baø y caù c h veõ aû n h củ a 1 vậ t sá n g AB đặ t trướ c TKPK? 131 -.

(132) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 xuoá n g truï c chính , caé t truïc chính taï i A / laø aû n h cuû a A qua TK. IV. HƯỚ N G DẪN VỀ NHAØ : - Chuaå n bò kieåm tra 45 phuù t . - Họ c kỹ cá c kiế n thức trong chương & cá c bà i tậ p liê n quan. - Laø m BT SBT. - 132 -.

(133) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 27. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : 08.03.2010 Ngaø y daï y : 09.04.2010(Buø ). TIEÁT 51. KIEÅM TRA MOÄT TIEÁT. I. MUÏ C TIEÂ U : 1. Kiế n thứ c : - Kiể m tra sự tiế p thu kiế n thứ c trong chương củ a HS về hiệ n tượ n g khú c xạ aù n h saù n g - Cấ u tạ o và đặ c điểm củ a TKHT và sự tạ o ả n h bở i TKHT - Cấ u tạ o và đặ c điểm củ a TKPK và sự tạ o ả n h bở i TKPK 2. Kyõ naê n g: - Vậ n dụ n g các kiế n thức đã họ c để giả i mộ t số bà i tậ p liê n quan. - Biế t vẽ ả n h củ a 1 vậ t tạ o bở i TKHTvà TKPK. 3. Thá i độ : Là m bà i nghiê m tú c , trung thự c , chính xá c . II. CHUAÅ N BÒ: - Họ c sinh: Ô n tậ p cá c kiế n thứ c đã họ c . - Giá o viê n : soạ n đề kiể m tra. III. NOÄ I DUNG KIEÅ M TRA: Câ u 1. Mộ t bạ n họ c sinh vẽ đườ n g truyề n củ a bố n tia sá n g phá t ra từ mộ t ngọ n đè n ở trong bể nướ c ra ngoà i khô n g khí. Đườ n g nà o có thể đú n g: a. Đườ n g 1. b. Đườ n g 2. c. Đườ n g 3. 1 2 3 4 d. Đườ n g 4. Câ u 2. Bạ n Hồ n g chiế u mộ t tia sá n g đi từ khô n g khí và o nướ c rồ i đo gó c tớ i và gó c khúc xạ . Hã y chỉ ra cặ p số liệ u kế t quả mà Hồ n g thu đượ c : a. Gó c tớ i bằ n g 40 0 30’; Gó c khú c xạ bằ n g 60 0 . b. Gó c tớ i bằ n g 60 0 ; Góc khú c xạ bằ n g 40 0 30’ c. Gó c tớ i bằ n g 90 0 ; Góc khú c xạ bằ n g 0 0 . d. Gó c tớ i bằ n g 0 0 ; Góc khú c xạ bằ n g 90 0 Câ u 3. Mộ t vậ t sá n g AB có dạ n g mũ i tê n đượ c đặ t vuô n g gó c vớ i trục chính củ a thấ u kính hộ i tụ , điể m A nằ m trê n trụ c chính cá c h thấ u kính 40cm, tiê u cự 20cm. a. Hã y vẽ ả n h củ a vậ t AB cho bở i thấ u kính và cho biế t tính chấ t củ a ả n h b. Aû n h caù c h thaá u kính bao nhieâ u xentimeù t ? c. Vaä t cao 6cm. tính chieà u cao cuû a aû n h?. - 133 -.

(134) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 28. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : Ngaø y daï y :. TIẾT 52: BAØI 46. THỰC HAØ NH : ĐO TIÊU CỰ CỦA TKHT. I. MUÏ C TIEÂ U: 1. Kiế n thứ c : - Trình bà y đượ c phương phá p đo tiê u cự củ a TKHT. - Đo đượ c tiê u cự củ a TKHT theo phương phá p nê u trê n . 2. Kó naê n g: - Rè n đượ c kĩ nă n g thiế t kế đo tiê u cự bằ n g kiế n thứ c thu thậ p đượ c . - Biế t lậ p luậ n về sự khả thi củ a cá c phương phá p thiế t kế trong nhó m . - Hợ p tá c tiế n hà n h thí nghiệ m . 3. Thá i độ : Nghiê m tú c& hợ p tác để nghiê n cứ u hiệ n tượ n g. II. CHUAÅ N BÒ: Đố i vớ i mỗ i nhó m HS: - 1 thấ u kính hộ i tụ có tiê u cự cầ n đo. - 1 vậ t sá n g có chữ õ F khoé t trê n mà n chắ n sá n g,1 đè n hoặ c ngọ n nế n . - 1 mà n hứ n g nhỏ (mà u trắ n g). - 1 giá quang học ,có thướ c đo. Đố i vớ i HS: - Chuẩ n bị bá o cá o thí nghiệm , chuẩ n bị sẵ n phầ n trả lờ i câ u hỏ i SGK III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏC Hoạ t độ n g họ c củ a họ c sinh Trợ giú p củ a Giá o viê n * Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra sự chuẩ n bò cuû a HS. GV kiể m tra sự chuẩ n bị củ a Hs HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV + Yê u cầ u và i Hs trả lờ i cá c câ u hỏ i lý thuyế t ở phầ n 1 củ a bà i bá o cá o  để hoà n chỉnh câ u trả lờ i cầ n có . + Kiể m tra sự chuẩ n bị bá o cá o thự c hà n h như mẫ u đã thô n g bá o ở tiế t trướ c * Hoạ t độ n g 2: Tiế n hà n h TN GV yê u cầ u HS tự tìm hiể u cá c dụ n g HS tìm hieå u caù c duï n g cuï caà n coù cuï caà n coù trong baø i TH trong bộ TN  nhó m trưở n g nhậ n dụ n g GV yê u cầ u nhó m trưở n g nhậ n dụ n g cuï  laé p caù c thieá t bò vaø o giaù quang cuï hoï c . GV hướ n g dẫ n HS cá c h lắ p cá c TK vaø vaä t vaù o giaù quang hoï c , caù c h ñaë t GV: Tiế n hà n h TN theo sự hướ n g maø n , ñaë t nguoà n saù n g daã n cuû a GV - 134 -.

(135) Trường TH & THCS Hạnh Dịch + Ño chieà u cao cuû a vaä t + Điề u chỉnh để vậ t và mà n cá c h TK nhữ n g khoả n g bằ n g nhau và cho aû n h cao baè n g vaä t + Đo cá c khoả n g cá c h d và d / , h và h/. * Hoạ t độ n g 3 : Hoà n thà n h bá o cá o thự c hà n h. HS tự hoà n thà n h bá o cá o củ a mình HS noä p baù o caù o TH theo nhoù m. Năm học: 2012 - 2013 GV: Đặ t TK ở giữ a giá quang họ c  đặ t mà n và vậ t ở khá gầ n TK và cá c h đề u TK GV:- Xê dịch đồ n g thờ i vậ t và mà n nhữ n g khoả n g lớ n bằ n g nhau (5cm)  đả m bả o d = d / - Khi aû n h hieä n roõ neù t thì dòch chuyể n vậ t và mà n nhữ n g khoả n g nhỏ bằ n g nhau cho tớ i khi đượ c ả n h rõ né t vaø cao baè n g vaä t . - Kieå m tra chieà u cao cuû a vaä t vaø aû n h GV yê u cầ u HS hoà n thà n h bà i thực haø n h vaø noä p baù o caù o . GV nhậ n xé t tiế t họ c về thá i độ , tá c phong là m việ c , hoạ t độ n g nhó m . GV: Thu baù o caù o. - 135 -.

(136) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 29. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : Ngaø y daï y :. TIẾT 53: BAØI 47. SỰ TẠO Ả NH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNH. I. MUÏ C TIEÂ U: 1. Kiế n thứ c : - Nê u và chỉ ra đượ c 2 bộ phậ n chính củ a má y ả n h là vậ t kính và buồ n g tố i - Nê u và giả i thích đượ c đặ c điể m củ a ả n h hiệ n trê n phim củ a má y ả n h. - Dự n g đượ c ả n h củ a vậ t được tạ o ra trong má y ả n h. 2. Kỹ nă n g : Biế t tìm hiể u kỹ thuậ t đã đượ c ứ n g dụ n g trong kỹ thuậ t , cuộ c soá n g. 3. Thá i độ : Say mê , hứ n g thú khi hiể u đượ c tá c dụ n g củ a ứ n g dụ n g. II. CHUAÅ N BÒ: - Moâ hình maù y aû n h - Mộ t má y ả n h bình thườ n g. III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏC : Hoạ t độ n g họ c củ a họ c sinh Trợ giú p củ a giá o viê n * Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bài cũ & taï o tình huoá n g hoï c taä p GV yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i : HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV + Vậ t đặ t ở vị trí nà o thí TKHT tạ o đượ c ả n h hứ n g trê n mà n , độ lớ n củ a vậ t khô n g đổ i , độ lớ n củ a ả n h phụ thuoä c vaø o yeá u toá naø o ? * Đặ t vấ n đề : Muố n ghi lạ i hình ả n h củ a mộ t vậ t hoặ c mộ t buổ i sinh hoạ t * Hoạ t độ n g 2: Tìm hiểu cấu tạo ta coù theå duø n g duï n g cuï gì? cuû a maù y aû n h. HS quan saù t moâ hình cuû a 1 maù y aû n h GV yeâ u caà u HS quan saù t moâ hình cuû a - Maù y aû n h coù 2 boä phaä n quan troï n g 1 maù y aû n h (theo nhoù m )  tìm hieå u caù c laø vaä t kính vaø buoà n g toá i . boä phaä n chính cuû a maù y aû n h + Vậ t kính là TKHT để tạ o ra ả n h thậ t hứ n g trê n mà n ả n h. + Vậ t kính là loạ i TK gì? Vì sao em + Buồ n g tố i để khô n g cho á n h sá n g biế t ? bê n ngoà i lọ t và o , chỉ có á n h sá n g + Taï i sao phaû i coù buoà n g toá i ? Buoà n g củ a vậ t sá n g truyề n và o tá c độ n g lê n tố i là gì ? phim HS chæ ra vaä t kính vaø buoà n g toá i treâ n hình 47.3. ? Treâ n hình 47.3 chæ ra ñaâ u laø vaä t * Hoạ t độ n g 3: Tìm hiểu ả n h củ a 1 kính ,buồ n g tố i và vị trí đặ t phim ? - 136 -.

(137) Trường TH & THCS Hạnh Dịch vaä t treâ n phim. HS quan saù t aû n h cuû a 1 vaä t ( 1baï n HS trong nhó m ) qua má y ả n h  đặ t mắ t ở sau tấ m kính mờ  nê u nhậ n xé t HS thự c hiệ n C1 C1: Aû n h treâ n phim laø aû n h thaä t , ngượ c chịề u vớ i vậ t và nhỏ hơn vậ t . C2: Vậ t thậ t cho ả n h thậ t , ngượ c chieà u laø TKHT  Vẽ ả n h củ a 1 vậ t đặ t trướ c má y aû n h HS thự c hiệ n C3 theo hướ n g dẫ n củ a GV - Veõ tia qua quang taâ m , tia loù truyeà n thaú n g x aù c ñònh vò trí cuû a aû n h B / cuû a B hieä n treâ n phim. -Vẽ tia tớ i // trụ c chính , tia ló đi qua aû n h B / , caé t truï c chính taï i F / laø tieâ u ñieå m cuû a vaä t kính.. Năm học: 2012 - 2013. GV yê u cầ u HS đặ t mắ t ở sau tấ m kính mờ để quan sá t 1 vậ t (1 bạ n trong nhoù m )  neâ u nhaä n xeù t veà aû n h đó ? GV: Yê u cầ u thự c hiệ n C1; C2 theo nhoù m. GV yê u cầ u HS thự c hiệ n C3  chú ý : ả n h phả i ở trê n phim có sẵ n trướ c PQ - Hướ n g dẫ n vẽ 2 tia tớ i đặ c biệ t  xá c ñònh aû n h cuû a B treâ n phim PQ vaø tieâ u ñieå m cuû a vaä t kính.. GV: Hướ n g dẫ n Hs thự c hiệ n C4 Chứ n g minh 2 tam giá c ABO và A / B / O đồ n g dạ n g A❑ B❑. HS neâ u nhaä n xeù t : aû n h treâ n phim laø ả n h thậ t ,nhỏ hơn vậ t và ngượ c chiề u vớ i vậ t . * Hoạ t độ n g 4: Vậ n dụ n g –củ n g cố hướ n g dẫ n về nhà : HS laø m C6 (caù nhaâ n ). A❑ O. 5. 1.  AB =AO =200 =40 ? Ruù t ra nhaä n xeù t veà ñaë c ñieå m cuû a aû n h treâ n phim trong maù y aû n h? GV: Theo keá t quaû C4  vaä n duï n g laøm C6 ❑. ❑. ❑. ❑. A B A O AB . A O 6 = ⇒ AB ❑= =160. =3,2 cm AB AO AO 200.  Hướ n g dẫ n về nhà : - Laø m BT baø i 47/SBT - Họ c ghi nhớ - 137 -.

(138) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 29. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : Ngaø y daï y :. TIEÁT 54: BAØI 48. MAÉT. I. MUÏ C TIEÂ U: 1. Kiế n thứ c : - Nê u và chỉ ra được trê n hình vẽ 2 bộ phậ n quan trọ n g nhấ t củ a mắ t là thể thuỷ tinh và mà n g lướ i . - Nê u đượ c chứ c nă n g thuỷ tinh thể và mà n g lướ i , so sá n h đượ c chú n g vớ i cá c bộ phậ n tương ứ n g củ a má y ả n h. - Trình bà y đượ c khá i niệ m sơ lược về điề u tiế t mắ t , điể m cự c cậ n và điể m cự c viễ n . 2. Kyõ naê n g : - Reø n luyeä n kó naê n g tìm hieå u boä phaä n quan troï n g cuû a maé t theo khía caï n h vaä t lyù . - Biế t cá c h xá c định điể m cực cậ n và điể m cự c viễ n bằ n g thự c tế . - Biế t cá c h thử mắ t . 3. Thá i độ : Nghiê m tú c trong họ c tậ p . II. CHUAÅ N BÒ: - Tranh veõ con maé t boå doï c - Moâ hình con maé t - 1 bả n g tử mắ t . III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏC Hoạ t độ n g họ c củ a Họ c sinh Trợ giú p củ a Giá o viê n * Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bài cũ & taï o tình huoá n g hoï c taä p 1) Kieå m tra baø i cuõ : 1. Neâ u teâ n hai boä phaä n chính quan troï n g nhaá t cuû a maù y aû n h 2. Mỗ i má y ả n h đề u có …………….. Vậ t GV yê u cầ u 1 HS lê n bả n g chữ a bà i kính cuû a maù y aû n h laø moä t ……………… Aû n h treâ n phim laø aû n h…………………… nhoû hôn vaä t vaø …………… 3. Aû n h củ a vậ t thu đượ c trê n phim cuû a moä t maù y aû n h coù ñaëc ñieå â m naø o trong caù c ñaë c ñieå m sau : A. Aû n h thậ t , cù n g chiề u vớ i vậ t , nhoû hôn vaä t B. Aû n h thậ t , cù n g chiề u vớ i vậ t , - 138 -.

(139) Trường TH & THCS Hạnh Dịch lớ n hơn vậ t C. Aû n h thậ t , ngược chiề u vớ i vậ t , nhoû hôn vaä t D. Aû n h thậ t , ngượ c chiề u vớ i vậ t , lớ n hơn vậ t. Năm học: 2012 - 2013. 2) Đặ t vấ n đề : Như SGK * Hoạ t độ n g 2: Cấu tạ o củ a mắ t 1. Caá u taï o HS: trả lờ i + Hai boä phaä n quan troï n g cuû a maé t là thể thuỷ tinh và mà n g lướ i . + Theå thuyû tinh laø 1 TKHT, coù theå thay đổ i tiê u cự f + Mà n g lướ i ở đá y mắ t , tạ i đó ả n h hieä n leâ n roõ .. GV: Đặ t vấ n đề : như SGK GV: yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i : + Boä phaä n naø o cuû a maé t laø quan troï n g nhaá t ? + Theå thuyû tinh coù vai troø gì ? Tieâ u cự củ a thể thuỷ tinh có đặ c điể m gì ? + Muoá n nhìn thaá y roõ 1 vaä t ta phaû i laø m gì ? + Aû n h cuû a vaä t maø maé t nhín thaá y hiệ n ở đâ u ?. 2. So saù n h maé t vaø maù y aû n h: HS thả o luậ n nhó m và đạ i diệ n nhó m trả lờ i C1 C1: + Gioá n g nhau : - Thể thuỷ tinh và vậ t kính đề u là TKHT. - Phim và mạ n g lướ i đề u có tá c dụ n g như mà n hứ n g ả n h . + Khaùc nhau: - Vậ t kính có f khô n g đổ i (Má y ả n h) - Thể thuỷ tinh có f thay đổ i (Mắ t ) *Hoạ t độ n g 3: Tìm hiể u sự điề u tieá t cuû a maé t HS trả lờ i : Sự điề u tiế t củ a mắ t là sự thay đổ i tiê u cự củ a thể thuỷ tinh để ả n h rõ né t trê n mà n g lướ i .. GV yê u cầ u HS thự c hiệ n C1 thả o luậ n nhó m  đạ i diệ n nhó m bá o cá o .. GV: yê u cầ u HS đọ c phầ n thô n g tin trong sá c h & trả lờ i cá c câ u hỏ i sau: + Mắ t phả i thự c hiệ n quá trình gì thì mớ i nhìn rõ cá c vậ t ? + Trong quá trình nà y , có sự thay đổ i gì ở thể thuỷ tinh ? GV yê u cầ u HS thự c hiệ n C2. HS vẽ ả n h củ a vậ t lê n mà n g lướ i khi vậ t ở xa và ở gầ n  quan sá t tiê u cự củ a từ n g trườ n g hợ p và ả n h củ a cù n g - 139 -.

(140) Trường TH & THCS Hạnh Dịch 1 vậ t hiệ n trê n mà n g lướ i  r ú t ra nhậ n xé t về kích thước củ a ả n h và tiê u cự củ a thể thuỷ tinh. HS thự c hiệ n C2: Vậ t cà n g xa thì tiê u cự cà n g lớ n và kích thước củ a ả n h caø n g nhoû . * Hoạ t độ n g 4: Tìm hiểu về điể m cự c cậ n và điể m cự c viễ n 1) Điể m cự c viễ n : HS tự thu thậ p thô n g tin trong SGK Trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV - Điể m cự c viễ n là điể m xa mắ t nhaá t maø maé t coù theå nhìn thaá y roõ maø khoâ n g caà n ñieà u tieá t . - Khoả n g cự c viễ n là khoả n g cá c h từ mắ t đế n điể m cự c viễ n . 2) Điể m cự c cậ n : HS tự thu thậ p thô n g tin & trả lờ i cá c caâ u hoû i - Điể m cự c cậ n là điểm gầ n mắ t nhaá t maø maé t coù theå nhìn thaá y roõ vaä t - Khoả n g cá c h từ mắ t đế n điể m cự c cậ n gọ i là khoả n g cự c cậ n . HS thự c hiệ n C4 : cá nhâ n xá c định điể m cự c cậ n và khoả n g cự c cậ n . *Hoạ t độ n g 5 : Vậ n dụ n g – củ n g cố – Hướ n g dẫ n về nhà C5: Hs đọ c kỹ đề  tó m tắ t đề  tìm caù c h giaû i Toù m taé t : d = 20 m = ? cm h = 8m = ? cm d / = 2 cm h/ = ? HS tự giả i cá nhâ n HS lê n bả n g chữ a bà i & cả lớ p nhậ n xeù t , boå sung. Năm học: 2012 - 2013. GV yê u cầ u HS tự thu thậ p thô n g tin & trả lờ i cá c câ u hỏ i : + Điể m cự c viễ n là gì ? + Khoả n g cự c viễ n là gì ?. + Điể m cự c cậ n là gì ? + Khoả n g cự c cậ n là gì ?. GV hướ n g dẫ n cho HS xá c định điể m cự c cậ n và khoả n g cự c cậ n củ a mình. GV yê u cầ u HS đọ c kỹ đề bà i  tó m tắ t đề  p hâ n tích đề để tìm cá c h giả i GV: Yeâ u caà u veõ hình - Chứ n g minh 2 tam giá c ABO và A ❑ B❑ A❑ O A B O đồ n g dạ n g  AB =AO (1) /. /. => A / B / = AB.A / O:AO = h. d / : d = 800.2: 2000 = 0,8 cm  Hướ n g dẫ n về nhà : - C6, BT baø i 48/SBT - Chuẩ n bị: Ô n lạ i cá c h dự n g ả n h củ a 1 vậ t tạ o bở i TKPK và cá c h - 140 -.

(141) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 dự n g ả n h ả o củ a 1 vậ t tạ o bở i TKHT.. - 141 -.

(142) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 30. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : Ngaø y daï y :. TIEÁT 55: BAØI 49. MAÉT CAÄN THÒ VAØ MAÉT LAÕO. I. MUÏ C TIEÂ U: 1. Kiế n thứ c : - Nê u đượ c đặ c điểm chính củ a mắ t cậ n thị là khô n g thấ y đượ c cá c vậ t ở xa maé t vaø caù c h khaéc phuï c taä t caä n thò laø ñeo TKPK. - Nê u đượ c đặ c điểm chính củ a mắ t lã o là khô n g nhìn thấ y đượ c cá c vậ t ở gầ n maé t vaø caù c h khaéc phuï c laø ñeo TKHT. - Giả i thích đượ c các h khắ c phụ c tậ t cậ n thị và tậ t mắ t lã o . - Biế t cá c h thử mắ t bằ n g bả n g thử mắ t . 2. Kyõ naê n g : - Biế t vậ n dụ n g cá c kiế n thứ c Quang họ c để hiể u đượ c cá c h khắ c phụ c tậ t về maé t . 3. Thá i độ : - Cẩ n thậ n , họ c nghiê m tú c , tích cự c tìm hiể u bà i . II/ CHUAÅ N BÒ: - Hoï c sinh: 1 kính caä n vaø 1 lính laõ o . III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏC Hoạ t độ n g họ c củ a Họ c sinh Trợ giú p củ a Giá o viê n * Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bà i cũ & Taï o tình huoá n g hoï c taä p : GV yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i : HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV HS1:+ Mắ t có nhữ n g bộ phậ n quan HS1 trả lờ i cá c HS khá c lắ n g nghe troï n g naø o ? Vai troø cuû a caù c boä phaä n vaø boå sung. đó ? + Thế nà o là điể m cự c cậ n ? thế nà o là điể m cự c viễ n ? HS2:+ Thể thuỷ tinh và mà n g lướ i có HS2:… vai trò gì so vớ i má y ả n h? + Em haõ y so saù n h aû n h aû o cuû a + TKHT: ả n h ả o nằ m ngoà i tiê u cự , TKHT vaø aû n h aû o cuû a TKPK? lớ n hơn vậ t . + TKPK: ả n h ả o nằm trong tiê u cự , GV: Đặ t vấ n đề như SGK nhoû hôn vaä t . *Hoạ t độ n g 2: Tìm hiể u biể u hiệ n cuû a maé t caä n thò vaø caù c h khaé c phuï c : I. Maé t caä n : 1) Nhữ n g biể u hiệ n củ a tậ t cậ n thị HS tự vậ n dụ n g vố n hiể u biế t củ a GV yeâ u caà u HS vaä n duï n g hieå u bieá t - 142 -.

(143) Trường TH & THCS Hạnh Dịch mình để trả lờ i C1, C2  2 HS bá o cá o kế t quả & HS cả lớ p nhậ n xé t . C1: yù (1), (3), (4) HS cậ n thị trả lờ i C2 & cả lớ p nhậ n xeù t . C2: Mắ t cậ n khô n g nhìn rõ nhữ n g vậ t ở xa mắ t , điể m cực viễ n củ a mắ t cậ n thị gầ n hơn mắ t bình thườ n g . 2) Caù c h khaé c phuï c taä t caä n thò: HS quan saù t 1 kính caä n thò  neâ u caù c h nhậ n biế t & trả lờ i C3 C3:+ Bằ n g cá c h sờ  phầ n giữ a mỏ n g hôn phaà n rìa + Đặ t kính trướ c 1 vậ t  thấ y ả n h aû o nhoû hôn vaä t . HS giaû i thích taù c duï n g cuû a kính caä n HS vẽ hình theo hướ n g dẫ n củ a GV HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV. HS vẽ ả n h củ a vậ t AB tạ o bở i TKPK(nhö H49.2) HS trả lờ i + Khi khoâ n g ñeo kính , maé t caä n khoâ n g nhìn roõ vaä t AB vì vaä t naø y naè m xa mắ t hơn điể m cực viễ n củ a mắ t . + Khi ñeo kính , muoá n nhìn thaá y roõ aû n h A / B / cuû a AB thì A / B / phaû i hieä n lê n trong khoả n g từ điể m cự c cậ n tớ i điể m cự c viễ n củ a mắ t , tức là phả i nằ m gầ n mắ t so vớ i điểm cự c viễ n . HS neâ u keá t luaä n nhö SGK. Năm học: 2012 - 2013 củ a mình để trả lờ i C1,C2. GV yeâ u caà u HS bò caä n thò  neâ u C2 (neá u coù ). GV yeâ u caà u HS laø m C3 2 HS neâ u keá t quaû & HS khaù c tham gia thaû o luaä n. ? Khi bò caä n thò ta seõ khaé c phuï c nhö thế nà o để quan sá t đượ c tố t hơn? Kính đó có đặ c điể m gì? GV: Yê u cầ u HS đọ c tà i liệ u & vẽ hình 49.1/SGK GV hướ n g dẫ n vẽ mắ t , cho vị trí cự c viễ n , vẽ vậ t AB đượ c đặ t xa mắ t hơn so vớ i điể m cự c viễ n ở H49.1 và đặ t caâ u hoû i : Maé t coù nhín thaá y roõ vaä t AB khoâ n g ? vì sao?  veõ theâ m kính caä n thò là TKPK có tiê u điể m trù n g vớ i điể m cự c viễ n và đặ t gầ n sá t mắ t , dề nghị HS vẽ ả n h A / B / củ a AB tạ o bở i TK maé t coù nhìn thaá y aû n h cuû a vaä t AB khoâ n g ? vì sao? Aû n h naø y theá naø o so vớ i vậ t ? ? Khi khoâ n g ñeo kính maé t coù nhìn thaá y vaä t khoâ n g?Vì sao? ? Mắ t cậ n khô n g nhìn thấ y vậ t ở xa hay gaà n ? ? Kính cậ n là loạ i kính gì? Kính phù hợ p có tiê u điể m nằ m ở điể m nà o cuû a maé t ? ? Neâ u keá t luaä n ? - 143 -.

(144) Trường TH & THCS Hạnh Dịch * Hoạ t độ n g 3: Tìm hiểu biểu hiệ n cuû a maé t laõ o vaø caù c h khaé c phuï c : 1) Nhữ n g đặ c điể m củ a mắ t lã o HS đọ c phầ n 1 và phầ n 2 để tìm hiể u ñaë c ñieå m cuû a maé t laõ o - Mắ t lã o nhìn rõ nhữ n g vậ t ở xa, nhưng khô n g nhìn thấ y cá c vậ t ở gầ n - Mắ t lã o có điể m cự c cậ n xa hơn so vớ i mắ t bình thườ n g. 2) Caù c h khaé c phuï c taä t maé t laõ o HS trả lờ i C5 C5: + Sờ thấ y phầ n giữ a dà y hơn phaà n rìa + Để vậ t ở gầ n kính  thấ y ả n h cù n g chiề u và lớ n hơn vậ t . HS thự c hiệ n C6 C6:+ Vẽ ả n h củ a vậ t tạ o bở i kính lã o + Khi khoâ n g ñeo kính ,maé t laõ o khoâ n g nhìn roõ vaä t AB vì vaä t naø y naè m trong khoả n g cự c cậ n mắ t khô n g thể điề u tiế t đượ c . + Khi ñeo kính thì aû n h cuû a vaä t nằ m ngoà i khoả n g cự c cậ n nê n mắ t nhìn roõ vaä t hôn. HS neâ u keá t luaä n SGK * Hoạ t độ n g 4: vậ n dụ n g – củ n g cố hướ n g dẫ n về nhà : HS thự c hiệ n C7  cá nhâ n HS neâ u caù c h kieå m tra kính caä n hay kính laõ o HS thự c hiệ n C8 theo nhóm. Năm học: 2012 - 2013. GV yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i : + Mắ t lã o nhìn rõ cá c vậ t ở xa hay cá c vậ t ở gầ n ? + So vớ i mắ t bình thườ n g thì điể m cự c cậ n củ a mắ t lã o ở xa hơn hay gầ n hôn? GV: Vaä n duï n g caù c h nhaä n bieá t TKHT và TKPK để nhậ n dạ n g kính lã o  HS laø m C5 ? Maé t laõ o khoâ n g ñeo kính coù nhìn thaá y vaä t khoâ n g? GV: Yeâ u caà u HS laø m C6 - Veõ hình 49.2 c ho vò trí ñieå m C c , vẽ v ậ t AB đượ c đặ t gầ n mắ t hơn so vớ i điể m cự c cậ n  Mắ t có nhìn rõ vậ t AB khoâ n g ? vì sao? - Veõ theâ m kính laõ o ñaë t gaà n saù t maé t , vẽ ả n h A / B / củ a AB tạ o bở i kính nà y  maé t coù nhìn roõ aû n h A / B / khoâ n g? Vì sao? ? Kính lã o là loạ i kính gì? Có tiê u điể m ở đâ u ?. GV yê u cầ u HS thự c hiệ n C7. GV yê u cầ u thả o luậ n nhó m để thự c hieä n C8 * Cuû n g coá : - Neâ u bieå u hieä n cuû a maé t caä n , maé t lã o và 2 cá c h khắ c phụ c vớ i mỗ i tậ t tương ứ n g. - 144 -.

(145) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 - Yê u cầ u 2HS đọ c lạ i phầ n ghi nhớ *Hướ n g dẫ n về nhà : - Họ c ghi nhớ /SGK - Laø m BT /SBT - Chuaå n bò baø i 50. - 145 -.

(146) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 30. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : Ngaø y daï y :. TIEÁT 56: BAØI 50. KÍNH LUÙP. I. MUÏ C TIEÂ U: 1. Kiế n thứ c : - Biế t đượ c kímh lú p dù n g để là m gì? - Neâ u ñaë c ñieå m cuû a kính luù p . - Nê u đượ c ý nghĩa củ a số bộ i giá c củ a kính lú p . 2. Kyõ naê n g: - Biế t cá c h sử dụ n g kính lú p để nhìn đượ c vậ t có kích thướ c nhỏ . - Tìm tò i ứ n g dụ n g KT để hiể u biế t KT trong đờ i số n g qua bà i kính lú p 3. Thá i độ : Nghiê n cứ u , chính xá c , họ c tậ p nghiê m tú c II. CHUAÅ N BÒ : - Moã i nhoù m : 1-2 kính luù p Thướ c nhự a có GHĐ = 30cm, ĐCNN= 1mm Và i vậ t có kích thướ c nhỏ III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏC Hoạ t độ n g họ c củ a họ c sinh Trợ giú p củ a Giá o viê n * Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bài cũ & taï o tình huoá n g hoï c taä p . GV: yê u cầ u Hs trả lờ i cá c câ u hỏ i : HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a Gv HS1:+ Mắ t cậ n thị có nhữ n g đặ c ñieå m gì ? Neâ u caù c h khaé c phuï c ? + Mắ t viễ n thị có nhữ n g đặ c ñieå m gì ? Neâ u caù c h khaé c phuï c ? HS vẽ ả n h củ a vậ t tạ o bở i TKHT khi HS2: lê n bả n g thự c hiệ n & cả lớ p là m trong vở BT: Cho 1 TKHT, d > f. d >f: Aû n h thậ t , ngượ c chiề u vớ i vậ t Hã y dự n g ả n h củ a vậ t và nhậ n xé t aû n h ? GV(Đặ t vấ n đề ) : Trong mô n sinh hoï c muoá n quan saù t caù c vaä t raá t nhoû ta duø n g duï n g cuï naø o ? * Hoạ t độ n g 2: Tìm hiểu kính lú p GV: Yeâ u caà u HS quan saù t kính luù p HS quan sá t kính lú p & trả lờ i câ u  c ho biế t kính lú p là loạ i kính gì? hoû i cuû a GV GV yê u cầ u đọ c phầ n 1 trong SGK & HS đọ c phầ n 1 trong SGK trả lờ i cá c câ u hỏ i sau: + Kính lú p là 1 TKHT, có tiê u cự ? Kính có tiê u cự như thế nà o ? ngắ n , dù n g để quan sá t cá c vậ t nhỏ . - 146 -.

(147) Trường TH & THCS Hạnh Dịch + Moã i kính luù p coù moä t soá boä i giaù c (kí hieä u G) + Giữ a độ bộ i giá c và tiê u cự có 25. Năm học: 2012 - 2013 ? Coâ n g duï n g cuû a kính luù p laø m gì? GV giả i thích độ bộ i giá c & Mố i liê n hệ vớ i tiê u cự bằ n g cô n g thứ c nà o ?. moá i lieâ n heä : G = f C1: G cà n g lớ n thì sẽ có f cà n g nhỏ C2:. 25 f. = 1,5 => f = 25: 1,5 = 16,6. cm HS neâ u keá t luaä n  Keá t luaä n : - Kính luù p laø TKHT - Kính lú p dù n g để quan sá t cá c vaä t nhoû - G cho biế t ả n h thu đượ c gấ p bộ i lầ n so vớ i khi khô n g dù n g kính. * Hoạ t độ n g 3: Tìm hiể u cá c h quan saù t moä t vaä t nhoû qua kính luù p . HS quan sá t ả n h củ a 1 vậ t tạ o bở i kính lú p  trả lớ i C3,C4. C3: Qua kính sẽ cho ả n h ả o , lớ n hơn vaä t C4: Muố n có ả n h lớ n hơn vậ t thì vậ t đặ t trong khoả n g FO (d< f ). GV yê u cầ u vậ n dụ n g cá c kiế n thứ c để trả lờ i C1,C2 GV đề nghị và i HS nê u kế t luậ n về kính lú p . Ý nghĩa củ a độ bộ i giác là gì?. GV yeâ u caà u HS quan saù t 1 vaä t nhoû baè n g kính luù p . + Đo khoả n g cá c h từ vậ t đế n kính lú p và so sá n h khoả n g cá c h nà y vớ i tiê u cự củ a kính + Veõ aû n h cuû a vaä t qua kính luù p . GV: Yê u cầ u HS thả o luậ n  trả lờ i C3,C4 + Đẩ y vậ t AB và o gầ n TK, quan sá t aû n h aû o cuû a vaä t ? + Muố n có ả n h ả o lớ n hơn vậ t thì cầ n đặ t vậ t trong khoả n g nà o ?. * Kế t luậ n : Vậ t đặ t trong khoả n g FO củ a kính lú p sẽ cho ả n h ả o lớ n hôn vaä t . *Hoạ t độ n g 4: Vậ n dụ n g – Củ n g cố – Hướ n g dẫ n về nhà GV yê u cầ u HS thự c hiệ n C5  cá HS thự c hiệ n C5 cá nhâ n nhaâ n trình baø y . C5: Kính luù p duø n g quan saù t caù c vaä t hoặ c chi tiế t có kích thướ c nhỏ như sữ a chữ a đồ n g hồ , cá c mạc h điệ n tử … , quan sá t cá c đô n g vậ t hoặ c thự c - 147 -.

(148) Trường TH & THCS Hạnh Dịch vậ t có kích thướ c nhỏ như: con kiế n , con chaá y , caù c vaâ n treâ n laù caâ y reã caâ y … C6: HS thự c hiệ n đo f củ a 1 kính lú p đã biế t G  nghiệ m lạ i hệ thứ c giữ a G vaø f. HS trả lờ i từ n g câ u hỏ i củ n g cố củ a GV. Năm học: 2012 - 2013. GV yê u cầ u HS đo tiê u cự củ a kính lú p đã biế t G  kiể m nghiệ m lạ i mố i liê n hệ giữ a G và f. GV yê u câ u Hs trả lờ i cá c câ u hỏ i : + Kính lú p là loạ i kính gì? Có tiê u cự như thế nà o ? + Để quan sá t 1 vậ t nhỏ qua kính lú p ta cầ n đặ t vậ t ở vị trí nà o ? + Nê u đặ c điể m ả n h củ a vậ t đượ c quan saù t qua kính luù p ? + Soá boä i giaù c cuû a kính luù p coù yù nghóa gì ?  Hướ n g dẫ n về nhà : - Đọ c phầ n “ có thể em chưa biế t ” - Laø m BT baø i 50/SBT. - 148 -.

(149) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 31. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : 07.04.2010 Ngaø y daï y : 08.04.2010. TIEÁT 57: BAØI 51. BAØI TAÄP QUANG HÌNH HOÏ C. I. MUÏ C TIEÂ U : 1. Kiế n thứ c : - Vậ n dụ n g kiế n thứ c để giả i đượ c cá c bà i tậ p định tính và định lượ n g về hiệ n tượ n g khú c xạ á n h sá n g,về TK và về cá c dụ n g cụ quang họ c đơn giả n ( maù y aû n h, con maé t , kính caä n , kính laõ o , kính luù p ). - Thự c hiệ n đượ c các phé p tính về hình quang họ c . - Giả i thích được mộ t số hiệ n tượ n g và mộ t số ứ n g dụ n g về quang hình họ c . 2. Kó naê n g: - Giaû i caù c baø i taä p veà quang hình hoï c . 3. Thá i độ: - Cẩ n thậ n . II. CHUAÅ N BÒ: GV: Chuẩ n bị cho mỗ i nhóm 1 bình hình trụ ; 1 bình chứ a nướ c trong HS: Ô n tậ p bà i tậ p từ bà i 40 5 0. III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y - HOÏ C Hoạt độ n g họ c củ a họ c sinh Trợ giú p củ a giá o viê n *Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bà i cũ HS chú ý trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV GV: yê u cầ u + HS1: Trả lờ i cá c câ u hỏ i sau: - Kính lú p là loạ i kính gì? Cô n g duï n g ? - Muoá n quan saù t aû n h cuû a vaä t roõ , ta cầ n đặ t vậ t ở trong khoả n g nà o củ a kính? + HS2: Độ bộ i giá c củ a kính lú p có quan hệ vớ i f như thế nà o ? Viế t hệ thứ c ? HS: Theo doõ i vaø nhaä n xeù t *Hoạ t độ n g 2: Chữ a bài tậ p SGK GV: Yê u cầ u HS đọ c kỹ đề bà i , nắm + Gi ả i baøi 1: HS đọ c kỹ đề bà i  tìm dữ kiệ n đã cho vữ n g yê u cầ u cầ n tìm củ a bà i và yê u cầ u cầ n tìm mà đề bà i đò i hoû i . GV: Hướ n g dẫ n cá c h giả i  trả lờ i câ u HS trả lờ i câ u hỏ i củ a GV hoû i : + Trướ c khi đổ nướ c , mắ t có nhìn - Mắ t nhìn thấ y O á n h sá n g từ O thấ y tâ m O củ a đá y bình khô n g? truyề n qua nướ c  q ua khô n g khí và o - 149 -.

(150) Trường TH & THCS Hạnh Dịch maé t .. - Aù n h sá n g từ O truyề n tớ i mặ t phâ n cá c h giữ a 2 mô i trườ n g, sau đó có 1 tia khú c xạ trù n g vớ i tia IM, vì vậ y I là điể m tớ i --> nố i OIM là đườ n g truyề n á n h sá n g từ O và o mắ t qua mô i trườ n g nướ c và khô n g khí. + Giaû i baø i 2: HS đọ c kỹ đề  ghi nhữ n g dữ kiệ n đã cho, dữ kiệ n cầ n tìm. d =16cm f = 12cm Tìm: a. Veõ aû n h cuû a vaä t AB (tæ leä 4:1) b. Độ cao củ a ả n h và vậ t gấ p ? laà n. Năm học: 2012 - 2013 + Vì sao sau khi đổ nướ c thì mắ t lạ i nhìn thaá y O? - Lưu ý : vẽ đướ n g thẳ n g biể u diễ n mặ t nướ c đú n g khoả n g ¾ chiề u cao bình. Mat. I. O. GV yê u cầ u thự c hiệ n như bà i 1 GV :+ Hướ n g dẫ n chọ n tỉ lệ 4:1, AB = 7mm + Vẽ  dù n g 2 trong 3 tia đã họ c để vẽ  xong cầ n đo độ cao củ a ả n h ? + Laä p tæ soá h / /h =?. HS tự giả i theo gợ i ý củ a SGK + Giaû i baø i 3: HS đọ c kỹ đề  ghi nhữ n g dữ kiệ n đã cho , dữ kiệ n cầ n tìm. Hoà , C v = 40 cm Bình , C v = 60cm ---------------------a. Ai caä n hôn b. Hoà , Bình cầ n đeo kính loạ i gì? Kính củ a ai có tiê u cự ngaé n hôn? HS: + Ñaë c ñieå m chính cuû a maé t caä n thị là khô n g nhìn thấ y cá c vậ t ở xa + Ngườ i cậ n thị nặ n g thì cà n g khô n g nhìn thấ y rõ cá c vậ t ở xa mắ t . + Khaé c phuï c taä t caä n thò laø laøm cho ngườ i cậ n có thể nhìn rõ cá c vậ t ở xa maé t hôn . + Kính caä n laø TKPK. GV: Yê u cầ u HS đọ c kỹ đề bà i , nắ m vữ n g yê u cầ u cầ n tìm củ a bà i. GV:yê u cầ u trả lờ i cá c câ u hỏ i sau: + Ñaë c ñieå m chính cuû a maé t caä n thò laø gì? + Ngườ i cà n g cậ n thì C v cà n g ngắ n hay caø n g daø i ? + Caù c h khaé c phuï c ?. (kính thích hợ p khoả n g C c trù n g vớ i f ). - 150 -.

(151) Trường TH & THCS Hạnh Dịch C v Hoà < C v Bình=> Hoà cậ n hơn Bình f Hoà < f Bình *Hoạ t độ n g 3: Hướ n g dẫ n về nhà - Đọ c phầ n “ có thể em chưa biế t ” - Laø m BT baø i 50/SBT - Xem trướ c bà i 52. Tuaà n 31. Năm học: 2012 - 2013. Ngà y soạ n : 08.04.2010 Ngaø y daï y : 09.04.2010. TIEÁT 58: BAØI 52. AÙNH SAÙNG TRAÉNG VAØ AÙNH SAÙNG MAØU. I. MUÏ C TIEÂ U 1. Kiế n thứ c : - Nê u được ví dụ về á n h sá n g trắ n g & á n h sá n g mà u - Nê u được ví dụ về sự tạ o ra á n h sá n g mà u bắ n g tấ m lọ c mà u - 151 -.

(152) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 - Giả i thích đượ c sự tạ o ra á n h sá n g mà u bắ n g tấ m lọ c mà u trong mộ t số ứ n g dụ n g trong thự c tế 2. Kỹ nă n g : Rè n kỹ nă n g thiế t kế thí nghiệ m để tạ o ra á n h sá n g mà u bắ n g caù c taá m loï c maø u . 3. Thá i độ : Say mê nghiê n cứ u hiệ n tượ n g á n h sá n g đượ c ứ n g dụ n g trong thực teá II.CHUAÅ N BÒ Đớ i vớ i cả lớ p : - Mộ t số nguồ n sá n g như đè n lazer , bú t lazer , đè n phó n g điệ n - Mộ t đè n phá t ra á n h sá n g trắ n g & cá c đè n phá t ra á n h sá n g đỏ , xanh - Bộ lọ c mà u , bình nướ c trong III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y - HOÏ C Đặ t vấ n đề : Trong thự c tế ta nhìn thấ y á n h sá n g có cá c loạ i mà u . Vậ y vậ t nà o taï o ra aù n h saù n g traé n g ? Vaä t naø o taï o ra aù n h saù n g maø u ? Hoâ m nay caù c em vaø o baø i mớ i “ Aù n h sá n g trắ n g – Aù n h sá n g mà u “ Hoạ t độ n g họ c củ a họ c sinh Trợ giú p củ a giá o viê n Hoạ t độ n g 1 : Tìø m hiể u nguồ n á n h saù n g traé n g & nguoà n aù n h saù n g maø u : I. Nguoà n aù n h saù n g traé n g vaø aù n h saù n g maø u 1. Caù c nguoà n saù n g phaù t ra aù n h 1. Caù c nguoà n aù n h saù n g traé n g saù n g traé n g HS:Đọ c SGK và liê n hệ thự c tế t rả GV hướ n g dẫ n HS đọ c sá n h giá o khoa kế t hợ p thự c tế và trả lờ i câ u hỏ i sau: lờ i câ u hỏ i + Nguoà n aù n h saù n g traé n g laø : maë t Haõ y keå teâ n caù c nguoà n aù n h saù n g traé n g trờ i (trừ lú c hoà n g hô n và buổ i bình mà em biế t ? minh), đè n dâ y tó c khi đượ c nó n g GV nó i thê m á n h sá n g do đè n ố n g sá n g bình thườ n g. phaù t ra laø aù n h saù n g laï n h 2. Caù c nguoà n phaù t aù n h saù n g maø u 2. Nguoà n aù n h saù n g maø u : HS: là m TN  nhậ n biế t được á n h GV yê u cầ u HS đọ c tà i liệ u và tìm saù n g traé n g vaø aù n h saù n g maø u hieå u nguoà n aù n h saù n g maø u laø gì? Tìm - Khi có dò n g điệ n chạ y qua  đè n hiể u đè n lazer trướ c khi có dò n g điệ n led phá t ra á n h sá n g mà u đỏ , có đè n chạ y qua : Kính củ a đè n mà u gì? Khi phaù t ra aù n h saù n g maø u xanh có dò n g điệ n chạ y qua đè n phá t ra aù n h saù n g maø u gì? - Nguoà n aù n h saù n g maø u ;beá p cuû i maø u GV yeâ u caà u HS neâ u ví duï khaù c ? đỏ , bế p ga tố t có mà u xanh…,á n h sá n g mà u tím, và n g, xanh..củ a đè n - 152 -.

(153) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 huyø n h quang * Hoạ t độ n g 3: Nghiê n cứ u cá c h tạ o ra aù n h saù n g maø u baè ng taá m loï c maø u HS: Là m TN theo hướ n g dẫ n củ a GV GV yeâ u caà u HS laø m thí nghieäm nhö Dự a và o quan sá t  trả lờ i C1 yeâ u caà u SGK +Chieá u aù n h saù n g traé n g : GV hướ n g dẫ n HS dù n g lầ n lượ t từ n g taá m loï c maø u - Duø n g taá m maø u xanh  Yeâ u caà u HS ruù t ra nhaä n xeù t ? - Thay taá m maø u xanh baè n g taá m maø u đỏ  Yê u cầ u HS rú t ra nhậ n xé t ? +Chiế u á n h sá n g mà u đỏ (Đè n lazer) - Chiế u á n h sá n g đỏ qua tấ m lọ c C1:+ Chiế u á n h sá n g trắ n g qua tấ m mà u đỏ -> nhậ n xé t ? - Chiế u á n h sá n g đỏ qua tấ m lọ c lọ c mà u đỏ  ta đượ c á n h sá n g đỏ +Chiế u á n h sá n g đỏ qua tấ m lọ c mà u xanh  nhậ n xé t ? GV: Dự a và o kế t quả thu đượ c yê u mà u đỏ  t a đượ c á n h sá n g mà u đỏ . +Chiế u á n h sá n g đỏ qua tấ m lọ c cầ u HS rú t ra nhậ n xé t chung & hoà n mà u xanh t a khô n g được á n h sá n g đỏ , thà n h câ u C 1 maø thaá y toá i . HS neâ u keá t luaä n qua caùc keá t quaû TN GV yeâ u caà u HS so saù n h keá t quaû thí * Hoạ t độ n g 4: Vậ n dụ n g –Củ n g nghiệ m và rú t ra kế t luậ n GV hướ n g dẫ n HS: cố - Hướ n g dẫ n về nhà + Tấ m lọ c mà u đỏ truyề n á n h sá n g HS: thự c hiệ n C2 cá nhâ n C2: +Chù m á n h sá n g trắ n g dễ bị đỏ đi qua chứ n g tỏ điề u gì ? + Taá m loï c maø u xanh khoâ n g truyeà n nhuộ m mà u bở i các tấm lọ c mà u . +Trong chù m á n h sá n g trắ n g á n h sá n g đỏ đi qua chứ n g tỏ điề u gì ? có á n h sá n g đỏ . Tấ m lọ c mà u đỏ cho á n h sá n g đỏ đi qua +Tấm lọ c mà u đỏ khô n g hấ p thụ á n h sá n g đỏ , nê n chù m sá n g đỏ đi qua đượ c tấ m lọ c mà u đỏ . +Taám loïc maø u xanh haá p thuï maï n h caù c aù n h saù n g maø u khoâ n g phaû i mà u xanh , nê n á n h sá n g đỏ khó đi qua taá m loï c maø u xanh vaø ta thaá y toá i - 153 -.

(154) Trường TH & THCS Hạnh Dịch HS: Thả o luậ n  t rả lờ i C3 C3:Aù n h sá n g mà u đỏ , và n g ở cá c đè n sau xe và các đè n bá o hiệ u rẽ củ a xe má y đượ c tạ o ra bằ n g cá c h chiế u á n h sá n g trắ n g qua vỏ nhự a mà u đỏ hoặ c và n g . Cá c tấ m nhự a có vai troø nhö taá m loï c maø u C4: Moä t beå nhoû coù thaø n h trong suoá t , đự n g mà u , có thể coi là 1 tấ m lọ c maø u. Năm học: 2012 - 2013 1.Vaä n duï n g : GV yê u cầ u HS tự hoà n thiệ n cá c câ u C3, C4 và o vở GV gọ i mộ t và i HS yế u trả lờ i cá c HS khaù c nhaä n xeù t boå sung. GV yê u cầ u HS đọ c phầ n Có thể em chöa bieá t Keá t luaä n : 2. Cuû n g coá * Taá m loï c maø u naø o thì haá p thuï yeá u GV yeâ u caà u HS nhaé c laï i moä t soá kieá n á n h sá n g mà u đó hấ p thụ mạ n h á n h thứ c vừ a tiế p thu saù n g maø u khaù c 3. Hướ n g dẫ n về nhà : - GV yeâ u caà u HS veà laø m caù c baø i taä p trong SBT - Họ c và nắ m vữ n g cá c kié n thứ c vừ a hoï c .. Tuaà n 32. Ngà y soạ n : 14.04.2010 Ngaøy daïy: 15.04.2010. TIEÁT 59: BAØI 53. PHAÂ N TÍCH AÙNH SAÙNG TRAÉ NG. I. MUÏ C TIEÂ U 1. Kiế n thứ c : - Phá t biể u được khắ n g định : Trong chù m á n h sá n g trắ n g có chứ a nhiề u chù m saù n g maø u khaù c nhau - Trình bà y và phâ n tích đượ c thí nghiệ m phâ n tích á n h sá n g trắ n g bắ n g lă n g kính để rú t ra kế t luậ n : Trong chùm á n h sá n g trắ n g có chứ a nhiề u chù m sá n g maø u - Trình bà y và phâ n tích đượ c thí nghiệ m phâ n tích á n h sá n g trắ n g bắ n g đĩa CD để rú t ra kế t luậ n : Trong chù m á n h sá n g trắ n g có chứ a nhiề u chù m sá n g maø u - 154 -.

(155) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 2. Kyõ naê n g : - Rè n kỹ nă n g phâ n tích hiệ n tượ n g phâ n tích á n h sá n g trắ n g và á n h sá n g mà u qua thí nghieäm - Vậ n dụ n g kiế n thứ c thu đượ c để giả i thích cá c hiệ n tượ n g á n h sá n g mà u như caà u voø n g , bong boù n g xaø phoø n g …. 3. Thá i độ : Say mê nghiê n cứ u hiệ n tượ n g á n h sá n g đượ c ứ n g dụ n g trong thự c teá II. CHUAÅ N BÒ  Mộ t lă n g kính tam giác đề u  Mộ t mà n chắ n trê n có khoá t mộ t khe hẹ p .  Mộ t bộ tấ m lọ c mà u đỏ , xanh , nử a đỏ , nử a xanh  Moä t ñóa CD  Mộ t đè n ố n g III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏ C Đặ t vấ n đề : - Trong thự c tế : Sau cơn mưa , trờ i nắ n g , ta nhìn lê n bầu trờ i thấ y cầ u vồ n g có nhiều mà u sắ c ? vì sao có hiệ n tượ n g đó ? Mắ c khá c ,ta nhìn thấ y cá c hình ả n h có mà u sắ c lung linh , bong bó n g xà phò n g dướ i á n h sá n g mà u vậy tạ i sao có nhiề u mà u sắ c ở cá c hình ả n h đó bà i họ c hô m nay giú p cá c em trả lờ i vầ n đề trê n Hoạt độ n g họ c củ a họ c sinh Trợ giú p củ a giá o viê n *Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bà i cũ GV yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i HS trả lờ i cá c câ u hỏ i củ a GV sau: + Theá naø o laø aù n h saù n g traé n g ?Neâ u vaø i VD veà nguoà n phaù t aù n h saù n g traé n g? + Khi nà o ta thu đượ c á n h sá n g mà u ?Vì sao á n h sá n g ở đè n sau củ a xe má y có mà u và n g hoặ c đỏ ? *Hoạ t độ n g 2: Tìm hiể u việ c phâ n tích 1 chuø m saù n g traé n g baè n g laê n g kính . 1. Thí nghieä m : GV yê u cầ u HS đọ c tà i liệ u & quan HS đọ c tà i liệ u  quan sá t lă n g kính  sá t lă n g kính để tìm hiể u về lă n g tìm hieå u theá naø o laø laê n g kính  laø m kính . TN GV coù theå thoâ n g baù o theâ m laê n g kính là mộ t khố i trong suố t và có 3 gờ GV yeâ u caà u HS laø m thí nghieäm quan  Thí nghieä m 1 : HS laøm theo - 155 -.

(156) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 nhó m  quan sá t hiệ n tượ n g  nê u kế t sá t hiệ n tượ n g và yê u cầ u cá c nhó m quaû trình baø y keá t quaû thí nghieä m GV theo dõ i và giú p đỡ nhữ n g nhó m yeá u C1: Dả i mà u có nhiề u mà u nằm sá t GV yê u cầ u qua quan sá t hiệ n tượ n g cạ n h nhau: Đỏ , da cam, và n g ,lục , ở TN1  trả lờ i C1 lam, chaø m , tím. GV giớ i thiệ u hình chụ p đượ c ở cuố i  Thí nghiệ m 2: HS tự làm theo sá c h hướ n g dẫ n củ a GV GV cho HS hoạ t độ n g & thả o luậ n + Thấ m tấ m lọc đỏ nhoù m thí nghieä m 2 + Thaá m taá m loïc xanh GV yê u cầ u HS nê u dự đoá n + Thấ m tấ m lọc đỏ và xanh GV: Cho HS quan saù t , neâ u keá t quaû kieå m tra HS: Nê u hiệ n tượ n g và kế t quả phía GV yê u cầ u HS nê u hiệ n tượ n g , GV sau lă n g kính vẫ n thấ y mà u đỏ hoặ c chuẩ n xá c kiế n thứ c xanh. HS: Nhậ n xé t : á n h sá n g mà u qua GV hướ n g dẫ n HS là m thí nghiệ m 2b lă n g kính vẫ n giữ nguyê n mà u đó . Nê u mụ c đích TN là thấ y rõ sự ngắ n C2:Khi chắ n khe K bằ n g tấ m lọ c mà u cá c h giữ a dả i mà u đỏ và dả i mà u đỏ thì ta thấ y có vạ c h mà u đỏ , bằ n g xanh taá m loï c maø u xanh coù vaïc h xanh, hai vaï c h naø y khoâ n g naè m cuø n g 1 choã . Khi khe chắ n K bằ n g tấm lọ c nử a trê n mà u đỏ , nử a dướ i mà u xanh thì ta thấ y đồ n g thờ i cả 2 vạ c h đỏ và GV: Yê u cầ u HS quan sá t hiệ n tượ n g xanh naè m leä c h nhau. và Tổ chứ c cho HS thả o luậ n để trả HS thả o luậ n  trả lờ i C3, C4 lờ i C 3 C 4 C3: +yù 1:sai + ý 2: đú n g C4:aù n h saù n g traé n g qua laê n g kính đượ c phâ n tích thà n h dã i mà u  phâ n tích aù n h saù n g traé n g baè n g laê n g kính. Hs neâ u keá t luaä n : SGK GV qua quan sá t hiệ n tượ n g ở TN2  *Hoạ t độ n g 3:Tìm hiểu sự phâ n tích kế t luậ n . 1 chù m á n h sá n g trắ n g bằ n g sự phaû n xaï treâ n ñóa CD 1. Thí nghieä m 3 Hs quan sá t mặ t ghi củ a 1 đĩa CD GV hướ n g dẫ n HS là m thí nghiệ m 3 dướ i á n h sá n g trắ n g  mô tả hiê n SGK: Giớ i thiệ u tá c dụ n g phâ n tích - 156 -.

(157) Trường TH & THCS Hạnh Dịch tượ n g C5: Khi chieá u aù n h saù n g traé n g vaø o maë t ghi cuû a 1 ñóa CD vaø quan saù t aù n h saù n g phaû n xaï , ta thaá y nhìn theo phướ n g nà y có á n h sá n g mà u nà y , theo phướ n g khá c có á n h sá n g mà u khaù c =>Treâ n dóa CD coù nhieà u daû i mà u từ đỏ đế n tím C6: Á n h sá n g chiế u đế n đĩa CD là aù n h saù n g traé n g . Aù n h sá n g từ đĩa CD đế n mắ t ta là á n h sá n g mà u ( đỏ  tím ) Trướ c khi đế n đĩa CD, chú m á n h saù n g traé n g . Sau khi phaû n xaï treâ n ñóa CD, ta thu đượ c nhiề u chù m sá n g maø u khaù c nhau, truyeà n theo caù c phương khá c nhau.vậ y TN vớ i đĩa CD cuõ n g laø TN phaâ n tích aù n h saù n g traé n g . HS neâ u keá t luaä n /SGK HS neâ u keá t luaä n chung cuû a baø i *Hoạ t độ n g 4: Vậ n dụ n g – Củ n g cố – Hướ n g dẫ n về nhà HS trả lờ i C7,C8 C7: khoâ n g theå coi caù c h duø n g taá m loï c maø u nhö caù c h phaâ n tích aù n h saù n g traé n g thaø n h aù n h saù n g maø u . C8: HS laøm thí nghieäm  n eâ u keá t quaû. Năm học: 2012 - 2013 aù n h saù n g cuû a maë t ghi cuû a ñóa CD vaø cá c h quan sá t á n h sá n g đã đượ c phâ n tích GV yê u cầ u HS quan sá t và trả lờ i caâ u C 5 ; C 6. GV uố n nắ n cá c câ u trả lờ i củ a HS Tổ chứ c chuẩ n xá c kiế n thứ c. GV yeâ u caà u HS ruù t ra keá t luaä n. GV: Yê u cầ u HS thự c hiệ n C7,C8. *Hướ n g dẫ n về nhà : - C9,BT 53-54/SBT - Quan sá t hiệ n tượ n g á n h sá n g qua bể cá đự n g nướ c trắ n g - Chuaå n bò baø i 54/SGK PHAÀ N GHI BAÛ N G I/ Phaâ n tích moä t chuù m aù n h saù n g traé n g baè n g laê n g kính 1/ Thí nghieä m 1 SGK C 1 Dả i mà u từ : đỏ , da cam , và n g , lụ c lam , chà m , tím 2/ Thí nghieä m 2 SGK - 157 -.

(158) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 Phía sau lă n g kính vẫ n thấ y mà u đỏ hoặ c xanh  Nhậ n xé t : Aù n h sá n g mà u qua lă n g kính vẫ n giữ nguyê n mà u đó C 4 Aù n h sá n g trắ n g qua lă n g kính đượ c phâ n tích thà n h dả i mà u  Phâ n tích á n h saù n g traé n g baè n g laê n g kính 3/ Keá t luaä n : SGK II Phaâ n tích moä t chuù m aù n h saù n g traé n g baè n g ñóa CD 1/ Thí nghieä m 3: SGK C 5 : Trê n đĩa CD có nhiề u dã i mà u từ đỏ  tím C 6 : Aù n h sá n g chiế u tớ i đĩa CD là á n h sá n g trắ n g Aù n h sá n g từ đĩa CD  mắ t là á n h sá n g mà u ( đỏ  tím ) Aù n h sá n g qua đĩa CD  Phả n xạ lạ i nhữ n g chù m á n h sá n g mà u  Thí nghiệm naø y cuõ n g phaâ n tích aù n h saù n g 2/ Keá t luaä n : III/ Keá t luaä n chung : Coù nhieà u caù c h phaâ n tích moä t chuø m aù n h saù n g traé n g thaø n h chuù m saù n g maø u khaù c nhau IV/ Vaä n duï n g :. Tuaà n 32. Ngà y soạ n : 14.04.2010 Ngaøy daïy: 16.04.2010. TIẾT 60: BAØI 54. SỰ TRỘN CÁC ÁNH SÁNG MAØU. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiế n thứ c : - HS trả lờ i đượ c thế nà o là sự trộ n hai hay nhiề u á n h sá n g mà u vớ i nhau ? - Trình bà y và giả i thích được thí nghiệ m trộ n á n h sá n g mà u - Dự a và o quan sá t có thể mô tả đượ c mà u củ a á n h sá n g mà ta thu đượ c khi trộ n hai hay nhiề u mà u vớ i nhau - Trả lờ i đượ c câ u hỏ i : Có thể trộ n đượ c á n h sá n g trắ n g hay khô n g ? Có thể trộ n đượ c á n h sá n g đen hay khô n g ? 2. Kỹ nă n g : Rè n kỹ nă n g tiế n hà n h thí nghiệ m để tìm ra quy luậ t trê n mà u aù n h saù n g 3. Thá i độ : Say mê nghiê n cứ u hiệ n tượ n g á n h sá n g đượ c ứ n g dụ n g trong thực teá II. CHUAÅ N BÒ  Mộ t đè n chiế u có 3 cử a sổ và hai gương phẳ n g  Mộ t bộ tấ m lọ c mà u đỏ , xanh, nử a đỏ , nử a xanh và có tấ m chắ n sá n g  Moä t maø n aû n h - 158 -.

(159) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013  Moä t giaù quang hoï c III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏ C 1. Kieå m tra baø i cuõ : HS: Hã y nê u mộ t và i VD chứ n g tỏ trong chù m á n h sá n g trắ n g có chứ a nhiề u chuø m saù n g maø u ? 2. Đặ t vấ n đề : Như ta đã biế t có thể phâ n tích chù m á n h sá n g trắ n g thà n h nhieà u chuø m saù n g maø u khaù c nhau . Vaä y coù theå troä n nhieà u chuø m saù n g maøu laï i vớ i nhau ta sẽ đựơ c á n h sá n g có mà u như thế nà o ? Để kế t luậ n đựơ c chính xá c nhữ n g câu hỏ i trê n hô m nay cá c em và o bà i mớ i Hoạt độ n g họ c củ a họ c sinh Trợ giú p củ a giá o viê n Hoạ t độ n g 1 : Tiø m hiểu khá i niệ m sự trộ n á n h sá n g mà u HS đọ c tà i liệ u quan sá t thí nghiệ m GV hưó n g dẫ n HS đọ c sá n h giá o khoa tìm hiể u và trả lờ i : và trả lờ i câ u hỏ i củ a Gv nê u ra - Troä n aù n h saù n g maø u laø gì ? - Thieá t bò troä n maø u coù caá u taï o nhö thế nà o ? Tạ i sao có ba cử a sổ ? tạ i  Kế t luậ n : trộ n á n h sá n g mà u là sao cá c cử a sổ đó có tấ m lọ c chiế u hai hay nhiề u chùm sá n g mà u GV yê u cầ u từ 2  3 HS trình bà y đồ n g thờ i lê n cù n g mộ t chỗ trê n cù n g taá m maø n chaé n maø u traé n g Hoạ t độ n g 2 : Tìm hiể u kế t quả củ a sự trộ n hai á n h sá n g mà u 1. Thí nghieä m 1: HS đọ c tà i liệ u và thực hiệ n TN theo GV hướ n g dẫ n cho Hs thự c hiệ n thí hướ n g dẫ n củ a GV quan sá t  nhậ n xé t nghiệ m 1 + Đặ t mà n ả n h ở vị trí gầ n đè n chiế u aù n h saù n g treâ n maø n chaé n ( theo choã maø 2 chuø m saù n g chöa caé t nhau nhoù m ) quan saù t & nhaä n xeù t maø u cuû a hai C1:+Aù n h sá n g mà u đỏ vớ i mà u lụ c  chuø m saù n g ? aù n h saù n g maø u vaø n g + Di chuyể n mà n ra xa cho đế n chỗ +Aù n h sá n g mà u đỏ vớ i á n h sá n g maø hai chuø m saù n g caé t nhau . quan saù t maø u lam  aù n h saù n g maø u hoà n g nhaï t và nhậ n xé t về mà u củ a mà n ả n h ở +Aù n h sá n g mà u lụ c vớ i á n h sá n g chỗ mà hai chù m sá n g trộ n vớ i nhau maø u lam  a ù n h saù n g maø u noõ n chuoá i +Khi troä n 2 aù n h saù n g maø u , thì đượ c á n h sá n g mà u khá c (khô n g có aù n h saù n g maø u ñen) 2. Keá t luaä n :SGK/143 GV cho HS nhậ n xé t về mà u thu đượ c *Hoạ t độ n g 4: tìm hiể u trộ n 3 á n h - 159 -.

(160) Trường TH & THCS Hạnh Dịch sá n g mà u vớ i nhau để đượ c á n h saù n g maø u traé n g 1. Thí nghieä m 2 HS tieá n haø n h TN: laé p 3 taá m maø u vaø o 3 cử a sổ ( đỏ , lụ c , lam) di chuyể n mà n hứ n g á n h sá n g  khi nà o trê n mà n hứ n g khô n g cò n 3 mà u riê n g bieä t , maø u treâ n maø n chaé n laø maø u traé n g C2: trộ n 3 á n h sá n g mà u đỏ , lụ c , lam ta thu đượ c á n h sá n g trắ n g . 2. Keá t luaä n : SGK/ 143. *Hoạ t độ n g 5: Vậ n dụ n g – Củ n g cố - Hướ n g dẫ n về nhà HS: thự c hiệ n C5 là m TN theo yê u caà u cuû a GV nhaä n xeù t khi quay nhanh maø u treâ n con quay: maø u hôi traé n g. Năm học: 2012 - 2013. GV hướ n g dẫ n HS là m thí nghiệ m 2 SGK GV hướ n g dẫ n HS thự c hiệ n theo cá c bướ c sau: + Di chuyeå n daà n maø n aû n h ra xa ta lầ n lượ t thấ y nhữ n g trườ n g hợ p nà o ? + Ba chuø m saù n g maø u troä n vôi nhau…? GV yeâ u caà u HS thaû o luaä n nhoù m ruù t ra keá t luaä n GV uố n nắ n cá c câ u trả lờ i củ a HS Tổ chứ c chuẩ n xá c kiế n thứ c. GV chuẩ n bị mộ t tấ m bìa cho HS thự c hieä n Duø n g moä t con quay toâ maø u roá i quay nhanh con quay  nhaä n xeù t maø u treâ n con quay GV giớ i thiệ u thê m á n h sá n g truyề n vaø o maé t coø n löu laï i aû n h trong 1/24 s do đó cá c á n h sá n g mà u đó tạ o thà n h sự trộ n mà u trong mắ t GV yê u cầ u HS đọ c có thể em chưa bieá t GV: Yeâ u caà u HS ruù t ra keá t luaä n veà kiế n thứ c trong bà i 2. Cuû n g coá GV yeâ u caà u HS nhaé c laï i moä t soá kieá n thứ c vừ a tiế p thu 3. Hướ n g dẫ n về nhà - Laø m caù c baø i taä p trong SBT - Họ c và nắ m vữ n g cá c kiế n thứ c ….. - 160 -.

(161) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 33. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : 21.04.2010 Ngaøy daïy: 22.04.2010(Buø). TIẾT 61: BAØI 55. MAØU SẮC CÁC VẬT DƯỚI ÁNH SÁNG TRẮNG VAØ AÙNH SAÙNG MAØU. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiế n thứ c : - Bieá t theá naø o laø taù n xaï aù n h saù n g - Biế t mà u sắ c cá c vậ t có đượ c và nguyê n nhâ n chính củ a hiệ n tượ n g nà y trong đờ i số n g . 2. Kyõ naê n g: - Có khả nă n g quan sá t cá c hiệ n tượ n g vậ t lý - Biế t cá c h vậ n dụ n g kiế n thứ c giả i thích hiệ n tượ n g vậ t lý trong đờ i số n g 3. Thá i độ: - Ham mê khoa họ c , vậ n dụ n g kiế n thứ c vậ t lý và o đờ i số n g . II. CHUAÅ N BÒ Mỗ i nhó m 1 hộ p quan sá t sự tá n xạ củ a á n h sá n g III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y - HOÏ C HOẠ T ĐỘ N G CỦ A HỌ C SINH TRỢ GIÚ P CỦ A GIÁ O VIÊ N Hoạ t độ n g 1: Vậ t mà u trắ n g, vậ t mà u đỏ , mà u xanh và vậ t mà u đen GV : Ñaë t caâ u hoû i : dướ i á n h sá n g trắ n g . HS nghe , suy nghĩ và trả lờ i cá nhâ n + Khi mắ t nhìn thấ y vậ t mà u trắ n g , + Mắ t sẽ nhìn thấ y chính mà u đó vì vậ t mà u đỏ , mà u xanh… thì chứ n g tỏ có á n h sá n g mà u đó truyề n đế n mắ t đã có á n h sá n g mà u nà o truyề n đế n maé t ta ? củ a ta (trừ vậ t mà u đen) + Coø n vaä t maø u ñen thì sao ? Hoạ t độ n g 2: Khả nă n g tá n xạ á n h saù n g maø u cuû a moï i vaä t : GV: Nhaé c laï i cho hoï c sinh moä t soá khaù i nieä m : + Cá c vậ t khô n g tự phá t sá n g mà chuù n g chæ taù n xaï aù n h saù n g maø thoâ i . HS: Caù c nhoù m nhaä n duï n g cuï quan saù t + GV phaù t cho caù c nhoù m “Hoä p quan -> nghe giá o viê n hướ n g dẫ n cá c h sá t tá n xạ cá c vậ t mà u “ -> hướ n g quan saù t . daã n sô caù c h quan saù t . HS: Baù o caù o keá t quaû theo quan saù t vaø + Laø m C2 , C3 . thoá n g nhaá t yù kieá n theo nhoù m . HS suy nghĩ trả lờ i cá nhâ n -> rú t ra GV: Chố t ý chính -> họ c sinh nhắ c keá t luaä n chung laï i noä i dung theo nhaä n xeù t SGK C2: Dướ i á n h sá n g mà u đỏ , vậ t mà u - 161 HS nghe.

(162) Trường TH & THCS Hạnh Dịch trắ n g có mà u đỏ .Vậ y vậ t mà u trắ n g tá n xạ tố t á n h sá n g mà u đỏ Dướ i á n h sá n g mà u đỏ ,vậ t mà u đỏ vẫ n có mà u đỏ . Vậ y mà u đỏ tá n xạ tố t á n h sá n g đỏ . Dướ i á n h sá n g đỏ , vậ t mà u đen khô n g tá n xạ á n h sá n g đỏ . C3:+ Chieá u aù n h saù n g maø u xanh luï c vaø o vaä t maø u traé n g  vaä t maø u xanh luïc . Vaä y maø u traé n g taù n xaï toá t aù n h saù n g maø u xanh luï c . + Chieá u aù n h saù n g maø u xanh luï c vaø o vaä t maø u traé n g  vaä t coù maø u xanh luï c .Vaä y maø u xanh luïc taù n xaï toá t aù n h saù n g maù u xanh luï c . + Chieá u maø u xanh luï c vaø o vaä t mà u đỏ  vậ t có mà u đen. Vâ ỵ mà u đỏ taù n xaï keù m aù n h saù n g maø u xanh luï c . + Chieá u aù n h saù n g maø u xanh luï c vaø o vaä t maø u ñen vaä t coù maø u ñen .vaä y vaä t maø u ñen khoâ n g taù n xaï aù n h saù n g maø u luï c . Hoạ t độ n g 3: Kế t luậ n về khả nă n g taù n xaï aù n h saù n g maø u cuû a caùc vaä t HS trả lờ i theo hướ n g dẫ n HS ruù t ra keá t luaä n + Vaä t maø u naø o thì haé t laï i (taù n xaï ) tố t á n h sá n g mà u đó . + Vaä t maø u traé n g thì taù n xaï toá t taá t caû caù c aù n h saù n g maø u . + Vaä t maø u ñen khoâ n g coù khaû naê n g taù n xaï aù n h saù n g naø o HS: Chỉ nhìn thấ y vậ t khi á n h sá n g từ vậ t đó truyề n và o mắ t ta Hoạ t độ n g 4: Vậ n dụ n g –Hướ n g daã n veà nhaø HS trả lờ i cá c câ u hỏ i C4, C5 C4: Laù caâ y ban ngaø y maø u xanh , vì maø u xanh taù n xaï aù n h saù n g maø u xanh. Năm học: 2012 - 2013. GV hướ n g dẫ n họ c sinh trả lờ i cá c noä i dung cuû a keá t luaä n SGK + Vaä t maø u naø o taù n xaï toá t nhaá t taá t caû caù c maø u khaù c + Vaä t maø u naø o thì taù n xaï toá t maø u đỏ ? + Vaä t maø u naø o thì khoâ n g coù khaû naê n g taù n xaï aù n h saù n g maø u ? GV: Ta chæ nhìn thaá y vaä t khi naø o ?. GV yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i :. - 162 -.

(163) Trường TH & THCS Hạnh Dịch vaø o maé t . Laù caâ y ban ñeâm khoâ n g maø u vì khô n g có á n h sá n g để lá câ y tá n xạ aù n h saù n g. C5:Đặ t 1 tấ ùm kính đỏ trê n 1 tờ giấ y traé n g ,roà i chieá u aù n h saù n g traé n g vaø o tấ m kính thì ta sẽ thấ y tờ giấ y mà u đỏ . Vì á n h sá n g đỏ trong chù m sá n g trắ n g truyề n qua được tấm kính đỏ , rồ i chiế u và o tờ giấ y trắ n g. Tờ giấ y trắ n g tá n xạ tố t á n h sá n g đỏ . Aù n h sá n g đỏ nà y lạ i truyề n qua tấ m kính đỏ theo chiề u ngượ c lạ i và o mắ t ta Vì thế ta thấ y tờ giấ y mà u đỏ . Nế u thay tờ giấ y trắ n g bằ n g tờ giấ y xanh thì ta sẽ thấ y tờ giấ y mà u đen.Vì tờ giấ y xanh tá n xạ ké m á n h sá n g đỏ .. Năm học: 2012 - 2013 - Ban ngà y ta quan sá t đượ c cá c vậ t nhờ và o gì ? - Aù n h sá n g đó mà u gì? - Ban ngaø y laù caâ y coù maø u gì? Vì sao? - Ban ñeâ m laø caâ y maø u gì ? vì sao? GV yê u cầ u trả lờ i C5 kiể m tra lạ i baè n g TN. *Hướ n g dẫ n về nhà : - Laø m caù c baì taä p 55/SBT vaø C6/ SGK. - 163 -.

(164) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 33. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : 21.04.2010 Ngaøy daïy: 22.04.2010. TIEÁT 62: BAØI 56. CAÙC TAÙC DUÏNG CUÛA AÙNH SAÙNG TRAÉNG VAØ AÙNH SAÙNG MAØU. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiế n thứ c : - Bieá t aù n h saù n g coù caù c khaû naê n g nhö : Taù c duï n g nhieä t , taù c duï n g quang ñieä n , taù c duï n g sinh hoï c - Biế t nguyê n tắc hoạ t độ n g củ a mộ t số thiế t bị ứ n g dụ n g cá c tá c dụ n g củ a aù n h saù n g 2. Kỹ nă n g :- Vậ n dụ n g kiế n thức và o ứ n g dụ n g đờ i số n g 3. Thá i độ : - Yê u khoa họ c , ham thích bộ mô n , biế t á p dụ n g kiế n thứ c và o đờ i số n g II.CHUAÅ N BÒ  Tranh SGK phoù n g to III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y - HOÏ C HOẠ T ĐỘ N G CỦ A HỌ C SINH TRỢ GIÚ P CỦ A GIÁ O VIÊ N *Hoạ t độ n g 1: Kiể m tra bài cũ GV yê u cầ u HS trả lờ i cá c câ u hỏ i : + Theá naø o laø khaû naê n g taù n xaï cuû a HS trả lờ i aù n h saù n g ? cho vaø i ví duï ? + Tạ i sao khi đặ t mộ t vậ t mà u đỏ dướ i á n h sá n g mà u đỏ ta thấ y vậ t mà u đỏ ? *Tạ o tình huố n g : Khi đứ n g dự lễ ở sâ n trườ n g khoả n g 9-10h thì cơ thể * Hoạ t độ n g 2: Tìm hiểu tá c dụ n g chú n g ta có cả m giá c gì? nhieä t cuû a aù n h saù n g 1) Taù c duï n g nhieä t cuû a aù n h saù n g laø gì ? HS thaû o luaä n vaø neâ u 1 soá VD GV yê u cầ u HS trả lờ i C1 C1:+ Aù n h saù n g chieá u vaø o cô theå  cô theå noù n g leâ n + Aù n h saù n g chieá u vaø o aù o quaà n ướ t  quầ n á o sẽ mau khô . HS thả o luậ n trả lờ i C2 GV yê u cầ u HS trả lờ i C2 C2:+ Aù n h sá n g mặ t trờ i chiế u và o nướ c biể n  nướ c biể n bốc hơi nhanh - 164 -.

(165) Trường TH & THCS Hạnh Dịch taï o thaø n h muoá i . + Là m cáø khô , mự c khô . . + Sử dụ n g nă n g lượ n g từ á n h sá n g mặ t trờ i  đun nấ u … HS ruù t ra keá t luaä n SGK 2) Nghiê n cứu tá c dụ n g nhiệ t củ a aù n h saù n g treâ n vaä t maø u traé n g vaø vaä t maø u ñen. HS tìm hieå u duï n g cuï TN HS: Thự c hiệ n TN theo hướ n g dẫ n củ a GV  theo dõ i nhiệ t độ  ghi và o baû n g 1 HS: Dự a và o kế t quả Tn  t rả lờ i C3 C3: trong cù n g 1 thờ i gian , vớ i cù n g 1 nhiệ t độ ban đầ u và cù n g 1 điề u kiệ n chiế u sá n g thì nhiệ t độ củ a tấ m kim loạ i khi bị chiế u sá n g mặ t đen tă n g nhanh hơn nhiệ t độ củ a tấ m kim loạ i đó khi bị chiế u sá n g mặ t trắ n g . HS đọ c phầ n thô n g bá o SGK *Hoạ t độ n g 3 : Tá c dụ n g sinh họ c cuû a aù n h saù n g C4: Cá c câ y cố i thườ n g vươn ra hướ n g có á n h sá n g mặ t trờ i chiế u vaø o . C5: Buổ i sá n g , trẻ em hoặ c ngườ i lớ n tuổ i thườ n g tắ m nắ n g buổ i sá n g  khoẻ mạ n h hơn. Ngườ i thiế u á n h saù n g seõ xanh xao, oá m yeá u … *Hoạ t độ n g 4 : Tìm hiể u tá c dụ n g quang ñieä n cuûa aù n h saù n g 1) Pin mặ t trờ i : là 1 nguồ n điệ n có theå phaù t ñieä n khi coù aù n h saù n g chieá u vaø o noù . C6: VD : maù y tính boû tuù i duø n g pin mặ t trờ i , đồ chơi trẻ em…Pin mặ t trờ i đề u có 1 cử a sổ để á n h sá n g chiế u vaø o -. Năm học: 2012 - 2013. GV yeâ u caà u HS ruù t ra nhaä n xeù t. GV yê u cầ u HS nghiê n cứ u thiế t bị và hướ n g dẫ n cá c h là m TN - Theo dõ i nhiệ t độ củ a tấm kim loạ i  ghi và o bả n g 1 - Trả lờ i C3  thự c hiệ n theo nhóm. GV yê u cầ u HS đọ c phầ n thô n g bá o SGK. GV: yê u cầ u HS kể 1 số hiệ n tượ n g xả y ra vớ i cơ thể ngườ i và câ y cố i khi coù aù n h saù n g vaø khi khoâ n g coù aù n h sá n g ?--> trả lờ i C4,C5. GV: taù c duï n g sinh hoï c laø gì?. GV thoâ n g baù o cho HS bieá t pin maë t trờ i hoạ t độ n g trong điề u kiệ n phả i coù aù n h saù n g chieá u vaø o noù . GV yeâ u caà u quan saù t hình 56.3 caá u tạ o củ a pin mặ t trờ i . GV yê u cầ u HS trả lờ i C6,C7.. 165 -.

(166) Trường TH & THCS Hạnh Dịch C7: + Pin phaù t ñieä n phaû i coù aù n h saù n g chieá u vaø o + Khi pin hoạ t độ n g thì nó khô n g nó n g lê n hoặ c chỉ nó n g lê n khô n g đá n g kể .Do đó ,pin hoạ t độ n g đượ c khoâ n g phaû i do taù c duï n g nhieä t cuû a aù n h saù n g + Để pin trong tố i ,á p vậ t nó n g và o thì pin khô n g hoạ t độ n g đượ c . 2) Taù c duï n g quang ñieä n cuû a aù n h saù n g - Pin quang điệ n : biế n đổ i trự c tiế p nă n g lượ n g á n h sá n g thà n h nă n g lượ n g điệ n . - Taù c duï n g cuû a aù n h saù n g leâ n pin quang ñieä n goï i laø taù c duï n g quang ñieä n . * Hoạ t độ n g 5: Vậ n dụ n g – Củ n g cố -Hướ n g dẫ n về nhà HS tự nghiê n cứ u C8,C9,C10 trả lờ i caù nhaâ n. Năm học: 2012 - 2013. ? Neá u khoâ n g coù aù n h saù n g thì pin maë t trờ i có hoạ t độ n g đượ c khô n g ?cá c h nà o để kiể m tra ? GV yê u cầ u HS đọ c mụ c III/SGK GV: neâ u caâ u hoû i veà khaù i nieä m pin quang ñieä n vaø taù c duï n g quang ñieä n cuû a aù n h saù n g ?. GV taï i sao Ac –si- met laï i duø n g gương mà đố t chá y đượ c thuyề n củ a ngườ i La Mã ? --> trả lờ i C8 GV yê u cầ u HS trả lờ i C9,C10  Cuû n g coá : + Taï i sao noù i aù n h saù n g coù naê n g lượ n g ? Chứ n g tỏ ? + Pin mặ t trờ i đượ c sử dụ n g dự a trê n taù c duï n g naø o cuû a aù n h saù n g ?  Hướ n g dẫ n về nhà : - Laø m BT baø i 56/SBT - Chuaå n bò duï n g cuï vaø baù o caù o TH. - 166 -.

(167) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 34. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : 20.04.2010 Ngaøy daïy: 22.04.2010(Buø). TIẾT 63: Bài 57. THỰC HAØNH NHAÄN BIEÁT AÙN H SAÙNG ÑÔN SAÉC VAØ AÙNH SAÙNG KHOÂNG ÑÔN SAÉC BAÈNG DÓA CD. I. MUÏ C TIEÂ U 1. Kiế n thứ c : - Trả lờ i được câ u hỏ i thế nà o là á n h sá n g đơn sắ c , khô n g đơn sắ c 2. Kyõ naê n g : - Biế t vậ n dụ n g đĩa CD để phâ n tích á n h sá n g đơn sắ c và khô n g đơn sắ c . 3. Thá i độ: - Ham meâ khoa hoï c , thích thí nghieä m tìm toø i II.CHUAÅ N BÒ Đố i vớ i nhó m họ c sinh :  Mộ t đè n phá t á n h sá n g trắ n , nguồ n điệ n  Tấ m lọc mà u đỏ , và n g, lụ c , lam  1 Ñóa CD  1 đè n led III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏ C HOẠ T ĐỘ N G CỦ A HỌ C SINH TRỢ GIÚ P CỦ A GIÁ O VIÊ N *Hoạ t độ n g 1: Tìm hiể u khá i niệ m aù n h saù n g ñôn saé c , khoâ n g ñôn saé c , duï n g cuï thí nghieä m vaø quy trình thự c hiệ n . Họ c sinh đọc thô n g tin sgk -> nhắ c Giá o viê n yê u cầ u họ c sinh đọ c phầ n lạ i cá c khá i niệ m -> trả lờ i nộ i dung 1, 2 sgk -> Đặ t vấ n đề để họ c sinh trả lờ i : theo yeâ u caà u giaù o vieâ n + Kieå m tra hoï c sinh moä t vaø i khaù i niệ m đã họ c ( ở bà i trưó c ) HS: Tìm hieå u muïc ñích thí nghieä m vaø + Kieå m tra vieä c naé m muï c ñích thí duï n g cuï thí nghieä m -> thao taù c thí nghieä m nghieä m . + Kieå m tra kyõ naê n g thí nghieä m cuû a hoï c sinh * Hoạ t độ n g 2: Tiế n hà n h TN -> và phaâ n tích aù n h saù n g maø u cuûa moä t soá nguoà n saù n g maø u . HS: + Dù n g đĩa CD phâ n tích á n h Giá o viê n hướ n g dẫ n họ c sinh cá c h saù n g maø u cuû a nhieà u nguoà n saù n g phaù t quan saù t - 167 -.

(168) Trường TH & THCS Hạnh Dịch ra + Quan saù t maø u saé c cuû a aù n h sá n g thu đượ c -> ghi kế t quả theo nhoù m (phaû i chính xaù c ) *Hoạ t độ n g 3: Hoà n thà n h báo cá o thự c hà n h HS:- Ghi câ u trả lờ i và o bá o cá o - Ghi keá t quaû quan saù t vaø o baû n g 1 sgk - Ghi keá t luaä n chung vaø o keá t quaû thí nghieä m - Trả lờ i câ u hỏ i 1,2,3 sgk và o bá o cá o thự c hà n h. Năm học: 2012 - 2013 + Hướ n g dẫ n họ c sinh nhậ n xé t , caù c h ghi keá t quaû .. GV: Hướ n g dẫ n họ c sinh hoà n thà n h baù o caù o nhoù m. GV: Nhậ n xé t , đá n h gía kế t quả  Hướ n g dẫ n về nhà : - Ô n lạ i kiế n thứ c củ a chương - Trả lờ i cá c câ u hỏ i phầ n tự kiể m tra.. - 168 -.

(169) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 34. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : 20.04.2010 Ngaøy daïy: 22.04.2010(Buø). TIEÁT 64: Baøi 58. TOÅNG KEÁT CHÖÔNG QUANG HOÏC. I. MUÏ C TIEÂ U 1. Kiế n thứ c : - Trả lờ i được nhữ n g câ u hỏ i củ a phầ n tự kiể m tra sgk. 2. Kyõ naê n g : - Vậ n dụ n g kiế n thứ c và kỹ nă n g đã họ c để giả i thích và giả i bà i tậ p . 3. Thá i độ : - Trung thự c , nghiê m tú c , ham họ c hỏ i II. CHUAÅ N BÒ - Kiế n thứ c đã họ c ở chương 3 III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏ C HOẠ T ĐỘ N G CỦ A HỌ C SINH TRỢ GIÚ P CỦ A GIÁ O VIÊ N * Hoạ t độ n g 1: Trả lờ i cá c câ u hỏ i GV: Yê u cầ u họ c sinh trả lờ i các câ u tự kiể m tra : Họ c sinh trình bà y câ u trả lờ i hợ p hỏ i phầ n tư ï k iể m tra sgk/151 -> giá o vieâ n chæ ñònh moä t soá hoï c sinh phaù t lý cho cá c câ u hỏ i tự kiể m tra bieå u caù nhaâ n . GV yeâ u caà u hoï c sinh khaù c boå sung, đá n h giá câ u trả lờ i củ a bạ n Giaù o vieâ n nhaä n xeù t boå sung -> ñöa ra keá t luaä n cuû n g coá cuoá i cuø n g * Hoạ t độ n g 2: Là m 1 số bà i vậ n Giaù o vieâ n chæ ñònh vaø choï n moä t vaø i duï n g câ u vậ n dụ n g để họ c sinh là m . GV: Hứ ơ ng dẫ n họ c sinh trả lờ i Hoï c sinh laøm caù c caâ u vaä n duï n g theo GV: Chæ ñònh vaø i hoï c sinh trình baø y đá p á n củ a mình -> họ c sinh khá c bổ yeâ u caà u giaù o vieâ n -> neâ u keá t quaû sung đá n h giá Giaù o vieâ n nhaä n xeù t boå sung -> ñöa ra keá t luaä n cuoá i cuø n g  Hướ n g dẫ n về nhà : - Tiế p tụ c là m cá c câ u cò n lạ i và o vở baø i taä p . - Xem trướ c bà i chương sau.. - 169 -.

(170) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 35. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : 20.04.2010 Ngaøy daïy: 22.04.2010(Buø). CHƯƠNG IV. SỰ BẢO TOÀN VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG. TIẾT 65: BAØI 59. NĂNG LƯỢ NG VAØ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG. I. MUÏ C TIEÂ U 1. Kiế n thứ c : - Nhậ n biế t cơ nă n g, nhiệ t nă n g trong nhữ n g dấ u hiệ u quan sá t thự c tế 2. Kyõ naê n g : - Nhậ n biế t quang nă n g hoá nă n g điệ n nă n g thô n g qua sự chuyể n hoá thà n h cơ nă n g hoặ c nhiệ t nă n g - Biế t khả nă n g chuyể n hoá qua lạ i giữ a cá c dạ n g nă n g lượ n g 3. Thá i độ : - Ham mê khoa họ c , vậ n dụ n g kiế n thứ c vậ t lý và o đờ i số n g . II.CHUAÅ N BÒ - Tranh sgk phoù n g to III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏC HOẠ T ĐỘ N G CỦ A HỌ C SINH TRỢ GIÚ P CỦ A GIÁ O VIÊ N * Hoạ t độ n g 1: Ô n lại dấ u hiệ u biế t cô naê n g , nhieä t naê n g HS: Cá nhâ n suy nghĩ trả lờ i C1 , C2 GV yê u cầ u HS lầ n lượ t trả lờ i C1 , C2 trướ c lớ p -> kè m theo câ u hỏ i : -> ruù t ra keá t luaä n HS: Từ kiế n thứ c đã họ c -> họ c sinh + Dấ u hiệ u nà o để biế t có cơ nă n g, trả lờ i câ u hỏ i giá o viê n về cá c dấ u nhiệ t nă n g ? cho VD hieä u nhaä n bieá t ñieä n naê n g, quang nă n g, hoá nă n g . * Hoạ t độ n g 2 : Nhữ n g dạ n g nă n g lượ n g thườ n g gặ p trong cuộ c số n g : ? Cá c dạ n g nă n g lượ n g khá c ( ngoà i cơ nă n g , nhiệ t nă n g ) là nhữ n g dạ n g nă n g lượ n g nà o ? ( điệ n nă n g ,quang nă n g ,hoá nă n g ) HS: Suy nghĩ cá nhâ n trả lờ i C3,C4 GV treo tranh -> hoï c sinh quan saù t GV giớ i thiệ u cho họ c sinh cá c bộ phậ n (1,2 ) củ a từ n g thiế t bị GV yeâ u caà u HS laø m C3, C4 GV yeâ u caà u HS thaû o luaä n ruù t ra keá t HS: Thaû o luaä n nhoù m -> ruù t ra nhaä n luaä n - 170 -.

(171) Trường TH & THCS Hạnh Dịch xé t chung và sự biế n đổ i cá c dạ n g nă n g lượ n g từ dạ n g nà y sang dạ n g khaù c vaø ruù t ra keá t luaä n 2 sgk * Hoạ t độ n g 4 : vậ n dụ n g – củ n g cố HS: Thaû o luaä n nhoù m , duø n g laä p luaä n trả lờ i C5 HS: Dù n g kiế n thứ c đã họ c vậ t lý ở lớ p 8 trả lờ i câ u hỏ i củ a giá o viê n. Năm học: 2012 - 2013. GV yê u cầ u là m C5-> điề u gì đã chứ n g tỏ nướ c nhậ n đượ c thê m nhiệ t nă n g -> dự a và o đâ u mà ta có thể khaú n g ñònh nhieä t naê n g naø y laø do ñieä n nă n g chuyể n hoá thà n h . * Cuû n g coá + Từ dấ u hiệ u nà o để ta nhậ n biế t cơ Họ c sinh trả lờ i câ u hỏ i củ n g cố củ a nă n g nhiệ t nă n g ? * Hướ n g dẫ n về nhà : giaù o vieâ n - Họ c và nắ m vữ n g kiế n thứ c . - Ô n tậ p ĐLBT họ c ở lớ p 8 - Xem trướ c bà i 60. - 171 -.

(172) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaàn 35. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 22.04.2010 Ngaøy daïy: 23.04.2010. TIẾT 66: Bài 60. ĐỊNH LUẬT BẢO TOAØN NĂ NG LƯỢNG. I. MUÏ C TIEÂ U 1. Kiế n thứ c : - Qua thí nghiệ m biế t đượ c trong cá c thiế t bị là m biế n đổ i nă n g lượ n g, phầ n nă n g lượ n g thu đượ c cuố i cù n g bao giờ cũ n g nhỏ hơn nă n g lượ n g cung cấ p lúc ban đầ u - Cá c dạ n g nă n g lượ n g khô n g tự sinh ra, cũ n g khô n g tự mấ t đi 2. Kyõ naê n g : - Phá t biể u được định luậ t bả o toà n nă n g lượ n g - Vậ n dụ n g để giả i thích hoặ c dự đoá n mộ t và i hiệ n tượ n g vậ t lý 3. Thá i độ : - Ham mê khoa họ c , vậ n dụ n g kiế n thứ c vậ t lý và o đờ i số n g . II. CHUAÅ N BÒ - Duï n g cuï laø m thí nghieäm h60.1; tranh sgk phoù n g to h60.2 III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏC 1) Kiể m tra bài cũ : Trong đờ i số n g thườ n g tồ n tạ i cá c dạ n g nă n g lượ n g nà o ? Hã y kể tê n và i thiế t bị chuyể n hoá sang điệ n nă n g, quang nă n g, nhiệ t nă n g ? 2) Bà i mớ i HOẠ T ĐỘ N G CỦ A HỌ C SINH TRỢ GIÚ P CỦ A GIÁ O VIÊ N * Hoạ t độ n g 1 : Tìm hiể u sự biế n đổ i từ thế nă n g -> độ n g nă n g và ngượ c lạ i HS: Hoạ t độ n g nhó m làm TN, quan GV yê u cầ u HS là m TN H60.1 SGK GV yeâ u caà u laø m C1, C2, C3 sá t và trả lờ i C1 , C2 , C3 HS: Thả o luậ n -> dấ u hiệ u nà o chứ n g tỏ vậ t có thế nă n g , độ n g nă n g , nhiệ t ? Điề u gì chứ n g tỏ nă n g lượ n g khô n g tự sinh ra mà phả i do mộ t dạ n g nă n g nă n g ( do lự c ma sá t ) HS: Hoạ t độ n g cá nhâ n -> đọ c thô n g lượ n g khá c biế n đổ i thà n h? tin sgk -> kế t luậ n - > trả lờ i câ u hỏ i cuû a giaù o vieâ n * Hoạ t độ n g 2: Tìm hiể u sự biế n đổ i GV: Treo tranh và giớ i thiệ u nguyê n cơ nă n g , điệ n nă n g và ngượ c lại . tắ c hoạ t độ n g, cá c bộ phậ n có trong HS: Tìm hieå u TN thoâ n g qua hình 60.2 hình 60.2 . HS: Thaû o luaä n nhoù m + quan saù t caù GV: Hã y phâ n tích quá trình biế n đổ i nhâ n -> hoà n thà n h C4 , C5 qua lạ i giữ a cơ nă n g -> điệ n nă n g -> so sá n h nă n g lượ n g ban đầ u cung cấ p - 172 -.

(173) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. HS: Ruù t ra keá t luaä n 2 sgk. Năm học: 2012 - 2013 cho A vớ i nă n g lượ n g mà B nhậ n đượ c . GV yeâ u caà u laø m C4, C5 GV yeâ u caà u HS thaû o luaä n ruù t ra keá t luaä n. * Hoạ t độ n g 3 : Định luậ t bả o toà n GV yê u cầ u Họ c sinh đọ c thô n g tin nă n g lượ n g sgk và kế t hợ p vớ i cá c kiế n thức đã HS thự c hiệ n yê u cầ u thu thậ p đượ c ở trê n phá t biể u định luậ t bả o toà n nă n g lượ n g. * Hoạ t độ n g 4: Vậ n dụ n g , củ n g cố HS: Suy nghĩ , hoạ t độ n g cá nhâ n trả ? Độ n g cơ vĩnh cử u khô n g thể thự c lờ i . hiệ n đượ c vì trá i vớ i Định luậ t bả o toà n nă n g lượ n g ở chỗ nà o ? ? Trong quá trình biế n đổ i qua lạ i thế nă n g -> độ n g nă n g ; cơ nă n g -> điệ n HS suy nghĩ , hoạ t độ n g cá nhâ n trả nă n g thì cơ nă n g thườ n g bị hao hụ t đi lờ i . Điề u nà y có trá i vớ i Định luậ t bả o toà n nă n g lượ n g khô n g tạ i sao ? * Hướ n g dẫ n về nhà : - Họ c và nắ m vữ n g kiế n thứ c . - Tìm cá c ví dụ chứ n g tỏ có sự chuyể n hoá nă n g lượ n g. - Xem trướ c bà i 61. - 173 -.

(174) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaàn 36. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 05.05.2010 Ngaøy daïy: 06.05.2010. TIEÁT 67: Baøi 61. SAÛN XUAÁT ÑIEÄN NAÊNG – NHIEÄT ÑIEÄN VAØ THUYÛ ÑIEÄN. I. MUÏ C TIEÂ U 1. Kiế n thứ c : - Nê u đượ c vai trò điệ n nă n g trong đờ i số n g , sả n xuấ t - Biế t ưu điể m củ a việ c sử dụ n g điệ n nă n g so vớ i cá c dạ n g nă n g lượ n g khá c 2. Kyõ naê n g : - Chỉ ra đượ c cá c bộ phậ n chính củ a nhà má y thuỷ điệ n , nhiệ t điệ n . - Biế t quá trình biế n đổ i nă n g lượ n g củ a nhà má y thuỷ điệ n , nhiệ t điệ n 3. Thá i độ : - Có ý thứ c tiế t kiệm điệ n nă n g II. CHUAÅ N BÒ Giá o viê n : tranh vẽ sơ đồ nhà má y thuỷ điệ n phó n g to III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏC 1. Kieå m tra baøi cuõ : - Phá t biể u nộ i dung củ a định luậ t bả o toà n và chuyể n hoá nă n g lượ n g ? - Trong quá trình biế n đổ i chuyể n hoá nă n g lượ n g ( nhấ t là cơ nă n g ) thườ n g bị hao huï t ñi . Giaû i thích nguyeâ n nhaâ n ? 2. Bà i mớ i HOẠ T ĐỘ N G CỦ A HỌ C SINH TRỢ GIÚ P CỦ A GIÁ O VIÊ N * Hoạ t độ n g 1 : Điệ n nă n g có vai trò như thế nà o với cuộ c số n g ? GV yeâ u caà u HS thaû o luaä n nhoù m traû Hoï c sinh laø m C1 , C2 , C3 lờ i C1; C2; C3 GV ta thấ y điệ n nă n g hế t sứ c quan trọ n g trong đờ i số n g. Vậ y điệ n nă n g HS trả lờ i có sẵ n trong tự nhiệ n như than đa, dầ u mỏ , khí đố t … khô n g ? * Hoạ t độ n g 2 : Nhà má y nhiệ t điệ n HS: Hoạ t độ n g nhóm -> dự a và o hình Giá o viê n treo hình 61.1 ->họ c sinh 61.1 -> đạ i diệ n nhó m trình bà y cá c quan sá t . boä phaä n chính cuû a nhaø maù y nhieä t ? Neâ u caù c boä phaä n chính cuû a nhaø maù y nhieä t ñieä n ? ñieä n GV yê u cầ u HS trả lờ i C4 HS trả lờ i : C4. + Lò đố t than: Hoá nă n g chuyể n hoá thà n h nhiệ t nă n g. - 174 -.

(175) Trường TH & THCS Hạnh Dịch + Noà i hôi: Nhieä t naê n g chuyeå n hoá thà n h cơ nă n g củ a hơi. + Tuabin: Cô naê n g cuû a hôi chuyể n hoá thà n h độ n g nă n g củ a tuabin. + Má y phá t điệ n : Độ n g nă n g chuyể n hoá thà n h điệ n nă n g. * Hoạ t độ n g 3 : Nhà máy thuỷ điệ n HS: Hoạ t độ n g nhóm :+ Nê u cá c bộ phaä n chính cuû a nhaø maù y thuyû ñieä n ( hình 61.2 ) + Laø m C5 , C6 -> Ruù t ra keá t luaä n 2 C5. + Ố n g dẫ n nướ c : Thế nă n g củ a nướ c biế n đổ i thà n h độ n g nă n g củ a nướ c . + Tuabin: Độ n g nă n g củ a nướ c chuyể n hoá thà n h độ n g nă n g củ a tuabin. + Má y phá t điệ n : Độ n g nă n g củ a tuabin chuyể n hoá thà n h điệ n naê n g. C6. Khi ít mưa -> ít nướ c -> thế nă n g củ a nướ c giảm -> cac bộ phậ n khá c nă n g lượ n g đề u giả m -> điệ n nă n g giaû m . HS suy nghỉ trả lờ i * Hoạ t độ n g 4: vậ n dụ n g- củ n g cố Họ c sinh đọ c thô n g tin sgk -> rú t ra cô n g thứ c A= P.h ( đã họ c ở lớ p 8) HS: Suy nghĩ cá nhâ n trả lờ i C7 C7. A = Ph = Vdh = (1000000.1).10000.200 = 2.10 12 J Trong đó : V là thể tích D là trọ n g lượ n g riê n g + Cuû n g coá : HS trả lờ i cá c câ u hơi củ a GV. Năm học: 2012 - 2013. GV yeâ u caà u quan saù t hình 61.2 vaø cho bieá t caù c boä phaä n chính cuû a nhaø maù y thuỷ điệ n – trả lờ i C5; C6. ? Vì sao nhaø maù y thuyû ñieä n phaû i coù hồ chứ a nướ c trê n cao? GV: Cho họ c sinh đọ c thô n g tin sgk -> cô n g thứ c A= P.h GV yeâ u caà u laø m C7. ? Ngườ i ta là m gì để có điệ n nă n g ? ?Sử dụ n g điệ n nă n g có ưu điể m gì so vớ i than đá , khí đố t …. * Hoạ t độ n g 5. HDVN - Xem lạ i cá c câ u đã là m - 175 -.

(176) Trường TH & THCS Hạnh Dịch - Laø m baø i taä p SBT - Họ c và nắ m vữ n g kiế n thứ c - Xem trướ c bà i 62. Năm học: 2012 - 2013. - 176 -.

(177) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaàn 36. Năm học: 2012 - 2013 Ngày soạn: 12.05.2010 Ngaø y daï y : 13.05.2010. TIẾT 68. ĐIỆN GIÓ – ĐIỆN MẶT TRỜI – ĐIỆN HẠT NHÂN. I. MUÏ C TIEÂ U 1. Kiế n thứ c : - Nê u được cá c bộ phậ n chính củ a má y phá t điệ n gió – pin mặ t trờ i – nhà má y điệ n nguyê n tử . - Chỉ ra đượ c sự biế n đổ i nă n g lượ n g trong cá c bộ phậ n chính củ a cá c nhà maù y treâ n . - Nê u được ưu và nhượ c điể m củ a việ c sả n xuấ t và sử dụ n g điệ n gió , điệ n hạ t nhâ n , điệ n mặ t trờ i . 2. Kó naê n g. - Biế t vậ n dụ n g kiế n thứ c về dò n g điệ n 1 chiề u khô n g đổ i để giả i thích sự sả n xuấ t điệ n mặ t trờ i . 3. Thá i độ : - Hợ p tác trong hoạ t độ n g nhó m . II. CHUAÅ N BÒ GV: Hình vẽ sơ đồ nhà má y điệ n nguyê n tử . III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏ C 1. Kieå m tra baø i cuõ ? Em hã y nê u vai trò điệ n nă n g trong đờ i số n g và kĩ thuậ t . Việ c truyề n tả i điệ n nă n g có thuậ n lợ i gì? Khó khă n gì? 2. Bà i mớ i. HOẠ T ĐỘ N G CỦ A HỌ C SINH TRỢ GIÚ P CỦ A GIÁ O VIÊ N * Hoạ t độ n g 1: Tổ chứ c tình huố n g hoï c taä p . GV: Ta đã biế t muố n có điệ n nă n g thì phả i chuyể n hoá nă n g lượ n g khá c HS nghe trình baø y thaø n h ñieä n naê n g. Trong cuoä c soá n g coù nguồ n nă n g lượ n g lớ n , đó là gió , nă n g lượ n g mặ t trờ i , nă n g lượ n g hạ t nhâ n , nă n g lượ n g thuỷ triề u . . . Vậ y muố n chuyể n hó a cá c nă n g lượ n g đó thà n h nă n g lượ n g điệ n thì phả i làm * Hoạ t độ n g 2: Tìm hiểu má y phá t như thế nà o ? ñieä n gioù . HS: Gió có thể sinh cô n g, đẩ y thuyề n GV: Gọ i HS chứ n g minh gió có nă n g lượ n g? buồ m chuyể n độ n g, là m đổ câ y . . . HS hoà n thà n h C1: - 177 -.

(178) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 + Gió thổ i truyề n cho cá n h quạ t cơ GV: yê u cầ u HS hoà n thà n h C1. naê n g. + Caù n h quaï t quay keù o theo roâ to. + Rô to và stato biế n đổ i cơ nă n g thaø n h ñieä n naê n g. * Hoạt động 3: Tìm hiểu hoạt động của pin mặt trời. HS tìm hieåu theo HD cuûa GV GV: Thoâ n g baù o caá u taï o cuû a pin maë t trờ i và hướ n g dẫ n HS tìm hiể u nguyê n tắ c hoạ t độ n g củ a pin mặ t trờ i . HS: Thự c hiệ n C2. GV yê u cầ u HS thự c hiệ n C2 Cô n g suấ t sử dụ n g tổ n g cộ n g: 20 . 100 + 10 . 75 = 2750 W Cô n g suấ t củ a á n h sá n g mặ t trờ i cầ n cung cấ p cho pin mặ t trờ i . 2750 . 10 = 275000 W Diệ n tích tấ m pin mặ t trờ i 2750 2 =19 ,6 (m ) 1400. * Hoạ t độ n g 4: Tìm hiểu nhà má y ñieä n haï t nhaâ n . HS: Nghiê n cứ u , trình bà y . GV: Nghiê n cứ u tà i liệ u cho biế t cá c HS nghe boä phaä n chính nhaø maù y . GV: Nê u sự chuyể n hoá nă n g lượ n g: Nhà má y điệ n hạ t nhâ n biế n đổ i nă n g lượ n g hạ t nhâ n thà n h nă n g lượ n g điệ n , có thể cho cô n g suấ t rấ t lớ n nhưng phả i có thiế t bị bả o vệ rấ t cẩ n thậ n để ngă n cả n cá c bứ c xạ có * Hoạ t độ n g 5: nghiê n cứu sử dụ n g thể gâ y nguy hiể m chế t ngườ i . tieá t kieä m ñieä n naê n g. HS: Sử dụ n g điệ n nă n g thà n h cá c GV: Muố n sử dụ n g điệ n nă n g thì phả i dạ n g nă n g lượ n g khác . sử dụ n g như thế nà o ? HS thự c hiệ n C3. GV yê u cầ u thự c hiệ n C3 Quaï t ñieä n : ñieä n naê n g  cô naê n g. Noà i côm ñieä n : ñieä n naê n g  nhieä t naê n g. - 178 -.

(179) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 GV: Thô n g bá o : đặ c điể m nă n g lượ n g điệ n là phả i sử dụ n g hế t , chỉ dự trữ ít trong aé c qui. GV yê u cầ u thự c hiệ n C4. HS thực hiện C4: hiệu suất lớn hơn (đỡ hao phí) 3. Cuû n g coá : ? So sá n h đặ c điể m giố n g và khá c nhau giữ a nhà má y nhiệ t điệ n và điệ n nguyê n tử ? 4. Daë n doø: - OÂ n taä p chuaå n bò kieå m tra HK II. - Chuẩ n bị phầ n lí thuyế t chương III; IV để tiế t sau ô n tậ p. - 179 -.

(180) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Tuaà n 37. Năm học: 2012 - 2013 Ngà y soạ n : 13.05.2010 Ngaø y daï y : 14.05.2010. TIEÁT 70. OÂ N TAÄP .. I. MUÏ C TIEÂ U 1. Kiế n thứ c : - Ô n tậ p và hệ thố n g hó a nhữ n g kiế n thứ c về quang họ c , sự bả o toà n và chuyể n hoá nă n g lượ n g. - Luyệ n tậ p thê m và vậ n dụ n g cá c kiế n thứ c và o mộ t số trườ n g hợ p cụ thể 2. Kó naê n g. - Rè n đượ c khả nă n g tổ n g hợ p , khá i quá t kiế n thứ c đã họ c . 3. Thá i độ . - Khẩ n trương , tự đá n h giá được khả nă n g tiế p thu kiế n thứ c đã họ c . II. CHUAÅ N BÒ HS ô n tậ p lạ i kiế n thứ c củ a chương III, IV. III. TIEÁ N TRÌNH DAÏ Y – HOÏC 1. Kieå m tra baøi cuõ 2. Bà i mớ i . * Hoạ t độ n g 1: Giớ i thiệ u bài . GV nê u mụ c đích, nộ i dung và kế hoạ c h ô n tậ p . GV: Kiể m tra sự chuẩ n bị củ a HS. * Hoạ t độ n g 2: Thả o luậ n theo nhó m. HS thả o luậ n các nộ i dung ô n tậ p đã đượ c phâ n cô n g. GV theo dõ i cá c nhó m thả o luậ n , giả i đá p cá c thắ c mắ c . * Hoạ t độ n g 3: Trình bà y kế t quả . HS: Đạ i diệ n nhó m HS trình bà y tạ i lớ p . GV chæ ñònh HS caù c nhoùm khaù c boå dung. GV tổ n g kế t lạ i nhữ n g kiế n thức , kĩ nă n g cơ bả n cầ n nắ m vữ n g. 3. Toå n g keá t oâ n taä p . GV nhậ n xé t tinh thầ n , thá i độ họ c tậ p củ a HS và kế t quả củ a tiế t ô n tậ p . 4. Daë n doø . - HS ô n tậ p ở nhà . - Chuaå n bò kieå m tra. - 180 -.

(181) Trường TH & THCS Hạnh Dịch. Năm học: 2012 - 2013 Ngaøy. soạn :. Ngaø y. giaû n g: 07.05.2010 Lớ p dạ y :. KIEÅM TRA HOÏC KYØ II. I. Muïc tieâu 1.Kiến thức: - Kiểm tra kiến thức của học kỳ II - Kiểm tra khả năng vận dụng kiến thức và thực tế bài làm 2. Kyõ naêng: - Vận dụng kiến thức vào thực tế 3. Thái độ: -Nghiêm túc , trung thực A PHẦ N TRẮ C NGHIỆ M : (5đ) I . Khoanh trò n câ u trả lờ i đú n g nhấ t : (2đ) 1. Vậ t AB đặ t trướ c thấ u kính hộ i tụ có tiê u cự f và cá c h thấ u kính mộ t khoả n g OA cho ả n h A’B’ ngượ c chiề u và cao bằ n g AB .Điề u nà o sau đâ y là đú n g ? a) OA = f c) OA = 2f b) OA > f d) OA < f 2. Phá t biể u nà o sau đâ y là đú n g khi nó i về quá trình tạ o ả n h củ a mộ t vậ t qua thaá u kính phaâ n kyø ? a) Aû n h luoâ n laø aû n h aû o , khoâ n g phuï thuoä c vaø o vò trí cuû a vaä t . b) Aû n h luoâ n nhoû hôn vaä t . c) Aû n h vaø vaä t luoâ n naè m veà cuø n g phía so vớ i thấ u kính . d) Cá c phá t biể u trê n đề u đú n g . 3. Laê n g kính vaø maë t ghi aâ m cuû a ñóa CD coù taù c duï n g gì sau ñaâ y ? a) Khuù c xaï aù n h saù n g c) Phaû n xaï aù n h saù n g b) Tổ n g hợ p á n h sá n g d) Phaâ n tích aù n h saù n g 4. Vì sao về mù a hè , ban ngà y khi ra đườ n g phố ta khô n g nê n mặ c quầ n aù o maø u toá i .Vì : a) Mà u tố i khô n g đẹ p . b) Maø u toá i haá p thuï nhieà u aù n h saù n g , neâ n caû m thaá y noù n g . c) Maø u toá i taù n xaï nhieà u aù n h saù n g , neâ n caû m thaá y noù n g . d) Maø u toá i taù n xaï ít aù n h saù n g , neâ n caû m thaá y maù t . II. Tìm tử thích hợ p điề n và o chỗ trố n g : (1đ) - 181 -.

(182) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 1. Thaá u kính hoä i tuï coù beà daø y ……………………….. 2. Kính lú p là dụ n g cụ dù n g để ………………………Nó là mộ t ………………………có ………………………...khoâ n g daø i hôn 25 cm III. Hã y điề n Đ (đú n g) hoă ï c S (sai) và o cá c câ u sau : (1 đ) 1. Mộ t vậ t sá n g đặ t trướ c thấ u kính hộ i tụ luô n cho ả n h thậ t , ngượ c chiề u vớ i vaä t 2. Để giả m hao phí khi truyề n tả i ta cầ n tă n g cô n g suấ t củ a má y phá t điệ n  3. Kính lú p có số bộ i giá c lớ n thì cũ n g có tiê u cự lớ n .  4. Khi cho á n h sá n g mà u đỏ qua mộ t tấ m lọ c mà u xanh ta vẫ n đượ c á n h sá n g maø u xanh  IV. Hã y ghé p mỗ i thà n h phầ n 1,2,3…vớ i mộ t thà n h phầ n a,b,c…để thà n h mộ t câ u đú n g : (1đ) 1. Chù m sá n g song song tớ i thấ u a) …..khô n g có á n h sá n g chiế u đế n kính phaâ n kyø cho …... caù c vaä t 2. Mộ t vậ t đặ t trướ c thấ u kính hộ i tụ ở trong khoả n g tiê u cự ….. b) …..traé n g 3. Aù n h sá n g do đè n pha ô t ô phá t ra laø aù n h saù n g …. c) …..cho ả n h ả o cù n g chiề u lớ n hơn 4. Ban đê m nhìn các vậ t đề u thấ y vaä t maø u ñen vì ….. d) …..chuø m tia loù phaà n kyø , neá u keù o dà i cá c tia thì chú n g đề u đi qua tieâ u ñieå m cuû a thaá u kính . B. PHẦ N TỰ LUẬ N : ( 5đ) – 1. Hã y nê u cá c ưu điể m và nhượ c điể m củ a nhà má y thủ y điệ n , nhiệ t điệ n ? 2. Mộ t ngườ i dù n g kính lú p có tiê u cự 10cm để quan sá t mộ t vậ t nhỏ . Vậ t đặ t caù c h thaá u kính 8cm . a) Dự n g ả n h củ a vậ t qua thấ u kính ? b) Aû n h laø aû n h thaä t hay aû n h aû o ? Vì sao ? c) Aû n h nà y lớ n hơn hay nhỏ hơn vậ t bao nhiê u lầ n ? 3. Cho vật AB đặt vuông góc với trục chính của một thấu kính phân kỳ .Thấu kính này có tiêu cự f = 15cm , vật AB cách thấu kính một khoảng OB = 30cm . a) Hã y dự n g ả n h A’B’ củ a AB tạ o bở i thấ u kính đã cho (nê u rõ cá c h dự n g ả n h) b) Tính khoả n g các h OB’ từ ả n h A’B’ tớ i thấ u kính nà y ?. A PHAÀ N TRAÉ C NGHIEÄ M : (5ñ) -. ĐÁ P Á N - 182 -.

(183) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 I . Khoanh trò n câ u trả lờ i đú n g nhấ t : (2đ) ( Mỗ i câ u đú n g cho 0,25đ) Choï n : c , d , d , b II. Tìm tử thích hợ p điề n và o chỗ trố n g : (1đ) ( Mỗ i cụ m từ đú n g cho 0,25đ) + Phầ n ở rìa mỏ n g hơn phầ n ở giữ a . + Quan saù t caù c vaä t nhoû . + Thaáu kính hoäi tuï . + Tiê u cự III. Hã y điề n Đ (đú n g) hoă ï c S (sai) và o cá c câ u sau : (1 đ) ( Mỗ i câ u đú n g cho 0,25đ) S–S–S–S IV. Hã y ghé p mỗ i thà n h phầ n 1,2,3…vớ i mộ t thà n h phầ n a,b,c…để thà n h mộ t câ u đú n g : (1đ) ( Mỗ i câ u đú n g cho 0,25đ) 1Ñ;2C;3B;4A B. PHẦ N TỰ LUẬ N : ( 5đ) – 1. Câu 1 : Trả lời được : + Öu ñieåm , khuyeát ñieåm nhaø maùy Nhieät ñieän : (0,5 ñ) + Öu ñieåm , khuyeát ñieåm nhaø maùy Thuûy ñieän : (0,5 ñ) (Mỗi ý sai trừ 0,25đ) 2.Caâu 2 : (2ñ) + Vẽ đúng hình : (0,5đ) + Nêu được ảnh này là ảnh ảo: 0,5đ) + Tính đúng kết quả : Bằng 5 lần kích thước vật (1đ) (Nếu tính đúng mà sai kết quả thì trừ 0,25đ) 3.Caâu 3 : (2ñ) + Vẽ đúng hình : (0,5đ) + trình bày được cách vẽ hình , dựng ảnh (0,5đ) + Tính đúng kết quả : ( 1 đ) OA = 10cm ************************************ ĐỀ KIỂM TRA HỌC KỲ II A PHẦ N TRẮ C NGHIỆ M : (5đ) I . Khoanh trò n câ u trả lờ i đú n g nhấ t : (2đ) 1. Để truyề n đi cù n g mộ t cô n g suấ t điệ n , nế u đườ n g dâ y tả i điệ n dà i gấ p đô i thì cô n g suấ t hao phí vì toả nhiệ t sẽ : - 183 -.

(184) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 a) Taê n g 2 laà n c) Taê n g 4 laà n b) Giaû m 2 laà n d) Khoâ n g taê n g , khoâ n g giaû m 2. Chuø m tia saù n g ñi qua thaá u kính hoä i tuï tuaâ n theo ñònh luaä t naø o sau ñaâ y : a) Ñònh luaä t taù n xaï aù n h saù n g c) Ñònh luaä t khuù c xaï a ù n h saù n g b) Ñònh luaä t phaû n xaï aù n h saù n g d) Ñònh luaä t truyeà n thaú n g aù n h saù n g 3. Vậ t AB đặ t trướ c thấ u kính hộ i tụ có tiê u cự f và cá c h thấ u kính mộ t khoả n g OA cho ả n h A’B’ ngượ c chiề u và cao bằ n g AB .Điề u nà o sau đâ y là đú n g ? a) OA = f c) OA = 2f b) OA > f d) OA < f 4. Phá t biể u nà o sau đâ y là đú n g khi nó i về quá trình tạ o ả n h củ a mộ t vậ t qua thaá u kính phaâ n kyø ? e) Aû n h luoâ n laø aû n h aû o , khoâ n g phuï thuoä c vaø o vò trí cuû a vaä t . f) Aû n h luoâ n nhoû hôn vaä t . g) Aû n h vaø vaä t luoâ n naèm veà cuø n g phía so vớ i thấ u kính . h) Cá c phá t biể u trê n đề u đú n g . 5. Mộ t ngườ i dù n g kính lú p có tiê u cự 10cm để quan sá t mộ t vậ t đặ t cá c h kính 5cm thì : a) Aû n h lớ n hơn vậ t 6 lầ n c) Aû n h lớ n hơn vậ t 4 lầ n b) Aû n h lớ n hơn vậ t 2 lầ n d) Aû n h baè n g vaä t 6. Nguoà n phaù t ra aù n h saù n g maø u laø : a) Đè n LEF c) Buù t Laze b) Đè n ố n g dù n g trong quả n g cá o d) Cả (a),(b),(c) đề u đú n g 7. Laê n g kính vaø maë t ghi aâ m cuû a ñóa CD coù taù c duï n g gì sau ñaâ y ? a) Khuù c xaï aù n h saù n g c) Phaû n xaï aù n h saù n g b) Tổ n g hợ p á n h sá n g d) Phaâ n tích aù n h saù n g 8. Vì sao về mù a hè , ban ngà y khi ra đườ n g phố ta khô n g nê n mặ c quầ n á o maø u toá i .Vì : a) Mà u tố i khô n g đẹ p . b) Maø u toá i haá p thuï nhieà u aù n h saù n g , neâ n caû m thaá y noù n g . c) Maø u toá i taù n xaï nhieà u aù n h saù n g , neâ n caû m thaá y noù n g . d)Maø u toá i taù n xaï ít aù n h saù n g , neâ n caû m thaá y maù t . II. Tìm tử thích hợ p điề n và o chỗ trố n g : (1đ) 3. Thaá u kính hoä i tuï coù beà daø y ……………………….. 4. Kính lú p là dụ n g cụ dù n g để ………………………Nó là mộ t ………………………có ………………………...khoâ n g daø i hôn 25 cm III. Hã y điề n Đ (đú n g) hoă ï c S (sai) và o cá c câ u sau : (1 đ) 5. Mộ t vậ t sá n g đặ t trướ c thấ u kính hộ i tụ luô n cho ả n h thậ t , ngượ c chiề u vớ i vaä t  6. Để giả m hao phí khi truyề n tả i ta cầ n tă n g cô n g suấ t củ a má y phá t điệ n  - 184 -.

(185) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 7. Kính lú p có số bộ i giá c lớ n thì cũ n g có tiê u cự lớ n .  8. Khi cho á n h sá n g mà u đỏ qua mộ t tấ m lọ c mà u xanh ta vẫ n đượ c á n h sá n g maø u xanh . IV. Hã y ghé p mỗ i thà n h phầ n 1,2,3…vớ i mộ t thà n h phầ n a,b,c…để thà n h mộ t câ u đú n g : (1đ) 5. Chù m sá n g song song tớ i thấ u e) …..khô n g có á n h sá n g chiế u đế n kính phaâ n kyø cho …... caù c vaä t 6. Mộ t vậ t đặ t trước thấ u kính hộ i tụ ở trong khoả n g tiê u cự ….. f) …..traé n g 7. Aù n h sá n g do đè n pha ô t ô phá t ra laø aù n h saù n g …. g) …..cho ả n h ả o cù n g chiề u lớ n hơn 8. Ban đê m nhìn cá c vậ t đề u thấ y vaä t maø u ñen vì ….. h) …..chuø m tia loù phaà n kyø , neá u keù o dà i cá c tia thì chú n g đề u đi qua tieâ u ñieå m cuû a thaá u kính . B. PHẦ N TỰ LUẬ N : ( 5đ) – 9. Hã y nê u cá c ưu điể m và nhượ c điể m củ a nhà má y thủ y điệ n , nhiệ t điệ n ? 10. Mộ t ngườ i dù n g kính lú p có tiê u cự 10cm để quan sá t mộ t vậ t nhỏ . Vậ t ñaë t caù c h thaá u kính 8cm . d) Dự n g ả n h củ a vậ t qua thấ u kính ? e) Aû n h laø aû n h thaä t hay aû n h aû o ? Vì sao ? f) Aû n h nà y lớ n hơn hay nhỏ hơn vậ t bao nhiê u lầ n ? 3. Cho vật AB đặt vuông góc với trục chính của một thấu kính phân kỳ .Thấu kính này có tiêu cự f = 15cm , vật AB cách thấu kính một khoảng OB = 30cm . c) Hã y dự n g ả n h A’B’ củ a AB tạ o bở i thấ u kính đã cho (nê u rõ cá c h dự n g ả n h) d) Tính khoả n g cá c h OB’ từ ả n h A’B’ tớ i thấ u kính nà y ? ĐÁ P Á N. A PHẦ N TRẮ C NGHIỆ M : (5đ) I . Khoanh trò n câ u trả lờ i đú n g nhấ t : (2đ) ( Mỗ i câ u đú n g cho 0,25đ) Choï n : a , c, c , d , b , d , d , b - 185 -.

(186) Trường TH & THCS Hạnh Dịch Năm học: 2012 - 2013 II. Tìm tử thích hợ p điề n và o chỗ trố n g : (1đ) ( Mỗ i cụ m từ đú n g cho 0,25đ) + Phầ n ở rìa mỏ n g hơn phầ n ở giữ a . + Quan saù t caù c vaä t nhoû . + Thaá u kính hoä i tuï . + Tiê u cự III. Hã y điề n Đ (đú n g) hoă ï c S (sai) và o cá c câ u sau : (1 đ) ( Mỗ i câ u đú n g cho 0,25đ) S–S–S–S IV. Hã y ghé p mỗ i thà n h phầ n 1,2,3…vớ i mộ t thà n h phầ n a,b,c…để thà n h mộ t câ u đú n g : (1đ) ( Mỗ i câ u đú n g cho 0,25đ) 1Ñ;2C;3B;4A B. PHẦ N TỰ LUẬ N : ( 5đ) – 1. Câu 1 : Trả lời được : + Öu ñieåm , khuyeát ñieåm nhaø maùy Nhieät ñieän : (0,5 ñ) + Öu ñieåm , khuyeát ñieåm nhaø maùy Thuûy ñieän : (0,5 ñ) (Mỗi ý sai trừ 0,25đ) 2.Caâu 2 : (2ñ) + Vẽ đúng hình : (0,5đ) + Nêu được ảnh này là ảnh ảo: 0,5đ) + Tính đúng kết quả : Bằng 5 lần kích thước vật (1đ) (Nếu tính đúng mà sai kết quả thì trừ 0,25đ) 3.Caâu 3 : (2ñ) + Vẽ đúng hình : (0,5đ) + trình bày được cách vẽ hình , dựng ảnh (0,5đ) + Tính đúng kết quả : ( 1 đ) OA = 10cm. ************************************. - 186 -.

(187)

Giao an ly 9

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về