Giao an Ngu van 2012 2013

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (446.28 KB, 78 trang )

(1)TuÇn 9 Ngµy so¹n: 17/10/2012 Ngµy d¹y: 23/10/2012 TiÕt 33: TiÕng ViÖt: Ch÷a lçi vÒ quan hÖ tõ I. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh 1. KiÕn thøc: ThÊy râ c¸c lçi thêng gÆp vÒ quan hÖ tõ. 2. KÜ n¨ng: Th«ng qua luyÖn tËp n©ng cao kh¶ n¨ng sö dông quan hÖ tõ. 3. Thái độ: Båi dìng cho häc sinh ý thøc thËn träng trong viÖc sö dông quan hÖ tõ. §Ó cho học sinh phát hiện đợc lỗi sai của bản thân. Cã ý thøc trong viÖc gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt II. KÜ n¨ng sèng - Kĩ năng đánh giá - KÜ n¨ng ph©n tÝch - KÜ n¨ng giao tiÕp III. CHUÈN BÞ 1. Gi¸o viªn: - SGK, SGV, Gi¸o ¸n - B¶ng phô 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. IV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc: 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ quan hÖ tõ? §Æt c©u cã dïng quan hÖ tõ vµ cho biÕt ý nghÜa cña quan hệ từ đó ? - §Æt c©u cã dïng quan hÖ tõ ? Em h·y thö bá quan hÖ tõ vµ nhËn xÐt ý nghÜa cña c©u ? Khi nãi viÕt ph¶i dïng quan hÖ tõ nh thÕ nµo ? Yªu cÇu: tr¶ lêi dùa vµo ghi nhí- sgk ( 97, 98 ). 3. Bµi míi: Khi nói viết, đặc biệt là khi viết, chúng ta vẫn phạm nhiều lỗi về sử dụng quan hệ từ. Lçi vÒ quan hÖ tõ rÊt ®a d¹ng, c¸c lçi vÒ quan hÖ tõ lµm cho c©u v¨n sai kh«ng râ ý, rèi rắm, khó hiểu. Bài hôm nay sẽ giúp chúng ta nhận biết những lỗi sai đó. Ký duyÖt:. Hoạt động của gV- HS. Néi dung kiÕn thøc.

(2) I- C¸c lçi vÒ quan hÖ tõ: 1- ThiÕu quan hÖ tõ: - Đừng nên nhìn hình thức đánh giá kẻ - Hs đọc vd. - Hai câu em vừa đọc đã rõ nghĩa cha? khác. -> Đừng nên nhìn hình thức mà Vì sao? (cha rõ nghĩa, vì thiếu quan hệ đánh giá kẻ khác. - Câu tục ngữ này chỉ đúng xã hội xa, tõ ) - Hai câu trên thiếu quan hệ từ ở chỗ còn ngày nay thì không đúng. -> Câu tục ngữ này chỉ đúng với xã hội xa, còn nµo? với ngày nay thì không đúng. Hãy chữa lại cho đúng?. Hoạt động1:. - Hs đọc 2 câu vừa sửa. - So víi 2 c©u tríc, em thÊy 2 c©u nµy nh thÕ nµo? V× sao? (2 c©u sau râ nghÜa hơn, vì 2 câu này đã có thêm quan hệ tõ ) - Gv: Trong trêng hîp nµy, chóng ta ph¶i dïng quan hÖ tõ, cã nh v©þ th× c©u v¨n míi râ rµng, m¹ch l¹c vµ dÔ hiÓu.. - Hs đọc ví dụ. - Em hãy chỉ ra các quan hệ từ đợc dïng ë 2 c©u nµy? - Các quan hệ từ và, để trong 2 VD trên, có diễn đạt đúng quan hệ ý nghĩa gi÷a c¸c bé phËn trong c©u kh«ng? V× sao? Nên thay từ và, để ở đây bằng quan hÖ tõ g×? (Kh«ng - V×: + Quan hệ từ và: chỉ ý ngang bằng, tơng đồng. Còn quan hệ giữa 2 vế câu ở ®©y l¹i lµ quan hÖ t¬ng ph¶n cho nªn dïng quan hÖ tõ vµ ë ®©y lµ kh«ng phï hợp. vì vậy ta phải thay quan hệ từ nhng mới diễn đạt đúng ý nghĩa. + Quan hệ từ để: có ý nghĩa chỉ mục đích của sự việc. Còn quan hệ giữa 2 vế c©u ë ®©y l¹i lµ quan hÖ nh©n - qu¶.. 2- Dïng quan hÖ tõ kh«ng thÝch hîp: - Nhµ em ë xa trêng vµ bao giê em cũng đến trờng đúng giờ. -> Nhà em ở xa trờng nhng bao giờ em cũng đến trờng đúng giờ. - Chim sâu rất có ích cho nông dân để nã diÖt s©u ph¸ ho¹i mïa mµng. -> Chim s©u rÊt cã Ých cho n«ng d©n v× nã diÖt s©u ph¸ ho¹i mïa mµng..

(3) Cho nên dùng quan hệ từ để ở đây là kh«ng phï hîp. Trong trêng hîp nµy ta ph¶i thay quan hÖ tõ v×, cã nh vËy th× mới diễn đạt đợc đúng ý nghĩa của c©u ) - Hs đọc ví dụ. - Em hãy xác định CN-VN của 2 câu trªn? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu tróc ng÷ ph¸p cña 2 c©u trªn? V× sao 2 c©u trªn thiÕu CN? (2 c©u trªn thiÕu CN v× c¸c quan hệ từ qua, về đã biến CN thành TN) - Hãy chữa lại để cho câu văn đợc hoàn chØnh?. - Hs ®oc vÝ dô. - C¸c c©u in ®Ëm trªn sai ë ®©u? V× sao? (sai ë chç: a- dïng quan hÖ tõ kh«ng nh÷ng ë vÕ thø 2 kh«ng cã t¸c dông LK. V× quan hÖ tõ kh«ng nh÷ng ë vÕ thø nhÊt ph¶i ®i kÌm víi mµ cßn ë vế thứ 2 để tạo thành cặp sóng đôi mới cã t¸c dông LK. b- thiÕu quan hÖ tõ nèi 2 vÕ c©u nªn 2 vÕ c©u cha cã sù LK) - Hãy chữa lại cho đúng ? - Qua viÖc söa lçi vÒ quan hÖ tõ, em thÊy cÇn ph¶i tr¸nh nh÷ng lçi nµo ?. 3- Thõa quan hÖ tõ : - Qua c©u ca dao “C«ng cha nh nói Th¸i S¬n, NghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra” cho ta thÊy c«ng lao to lớn của cha mẹ đối với con cái. -> C«ng cha nh nói... ch¶y ra / cho ta thÊy... - VÒ h×nh thøc cã thÓ lµm t¨ng gi¸ trÞ nội dung đồng thời hình thức / có thể lµm thÊp gi¸ trÞ néi dung. ->H×nh thøc / có thể làm tăng... đồng thời hình thức / cã thÓ lµm... 4- Dïng quan hÖ tõ mµ kh«ng cã t¸c dông LK: - Nam lµ häc sinh giái toµn diÖn. Kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n to¸n, kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n v¨n. ThÇy gi¸o rÊt khen Nam.-> Kh«ng nh÷ng... mµ cßn... - Nã thÝch tù sù víi mÑ, kh«ng thÝch tù sù víi chÞ.-> Nã thÝch... ,nhng kh«ng.... * Ghi nhí: sgk (107 ). II- LuyÖn tËp: 1- Bµi 1 (107 ): - Hs đọc 2 câu văn. - Hai câu văn trên đã rõ nghĩa cha? Vì - Nó chăm chú nghe kể chuyện đầu đến sao? (cha râ – v× dïng thiÕu quan hÖ cuèi. ->Nã... nghe kÓ chuyÖn tõ ®Çu....

(4) tõ ) - Con xin b¸o mét tin vui cha mÑ - Thªm quan hÖ tõ thÝch hîp (cã thÓ mõng. thêm hoặc bớt 1 vài từ khác) để hoàn -> Con xin báo... để cha mẹ mừng. chØnh c¸c c©u trªn? 2- Bµi 2 (107 ): - Hs đọc 3 câu văn. Chú ý các quan hệ - Ngày nay, chúng ta cũng có quan niÖm víi (nh) cha «ng ta ngµy xa, lÊy tõ in ®Ëm. - Em có nhận xét gì về việc dùng các đạo đức... quan hệ từ (in đậm) trong các câu văn - Tuy (Dù) nớc sơn có đẹp đến mấy mà trªn? (dïng quan hÖ tõ kh«ng thÝch hîp chÊt... vÒ nghÜa) - Không nên chỉ đánh giá con ngời - Thay c¸c quan hÖ tõ dïng sai trong b»ng (vÒ) h×nh thøc bªn ngoµi mµ nªn các câu trên bằng những quan hệ từ đánh giá con ngời bằng (về) những thÝch hîp? hành động, cử chỉ... 3- Bµi 3 (108 ): - B¶n th©n em cßn nhiÒu thiÕu sãt, em - Hs đọc 3 câu văn. høa sÏ tÝch cùc söa ch÷a. - Em có nhận xét gì về 3 câu văn trên? - Câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” (dïng thõa quan hÖ tõ) cho em hiểu đạo lí làm ngời... - Chữa lại các câu văn sao cho hoàn - Bài thơ này đã nói lên tình cảm của chØnh? BH... 4. Cñng cè: - Khi nãi viÕt nÕu ph¶i sd quan hÖ tõ th× chóng ta cÇn ph¶i tr¸nh nh÷ng lçi nµo ? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi 4, 5. - Đọc bài: Từ đồng nghĩa. V. Rót kinh nghiÖm: ................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................... Ngµy so¹n:17/10/2012 Ngµy gi¶ng:18/10/2012 TiÕt 34-V¨n b¶n: Xa ng¾m th¸c nói l (Väng l s¬n béc bè) Đêm đỗ thuyền ở Phong kiều (Phong kiÒu d¹ b¹c) i. Môc tiªu bµi häc:.

(5) Gióp häc sinh: 1. KiÕn thøc - Vẻ đẹp tráng lệ, huyền ảo của thác núi L trong con mắt tác giả. - Tình yêu thiên nhiên say đắm, tâm hồn hào phóng, trí tởng tợng mãnh liệt của nhà th¬ LÝ B¹ch. 2. KÜ n¨ng Bíc ®Çu cã ý thøc vµ biÕt sö dông phÇn dÞch nghÜa (kÓ c¶ phÇn dÞch nghÜa tõng ch÷) trong viÖc ph©n tÝch t¸c phÈm vµ phÇn nµo trong viÖc tÝch luü vèn tõ H¸n ViÖt. 3. Thái độ: Yêu mến, trân trong tài năng thơ ca của “ tiên thơ” Lý Bạch. II. kÜ n¨ng sèng Kĩ năng phân tích, đánh giá BiÕt tr©n träng, yªu mÕn, häc hái. III. chuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - SGK, SGV, Gi¸o ¸n - §å dïng: B¶ng phô chÐp b¶n phiªn ©m. - Giíi thiÖu cho hs c¶nh th¸c níc ë sgk hoÆc tranh vÏ. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bai míi. iii. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1.ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: Đọc thuộc lòng bài thơ Bạn đến chơi nhà và nêu những nét đặc sắc về ND và NT cña bµi th¬ ? (dùa vµo ghi nhí ). 3. Bµi míi: Thơ Đờng là một thành tựu rực rỡ nhất của văn học đời Đờng (TK VII- TK X), là 1 trong những thành tựu tiêu biểu nhất của văn học TQ, đồng thời cũng là thành tựu của thơ ca nhân loại. Nói đến thơ Đờng TQ, ngời ta không thể không nghĩ đến Lí Bạch, ông là một trong số những nhà thơ nổi tiếng của TQ về thể thơ Đờng luật. Ngời đời gọi ông là Tiªn th¬, th¬ cña «ng thÓ hiÖn t©m hån l·ng m¹n, phãng kho¸ng. Bµi th¬ “Xa ng¾m th¸c nói L” lµ 1 trong nh÷ng bµi tiªu biÓu cho phong c¸ch s¸ng t¸c cña «ng. Hoạt động của GV- HS. Néi dung kiÕn thøc.

(6) Hoạt động 1: GV hớng dẫn HS tìm hiÓu chung. - Dùa vµo chó thÝch*, em h·y nªu 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ bµi th¬ Xa ng¾m th¸c nói L ? - V× sao ngêi ta l¹i gäi «ng lµ “Tiªn thi” ?. I. T×m hiÓu chung: 1.T¸c gi¶: LÝ B¹ch (701-762 ). - Là nhà thơ nổi tiếng của TQ đời Đờng. - §îc mÖnh danh lµ “Tiªn thi”(«ng tiªn lµm th¬). - Th¬ «ng biÓu hiÖn 1 t©m hån tù do, phãng kho¸ng. - Ông thờng viết về đề tài: chiến tranh, thiªn nhiªn, t×nh yªu, t×nh b¹n. 2. T¸c phÈm: - Xa ng¾m th¸c nói L lµ bµi th¬ tiªu - Bài thơ Xa ngắm thác núi L thuộc đề biÓu viÕt vÒ thiªn nhiªn. tµi nµo? - Bµi th¬ do T¬ng Nh dÞch, in trong - Em h·y nªu xuÊt xø cña bµi th¬? Th¬ §êng – TËp II (1987). Hoạt động 2: Hớng dẫn HS đọc hiểu II. Đọc - hiểu văn bản: v¨n b¶n 1. §äc - Hd đọc: + §äc nguyªn b¶n phiªn ©m: yªu cÇu chÝnh x¸c tõng ch÷, giäng phÊn chÊn, hïng tr¸ng, ngîi ca. NhÞp 4/3 - 2/2/3. NhÊn m¹nh c¸c tõ: väng, sinh, qu¶i, nghi, l¹c. + §äc b¶n dÞch nghÜa vµ b¶n dÞch th¬: chËm r·i, râ rµng, nhÞp 4/3. - Gi¶i nghÜa tõ : väng, l s¬n, béc bè. 2. ThÓ th¬ - ThÓ th¬: thÊt ng«n tø tuyÖt. - Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào ? - Căn cứ vào nhan đề bài thơ và câu thứ - Vị trí đứng ngắm thác của nhà thơ: 2 (chú ý nghĩa của 2 chữ vọng và dao), Đây là cảnh vật đợc nhìn ngắm từ xa. xác định vị trí đứng ngắm thác nớc của Điểm nhìn đó không cho phép khắc tác giả? Vị trí đó có lợi thế nh thế nào hoạ cảnh vật 1 cách chi tiết, tỉ mỉ nhng trong việc phát hiện những đặc điểm lại có lợi thế là dễ phát hiện đợc vẻ đẹp của thác nớc? (vọng: trông từ xa ; dao: của toàn cảnh. Để làm nổi bật đợc sắc th¸i hïng vÜ cña th¸c níc nói L, c¸ch xa ). chọn điểm nhìn đó là tối u..

(7) 3. Ph©n tÝch a. C¶nh th¸c nói L: - NhËt chiÕu H¬ng L« sinh tö yªn, - Bµi th¬ miªu t¶ c¶nh g× ? - Khung c¶nh lµm nÒn cho sù xuÊt hiÖn - MÆt trêi chiÕu nói H¬ng L«, sinh lµn của thác núi L đợc miêu tả trong lời thơ khói tía nµo (ë c¶ 3 b¶n: phiªn ©m, dÞch nghÜa, - N¾ng räi H¬ng L« khãi tÝa bay, dÞch th¬)? - V× sao d©n gian gäi ngän nói cao cña d·y L S¬n lµ H¬ng L«? (v× nói cao cã m©y mï che phñ, tr«ng xa nh chiÕc lß -> Miªu t¶ kh¸i qu¸t h×nh ¶nh ngän nói hång nªn gäi lµ H¬ng L«) - C©u th¬ thø nhÊt miªu t¶ c¸i g×? (C©u H¬ng L«. thø nhÊt ph¸c ra c¸i ph«ng nÒn cña bøc tranh toµn c¶nh th¸c nói L. - Ngọn núi Hơng Lô đợc miêu tả nh thế nµo? (Nhµ th¬ miªu t¶ th¸c níc vµo lóc mÆt trêi chiÕu räi ¸nh s¸ng. Th¸c níc đổ mạnh, tung bọt, toả hơi nớc nh sơng khãi ph¶n quang díi ¸nh n¾ng to¶ ra, h¾t ra 1 mµu tÝm rùc rì, k× ¶o) - Trong thơ Lí Bạch, Hơng Lô đợc -> ĐT chiếu (chiếu sáng, soi sáng), khám phá ở sự tác động qua lại của các sinh (làm nảy sinh, sinh ra) - Gợi 1 tác giả vũ trụ. Điều đó đợc thực hiện cảnh tợng hùng vĩ, rực rỡ, lộng lẫy, b»ng c¸c chi tiÕt miªu t¶ h® t¬ng t¸c huyÒn ¶o nh thÇn tho¹i. cña mÆt trêi vµ nói. §ã lµ chi tiÕt ng«n từ nào? Các chi tiết đó gợi tả 1 cảnh tợng nh thế nào? - Trên nền cảnh núi rực rỡ hùng vĩ đó, - Dao khan bộc bố quải tiền xuyên. 1 th¸c níc hiÖn ra kh¸c nµo 1 dßng - Xa nh×n dßng th¸c treo trªn dßng s«ng treo tríc mÆt. Lêi th¬ nµo (ë trong s«ng phÝa tríc. - Xa tr«ng dßng th¸c tríc s«ng nµy. 3 bản) đã tạo nên hình ảnh này? - Bản dịch thơ không dịch đợc chữ nào -> Quải (treo): nói quá - biến động thµnh tÜnh, tiÒn xuyªn (dßng s«ng phÝa cña nguyªn t¸c? (qu¶i) trớc) – HìNH ảNH dùng để so sánh víi dßng th¸c nh×n tõ xa. - Dùa vµo nghÜa cña c¸c tõ qu¶i vµ tiÒn xuyªn, h·y cho biÕt c©u 2 t¶ c¶nh th¸c.

(8) níc tõ vÞ trÝ nµo? C¶nh th¸c tõ trªn đỉnh cao đợc miêu tả nh thế nào? (Tả cảnh thác nớc từ trên đỉnh cao tuôn trào, đổ ầm ầm xuống núi biến thành d¶i lôa tr¾ng rñ xuèng yªn lÆng vµ bÊt động đợc treo giữa khoảng vách núi và dßng s«ng) - NghÜa cña c©u th¬ nµy lµ g×? => §øng xa tr«ng dßng th¸c gièng nh 1 dßng s«ng treo tríc mÆt. - Trong c¸c b¶n phiªn ©m, dÞch nghÜa, - Phi lu trùc h¸ tam thiªn xÝch, dịch thơ, lời nào diễn tả sức mãnh liệt - Thác chảy nh bay đổ thẳng xuống ba cña th¸c nói L? ngh×n thíc - Níc bay th¼ng xuèng ba ngh×n thíc, -> Phi (bay) - nãi qu¸, trùc (th¼ng). - Chữ nào trong lời thơ này đợc viết với Miêu tả từ thế tĩnh chuyển sang thế sự táo bạo của trí tởng tợng? Câu thơ tả động. th¸c nø¬c ë ph¬ng diÖn nµo? Nã gîi Gîi t¶ søc sèng m·nh liÖt cña th¸c níc. cho ta ®iÒu g×? - Con sè ba ngh×n thíc cã ph¶i lµ con số chính xác không? Cách nói đó có t¸c dông g×? (chỉ là con số ớc phỏng hàm ý rất caolàm tăng thêm độ nhanh, sức mạnh, thế đổ của dòng thác). - “Níc bay th¼ng xuèng ba ngh×n thíc” lµ 1 c¶nh tîng nh thÕ nµo? (c¶nh tîng m·nh liÖt k× ¶o cña thiªn nhiªn) - C¶nh tîng m·nh liÖt k× ¶o kÝch thÝch trí tởng tợng của nhà thơ, để ông viết tiÕp lêi th¬ hÕt søc Ên tîng. §ã lµ lêi th¬ nµo?. - Nghi thÞ Ng©n Hµ l¹c cöu thiªn. - Ngì lµ s«ng Ng©n r¬i tù chÝn tÇng m©y. - Tëng d¶i Ng©n Hµ tuét khái m©y. -> Nghi (ngê), l¹c (r¬i xuèng) – so sánh, phóng đại, từ ngữ gợi hình, gợi cảm, gợi sự huyền ảo của vẻ đẹp thác níc. -> §©y lµ 1 c¶nh tîng m·nh liÖt k× ¶o - Hai ĐT nghi, lạc gợi cho ngời đọc ảo của TN..

(9) gi¸c g× ?. - Lêi th¬ gîi c¶nh tîng nh thÕ nµo? (con thác treo đứng trớc mặt khác nào nh con s«ng Ng©n Hµ tõ trªn trêi r¬i xuèng. §©y còng lµ mét... ) - Gv: NT so sánh, phóng đại ở đây cũng nh phép cờng điệu, phóng đại ở 2 câu trên có vẻ nh vô lí. Song đặt trong văn cảnh, ngời đọc vẫn cảm thấy chân thËt, tù nhiªn. V× ngän nói HL cã m©y mï bao phñ nªn nh×n tõ xa cã c¶m gi¸c dßng níc nh 1 d¶i lôa treo l¬ löng v¾t từ trong mây, từ trên đỉnh trời mà trải xuống, chảy xuống. Do đó thi sĩ LB míi ngì r»ng s«ng Ng©n Hµ - mét dßng s«ng ®Çy sao s¸ng trong huyÒn tho¹i cæ xa ®ang tuét khái m©y, ch¶y xuèng trÇn gian. NhiÒu ngêi coi c©u cuèi bµi th¬ nµy lµ c©u danh có (c©u thơ, câu văn nổi tiếng) bởi nó đã huyền tho¹i ho¸ 1 h×nh ¶nh t¹o vËt ë trÇn gian vµ ngîc l¹i nã trÇn gian ho¸ 1 h×nh ¶nh cña huyÒn tho¹i) b. T×nh c¶m cña nhµ th¬ tríc th¸c nói L: - §©y lµ bµi th¬ t¶ c¶nh ngô t×nh. - Qua đặc điểm cảnh vật đợc miêu tả, - Tâm hồn và tính cách của nhà thơ ta cã thÓ thÊy nh÷ng nÐt g× trong t©m biÓu hiÖn 1 chÊt l·ng m¹n trÝ tuÖ, tÝnh c¸ch phãng kho¸ng, trÝ tëng tîng hån vµ tÝnh c¸ch nhµ th¬? phong phó. - Thể hiện tình yêu TN say đắm, nồng nµn. - Bài thơ đợc viết theo phơng thức biểu - Đối tợng tác giả miêu tả là thắng cảnh của quê hơng đợc tác giả trân trọng, tôn đạt nào?.

(10) - Bµi th¬ t¶ c¶nh hay t¶ t×nh? §ã lµ vinh. c¶nh g×, t×nh g×? - Hs đọc ghi nhớ. * Ghi nhí: sgk (112 ).. 4. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng 2 bµi th¬ (3 b¶n ), häc thuéc ghi nhí. - Soạn bài: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh. V.Rót kinh nghiÖm: ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………. Ngµy so¹n:17/10/2012 Ngµy gi¶ng:25/10/2012.

(11) Tiết 35-Tiếng việt:Từ đồng nghĩa i. Môc tiªu bµi häc Gióp HS: 1. KiÕn thøc: Hiểu đợc thế nào là từ đồng nghĩa. Hiểu đợc sự phân biệt giữa từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toàn. 2. KÜ n¨ng: Nâng cao kĩ năng sử dụng từ đồng nghĩa. 3. Thái độ: Cã ý thøc trong viÖc gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt. ii. kÜ n¨ng sèng KÜ n¨ng sö dông tõ trong giao tiÕp iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - SGK, SGV, Gi¸o ¸n - §å dïng: B¶ng phô viÕt vÝ dô vµ bµi tËp. - Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý: ở chơng trình ngữ văn 7, từ đồng nghĩa đợc hiểu theo nghĩa rộng hơn so với thuËt ng÷ cò. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: Khi sö dông quan hÖ tõ cÇn tr¸nh nh÷ng lçi nµo? (Tr¶ lêi dùa vµo ghi nhí-sgk-107 ).. 3. Bµi míi: Nhí níc ®au lßng con quèc quèc Th¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia. (Qua đèo Ngang - Bà huyện Thanh Quan) Từ nớc với quốc, nhà với gia là từ gì? (Từ đồng nghĩa ). Em đã đợc học từ đồng nghĩa ë líp nµo? (Líp 5 ). Bµi h«m nay sÏ gióp chóng ta hiÓu s©u h¬n vÒ líp tõ nµy. Hoạt động của GV- HS Néi dung kiÕn thøc Hoạt động 1: Tìm hiểu thế nào là từ I. Thế nào là từ đồng nghĩa? đồng nghĩa?.

(12) - Em nµo cã thÓ nh¾c l¹i thÕ nµo lµ tõ đồng nghĩa? (là những từ có nghĩa tơng tù nhau). * VÝ dô 1: - §äc l¹i b¶n dÞch th¬ Xa ng¾m th¸c nói L cña T¬ng Nh. - Tõ räi, tr«ng ë trong v¨n b¶n nµy cã nghÜa lµ g×? - Dựa vào kiến thức đã học ở bậc tiểu học, hãy tìm các từ đồng nghĩa với mỗi tõ: räi, tr«ng?. - Räi: chiÕu s¸ng, soi s¸ng. - Trông: nhìn để nhận biết.. - Từ đồng nghĩa: + Rọi đồng nghĩa với chiếu, soi, tỏ. + Trông đồng nghĩa với nhìn ngó, dòm, nghÐ, liÕc, lêm. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña c¸c tõ -> NghÜa gièng nhau hoÆc gÇn gièng đã tìm đợc so với nghĩa của từ gốc? nhau. - Gv: Nh÷ng tõ cã nghÜa gièng nhau hoặc gần giống nhau gọi là từ đồng nghÜa. - Vậy em hiểu thế nào là từ đồng => Từ đồng nghĩa: là những từ có nghÜa? nghÜa gièng nhau hoÆc gÇn gièng nhau. * VÝ dô 2: - Từ trông trong bản dịch thơ Xa ngắm - Trông có các từ đồng nghĩa: thác núi L có nghĩa là “nhìn để nhận (2) Coi sóc giữ gìn cho yên ổn: Trông biết”. Ngoài những nghĩa đó ra, từ coi, chăm sóc, coi sóc. tr«ng cßn cã nh÷ng nghÜa sau: (2), (3). (3) Mong: mong, hi väng, tr«ng mong. Tìm những từ đồng nghĩa với mỗi nghÜa trªn cña tõ tr«ng ? - Em có nhận xét gì về hiện tợng đồng -> Từ trông là từ nhiều nghĩa, nên từ nghÜa cña tõ tr«ng? trông có thể đồng nghĩa với nhiều dãy tõ kh¸c nhau. - Tõ nhËn xÐt trªn, em cã thÓ rót ra kÕt => Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc luËn g× vÒ tõ nhiÒu nghÜa? nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau. - Hs đọc ghi nhớ. * Ghi nhí 1: sgk (114 ). Hoạt động 2: Tìm hiểu các loại từ II. Các loại từ đồng nghĩa * VÝ dô 1: đồng nghĩa - Qu¶: - Hs đọc ví dụ..

(13) - Gi¶i nghÜa tõ qu¶, tr¸i? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña 2 tõ nµy? - S¾c th¸i ý nghÜa cña 2 tõ nµy gièng nhau hay kh¸c nhau? - Gv: Những từ đồng nghĩa không phân biÖt nhau vÒ s¾c th¸i gäi lµ: - Hs đọc ví dụ. - NghÜa cña 2 tõ bá m¹ng vµ hi sinh trong 2 c©u trªn cã chç nµo gièng nhau, chç nµo kh¸c nhau? (Gièng nhau: cïng nãi vÒ c¸i chÕt cña con ngêi. Kh¸c nhau: bá m¹ng mang s¾c th¸i coi thêng, khinh rÎ, cßn hi sinh mang s¾c th¸i kÝnh träng). - Tr¸i: -> NghÜa hoµn toµn gièng nhau, kh«ng ph©n biÖt nhau vÒ s¾c th¸i nghÜa.. => Từ đồng nghĩa hoàn toàn. *VÝ dô 2: - Bá m¹ng: chØ c¸i chÕt cña con ngêi. §©y lµ c¸i chÕt v« tÝch sù, mang s¾c th¸i coi thêng, khinh rÎ. - Hi sinh: chØ c¸i chÕt cña con ngêi. §©y lµ c¸i chÕt v× lÝ tëng cao ®ep, v× nghÜa vô cao c¶ nªn mang s¾c th¸i kÝnh träng -> Gièng nhau vÒ nghÜa. Kh¸c nhau vÒ s¾c th¸i.. - Gv: Những từ đồng nghĩa có nghĩa gièng nhau nhng s¾c th¸i nghÜa kh¸c => Từ đồng nghĩa không hoàn toàn. nhau th× gäi lµ: * Ghi nhí 2: sgk (114). Hoạt động 3: Tìm hiểu việc sử dụng III. Sử dụng từ đồng nghĩa * VÝ dô 1: từ đồng nghĩa. - Từ đồng nghĩa đợc phân loại nh thế - Quả - trái: thay thế đợc. - Hi sinh - bá m¹ng: kh«ng thay thÕ ®nµo ? - Thử thay thế các từ đồng nghĩa quả ợc. vµ tr¸i, bá m¹ng vµ hi sinh trong c¸c vÝ dô ë môc II cho nhau vµ rót ra nhËn xÐt? - Vì sao quả-trái lại thay thế đợc mà hi sinh - bỏ mạng lại không thay thế đợc? (Vì quả - trái là từ đồng nghĩa hoàn toµn, kh«ng ph©n biÖt nhau vÒ s¾c th¸i nghÜa. Cßn hi sinh - bá m¹ng lµ tõ đồng nghĩa không hoàn toàn, có sắc * Ví dụ 2: chia tay - chia li. - Gièng nhau: §Òu chØ sù rêi nhau, mçi th¸i nghÜa kh¸c nhau) - ë bµi 7, t¹i sao ®o¹n trÝch Chinh phô ngêi ®i 1 n¬i..

(14) ngâm khúc lấy tiêu đề là Sau phút - Khác nhau: Chia tay chỉ có tính chất chia li mµ kh«ng ph¶i lµ Sau phót chia t¹m thêi, thêng lµ sÏ gÆp l¹i nhau trong 1 t¬ng lai gÇn. Cßn chia li gîi 1 chia tay? tay l©u dµi, kh«ng cã hi väng gÆp l¹i - Khi sử dụng từ đồng nghĩa cần phải l- nhau. * Ghi nhí 3 : sgk (115). u ý g×? - Hs đọc ghi nhớ 3. Hoạt động 4: Hớng dẫn HS làm bài IV. Luyện tập 1. Bµi 1 (115 ): tËp - Tìm từ Hán Việt đồng nghĩa với các - Gan dạ - dũng cảm - Chã biÓn - h¶i cÈu tõ sau ®©y ? - Nhµ th¬ - thi sÜ - Vì sao em biết đó là những từ đồng - Đòi hỏi - yêu cầu - Mæ xÎ - phÉu thuËt nghÜa ? - N¨m häc - niªn kho¸ - Cña c¶i - tµi s¶n - Loµi ngêi - nh©n lo¹i - Níc ngoµi - ngo¹i quèc - Thay mặt - đại diện - Tìm từ có gốc ấn - Âu đồng nghĩa với 2. Bài 2 (115 ): - M¸y thu h×nh - Ra ®i « c¸c tõ sau ®©y? - Sinh tè - vi ta min - Xe h¬i - « t« - D¬ng cÇm - pi a n« - Tìm một số từ địa phơng đồng nghĩa 3. Bài 3 (115 ): - Ba, thÇy - bè víi tõ toµn d©n? - M¸, bÇm, bu - mÑ - Hïm, beo - hæ - CÇy - chã 4. Bµi 4 (115 ): - Tìm từ đồng nghĩa thay thế các từ in - Đa tận tay - trao tận tay - §a kh¸ch - tiÔn kh¸ch ®Ëm trong c¸c c©u sau ®©y? - Kªu - than thë, phµn nµn - Nãi - phª b×nh - §i - mÊt 5. Bµi 5 (116) Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c tõ trong c¸c - ¡n, x¬i, chÐn.

(15) nhóm từ đồng nghĩa sau?. Chän tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng?. §Æt c©u víi mçi tõ sau Ch÷a c¸c tõ dïng sai. ¡n: s¾c th¸i b×nh thêng X¬i: s¾c th¸i lÞch sù, x· giao ChÐn: s¾c th¸i th©n mËt, th«ng tôc - Cho, tÆng, biÕu - YÕu ®uèi: sù thiÕu h¼n søc m¹nh vÒ thÓ chÊt hoÆc tinh thÇn YÕu ít: Søc lùc hoÆc t¸c dông coi nh lµ không đáng kể - Xinh: trÎ, nhá nh¾n, a nh×n §Ñp: ý nghÜa chung h¬n, cao h¬n xinh - Tu, nhÊp, nèc: Kh¸c nhau vÒ c¸ch thức hoạt động 6- Bµi tËp 6 (116) a, thµnh qu¶ - thµnh tÝch b, ngoan cè - ngoan cêng c, nghÜa vô - nhiÖm vô d, gi÷ g×n - b¶o vÖ 7. Bµi 7 (116) a, - Đối xử/ đối đãi - đối xử b, - Trọng đại/ to lớn - To lín 8. Bµi 8 (117) §Æt c©u 9. Bµi 9 (117) - Hëng thô - Che chë - D¹y - Trng bµy. 4. Cñng cè: - Thế nào là từ đồng nghĩa? - Từ đồng nghĩa đợc phân loại nh thế nào? - Khi sử dụng từ đồng nghĩa cần lu ý gì? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc 3 ghi nhí, lµm bµi 5, 6, 7, 8, 9. - §äc bµi: Tõ tr¸i nghÜa. iv.Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….

(16) ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………. Ngµy so¹n:17/10/2012 Ngµy d¹y: 27/10/2012 TiÕt 36-TËp lµm v¨n C¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m i. Môc tiªu bµi häc Gióp HS: - Tìm hiểu những cách lập ý đa dạng của bài văn biểu cảm để có thể mở rộng phạm vi, kü n¨ng lµm v¨n biÓu c¶m. - TiÕp xóc víi nhiÒu d¹ng v¨n biÓu c¶m, nhËn ra c¸ch viÕt cña mçi ®o¹n v¨n. ii. kÜ n¨ng sèng Cã kÜ n¨ng viÕt nh÷ng bµi v¨n mang tÝnh biÓu c¶m KÜ n¨ng giao tiÕp iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - SGK, SGV, Gi¸o ¸n - §å dïng: B¶ng phô chÐp ®o¹n v¨n. - Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý hs: Cái khó là mỗi đoạn văn đều có 1 t tởng và tình cảm sâu sắc. Muốn làm văn hay, hs cần tập trung suy nghĩ theo hớng tốt đẹp, giàu tính nhân văn. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc: 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò:.

(17) Thế nào là văn biểu cảm? (là văn viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con ngời đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng đồng cảm nơi ngời đọc.. 3. Bµi míi: Khi viÕt v¨n biÓu c¶m còng nh c¸c thÓ lo¹i v¨n kh¸c, chóng ta cÇn ph¶i t×m ý vµ lËp dµn ý. Bµi h«m nay sÏ gióp chóng ta rÌn kü n¨ng lËp dµn ý trong v¨n biÓu c¶m.. Hoạt động của GV- HS Néi dung kiÕn thøc Hoạt động 1: Tìm hiểu những cách I. Những cách lập ý thờng gặp của bài v¨n biÓu c¶m lËp dµn ý thêng gÆp 1. Liªn hÖ hiÖn t¹i víi t¬ng lai: - Hs đọc đoạn văn về Cây tre VN - * Đoạn văn: Cây tre VN - Thép Mới. - §o¹n v¨n nãi vÒ c©y tre VN trªn bíc ®ThÐp Míi. ờng đi tới tơng lai của đất nớc. - đoạn văn nói về vấn đề gì? - Cây tre đã gắn bó với đời sống của - Công dụng: nứa tre còn mãi, chia bùi sẻ ngêi d©n VN bëi nh÷ng c«ng dông cña ngät, vui h¹nh phóc, hoµ b×nh. nã nh thÕ nµo? - §Ó thÓ hiÖn sù g¾n bã “cßn m·i” cña - T¬ng lai: Ngµy mai ... nhng ... tre xanh tre, đoạn văn đã nhắc đến gì ở tơng lai? vẫn là bóng mát. Tre vẫn mang khúc nhạc t©m t×nh. Tre sÏ cµng t¬i nh÷ng cæng chµo th¾ng lîi. Nh÷ng chiÕc ®u tre vÉn dín lªn - Nh vậy ngời viết đã bày tỏ tình cảm bay bổng. Tiếng sáo diều tre cao vút mãi. đối với sự vật bằng cách nào? (Bày tỏ tình cảm đối với sự vật bằng cách: liªn hÖ hiÖn t¹i víi t¬ng lai) 2. Håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i: * §o¹n v¨n: Ngêi ham ch¬i - HPNT - Hs đọc đoạn văn: Ngời ham chơi. - Đv nói về sự say mê con gà đất của nhân - Đoạn văn nói về vấn đề gì? vËt t«i. - Nhân vật tôi đã say mê con gà đất nh - Hoá thân thành con gà trống để dõng dạc cÊt lªn ®iÖu nh¹c sím mai. thÕ nµo? - Việc hồi tởng quá khứ đã gợi lên cảm - Gợi lên những cảm xúc: những con gà đất lần lợt vỡ dọc theo tuổi thơ mãi để lại xóc g× cho t¸c gi¶? trong t«i 1 nçi g× s©u th¼m, gièng nh 1 linh.

(18) hån. - ở đoạn văn này nhân vật tôi đã bày tỏ cảm xúc đối với sự vật bằng cách nào ? (Bµy tá c¶m xóc b»ng c¸ch håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i) 3. Tëng tîng t×nh huèng, høa hÑn, mong íc: * §o¹n v¨n: trÝch trong Nh÷ng tÊm lßng - Hs đọc đoạn văn. cao cả - ét môn đô đơ A mi xi. - §o¹n v¨n nãi vÒ t×nh c¶m yªu mÕn c« - Đoạn văn đề cập đến vấn đề gì ? gi¸o cña t¸c gi¶. - Để bày tỏ tình cảm yêu mến cô giáo, - Đoạn văn đã tởng tợng và gợi lại những tác giả đã tởng tợng và gợi lại những kỉ kỉ niệm về cô giáo: Tìm gặp cô giữa đám häc trß, nghe tiÕng c« gi¶ng bµi, thÊy c« niÖm g× vÒ c«? mệt nhọc, đau đớn, yêu thơng, thất vọng, lo l¾ng, sung síng... - Đoạn văn đã thể hiện tình cảm đối với c« gi¸o b»ng c¸ch nµo? (Tëng tîng t×nh huèng, høa hÑn vµ gîi l¹i kØ niÖm) - Hs đọc đoạn văn Mõm Lũng Cú tột * Đoạn văn: Mõm Lũng Cú tột BắcNguyễn Tuân B¾c. - ViÖc liªn tëng tõ Lòng Có, cùc B¾c - ViÖc liªn tëng tõ Lòng Có, cùc B¾c cña cña Tæ quèc tíi Cµ Mau, cùc Nam Tæ Tæ quèc tíi Cµ Mau, cùc Nam cña Tæ quốc đã giúp tác giả thể hiện tình cảm quốc, tác giả đã thể hiện tình yêu đất nớc 1 c¸ch s©u s¾c vµ bµy tá kh¸t väng thèng g×? -Tác giả đã thể hiện tình yêu đất nớc và nhất đất nớc. bày tỏ khát vọng thống nhất đất nớc b»ng c¸ch nµo? (liªn tëng, mong íc) - Gv: Tëng tîng t×nh huèng, høa hÑn, mong íc còng lµ 1 c¸ch bµy tá t×nh cảm đối với con ngời và sự vật. - Hs đọc đoạn văn. - Đoạn văn miêu tả và biểu cảm về đối tîng nµo? - Đoạn văn đã miêu tả đặc điểm gì của u? T¸c gi¶ miªu t¶ bãng d¸ng vµ khu«n. 4. Quan s¸t, suy ngÉm: * §o¹n v¨n: TrÝch trong Cá d¹i cña T« Hoµi. - Miªu t¶ vµ biÓu c¶m vÒ u. - Miªu t¶: Gîi t¶ bãng d¸ng vµ khu«n mÆt.

(19) mặt của u để làm gì? Vậy tác giả đã của u đã già. biÓu c¶m g×? - Biểu cảm: Tác giả đã biểu lộ lòng thơng cảm và hối hận vì mình đã thờ ơ, vô tình - Để miêu tả và biểu cảm đợc nh vậy với u. th× t¸c gi¶ ph¶i lµm g×? (Q.s¸t vµ suy ngÉm). - Gv: Vừa rồi chúng ta đã đi tìm hiểu nh÷ng c¸ch lËp ý cho bµi v¨n biÓu c¶m. * Ghi nhí: sgk (121 ). - §Ó t¹o lËp ý cho bµi v¨n biÓu c¶m vµ kh¬i nguån cho m¹ch c¶m xóc n¶y sinh, th× ngêi viÕt cÇn ph¶i lµm g×? Hoạt động 2: hớng dẫn HS luyện tập II. LuyÖn tËp 1. Tìm hiểu đề và tìm ý. - Lập dàn ý cho đề: Cảm xúc về vờn nhµ. 2. LËp dµn bµi: - Em h·y nªu c¸c bíc lµm 1 bµi v¨n biểu cảm? (4 bớc: Tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn ý, viết bài, đọc và sửa bài) - MB cÇn ph¶i lµm g×? a. MB: Giới thiệu vờn và tình cảm đối với vên nhµ. b. TB: Miªu t¶ vên vµ lai lÞch cña vên. - Vên vµ cuéc sèng vui, buån cña gia đình. - Vờn và lao động của cha mẹ. - KB cÇn nªu c¶m xóc g×? - Vên qua bèn mïa. c. KB: C¶m xóc vÒ vên nhµ. 4. Cñng cè: Gv hÖ thèng l¹i kiÕn thøc toµn bµi. 5. Híng dÉn häc bµi: - Học thuộc ghi nhớ, lập dàn ý đề bài: Cảm nghĩ về ngời thân. - ChuÈn bÞ bµi: LuyÖn nãi: V¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ngêi. V. Rót kinh nghiÖm: ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… - TB cÇn t¶ nh÷ng g×?.

(20) TuÇn 10 Ký duyÖt:. Ngµy so¹n: 25/ 10/2012 Ngµy gi¶ng:01/11/2012 Tiết 37.Văn bản: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (LÝ B¹ch) I. Môc tiªu bµi häc Gióp HS 1. KiÕn thøc: - Thấy đợc tình cảm sâu nặng của nhà thơ đối với quê hơng. - Thấy đợc 1 số đặc điểm NT của bài thơ: Hình ảnh gần gũi, ngôn ngữ tự nhiên, bình dÞ, t×nh c¶m giao hoµ. 2. KÜ n¨ng: Bớc đầu nhận biết bố cục thờng gặp 2/2 trong bài thơ tuyệt cú, thủ pháp đối và tác dông cña nã. 3. Thái độ: Tr©n träng tµi n¨ng th¬ ca cña Lý B¹ch Yªu thiªn nhiªn, quý träng thiªn nhiªn ii. kÜ n¨ng sèng - Kĩ năng phân tích, đánh giá - Luôn có việc làm đúng đắn trớc thiên nhiên. III. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - §å dïng: B¶ng phô chÐp b¶n phiªn ©m vµ gi¶i nghÜa yÕu tè HV. - Phơng pháp: Linh hoạt kết hợp các phơng pháp ( chủ yếu là vấn- đáp, diễn giảng ) - Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý: Trong 4 bài tuyệt cú ở sgk thì 3 bài thất ngôn đều là thơ Đờng luật, còn bài này là ngũ ng«n cæ thÓ. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc lßng b¶n phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬ bµi Xa ng¾m th¸c nói L vµ nªu c¶m nhËn cña em vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña bµi th¬? (Tr¶ lêi dùa vµo ghi nhí-sgk-112). 3. Bµi míi: “Vọng nguyệt hoài hơng”- Trông trăng nhớ quê - Là 1 đề tài phổ biến trong thơ cổ TQ. Vầng trăng đã trở thành biểu tợng truyền thống quen thuộc. Xa quê trăng càng sáng,.

(21) cµng trßn, cµng gîi nçi nhí quª. B¶n th©n h×nh ¶nh vÇng tr¨ng 1 m×nh trªn bÇu trêi cao thăm thẳm trong đêm khuya thanh tĩnh đã đủ gợi lên nỗi sầu xa xứ. Trăng mùa thu, lại càng có sức gợi nỗi nhớ nhà, nhớ quê. Bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh đã chọn đề tài ấy nhng vẫn mang lại cho ngời đọc cả nghìn năm nay biết bao rung cảm sâu xa. Hoạt động của GV- HS Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung Hoạt động 1: Tìm hiểu chung - Chúng ta đã đợc làm quen với nhà thơ 1. Tác giả: Lí Bạch (sgk-111). LÝ B¹ch qua bµi th¬ Xa ng¾m th¸c nói L. VËy em h·y nh¾c l¹i 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ LÝ B¹ch? - Vì sao Lí Bạch lại đợc mệnh danh là “Tiªn th¬” (Lµm th¬ rÊt nhanh vµ rÊt hay)? Gv: Lí Bạch thờng viết về đề tài: - Bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh - §Ò tµi: chiÕn tranh, thiªn nhiªn, t×nh tĩnh thuộc đề tài nào? yªu, t×nh b¹n. - Gv: Nªu xuÊt xø cña bµi th¬: 2. T¸c phÈm: Bµi th¬ do T¬ng Nh dÞch, in trong th¬ §êng -TËp II (1987). II. §äc - HiÓu v¨n b¶n: 1. §äc. Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản - Hd đọc: Giọng chậm, buồn để thể hiện đợc tình cảm nhớ quê của tác giả, nhÞp 2/3. - Gv: Gi¶i nghÜa yÕu tè HV (b¶ng phô). 2.ThÓ th¬: - Giải thích từ khó: Hs đọc chú thích. Ngò ng«n tø tuyÖt cæ thÓ. - Dùa vµo sè c©u, sè tiÕng trong b¶n phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬, em h·y cho biết bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? Bµi th¬ cã vÇn kh«ng? VÇn ë ®©u? (c©u 2,4). - Ta đã gặp thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt ở bµi th¬ nµo? (Phß gi¸ vÒ kinh - TrÇn Quang Kh¶i) - Gv: Bµi Phß gi¸ vÒ kinh cña TrÇn Quang Kh¶i) lµ thÓ th¬ ngò ng«n tø.

(22) tuyÖt §êng luËt, cßn bµi C¶m nghÜ trong đêm thanh tĩnh là thể thơ ngũ ng«n tø tuyÖt cæ thÓ. Cæ thÓ lµ thÓ th¬ xuất hiện trớc đời Đờng, không gò bó vÒ niªm luËt nh th¬ §êng, kh«ng cÇn có đối và không hạn định số câu. B©y giê chóng ta ®i t×m hiÓu bµi th¬ 3. Ph©n tÝch. theo bè côc 2/2. a. Hai c©u th¬ ®Çu: - Hs đọc 2 câu đầu ở bản phiên âm và - Sàng tiền minh nguyệt quang, Nghi thị địa thợng sơng. b¶n dÞch th¬. - Hai c©u ®Çu t¶ c¶nh g×, ë ®©u? (t¶ ( §Çu giêng ¸nh tr¨ng räi, Ngỡ mặt đất phủ sơng) c¶nh ¸nh tr¨ng, ë ®Çu giêng: sµng tiÒn, nguyÖt) - Cảnh ánh trăng đợc miêu tả qua nh÷ng tõ ng÷ nµo? (minh, quang, s¬ng) - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ -> Sö dông 1 lo¹t c¸c tõ ng÷ gîi t¶ ng÷ cña t¸c gi¶? ¸nh tr¨ng rÊt s¸ng gièng nh s¬ng trªn - Những từ đó đã gợi tả ánh trăng nh mặt đất. thÕ nµo? - Gv: Ch÷ “sµng” cho thÊy tr¨ng s¸ng ®Çu giêng, nghÜa lµ nhµ th¬ ®ang n»m trên giờng thao thức không ngủ đợc. Chữ “nghi”: ngỡ là, tởng là và chữ “sơng” đã xuất hiện 1 cách tự nhiên, hợp lÝ. V× tr¨ng qu¸ s¸ng trë thµnh mµu tr¾ng gièng nh s¬ng lµ ®iÒu cã thËt. Nói về điều đó nhà thơ Tiêu Cơng đã viết: Dạ nguyệt tự thu sơng (trăng đêm gièng nh s¬ng). ë Tiªu C¬ng lµ so sánh, đối chiếu, còn với Lí Bạch thì đó l¹i lµ kho¶nh kh¾c suy nghÜ cña con ngêi. - Hai c©u th¬ ®Çu gîi cho ta thÊy vÎ => Gợi vẻ đẹp dịu êm, mơ màng, yên đẹp của trăng nh thế nào? - Gv: §ªm cµng vÒ khuya cµng trë nªn tÜnh..

(23) yªn tÜnh, kh«ng gian bèn bÒ v¾ng lÆng, nhµ th¬ chît tØnh giÊc thÊy m×nh n»m dới ánh trăng. Hình nh trăng đã đánh thức thi nhân dậy. Thật chủ động, trăng đến khơi gợi 1 nguồn thơ và trăng là chÊt liÖu t¹o nªn nguån th¬ dµo d¹t. - Hai c©u th¬ ®Çu chØ thuÇn tuý t¶ c¶nh hay võa t¶ c¶nh, võa t¶ t×nh? - Gv:Tõ “nghi” chØ tr¹ng th¸i cña nh©n vËt tr÷ t×nh, Èn chøa t×nh c¶m cña thi nh©n, võa t¶ tr¹ng th¸i b©ng khu©ng, ngì ngµng, võa t¶ cö chØ cña ngêi ®ang n»m trªn giêng “cói ®Çu” xuèng nh×n mặt đất, nhìn vào mông lung, nhớ đất, nhí ngêi. §ã chÝnh lµ t¶ t×nh. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ gi÷a b¶n dÞch th¬ vµ b¶n phiªn ©m (Bản dịch thơ đã đa thêm 2 từ: rọi và phủ vào, làm cho ngời đọc có cảm giác 2 c©u th¬ chØ t¶ c¶nh vµ ý vÞ tr÷ t×nh cña chñ thÓ cã phÇn mê nh¹t ®i. - Gv: Hai c©u th¬ ®Çu võa t¶ c¶nh, võa t¶ t×nh, cßn 2 c©u cuèi th× sao? b. Hai c©u th¬ cuèi: - Cö ®Çu väng minh nguyÖt, - Hs đọc 2 câu thơ cuối (Bản phiên âm Đê đầu t cố hơng. (NgÈng ®Çu nh×n tr¨ng s¸ng, vµ dÞch th¬). Cói ®Çu nhí cè h¬ng.) - Hai c©u cuèi t¶ c¶nh hay t¶ t×nh? - Cảnh và tình đợc tả thông qua những tõ ng÷ nµo? (c¶nh: minh nguyÖt, t×nh: t cè h¬ng) - Cử đầu và đê đầu là chỉ hành động của ai? (chỉ hành động của nhân vật trữ -> Phép đối, t×nh) - Hai hành động này nh thế nào với nhau? (đối nhau) - §èi cã t¸c dông g×? (lµm cho c©u th¬ - Sử dụng 1 loạt ĐT chỉ hoạt động, cân đối, nhịp nhàng).

(24) - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sd tõ ng÷ tr¹ng th¸i, tÝnh chÊt cña sù vËt - Gîi t¶ cña t¸c gi¶? t©m tr¹ng buån, nhí quª h¬ng. ViÖc sö dông 1 lo¹t §T nh vËy cã t¸c dông g×? - Gv: NÕu ë 2 c©u th¬ trªn, nhµ th¬ t¶ ngoại cảnh trớc, nội tâm sau, thì đến ®©y c¶nh vµ t×nh, cö chØ vµ t©m tr¹ng hµi hoµ ®an xen kh«ng thÓ t¸ch b¹ch. Hành động ngẩng đầu xuất hiện nh 1 động tác tất yếu để kiểm nghiệm sơng hay tr¨ng? ¸nh m¾t nhµ th¬ chuyÓn tõ trong ra ngoài, từ mặt đất lên bầu trời, từ chỗ chỉ thấy ánh trăng đến chỗ thấy đợc cả vầng trăng xa. Và khi thấy đợc vầng trăng cũng đơn côi lạnh lẽo nh m×nh, lËp tøc nhµ th¬ l¹i cói ®Çu, không phải để nhìn sơng. nhìn ánh trăng 1 lần nữa, mà để nhớ về quê hơng, nghĩ về quê xa. - V× sao t¸c gi¶ nh×n tr¨ng s¸ng l¹i gîi nçi nhí quª? (Dùa vµo chó thÝch - sgk124). => T×nh yªu vµ nçi nhí quª da diÕt. - Nhan đề của bài thơ là Tĩnh dạ tứ (Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh), vậy c¶m nghÜ mµ t¸c gi¶ muèn thÓ hiÖn trong bµi th¬ lµ c¶m nghÜ g× ? - Gv: Trong cái đêm thanh tĩnh ấy, trăng rất sáng, rất đẹp nhng lòng ngời không thể vui với trăng đợc mà trái lại dï ngÈng ®Çu nh×n tr¨ng, hay cói ®Çu nhìn đất thì nỗi nhớ quê vẫn khắc khoải trong lßng. Đỗ Phủ đã từng viết: “Lé tßng kim d¹ b¹ch NguyÖt thÞ cè h¬ng minh” (Sơng từ đêm nay trắng xoá Tr¨ng lµ ¸nh s¸ng cña quª nhµ).

(25) - C¸ch sö dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶ cã g× đáng chú ý? - Bài thơ đợc biểu đạt bằng phơng thức nµo? - Sự kết hợp này đợc thể hiện nh thế nµo trong bµi th¬? - Qua 2 bµi th¬ Xa ng¾m th¸c nói L vµ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh, em hiÓu thªm g× vÒ t©m hån vµ tµi n¨ng cña LÝ B¹ch?. *Ghi nhí: sgk (124 ). - Tõ ng÷ gi¶n dÞ, tinh luyÖn. - Miªu t¶ kÕt hîp víi biÓu c¶m.. - Cảnh trăng sáng trong đêm thanh tĩnh gîi t×nh yªu quª. - LÝ B¹ch: + Yªu thiªn nhiªn, gÇn gòi víi thiªn nhiªn. + NÆng t×nh víi quª h¬ng vµ yªu quª h¬ng tha thiÕt. + Cã tµi lµm th¬, th¬ hay, ng¾n gän, c« đúc, lời ít, ý nhiều. - Em hãy chỉ ra các động từ có trong 4. Luyện tập: bài thơ? Và chỉ ra vai trò liên kết ý thơ - Động từ: Nghi, cử, vọng, đê, t (ngỡ, cña nã? T×m CN cho c¸c §T Êy? ngÈng, nh×n, cói, nhí) Chúng bị lợc bỏ nhằm mục đích gì? - CN lµ nh©n vËt tr÷ t×nh (nhµ th¬) bÞ tØnh lîc. §ã lµ ®iÒu t¹o nªn sù thèng nhÊt, liÒn m¹ch cña c¸c c©u th¬, bµi th¬. 5.Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng b¶n phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬, häc thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª. V. Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ..................................................................

(26) Ngµy so¹n: 25/10/2012 Ngµy gi¶ng: 01/11/2012 TiÕt 38- V¨n b¶n: NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (H¹ Tri Ch¬ng) i. Môc tiªu bµi häc Gióp HS: 1. KiÕn thøc - Thấy đợc tính độc đáo trong việc thể hiện tình cảm quê hơng sâu nặng của nhà thơ. 2. KÜ n¨ng - Bớc đầu nhận biết phép đối trong câu cùng tác dụng của nó. - Luyện đọc và phân tích thơ thất ngôn tứ tuyệt Đờng luật. 3. Thái độ - Tr©n träng, yªu mÕn tµi th¬ v¨n H¹ Tri Ch¬ng - Cã t×nh c¶m, g¾n bã víi quª h¬ng m×nh. ii. kÜ n¨ng sèng Kĩ năng đánh giá, phân tích một bài thơ thất ngôn tứ tuyệt Đờng luật Luôn có thái độ đúng đắn với quê hơng, đất nớc mình. iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn.

(27) - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - §å dïng: B¶ng phô chÐp b¶n phiªn ©m vµ gi¶i nghÜa yÕu tè H¸n ViÖt. - Ph¬ng ph¸p: Sö dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p. - Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý: Khi giảng bài này cần so sánh với bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh để làm nổi bật chç gièng nhau còng nh chç kh¸c nhau gi÷a 2 bµi. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò Đọc thuộc lòng bản phiên âm và bản dịch thơ bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh. Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? Trình bày hiểu biết của em về thể thơ đó 3. Bµi míi: Xa quê nhớ quê là chủ đề quen thuộc trong thơ cổ trung đại phơng Đông. ở bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh thì nỗi nhớ quê đợc thể hiện qua nỗi sầu xa xứ. Còn ở bài Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê thì tình quê lại đợc thể hiện ngay lúc vừa mới đặt chân tới quê nhà. Đó chính là tình huống tạo nên tính độc đáo của bài thơ. Hoạt động của GV- HS Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung Hoạt động 1: Tìm hiểu chung - Dùa vµo phÇn chó thÝch, em h·y nªu 1. T¸c gi¶: H¹ Tri Ch¬ng (659-744). - Lµ 1 trong nh÷ng thi sÜ lín cña thêi 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ H¹ Tri Ch¬ng? §êng. - 965 ông đỗ tiến sĩ và là đại quan của triÒu §êng. - Thơ của ông thanh đạm, nhẹ nhàng, gîi c¶m. biÓu lé 1 tr¸i tim nh©n hËu đáng yêu. 2. T¸c phÈm: - Bài thơ đợc sáng tác theo thể thơ nào? - Bài thơ đợc viết khi ông cáo quan về quª nghØ hu. - Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào? - Gv: Hạ Tri Trơng đỗ tiến sĩ năm 36 tuæi vµ lµm quan 50 n¨m díi triÒu vua §êng HuyÒn T«ng. §Õn n¨m 86 tuæi míi c¸o quan nghØ hu, trë vÒ quª h¬ng. Vừa đặt chân tới làng thì gặp 1 sự việc bất ngờ khiến ông xúc động. Thế là «ng ngÉu høng viÕt bµi th¬ nµy..

(28) Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản II. §äc - HiÓu v¨n b¶n: - Hd đọc: giọng chậm, buồn, câu 3 đọc 1. Đọc giäng h¬i ng¹c nhiªn, c©u 4 giäng hái, cao h¬n vµ h¬i nhÊn m¹nh thªm 1 chót ë c¸c tiÕng: nµo, ch¬i. - Chó thÝch yÕu tè HV (b¶ng phô). - Dùa vµo sè c©u, sè tiÕng trong bµi thơ, em hãy cho biết bài thơ đợc sáng 2. Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt. t¸c theo thÓ th¬ nµo ? - Gv: Ph©n tÝch bµi th¬ theo bè côc 2/2. 3. Ph©n tÝch a. Hai c©u th¬ ®Çu (Khai-Thõa): - Hs đọc 2 câu đầu. - Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi, - Hai c©u th¬ ®Çu lµ t¶ hay kÓ? KÓ vµ t¶ H¬ng ©m v« c¶i, mÊn mao tåi. về ai, về những vấn đề gì? (Kể và tả về ( Khi ®i trÎ, lóc vÒ giµ, b¶n th©n) - Em hiểu thế nào là giọng quê? (là Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.) chÊt quª, hån quª biÓu hiÖn trong giäng nãi cña con ngêi) - Giọng quê không đổi điều đó có ý nghĩa gì ? (vẫn giữ đợc bản sắc quê hơng, không thay đổi) - Biện pháp nghệ thuật nào đợc sử dụng ở đây? Tác dụng của biện pháp nghệ ->Sử dụng từ trái nghĩa và hình ảnh đối thuật đó? (Đối giữa các vế trong câu gọi là tiểu đối - Vừa làm cho câu văn cân đối, nhịp nhàng, vừa khái quát đợc quãng đời xa quê và làm nổi bật sự thay đổi về vóc dáng và tuổi tác, đồng thêi bíc ®Çu hÐ lé t×nh c¶m quª h¬ng cña nhµ th¬) - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c h×nh ¶nh, chi tiết đợc kể và tả ở đây? Tác dụng -> Sử dụng hình ảnh chi tiết vừa chân thùc, võa tîng trng -> Lµm næi bËt t×nh cña nã?.

(29) - Xa quª l©u, ë con ngêi nhµ th¬, c¸i g× c¶m g¾n bã víi quª h¬ng. thay đổi theo thời gian, cái gì không đổi? (Mái tóc đã thay đổi theo thời gian, còn giọng quê thì không thay đổi) - Sự đổi và không đổi đó có ý nghĩa gì? - Gv: Câu 1 là tự sự để biểu cảm, còn => Khẳng định sự bền bỉ của tình cảm câu 2 là miêu tả để biểu cảm. Đây là con ngời đối với quê hơng. ph¬ng thøc béc lé t×nh c¶m 1 c¸ch gi¸n tiÕp. Ng«n tõ vµ h×nh ¶nh cø nhÑ nhµng cÊt lªn 1 c¸ch thÊm thÝa biÕt bao c¶m xúc, nghe nh đằng sau có tiếng thở dài. Nhµ th¬ nh×n thÊy quª h¬ng, cÊt tiÕng nãi theo giäng cña quª h¬ng, råi tù ngắm mình, thấy mình thay đổi nhiều qu¸ tríc quª h¬ng, lµng xãm. - Hs đọc 2 câu cuối. - Hai c©u nµy lµ kÓ hay t¶? KÓ viÖc g×? - Khi vừa về đến làng hình ảnh đầu tiên mµ t¸c gi¶ gÆp lµ ai? V× sao t¸c gi¶ l¹i kÓ vÒ bän trÎ con? (Bän trÎ lµ ngêi lµng, lµ sù sèng cña lµng, lµ h×nh ¶nh t¬ng lai cña lµng, chóng ch©n thËt, hån nhiªn) - Víi t¸c gi¶, Ên tîng râ nhÊt cña bän trÎ lµ g×? (thÊy l¹ kh«ng chµo mµ l¹i hái) - Tại sao với tác giả đó là ấn tợng rõ nhÊt? - Tác giả kể chuyện khi mới về làng để nhằm mục đích gì? - Em hãy nêu những nét đặc sắc về ND vµ NT cña bµi th¬?. - Hs đọc ghi nhớ.. b. Hai c©u cuèi (ChuyÓn - Hîp): Nhi đồng tơng kiến, bất tơng thức, TiÕu vÊn: Kh¸ch tßng hµ xø lai? (TrÎ con nh×n l¹ kh«ng chµo Hái r»ng: Kh¸ch ë chèn nµo l¹i ch¬i?) -> KÓ chuyÖn khi vÒ tíi lµng quª.. -> H×nh ¶nh bän trÎ gîi nhí thêi niªn thiếu và gợi bản sắc tốt đẹp của quê hơng. -> Gợi nỗi buồn vì xa quê quá lâu, thµnh ra xa l¹ víi quª. => BiÓu hiÖn t×nh c¶m quª h¬ng th¾m thiÕt, bÒn bØ..

(30) - §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬. *Ghi nhí: sgk (128 ). * LuyÖn tËp:. 4. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬ (b¶n phiªn ©m, dÞch th¬). - So¹n bµi: Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸. v. Rót kinh nghiÖm …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………. Ngµy so¹n:25/10/2012 Ngµy gi¶ng:03/11/2012 TiÕt 39-TiÕng ViÖt: Tõ tr¸i nghÜa i. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS: 1. KiÕn thøc - Cñng cè n©ng cao kiÕn thøc vÒ tõ tr¸i nghÜa. - Thấy đợc tác dụng của việc sử dụng các cặp từ trái nghĩa. 2. KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng sö dông tõ tr¸i nghÜa trong giao tiÕp. 3. Thái độ Cã ý thøc trong viÖc gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt II. kÜ n¨ng sèng Kĩ năng giao tiếp: Sử dụng đúng từ đồng nghĩa khi giao tiếp với mọi ngời Iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - B¶ng phô chÐp vÝ dô vµ bµi tËp. - Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý: Gv cÇn lµm cho häc sinh thÊy râ Ých lîi cña viÖc häc tËp, n¾m v÷ng c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS.

(31) 2. KiÓm tra bµi cò: Anh em nh ch©n víi tay Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần. (Ca dao) - Tìm từ đồng nghĩa với từ đùm bọc? Vì sao? (đồng nghĩa với đùm bọc là che chở- vì 2 tõ nµy cã nghÜa nh nhau). - Từ lành- rách có phải là cặp từ đồng nghĩa không? Vì sao? (không - vì nghĩa của 2 từ nµy kh«ng gièng nhau) 3. Bµi míi: Cặp từ rách - lành không phải là từ đồng nghĩa mà là từ trái nghĩa. Vậy thế nào là từ trái nghÜa vµ sö dông tõ tr¸i nghÜa nh thÕ nµo? Chóng ta ®i t×m hiÓu bµi h«m nay Hoạt động của GV- HS Hoạt động 1: Tìm hiểu thế nào là từ đồng nghĩa? - §äc b¶n dÞch th¬ bµi: C¶m nghÜ trong đêm thanh tĩnh và bài Ngẫu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª cña TrÇn Träng San. - Em h·y t×m c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa trong 2 bản dịch thơ đó?. Néi dung kiÕn thøc I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa:. * VÝ dô:. - NgÈng - cói -> trái nghĩa về hoạt động của đầu. - TrÎ - giµ -> tr¸i nghÜa vÒ tuæi t¸c cña ngêi. - §i - trë l¹i -> tr¸i nghÜa vÒ sù di chuyÓn. => Tõ tr¸i nghÜa: lµ nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau. - Giµ - non -> tr¸i nghÜa vÒ tÝnh chÊt cña thùc vËt.. -Vì sao em biết đó là những cặp từ trái nghÜa? (v× chóng cã nghÜa tr¸i ngîc nhau) - Sù tr¸i nghÜa nµy dùa trªn nh÷ng c¬ së, tiªu chÝ nµo? - T×m tõ tr¸i nghÜa víi tõ giµ trong tr-.

(32) êng hîp rau giµ, cau giµ? - Nh vËy tõ giµ lµ tõ nh thÕ nµo (tõ giµ lµ tõ cã 1 nghÜa hay lµ tõ cã nhiÒu nghÜa)? - Em cã thÓ rót ra kÕt luËn g× vÒ tõ nhiÒu nghÜa ? - Hs đọc ghi nhớ. Hoạt động 2:. - Trong 2 bµi th¬ dÞch trªn, viÖc sö dông c¸c tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g×?. => Tõ nhiÒu nghÜa, cã thÓ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau. * Ghi nhí: sgk (128). II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa * VÝ dô: - Ngẩng - cúi -> Tạo phép đối, góp phÇn biÓu hiÖn t©m t trÜu nÆng t×nh c¶m quª h¬ng cña nhµ th¬. - Trẻ - già, đi - về -> Tạo phép đối, làm nổi bật sự thay đổi của chính nhà thơ ở 2 thêi ®iÓm kh¸c nhau. - L¬n ng¾n l¹i chª tr¹ch dµi, Thên b¬n mÐo miÖng chª trai lÖch måm. -> Tạo sự tơng phản để lên án, phê ph¸n nh÷ng kÎ kh«ng biÕt m×nh mµ cßn hay chª bai ngêi kh¸c.. - T×m 1 sè thµnh ng÷ cã sö dông tõ tr¸i nghÜa vµ nªu t¸c dông cña viÖc dïng tõ tr¸i nghÜa Êy? (Trªn thùc tÕ con tr¹ch dµi h¬n con l¬n, con thên b¬n måm lÖch h¬n con trai. Nhng ngêi ta muèn lÊy chuyÖn l¬n chª trạch và thờn bơn chê trai để nói những ngêi kh«ng biÕt m×nh mµ cßn hay chª ngêi kh¸c) - Từ trái nghĩa thờng hay đợc sử dụng ở => Từ trái nghĩa đợc sử dụng trong thể đâu, để làm gì? Sử dụng từ trái nghĩa đối, tạo các hình tợng tơng phản, gây Ên tîng m¹nh, lµm cho lêi nãi thªm cã t¸c dông g×? (ghi nhí 2 ). sinh động. * Ghi nhí 1,2: sgk (128 ) - Hs đọc 2 ghi nhớ.. III. LuyÖn tËp: 1- Bµi 1 (129 ): - Hs đọc những bài ca dao, tục ngữ. - T×m nh÷ng tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u - Lµnh – r¸ch - Giµu – nghÌo ca dao, tục ngữ vừa đọc? - Vì sao em biết đó là những cặp từ trái. - Ng¾n - dµi - S¸ng – tèi.

(33) nghÜa? - T×m tõ tr¸i nghÜa víi c¸c tõ in ®Ëm 2- Bµi 2 (129 ): c¸ t¬i – c¸ ¬n trong c¸c côm tõ sau ®©y? - T¬i hoa t¬i – hoa hÐo - Vì sao, em lại chọn những từ đó là từ ¨n yÕu - ¨n khoÎ tr¸i nghÜa? (v× nh÷ng tõ nµy lµ tõ nhiÒu nghÜa, mµ tõ nhiÒu nghÜa th× cã thÓ - YÕu häc lùc yÕu – häc lùc giái thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau) chữ xấu – chữ đẹp - XÊu đất xấu - đất tốt 3- Bµi 3 (129 ): - Chân cứng đá mềm. - Cã ®i cã l¹i. - GÇn nhµ xa ngâ. - M¾t nh¾m m¾t më. - Ch¹y sÊp ch¹y ngöa. - V« thëng v« ph¹t. - Bªn träng bªn khinh. - H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n vÒ t×nh 4- Bµi 4 (129 ): Quª h¬ng em ë vïng lßng hå s«ng c¶m quª h¬ng, cã sö dông tõ tr¸i Đà, vào cuối mùa thu, đầu mùa đông, nghÜa? thêng cã nh÷ng ngµy ma r¶ rÝch. «ng - G¹ch ch©n díi c¸c tõ tr¸i nghÜa? em kÓ r»ng: xa kia n¬i ®©y lµ 1 vïng đồi núi hoang vu, vắng vẻ, không 1 bãng ngêi nhng ngµy nay, ë n¬i ®©y, con ngời đã biến những đồi núi hoang vu, c»n cçi thµnh nh÷ng c¸nh rõng xanh t¬i, b¸t ng¸t. 4. Cñng cè: Gv hÖ thèng l¹i kiÕn thøc toµn bµi 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc ghi nhí, lµm tiÕp nh÷ng phÇn bµi tËp cha lµm hÕt. - Đọc trớc bài: Từ đồng âm. - §iÒn tõ tr¸i nghÜa thÝch hîp vµo c¸c thµnh ng÷ sau? - C¸c tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u thµnh ngữ trên đợc dùng để làm gì? Nó có tác dụng nh thế nào? (Đợc dùng để tạo phÐp t¬ng ph¶n, g©y Ên tîng m¹nh, lµm cho lời nói thêm sinh động).

(34) v. Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………. TuÇn 11 Ký duyÖt:. Ngµy so¹n: 30/10/2012 Ngµy gi¶ng: 06/11/2012 TiÕt 38- V¨n b¶n: NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (H¹ Tri Ch¬ng). i. Môc tiªu bµi häc Gióp HS: 1. KiÕn thøc - Thấy đợc tính độc đáo trong việc thể hiện tình cảm quê hơng sâu nặng của nhà thơ. 2. KÜ n¨ng - Bớc đầu nhận biết phép đối trong câu cùng tác dụng của nó. - Luyện đọc và phân tích thơ thất ngôn tứ tuyệt Đờng luật. 3. Thái độ - Tr©n träng, yªu mÕn tµi th¬ v¨n H¹ Tri Ch¬ng - Cã t×nh c¶m, g¾n bã víi quª h¬ng m×nh. ii. kÜ n¨ng sèng - Giao tiếp: trao đổi, trình bày suy nghĩ về tình yêu thiên nhiên, tình yêu quê hơng, đất nớc đợc thể hiện trong bài thơ. - Suy nghÜ s¸ng t¹o: ph©n tÝch, b×nh luËn gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬, vÎ đẹp của hình ảnh thơ. - Xác định giá trị bản thân: biết tôn trọng, bảo vệ thiên nhiên và có trách nhiệm đối với quê hơng, đất nớc. iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - §å dïng: B¶ng phô chÐp b¶n phiªn ©m vµ gi¶i nghÜa yÕu tè H¸n ViÖt. - Ph¬ng ph¸p: Sö dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p. - Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý: Khi giảng bài này cần so sánh với bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh để làm nổi bật chç gièng nhau còng nh chç kh¸c nhau gi÷a 2 bµi..

(35) 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò Đọc thuộc lòng bản phiên âm và bản dịch thơ bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh. Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? Trình bày hiểu biết của em về thể thơ đó 3. Bµi míi: Xa quê nhớ quê là chủ đề quen thuộc trong thơ cổ trung đại phơng Đông. ở bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh thì nỗi nhớ quê đợc thể hiện qua nỗi sầu xa xứ. Còn ở bài Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê thì tình quê lại đợc thể hiện ngay lúc vừa mới đặt chân tới quê nhà. Đó chính là tình huống tạo nên tính độc đáo của bài thơ. Hoạt động của GV- HS Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung Hoạt động 1: Tìm hiểu chung - Dùa vµo phÇn chó thÝch, em h·y nªu 1. T¸c gi¶: H¹ Tri Ch¬ng (659-744). - Lµ 1 trong nh÷ng thi sÜ lín cña thêi 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ H¹ Tri Ch¬ng? §êng. - 965 ông đỗ tiến sĩ và là đại quan của triÒu §êng. - Thơ của ông thanh đạm, nhẹ nhàng, gîi c¶m. biÓu lé 1 tr¸i tim nh©n hËu đáng yêu. 2. T¸c phÈm: - Bài thơ đợc sáng tác theo thể thơ nào? - Bài thơ đợc viết khi ông cáo quan về quª nghØ hu. - Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào? - Gv: Hạ Tri Trơng đỗ tiến sĩ năm 36 tuæi vµ lµm quan 50 n¨m díi triÒu vua §êng HuyÒn T«ng. §Õn n¨m 86 tuæi míi c¸o quan nghØ hu, trë vÒ quª h¬ng. Vừa đặt chân tới làng thì gặp 1 sự việc bất ngờ khiến ông xúc động. Thế là «ng ngÉu høng viÕt bµi th¬ nµy.. Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản II. §äc - HiÓu v¨n b¶n: - Hd đọc: giọng chậm, buồn, câu 3 đọc 1. Đọc giäng h¬i ng¹c nhiªn, c©u 4 giäng hái,.

(36) cao h¬n vµ h¬i nhÊn m¹nh thªm 1 chót ë c¸c tiÕng: nµo, ch¬i. - Chó thÝch yÕu tè HV (b¶ng phô). - Dùa vµo sè c©u, sè tiÕng trong bµi thơ, em hãy cho biết bài thơ đợc sáng 2. Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt. t¸c theo thÓ th¬ nµo ? - Gv: Ph©n tÝch bµi th¬ theo bè côc 2/2. 3. Ph©n tÝch a. Hai c©u th¬ ®Çu (Khai-Thõa): - Hs đọc 2 câu đầu. - Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi, - Hai c©u th¬ ®Çu lµ t¶ hay kÓ? KÓ vµ t¶ H¬ng ©m v« c¶i, mÊn mao tåi. về ai, về những vấn đề gì? (Kể và tả về ( Khi ®i trÎ, lóc vÒ giµ, b¶n th©n) - Em hiểu thế nào là giọng quê? (là Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.) chÊt quª, hån quª biÓu hiÖn trong giäng nãi cña con ngêi) - Giọng quê không đổi điều đó có ý nghĩa gì ? (vẫn giữ đợc bản sắc quê hơng, không thay đổi) - Biện pháp nghệ thuật nào đợc sử dụng ở đây? Tác dụng của biện pháp nghệ ->Sử dụng từ trái nghĩa và hình ảnh đối thuật đó? (Đối giữa các vế trong câu gọi là tiểu đối - Vừa làm cho câu văn cân đối, nhịp nhàng, vừa khái quát đợc quãng đời xa quê và làm nổi bật sự thay đổi về vóc dáng và tuổi tác, đồng thêi bíc ®Çu hÐ lé t×nh c¶m quª h¬ng cña nhµ th¬) - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c h×nh ¶nh, chi tiết đợc kể và tả ở đây? Tác dụng -> Sử dụng hình ảnh chi tiết vừa chân thùc, võa tîng trng -> Lµm næi bËt t×nh cña nã? - Xa quª l©u, ë con ngêi nhµ th¬, c¸i g× c¶m g¾n bã víi quª h¬ng. thay đổi theo thời gian, cái gì không đổi? (Mái tóc đã thay đổi theo thời gian, còn giọng quê thì không thay đổi) - Sự đổi và không đổi đó có ý nghĩa gì? - Gv: Câu 1 là tự sự để biểu cảm, còn => Khẳng định sự bền bỉ của tình cảm.

(37) câu 2 là miêu tả để biểu cảm. Đây là con ngời đối với quê hơng. ph¬ng thøc béc lé t×nh c¶m 1 c¸ch gi¸n tiÕp. Ng«n tõ vµ h×nh ¶nh cø nhÑ nhµng cÊt lªn 1 c¸ch thÊm thÝa biÕt bao c¶m xúc, nghe nh đằng sau có tiếng thở dài. Nhµ th¬ nh×n thÊy quª h¬ng, cÊt tiÕng nãi theo giäng cña quª h¬ng, råi tù ngắm mình, thấy mình thay đổi nhiều qu¸ tríc quª h¬ng, lµng xãm. - Hs đọc 2 câu cuối. - Hai c©u nµy lµ kÓ hay t¶? KÓ viÖc g×? - Khi vừa về đến làng hình ảnh đầu tiên mµ t¸c gi¶ gÆp lµ ai? V× sao t¸c gi¶ l¹i kÓ vÒ bän trÎ con? (Bän trÎ lµ ngêi lµng, lµ sù sèng cña lµng, lµ h×nh ¶nh t¬ng lai cña lµng, chóng ch©n thËt, hån nhiªn) - Víi t¸c gi¶, Ên tîng râ nhÊt cña bän trÎ lµ g×? (thÊy l¹ kh«ng chµo mµ l¹i hái) - Tại sao với tác giả đó là ấn tợng rõ nhÊt? - Tác giả kể chuyện khi mới về làng để nhằm mục đích gì? - Em hãy nêu những nét đặc sắc về ND vµ NT cña bµi th¬?. - Hs đọc ghi nhớ. - §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬. b. Hai c©u cuèi (ChuyÓn - Hîp): Nhi đồng tơng kiến, bất tơng thức, TiÕu vÊn: Kh¸ch tßng hµ xø lai? (TrÎ con nh×n l¹ kh«ng chµo Hái r»ng: Kh¸ch ë chèn nµo l¹i ch¬i?) -> KÓ chuyÖn khi vÒ tíi lµng quª.. -> H×nh ¶nh bän trÎ gîi nhí thêi niªn thiếu và gợi bản sắc tốt đẹp của quê hơng. -> Gợi nỗi buồn vì xa quê quá lâu, thµnh ra xa l¹ víi quª. => BiÓu hiÖn t×nh c¶m quª h¬ng th¾m thiÕt, bÒn bØ. *Ghi nhí: sgk (128 ). * LuyÖn tËp:. 4. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬ (b¶n phiªn ©m, dÞch th¬). - So¹n bµi: Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸. v. Rót kinh nghiÖm.

(38) ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………. Ngµy so¹n:30/10/2012 Ngµy gi¶ng:08/11/2012 TiÕt 39-TiÕng ViÖt: Tõ tr¸i nghÜa i. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS: 1. KiÕn thøc - Cñng cè n©ng cao kiÕn thøc vÒ tõ tr¸i nghÜa. - Thấy đợc tác dụng của việc sử dụng các cặp từ trái nghĩa. 2. KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng sö dông tõ tr¸i nghÜa trong giao tiÕp. 3. Thái độ Cã ý thøc trong viÖc gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt II. kÜ n¨ng sèng Kĩ năng giao tiếp: Sử dụng đúng từ đồng nghĩa khi giao tiếp với mọi ngời Iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - B¶ng phô chÐp vÝ dô vµ bµi tËp. - Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý: Gv cÇn lµm cho häc sinh thÊy râ Ých lîi cña viÖc häc tËp, n¾m v÷ng c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: Anh em nh ch©n víi tay Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần. (Ca dao).

(39) - Tìm từ đồng nghĩa với từ đùm bọc? Vì sao? (đồng nghĩa với đùm bọc là che chở- vì 2 tõ nµy cã nghÜa nh nhau). - Từ lành- rách có phải là cặp từ đồng nghĩa không? Vì sao? (không - vì nghĩa của 2 từ nµy kh«ng gièng nhau) 3. Bµi míi: Cặp từ rách - lành không phải là từ đồng nghĩa mà là từ trái nghĩa. Vậy thế nào là từ trái nghÜa vµ sö dông tõ tr¸i nghÜa nh thÕ nµo? Chóng ta ®i t×m hiÓu bµi h«m nay Hoạt động của GV- HS Hoạt động 1: Tìm hiểu thế nào là từ đồng nghĩa? - §äc b¶n dÞch th¬ bµi: C¶m nghÜ trong đêm thanh tĩnh và bài Ngẫu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª cña TrÇn Träng San. - Em h·y t×m c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa trong 2 bản dịch thơ đó?. Néi dung kiÕn thøc I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa:. * VÝ dô:. - NgÈng - cói -> trái nghĩa về hoạt động của đầu. - TrÎ - giµ -> tr¸i nghÜa vÒ tuæi t¸c cña ngêi. - §i - trë l¹i -> tr¸i nghÜa vÒ sù di chuyÓn. => Tõ tr¸i nghÜa: lµ nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau. - Giµ - non -> tr¸i nghÜa vÒ tÝnh chÊt cña thùc vËt.. -Vì sao em biết đó là những cặp từ trái nghÜa? (v× chóng cã nghÜa tr¸i ngîc nhau) - Sù tr¸i nghÜa nµy dùa trªn nh÷ng c¬ së, tiªu chÝ nµo? - T×m tõ tr¸i nghÜa víi tõ giµ trong trêng hîp rau giµ, cau giµ? - Nh vËy tõ giµ lµ tõ nh thÕ nµo (tõ giµ lµ tõ cã 1 nghÜa hay lµ tõ cã nhiÒu nghÜa)? - Em cã thÓ rót ra kÕt luËn g× vÒ tõ => Tõ nhiÒu nghÜa, cã thÓ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau. nhiÒu nghÜa ?.

(40) - Hs đọc ghi nhớ. Hoạt động 2:. - Trong 2 bµi th¬ dÞch trªn, viÖc sö dông c¸c tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g×?. * Ghi nhí: sgk (128). II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa * VÝ dô: - Ngẩng - cúi -> Tạo phép đối, góp phÇn biÓu hiÖn t©m t trÜu nÆng t×nh c¶m quª h¬ng cña nhµ th¬. - Trẻ - già, đi - về -> Tạo phép đối, làm nổi bật sự thay đổi của chính nhà thơ ở 2 thêi ®iÓm kh¸c nhau. - L¬n ng¾n l¹i chª tr¹ch dµi, Thên b¬n mÐo miÖng chª trai lÖch måm. -> Tạo sự tơng phản để lên án, phê ph¸n nh÷ng kÎ kh«ng biÕt m×nh mµ cßn hay chª bai ngêi kh¸c.. - T×m 1 sè thµnh ng÷ cã sö dông tõ tr¸i nghÜa vµ nªu t¸c dông cña viÖc dïng tõ tr¸i nghÜa Êy? (Trªn thùc tÕ con tr¹ch dµi h¬n con l¬n, con thên b¬n måm lÖch h¬n con trai. Nhng ngêi ta muèn lÊy chuyÖn l¬n chª trạch và thờn bơn chê trai để nói những ngêi kh«ng biÕt m×nh mµ cßn hay chª ngêi kh¸c) - Từ trái nghĩa thờng hay đợc sử dụng ở => Từ trái nghĩa đợc sử dụng trong thể đâu, để làm gì? Sử dụng từ trái nghĩa đối, tạo các hình tợng tơng phản, gây Ên tîng m¹nh, lµm cho lêi nãi thªm cã t¸c dông g×? (ghi nhí 2 ). sinh động. * Ghi nhí 1,2: sgk (128 ) - Hs đọc 2 ghi nhớ.. III. LuyÖn tËp: 1- Bµi 1 (129 ): - Hs đọc những bài ca dao, tục ngữ. - T×m nh÷ng tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u - Lµnh – r¸ch - Giµu – nghÌo ca dao, tục ngữ vừa đọc?. - Ng¾n - dµi - S¸ng – tèi. - Vì sao em biết đó là những cặp từ trái nghÜa? - T×m tõ tr¸i nghÜa víi c¸c tõ in ®Ëm 2- Bµi 2 (129 ): c¸ t¬i – c¸ ¬n trong c¸c côm tõ sau ®©y? - T¬i hoa t¬i – hoa hÐo.

(41) - Vì sao, em lại chọn những từ đó là từ tr¸i nghÜa? (v× nh÷ng tõ nµy lµ tõ nhiÒu nghÜa, mµ tõ nhiÒu nghÜa th× cã thÓ - YÕu thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau). ¨n yÕu - ¨n khoÎ häc lùc yÕu – häc lùc giái. chữ xấu – chữ đẹp - XÊu đất xấu - đất tốt 3- Bµi 3 (129 ): - Chân cứng đá mềm. - Cã ®i cã l¹i. - GÇn nhµ xa ngâ. - M¾t nh¾m m¾t më. - Ch¹y sÊp ch¹y ngöa. - V« thëng v« ph¹t. - Bªn träng bªn khinh. - H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n vÒ t×nh 4- Bµi 4 (129 ): Quª h¬ng em ë vïng lßng hå s«ng c¶m quª h¬ng, cã sö dông tõ tr¸i Đà, vào cuối mùa thu, đầu mùa đông, nghÜa? thêng cã nh÷ng ngµy ma r¶ rÝch. «ng - G¹ch ch©n díi c¸c tõ tr¸i nghÜa? em kÓ r»ng: xa kia n¬i ®©y lµ 1 vïng đồi núi hoang vu, vắng vẻ, không 1 bãng ngêi nhng ngµy nay, ë n¬i ®©y, con ngời đã biến những đồi núi hoang vu, c»n cçi thµnh nh÷ng c¸nh rõng xanh t¬i, b¸t ng¸t. 4. Cñng cè: Gv hÖ thèng l¹i kiÕn thøc toµn bµi 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc ghi nhí, lµm tiÕp nh÷ng phÇn bµi tËp cha lµm hÕt. - Đọc trớc bài: Từ đồng âm. v. Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………… - §iÒn tõ tr¸i nghÜa thÝch hîp vµo c¸c thµnh ng÷ sau? - C¸c tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u thµnh ngữ trên đợc dùng để làm gì? Nó có tác dụng nh thế nào? (Đợc dùng để tạo phÐp t¬ng ph¶n, g©y Ên tîng m¹nh, lµm cho lời nói thêm sinh động).

(42) Ngµy so¹n:30/10/2012 Ngµy gi¶ng: 08/11/2012 TiÕt 40- TËp lµm v¨n. LuyÖn nãi V¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt con ngêi i. Môc tiªu bµi häc Gióp HS: 1. KiÕn thøc ¤n tËp l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m 2. KÜ n¨ng - Rèn luyện kĩ năng nói theo chủ đề biểu cảm. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng t×m ý, lËp dµn ý v¨n biÓu c¶m. 3. Thái độ Cã ý thøc trong viÖc luyÖn nãi v¨n biÓu c¶m ii. kÜ n¨ng sèng Kĩ năng phân tích, đánh giá về sự vật con ngời đợc nhắc tới. Kĩ năng giao tiếp : Khi nói chuyện với ngời khác bộc lộ đợc tình cảm, cảm xúc về sự vËt vµ con ngêi mµ m×nh ®ang nãi tíi iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - Đồ dùng: Bảng phụ: Chép 4 đề bài. - Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý: Gv cần cho hs thấy đợc văn nói khác với văn viết ở chỗ câu văn không dài, nội dung kh«ng qu¸ nhiÒu chi tiÕt. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, so¹n bµi míi iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò:.

(43) 3. Bµi míi: LuyÖn nãi lµ g×? (LuyÖn nãi tríc líp lµ luyÖn v¨n nãi). VËy v¨n nãi kh¸c v¨n viÕt ë chç nµo? (V¨n nãi kh¸c v¨n viÕt ë chç c©u v¨n kh«ng dµi, nội dung không quá nhiều chi tiết. Bài hôm nay sẽ giúp các em rèn kĩ năng diễn đạt trớc tËp thÓ líp). Hoạt động của GV- Hs Hoạt động 1: - Hs đọc 4 đề bài (bảng phụ). - Mỗi em chọn 1 trong 4 đề trên, lập dµn bµi tËp nãi ë nhµ theo tinh thÇn 1 bµi ph¸t biÓu tríc líp.. - Bốn đề bài trên thuộc thể loại nào? - Văn biểu cảm về sự vật, con ngời đòi hỏi phải chú ý đến những v.đề gì?. - Khi viÕt v¨n biÓu c¶m cÇn vËn dông nh÷ng h×nh thøc biÓu c¶m nµo?. Néi dung kiÕn thøc I. ChuÈn bÞ 1. §Ò bµi: - §Ò 1: C¶m nghÜ vÒ thÇy, c« gi¸o, những “ngời lái đò” đa thế hệ trẻ “cập bÕn” t¬ng lai. - §Ò 2: C¶m nghÜ vÒ t×nh b¹n. - Đề 3: Cảm nghĩ về sách vở mình đọc vµ häc hµng ngµy. - §Ò 4: C¶m nghÜ vÒ mét mãn quµ mµ em đã đợc nhận thời thơ ấu. 2. Yªu cÇu: - Văn biểu cảm về sự vật, con ngời đòi hái ph¶i chó ý tíi sù vËt vµ con ngêi 1 cách đầy đủ. Phải có sự vật, con ngời lµm nÒn cho nh÷ng t×nh c¶m, c¶m xóc, suy nghÜ. Ngêi lµm ph¶i chó ý tíi yÕu tè tù sù vµ miªu t¶. CÇn vËn dông yÕu tố hồi tởng, tởng tợng, liên tởng để biểu c¶m. - TËp vËn dông h×nh thøc biÓu c¶m nh: so s¸nh, lêi trïng ®iÖp, h×nh thøc c¶m th¸n.. Hoạt động 2: - Hs chia tæ, nhãm, ph¸t biÓu theo dµn II. Thùc hµnh: bài đã chuẩn bị, sau đó cử đại diện lên nãi tríc líp. - Khi b¹n tr×nh bµy, c¸c em l¾ng nghe để bổ sung, sửa chữa. 1. Gîi ý: MÉu chung cña bµi nãi a- Më ®Çu:.

(44) - KÝnh tha c« gi¸o vµ c¸c b¹n! Tất cả những ai đã từng cắp sách tới trờng đều có những kỉ niệm sâu sắc về m¸i trêng, vÒ thÇy c«, bÌ b¹n. Mét trong những kỉ niệm sâu sắc nhất để lại cho em nhiÒu suy nghÜ vµ t×nh c¶m lµ hình ảnh về cô giáo Mai ngời lái đò đa thÕ hÖ trÎ cËp bÕn t¬ng lai. Cuèi giê c« gi¸o yªu cÇu tÊt c¶ nh÷ng b- Néi dung cña c©u chuyÖn, kØ niÖm: HS bÞ ®iÓm kÐm lµm l¹i bµi, h«m sau - Mét lÇn c« Mai tr¶ bµi TLV, em bÞ ph¶i nép c¶ bµi cò lÉn bµi míi cho c«. ®iÓm kÐm. NhËn bµi, em vß nhµu råi bá vµo trong cÆp… Tối hôm đó, vừa làm bài em vừa vuốt tê giÊy kiÓm tra cho ph¼ng, nhng vuèt m·i mµ tê giÊy vÉn cßn nh¨n nhóm. S¸ng h«m sau, em ung dung nép c¶ bµi Em nghÜ ra s¸ng kiÕn lÊy bµn lµ lµ cho ph¼ng... cò lÉn bµi míi cho c«... c. Kết thúc: Em xin đợc ngừng lời ở - Gv: Muốn ngời nghe hiểu thì ngời nói đây. Cảm ơn thầy cô và các bạn đã chú ph¶i lËp ý vµ tr×nh bµy theo thø tù ý: ý ý l¾ng nghe! 1, ý 2...Muốn truyền đợc cảm xúc cho ngêi nghe th×: T×nh c¶m ph¶i ch©n thµnh, tõ ng÷ ph¶i chÝnh x¸c trong sáng, bài nói phải mạch lạc và đảm bảo tÝnh liªn kÕt chÆt chÏ.. 4. Cñng cè: Gv hÖ thèng l¹i kiÕn thøc toµn bµi. 5. Híng dÉn häc bµi: - Chọn một trong 4 đề viết thành bài văn hoàn chỉnh. - §äc bµi: C¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. v. Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….

(45) ……………………………………………………………………………………………… .................................................. Ngµy so¹n:30/10/2012 Ngµy gi¶ng: 10/11/2012 TiÕt 41-V¨n b¶n:. Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ ( §ç Phñ ) i. Môc tiªu bµi häc Giúp hs thấy đợc 1. KiÕn thøc - T×nh c¶nh khèn khæ cña kÎ sÜ nghÌo trong x· héi cò. - Khát vọng nhân đạo cao cả của nhà thơ: Vợt lên bất hạnh của mình để mong ớc có đợc mái nhà che chở cho ngời nghèo trong thiên hạ. 2. KÜ n¨ng Rèn kĩ năng đọc, tìm hiểu, phân tích bản dịch thơ trữ tình - tự sự. 3. Thái độ Tr©n träng, yªu mÕn tµi th¬ v¨n §ç Phñ Cã lßng c¶m th¬ng cho nh÷ng con ngêi khæ ®au. ii. kÜ n¨ng sèng - Giao tiếp: trao đổi, trình bày suy nghĩ về tình yêu thiên nhiên, tình yêu quê hơng, đất nớc đợc thể hiện trong bài thơ. - Suy nghÜ s¸ng t¹o: ph©n tÝch, b×nh luËn gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬, vÎ đẹp của hình ảnh thơ..

(46) - Xác định giá trị bản thân: biết tôn trọng, bảo vệ thiên nhiên và có trách nhiệm đối với quê hơng, đất nớc. iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn SGK, SGV, Gi¸o ¸n, TLTK 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, so¹n bµi míi. iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc 1. ổn định lớp: KTSS. 2. KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc lßng bµi th¬ NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (b¶n phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬). Nªu nh÷ng nÐt næi bËt vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña bµi th¬? (ghi nhí -128 ) 3. Bµi míi: Lí Bạch, Đỗ Phủ, Bạch C Dị là 3 nhà thơ lớn nhất của Trung Hoa đời Đờng. Nếu Lí Bạch là nhà thơ lãng mạn vĩ đại, là “Tiên thi” thì Đỗ Phủ là nhà thơ hiện thực vĩ đại, là “Thi sử thi thánh “ (ông thánh làm thơ ). Cuộc đời của ông long đong khốn khổ, chết vì nghèo đói, bệnh tật. Ông đã để lại cho đời gần 1500 bài thơ trầm uất, buồn đau, nuốt tiếng khóc nhng l¹i s¸ng ngêi lªn tinh thÇn nh©n ¸i bao la. Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ lµ 1 bµi th¬ nh thÕ. Hoạt động của GV- Hs Hoạt động 1 - Dùa vµo chó thÝch, em h·y nªu 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ bµi th¬? - Gv: Ông là nhà thơ giàu lòng yêu nớc, thơng dân, lo đời, ghét cờng quyền b¹o ngîc. TÝnh hiÖn thùc vµ tinh thÇn nhân đạo dào dạt trong hơn 1400 bài thơ để lại, phản ánh tâm hồn cao đẹp của 1 “nhà thơ dân đen”. Cuộc đời của §ç Phñ tr¶i qua nhiÒu bÊt h¹nh: C«ng danh lËn ®Ën, con chÕt, lu l¹c tha h¬ng, càng cuối đời càng nghèo đói, cơm không đủ ăn, ốm đau không thuốc thang c¬m ch¸o, n»m chÕt trªn 1 chiÕc thuyÒn r¸ch n¸t n¬i quª h¬ng.. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶: §ç Phñ (712-770 ). - Là nhà thơ nổi tiếng đời Đờng. - Lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. - Lµ nhµ th¬ lín nhÊt trong lÞch sö th¬ ca cæ ®iÓn TQ. - Th¬ «ng ph¶n ¸nh ch©n thùc s©u s¾c XH đơng thời nên đợc mệnh danh là “Thi sö - thi th¸nh” («ng th¸nh lµm th¬)..

(47) - Em hãy nêu hoàn cảnh ra đời của bài th¬? - Gv: Bài thơ ... đợc xếp vào trong số 100 bµi th¬ hay nhÊt cña §ç Phñ. ¤ng viÕt bµi th¬ nµy vµo nh÷ng n¨m cuèi đời mình. 760 hay 761 đợc bạn bè giúp đỡ, Đỗ Phủ dựng đợc 1 cái nhà tranh bªn c¹nh khe C¸n Hoa ë phÝa T©y Thành Đô, tỉnh Phú Xuyên nhng cha đợc bao lâu thì căn nhà đã bị gió ma thu ph¸ n¸t. §ç Phñ buån rÇu xóc c¶m viÕt bµi th¬ nµy. Hoạt động 2 - Hd đọc: Giọng vừa kể vừa tả bộc lộ cảm xúc buồn bã, bất lực, cay đắng của nhµ th¬. §äc 3 khæ ®Çu víi giäng t¬i s¸ng, phÊn chÊn h¬n ë khæ th¬ cuèi. - Gi¶i thÝch tõ khã: chó thÝch 1-sgk. - Dùa vµo sè c©u, sè tiÕng trong bµi thơ, em hãy cho biết bài thơ đợc viết theo thÓ th¬ nµo? - Nh¾c l¹i sù hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ th¬ cæ thÓ?. 2. T¸c phÈm: - Bài thơ đợc viết vào những năm cuối đời (760 hoặc 761).. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n:. * Thể thơ: Thơ tự do cổ thể (ra đời trớc đời Đờng: vần, nhịp, câu, chữ đều khá tù do, phãng kho¸ng).. * Bè côc: 2 phÇn. - 18 c©u ®Çu: Nçi khæ, nghÌo vµ lêi than thë v× m¸i nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ n¸t. + §1: KÓ - t¶ vÒ viÖc giã thu thæi bay m¸i nhµ tranh. + §2: TrÎ con cíp tranh, nhµ th¬ bÊt lùc, Êm øc. + §3: §ªm ma, rÐt, nhµ dét, n»m suèt đêm không ngủ. - 5 c©u cuèi: - Gv: §©y lµ bµi th¬ võa tr÷ t×nh võa tù + §4: M¬ íc cña nhµ th¬. sự, rất đặc trng của Đỗ Phủ. Bây giờ - Bµi th¬ cã bao nhiªu c©u, chia thµnh mÊy phÇn, mÊy ®o¹n? ý cña tõng phÇn, tõng ®o¹n? (cã 2 c¸ch chia: 2 phÇn: 3 khæ ®Çu vµ 1 khæ cuèi. 4 ®o¹n: 4 khæ ).

(48) chóng ta ®i t×m hiÓu bµi th¬ theo bè côc 2 ®o¹n. 1. Ba khæ th¬ ®Çu: - Hs đọc khổ thơ đầu, khổ thơ em vừa a. Khổ 1: Cảnh nhà bị gió thu phá đọc tả cảnh gì? - Nhµ §ç Phñ bÞ ph¸ trong hoµn c¶nh Th¸ng t¸m, thu cao, giã thÐt giµ thêi tiÕt nh thÕ nµo? Cuén mÊt ba líp tranh nhµ ta. - Hình ảnh nhà bị phá đợc miêu tả tập trung ë chi tiÕt nµo? - Nh÷ng m¶nh tranh bÞ giã cuèn bay ®Tranh bay sang s«ng r¶i kh¾p bê, îc miªu t¶ cô thÓ trong nh÷ng c©u th¬ M¶nh cao treo tãt ngän rõng xa, nµo? M¶nh thÊp bay lén vµo m¬ng sa. - H×nh ¶nh nh÷ng m¶nh tranh bÞ giã cuèn bay ®i nh thÕ gîi lªn 1 c¶nh tîng -> H×nh ¶nh miªu t¶ - gîi 1 c¶nh tîng tan t¸c, tiªu ®iÒu. nh thÕ nµo? - Mét c¨n nhµ kh«ng chèng chäi næi với gió thu, thì đó là 1 căn nhà nh thế nµo? Chñ nh©n lµ ngêi giµu hay nghèo ? (nhà đơn sơ, không chắc chắn - chñ nhµ lµ ngêi nghÌo khã) - Em h·y h×nh dung t©m tr¹ng cña chñ nh©n ng«i nhµ ®ang bÞ ph¸ lóc nµy? (khi nhµ bÞ giã thu ph¸, chñ nh©n rÊt lo lắng, rất tiếc nhng đành bó tay bất lực) - Gv: 5 c©u th¬ ®Çu t¶ c¶nh giã lµm tèc m¸i nhµ. Tµi nghÖ cña nhµ th¬ lµ ë chç kh«ng biÓu lé t×nh c¶m, ý nghÜ 1 c¸ch trõu tîng mµ göi t×nh ý vµo viÖc miªu t¶ 1 c¸ch kh¸ch quan. §o¹n th¬ gîi cho ta thÊy râ 1 «ng giµ gÇy gß mÆc bé quÇn ¸o cò máng manh, r¸ch ríi, chống gậy đứng ngoài ngôi nhà, mắt ch¨m ch¨m nh×n giã thu gµo thÐt ®ang cuèn ®i nh÷ng líp tranh cña m¸i nhµ m×nh råi thæi bay qua sang bªn kia s«ng, r¬i v·i lung tung kh¾p n¬i; vµ.

(49) t©m tr¹ng lo ©u, sèt ruét cïng nçi ai o¸n phÉn né tríc c¶nh cuång phong phá nát nhà mình. Đọc đến đây chúng ta kh«ng thÓ kh«ng th¬ng c¶m xãt xa cho hoµn c¶nh cña «ng giµ Êy.. b. Khæ 2: C¶nh trÎ con cíp giËt tranh. - Hs đọc khổ 2 - Khæ 2 miªu t¶ c¶nh g×? - Cảnh trẻ con cớp giật tranh đợc miêu Nì nhÌ tríc mÆt x« cíp giËt, t¶ qua c©u th¬ nµo? C¾p tranh ®i tuèt vµo luü tre. - Trong ma giã, trÎ con tranh nhau cíp giËt tõng m¶nh tranh ngay tríc mÆt chñ nhµ, c¶nh tîng nµy gîi cho ta thÊy cuộc sống XH thời Đỗ Phủ nh thế nào? -> Gợi cuộc sống khốn khổ, đáng th- Ta có nên trách lũ trẻ con thôn Nam ơng. kh«ng? V× sao? (kh«ng - v× bän chóng là những đứa trẻ đói nghèo, thất học nªn míi cíp giËt nh vËy) - C©u th¬ nµo thÓ hiÖn nçi ®au bÊt lùc cña nhµ th¬? Môi khô miệng cháy gào chẳng đợc, Quay vÒ, chèng gËy lßng Êm øc! - Hai c©u th¬, gîi cho ta thÊy h×nh ¶nh «ng giµ §ç Phñ lµ ngêi nh thÕ nµo? - Gv: Khổ 2 vừa kể việc, vừa bộc lộ nỗi => Già yếu, tội nghiệp, đáng thơng. xót xa, đau đớn trớc 1 XH loạn lạc, đảo ®iªn: NÕu nhµ th¬ qu¶ kh«ng qu¸ khèn cïng th× dÉu cuång phong cuèn mÊt m¸i nhµ tranh còng kh«ng ch¸y báng c¶ ruét gan nh thÕ vµ nÕu lò trÎ kh«ng khèn cïng còng kh«ng m¹o hiÓm lao vào giữa cơn cuồng phong để nhặt nh¹nh nh÷ng tÊm tranh ch¼ng cã gi¸ trÞ lµ bao nh thÕ. c. Khæ 3: C¶nh nhµ th¬ ít l¹nh trong đêm - Hs đọc khổ 3 Gi©y l¸t, giã lÆng, m©y tèi mùc, - Khæ th¬ miªu t¶ c¶nh g×?.

(50) - Hai c©u th¬ gîi cho ta 1 kh«ng gian nh thÕ nµo? - Nh÷ng chi tiÕt nµy gîi cho em liªn tëng tíi 1 XH nh thÕ nµo? - Hai c©u th¬: “MÒn v¶i... lãt n¸t” diÔn tả ý gì? (Tấm chăn cũ không còn giữ đợc hơi ấm, nay bị bọn trẻ do ma lạnh khó ngủ đạp cho rách thêm). - C¶nh tîng nµy cho thÊy cuéc sèng của gia đình Đỗ Phủ nh thế nào? - C¬n lo¹n: Nãi vÒ sù biÕn An Léc S¬n - Sử T Minh xảy ra 755 - 763 dẫn đến t×nh h×nh XH rèi lo¹n. - Hai c©u th¬ nµy cã sö dông biÖn ph¸p NT g×? sö dông c©u hái tu tõ cã t¸c dông g×?. Trời thu mịt mịt đêm đen đặc. -> Gîi 1 kh«ng gian l¹nh lÏo bÞ bãng tối dày đặc bao phủ. Liên tởng tới 1 XH đen tối, bế tắc, đói khæ. MÒn v¶i l©u n¨m l¹nh tùa s¾t, Con nằm xấu nết đạp lót nát. => Gia đình nghèo khổ, túng bấn, kh«ng cã lèi tho¸t. Tõ tr¶i c¬n lo¹n Ýt ngñ nghª §ªm dµi ít ¸t sao cho chãt? -> Câu hỏi tu từ vừa giãi bày nỗi đắng cay cña nhµ th¬, võa ngÇm lªn ¸n giai cấp thống trị hèn kém để xảy ra nạn binh đao khiến nhân dân đói khổ lầm than.. - Gv: Qua 3 khæ víi 18 c©u th¬, t¸c gi¶ võa kÓ, võa t¶ vÒ 1 trËn giã ma mïa thu tµn ph¸ c¨n nhµ cña m×nh, võa Èn dô vÒ bøc tranh XH ®Çy li lo¹n thêi k× trung Đờng bấy giờ. Từ đó nhà thơ cất lên tiÕng nãi xãt xa cho th©n phËn m×nh nãi riªng, cho kiÕp ngêi nãi chung tríc thiªn tai vµ nh÷ng tai ¬ng do con ngêi g©y ra. Mçi dßng th¬ nh 1 dßng níc m¾t cø tu«n ra, tu«n ra m·i. 2. Khæ 4: ¦íc nguyÖn cña nhµ th¬. - Hs đọc khổ 4 - Khæ 4 nãi vÒ ®iÒu g×? - Nhµ th¬ cã íc nguyÖn g×? Ước đợc nhà rộng muôn nghìn gian, - Ước nhà to vững chắc để làm gì? - V× sao §ç Phñ l¹i íc nhµ cho kÎ sÜ Che kh¾p thiªn h¹ kÎ sÜ nghÌo nghÌo ngoµi thiªn h¹? (v× hä lµ nh÷ng ngời có tài, có đức nhng phải chịu.

(51) nghÌo khæ) - Tõ íc väng cña nhµ th¬, ta nhËn thÊy thực trạng của cuộc sống XH thời đó nh thÕ nµo? - C©u th¬ nµo cùc t¶ íc väng cña nhµ th¬ ? - Nhµ th¬ cã íc väng g×? Em cã nhËn xét gì về ớc vọng đó? (Ước vọng đẹp đẽ, cao cả nhng chua xót) - Lêi than cña nhµ th¬ cã ý nghÜa g×? - Gv: 2 c©u kÕt thÓ hiÖn tÊm lßng vÞ tha và tinh thần nhân đạo rất đáng quí của §ç Phñ. M¬ íc Êy tuy mang mµu s¾c ¶o tëng, l·ng m¹n nhng rÊt ch©n thùc, nã b¾t nguån tõ cuéc sèng cã thùc vµ bản tính nhân đạo của 1 thi sĩ luôn gắn bó với đời, luôn quan tâm và mong muốn cho nhân dân đợc ấm no hạnh phóc. Hoạt động 3 ?) Em c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ ND NT cña bµi th¬? - Ph¶n ¸nh nçi khæ cña ngêi nghÌo, khát vọng nhân đạo cao cả, lòng vị tha, tinh thÇn vît lªn nçi khæ cña b¶n th©n.... - KÕt hîp biÓu c¶m, miªu t¶, tù sù. => XH đói nghèo, khổ cực, không có sù c«ng b»ng. Than «i! Bao giê nhµ Êy sõng s÷ng dùng tríc m¾t Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng đợc! -> S½n sµng hi sinh v× h¹nh phóc chung.. => Phª ph¸n thùc tr¹ng XH bÕ t¾c, bÊt c«ng.. III. Tæng kÕt 1. Nội dung : Bài thơ giúp ngời đọc hiểu đợc lòng nhân ái vẫn tồn tại ngay c¶ khi con ngêi ph¶I sèng trong hoµn c¶nh nghÌo khæ cïng cùc. 2. Nghệ thuật : Bài thơ đợc viết theo bót ph¸p hiÖn thùc , t¸i hiÖn l¹i nh÷ng chi tiết các sự việc nối tiếp từ đó khắc - Bài thơ đợc biểu đạt bằng những ph- hoạ bức tranh về cảnh ngộ nhngx ngời nghÌo khæ.Sù kÕt hîp c¸c yÕu tè tù sù ¬ng thøc nµo? miªu t¶ vµ biÓu c¶m. Ph¬ng thøc nµo lµ chÝnh? * Ghi nhí: sgk (134 ) - Bài thơ đã biểu cảm đợc những vấn đề - Miêu tả, tự sự và biểu cảm. g×? - Nãi lªn nçi thèng khæ cña b¶n th©n vµ béc lé kh¸t väng cao c¶. Hoạt động 4 - Gi¶i thÝch t¹i sao v¨n b¶n nµy l¹i cã tªn lµ bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸?.

(52) * LuyÖn tËp: Bµi ca: V× ®©y lµ bµi th¬, lµ tiÕng lßng cao đẹp của tác giả muốn cất cao tiếng h¸t vÒ con ngêi, khÝch lÖ con ngêi vît lên mọi nỗi đau khổ của cuộc đời hiện tại để hớng tới 1 tơng lai tơi sáng. Đỗ Phủ đích thực là nhà thơ hiện thực mang t©m hån l·ng m¹n cao quÝ, xøng đáng đợc ngời đời tôn là bậc “Thi th¸nh”. 4. Cñng cè - Cảm nhận của em sau khi đọc xong bài thơ 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc lßng bµi th¬. Ph©n tÝch néi dung, nghÖ thuËt - So¹n: C¶nh khuya, R»m th¸ng giªng v. Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………… TuÇn 12 Ngµy so¹n: 08/ 11/2012 Ký duyÖt: Ngµy gi¶ng:13/11/2012. TiÕt 42: kiÓm tra v¨n I. Môc tiªu bµi häc - Đánh giá đợc kiến thức, kĩ năng của HS về phần ca dao và văn học trung đại đã học - HS thể hiện kĩ năng cảm nhận, phân tích đợc văn bản - GV cã híng rÌn luyÖn HS kh¾c phôc h¹n chÕ khi ph©n tÝch v¨n b¶n II. ChuÈn bÞ - GV : Đáp án, đề bài, biểu điểm - HS: Xem l¹i bµi, häc bµi iII. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. Tiến hành kiểm tra A. §Ò bµi I. Tr¾c nghiÖm (2®): 1. Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” là của tác giả nào? A. NguyÔn Tr·i C. NguyÔn KhuyÕn B. NguyÔn Du D. NguyÔn §×nh ChiÓu 2. Trong thể thơ “ thất ngôn bát cú đờng luật” nghệ thuật đối thờng đợc sử dụng ở những cÆp c©u nµo?.

(53) A. Cặp câu đề - thực C. Cặp câu đề - luận B. CÆp c©u thùc - luËn D. CÆp c©u luËn - kÕt II. Tù luËn (8®) C©u1 (4®) Em h·y su tÇm nh÷ng bµi ca dao më ®Çu b»ng côm tõ “Th©n em”. Trong nh÷ng bµi ca dao Êy em thÝch nhÊt bµi nµo? V× sao? C©u 2 (4®) Trình bày cảm nghĩ của em về bài thơ “ Bạn đến chơi nhà” của tác giả Nguyễn KhuyÕn. B. §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm I. PhÇn tr¾c nghiÖm (4®) 1. C (1®) 2. B (1®) II. PhÇn tù luËn (8®) C©u 1(4®) * (1,5 ®iÓm ) a) Thân em nh chẽn lúa đòng đòng... b) Th©n em nh h¹t ma sa Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày c) Thân em nh dải lụa đào PhÊt ph¬ gi÷a chî biÕt vµo tay ai d) Thân em nh giếng giữa đàng Ngêi thanh röa mÆt, ngêi phµm röa ch©n ®) Th©n em nh tr¸i bÇn tr«i... * 2,5 ®iÓm : ViÕt mét ®o¹n v¨n gi¶i thÝch lÝ do dùa trªn ph©n tÝch néi dung + nghÖ thuËt Câu 2(4đ): Cảm nghĩ về bài thơ “Bạn đến chơi nhà” * NghÖ thuËt: - Giäng th¬ nhá nhÑ, ch©n chÊt, thËt thµ, hãm hØnh - Phép đối - Tõ ng÷: 1 lo¹t TT - ThËm xng: T¹o c¶m gi¸c hãm hØnh... * Nội dung: ... Đa ra tình huống tiếp bạn hết sức éo le... khẳng định giá trị của tình bạn: Vît qua nh÷ng khã kh¨n vÒ vËt chÊt.... 3. Cñng cè: GV thu bµi vµ nhËn xÐt giê kiÓm tra 4. Híng dÉn vÒ nhµ (1’) - Xem lại bài. Chuẩn bị bài : Từ đồng âm. IV. Rót kinh nghiÖm …………………………………………………………………………………..... …………………………………………………………………………………..... …………………………………………………………………………………................. .........................................................................................................

(54) Ngµy so¹n : 08/11/2012 Ngµy gi¶ng : 13/11/2012. Tiết 43 – Tiếng việt: Từ đồng âm i. Môc tiªu bµi häc. 1. Kiến thức: - Khái niệm từ đồng âm. - Việc sử dụng từ đồng âm. 2. Kĩ năng: - Nhận biết từ đồng âm trong văn bản: phân biệt từ đồng âm với từ nhiều nghĩa. - Đặt câu phân biệt từ đồng âm. - Nhận biết hiện tượng chơi chữ bằng từ đồng âm. 3. Thái độ: Giáo dục HS có ý thức thận trọng tránh gây nhầm lẫn hoặc khó hiểu do hiện tượng đồng âm. II. kÜ n¨ng sèng Kĩ năng giao tiếp: Sử dụng đúng từ đồng õm khi giao tiếp với mọi ngời Iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - B¶ng phô chÐp vÝ dô vµ bµi tËp. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? Nªu c¸ch sö dông? Bµi tËp 48 (129) * Đáp án : HS trả lời mục ghi nhớ SGK 120 . Viết đoạn văn theo đúng yeu cầu có sử dụng tõ tr¸i nghÜa. 3. Bµi míi: Hoạt động của GV- HS Néi dung kiÕn thøc Hoạt động 1(10’) : Phơng pháp Phát vấn câu hỏi, , I. Thế nào là từ đồng âm? qui nạp.Kĩ thuật động não 1. Kh¶o s¸t ph©n tÝch ví dụ - Gọi 2 HS đọc 2 VD (135) ?) H·y gi¶i thÝch nghÜa mçi tõ “lång” trong c¸c VD? - Lồng 1: Hoạt động nhảy lên của con ngựa -> ĐT - Lồng 2: Là chuồng nhỏ để nhốt chim -> DT.

(55) ?) VËy nghÜa cña c¸c tõ “lång” trªn cã liªn quan g× víi nhau kh«ng? - Kh«ng liªn quan, kh¸c xa nhau 2. Ghi nhí 1: sgk<135> ?) Em hiểu thế nào là từ đồng âm? Cho ví dụ? Từ đồng âm: Là những từ - 2 HS ph¸t biÓu -> GV chèt giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì với nhau. Hoạt động 2(7’)Phơng pháp hát vấn câu hỏi, , qui nạp. Kĩ thuật động não ?) Nhờ đâu mà em phân biệt đợc nghĩa của các từ “lång” trong 2 VD trªn - Ng÷ c¶nh sö dông cña mçi tõ (c©u) ?) C©u “§em c¸ vÒ kho” nÕu t¸ch ra khái ng÷ c¶nh cã thÓ hiÓu thµnh mÊy nghÜa - 2 nghÜa 1 c¸ch chÕ biÕn thøc ¨n (kho c¸) C¸i kho (chç chøa c¸) ?) Em hãy thêm vào câu này một vài từ để câu trở thành đơn nghĩa - §em c¸ vÒ mµ kho - Đem cá về để nhập kho ?) Để tránh những hiểu lầm do hiện tợng đồng âm g©y ra, cÇn ph¶i chó ý ®iÒu g× khi giao tiÕp - Chú ý đến ngữ cảnh sử dụng Hoạt động 3 (20’) Ph¬ng ph¸p ph¸t vÊn c©u hái, phiÕu häc tËp, qui nạp.Kĩ thuật động n·o - Gäi HS lªn b¶ng lµm. III. LuyÖn tËp Bµi 1 (136) + Thu mïa thu (DT) ; thu tiÒn (§T) + Cao nhµ cao (TT) ; Cao hæ (DT) + Sang. II. Sử dụng từ đồng âm 1.Kh¶o s¸t ph©n tÝch ng÷ liÖu. §Ó tr¸nh nh÷ng hiÓu lÇm do hiện tợng đồng âm gây ra, cần phải chú ý đến ngữ cảnh sö dông khi giao tiÕp 2 Ghi nhí 2: sgk<136>. Ba. ba m¸ (DT) ba ngêi (ST) Tranh m¸i tranh tranh giµnh. sang träng (TT) ; Søc søc lùc Sang s«ng (§T) + Nam nam giíi (DT) ; NhÌ nhÌ c¬m Ph¬ng Nam (DT) khãc nhÌ + Tuèt tuèt lóa (§T) ; M«i lµn m«i nghØ tuèt m«i trêng Bµi 2( 136) a) Cæ phÇn nèi gi÷a ®Çu vµ th©n: C¸i cæ phÇn nèi gi÷a c¸nh tay vµ bµn tay : Cæ tay phÇn nèi gi÷a èng ch©n vµ bµn ch©n: Cæ ch©n phÇn nèi gi÷a miÖng vµ th©n chai : Cæ chai - HS tr¶ lêi miÖng => Lµ tõ nhiÒu nghÜa b) Từ đồng âm : cổ kính (cũ); cổ đông Bµi 3( 136) a) MÑ em vµ c« gi¸o ra bµn võa uèng níc võa bµn viÖc ( Bµn 1 : DT; Bµn 2 : §T) b) Cµy s©u tèt lóa nhng ph¶i trõ s©u míi cã n¨ng suÊt cao - Gäi 3 HS lªn b¶ng ( TT – DT) c) Tôi xa nhà đã 5 năm ( ST – DT) lµm Bµi 4( 136).

(56) - HS lµm miÖng. - Lí do không trả vạc nhờ hiện tợng đồng âm - Cách làm: Căn cứ vào ngữ cảnh để khẳng định “vạc đồng”. 4. Cñng cè : - Thế nào là từ đồng âm? So sánh với từ đồng nghĩa? 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Học bài, tập viết đoạn văn ngắn có từ đồng âm - ChuÈn bÞ: C¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong bµi v¨n biÓu c¶m V. Rót kinh nghiÖm …………………………………………………………………………………................. ................................................................................................................................. ........................................................................................... …………………………………………………………………………………..... ……………………………………………….................................................... Ngµy so¹n : 08/11/2012 Ngµy gi¶ng : 15/11/2012 TiÕt 44 - TËp lµm v¨n C¸c yÕu tè tù sù - miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m i. Môc tiªu bµi häc Gióp HS : 1. Kiến thức: - Vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm. - Sự kết hợp yếu tố biểu cảm, tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm. 2. Kĩ năng: - Nhận ra tác dụng của các yếu tố miêu tả và tự sự trong một văn bản biểu cảm. - Sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả, tự sự trong làm văn biểu cảm. 3. Thái độ: Giáo dục HS có ý thức vận dụng, khai thác tốt nội dung các yếu tố trong viết văn và trong giao tiếp ii. kÜ n¨ng sèng - Kĩ năng phân tích, tổng hợp, sử dụng nhuần nhuyễn có sự k ết h ợp c ủa 3 phương thức biểu đạt đã học trong bài văn biểu cảm - Kĩ năng giao tiếp. iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn SGK, SGV, Gi¸o ¸n, TLTK 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, so¹n bµi míi iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc.

(57) 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: ? Có những phơng thức biểu đạt nào trong văn biểu cảm? * §¸p ¸n : Miªu t¶, tù sù , biÓu c¶m, nghÞ luËn.. 3. Bµi míi: * Giới thiệu bài: Văn biểu cảm rất hay dùng phơng thức tự sự và miêu tả để bộc lộ cảm xóc. VËy tù sù vµ miªu t¶ cã vai trß nh thÕ nµo? T¹i sao l¹i dïng tù sù vµ miªu t¶.... Hoạt động của GV- Hs. Néi dung kiÕn thøc. Hoạt động 1(16’)Phơng pháp phân tích ví dụ, I. Tự sự và miêu tả trong giảng luyện.Kĩ thuật động não v¨n biÓu c¶m 1.Kh¶o s¸t ph©n tÝch ng÷ - GV treo b¶ng phô cã bµi th¬ “Bµi ca nhµ tranh”... liÖu: ?) Em h·y chØ ra yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù trong bµi th¬? ý nghÜa? *§o¹n 1: Tù sù ( 2 c©u ®Çu) ; miªu t¶ ( 3 c©u sau) - Tù sù vµ miªu t¶ => T¹o bèi c¶nh chung + Gợi ra đối tợng biểu cảm * §o¹n 2: Tù sù kÕt hîp víi biÓu c¶m -> sù uÊt øc v× giµ vµ béc lé c¶m xóc yÕu * §o¹n 3:Tù sù + miªu t¶ +biÓu c¶m (2 c©u cuèi)-> cam phËn * §o¹n 4: BiÓu c¶m (TtiÕp) -> T×nh c¶m cao thîng vÞ tha v¬n lªn s¸ng ngêi =>GV chèt vai trß cña tù sù vµ miªu t¶ * Yêu cầu HS đọc đoạn văn (137) ?) ChØ ra c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong ®o¹n v¨n? CN cña t¸c gi¶? NÕu kh«ng cã 2 yÕu tè trªn th× yÕu tè biÓu cảm có bộc lộ đợc không? - Miªu t¶ bµn ch©n bè, kÓ chuyÖn bè ng©m ch©n níc muèi, ®i sím vÒ khuya -> th¬ng bè - NÕu kh«ng cã 2 yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ th× yÕu tè biÓu cảm không bộc lộ đợc ?) §o¹n v¨n trªn miªu t¶, tù sù trong niÒm håi tëng. H·y cho biết tình cảm đã chi phối tự sự và miêu tả nh thế nµo? + Khªu gîi c¶m xóc lµ ph- Lµm cho tù sù, miªu t¶ kh¬i gîi c¶m xóc ơng tiện để gửi gắm cảm ?) T¹i sao v¨n biÓu c¶m l¹i thêng dïng yÕu tè tù sù vµ xóc miªu t¶? - §èi tîng biÓu c¶m lµ con ngêi, c¶nh vËt, sù viÖc => Muèn bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc ph¶i th«ng qua miªu t¶, tù sù ?) Hãy đánh giá vai trò của tự sự, miêu tả và biểu cảm + Do cảm xúc chi phối trong v¨n biÓu c¶m? - Tự sự, miêu tả là phơng tiện để gửi gắm cảm xúc - BiÓu c¶m (c¶m xóc, t×nh c¶m, suy nghÜ) lµ chÊt tr÷ t×nh cña v¨n biÓu c¶m ?) CÇn ghi nhí nh÷ng g× vÒ tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m.

(58) - 2 HS đọc ghi nhớ => GV chốt. 3. Ghi nhí: sgk (138). Hoạt động 2(20’)giảng luyện.Kĩ thuật động não. II. LuyÖn tËp Bµi 1 (138). - HS xác định yêu cầu của BT 1 +KÓ b»ng v¨n xu«i biÓu c¶m cã yÕu tè tù sù + miªu t¶ -> 2 HS kÓ -> GV nhËn xÐt Bµi 2 (138) - HS tr×nh bµy vµo phiÕu häc tËp * Tự sự: Chuyện đổi tóc -> GV thu, kiểm tra, đảm bảo các nội dung ở trên råi lÊy kÑo mÇm ngµy tríc * Miªu t¶: C¶nh ch¶i tãc cña ngêi mÑ ngµy xa, h×nh ¶nh ngêi mÑ * BiÓu c¶m: Lßng nhí mÑ kh«n xiÕt 4. Cñng cè (2’) - C©u hái SGK 5. Híng dÉn vÒ nhµ (2’) - Häc bµi vµ hoµn thiÖn bµi tËp - So¹n: C¶nh khuya, R»m th¸ng riªng v. Rót kinh nghiÖm ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ...................................................................... Ngµy so¹n : 08/11/2012 Ngµy gi¶ng : 17/11/2012. TiÕt 45 - V¨n b¶n: C¶nh khuya, r»m th¸ng giªng < Hå ChÝ Minh > i. Môc tiªu bµi häc.

(59) Gióp HS: 1. Kiến thức: Cảm nhận và hiểu được hai vẻ đẹp trong hai bài thơ: vẻ đẹp của cảnh trí thiên nhiên và vẻ đẹp của tâm hồn, phong thái của Bác Hồ. Đồng thời, thấy được nét nổi bật trong phong cách thơ của Bác Hồ vừa đậm màu sắc cổ điển vừa mang tính hiện đại. 2. Kỹ năng: Tích hợp nội dung tiếng Việt và Tập làm văn và chỉ ra được những nét đặc sắc nghệ thuật của hai bài thơ bút pháp miêu tả kết hợp biểu cảm. 3. Thaí độ: Từ nhận thức sâu sắc hai bài thơ HS cảm nhận hình ảnh thiên nhiên lộng lẫy, sinh động, hài hoà với tâm hồn, tư tưởng của Bác Hồ  học tập tấm gương cao đẹp của Bác. ii. kÜ n¨ng sèng - Giao tiếp: trao đổi, trình bày suy nghĩ về : veỷ ủeùp cuỷa caỷnh trớ thieõn nhieõn vaứ veỷ ủeùp cuỷa taõm hoàn, phong thaựi cuỷa Baực Hoà đợc thể hiện trong bài thơ. - Suy nghÜ s¸ng t¹o: ph©n tÝch, b×nh luËn gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬, vÎ đẹp của hình ảnh thơ. - Xác định giá trị bản thân: biết tôn trọng, bảo vệ thiên nhiên và có trách nhiệm đối với quê hơng, đất nớc. iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn SGK, SGV, Gi¸o ¸n, TLTK 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, so¹n bµi míi iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò ? §äc thuéc lßng diÔn c¶m khæ th¬ cuèi “ Bµi ca nhµ tranh...” vµ nªu c¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬? * Đáp án : HS đọc thuộc lòng bài thơ & cảm nhận về nội dung , nghệ thuật của bài thơ :Bài thơ giúp ngời đọc hiểu đợc lòng nhân ái vẫn tồn tại ngay cả khi con ngời phải sèng trong hoµn c¶nh nghÌo khæ cïng cùc… Bài thơ đợc viết theo bút pháp hiện thực , tái hiện lại những chi tiết các sự việc nối tiếp từ đó khắc hoạ bức tranh về cảnh ngộ nhngx ngời nghèo khổ.Sự kết hợp các yếu tố tự sự miªu t¶ vµ biÓu c¶m. 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi: Sinh thời Bác Hồ chưa bao giờ tự nhận mình là 1 nhà thơ, song sự nghiệp thơ văn của Người để lại, lại chứng tỏ Người là 1 nhà thơ lớn của dân tộc. Hai bài thơ ta học hôm nay sẽ giúp ta hiểu được tài năng và nét đẹp tâm hồn của Người. Hoạt động của GV- HS. Néi dung kiÕn thøc. I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶: ( 1890 – 1969) - Quª: Kim Liªn – Nam §µn ?) Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? NghÖ An - 2 HS ph¸t biÓu -> GV chèt ?) Cho biết hoàn cảnh sáng tác 2 bài thơ? Thể loại - Bác là vị lãnh tụ vĩ đại, là danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi th¬? - Th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt víi bè côc: khai – thõa 2. T¸c phÈm – c¶m – hîp ( 2 c©u ®Çu t¶ c¶nh, 2 c©u sau biÓu - S¸ng t¸c n¨m 1947, 1948 Hoạt động 1: Tìm hiểu chung.

(60) 4. Cñng cè : - C©u hái SGK 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc lßng vµ ph©n tÝch 2 bµi th¬ - ChuÈn bÞ: TiÕng gµ tra - Ôn tập Tiếng việt để kiểm tra 45’ v. Rót kinh nghiÖm ............... ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………............................ ................................................................................................................................. .............................................................. TiÕt 47- TËp lµm v¨n:. Ngµy so¹n: 15/ 11/2012 Ngµy gi¶ng:24/11/2012. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 2 – V¨n biÓu c¶m I. Môc tiªu bµi häc - Hs tự đánh giá đợc năng lực viết văn biểu cảm của mỡnh và tự biết sửa lỗi trong bài viÕt. - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m vµ kÜ n¨ng liªn kÕt v¨n biÓu c¶m. II. ChuÈn bÞ - §å dïng: B¶ng phô. - Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý: VÒ bè côc chó ý kÜ n¨ng më bµi, chuyÓn ®o¹n, kÕt bµi. iII. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: ThÕ nµo lµ v¨n biÓu c¶m ? (Ghi nhí-sgk-73 ). 3. Bµi míi: Bè côc cña bµi v¨n biÓu c¶m gåm mÊy phÇn ? (Bµi v¨n biÓu c¶m thêng cã bè côc 3 phÇn nh mäi bµi v¨n kh¸c). B©y giê chóng ta cïng k.tra l¹i xem bµi TLV sè 2 vÒ v¨n biÓu cảm của chúng ta đã theo đúng bố cục đó cha. Hoạt động của GV- HS Néi dung kiÕn thøc -Em hãy nhắc lại đề bài và cho biết đối *Đề bài: Loài cây em yêu. tợng biểu cảm của đề này là gì ? Tình I. Nhận xét và đánh giá chung: c¶m cÇn thÓ hiÖn lµ g× ? -Gv chØ ra nh÷ng ®iÓm m¹nh cña hs vÒ 1. ¦u ®iÓm: nội dung và hình thức để các em phát -Về nd: Nhìn chung các em đã nắm đợc cách viết 1 bài văn biểu cảm, đã xđ huy trong c¸c bµi viÕt sau. đợc đúng kiểu bài, đúng đối tợng; trong bài viết đã biết kết hợp kể và tả để biểu c¶m; bè côc râ rµng vµ gi÷a c¸c phÇn.

(61) -Gv chỉ ra những điểm yếu của hs để c¸c em söa ch÷a vµ rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt sè 3.. -Gv c«ng bè kÕt qu¶ cho hs.. -Hs đọc bài khá và bài yếu-kém. -Gv trả bài cho hs tự xem và trao đổi cho nhau để nhận xét. -Hs ch÷a bµi cña m×nh vµo bªn lÒ hoÆc phÝa díi bµi lµm. -Gv ch÷a cho hs 1 sè lçi vÒ c¸ch dïng tõ vµ lçi vÒ c.t¶. -Gv chÐp c©u v¨n lªn b¶ng. -Hs đọc câu văn và chỉ ra chỗ mắc lỗi, råi nªu c¸ch söa ch÷a.. đã có sự liên kết với nhau. -Về hình thức: Trình bày tơng đối rõ rµng, s¹ch sÏ, c©u v¨n lu lo¸t, kh«ng m¾c lçi vÒ ng÷ ph¸p, c.t¶, vÒ c¸ch dïng tõ. 2. Nhîc ®iÓm: -Về nd: Còn 1 số em cha đọc kĩ đề bài nªn cßn nhÇm lÉn gi÷a biÓu c¶m vÒ 1 loµi c©y víi miªu t¶ mét loµi c©y: Bµi viÕt cßn nÆng vÒ t¶ c¸c ®.®iÓm cña c©y mµ cha chó träng tíi yÕu tè biÓu c¶m¶m qua 1 vµi ®.®iÓm næi bËt cña c©y. Bµi viÕt cßn lan man cha cã sù chọn lọc các chi tiết tiêu biểu để bộc lộ c¶m xóc. -VÒ h×nh thøc: Mét sè bµi tr×nh bµy cßn bÈn, ch÷ viÕt xÊu, cÈu th¶, cßn m¾c n lỗi c.tả; diễn đạt cha lu loát, câu văn cßn sai ng÷ ph¸p, dïng tõ cha chÝnh x¸c. 3. KÕt qu¶: - §iÓm 1-2: - §iÓm 5-6: - §iÓm 3-4: - §iÓm 7-8: 4. §äc 2 bµi kh¸ vµ 2 bµi kÐm: II. Tr¶ bµi vµ ch÷a bµi: 1. Ch÷a lçi vÒ dïng tõ: 2. Ch÷a lçi vÒ c.t¶:. 4. Híng dÉn häc bµi: - ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m. - ChuÈn bÞ tuÇn sau viÕt bµi sè 3 - §Ò bµi: C¶m nghÜ vÒ ngêi th©n. IV. Rót kinh nghiÖm …………………………………………………………………………………..... …………………………………………………………………………………......

(62) …………………………………………………………………………………................. ........................................................................................................ TuÇn 14 Ngµy so¹n: 22/ 11/2012 Ký duyÖt: Ngµy gi¶ng:27/11/2012 TiÕt 48- TiÕng ViÖt: Thµnh ng÷ I. Môc tiªu bµi häc 1. Kiến thức : Hiểu đợc đặc điểm về cấu tạo, ý nghĩa của thành ngữ. 2. Kü n¨ng : RÌn ý thøc sö dông thµnh ng÷ trong giao tiÕp. 3. Thái độ : Bồi dỡng thêm vốn thành ngữ cho học sinh. II. kÜ n¨ng sèng KÜ n¨ng giao tiÕp: Sử dụng nhuần nhuyễn thành ngữ khi giao tiếp, vận dụng thành ngữ khi nói để cho lời nói của mình tăng tính thuyết phục. Iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - B¶ng phô chÐp vÝ dô vµ bµi tËp. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: Đặt câu có từ đồng âm ? Vì sao em biết đó là từ đồng âm ? 3. Bµi míi: Trong tiếng Việt có 1 khối lợng khá lớn thành ngữ. Có 1 số thành ngữ đợc hình thành trªn n c©u chuyÖn d©n gian, c©u chuyÖn lÞch sö (®iÓn tÝch) rÊt thó vÞ. B©y giê chóng ta cïng ®i t×m hiÓu vÒ thµnh ng÷. Hoạt động của GV- HS Néi dung kiÕn thøc Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về I. ThÕ nµo lµ thµnh ng÷: 1. CÊu t¹o cña côm tõ “Lªn th¸c thành ngữ. xuèng ghÒnh”: - Hs đọc câu ca dao - Chú ý cụm từ “lªn th¸c xuèng ghÒnh”. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c.t¹o cña côm tõ “lªn th¸c, xuèng ghÒnh” trong c©u ca dao : + Cã thÓ thay 1 vµi tõ trong côm tõ nµy bằng những từ khác đợc không: Có thể thay bằng “Vợt thác qua ghềnh” đợc.

(63) kh«ng? Vì sao ? (Không thể thay đổi từ đợc Vì nếu thay ý nghĩa của thành ngữ sẽ trë nªn láng lÎo). + Có thể thay đổi v.trí của các từ trong cụm từ đợc không: Có thể thay bằng “Xuống ghềnh, lên thác” đợc không ? Vì sao ? (Không thay đổi v.trí đợc - Vì đây là 1 cụm từ có tính cố định) - Từ nhận xét trên, em rút ra đợc kết -> Đặc điểm cấu tạo của cụm từ trên là luËn g× vÒ đặc ®iÓm c.t¹o cña côm tõ chÆt chÏ vÒ thø tù vµ nội dung ý nghÜa. lªn th¸c, xuèng ghÒnh ? 2. Gi¶i nghÜa côm tõ “lªn th¸c, - Gv gi¶i thÝch: Th¸c lµ chç dßng nc xuèng ghÒnh”: chảy vợt qua 1 vách đá cao nằm chắn ngang dßng s«ng, dßng suèi. GhÒnh lµ chç dßng s«ng, dßng suèi bÞ thu hÑp vµ nông có đá lởm chởm nằm chắn ngang dßng nc ch¶y xiÕt. - Côm tõ “lªn th¸c, xuèng ghÒnh” cã nghÜa lµ g× ? (Nãi vÒ sù vÊt v¶ khi ®iÒu khiÓn thuyÒn bÌ ë n¬i nc ch¶y xiÕt cã đá lởm chởm rất nguy hiểm). Tr¶i qua nhiÒu gian nan, nguy hiÓm. - T¹i sao l¹i nãi lªn th¸c, xuèng ->Nghi· bãng (hµm Èn, h×nh tîng, Èn ghÒnh ? dô). - Nhanh nh chíp: ChØ h® diÔn ra mau lÑ, rÊt nhanh. ->NghÜa so s¸nh. - Nhanh nh chíp cã nghÜa lµ g× ? T¹i sao l¹i nãi nhanh nh chíp ? - Chớp có tốc độ rất cao nh tốc độ của ¸nh s¸ng 300.000 km/s. - Gv: Côm tõ “lªn th¸c, xuèng ghÒnh”, “nhanh nh chíp” lµ thµnh ng÷. - VËy em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh ng÷ ? Nghĩa của thành ngữ đợc hiểu nh thế nµo ? *Ghi nhí 1: sgk (144 ). - Hs đọc ghi nhớ. II. Sö dông thµnh ng÷: 1. Vai trß ng÷ ph¸p cña thµnh ng÷: Hoạt động 2: Sử dụng thành ngữ..

(64) - Hs đọc ví dụ. - X® chøc vô ng÷ ph¸p cña 2 thµnh ng÷: B¶y næi ba ch×m, T¾t löa tèi đèn ?. - Th©n em / võa tr¾ng l¹i võa trßn B¶y næi ba ch×m víi níc non.->lµ VN - Anh / đã nghĩ thg em nh thế thì hay là anh / đào giúp em 1 cái ngách sang nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nµo b¾t n¹t th× em ch¹y sang... -> Phô ng÷ cña côm DT (khi ) 2. T¸c dông:. - Em h·y PT c¸i hay cña viÖc dïng c¸c thµnh ng÷ trong 2 c©u trªn: S2 b¶y næi Cã tÝnh h×nh tîng, biÓu c¶m. ba ch×m víi long ®ong, phiªu b¹t; t¾t *Ghi nhí 2: sgk (144 ). lửa tối đèn với khó khăn, hoạn nạn ? - Thµnh ng÷ thêng gi÷ chøc vô g× trong c©u ? - Sd thµnh ng÷ cã t¸c dông g× ? III. LuyÖn tËp: - Hs đọc ghi nhớ. 1. Bµi 1 (145 ): Hoạt động 3: Luyện tập a. S¬n hµo h¶i vÞ, nem c«ng ch¶ phîng: Mãn ¨n ë trªn nói, díi biÓn, quÝ hiÕm - Hs đọc các đv, đoạn thơ. - T×m vµ gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c thµnh sang träng. b. KhoÎ nh voi: rÊt khoÎ ->c¸ch nãi ng÷ trong những c©u trªn ? phóng đại- nói quá. - Tứ cố vô thân: sống đơn độc, không hä hµng th©n thÝch, kh«ng n¬i n¬ng tùa. c. Da måi tãc s¬ng: chØ ng giµ da cã nhiều nốt màu nâu, đen nh đồi mồi, tóc b¹c nh s¬ng. 2. Bµi 2 (145 ): - Con Rång ch¸u Tiªn: chØ dßng dâi cao quÝ. - Dùa vµo c¸c truyÖn truyÒn thuyÕt, - Ếch ngồi đáy giếng: chỉ sự hiểu biết ngụ ngôn đã học, hãy giải nghĩa các h¹n hÑp, n«ng c¹n. thµnh ng÷: Con Rång ch¸u Tiªn, Ếch - ThÇy bãi xem voi: chØ sù nhËn thøc ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi ? phiÕn diÖn, chØ thÊy bé phËn mµ kh«ng thÊy toµn thÓ..

(65) 4. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi 3, 4 (145 ). - §äc bµi: §iÖp ng÷. V. Rót kinh nghiÖm …………………………………………………………………………………..... …………………………………………………………………………………..... …………………………………………………………………………………................. ....................................................................................................... Ngµy so¹n: 22/ 11/2012 Ngµy gi¶ng:27/11/2012. Tiết 49: Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n vµ tiÕng ViÖt I. Môc tiªu bµi häc - Ôn tập củng cố các kiến thức về thơ văn trữ tình dân gian và trung đại. - Ôn tập củng cố kiến thức về đại từ, quan hệ từ, từ HV, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm. - Rèn kĩ năng phát hiện lỗi và sửa lỗi về cách dùng từ, đặt câu. II. CHUẨN BỊ: Bài kiểm tra của hs đã chấm chữa. iII. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: Đọc thuộc lòng 1 văn bản thơ trung đại ? Nêu n nét đặc sắc về ND và NT của văn bản thơ đó? 3. Bµi míi: Em hãy kể tên các văn bản trung đại đã học từ bài 5-> bài 10 và cho biết tác giả của các văn bản đó là ai ?. Bây giờ chúng ta sẽ cùng xem lai bài kiểm tra của chúng ta làm đã đúng cha ? Hoạt động của Gv- HS Néi dung kiÕn thøc I. Bµi kiÓm tra v¨n 1. NhËn xÐt chung - Gv chỉ ra những cố gắng của hs để a. Ưu điểm: Nhìn chung các em đã xđ đcác em phát huy trong n bài k.tra sau. ợc yêu cầu của câu hỏi và đã trả lời đúng theo yêu cầu. Một số bài làm tơng đối.

(66) - Gv chỉ rõ n hạn chế của hs để các em kh¾c phôc, söa ch÷a trong c¸c bµi k.tra sau.. -Gv c«ng bè kÕt qu¶ cho hs.. -Gv chữa bài- công bố đáp án đúng cho hs ch÷a vµo bµi. - Gv ®a ra nh÷ng nhËn xÐt chung, x¸c đáng giúp học sinh nhận ra những u điểm và nhợc điểm của mình để phát huy vµ kh¾c phôc.. - Gv đọc kết quả.. - Gv nêu đáp án phần trắc nghiệm cho hs để các em sửa vào bài làm của mình.. tèt, tr×nh bµy râ rµng, s¹ch sÏ, kh«ng m¾c lçi c.t¶. b. Nhợc điểm: Bên cạnh đó vẫn còn có em cha học bài, cha xđ đợc yêu cầu của đề bài, trả lời cha đúng với yêu cầu của đề bài. Vẫn còn có bài trình bày còn bẩn, g¹ch xo¸ nhiÒu, ch÷ viÕt cÈu th¶, sai nhiều lỗi c.tả, không thể đọc đợc. 2. KÕt qu¶ - §iÓm 1-2: - §iÓm 5-6: - §iÓm 3-4: - §iÓm 7-8: 3. Ch÷a bµi: PhÇn tù luËn: C©u 1: 1b, 2c, 3d, 4c, 5b. II. Bµi kiÓm tra tiÕng ViÖt: 1. NhËn xÐt chung: a. Ưu điểm: Phần lớn các em đã trả lời đúng phần trắc nghiệm và phần tự luận viết đv, có 1 vài em làm tơng đối tốt. b. Nhîc ®iÓm: VÉn cßn 1 vµi em cha n¾m v÷ng kiÕn thøc nªn tr¶ lêi phÇn tr¾c nghiÖm cha chÝnh x¸c vµ phÇn tù luËn th× cha viết đợc đv mà mới cẳi viết đợc câu v¨n. 2. KÕt qu¶: - §iÓm 1-2: - §iÓm 5-6: - §iÓm 3-4: - §iÓm 7-8: 3. Ch÷a bµi: PhÇn tr¾c nghiÖm:. C©u 1:1c, 2b, 3a, 4b, 5a, 6d. C©u 2: 1b, 2a.. 4. Híng dÉn häc bµi: -§äc bµi: C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc. IV. Rót kinh nghiÖm …………………………………………………………………………………..... …………………………………………………………………………………......

(67) ………………………………………………………………………………….................... ................................................................................................................... Ngµy so¹n: 22/ 11/2012 Ngµy gi¶ng:29/11/2012. Tiết 50: LuyÖn tËp lµm v¨n biÓu c¶m I. Môc tiªu bµi häc Häc sinh n¾m 2 c¸ch biÓu c¶m chÝnh. + Trùc tiÕp : Lµ ph¬ng thøc tr÷ t×nh béc lé c¶m xóc, ý nghÜ thÇm kÝnh b»ng nh÷ng tõ ng÷ trùc tiÕp. + Gi¸n tiÕp: Lµ c¸ch biÓu hiÖn c¶m xóc th«ng qua phong c¶nh , mét c©u chuyÖn hay lµ 1 suy nghĩ nào đó..

(68) * Tình cảm trong văn biểu cảm phải là tình cảm đẹp, nhân ái, vị tha, .... góp phần n©ng cao phÈm gi¸ con ngêi vµ lµm phong phó t©m hån con ngêi. II. kÜ n¨ng sèng KÜ n¨ng giao tiÕp: Có khả năng biểu lộ tình cảm, cảm xúc của mình. Kĩ năng đánh giá: Hiểu, biết được tình cảm, cảm xúc của mọi người xung quanh. Kĩ năng phân tích: Khi gặp một tình huống, hay 1 tác phẩm văn chương có thể phân tích được tính biểu cảm trong đó. Iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn: C¸c bµi tËp. 2. Học sinh: Ôn l¹i c¸c kiÕn thøc cò. iV. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: GV: kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi:. Bµi tËp 1: " KÕt thóc v¨n b¶n " Cuéc chia .... bóp bª" cña Kh¸nh Hoµi cã chi tiÕt nµo lµm em bất ngờ? cảm nhận của em về giá trị biểu hiện của chi tiết bất ngờ đó. * Bµi lµm: - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh tãm t¾t néi dung v¨n b¶n. T×m nh÷ng chi tiÕt thÓ hiÖn t×nh c¶m cña hai anh em Thµnh vµ Thuû . Khi mẹ quát chia đồ chơi. Anh em Thành Thuỷ chia nh thế nào? kết thúc Thuỷ có hành động gì? ? VËy chi tiÕt bÊt ngê lµ chi tiÕt nµo? a. Chi tiết bất ngờ: Thuỷ lựa chọn cách để lại con em nhỏ bên cạnh em vệ sĩ để chóng kh«ng bao giê ph¶i xa nhau. b. Híng dÉn häc sinh tr×nh bµy c¶m nhËn theo gîi ý. ? Điều đó gợi lên lòng khao khát gì trong Thuỷ? ? Gợi cho ngời đọc điều gì? ? Qua đó chúng ta nghĩ gì về việc làm của ngời lớn? Häc sinh dùa vµo gîi ý viÕt bµi: Víi c¸c ý sau: + Cách lựa chọn của Thuỷ thể hiện niềm mong ớc muốn em nhỏ luôn cạnh vệ sĩ để chúng không phải xa nhau qua đó thể hiện niềm khát khao Thuỷ và Thành không phải xa nhau và sẽ đợc đoàn tụ trong mái ấm gia đình hạnh phúc..

(69) + Cách lựa chọn ấy còn gợi lên trong lòng ngời đọc niềm thơng cảm với Thuỷ một em bé giàu lòng vị tha thơng anh, thơng cả những con búp bê . Mình chịu chia lìa chứ không để búp bê phải chia tay. Mình chịu thiệt để anh luôn có vệ sĩ và em nhỏ canh giấc ngủ đêm đêm + Chi tiết đó còn gợi cho ngời đọc suy nghĩ về sự chia tay của Thành + Thuỷ là không nên có đó cũng chính là lời nhắc nhở với những bậc làm cha mẹ đừng vì lí do nào đó mà chia tay dẫn đến mái ấm gia đình tan vỡ trẻ thơ bất hạnh. Bµi tËp 2: Tr×nh bµy c¶m nghÜ cña em vÒ bµi ca dao: " §êng v« xø NghÖ quanh quanh Non xanh nớc biếc nh tranh hoạ đồ" Ai v« xø HuÕ th× v«......" * Bài làm: Giáo viên gợi ý bình giảng lại bài ca dao để học sinh nắm đợc nội dung trong SGK trên cơ sở đó học sinh làm bài. + Cả bài ca dao nói về cảnh đẹp xứ Huế. + C1: Nói về con đờng dài từ Bắc vào Trung hai chữ quanh quanh gợi tả sự uèn lîn, khóc khuûu .... + Câu 2: Nêu ấn tợng khái quát về cảnh sắc thiên nhiên trên đờng vô xứ Huế " Non xanh nớc biếc" vừa là thành ngữ vừa là hình ảnh rất đẹp có màu xanh bất tận của non, có mµu biÕc mª hån cña níc. §ã lµ c¶nh s«ng nói tr¸ng lÖ hïng vÜ, ch÷ t×nh. + Non xanh nớc biếc đợc so sánh nh tranh hoạ đồ gợi trong lòng ngời niềm tự hào về giang sơn gấm vóc về quê hơng đất nớc xinh đẹp mến yêu. + Câu cuối : Là lời chào chân tình, một tiếng lòng vẫy gọi vô xứ Huế là đến với một miền quê đẹp đáng yêu " Non xanh nớc ........đồ" + Bµi ca dao lµ viªn ngäc trong kho tµng ca dao lµ bµi ca vÒ t×nh yªu vµ niÒm tù hµo quê hơng đất nớc. Bµi tËp 3: Cho bµi th¬:M©y vµ B«ng Trªn trêi m©y tr¾ng nh b«ng ở giữa cánh đồng bông trắng nh mây. Hỡi cô má đỏ hây hây Đội bông nh thể đội mây về làng a) H·y chØ râ sù kÕt hîp gi÷a biÓu c¶m trùc tiÕp vµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp trong bµi th¬. b) Qua những phơng tiện ấy, tác giả đã biểu đạt đợc t tởng, tình cảm gì? Gîi ý: a) Trong bài thơ có cách biểu cảm trực tiếp thông qua từ ngữ (lời gọi), đồng thời cũng sử dông c¸ch biÓu c¶m gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc miªu t¶ c¶nh thu ho¹ch b«ng trong mét thời gian và không gian nhất định. Dựa và gợi ý ấy, các em lần lợt chỉ ra cách biểu c¶m trùc tiÕp vµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp qua c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh cña bµi th¬..

(70) b) T tởng, tình cảm đợc bộc lộ trong bài thơ rất kín đáo. Do đó, mỗi ngời đọc có thể có nh÷ng c¶m nhËn riªng. Nhng cè g¾ng híng vµo c¸c ý sau: - Niềm vui khi chứng kiến cảnh lao động hăng say, dù vất vả nhng đầy chất thơ - Thái độ ca ngợi vẻ đẹp của ngời lao động. - Thích thú vì phát hiện ra đợc sự hoà hợp giữa thiên nhiên và cuộc sống lao động của con ngêi. 4.Cñng cè: ? Trong v¨n biÓu c¶m cã mÊy c¸ch biÓu c¶m? 5. Híng dÉn vÒ nhµ: - Nắm đợc các cách biểu cảm trong văn biểu cảm. - Hoµn thµnh bµi tËp. V. Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………................ ................................................................................................................................................ .................................................................................... Ngµy so¹n : 22/11/2012 Ngµy gi¶ng : 01/12/2012. TiÕt 53- V¨n b¶n: TiÕng gµ tra < Xu©n Quúnh >. I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc : + S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Xu©n Quúnh + C¬ së cña lßng yªu níc , søc m¹nh cña ngêi chiÕn sÜ trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ : Nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ trong s¸n s©u nÆng nghÜa t×nh . +NghÖ thuËt sö dông ®iÖp tõ ,®iÖp ng÷, ®iÖp c©u trong bµi th¬. 2. Kü n¨ng :.

(71) §äc, hiÓu ph©n tÝch v¨n b¶n th¬ tr÷ t×nh cã sö dông c¸c yÕu tè tù sù. Ph©n tÝch c¸c yÕu tè biÓu c¶m trong bµi th¬. 3. Thái độ : Bồi dỡng cho HS tình cảm thắm thiết của bà - cháu II. kÜ n¨ng sèng - KÜ n¨ng giao tiÕp - Kĩ năng phân tích/đánh giá/tổng hợp. Iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - TLTK, thơ và đời, ảnh Xuân Quỳnh 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc lßng hai bµi th¬ “C¶nh khuya vµ R»m th¸ng giªng”. Ph©n tÝch néi dung, nghÖ thuËt cña c¶ hai bµi? * Đáp án :HS phân tích làm nổi bật đợc ND Bt : thể hiện một đặc điểm nổi bật của thơ Hồ Chí Minh sự gắn bó hoà hợp giữa thiên nhiên và con ngời.Và vẻ đẹp tâm hồn nhà tyhơ- chiến sĩ Hồ Chí Minh trớc vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Bắc ở giai đoạn đầu của cuộc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p cßn nhiÒu gian khæ … 3. Bµi míi * Giới thiệu bài: Nhắc đến Xuân Quỳnh ngời ta thờng nhớ đến những bài thơ tình cháy báng yªu th¬ng. Th¬ cña XQ thêng híng vÒ nh÷ng h×nh ¶nh, nh÷ng sù viÖc b×nh dÞ, gÇn gũi trong đời sống thờng nhật của gia đình, tình yêu, tình mẹ con bà cháu....

(72) Hoạt động của Gv- hs Hoạt động 1: Tỡm hiểu chung ?) Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? - GV bæ sung: GV giíi thiÖu ch©n dung t¸c gi¶ - Xu©n Quúnh lµ nhµ th¬ n÷ xuÊt s¾c nhÊt cña nÒn thơ ca hiện đại VN -> nổi tiếng với những bài thơ 5 chữ, có những bài thơ đã đợc phổ nhạc (Thuyền và biển, Thơ tình cuối mùa đông, Sóng...) - GV kể qua về vụ tai nạn ô tô của gia đình tác giả vµo ngµy 29/8/1988 t¹i H¶i D¬ng ?) Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào? HS dùa vµo SGK tr¶ lêi . GV bæ sung… Hoạt động 2: Hướng dẫn HS đọc- hiểu văn bản GV hớng dẫn HS đọc với giọng: Vui, bồi hồi, nhấn m¹nh ë côm tõ “TiÕng gµ tra” - 2 HS đọc nối tiếp -> GV đọc lại ?) HiÓu nh thÕ nµo lµ “lang mÆt” “gµ toi” ?) Bài thơ về hình thức giống kiểu bài thơ nào đã häc ë líp 6? - Th¬ 5 ch÷ gièng bµi “§ªm nay...ngñ”. Tuy vËy nã kh¸c nhau ë chç + C©u 3 tiÕng xen c©u 5 tiÕng + Vần gieo cuối câu nhng không cố định bắt nguồn tõ thÓ h¸t dÆm NghÖ TÜnh vµ vÌ d©n gian => Th¬ ngò ng«n, mét thÓ th¬ gèc VN. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ ( 1942 – 1988) - Quª: Hµ §«ng – Hµ T©y - Lµ nhµ th¬ n÷ xuÊt s¾c cña thơ hiện đại VN - Th¬ cña bµ thêng viÕt vÒ nh÷ng t×nh c¶m gÇn gòi, b×nh dÞ trong cuéc sèng 2. T¸c phÈm - ViÕt thêi gian ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ - In trong tËp th¬ “ Hoa däc chiÕn hµo” (1968) II. §äc – hiÓu v¨n b¶n 1. §äc - t×m hiÓu chó thÝch. 2. ThÓ th¬ - bè côc + Th¬ 5 ch÷ - Th¬ tù do. + Bè côc: 3 phÇn. 4..

(73) Cñng cè - Nªu c¶m nhËn cña em vÒ phÇn 1 võa ph©n tÝch. 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc lßng P1 - ChuÈn bÞ ph©n tÝch P2 + P3 ? Nh÷ng kØ niÖm Êu th¬? Néi dung? T¸c dông? ? Nh÷ng suy t gîi lªn tõ tiÕng gµ tra? V. Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………................ ................................................................................................................................................ ................................................................................... TuÇn 15 Ký duyÖt:. Ngµy so¹n: 29/ 11/2012 Ngµy gi¶ng:04/12/2012. TiÕt 51+52 - TËp lµm v¨n: Bµi viÕt sè 3 – V¨n biÓu c¶m I. Môc tiªu bµi HỌC 1. kiến thức : Giúp HS củng cố và khắc sâu kiến thức về văn biểu cảm, đặc biệt là biểu c¶m vÒ con ngêi. 2. Kü n¨ng : LuyÖn kÜ n¨ng viÕt bµi v¨n biÓu c¶m biÕt kÕt hîp c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. 3. Thái độ : Giáo dục lòng yêu quý, biết ơn những ngời thân yêu trong gia đình. II. ChuÈn bÞ - GV : SGK, ra đề, đáp án - HS : ¤n bµi ë nhµ. iII. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi A. §Ò bµi: C¶m nghÜ cña em vÒ ngêi th©n B. Dµn ý 1. Më bµi - Giới thiệu một đối tợng (ông, bà, bố,mẹ...) - Tình cảm, ấn tợng sâu sắc của mình với đối tợng 2. Th©n bµi - Tả vài nét về đặc điểm, phẩm chất tiêu biểu - Kể một vài kỉ niệm vui, buồn của bản thân đối với đối tợng. Qua đó bộc lộ tình cảm, c¶m xóc 3. KÕt bµi.

(74) - Cảm nghĩ chung hoặc đánh giá, liên hệ C. BiÓu ®iÓm - §iÓm 9, 10: Néi dung vµ c¶m xóc s©u s¾c, tù nhiªn, hµnh v¨n tr«i ch¶y, giµu tÝnh biÓu c¶m, kh«ng ph¹m lçi chÝnh t¶ vÒ tõ, c©u - Điểm 7, 8: Nội dung, cảm xúc khá sâu sắc, tự nhiên, đôi chỗ thể hiện cảm xúc cha khÐo lÐo l¾m, hµnh v¨n tr«i ch¶y, ph¹m 3, 4 lçi chÝnh t¶ - §iÓm 5, 6: BiÕt c¸ch lµm bµi song c¶m xóc cßn hêi hît hoÆc thÓ hiÖn vông vÒ. Hµnh v¨n cha m¹ch l¹c l¾m, cßn ph¹m 5, 6 lçi chÝnh t¶. - Điểm 3, 4: Nội dung, cảm xúc hời hợt hoặc còn gợng ép, diễn đạt lủng củng, sai nhiều lçi chÝnh t¶ - §iÓm 1, 2: Cha biÕt c¸ch lµm bµi v¨n, c¶m xóc vông vÒ, hêi hît, sai nhiÒu chÝnh t¶ D. Thu bµi - NhËn xÐt - HS lµm bµi nghiªm tóc 4. Cñng cè 5. Híng dÉn vÒ nhµ - ¤n tËp l¹i v¨n biÓu c¶m - So¹n: TiÕng gµ tra( tiếp) IV. Rót kinh nghiÖm ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ..................................................................................... Ngµy so¹n :29/11/2012 Ngµy gi¶ng : 06/12/2012. TiÕt 54 - V¨n b¶n TiÕng gµ tra (tiÕp) < Xu©n Quúnh >.

(75) I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc : + S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Xu©n Quúnh + C¬ së cña lßng yªu níc , søc m¹nh cña ngêi chiÕn sÜ trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ : Nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ trong s¸n s©u nÆng nghÜa t×nh . +NghÖ thuËt sö dông ®iÖp tõ ,®iÖp ng÷, ®iÖp c©u trong bµi th¬. 2. Kü n¨ng : §äc, hiÓu ph©n tÝch v¨n b¶n th¬ tr÷ t×nh cã sö dông c¸c yÕu tè tù sù. Ph©n tÝch c¸c yÕu tè biÓu c¶m trong bµi th¬. 3. Thái độ : Bồi dỡng cho HS tình cảm thắm thiết của bà - cháu II. kÜ n¨ng sèng - KÜ n¨ng giao tiÕp - Kĩ năng phân tích/đánh giá/tổng hợp. Iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - TLTK, thơ và đời, ảnh Xuân Quỳnh 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc lßng diÔn c¶m vµ ph©n tÝch phÇn 1 cña bµi th¬? Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? * Đáp án : HS đọc thuộc lòng PT làm nổi bật ND đoạn 1 :- Ngời lính nghe tiếng gà tra b»ng c¶m xóc t©m hån. ThÓ hiÖn t×nh quª th¾m thiÕt s©u nÆng. 3. Bµi míi Hoạt động của GV- Hs Néi dung kiÕn thøc. Hoạt động 1: Hướng dẫn HS phân tích phần 2 ? PhÇn ND TP cã mÊy c©u th¬ tiÕng gµ tra, xuÊt hiÖn ë nh÷ng vÞ trÝ nµo? HS Cã 4 lÇn tÊt c¶ ë vÞ trÝ ®Çu khæ th¬ ? ë lÇn thø nhÊt TGT kh¬i dËy nh÷ng h×nh ¶nh th©n th¬ng nµo? - Hình ảnh nh÷ng con gµ m¸i víi nh÷ng æ trøng hång ? màu sắc của gà & trứng đã gợi tả những vẻ đẹp riªng nµo trong c/s lµng quª? æ r¬m hång nh÷ng trøng - §¶o ng÷: kh¾p m×nh>hoa - Khắp mình hoa đốm trắng - So sánh: lông óng... - L«ng ãng nh mµu n¾ng => bức tranh gà mái đẹp rùc rì, léng lÉy HS vẻ đẹp tơi sáng, đầm ấm , bình dị hiền hoà... I. Tìm hiểu chung II. Đọc - hiểu văn bản 3. Phân tích a) TiÕng gµ tra thøc dËy t×nh c¶m lµng quª b) TiÕng gµ tra kh¬i dËy nh÷ng kØ niÖm Êu th¬.

(76) 4.. Cñng cè H·y chØ ra mèi quan hÖ logic gi÷a tiÕng gµ tra víi kØ niÖm tuæi th¬, t×nh c¶m lµng quê và tình yêu quê hơng đất nớc. 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc phÇn 2, 3 vµ ph©n tÝch - LËp dµn ý tõ bµi th¬ - So¹n: §iÖp tõ. Tr¶ lêi c©u hái trong SGK T×m nh÷ng c©u th¬ cã sö dông ®iÖp ng÷ V. Rót kinh nghiÖm ...............………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………….............. ...................................................................................................…. Ngµy so¹n : 29/11/2012 Ngµy gi¶ng : 06/12/2012. TiÕt 55 - TiÕng viÖt: ®iÖp ng÷. I. Môc tiªu bµi häc 1. kiến thức: Giúp HS hiểu đợc thế nào là điệp ngữ, tác dụng của điệp ngữ. 2. Kü n¨ng : RÌn kÜ n¨ng sö dông ®iÖp ng÷ trong viÕt v¨n. 3. Thái độ : Biết sử dụng thành thạo điệp ngữ trong lời ăn, tiếng nói. II. KÜ n¨ng SỐNG Kĩ năng giao tiếp: Sử dụng nhuần nhuyễn điệp ngữ khi giao tiếp, vận dụng điệp ngữ khi muốn nhấn mạnh điều mình muốn nói để cho lời nói của mình tăng tính thuyết phục. - GV : SGK, SGV, bµi so¹n, TLTK, b¶ng phô. - HS : n/c bµi tríc. Iii. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn - Tµi liÖu: SGK, SGV, Gi¸o ¸n - B¶ng phô chÐp vÝ dô vµ bµi tËp. 2. Häc sinh: SGK, häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi iv. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y-häc 1. ổn định lớp: KTSS 2. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ thµnh ng÷? Nªu c¸ch hiÓu nghÜa cña thµnh ng÷? T×m mét thµnh ng÷ & Giải nghĩa thành ngữ đó? * Đáp án : Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định ,biêu thị một ý nghĩa hoàn chØnh . Muèn hiÓu nghÜa cña thµnh½nh ph¶I hiÓu tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ t¹o nªn nã song ph¶I th«ng qua mét sè phÐp chuyÓn nghÜa nh Èn dô so s¸nh..HS tù t×m & gi¶i nghÜa.. 3. Bµi míi Hoạt động của GV- hs Néi dung kiÕn thøc Hoạt động 1: Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ Yªu cÇu HS theo dâi vµo khæ th¬ 1 vµ khæ cuèi cña bµi “TiÕng gµ tra”. I. §iÖp ng÷ vµ t¸c dông cña ®iÖp ng÷ 1. Kh¶o s¸t ph©n tÝch ng÷ liÖu.

(77) - Gọi HS đọc 2 khổ thơ này ?) Hai khổ thơ trên có những từ nào đợc lặp đi lặp lại nhiÒu lÇn? T¸c dông? + Khæ 1: Nghe -> nhÊn m¹nh c¶m gi¸c khi nghe tiÕng gµ tra + Khổ 2: Vì -> nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu của ngêi chiÕn sÜ *GV treo b¶ng phô chÐp ®o¹n v¨n: “Tre xung phong...chiến đấu” ?) Từ nào đợc lặp lại trong đoạn văn? Tác dụng? + Tre -> nhấn mạnh, khẳng định vị trí, tầm quan trọng của tre trong cuộc sống chiến đấu, lao động của nhân d©n VN ?) Những từ đợc lặp lại nh trên -> gọi là điệp ngữ ?) ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷? - 3 HS tr¶ lêi -> GV chèt b»ng ghi nhí Lu ý: §iÖp ng÷ cã t¸c dông nghÖ thuËt nhng c¸ch viÕt lÆp l¹i TN do thiÕu vèn tõ -> lçi lÆp Hoạt động 2: Các dạng điệp ngữ. + Khæ 1: “Nghe” -> nhÊn m¹nh c¶m gi¸c khi nghe tiÕng gµ tra + Khæ 2: “V×” -> nhÊn m¹nh nguyên nhân chiến đấu của ngêi chiÕn sÜ. 2. Ghi nhí 1: sgk(151). II. C¸c d¹ng ®iÖp ng÷ 1. Kh¶o s¸t ph©n tÝch ng÷ GV treo VD chÐp khæ 1 bµi " TiÕng gµ tra” vµ 2 VD a, liÖu b (152) - §iÖp ng÷ nèi tiÕp ?) NhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ c¸c tõ g¹ch ch©n ë VD (a) - §iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp - Nèi tiÕp nhau, liÒn nhau - §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng VD: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết=> Điệp ngữ nối tiÕp ?) VÞ trÝ c¸c tõ lÆp l¹i ë VD (b) cã g× kh¸c VD (a)? - Tõ cuèi c©u tríc lÆp l¹i ë ®Çu c©u sau => §iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp -> §iÖp vßng ?) Tõ “nghe” lÆp l¹i ë nh÷ng vÞ trÝ nµo? - §Çu c¸c c©u th¬ -> §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng ?) Thö lÊy 1 VD kiÓu nµy? “Những cánh đồng thơm ngát Những ngả đờng bát ngát Những dòng sông đỏ nặng phù sa” *GV: Ngoài ra còn có điệp kiểu câu nh đạon trích “KiÒu ë lÇu Ngng BÝch” §iÖp ng÷ cã thÓ lµ 1 tõ, 1 côm tõ ?) Cã mÊy kiÓu ®iÖp ng÷ 2. Ghi nhí 2: sgk(152) Hoạt động 3: Luyện III. Luyện tập Bµi 1 (153) tËp a) – Một dân tộc đã gan góc -> khẳng định tinh thần đấu tranh cña d©n téc - HS chia nhãm -> Đại diện trình bày - Dân tộc đó -> khẳng định, nhấn mạnh ý chí, niềm tin vào chiÕn th¾ng hoÆc kiÓm tra chÐo - D©n téc (lÆp l¹i 4 lÇn): niÒm tù hµo d©n téc b) Tr«ng (9 lÇn): ThÓ hiÖn t©m tr¹ng lo l¾ng bén bÒ vÒ thêi tiÕt, mïa mµng...cña ngêi n«ng d©n Bµi 2( 153) - Xa nhau -> §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng - Mét giÊc m¬ -> §iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp - HS tr¶ lêi miÖng Bµi 3( 153) VD: PhÝa sau nhµ em cã mét m¶nh vên trång rÊt nhiÒu loµi hoa. ở đó, em trồng hoa cúc, hoa thợc dợc, hoa đồng tiền,.

(78) - HS lµm ra phiÕu häc hoa hång vµ c¶ hoa lay¬n n÷a. Ngµy 8/3, em... tËp -> KT chÐo -> GV Bµi 4( 153) chÊm ch÷a mét sè bµi ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông ®iÖp ng÷ - HS lµm ra phiÕu. Gäi mét sè em tr×nh bµy 4. Cñng cè Em hiÓu thÕ nµo lµ §iÖp tõ? Cho VD? 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi: LuyÖn nãi - LËp dµn ý chi tiÕt bµi: C¶nh khuya - TËp nãi ë nhµ V. Rót kinh nghiÖm ............... …………………………………………………………………………............................ ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ...........................................................….

(79)

Giao an Ngu van 2012 2013

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về