giao an hoa hoc 11 NC

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (673.03 KB, 77 trang )

(1)Equation Chapter 1 Section 1 Ph©n phèi ch¬ng tr×nh m«n ho¸ häc líp 11 Ch¬ng tr×nh n©ng cao C¶ n¨m : 35 tuÇn x 2,5 tiÕt/tuÇn = 87,5 tiÕt Häc kú I: 18 tuÇn x 2 tiÕt/tuÇn = 36 tiÕt Häc kú II: 17 tuÇn x 3 tiÕt/tuÇn = 51 tiÕt Häc kú I TiÕt 1: ¤n tËp líp 10 Ch¬ng 1: Sù ®iÖn li TiÕt 2: Bµi 1. Sù ®iÖn li TiÕt 3: Bµi 2.Ph©n lo¹i chÊt ®iÖn li TiÕt 4,5: Bµi 3. Axit - Baz¬ vµ muèi TiÕt 6: Bµi 4. Sù ®iÖn li cña níc.pH.ChÊt chØ thÞ axit-baz¬ TiÕt 7: Bµi 5. LuyÖn tËp Axit - Baz¬ vµ muèi Tiết 8,9,10: Bài 6.Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li Tiết 11: Bài 7. Luyện tập Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li Tiết 12: Bài 8.Thực hành: Tính axit-bazơ. Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chÊt ®iÖn li TiÕt 13: KiÓm tra 1 tiÕt Ch¬ng 2: nhãm nit¬ TiÕt 14: Bµi 9. Kh¸i qu¸t vÒ nhãm nit¬ TiÕt 15: Bµi 10. Nit¬ TiÕt 16,17: Bµi 11. Am«ni¨c vµ muèi am«ni TiÕt 18,19: Bµi 12. Axit nitric vµ muèi nitrat TiÕt 20: Bµi 13. LuyÖn tËp: TÝnh chÊt cña nit¬ vµ hîp chÊt cña nit¬ TiÕt 21: Bµi 14. Photpho TiÕt 22: Bµi 15. Axit photphoric vµ muèi photphat TiÕt 23,24: Bµi 16. Ph©n bãn ho¸ häc TiÕt 25: Bµi 17. LuyÖn tËp: TÝnh chÊt cña photpho vµ c¸c hîp chÊt cña photpho TiÕt 26: Bµi 18. Thùc hµnh: TÝnh chÊt cña mét sè hîp chÊt nit¬, ph©n biÖt mét sè lo¹i ph©n bãn ho¸ häc TiÕt 27: KiÓm tra 1 tiÕt Ch¬ng 3: nhãm cacbon TiÕt 28: Bµi 19. Kh¸i qu¸t vÒ nhãm cacbon TiÕt 29: Bµi 20. Cacbon TiÕt 30: Bµi 21. Hîp chÊt cña cacbon TiÕt 31: Bµi 22. Silic vµ hîp chÊt cña silic TiÕt 32: Bµi 23. C«ng nghiÖp silicat TiÕt 33: Bµi 24. LuyÖn tËp: TÝnh chÊt cña cacbon, silic vµ hîp chÊt cña chóng TiÕt 34: ¤n tËp häc kú 1 TiÕt 35: KiÓm tra häc kú 1. TiÕt 1 I- môc tiªu bµi d¹y. ¤N TËP §ÇU N¡M. Ngµy so¹n: 19/8/2008. 1. KiÕn thøc. ¤n tËp vµ hÖ thèng nh÷ng kiÕn thøc träng t©m,c¬ b¶n cña ch¬ng tr×nh ho¸ häc10 gióp häc sinh thuËn lîi khi tiÕp thu kiÕn thøc ho¸ häc 11. - CÊu t¹o nguyªn tö. - Bảng HTTH các nguyên tố hoá học và định luật tuần hoàn. - Liªn kÕt ho¸ häc vµ ph¶n øng ho¸ häc. - Tốc độ phản ứng hoá học và cân bằng hoá học. 2. KÜ n¨ng Cñng cè l¹i mét sè kÜ n¨ng ViÕt cÊu h×nh electron nguyªn tö c¸c nguyªn tè. - Từ cấu nguyên tử xác định vị trí của các nguyên tố trong BTH và ngợc lại. - Vận dụng qui luật biến đổi tính chất của các đơn chất và hợp chất trong BTH để so sánh và dự đoán tính chất của các chất..

(2) - M« t¶ sù h×nh thµnh mét sè lo¹i liªn kÕt: lk ion, lk céng ho¸ trÞ, lkt cho nhËn - LËp ph¬ng tr×nh oxiho¸-khö. - Vận dụng các yếu tố ảnh hởng đến tốc độ phản ứng và cân bằng hoá học để ®iÒu khiÓn ph¶n øng ho¸ häc.. II- CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. GV: ChuÈn bÞ mét hÖ thèng bµi tËp c©u hái gîi ý. HS : Ôn tập các kiến thông qua hoạt động giải bài tập.. III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. - Nêu và giải quyết vấn đề, ®àm thoại .. IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. Bµi míi:. Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. Hoạt động 1 : Nguyªn tö + Vá : e GV: Nguyªn tö cã cÊu t¹o nh thÕ nµo? + H¹t nh©n : p, n 0,00055 e 1 p 1 GV: Nêu đặc điểm của các loại hạt e, p, 11+ 0 n n? HS nªu GV: Nªu c¸ch viÕt cÊu h×nh electron Na ( Z = 11 ) 1s22s22p63s23p64s2 cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè ? - Nguyªn lÝ paoli GV: Sù ph©n bè electron trong nguyªn - Nguyªn lÝ v÷ng bÒn tö c¸c nguyªn tè phô thuéc vµo nguyªn - Qui t¾c Hund lÝ, qui t¾c nµo?Cho vÝ dô - TrËt tù c¸c møc n¨ng lîng Hoạt động 2 : GV: Tõ cÊu h×nh electron cña nguyªn tử các nguyên tố nêu cách xác định vị trí của nguyên tố đó trong BTH ? VÝ dô víi Z = 20 , Z= 24, Z = 28. Z = 20 1s22s22p63s23p64s2 Chu kú 4 nhãm IIA STT 20 Z = 24 1s22s22p63s23p63d54s1 Chu kú 4 nhãm VIB STT 24 Z = 28 1s22s22p63s23p63d84s2 Chu kú 4 nhãm VIIIB STT 28 x 8 Hoạt động 3 : a. Al0- 3e → Al3+ +5 +1 GV: C©n b»ng c¸c PTP¦ sau b»ng ph2N + 2 x 4e → 2N x 3 ¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron? 8 Al + 30 HNO3 → 8 Al(NO3)3 + 3 N2O a. Al + HNO3 → Al(NO3)3 + N2O + 15 H2O + H2 O b. b. FemOn + HNO3 → Fe(NO3)3 + n Fe+2n/m - (3n- 2m)e → n Fe3+ x 3 x (3nNO N+5 + 3e → N+2 + H2 O 2m) 3FemOn + (12n- 2m)HNO3 → c. Zn + HNO3 → Zn(NO3)3 + N2 + 3nFe(NO3)3 NH4NO3 + H2O + (3n- 2m)NO + (6n- m)H2O +5 x 2 Víi tØ lÖ mol N2 : NH4NO3 = 1:1 c. N + 8e → 2N-3 +5 0 x3 2N + 10e → N2 +5 -3 0 8N + 46e → 2N + 3N2 x 23 Zn0 - 2e → Zn+2 Hoạt động4 : 23Zn + 56HNO3 → 23Zn(NO3)3 + 3N2 GV: Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau: + 2NH4NO3 + 24H2O NaCl → Cl2 → HCl → SO2 * → S → H2S 2 NaCl + 2 H2O → 2 NaOH + Cl2 + H2 Níc Javen H2SO4 (Cã mµng ng¨n ) Cl2 + H2 → 2 HCl 2HCl + Na2SO3 → 2NaCl + SO2 + H2O SO2+ 2H2S → 3 S + 2H2O Hoạt động 5 : GV: §un nãng hçn hîp gåm 0,81g Al S + H2 → H2S SO2 + Br2 + H2O → H2SO4 + 2HBr vµ 0,8g S .Cho hçn hîp c¸c chÊt sau ph¶n øng t¸c dông víi dung dÞch HCl * HS suy nghÜ d. a. a.Tính thể tích khí thu đợc ở đktc nAl = 0,81/27 = 0,03 nS = 0,8/32 = 0,025 b. Cho khí thu đợc vào 25ml dung PTP¦ 2 Al + 3 S → Al2S3 (1) dÞch NaOH 15% D =1,28g/ml. TÝnh C 0,05/3 0,025 0,025/3 % cña c¸c chÊt trong dung dÞch sau Sau ph¶n øng (1) Al2S3 0,025/3 mol.

(3) ph¶n øng?. Al d 0,04/3 mol Al2S3 + 6 HCl → 2AlCl3 + 3 H2S (2) GV: H·y tÝnh sè mol c¸c chÊt ban ®Çu, 0,025/3 0,025 viÕt PTP¦? 2 Al + 6 HCl → 2AlCl3 + 3 H2 (3) GV: TÝnh sè mol c¸c chÊt sau ph¶n 0,04/3 mol 0,02 mol øng gi÷a Al víi S? ThÓ tÝch khÝ lµ: GV: H·y viÕt PTP¦ t¹o khÝ? tÝnh nKhÝ? V = 22,4(0,02 + 0,025) = 1,008 (l) GV: Khi cho khÝ vµo dung dÞch NaOH cã x¶y ra ph¶n øng kh«ng? b) nNaOH = 25x15x1,28/40x100= 0,12 GV: H·y viÕt PTP¦ vµ tÝnh sè mol 2 NaOH + H2S → Na2S + 2H2O (4) c¸c chÊt sau ph¶n øng? 0,12 0,025 0,025 GV: H·y khèi lîng dung dÞch sau ph¶n Sau (4): Na2S : 0,025mol NaOH d: ứng từ đó tính nồng của các chất trong 0,07mol dung dÞch sau ph¶n øng? mdd = 25x1,28 + 0,025x34 = 32,85g C% Na2S = 0,025x78/32,85x100% 5,9% C%NaOH = 0,07x40/32,85x100% 8,53% Hoạt động 6 V. bµi tËp vÒ nhµ 1. Một hỗn hợp gồm 8,8g Fe2O3 và một kim loại M hoá trị II (đứng sau hiđro trong dãy hoạt động hoá học) tác dụng vừa đủ với 75ml dung dịch HCl 2M. Cho hỗn hợp trên tác dụng với dung dịch H2SO4 đặc nóng thu đợc 1,68(l) khí B đktc. a. Xác định kim loại M? b. TÝnh % khèi lîng c¸c chÊt trong hçn hîp ®Çu. c. Cho B tác dụng vừa đủ với 16,8ml dung dịch NaOH 20%D= 1,25g/ml. Xác định khèi lîng c¸c chÊt sau ph¶n øng?. ch¬ng I. sù ®iÖn li. I- môc tiªu ch¬ng. 1. Kiến thức : Cho hoïc sinh hieåu - Các khái niệm về sự điện li , chất điện li , chất điện li mạnh , chất ñieän li yeáu - Cô cheá cuûa quaù trình ñieän li. - Khaùi nieäm veà axit , bazô theo Areâniut vaø Bronstet . - Sự điện li của nước , tích số ion của nước . - Đánh giá độ axit , độ kiềm của dd dựa vào [H+] vµ [OH-], pH của dung dòch . - Phản ứng trong dd chất điện li . 2. Kyõ naêng : - Rèn luyện kỹ năng thực hành : quan sát nhận xét và đánh giá . - Viết phương trình ion và ion rút gọn của các phản ứng xảy ra trong ddòch. - Dựa vào hằng số phân li axit , hằng số phân li bazơ để tính [H+] vµ [OH-] trong dung dòch ..

(4) Baøi 1. TiÕt 2. sù ®iÖn li. Ngµy so¹n: 24/8/2008. I. môc tiªu bµi d¹y. 1. Kiến thức : - Biết được các khái niệm về sự điện li , chất điện li . - Hiểu được các nguyên nhân tính dẫn điện của dung dịch chất điện li - Hiểu được cơ chế của quá trình điện li . 2. Kỹ năng : - Rèn luyện kỹ năng thực hành , so sánh , quan sát . - Reøn luyeän khaû naêng laäp luaän , logic . II- CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. - Dụng cụ : bộ dụng cụ chứng minh tính dẫn điện của dung dịch . - Hoá chất : NaCl, NaOH rắn, H2O cất , dd : rượu etilic , đường , glyxerol , HCl . - Tranh vÏ ( h×nh 1.2 ;1.3 SGK ) III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. - Trửùc quan, ẹaứm thoaùi, Neõu vaứ giaỷi quyeỏt vaỏn đề. IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Bài mới : -Tại sao có những dd dẫn điện và có những dd không dẫn ñieän ? -Các axit , bazơ , muối hoà tan trong nước xảy ra những hiện tượng gì ? Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 : GV: Laép heä thoáng thí nghieäm như hình 1.1 trang 04(Sgk).Hướng daãn hs laøm thí nghieäm GV: H·y quan saùt , nhaän xeùt vaø ruùt ra keát luaän?. Hoạt động 2 : GV: Taïi sao caùc dd axit , bazô , muối dẫn điện được ? GV: Doøng ñieän laø gì ? GV: Vaäy trong dd axit , bazô , muối có những hạt mang điện tích naøo ? GV: Sự điện li được biểu diễn baèng phöông trình ñieän li . GV : Híng dÉn häc sinh viÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li vÝ dô : Al2(SO4)3  2Al3+ + 3SO42GV : H·y viÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña c¸c chÊt sau : HNO3 , Ba(OH)2 , FeCl2 GV : Híng dÉn gäi tªn c¸c cation vaø anion . GV : Từ ví dơ trªn h·y suy ra caùch goïi teân caùc ion?. hoạt động của học sinh i. hiÖn tîng ®iÖn li. 1. Thí nghieäm * NaOH rắn , NaCl rắn , nước cất đèn không sáng * Dd HCl, dd NaOH, dd NaCl : đèn sáng - Chaát daãn ñieän : caùc dd axit , bazô ,muoái - Chất không dẫn điện : nước cất , NaOH khan , NaCl khan , các dd rượu etilic , đường , glyxerol. 2. Nguyeân nhaân tính daãn ñieän cuûa caùc dd axit , bazô vaø muoái trong nước - Là dòng chuyển dời có hướng cuûa caùc haït mang ñieän tích . - C¸c dung dÞch axit , bazô , muoái daãn ñieän laø do trong dung dÞch cuûa chuùng caùc ion di chuyÓn tù do Quá trình phân li các chất trong nước ra ion gọi là sự điện li . -Những chất tan trong nước phân li ra ion goïi laø chaát ñieän li HNO3  H+ + NO3Ba(OH)2  Ba2+ + 2OHFeCl2  Fe2+ + 2Cl 2+ 2+ Fe : ion saét (II) Ba : ion bari NO3- : ion nitrat Cl- : ion clorua * Ion döông : goïi laø cation.

(5) Hoạt động 3 : GV : Tại sao nước nguyên chất , NaCl raén khoâng daãn ñieän nhöng khi hoà tan NaCl vào nước dung dịch lại dẫn điện được ? GV : Vậy nước vai trò gì ? H·y vieát CTCT cuûa H2O ? GV : V× sao níc lµ mét ph©n tö ph©n cùc ? Hoạt động4 : GV : Ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa tinh theå NaCl ? GV : Khi cho NaCl vào nước ñieàu gì seõ xaûy ra ? GV : GV duøng hình veõ 1.3 trang 6 Sgk , phân tích , gợi ý cho hs . Từ đó hãy mô tả quá trình hoà tan NaCl tinh thÓ vµo níc ?. GV : Quá trình trên đợc bieồu dieón baèng phöông trình sau :. Hoạt động5 : GV : ë treân chuùng ta thaáy caùc phân tử có lk ion tan trong nước phaân li thaønh ion vaäy khi caùc phân tử có lk CHT khi tan trong nước có phân li thành ion khoâng ? phaân li nhö theá naøo ? GV : Hs neâu ñaëc ñieåm caáu taïo cña ph©n tö HCl? GV : H·y m« t¶ qu¸ tr×nh hoµ tan ph©n tö HCl vµo níc ? GV:V× sao dung dÞch HClï daãn ñieän? GV : V× sao c¸c dung dÞch rượu etilic , đường , glyxerol kh«ng dÉn đợc điện?. Teân = Cation + teân nguyeân toá . * Ion aâm : goïi laø anion Teân = Anion + teân goác axit töông øng . ii. c¬ chÕ cña qu¸ tr×nh ®iÖn li. 1. Cấu tạo phân tử nước O H H Để đơn giản biểu diễn : + liên kết CHT có cực , phân tử có daïng goùc , H2O lµ mét ph©n tö ph©n cùc 2. Quaù trình ñieän li cuûaNaCl trong nước -NaCl laø tinh theå ion , caùc ion Na + vaø Cl- liªn kÕt víi nhau bëi lùc hót tÜnh ®iÖn ⇒ kh«ng cã c¸c ion di chuyÓn tù do ⇒ NaCl tinh theå kh«ng dÉn ®iÖn. - Dưới tác dụng của các phân tử H2O phân cực , những ion Na+ và Clhút về chúng những phân tử H2O , quá trình tương tác giữa các phân tử H2O vaø caùc ion muoái laøm caùc ion Na+ vaø Cl- taùch ra khoûi tinh theå ñi vaøo dd .Trong dd NaCl coù caùc haït mang điện tích chuyển động tự do nên dẫn điện được . NaCl(dd)  Na+(dd) + Cl- (dd) - Trong dd ion Na+ vaø Cl- khoâng toàn tại độc lập mà kết hợp với các phân tử nước  gọi là hiện tượng hiđrat hoá. 3. Quaù trình ñieän li cuûa HCl trong nước H : Cl H – Cl liªn kÕt CHT , phân tử HCl phân cực Cực dương ở phía H , cực âm ở phía Cl Do sự tương tác giữa các phân tử phân cực H2O và HCl , phân tử HCl phaân li thaønh c¸c ion HCl  H+ + Cl-Dung dÞch HCl daãn ñieän v× trong dung dÞch caùc ion mang ®iÖn tr¸i dÊu di chuyÓn tù do. - Các phân tử rượu etilic , đường , glyxerol là những phân tử phân cực rất yếu nên dưới tác dụng của phân tử nước không phân li thành caùc ion . - Rửụùu etilic , ủửụứng , glyxerol đợc gọi là chÊt kh«ng ®iÖn li.. V. cñng cè: 1. Trêng hîp nµo sau ®©y kh«ng dÉn ®iÖn? A. KCl r¾n , khan B. Níc biÓn.

(6) C. Níc s«ng, suèi, ao, hå.. D. Dung dÞch KCl trong níc.. 2. Một học sinh hoà tan Na2O vào nớc thấy dung dịch thu đợc dẫn điện . Bạn kết luËn: ” Na2O là chất điện li “ Kết luận nh vậy đúng hay sai ? Tại sao? 3. Híng dÉn bµi tËp SGK- Bµi tËp vÒ nhµ. TiÕt 3. Baøi 2. ph©n lo¹i chÊt ®iÖn li. Ngµy so¹n:27/ 8/2008. I. môc tiªu bµi d¹y. 1. Kiến thức : - Biết được thế nào là độ điện li , cân bằng điện li . - Biết được thế nào là chất điện li mạnh , chất điện li yếu, ¶nh hëng của sự pha loãng đến độ điện li . - Vận dụng độ điện li để biết được chất điện li mạnh , chất điện li yeáu . - Dùng thực nghiệm để biết được chất điện li mạnh , chất điện li yếu vaø chaát khoâng ñieän li . II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. GV: Gi¸o ¸n, nghiªn cøu thªm tµi liÖu HS: Ôn tập lại các kiến thức đã học về chất điện li. III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Trực quan – đàm thoại – nêu vấn đề .. IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1.Bµi cò: * Sự điện li là gì ? chất điện li ? cho ví dụ và viết phương trình ñieän li ? * Nguyeân nhaân tính daãn ñieän cuûa caùc dd chaát ñieän li ? Neâu quaù trình ñieän li 2. Bài mới : cuûa NaCl trong nước ? Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 : GV: Khi thö tÝnh dÉn ®iÖn 2dd HCl 0,1M vµ dd CH3COOH 0,01M th× dd HCl 0,1M bóng đèn sáng rõ hụn dd CH3COOH 0,1M. Từ đó có kết luận gì về 2 dd đó? Hoạt động 2 : GV: Để chỉ mức độ phân li của các chất điện li người ta dùng đại lượng độ điện li GV: H·y viết biểu thức tÝnh độ ủieọn li α ? Tìm khoảng xác định cña α ? GV: Hoà tan 100 phân tử chất A trong nước , có 85 phân tử. hoạt động của học sinh i. độ điện li. 1. Thí nghieäm - Caùc chaát khaùc nhau coù khaû naêng phaân li khaùc nhau .  HCl phaân li maïnh hôn CH3COOH 2. Độ điện li : - Độ điện li  của một chất điện li là tỉ số của số phân tử phân li ra ion (n) và tổng số phân tử hoà tan (no) n  = no với 0    1. - Khi  = 0 : chaát khoâng ñieän li.

(7) chất đó phân li ra thành ion . Tính ? Hoạt động 3 : GV: Theá naøo laø chaát ñieän li maïnh?. - Chaát ñieän li: 0 <   1  = 85/100 = 0,85 hay 85%. Hoạt động 4 GV: Theá naøo laø chaát ñieän li yếu ? độ điện li của chất điện li yếu nằm trong khoảng nào ?. 2. Chaát ñieän li yeáu : - Là chất khi tan trong nước chỉ có một phần số phân tử hoà tan phân li thaønh ion , phaàn coøn laïi vaãn toàn tại dưới dạng phân tử trong dung dÞch . 0<<1 ChÊt ®iÖn li yÕu goàm : caùc axit yeáu , bazô yeáu, mét sè muoái . H2S , CH3COOH , Fe(OH)2 , Mg(OH)2 - Trong phöông trình ñieän li duøng muõi teân hai chieàu D . - Mũi tên hai chiều D cho biết đó laø quaù trình thuaän nghòch CH3COOH D H+ + CH3COOH2S D H+ + HSa. Caân baèng ñieän li : - Quá trình thuận nghịch sẽ đạt tới trạng thái cân bằng , đó là cân bằng động . - Caân baèng ñieän li cuõng laø caân bằng động , tuân theo nguyên lý Lôsatôlieâ .. ii. chÊt ®iÖn li m¹nh vµ chÊt ®iÖn li yÕu. 1. Chaát ñieän li maïnh : -Là chất khi tan trong nước các phân GV: Chất điện li mạnh có độ ñieän li naèm trong kho¶ng naøo ? tử hoà tan đều phân li ra ion .  = 1 GV: Vieát phöông trình ñieän li cña - Phöông trình ñieän li cuûa chaát ñieän li mạnh được biểu diễn bằng mũi c¸c chÊt sau? teân  + HNO3  H + NO3GV: Nh÷ng chÊt nµo lµ chÊt ®iÖn li m¹nh? Cho vÝ dô NaOH  Na+ + OHGV: Dựa vào phương trình điện NaCl  Na+ + ClChÊt ®iƯn li m¹nh : axit m¹nh, baz¬ m¹nh, li coù theå tÝnh [ion] trong dung hÇu hÕt c¸c muèi tan. dÞch. nA GV: H·y tính được nồng độ [A] = ion A cuûa caùc ion coù trong dd Na2CO3 Vdd 0,1M; dd KNO3 0,1M ? Na2CO3  2Na+ + CO320,1M 0,2M 0,1M + KNO3  K + NO30,1M 0,1M 0,1M. GV: Nh÷ng chÊt nµo lµ chÊt ®iÖn li yÕu? Cho vÝ dô.. GV: Vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc chaát sau ? Hoạt động 5 : GV : §aëc tröng cuûa quaù trình thuaän nghòch laø gì ? GV : Vaäy caân baèng ñieän li laø gì ? GV : Sự điện li của chất điện li yếu có đầy đủ đặc trưng cuûa quaù trình thuaän nghòch . GV : Viết biểu thức tính hằng soá ñieän li cuûa CH3COOH ? GV : K phụ thuộc vào những yeáu toá naøo ? GV: Khi pha loãng độ điện li cuûa caùc chaát taêng hay gi¶m ? GV : Tại sao khi pha loãng độ ñieän li cuûa caùc chaát taêng ?. - Khi quaù trình ñieän li cuûa chaát ñieän li đạt đến trạng thái cân bằng gọi laø caân baèng ñieän li . CH3COOH D H+ + CH3COO[ H  ][CH 3COO  ] K = [CH 3COOH ]. K phụ thuộc vào nhiệt độ, b¶n chÊt chÊt ®iÖn li. b. Aûnh hưởng của sự pha loãng đến độ điện li : dd CH3COOH 0,1Mù  = 1,32% dd CH3COOH 0,043M  = 2%.

(8) dd CH3COOH 0,01M  = 4,11% Do khi pha lo·ng kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ion t¨ng, Ýt va ch¹m t¹o ph©n tö ban ®Çu. Sù pha loãng không ảnh hởng đến sự điện li cña c¸c chÊt. Hoạt động6 V. cñng cè * CẪn bÍng sau tổn tỈi trong dung dÞch: HNO2  H+ + NO2ườ Ẽiện li cũa HNO2 thay Ẽỗi nh thế nẾo ? Khi a) Nhá vµo vµi giät dd HCl b) Pha lo·ng dung dÞch c) Nhá vµo vµi giät dd NaOH * Híng dÉn bµi tËp SGK- Bµi tËp vÒ nhµ. TiÕt 4,5. Baøi 3. axit- baz¬ - muèi. I . môc tiªu bµi d¹y. Ngµy so¹n: 7/ 9/2008. 1. Kiến thức : Bieỏt đợc: - §Þnh nghÜa: axit , bazô, hi®roxit lìng tÝnh vµ muèi theo thuyeát Areâniut. - Axit nhiÒu nÊc, baz¬ nhiÒu nÊc. - §Þnh nghÜa: axit , bazô theo thuyÕt Bronstet, haèng soá phaân li axit , haèng soá phaân li bazô . - Sự phân li của muối . 2. Kyõ naêng : - Vân dụng lý thuyết axit , bazơ của Arêniut và Bronsted để phân biệt được axit , bazơ , lưỡng tính và trung tính . - Bieát vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc muoái . -ViÕt biÓu thøc haèng soá phaân li axit , haèng soá phaân li bazô cho mét sè trêng hîp - Dựa vào hằng số phân li axit , hằng số phân li bazơ để tính [H+] vµ [OH-] trong dung dÞch .Gi¶i mét sè bµi tËp kh¸c cã néi dung liªn quan. II. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Quy nạp – trực quan – đàm thoại .. III. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. - Dụng cụ : ống nghiệm , giá đỡ - Hoá chất : dd NaOH , ZnCl2 , HCl , NH3 , quỳ tím . IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y.

(9) 1. Bµi cò * Theá naøo laø chaát ñieän li maïnh ? chaát ñòeân li yeáu ? cho ví duï ? * Tính [ion] các ion có trong dd khi hoà tan HA 0,1M vào nước biết  = 1,5% 2. Bài mới : Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 : GV: Vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc chÊt sau : HCl , CH3COOH ? C¸c dung dịch trên có đặc điểm gì chung?. hoạt động của học sinh i. axit vµ baz¬ theo thuyÕt arªniut. 1. Ñònh nghóa : HCl  H+ + ClCH3COOH D H+ + CH3COOGV: ThÕ nµo lµ axit theo Areâniut? Các dung dịch axit đều có cation H+ * Axit : Là chất khi tan trong nước GV: Vieát phöông trình ñieän li cuûa phaân li ra cation H+. caùc chÊt sau : KOH , Ba(OH)2 ? C¸c KOH  K+ + OHdung dịch đó có đặc điểm gì chung? Ba(OH)2  Ba2+ + 2OHCác dung dịch bazơ đều có cation OH* Bazụ : Laứ chaỏt khi tan trong nửụực GV: ThÕ nµo lµ baz¬ theo Areâniut? phaân li ra ion OH- . GV: Tính chaát chung cuûa dd axit, dd Do caùc ion H+ vaø OH- quyeát ñònh bazô laø do ion naøo quyeát ñònh ? 2. Axit nhieàu naác , bazô nhieàu naác Hoạt động 2 : a. Axit nhieàu naác : GV: So saùnh phöông trình ñieän li - Caùc axit chæ phaân li ra moät ion H+ cuûa HCl vaø H2SO4 ? goïi laø axit moät naác . HCl , HNO3 , CH3COOH - Các axit mà một phân tử phân GV: Caùc axit nhieàu naác phaân li li nhieàu naác ra ion H+ goïi laø axit lần lượt theo từng nấc . nhieàu naác .H3PO4 , H2SO3, H2SO4 , GV: Híng dÉn HS vieát phöông trình H3PO3... phân li từng nấc của H2SO4 .Lu ý H2SO4  H+ + HSO4chØ cã nấc thứ nhất là điện li HSO4- D H+ + SO42hoàn toàn b. Bazô nhieàu naác : GV: Từ khái niệm axit 1 nấc và - Các bazơ mà mỗi phân tử chỉ axit nhieàu naác ruùt ra khaùi nieäm phaân li moät naác ra ion OH- goïi laø veà bazô 1 naác vaø bazô nhieàu bazô 1 naác . naác .Vieát phöông trình phaân li cuûa NaOH , KOH NaOH ? KOH  K+ + OHGV: Híng dÉn HS viết phượng trình - Các bazơ mà mỗi phân tử phân phân li từng nấc của Ba(OH)2 li nhie à u naác ra ion OH- goïi laø bazô GV: Ba(OH)2 chØ cã nấc thứ nhất nhieàu naác . là điện li hoàn toàn. Nhng cã thĨ Ba(OH)2  Ba(OH)+ + OHcoi Ba(OH)2 ph©n li hoµn toµn c¶ hai Ba(OH)+ D Ba2+ + OHnÊc. Ba(OH)2  Ba(OH)+ + OH3. Hiđrôxit lưỡng tính : Ba(OH)+  Ba2+ + OHHiện tượng : Hoạt động 3 : kết tủa cả 2 ống đều tan ra GV : Hs tiÕn hµnh thÝ nghiÖm :Nhoû Kết luận : Zn(OH)2 vừa tác từ từ dd NaOH vào dd ZnCl2 đến dụng được với axit , vừa tác khi keát tuûa khoâng xuaát hieän dụng được với bazơ thêm n÷a. Quan s¸t hiƯn tượng và Là chất khi tan trong nước vừa có giaûi thích? thể phân li như axit vừa có thể Chia keát tuûa laøm 2 phaàn : * Phaàn I : cho theâm vaøi gioït axit . phaân li nhö bazô . * Phaàn II : cho theâm kieàm vaøo . Zn(OH)2 D Zn2+ + 2OHGV : Zn(OH)2 đợc gọi là hiủroõxit Zn(OH)2 D ZnO22- + 2H+ lưỡng tính. VËy thÕ nµo lµ hi®roxit l- - Một số hiđrôxit lưỡng tính ìng tÝnh? thường gặp : GV: Híng daãn HS vieát phöông trình Al(OH)3 , Zn(OH)2 , Pb(OH)2 , Cr(OH)3 phaân li cuûa Zn(OH)2 theo kieåu axit , Sn(OH)2 , Be(OH)2.

(10) vaø bazô .. -Là những chất ít tan trong nước , coù tính axit , tính bazô yeáu .. GV : Cã thĨ viết các hiđrôxit dưới dạng công thức axit : Zn(OH)2  H2ZnO2 Pb(OH)2  H2PbO2 Al(OH)3  HAlO2.H2O. ii. kh¸i niÖm axit vµ baz¬ theo thuyÕt bronstet. 1. Ñònh nghóa : Dd NH3 coù tính bazô Hoạt động 4 : GV: Nhuùng moät maãu quyø tím NH3 + H2O D NH4+ + OHvaøo dd NH3 quú tÝm cã mµu xanh cã Axit là những chất nhường proton kÕt luËn g× vÒ dd NH3? H+ . GV: Híng dÉn HS vieát phöông trình Bazơ là những chất nhận Proton điện li của NH3 trong nước . H+ GV: Theo Bronstet NH3 đóng vai trò là CH3COOH + H2OD H3O+ +CH3COObazơ, H2O đóng vai trò là axit. Vậy theo Ax bz ax bz Bronstet thÕ nµo lµ axit, baz¬? Chất lưỡng tính : Là chất vừa có khả năng cho Proton vừa có GV: H·y xaùc ñònh vai trß cña NH3, khaû naêng nhaän proton H+ H2O NH4+ , OH- trong c¸c ph¶n øng HCO3- + H2O D H3O+ + CO32trªn? HCO3- + H2O D H2CO3 + OHGV: Híng dÉn HS viết phương trình HCO3- là chất lưỡng tính . Keát luaän : điện li của HCO3- trong nước . Nước là chất lưỡng tính . GV: VËy theo bronstet axit, baz¬ cã thĨ Axit và bazơ có thể là phân tử hoặc ion. lµ chÊt nh thÕ nµo? 2. Öu ñieåm cuûa thuyeát Bronsted : Thuyeát Bronsted toång quaùt hôn , noù aùp duïng cho baát kyø dung moâi. Theo Bronstet giải thích đợc NH3 là một GV: H·y so s¸nh u nhîc ®iÓm gi÷a baz¬ . Nhng theo Areâniut th× NH3 thuyÕt Bronstet víi thuyÕt Areniut? kh«ng ph¶i lµ baz¬. V. cñng cè 1. Theo Br«nstet cã bao nhiªu ion trong sè c¸c ion sau lµ baz¬: Na+, Cl-, CO32-, HCO3-, CH3COO -, NH4+, S 2-, PO43-? A. 5 B. 6 C. 3 D. 4 2. D·y gåm c¸c chÊt võa t¸c dông víi dd kiÒm, võa t¸c dông víi dd axit lµ: A. NaHCO3, Zn(OH)2, CH3COONH4. B. Al(OH)3, ZnO, NH4Cl. C. Ba(OH)2, AlCl3, ZnO. D. Mg(OH)2, FeO, KOH. 3. Híng dÉn bµi tËp SGK- Bµi tËp vÒ nhµ. TiÕt 5. Bµi 3. axit- baz¬ - muèi (tiÕp). I. tiÕn tr×nh bµi d¹y. Ngµy so¹n: 8/ 9/2008. 1. Bµi cò * Ñònh nghóa axit , bazô theo thuyeát Areâniut ? cho ví duï ? *Thế nào là hiđrôxit lưỡng tính ?viết phương trình điện li của Al(OH)3, 2. Bài mới : Zn(OH)2? Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 : GV: H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph©n li cña. hoạt động của học sinh iii. h»ng sè ph©n li axit vµ baz¬. 1. Haèng soá phaân li axit :.

(11) CH3COOH theo Bronstet vµ Areniut ? CH3COOH + H2O D H3O++ CH3COO – TÝnh KCB cña ph¶n øng? [ H 3O  ][CH 3COO  ] GV: Vì H2O laø dung moâi , trong dd loãng [H2O] được coi là hằng Kcb = [CH 3COOH ][ H 2O] soá .   GV: Ka ë (1) vµ (2) cã gi¸ trÞ nh nhau đợc gọi là hằng số phân li axit.. GV: KCB phô thuéc nh÷ng yÕu tè nµo?. [ H 3O ][CH 3COO ] Kcb[H2O] = [CH 3COOH ] = Ka (1). CH3COOH D H+ + CH3COO-. [ H  ][CH 3COO  ] Ka = [CH 3COOH ] (2). Ka laø haèng soá phaân li axit , chæ phuï thuoäc vaøo nhieät ñé vµ b¶n chÊt axit . Giá trị Ka càng nhỏ , lực axit của Hoạt động 2 : chuùng caøng yeáu . GV: Bằng cách tương tự h·y viết 2. Hằng số phân li bazơ : biÓu thøc tÝnh haèng soá phaân li NH3 + H2O D NH4+ + OHcuûa bazô NH3? [ NH 4  ][OH  ] GV: Kb phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? Kc = [ NH 3 ][ H 2O] [ NH 4  ][OH  ] [ NH 3 ] Kb = Kc[H2O]=. Hoạt động 3 : Giá trị Kb càng nhỏ, lực bazơ của nó GV: Các dung dịch trên có đặc điểm caứng yeỏu . gì chung? Từ đó rút ra muoỏi laứ gỡ ? iv. muối 1. Ñònh nghóa : (NH4)2SO4  2NH4+ + SO42NaHCO3  Na+ + HCO3Muối là hợp chất khi tan trong nước phân li ra cation kim loại ( hoặc NH4+) GV: NaH2PO2, K2SO4 gäi lµ muèi vaø anion goác axit . trung hoµ, vËy thÕ nµo lµ muoái trung NaH2PO2  Na+ + H2PO2hoà ? K2SO4  2K+ + SO42- Muối trung hoà :lµ muèi mµ gèc axit GV: H·y lÊy mét sè vÝ dô vÒ muèi khoâng coøn hiñro cã kh¶ n¨ng ph©n li ra trung hoµ? cation H+ GV: NaHSO4 gäi lµ muèi axit, vËy VD: NaCl , Na2CO3 , (NH4)2SO4 , Na2S … thÕ nµo lµ muoái axit ? Cho vÝ dô ? NaHSO4  Na+ + HSO4HSO4- D H+ + SO42- Muoái axit :lµ muèi mµ gèc axit coøn GV: Ngoµi ra cßn cã mét sè lo¹i hiñro cã kh¶ n¨ng ph©n li ra cation H+ muèi kh¸c: Muèi kÐp, Muèi phøc NaHCO3, NaH2PO4 , NaHSO4 , NaHSO3, Na2HPO4 , NaHS … GV: Híng dÉn HS viÕt ph¬ng tr×nh Muoái keùp : NaCl.KCl , KCl.MgCl2.6H2O ®iÖn li cña c¸c muèi trªn NaCl.KCl  Na+ + K+ + 2ClMuèi Phức chất : [Ag(NH3)]Cl , [Cu(NH3)4 ]SO4 … Hoạt động 4 : [Cu(NH3)4 ]SO4  [Cu(NH3)4]2+ + SO42[Cu(NH3)4]2+ D Cu2+ + 4NH3 GV: Thùc tÕ cã thÓ nãi: “ Mäi chÊt 2. Sự điện li của muối trong nước : đều tan dù ít hay nhiều” GV: H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph©n li cđa - Hầu hết các muối phân li hoàn toàn c¸c muèi sau: K2SO4, NaHSO3, [Ag(NH3)2]Cl ? K2SO4  2K+ + SO42NaHSO3  Na+ + HSO3HSO3- D H+ + SO32[Ag(NH3)2]Cl  [Ag(NH3)2]+ + Cl[Ag(NH3)2]+ D Ag+ + 2NH3 * Lưu ý : Một số muối được coi là.

(12) không tan thực tế vẫn tan với một lượng nhỏ . Phần tan rất nhỏ đó ñieän li hoµn toµn : AgCl, BaSO4. Hoạt động 5 II. cñng cè * Các ion và phân tử sau là axit , bazơ , trung tính hay lưỡng tính : NH4+ , S2- , HI , H2S , HPO42- , CH3COO- ? giaûi thích ? * Baøi taäp veà nhaø : 9,10 / 17 SGK 1.8  1.10 SBT. TiÕt 6. Sù ®iÖn li cña níc - pH. ChÊt chØ thÞ axit-baz¬. Baøi 4. Ngµy so¹n: 10/ 9/2008 I . môc tiªu bµi d¹y. 1. Kiến thức : -Biết được sự điện li của nước -Biết được tích số ion của nước và ý nghĩa của đại lượng này . -Bieỏt ủửụùc khaựi nieọm veà pH , định nghĩa môi trờng axit, môi trờng trung tính vµ m«i trêng kiÒm. -Biết được chất chỉ thị axit -bazơ :Quú tÝm, phenolphtaleinvµ giÊy chØ thÞ v¹n n¨ng 2. Kyõ naêng : -Vận dụng tích số ion của nước để xác định [H+] và [OH-] trong dung dòch . -Biết đánh giá độ axit , bazơ của dung dịch dựa vào [H+] và [OH-] , pH vaø pOH -Biết sử dụng một số chất chỉ thị axit , bazơ để xác định tính axit , kieàm cuûa dung dòch . II. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Trực quan – đàm thoại – nêu vấn đề. III. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. GV: Gi¸o ¸n, nghiªn cøu thªm tµi liÖu HS : ¤n tËp l¹i tÝnh chÊt cña qu× tÝm, phenolphtalein. IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Bµi cò Trong sè. * Cho biết theo Bronstet ion nào là axit ? bazơ ? lưỡng tính ?. c¸c ion sau CH3COO- , SO32- , HSO3- , Zn2+ . Giaûi thích? 2 Bài mới : pH là gì ? dựa vào đâu để tính pH ? ta nghiên cứu bài mới . Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 : GV: H·y bieåu dieãn quaù trình ñieän li cuûa H2O theo thuyeát Areâniut vaø Bronsted ? GV: Hai caùch vieát naøy cho những kÕt quả giống nhau , để đơn giản chọn cách viết thứ nhaát .. hoạt động của học sinh i. níc lµ chÊt ®iÖn li rÊt yÕu. 1. Sự điện li của nước : Areâniut : H2O D H+ + OH- (1) Bronsted: H2O + H2O D H3O + OH- (2). 2. Tích số ion của nước :.

(13) Hoạt động 2 GV: H·y viết biểu thức tính haèng soá caân baèng ? GV: H2O có độ ủieọn li raỏt nhỏ nên [H2O] coi như không đổi KH2O=KC[H2O] =const GV: Dựa vào cân bằng (1) và KH2O tính [H+] vaø [OH-] ? GV: ë 250C cã thÓ coi KH2O lµ h»ng sè trong tÊt c¶ dung dÞch lo·ng c¸c chÊt kh¸c nhau GV: Nước là môi trường trung tính. VËy môi trường trung tính là môi trường nh thÕ nµo? Hoạt động 3 : GV: Neáu bieát [H+] trong dd cã biết được [OH-] hay kh«ng? Cho ví dụ GV: H+ do H2O D H+ + OHkhông đáng kể nên coi lợng H+ trong dd chØ do HCl t¹o ra. GV: Neáu theâm axit vaøo dd , caân baèng (1) chuyeån dòch theo hướng nào ? GV: Để KH2O không đổi thì [OH-] biến đổi như thế nào ? GV: Môi trờng axit có đặc điểm gì? GV: Neáu bieát [OH-] trong dd cã biết được [H+] kh«ng? Ví duï :dd NaOH 0,01M GV: OH- do H2O D H+ + OH- kh«ng đáng kể nên coi lợng OH- trong dd chØ do NaOH t¹o ra. GV: ThÕ nµo lµ m«i trêng baz¬? GV: Độ axit và độ kiềm của dd có thể đánh giá bằng [H+] Hoạt động 4 : GV: pH laø gì ?. [ H  ][OH  ] Kc = [ H 2O] (1). Kc [H2O] = [H+][OH-] = KH2O KH2O gäi lµ tÝch sè ion cña níc. Ở 25°C : KH2O = 10-14 [H+] = [ OH- ] = 10-7 mol/lit KH2O = 10-14 = [H+][OH-] Môi trường trung tính là môi trường trong đó : [H+] = [OH-] = 10-7M 3. Ý nghĩa tích số ion của nước : a. Môi trường axit : HCl  H+ + Cl0,01M 0,01M 0,01M [H+] = 0,01M =10-2M => [OH-]=10-12 M - Do [H+] taêng leân neân caân baèng (1) chuyeån dòch theo chieàu nghòch -Vì KH2O không đổi nên [OH- ] phải giaûm + Môi trường axit là môi trường trong đó [H+] > [OH-] Hay : [H+] > 10-7M b. Môi trường kiềm : NaOH  Na+ + OH0,01M 0,01M 0,01M [OH-] = 0,01M =10-2M =>[H+] = 10-12 M + Là môi trường trong đó [H+]< [OH-] hay [H+] < 10-7M - Môi trường axit : [H+] > 10-7M - Môi trường kiềm : [H+] < 107M - Môi trường trung tính : [H+] = 107M ii.kh¸i niÖm vÒ pH . ChÊt chØ thÞ axit-baz¬. GV: Dd axit , kieàm , trung tính coù pH laø bao nhieâu ? GV: H··y cho biÕt ý nghÜa cña thang pH? GV: Hãy cho biết sự thay đổi màu cña qu× tÝm, phenolphtalein m«i trêng axit , kieàm , trung tính? GV: Hs nghiên cứu ý nghĩa của pH trong thực tế . GV: Muốn xác định pH người ta. 1/ Khaùi nieäm veà pH pH là thớc đo nồng độ H+ hay OH[H+] = 10-a M thì pH = a Hay pH = -lg [H+] [OH-] = 10-b M th× pOH = b Hay pOH = -lg [OH-] a + b = 14 - Môi trường axit : pH < 7 - Môi trường bazơ : pH > 7 - Môi trường trung tính : pH=7 Thang pH: SGK pH cµng lín ⇒ Baz¬ cµng m¹nh pH cµng nhá ⇒ Axit cµng m¹nh. 2. Chaát chæ thò axit , bazô Chaát chæ thò axit , bazô chæ cho pheùp xác định giá trị pH gần đúng ..

(14) Moâi duøngAxit maùy ñoTrung pH . tính kieàm trường Quyø §á tím Xanh. Chất chỉ thị vạn năng có màu thay đổi theo tõng gi¸ trÞ cña pH. Hoạt động 5 V. cñng cè. * Chän c©u tr¶ lêi sai trong sè c¸c c©u sau ®©y? A. Giá trị pH tăng thì độ axit tăng. B. [H+] tăng thì độ axit tăng. C. Dung dịch pH < 7 làm quì tím hoá đỏ. D. Dung dịch có pH= 7 trung tính * ChØ ra c©u tr¶ lêi sai trong sè c¸c c©u sau? A. [H+] = 10a th× pH = a B. pH = - lg[H+] C. pH + pOH =14 D. [H+] [OH-] = 10-14 * Baøi taäp veà nhaø : SGK - BTVN. TiÕt 7. Baøi 5. LuyÖn tËp Axit - Baz¬ vµ muèi. Ngµy so¹n: 12/ 9/2008. I . môc tiªu bµi d¹y. - Cuûng coá khaùi nieäm axit , bazô theo thuyeát Areâniut vaø thuyeát Bronsted . - Củng cố các khái niệm về chất lưỡng tính , muối . - YÙ nghóa cuûa haèng soá phaân li axit , haèng soá phaân li bazô , tích soá ion của nước - Reøn luyeän kyõ naêng tính pH cuûa dd axit , bazô . - Vận dụng thuyết axit , bazơ của Arêniut và Bronsted để xác định tính axit , bazơ hay lưỡng tính . - Vận dụng biểu thức tính hằng số ph©n li axit , hằng số phân li bazơ , tích số ion của nước , để tính nồng độ của H+ và OH- . - Sử dụng chất chỉ thị axit , bazơ để xác định môi trường của dd các chaát - Giải được các bài toán có liên quan đến pH II. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Đàm thoại – nêu và giải quyết vấn đề III. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. GV: ChuÈn bÞ mét heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp HS: ¤n tËp tríc ë nhµ. IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Bài mới :. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 : GV: Nêu lên một hệ thống câu để HS suy nghÜ tr¶ lêi? - ThÕ nµo lµ Axit theo Areâniut ? theo Bronsted ? cho ví duï ? - ThÕ nµo lµ Bazô theo Areâniut ? theo Bronsted ? cho ví duï ? - Chất lưỡng tính là gì ? cho ví. hoạt động của học sinh i. kiÕn thøc cÇn nhí. Hs thaûo luaän ®a ra c©u tr¶ lêi. GV bæ sung nh÷ng thiÕu sãt cña HS. HA D H+ + A-.

(15) duï ? -Muối là gì ? có mấy loại ?cho ví duï ? - Viết biểu thức tính hằng số phaân li axit cuûa HA vaø haèng soá phaân li bazô cuûa S2- ? - Cho bieát yù nghóa vaø ñaëc ñieåm cuûa haèng soá naøy ? - Tích số ion của nước là gì ? ý nghĩa của tích số ion của nước ? - Môi trường của dd được đánh giadựa vào nồng độ H+ và pH nhö theá naøo ? - Chất chỉ thị nào thường được dùng để xác định môi trường của dd ? Màu của chúng thay đổi nhö theá naøo ?. [ H  ][ A ] Ka = [ HA]. S2- + H2O D. HS- + OH-. [ HS  ][OH  ] [S 2 ] Kb =. [H+][OH-] = 10-14 - Qu× tÝm. - ChÊt chØ thÞ v¹n n¨ng. - Phªnolphtalªin.. II. BAØI TAÄP HClO D H+ + ClO-. Hoạt động 2 : [ H  ][ClO- ] Bài 1 :Viết các biểu thức hằng soá phaân ly axít Ka vaø haèng soá Ka = [ HClO] phaân li bazô Kb cuûa caùc axít vaø bazô sau : HClO , CH3COO-, HNO2 , CH3-COO- + H2O D CH3COOH + OH NH4+. GV: Xác định axit, bazơ và viết phơng tr×nh ph©n li cña chóng?. [ H  ][CH 3COO  ] Ka = [CH 3COOH ]. HNO2 D H+ NO2-. [H  ][NO -2 ] Ka = [HNO 2 ]. NH4+ + H2O D NH3 + H3O+ [ NH 4  ][OH  ] [ NH 3 ] Kb =. GV: Baøi 2 :Cho 100 ml dd axit HCl cã pH = 3. Cần thêm bao nhiêu ml nớc để * nHCl = 0,1x 10-3 = 10-4 = nH+ đợc dd có pH = 4 ? GV: TÝnh nHCl , Vdd , nH+ tríc vµ sau Sau khi thªm 4 níc vµo : 10 ph¶n øng? GV: V  0,1 = 10-4 + Baøi 3 : Trén v (l) dung dÞch KOH 0,32 [H ] = M với v (l) dung dịch HCl 0,3 M đợc ⇒ V = 0,9 (l) = 900 ml dung dÞch A. Tính pH cña dung dÞch * nHCl = 0,3V mol nNaOH = 0,32V mol A? H+ + OH- = H2O GV: Xác định các chất d sau phản Sau phản ứng OH d: ứng ? Tính nồng độ của chúng ? Từ đó 0,32V -0,3V = 0,02V 0, 02V t×m pH? Baøi 4 :TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HCl cã [OH-] = 0, 02 = 0,01 = 10-2 pH = 2 cần để trung hoà 10 ml dung pOH = 2 => pH = 12 dÞch hçn hîp NaOH 0,1 M vµ Ba(OH)2 => * H+ + OH- = H2O 0,05M ? GV: H·y tÝnh nOH- , viÕt ph¬ng tr×nh  nOH- =0,01x(0,1+0,05x2)=0,002 = ph¶n øng? nH+ d =? Vdd =? nH+ pH = 2  [H+] = 10-2 =0,01 0, 002  Vdd = 0, 01 = 0,2(l) = 200ml. V. bµi tËp vÒ nhµ..

(16) Baøi 1 : Dung dòch axit formic 0,007M coù pH = 3,0 . a. Tính độ điện li của axit formic trong dung dịch đó ? b.nếu hoà tan thêm 0,001mol HCl vào 1 lit dd đó thì độ điện li của axit formic taêng hay giaûm ? giaûi thích ? Baøi 2 : Theo ñònh nghóa cuûa Bronsted , caùc ion : Na+, NH4+, CO32-, CH3COO-, HSO4- , K+ , Cl- , HCO3- là các bazơ , lưỡng tính hay trung tính . trên cơ sở đó dự đoán các dd của từng chất cho dưới đây sẽ có pH nhỏ hơn , lớn hơn hay bằng 7 Na2CO3, KCl , CH3COONa , NH4Cl , NaHSO4 ? Bài 3 : Hoà tan 6g CH3COOH vào nước để được 1 lit dung dịch có Ka = 1,8 .10-5 a. tính nồng độ mol/lit của ion H+ và tính pH của dung dịch ? b.Tớnh độ li  ? c.Theâm vaøo dd treân 0,45 mol NaCH3COO,tính pH cuûa dd cuoái bieát V không đổi.. TiÕt 8,9,10. phản ứng trao đổi ion trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li (tiÕt 1). Bµi 6. I- môc tiªu bµi d¹y. Ngµy so¹n: 16/9/2008. 1. Kiến thức: Hiểu đợc: - B¶n chÊt cña ph¶n øng x¶y ra trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li lµ ph¶n øng gi÷a c¸c ion. - Để xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li phải có ít nhÊt mét trong c¸c ®iÒu kiÖn. + T¹o thµnh chÊt kÕt tña. + T¹o thµnh chÊt ®iÖn li yÕu. + T¹o thµnh chÊt khÝ. 2. KÜ n¨ng: - Quan sát hiện tợng thí nghiệm để biết có phản ứng hoá học xảy - Dự đoán đợc kết quả phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li. - Viết đợc phơng trình ion đầy đủ và phơng trình ion rút gọn. - Làm đợc một số dạng bài tập liên quan.. II- CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. GV : Chuẩn bị mỗi nhóm HS ống nghiệm đựng các dd BaCl2, dd H2SO4, dd Na2CO3, dd NaOH, dd phenolphtalein ..

(17) HS : Ôn lại các kiến thức về phản ứng trao đổi, chất điện li, sự điện li.. III- ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. - Đàm thoại, vấn đáp, Nêu vấn đề.. IV - tiÕn tr×nh bµi d¹y. Bµi cò : - Hoµn thµnh c¸c ph¬ng tr×nh sau. AgNO3 + NaCl  NaOH + CuSO4  Na2S + HCl  NaOH + HCl  - H·y cho biÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng trªn thuéc lo¹i ph¶n øng nµo? - Các chất phản ứng thuộc loại chất nào đã học ở lớp 11? Trong dung dịch chóng tån t¹i ë d¹ng nµo? Bµi míi: Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 GV: H·y tiÕn hµnh thÝ nghiÖm nªu hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng? GV:Khi viÕt PT ion th× c¸c chÊt kÕt tña, chÊt khÝ, níc vµ chÊt ®iÖn li yÕu gi÷ nguyªn ë d¹ng ph©n tö. GV:H·y nªu b¶n chÊt cña ph¶n øng trªn? GV: Muèn ®iÒu chÕ BaSO4 ta lµm thÕ nµo? Hoạt động 2 GV: H·y tiÕn hµnh thÝ nghiÖm nªu hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng?. Hoạt động của học sinh. I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li. 1. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt kÕt tña. ThÝ nghiÖm: Cho dung dÞch BaCl2 t¸c dông víi dung dÞch H2SO4. Gi¶i thÝch: BaCl2 + H2SO4  BaSO4 + 2 HCl Ba2+ +2Cl- + 2H+ + SO42 BaSO4+ 2H+ + 2ClPh¬ng tr×nh ion rót gän: Ba2+ + SO42-  BaSO4 Muèn ®iÒu chÕ BaSO4 cÇn trén hai dung dÞch mét dung dÞch chøa ion Ba2+vµ mét dung dÞch chøa ion SO422. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt ®iÖn li yÕu. a. Ph¶n øng t¹o thµnh níc. ThÝ nghiÖm: Cho tõ tõ dung dÞch H2SO4 t¸c dông víi dung dÞch NaOH cã chøa vµi giät dung dÞch phenolphtalein. Gi¶i thÝch: NaOH + H2SO4 Na2SO4 + H2O 2Na++2OH-+2H++SO42-2Na++SO42-+ H2O H+ + OH-  H2O Mg(OH)2 + 2HCl  MgCl2 + 2H2O Mg(OH)2 +2H+ + 2Cl-  Mg2+ + 2Cl- + 2H2O Mg(OH)2 + 2H+ Mg2+ + 2H2O. GV: H·y viÕt PTP¦ díi d¹ng ph©n tö, ion, ion rót gän vµ nªu b¶n chÊt cña ph¶n øng? GV: Khi nµo mµu cña dung dÞch mÊt hÕt? GV: Ph¶n øng gi÷a dung dÞch axit vµ hi®roxit cã tÝnh baz¬ rÊt dÔ x¶y ra v× t¹o thµnh chÊt ®iÖn li rÊt yÕu b. Ph¶n øng t¹o thµnh axÝt yÕu. lµ H2O. H·y lÊy vÝ dô minh ho¹. CH COONa + HCl  CH COOH + NaCl GV: M« t¶ thÝ nghiÖm cho dung CH33COO- + Na+ + H+ + Cl3dÞch HCl t¸c dông víi dung dÞch  CH3COOH + Na+ + ClCH3COONa cã mïi giÊm. H·y viÕt CH3COO- + H+  CH3COOH PTP¦ díi d¹ng ph©n tö, ion, ion rót gän vµ nªu b¶n chÊt cña ph¶n øng? 3. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt khÝ. Hoạt động 3 ThÝ nghiÖm: Cho dung dÞch H2SO4 t¸c dông GV: H·y tiÕn hµnh thÝ nghiÖm nªu víi dung dÞch Na2CO3 . hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch b»ng ph¬ng Gi¶i thÝch: tr×nh ph¶n øng? Na2CO3 + H2SO4 Na2SO4 + CO2 + H2O GV: H·y viÕt PTP¦ díi d¹ng ph©n tö, ion, ion rót gän vµ nªu b¶n chÊt 2 Na+ + CO32- + 2 H+ + SO42cña ph¶n øng?  2 Na+ + SO42- + CO2 + H2O GV: Khi cho tõ tõ dung dÞch H2SO4 2 H+ + CO32-  CO2 + H2O t¸c dông víi dung dÞch Na2CO3 th× x¶y ra qu¸ tr×nh..

(18) H+ + CO32- HCO3H+ + HCO3- H2CO3. → CO2 ↓. H2O GV: Muèi cacbonat Ýt tan trong níc CaCO3 + 2HCl  CaCl 2+ CO2 + H2O nhng dÔ tan trong c¸c dung dÞch CaCO3 + 2H+ Ca2+ + CO2 + H2O axit v× võa t¹o thµnh chÊt ®iÖn li rÊt yÕu lµ H2O, võa t¹o thµnh chÊt khÝ KÕt luËn: lµ CO2. - Ph¶n øng x¶y ra trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li lµ ph¶n øng gi÷a c¸c ion. Hoạt động 4 - Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch GV: Qua c¸c thÝ nghiÖm trªn cã kÕt luËn g× vÒ ph¶n øng x¶y ra trong c¸c chÊt ®iÖn li chØ x¶y ra khi c¸c ion kÕt hîp dung dịch các chất điện li và phản đợc với nhau tạo thành ít nhất một trong các ứng trao đổi ion trong dung dịch chất sau. + ChÊt kÕt tña. c¸c chÊt ®iÖn li x¶y ra khi nµo? + ChÊt ®iÖn li yÕu. + ChÊt khÝ. H2SO4 lµ mét axit hai nÊc, nÊc mét ph©n li hoµn toµn, nÊc thø hai lµ chÊt ®iÖn li yÕu. GV: H2SO4 lµ mét axit nh thÕ nµo? BaCl2  Ba2+ + 2Cl(1) H2SO4  H+ + HSO4- (2) GV: nh vËy c¸ch viÕt ph¬ng tr×nh HSO4- D H+ + SO42- (3) ion nh trên có hoàn toàn đúng Ba2+ + SO42- BaSO4  (4) kh«ng? Thùc chÊt x¶y ra nh thÕ ( coi H2SO42 H++SO42-) nµo? GV:ph¶n øng (4) x¶y ra lµm (3) chuyÓn dÞch sang ph¶i nªn lîng HSO4- còn lại không đáng kể. Do đó một cách gần đúng có thể coi ph¶n øng x¶y ra nh trªn. Hoạt động 5. V .cñng cè kiÕn thøc. PhiÕu häc tËp sè 1 Ph¶n øng nµo sau ®©y cã ph¬ng tr×nh ion thu gän: 2 H+ + S 2----> H2S ? A. 2 CH3COOH + K2S ---> 2 CH3COOK + H2S B. FeS + 2 HCl ---> FeCl2 + H2S C. Na2S + 2 HCl ---> 2 NaCl + H2S D. ZnS + H2SO4 ---> ZnSO4 + H2S PhiÕu häc tËp sè 2 Nh÷ng ion nµo sau cïng thuéc trong mét dung dÞch ? A. Mg2+ , SO42- , Cl - , Ba2+ . B. Fe2+ , SO42- , Al3+ , Ba2+ . C. Ba2+ , OH- , NO3 - , Fe3+ . D. Ba2+, NO3 - , Fe3+ , Cl - .. TiÕt 9. phản ứng trao đổi ion trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li (tiÕt2). Bµi 6. Ngµy so¹n: 18/9/2008. I. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Baøi cò : Cho caùc chaát sau : H2SO4 , Cu , Ba(OH)2 , FeSO4 , Na2CO3 taùc dụng với nhau từng đôi một , viết phương trình phân tử và phương trình ion rút gọn của các phản ứng xảy ra ?.

(19) 2. Bài mới : Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 : GV: Cho qu× tÝm vµo c¸c èng nghiÖm cã c¸c hiÖn tîng nh sau: oáng 1 : H2O : không đổi maøu ốáng 2 : Dd Fe(NO3)3 màu đỏ oááng 3 : Dd CH3COONa maøu xanh ống 4 : Dd NaCl không đổi maøu . GV: H·y cho biÕt m«i trêng dung dÞch trong c¸c èng nghiÖm trªn? Dù ®o¸n nguyªn nh©n x¶y ra c¸c hiÖn tîng trªn? GV: Phản ứng nh vậy đợc gọi là phản øng thuû ph©n Hoạt động 2 : GV: CH3COONa đợc tạo thành từ axit vµ baz¬ nµo? Trong dung dÞch ion nµo t¸c dông víi níc? [OH-] trong dung dịch có thay đổi không?. GV: Nh÷ng muèi nµo th× dung dÞch cã m«i trêng kiÒm? Cho vÝ dô GV: V× sao? Fe(NO3)3 coù pH < 7 ? Fe(NO3)3 đợc tạo thành từ axit và baz¬ nµo? Trong dung dÞch ion nµo t¸c dông víi níc?. GV: Nh÷ng muèi nµo th× dung dÞch cã m«i trêng kiÒm? Cho vÝ dô GV: Vậy với muối là sản phaåm cuûa axit yeáu vaø bazô yeáu thì pH thay đổi như thế nào ? GV: ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thuû ph©n muèi Fe(CH3COO)3?. GV: Những muối NaHCO3 , KH2PO4 , K2HPO4 khi hoà tan trong nước phân li ra các ion nµo ? cã xác định đợc môi trờng của chúng hay kh«ng? Hoạt động 3 :. hoạt động của học sinh ii. ph¶n øng thuû ph©n cña muèi. 1. Khái niệm sự thuỷ phân của muoái : oáng 1 : M«i trêng trung tÝnh pH = 7 oááng 2 : M«i trêng axit pH < 7 oááng 3 : M«i trêng kiÒm pH > 7 oáng 4 : M«i trêng trung tÝnh pH = 7 -Khi hoà tan một số muối vào nớc, đã xảy ra phản ứng trao đổi ion giữa muối hoà tan và nớc làm thay đổi pH của dung dịch 2. Phản ứng thuỷ phân của muoái : a.Dung dòch CH3COONa CH3COONa Na+ + CH3COOCH3COO- + H2O D CH3COOH + OH[OH-] t¨ng neân dung dÞch cã moâi trường kiỊm vµ pH > 7 . * Löu yù : caùc goác cuûa bazô maïnh vaø axit maïnh khoâng bò thuyû phaân . *Muối trung hoà đợc tạo thành từ axit yếu vµ baz¬ m¹nh cã m«i trêng trung tÝnh. K2S, Na2CO3, K3PO4 CH3COONa , ……. b.Dung dòch Fe(NO3)3 Fe(NO3)3  Fe3+ + 3NO3Fe3+ + HOH D Fe(OH)2+ + H+ Fe(OH)2+ + HOH D Fe(OH)+ + H+ Fe(OH)+ + HOH D Fe(OH)3  + H+ -Ph¶n øng lµm t¨ng [H+] neân dung dÞch cã môi trường axit vµ pH < 7 . * Muối trung hoà đợc tạo thành từ axit mạnh và bazơ yếu có môi trường axit . AlCl3, Cu(NO3)2, NH4Cl , ZnBr2 ……. c. Dung dòch Fe(CH3COO)3 Fe3+ + HOH D Fe(OH)2+ + H+ Fe(OH)2+ + HOH D Fe(OH)+ + H+ Fe(OH)+ + HOH D Fe(OH)3  + H+ CH3COO- + H2O D CH3COOH + OH* 2 ion Fe3+ và CH3COO- đều bị thuỷ phân , môi trường axit hay kiềm phụ thuộc vào độ thuỷ phân của 2 ion đó . d. Dung dòch NaHCO3, KH2PO4,K2HPO4 HCO3- + H2O D H3O+ + CO32HCO3- + H2O D H2CO3 + OHHCO3- , H2PO4- , HPO42 * Môi trường của dd còn phụ thuoäc vaøo baûn chaát cuûa c¸c ion . e. Dung dòch NaCl.

(20) GV: V× sao dd NaCl kh«ng lµm qu× NaCl  Na+ + Cltím đổi màu? Dung dịch có môi trờng Na+, Cl- khoõng bũ thuyỷ phaõn, có môi g×? trêng trung tÝnh pH =7 * Muối trung hoà tạo bởi bazơ GV: Nh÷ng muèi nµo th× dung dÞch maïnh vaø axit maïnh , khi tan trong cã m«i trêng trung tÝnh? Cho vÝ dô nước, môi trường của dung dịch trung tính GV: Qua c¸c vÝ dô trªn cã kÕt luËn g× NaCl , KNO3 , KI … vÒ m«i trêng cña c¸c dung dÞch KÕt luËn: SGK muèi? Hoạt động 3 : II. cñng cè . Trong c¸c dung dÞch sau: NH4Cl, NaHSO4, Na2CO3, CH3COONa, KCl. Cã bao nhiªu dung dÞch cã pH < 7 ? A.1 B.2 C.3 D.4  Cho c¸c dung dÞch sau: Na2NO2, FeBr2 , NaNO3, KI . Cã bao nhiªu dung dÞch cã m«i trêng trung tÝnh ? A. 4 B.2 C.3 D.1  Híng dÉn SGK- bµi tËp vÒ nhµ.. TiÕt 10. phản ứng trao đổi ion trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li (tiÕt 3). Bµi 6. Ngµy so¹n: 20/9/2008 I. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Baøi cò : C¸c dung dÞch muèi sau: NH4Cl, NaHSO4, Na2CO3 cã m«i trêng g× ? Gi¶i thÝch 2. Bài mới : Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 : GV: Híng dÉn HS lµm bµi tËp sè 2 SGK GV: ViÕt ph¬ng tr×nh ion thu gän trong c¸c trêng hîp trªn vµ rót ra b¶n chÊt cña ph¶n øng?. Hoạt động 2 : GV: ViÕt ph¬ng tr×nh ion thu gän trong c¸c trêng hîp trªn vµ rót ra b¶n chÊt cña ph¶n øng? Hoạt động 3 : GV: H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra? Hoạt động 4 : GV: ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thuû ph©n cña c¸c dung dÞch muèi sau: ZnBr2, NaH2PO4, K2CO3, (NH4)2SO4?. hoạt động của học sinh. Bµi 2.SGK a.Fe3+ + 3OH-  Fe(OH)3  b. Kh«ng x¶y ra c. HSO32 - + OH-  SO32 - + H2O d. HPO42 - + 2 H+  H3PO4 e. Cu(OH)2 + 2H+  Cu2 + + 2H2O g. FeS + 2H+  Fe2 + H2S  h. Cu(OH)2 +2NaOH  Na2CuO2+2H2O Cu(OH)2 +2OH-  CuO22 - +2H2O i. Sn(OH)2 + 2H+  Sn2 + + 2H2O Bµi 3 SGK: CuSO4 + Na2S  CuS  + Na2SO4 Cu(NO3)2 + K2S  CuS  + 2KNO3  CuS  + 2HCl CuCl2 + Na2S Cu2 + + S2 -  CuS  Cu2 + + H2S  CuS  +2H+ Bµi 6 SGK: NaHCO3 + HCl  NaCl + CO2  + H2O HCO3- + H+  CO32 - + H2O * HS.

(21) Hoạt động 5 : GV: ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra? Viết biểu thức tính Ka, Kb .Từ đó tính [H+] =?. Dung dÞch ZnBr2: Zn2 + + H2O D Zn(OH)+ + H+ Zn(OH) + + H2O D Zn(OH)2  + H+ Dung dÞch NaH2PO4: H2PO4- + H2O D H3PO4 + OHH2PO4- + H2O D HPO42 - + H3O + HPO42 - + H2O D PO43 - + H3O + Dung dÞch K2CO3: CO32 - + H2O D HCO3- + OHHCO3- + H2O D H2CO3 + OHDung dÞch (NH4)2SO4: NH4+ + H2O D NH3 + OHBµi tËp 11 SGK a. CH3COO- + H2O D CH3COOH +OH[OH  ][CH 3COOH ] [CH 3COO  ] Ka =  10 [OH-] = 0,1.5, 71.10 = 7,56.10-6 M. 10 14 6 [H+] = 7,56.10 = 1,32.10-9 M. b. NH4+ + H2O D NH3 + H3O+ [ H 3O  ][ NH 3 ] [ NH 4 ] Ka = = 5,56.10-10  10 [H3O+] = 0,1.5,56.10 = 7,46.10-6 M. Hoạt động 6 : II. cñng cè . Trong c¸c dung dÞch sau: NH4Cl, NaHSO4, Na2CO3, CH3COONa, KCl. Cã bao nhiªu dung dÞch cã pH < 7 ? A.1 B.2 C.3 D.4  Cho c¸c dung dÞch sau: Na2NO2, FeBr2 , NaNO3, KI . Cã bao nhiªu dung dÞch cã m«i trêng trung tÝnh ? A. 4 B.2 C.3 D.1 . Híng dÉn SGK- bµi tËp vÒ nhµ..

(22) TiÕt 11. Bài 7 luyện tập phản ứng trao đổi ion. trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li. Ngµy so¹n: 22/9/2008. I . môc tiªu bµi d¹y. 1. Kiến thức : Củng cố kiến thức về phản ứng trao đổi xảy ra trong dung dịch các chaát ñieän li 2. Kyõ naêng : Rèn luyện kỹ năng viết phương trình phản ứng dưới dạng ion và ion ruùt goïn . II. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Đàm thoại , nêu vấn đề. III. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß.. Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp .. IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Baøi cò : C¸c dung dÞch muèi sau: NH4Cl, NaHSO4, Na2CO3, CH3COONa cã m«i trêng axit, kiÒm, trung tÝnh hay lìng tÝnh? Gi¶i thÝch. 2. Bài mới : Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. i. kiÕn thøc cÇn nhí Hoạt động 1 : GV: Điều kiện xảy ra phản ứng 1. Phản ứng trao đổi trong dung dịch trong dung dòch chaát ñieän li laø gì caùc chaát ñieän li chæ xaûy ra khi coù ít nhaát moät trong caùc ñieàu kieän sau : ? cho ví duï ? a. Taïo thaønh chaát keát tuûa b. Taïo thaønh chaát ñieän li yeáu . c. Taïo thaønh chaát khí .. GV: Phản ứng thuỷ phân của muối là gì ? những trường hợp nào xảy ra phản ứng thuỷ phaân ?. 2. Phản ứng thuỷ phân của muối là phản ứng trao đổi ion giữa muối hoà tan và nước làm cho pH biến đổi . Chỉ những muối chứa gốc axit yếu hoặc gốc bazơ yếu mới bị thuyû phaân .. GV: Phöông trình ion ruùt goïn coù 3. Phöông trình ion ruùt goïn cho bieát bản chất của phản ứng trong dung yù nghóa gì ? neâu caùch vieát dòch caùc chaát ñieän li . Trong phöông phöông trình ion ruùt goïn ? trình ion rút gọn của phản ứng , lượt bỏ những ion không tham gia phản ứng , còn những chất kết tuûa , chaát ñieän li yeáu , chaát khí được giữ nguyên dưới dạng phân tử . Hoạt động 2: Baøi 1 : Vieát phöông trình ion ruùt II. BAØI TAÄP gọn của các phản ứng sau (neáu coù) xaûy ra trong dung dòch : Baøi 1 a. Kh«ng x¶y ra a. MgSO4+NaNO3 b. Pb(NO3)2 + H2S  b. Pb2 + + S2 -  PbS  c. Pb(OH)2 + NaOH  c. Pb(OH)2 + 2OH -  PbO22 - + 2H2O d. Na2SO3 + H2O  d. SO32 - + H2O D HSO3- + OHe.Cu(NO3)2 + H2O  HSO3- + H2O D H2SO3 + OHg.AgBr2 + Na2S2O3  [Ag(S2O3)2]3e. Cu2 + + H2O D Cu(OH)+ + H+ h.Na2SO3+HCl  Cu(OH) + + H2O D Cu(OH)2  + H+ i.Ca(HCO3)2 + HCl g. Ag+ + 2S2O32 -  [Ag(S2O3)2]3Hoạt động 3 Bài 2: Hãy chọn những ý h. SO32 - + 2 H+  SO2  + H2O.

(23) đúng Phản ứng trao ion trong dung dòch caùc chaát ñieän li chæ xaûy ra khi : a. Caùc chaát tham gia phaûn ứng phải là chất dễ tan . b. Moät soá ion trong dung dòch kết hợp được với nhau làm giảm nồng độ của chúng c. Taïo thaønh ít nhaát moät chất điện ly yếu hoặc chất ít tan . d. Caùc chaát tham gia phaûn ứng phải là những chất điện li maïnh . Hoạt động 4 Bài 3 :Rau qủa khô được bảo quản bằng khí SO2 thường chứa một lượng nhỏ hợp chất có gốc SO32- . Để xác định sự có maët ion SO-23 trong hoa quûa ,moät học sinh ngâm một ít qủa đậu trong nước .Sau một thời gian loïc laáy dung dòch roài cho taùc dụng với dung dịch H2O2 (chất oxy hóa ) , sau đó cho tác dụng tiếp với dung dịch BaCl2 .Viết caùc phöông trình ion ruùt goïn theå hieän caùc quùa trình xaûy ra . Hoạt động 5 Bài 4 : Những hóa chất sau thường được dùng trong công việc nội trợ : muối ăn ;giấm ; bột nở NH4HCO3 ;phèn chua K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O ; muoái ioát (NaCl+KI) . Haõy duøng caùc phản ứng các phản ứng hóa học để phân biệt chúng .Viết phöông trình ion ruùt goïn cuûa các phản ứng .. i.Ca(HCO3)2 + H+  Ca2 + + CO2  + H2O Baøi 2. ÑS : b , c. Baøi 3 : Các phản ứng xảy ra : SO-23 + H2O2  SO42- + H2O . SO42- + Ba2+  BaSO4↓.. Baøi 4 : Hoà tan các hóa chất vào nước , thu được các dung dịch : Cl- + Ag+  AgCl↓ 2CH3COOH +CaCO3 Ca(CH3COO)2+H2O +CO2 ↑ NH4HCO3 + NaOH  NaHCO3 + H2O + NH3 ( khí ,mùi khai Dùng NaOH : đầu tieân xuaát hieän keát tuûa traéng sau đó tan khi dư NaOH 2I- + H2O2  I2 + 2OH-. I2xuaát hieän laøm hoà tinh boät co ùmaøu xanh. Baøi 5 : Hoạt động 6 Bài 5 : Hòa tan hoàn toàn MCO3 + 2HCl  MCl2 + H2O + CO2 ↑. 0,1022g một muối kim loại hóa NaOH + HCl  NaCl + H2O. nNaOH trò hai MCO3 trong 20ml dung dòch HCl 0,08M .Để trung hòa HCl dư nHCl  nHClphản ứng  nMCO3 caàn 5,64ml dung dòch NaOH  MMCO3 = 179  M= 137 .(Ba) 0,1M .Xác định kim loaùi M ? V. DÆN Dß: . Dặn HS về nhà đọc trớc và chuẩn bị cho bài thực hành, «n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc liªn quan..  Híng dÉn SGK- bµi tËp vÒ nhµ..

(24) bµi thùc hµnh sè 1. tÝnh axit-baz¬. Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li Ngµy so¹n: 28/9/2008 TiÕt 12. Bµi 8. I . môc tiªu bµi d¹y. 1. Kiến thức : Củng cố các kiến thức về axit – bazơ và điều kiện xảy ra phản ứng trong dung dịch các chất điện li 2. Kyõ naêng : Rèn luyện kỹ năng tiến hành thí nghiệm trong ống nghiệm với một lượng nhỏ hoá chất II. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Trực quan sinh động – Đàm thoại .. III. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß.. * Duïng cuï : -Ñóa thuyû tinh -èng huùt nhoû gioït -èng nghieäm -Bộ giá thí nghiệm đơn giản ( đế sứ và cặp ống nghiệm gỗ ) -Thìa xúc hoá chất bằng đũa thuỷ tinh . *Hoá chất : -Dung dòch HCl 0,1M -Giấy đo độ pH -Dung dòch NH4Cl 0,1M -Dung dòch CH3COONa 0,1M -Dung dòch NaOH 0,1M -Dung dòch Na2CO3 ñaëc -Dung dòch CaCl2 ñaëc . -Dung dòch phenolphtalein -Dung dòch ZnSO4 1M -Dung dòch NaOH ñaëc IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Kieåm tra : * sự chuẩn bị bài ở nhà của học sinh * Các kiến thức có liên quan . 2. Bài mới : GV híng dÉn HS c¸ch sö dông c¸c ho¸ chÊt an toµn, néi dung vµ c¸ch tiÕn hµnh c¸c thí nghiệm. Chia lớp thành 4 nhóm nhỏ lần lợt tiến hành các thí nghiệm sau đó viết têng tr×nh thÝ nghiÖm..

(25) Hoạt động của giáo viên. GV: Ñaët maãu giaáy pH treân ñóa thuûy tinh nhỏ lên mẫu giấy đó một giọt dung dòch HCl 0,1 M . GV: Làm tương tự như trên nhưng thay dung dịch HCl bằng từng dung dòch sau : * Dung dich NH4Cl 0,1M * Dung dòch CH3COONa 0,1M * Dung dòch NaOH 0,1M GV: So sánh màu của mẫu giấy với mẫu chuẩn để biết giá trị pH? GV: Quan saùt , nhaän xeùt maøu keát tuûa taïo thaønh ?. GV: Quan sát các hiện tượng xảy ra?. GV: Quan saùt, nhaän xeùt maøu cuûa dung dòch?. GV: Nhỏ từ từ dung dịch HCl loãng vào, vừa nhỏ vừa lắc cho đến khi mất maøu, giaûi thích ?. GV: Viết các phương trình phản ứng xảy ra dưới dạng phân tử và ion rút goïn?. hoạt động của học sinh. Thí nghieäm 1 : Tính axít – bazô : * Dung dich HCl 0,1M, giÊy chØ thÞ cã màu đỏ pH < 1 * Dung dich NH4Cl 0,1M, giÊy chØ thÞ có màu đỏ nhạt hơn pH 5 * Dung dòch CH3COONa 0,1M, giÊy chØ thÞ cã mµu xanh pH 9 * Dung dòch NaOH 0,1M, giÊy chØ thÞ cã mµu xanh ®Ëm h¬n pH 13 Thí nghieäm 2 : Phản ứng trao đổi trong dung dịch caùc chaát ñieän ly : 2 a. 2ml d Na2CO3 t¸c dông 2ml CaCl2 ñaëc Ca2 + + CO32 - CaCO3  b. Hòa tan kết tủa thu được ở thí nghiệm a. bằng HCl loãng CaCO3 + 2H+  Ca2 + + CO2 + H2O c. Lấy vào ống nghiệm khoảng 2ml dung dịch NaOH loãng nhỏ vào đó vài gioït dung dòch phenolphtalein .  Dd cã mµu hång . Khi thªm tõ tõ dd HCl mµu nh¹t dÇn, sau đó mất hẳn. H+ + OH-  H2O d. Cho dung dòch ZnSO4 + NaOH ,  Cã kÕt tña t¹o thµnh Zn2 + + 2OH- Zn(OH)2  Hoøa tan keát tuûa baèng dung dòch NaOH ñaëc  kÕt tña tan dÇn dÇn Zn(OH)2 + 2OH- ZnO2 - + 2H2O. 3. Công việc cuối buổi thực hành : - Hướng dẫn học sinh viết bảng tường trình theo mÉu. 1. Hä tªn: Líp 2. Tªn bµi thùc hµnh: 3. Néi dung - C¸c tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. - Mô tả hiện tợng quan sát đợc. - Gi¶i thÝch viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng (nÕu cã). Equation Chapter 1 Section 1 TiÕt 13 kiÓm tra 1. tiÕt. I . môc tiªu bµi d¹y Kiểm tra mức độ nắm kiến thức của HS trong chơng 1. Qua đó điều chỉnh cách dạy và lấy điểm thành phần.. Ngµy so¹n: 2/10/2008.

(26) ii. đề ra:. PhÇn I: Tr¾c nghiÖm H·y khoanh trßn vµo mét trong c¸c ch÷ A, B, C, D tríc mét c©u tr¶ lêi, mét kÕt qu¶ đúng. Câu 1. Một mẫu nớc có pH = 4,82. Trong đó có: A. [H+] > 10-5 B. [H+] < 10-5 C. [H+] = 10-5 D. [H+] = 10-4 C©u 2. D·y gåm c¸c chÊt võa t¸c dông víi dd kiÒm, võa t¸c dông víi dd axit lµ: A. NaHCO3, Zn(OH)2, CH3COONH4. B. Al(OH)3, ZnO, NH4Cl. C. Ba(OH)2, AlCl3, ZnO. D. Mg(OH)2, FeO, KOH. C©u 3. pH cña dung dÞch HCl 0,001 M vµ Ba(OH)2 0,005 M lÇn lît lµ. A. 3 vµ 2 B. 3 vµ 12 C. 3 vµ 11,7 D. 2 vµ 3 C©u 4. Theo Bronstet d·y nµo chØ gåm c¸c chÊt cã tÝnh axit. A. HSO4-, H3O+ , NH4+ B. HSO4-, NH4+, HCO3+ C. NH4 , HCO3 , CH3COO D. Al2O3, ZnO, HSO4C©u 5. Cho c¸c chÊt : NaCl, Ba(OH)2, HNO3, AgCl, Cu(OH)2, HCl. Nh÷ng chÊt ®iÖn li m¹nh lµ. A. NaCl, Ba(OH)2, HNO3, AgCl, HCl. B. NaCl, Ba(OH)2, HNO3, HCl. C. NaCl, HNO3Cu(OH)2, HCl. D. NaCl, AgCl, Cu(OH)2 C©u 6. Trong c¸c cÆp chÊt sau ®©y cÆp chÊt nµo cïng tån t¹i trong mét dung dÞch? A. NaAlO2 vµ KOH B. AlCl3 vµ Na2CO3 C. HNO3 vµ NaHCO3 D. AgNO3 vµ NaCl Câu 7. Cho 100 ml dd axit HCl có pH = 3. Cần thêm bao nhiêu ml nớc để đợc dd cã pH = 4? A. 90 ml B. 900 ml C. 100 ml D. 40 ml C©u 8. Ph¶n øng nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ ph¶n øng axit-baz¬? A. H2SO4 + CaO → B. HNO3 + Cu(OH)2 → C. BaCl2 + H2SO4 → D. KOH + HCl → C©u 9. Cho c¸c axit sau : (1) H3PO4 Ka1= 7,6.10-3, (2) HClO Ka= 5.10-8, (3) CH3COOH Ka= 1,8.10-5, (4) HSO4- Ka= 1.10 -2. Thø tù tÝnh axit gi¶m dÇn lµ. A. 4, 1, 2, 3 B. 4, 3, 2, 1 C. 1, 3, 2, 4 D. 4, 1,3,2 C©u 10. Cho c¸c chÊt sau: H2O, CO32-, HCO3-, ZnO, Na+, CH3COO-. D·y gåm c¸c chÊt lìng tÝnh lµ. A. H2O, HCO3-, ZnO B. HCO3-, ZnO C. H2O, CO32-, HCO3-, Na+ D. CO32-, ZnO, CH3COO22C©u 11. Cho c¸c ion CH3COO , HSO3 , S , CO3 ,Na+, NH4+, HSO4-. Sè ion chØ cã tÝnh baz¬ lµ. A. 4 B. 3 C. 5 D. 6 Câu 12. Cho a mol CO2 hấp thụ hoàn toàn vào dd chứa 2a mol NaOH . Dd thu đợc cã pH lµ. A. pH < 7 B. pH > 7 C. pH = 7 D. Không xác định. PhÇn II: Tù luËn Câu 1. Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp Al và Al2O3 bằng dd NaOH vừa đủ đợc dd X. Cho từ từ dd NH4Cl vào dd X đến d, đun nóng thấy có khí mùi khai thoát ra và có kÕt tña tr¾ng. ViÕt PTP¦ x¶y ra díi d¹ng ph©n tö vµ ion thu gän? Câu 2. Trung hoà 200ml dd hỗn hợp HCl 0,3M và H2SO4 0,1M cần vừa đủ với V(ml) dd hçn hîp Ba(OH)2 0,1M vµ KOH 0,2M. Coi H2SO4  2H+ + SO42TÝnh V vµ tæng khèi lîng muèi trong dung dÞch sau ph¶n øng? iii. đáp án PhÇn I: Tr¾c nghiÖm 12 x 0,25 ®iÓm/c©u = 3 ®iÓm 1 A. 2 A. 3 B. 4 A. 5 A. 6 A. 7 B. 8 C. PhÇn II: Tù luËn. 9 D. 10 A. 11 B. 12 B.

(27) Al2O3  2 NaOH  2 NaAlO2  H 2O. C©u 1. 3 ®iÓm. Al2O3  2OH   2 AlO2  H 2O. 2 Al  2 H 2O  2 NaOH  2 NaAlO2  3H 2 2 Al  2 H 2O  2OH   2 AlO2  3H 2. NH 4Cl  H 2O  NaAlO2  Al (OH )3   NH 3   NaCl NH 4  H 2O  AlO2  Al (OH )3   NH 3   n 0, 2.0,3  0, 2.0,1.2 0,1mol C©u 2.  n (0, 2.V  V .0,1.2) /1000 0, 0004Vmol H. OH . H   OH   H 2O 0,1 mol = 0,0004V.  V = 250ml. Ba 2   SO42   BaSO4  0,025. . 0,02. 0,02. muèi = 0,005. 137 + 0,06 . 35,5 + 39 . 0,05 = 4,765 gam. Ch¬ng 2.. nhãm nit¬. I MUÏC TIEÂU CUÛA CHÖÔNG 1 . Kiến thức : Giúp HS biết - Tính chaát hoùa hoïc cô baûn cuûa nitô , photpho . - Tính chất vật lý hóa học của một số hợp chất : NH3, NO, NO2 , HNO3 , P2O5 , H3PO4 . - Phương pháp điều chế và ứng dụng của các đơn chất và một số hợp chất của Nitô , Photpho . 2 . Kyõ naêng : Tieáp tuïc hình thaønh vaø cuûng coá caùc kyõ naêng - Quan sát , phân tích tổng hợp , và dự đoán tính chất của các chất . - Lập phương trình phản ứng hóa học , đặc biệt phương trình phản ứng oxi hóa khử . - Giải các bài tập định tính và định lượng liên quan đến kiến thức của chương ..

(28) TiÕt 14. Bµi 9.. kh¸i qu¸t nhãm nit¬ Ngµy so¹n 15/10/2008. I . môc tiªu bµi d¹y 1. Kiến thức : - Biết được tên các nguyên tố thuộc nhóm nitơ . - Hiểu về đặc điểm cấu tạo nguyên tử và vị trí của nhóm nitơ trong BTH . - Hiểu được sự biến đổi tính chất của các đơn chất và một số hợp chất trong nhoùm 2. Kyõ naêng : - Vận dụng được những kiến thức về cấu tạo nguyên tử để hiểu được những tính chaát hoùa hoïc chung cuûa caùc nguyeân toá nhoùm nitô . - Vận dụng những qui luật chung về biến đổi tính chất của các đơn chất và hợp chất các nguyên tố nhóm nitơ . II. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Đàm thoại – nêu vấn đề –liên hệ thực tế. III- CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. Bảng tuần hoàn IV.tiÕn tr×nh bµi d¹y 1. Bài mới : Có một số nguyên tố mà hợp chất của chúng rất quan trọng đối với đời sống của con người trong đó có các nguyên tố thuộc nhóm VA . Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh.

(29) Hoạt động 1 : GV: Nhoùm nitô thuoäc nhoùm maáy ? gồm những nguyên tố nào ?Nêu tên vaø kí hieäu cuûa chuùng?. I. VÒ TRÍ CUÛA NHOÙM NITÔ TRONG BẢNG TUẦN HOAØN. - Thuoäc nhoùm V trong BTH . - Nhoùm Nitô goàm :Nitô (N),Photpho (P), Asen(As) , atimon (Sb) vaø bitmut (Bi) . - Chúng đều thuộc các nguyên tố p . ii. tÝnh chÊt chung cña c¸c nguyªn tè nhãm nit¬. 1. Cấu hình electron nguyên tử GV: Cho biết số electron lớp ngoài - Cấu hình lớp electron ngoài cùng : cuøng , phaân boá vaøo caùc obitan cuûa caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm nitô ?     ns2 np3 Ở trạng thái cơ bản , nguyên tử của các GV: Nhận xét số electron độc thân nguyên tố nhóm nitơ có 3 electron độc ở trạng thái cơ bản , kích thích ? thân , do đó trong các hợp chất chúng có Khaû naêng taïo thaønh lieân keát hoùa coäng hoùa trò laø 3 . học từ các electron độc thân ? . . . . . GV: V× sao caùc nguyeân toá : P, As, ns1 np3 nd1 Sb, Bi ở trạng thái kích thích có 5 Đối với các nguyên tố : P, As, Sb, Bi ở elctron độc thân ? trạng thái kích thích có 5 elctron độc thân nên trong hợp chất chúng có liên keát coäng hoùa trò laø 5 2 . Sự biến đổi tính chất của các đơn chaát : Hoạt động 2 : a. Tính oxi hóa- khử : GV: H·y nhắc lại qui luật biến đổi - Trong các hợp chất chúng có các số tính KL, PK , tính oxi hóa- khử , độ oxi hoá : -3 , +3 , +5 . âm điện , ái lực electron theo nhóm - Riêng Nitơ cón có các số oxi hoá : +1 , A ? Nhoùm nitô ? +2 , +4 . Nitô Bimut - Các nguyên tố nhóm Nitơ vừa có tính HS: Bán kính , tính kim loại , tăng oxi hoá vừa có tính khử . daàn - Khả năng oxi hóa giảm từ nitơ đến - Độ âm điện , AE , I1 , tính oxh bitmut . giaûm daàn b. Tính kim loại - phi kim - Tính khử tăng . - Đi từ nitơ đến bitmut , tính phi kim của các nguyên tố giảm dần , đồng thời tính kim loại tăng dần . 3. Sự biến đổi tính chất của các hợp chaát : Hoạt động 3 : a. Hợp chất với hiđro : RH3 GV: Cho biết hóa trị của R đối với - Độ bền nhiệt giảm từ NH3 đến BiH3 ..

(30) Hiđro ? viết công thức chung ? GV: Nªu sự biến đổi tÝnh bền , tính khử của các hợp chất hiđrua này nhö theá naøo ? GV: Hợp chất với oxi R có số oxihoùa cao nhaát laø bao nhieâu ? Cho vd? GV: Haõy neâu qui luaät veà : - Độ bền của các số oxi hóa ? - Sự biến đổi về tính axít , bazơ của caùc oxit vaø hiñroxit ?. -Dung dòch cuûa chuùng khoâng coù tính axít b. Oxit vaø hiñroxit : - Có số oxi hoá cao nhất với ôxi : +5 - Độ bền của hợp chất với số oxihoá +5 N2O5, P2O5 , HNO3 , H3PO4 giaûm - Với N và P số oxi hóa +5 là đặc trưng . - Tính bazô cuûa caùc oxit vaø hiñroxit taêng còn tính axit giảm Theo chiều từ nitơ đến bitmut - Với số oxi hóa +3 As2O3,Sb2O3, Bi2O3 As(OH)3 , Sb(OH)3 , Bi(OH)3 .Độ bền taêng .. Hoạt động 3 : V. cñng cè 1. Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm VA đợc biÓu diÔn tæng qu¸t lµ: A. ns2 np3 B. ns2 np4 C. ns2 np5 D. (n-1)d10ns2 np3 2. Trong số các nhận định sau về các nguyên tố nhóm VA, nhận định nào sai? Từ Nitơ đến Bimut A. TÝnh axit cña c¸c hidroxit t¨ng dÇn B. TÝnh phi kim gi¶m dÇn. C. Nhiệt độ sôi của các đơn chất tăng dần D. §é ©m ®iÖn gi¶m dÇn * Híng dÉn SGK- bµi tËp vÒ nhµ.. TiÕt 15. Bµi 10.. nit¬. Ngµy so¹n: 18/10/2008. I . môc tiªu bµi d¹y 1. Kiến thức : - Hiểu được tính chất vật lý , hóa học của nitơ . - Bieát phöông phaùp ñieàu cheá nitô trong coâng nghieäp vaø trong phoøng thí nghieäm. - Hiểu được ứng dụng của nitơ . 2. Kyõ naêng : - Vận dụng đặc điểm cấu tạo phân tử của nitơ để giải thích tính chất vật lý , hóa hoïc cuûa nitô . - Reøn luyeän kyõ naêng suy luaän logic . II. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Trực quan sinh động - Đàm thoại gợi mở.

(31) III. chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß GV: Gi¸o ¸n vµ mét sè bµi tËp cñng cè. HS : Ôn lại các kiến thức đã học về nitơ IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y 1. Bµi cò: * Nêu các tính chất chung và sự biến đổi tính chất của nhóm Nitơ ? 2. Bài mới : Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. Hoạt động 1 : I . CẤU TẠO PHÂN TỬ : GV: H·y mô tả liên kết trong phân tử - Công thức electron : N2 ? : N :::N : GV: Hai nguyên tử Nitơ trong phân tử - Công thức cấu tạo : liên kết với nhau như thế nào? NN Phân tử N2 gồm hai nguyên tử , liên kết với nhau bằng ba liên kết CHT không có cực . Hoạt động 2: II . TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ : GV: Nit¬ chiÕm kho¶ng 4/5 thÓ tÝch N2 không duy trì sự sống , không độc . kh«ng khÝ .H·y cho bieát traïng thaùi vaät - Laø chaát khí khoâng maøu , khoâng muøi , lý của nitơ ?Nit¬ có duy trì sự sống khoâng vò , hôi nheï hôn khoâng khí , hoùa khoõng ? có độc khoõng ? lỏng ở - 196 0C, hóa rắn:-210 0C GV: N2 nặng hay nhẹ hơn không khí ? - Tan rất ít trong nước , không duy trì sự cháy và sự sống . Hoạt động 3 : III . TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC GV: Vì sao nitụ laứ phi kim có độ âm ở nhieọt ủoọ thửụứng nitụ khaự trụ veà maởt ®iƯn lín nhưng ở nhiệt độ thường khá hóa học v× cã liªn kÕt ba bỊn v÷ng trơ về mặt hoá học , hãy giải thích ? nhưng ở nhiệt độ cao hoạt động hơn . GV: Dựa vào số oxi hóa hãy dự đoán tính chaát cuûa nitô? - Nitơ có các số oxi hoá : GV: Nitơ cã thĨ cã c¸c số oxi hoá -3 , 0 , +1 , +2 , +3 , +4 , +5 nào?Từ đó dự đoán các tính chất hoá -N coự soỏ oxihoaự 0 neõn vửứa theồ hieọn 2 häc cã thÓ cã cña nit¬ ? tính oxi hoá và tính khử . GV: Nitơ thể hiện tính oxihóa, tÝnh -Nitơ thể hiện tính khử khi tác dụng với các nguyên tố có độ âm điện lớn khư trong trường hợp nào ? hôn .Theå hieän tính oxihoùa khi taùc dụng với các nguyên tố có độ âm điện nhá hôn 1. Tính oxi hoùa : : GV: H·y cho biÕt vai trß cđa nit¬ trong a. Tác dụng với hiđro 0 Ở nhiệt độ cao (400 C) , áp suất cao ph¶n øng trªn? vaø coù xuùc taùc : GV: Chỉ với Li , nitơ tác dụng ngay ở.

(32) 3 nhiệt độ thường . 0 N N2 + 3H2 D 2 H3 H = - 92kJ GV: V× sao khi t¸c dơng víi hi®ro vµ b. Tác dụng với kim loại : kim lo¹i nit¬ thÓ hiÖn tÝnh oxiho¸? 6Li + N20  2 Li3N ( Liti Nitrua ) 3Mg + N2  Mg3N2 (Magie Nitrua ). 2 . Tính khử : 0 GV: Xác định số oxihoa và cho biết vai - ễÛ nhieọt ủoọ 3000 C (hoaởc hoà quang trß cña nit¬ trong c¸c ph¶n øng trªn? ñieän ) : N20 + O2 D 2NO . H=180KJ PO - Khí NO khoâng beàn : GV: 2HNO3  2 5 N2O5 + H2O +2 +4 2 N O + O2 D 2 N O2 t 0 N2O + 2H2O NH4NO3 ⃗ 0 - Caùc oxit khaùc nhö N2O , N2O3 , N2O5 NO + NO2  100 C N2O3 và NO2 không ủieàu cheỏ trửùc tieỏp đợc tửứ Hoạt động 4 : nitô vaø oxi GV: Trong tự nhiên nitơ có ở đâu và IV. TRẠNG THÁI THIÊN NHIÊN VAØ ÑIEÀU CHEÁ : daïng toàn taïi cuûa noù laø gì ? 1. Traïng thaùi thieân nhieân : - Ở dạng tự do : chiếm khoảng 80% thể tích không khí , tồn tại 2 đồng vị : GV: Tham kh¶o SGK 14 N (99,63%) , 15N(0,37%) . - Ở dạng hợp chất :NaNO3 2 . Ñieàu cheá a. Trong coâng nghieäp : 0. 0. KK KK t⃗  KKláng t  dan N2 khÝ  GV: Người ta điều chế nitơ bằng cách CO2 naøo ? H2 O O2 láng b. Trong phoøng thí nghieäm : GV: H·y tr×nh bµy c¸ch ®iÒu chÕ N2 - Ñun dung dòch baõo hoøa muoái amoni trong c«ng nghiÖp? nitrit ( Hỗn hợp NaNO2 và NH4Cl ) : t 0 N2 + 2H2O . NH4NO2 ⃗ V . ỨNG DỤNG : Là một trong những thành phần dinh dưỡng chính của thực vật. Trong công nghiệp dùng để tổng hợp GV: Nitơ có những ứng dụng gì ? NH3 , từ đó sản xuất ra phân đạm , GV: Dùa vµo SGK h·y nªu c¸c øng axít nitríc . . . Nhieàu nghaønh coâng dông cña nit¬? nghiệp như luyện kim , thực phẩm , điện tử . . .Sử dụng nitơ làm môi trường . V. cñng cè.

(33) Dùng bài tập 1,2/40 SGK để củng cố tiết học . Baøi taäp veà nhaø : 3, 4, 5 , 6 / 40 SGK TiÕt 16 Bµi 11 am«ni¨c vµ muèi am«ni Ngµy so¹n: 22/10/2008 I . môc tiªu bµi d¹y 1. Kiến thức : Giuùp HS hieåu - Tính chaát hoùa hoïc cuûa amoniac - Vai trò quan trọng của amiac trong đời sống và trong kỹ thuật Cho HS bieát : - Phöông phaùp ñieàu cheá amoniac trong phoøng thí nghieäm vaø trong coâng nghieäp 2. Kyõ naêng : - Dựa vào cấu tạo phân tử để giải thích tính vật lý , hóa học của amoniac. -Vận dụng nguyên lý chuyển dịch cân bằng để giải thích các điều kiện kĩ thuật trong saûn xuaát amoniac . - Rèn luyện khả năng lập luận logic và khả năng viết các phương trìnhtrao đổi ion . . . II. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Trực quan - Đàm thoại III.chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß Duïng cuï : èng nghieäm , giaù oáng nghieäm , chaäu thuyû tinh Hoùa chaát : NH3 , H2O , NH4Cl , Phenolphtaleâin .  IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y 1. Bµi cò : - Nêu tính chất hóa học của nitơ ? tại sao ở ®iỊu kiƯn thường nitơ trơ về mặt hoá học ? VD ? - T¹i sao trong c¸c hîp chÊt nit¬ chØ cã ho¸ trÞ tèi ®a lµ IV, trong khi c¸c nguyªn tè cßn l¹i cã ho¸ trÞ tèi ®a lµ V? 2. Bài mới : Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. Hoạt động 1 : I . CẤU TẠO PHÂN TỬ :  GV: H·y mô tả sự hình thành phân tử N NH3 vµ cho bieát ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa  H : : H H–N–H phân tử NH3? CT e H H N CTCT GV: H·y viết công thức electron và công thức cấu tạo của phân tử NH3 ?. H. •. H. H GV: V× sao NH3 lµ ph©n tö ph©n cùc Liên kết trong phân tử NH 3 là liên kết m¹nh? CHT phân cực, ®Çu nitơ tích điện âm ,.

(34) Hoạt động 2: GV: TiÕn hµnh thÝ nghiÖm tÝnh tan cña amoni¨c HS quan s¸t nªu c¸c hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch? GV: V× sao NH3 tan nhiÒu trong níc ? Hoạt động 3: GV: Dung dòch NH3 theå hieän tính chaát cuûa moät kieàm yeáu nhö theá naøo ? GV: Dựa vào thuyết axít – bazơ của Bronsteât vieát phöông trình ñieän li cuûa NH3 trong nước? GV: Dung dÞch amoniac gåm nh÷ng g×? GV: V× sao NH3 dÔ t¸c dông víi axit t¹o thµnh muèi? Hoạt động 4 : GV: H·y viÕt c¸c PTP¦ ion rót gän trong c¸c trêng hîp trªn? GV: TiÕn hµnh thÝ nghiƯm cho từ từ d2 NH3 + d2 CuSO4 HS quan s¸t nªu c¸c hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch?. ®Çu hiñro tích ñieän döông . -Phân tử NH3 có cấu tạo hình tháp , đáy là một tam giác đều  phân tử NH3 là phân tử phân cực II . TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ : - Laø chaát khí khoâng maøu , muøi khai vaø xoác , nheï hôn khoâng khí . - Khí NH3 tan rất nhiều trong nước , taïo thaønh dung dòch amoniac coù tính kieàm yeáu . III. TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC 1 . Tính bazô yeáu : a. Tác dụng với nước : Trong dung dòch NH3 laø moät bazô yếu , ở 250C , Kb = 1,8. 10-5 NH3 + H2O   NH4+ + OH – Dung dÞch amoniac : chñ yÕu lµ NH3 vµ mét phÇn rÊt nhá ion NH4+, OHb. Tác dụng với axít : - Taïo thaønh muoái amoni . 2NH3 + H2SO4  (NH4)2SO4 NH3 + H+  NH4+ . NH3(k) + HCl(k)  NH4Cl(r ) c. Tác dụng với dung dịch muối của nhiều kim loại , tạo kết tủa hiđroxit Al3++3NH3+3H2OAl(OH)3  +3NH4+ Fe2++2NH3+2H2OFe(OH)2  +2NH4+ 2 . Khả năng tạo phức : CuSO4 +2NH3 +2H2O  (NH4)2SO4 + Cu(OH)2 Cu(OH)2 + 4 NH3 [Cu(NH3)4](OH)2 Cu(OH)2 + 4NH3  [Cu(NH3)4]2++ 2OHMaøu xanh thaãm AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2] Cl AgCl + 2NH3  [Ag(NH3)2]+ + Cl-. GV: T¬ng tù nh trªn h·y viÕt c¸c ph¬ng ph¶n øng khi cho từ từ d2 AgNO3 vaứo d2 NaCl sau đó cho tiếp dd NH 3 vào đến d ? GV: Sự tạo thành các ion phức là do sự kết hợp các phân tử NH 3 bằng các electron chưa sử dụng của nguyên tử nitơ với ion kim loại Hoạt động 5 : GV: Xaùc ñònh soá oxihoùa cuûa nitô ? So víi c¸c số oxihóa có thể có của nitơ ? 3 . Tính khử : Từ đó dự đoán tính chất hoá học có thể cã cña NH3? a. Tác dụng với oxi : GV: V× sao NH3 cã tÝnh khö? 4NH3 +3O2  t 2N02 + 6H2O 0. 0. t    4NH3 +5O2 xt 4NO + 6H2O.

(35) 850 – 9000C, Pt- Ir GV: V× sao NH3 khi tác dụng với Cl2 t¹o ra khãi tr¾ng ? b. Tác dụng với clo : Khí NH3 tự bốc cháy trong khí Clo tạo ngọn lửa có khói trắng : 2NH3 + 3Cl2  N20 + 6 HCl GV: khí HCl vừa tạo thành hóa hợp với Dùng sơ đồ để giải thích thí nghiệm . NH 3 NH3 + HCl  NH4Cl Khói trắng là những hạt NH4Cl c. Tác dụng với một số oxit kim loại: 0. 2NH3 + 3CuO  t 3 Cu + N20 +3H2O Khi đun nóng , NH3 có thể khử oxit của một số kim loại thành kim loại V. cñng cè * Ph¶n øng cña NH3 víi Cl2 t¹o ra “ khãi tr¾ng”, chÊt nµy cã c«ng thøc lµ. A. HCl B. N2 C. NH3 D. NH4Cl * Để tách riêng NH3 ra khỏi hỗn hợp N2, H2 và NH3 trong công nghiệp, ngời ta đã sö dông ph¬ng ph¸p nµo sau ®©y? A. Cho hçn hîp ®i qua dung dÞch níc v«i trong. B. Cho hçn hîp ®i qua CuO nung nãng. C. Cho hỗn hợp đi qua dung dịch H2SO4 đặc. D. NÐn vµ lµm l¹nh hçn hîp, NH3 ho¸ láng. * Híng dÉn SGK- bµi tËp vÒ nhµ.. TiÕt 17. amoniac - muèi amoni ( tiÕt 2 ) Ngµy so¹n: 25/10/2008. I. tiÕn tr×nh bµi d¹y Bµi cò: TÝnh chÊt hãa häc c¬ b¶n cña am«ni¾c, gi¶i thÝch nguyªn nh©n? Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. Hoạt động 1 IV.ỨNG DỤNG : GV: H·y nªu c¸c øng dông cña NH3 ? S¶n xuÊt HNO3, ph©n bãn, chÊt g©y l¹nh trong m¸y l¹nh. GV: Trong phoøng thí nghieäm vaø V. ÑIEÀU CHEÁ : trong công nghiệp NH3 được điều 1. Trong phoøng thí nghieäm : cheá nhö theá naøo ? + -  t NH3  + H2O GV: Làm thế nào để cân bằng NH4 + OH 0.

(36) chuyeån dòch veà phía NH3 ? Cho muối amoni tác dụng với kiềm GV: Dùng sơ đồ thiết bị tổng hợp 2 . Trong công nghiệp: NH3 để giải thích quá trình t¹o thµnh N2(k) + 3H2(k)   2NH3 ∆H = - 92 kJ saûn phaåm. Hạ nhiệt độ : thích hợp 450 – 5000C T¨ng P : thÝch hîp 200 – 300 at Hoạt động 2 GV: Cho HS quan saùt tinh theå muoái amoni clorua. GV: Hoøa caùc tinh theå muoái amoni clorua vào nước. Hãy nhận xét trạng thaùi , maøu saéc , tính tan ?. Hoạt động 3 GV : Lµm thÝ nghiÖm sau : - èng 1 : (NH4)2SO4 + NaOH - èng 2 : NH4Cl + AgNO3 . GV: HS quan sát hiện tượng , viết phương trình phân tử và ion rút gọn ?. GV: Cho NH4Cl vaøo oáng nghieäm, ñun noùng. H·y nªu hiÖn tîng nhaän xeùt vaø giaûi thích ?. GV: Dựa vào phản ứng gv phân tích để hs thấy được bản chất của phản ứng phân huỷ muối amoni .. b. muèi amoni I. TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ : - Là những hợp chất tinh thể ion , Phân tử gồm cation NH4+ và anion gốc axit . - Muối amoni đều dễ tan trong nước và khi tan điện ly hoàn toàn thành các ion NH4Cl  NH4+ + ClIon NH4+ khoâng coù maøu . II . TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC 1 . Phản ứng trao đổi ion : (NH4)2SO4+ 2 NaOH 2NH3↑ + Na2SO4 + 2H2O + NH4 + OH → NH3↑ +H2O  Phản ứng này dùng để điều chế NH3 trong PTN NH4Cl +AgNO3  AgCl↓ + NH4NO3 Cl- +Ag+  AgCl ↓. 2 . Phản ứng nhiệt phân : a. Muối amoni tạo bởi gèc axít không có tính oxihoùa : Muối ở đáy ống nghiệm gi¶m dÇn cho đến và xuaỏt hieọn ụỷ gaàn mieọng oỏng nghieäm  NH4Cl thaêng hoa 0. NH4Cl(r )  t NH3(k) + HCl(k) 0. HCl + NH3  t NH4Cl Khi ñun noùng bò phaân huûy thaønh amoniac GV: Tuyø thuoäc vaøo axit taïo thaønh vaø axit mà NH3 có thể bị oxi hoá thành các (NH4)2CO3  t NH3 + NH4HCO3 saûn phaåm khaùc nhau . NH4HCO3  t NH3 + CO2 + H2O GV: Híng dÉn HS viÕt c¸c ph¬ng b. Muối tạo bởi gèc axít có tính oxihóa : tr×nh ph¶n øng víi (NH4)2SO4, NH4NO2  t N2 + 2H2O (NH4)2Cr2O7 NH4NO3  t N2O + 2H2O 0. 0. 0. 0. 0. (NH4)2SO4  t NH3 +NH4HSO4 0  t 3NH4HSO4. N2+NH3+3SO2+6H2O.

(37) 0. (NH4)2Cr2O7  t N2 + Cr2O3 + 4H2O. II- Cñng cè : * Khi nhiệt phân hoàn toàn NH4NO3 ta thu đợc các sản phẩm sau: A. N2O, H2O B. NH3, H2O C. NH3, N2O, H2O D. NH3, HNO3 * Híng dÉn BT SGK – BTVN. TiÕt 18. Baøi 12 : AXiT NiTRiC Vµ Muèi NiTRAT (tiÕt1) Ngµy so¹n: 28/10/2008. I . môc tiªu bµi d¹y 1. Kiến thức : - Hiểu được tính chất vật lý , hóa học của axít nitric và muối nitrat . - Bieát phöông phaùp ñieàu cheá axít nitric trong phoøng thí nghieäm vaø trong coâng nghieäp 2. Kyõ naêng : - Rèn kỹ năng viết phương trình phản ứng oxihóa - khử và phản ứng trao đổi ion - Reøn kyõ naêng quan saùt , nhaän xeùt vaø suy luaän logic - Rèn luyện kỹ năng viết phương trình phản ứng oxihóa – khử . II. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Trực quan – Nêu và giải quyết vấn đề - Đàm thoại . III.chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß Dụng cụ : èng nghiệm , giá đỡ , ống nhỏ giọt , đèn cồn  Hoá chất : Axít HNO3 đặc và loãng , d2 H2SO4 loãng , d2 BaCl2 ,d2 NaNO3 ,  NaNO3 Tinh theå Cu(NO3)2 tinh theå , Cu , S . IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y.

(38) 1. Bµi cò : * Cho biết tính chất hóa học của NH3 ? phản ứng minh họa ? * Tính chất của muối amoni ? cho ví dụ minh hoạ ? 2. Bài mới : Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. Hoạt động 1: I – CẤU TẠO PHÂN TỬ : GV: H·y vieát CTCT, xaùc ñònh soá - CTPT : HNO3 oxihoùa , hoùa trò cuûa nitô trong - CTCT : HNO3 ? O H – O= N O Hoạt động 2: - Nitơ có hóa trị IV và số oxihoá là +5 GV: Cho HS quan saùt loï axít II – TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ : HNO3 mở nút bình đựng HNO3 - Là chất lỏng không màu ñaëc  nhaän xeùt traïng thaùi vaät lyù - Boác khoùi maïnh trong khoâng khí aåm cuûa axít ? - D = 1,53g/cm3 , t0s = 860C . 4HNO3  4 NO2 + O2 + 2H2O GV: V× sao dd HNO3 cã mµu vµng dung dòch axit coù maøu vaøng do cã lÉn NO2 . vµ cần cất giữ trong bình sẫm - Axít nitric tan vô hạn trong nước maøu , boïc baèng giaáy ñen ? -Phòng thí nghiệm dùng đặc nhất HNO3 68% III . TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC : Hoạt động3: 1 . Tính axít : GV: Yeâu caàu HS neâu tính chaát HNO3  H+ + NO3chung cuûa axit ? - Dung dịch axít HNO3 có đầy đủ tính chất GV: H·y vieát phöông trình phaûn cuûa moät dung dòch axít . ứng HNO3 tác dụng với : CaO , CaO + 2HNO3  Ca(NO3)2 + H2O NaOH , CaCO3? NaOH + HNO3  NaNO3 + H2O CaCO3+2HNO3 Ca(NO3)2+ CO2 + H2O 2 .Tính oxi hoùa : Vì trong HNO3 , N coù soá oxihoùa cao nhaát +5 GV: Tại sao HNO3 có tính a. Với kim loại : oxihoùa? * Với những kim loại có tính khử yếu : HNO3 đặc bị khử đến NO2 Cu + 4HNO3(ñ) Cu(NO3)2 +2NO2 +2H2O GV: S¶n phÈm phơ cđa HNO3 phơ - HNO3 loãng bị khử đến NO thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? 3Cu + 8HNO3(l) 3Cu(NO3)2+ 2NO + 4H2O * Khi tác dụng với những kim loại có tính khử mạnh hơn : Mg, Zn ,Al . . . GV: H·y hoµn thµnh c¸c PTP¦ trên và xác định vai trò của HNO3 - HNO3 ủaởc bũ khửỷ ủeỏn NO2 trong các phản ứng đó? - HNO3 loãng bị khử đến N2O hoặc N2 - HNO3 rất loãng t¹o NH4NO3.

(39) 8Al+ 30HNO3(l) 8Al(NO3)3+3N2O+15H2O 5Mg + 12HNO3(l) 5Mg(NO3)2+ N2 + 6H2O GV: Nước cường thủy ( 1V dd 4Zn+10HNO3(l)Zn(NO3)2+NH4NO3+3H2O HNO3 +3V dd HCl ) cã thĨ hòa - Fe,Cr, Al thụ động hóa víi dung dịch tan được Au và Pt . H·y viÕt HNO3 đặc nguội PTP¦? Au + HNO3 +3HCl  AuCl3 + NO +2H2O GV: Khi đun nóng HNO3 đặc có b.Tác dụng với phi kim thể tác dụng được với C, P ,S . C + 4HNO3(đ)  CO2 + 4NO2 + 2H2O H·y viÕt PTP¦? S + 6HNO3(ñ)  H2SO4 + 6NO2 +2H2O GV: H2S , HI, SO2 , FeO , muối c. Tác dụng với hợp chất : sắt (II) . . . có thể tác dụng với 3FeO +10HNO3 3Fe(NO3)3+ NO + 5H2O 3 H2S + 2HNO3(l)  3S + 2NO + 4H2O HNO3 H·y viÕt PTP¦? V- Cñng cè : * Dùng bài 2, 4 SGK để củng cố. * Híng dÉn BT SGK – BTVN Equation Chapter 1 Section 1 TiÕt 19 NiTRAT ( tiÕp ). Baøi 12. AXiT NiTRiC Vµ Muèi. Ngµy so¹n: 3/11/2008 I. tiÕn tr×nh bµi d¹y 1. Bµi cò: * Nêu tính chất hoá học của axit Nitric ? lấy ví dụ minh hoạ ? * Hoàn thành chuỗi : N2  NO  NO2  HNO3  Cu(NO3)2  Cu(OH)2  Cu(NO3)2 2. Bài mới : NH4NO3 Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. IV . ỨNG DỤNG : Hoạt động 1 SGK GV: Neâu phöông phaùp ñieàu cheá V – ÑIEÀU CHEÁ : HNO3 trong phoøng thí nghieäm ? 1 . Trong phoøng thí nghieäm GV: Trong coâng nghieäp HNO3 NaNO + H SO  t HNO +NaHSO 3(r ) 2 4(ñ) 3 4 điều chế từ nguồn nguyên liệu 2. Trong công nghiệp : nào ? chia làm mấy giai đoạn ? t    GV: Cã thÓ toùm taét caùc giai 4NH3+5O2 xt 4NO + 6H2O ∆H =- 907kJ đoạn bằng sơ đồ 850 – 9000C, Pt- Ir NH3 → NO → NO2 → HNO3 2NO + O2  2NO2 4NO2 +2H2O +O2  4HNO3 - Dung dịch HNO3 thu được có nồng độ 52 - 68% . Chưng cất với H2SO4 đậm đặc thu ủửụùc d2 HNO3 có nồng độ cao hơn. o. 0. Hoạt động 2. B. Muèi NTR¸T.

(40) GV: Cho bieát veà ñaëc ñieåm veà tính tan cuûa muoái nitrat ?. I. TÍNH CHAÁT CUÛA MUOÁI NITRAT : 1. Tính chaát vaät lyù : - Dễ tan trong nước và chất điện ly mạnh trong dung dịch , chúng phân ly hoàn toàn thaønh caùc ion . GV: Vieát phöông trình ñieän ly M(NO3)n  Mn+ + n NO3cuûa KNO3 , Ca(NO3)2 . C¸c Ca(NO3)2  Ca2+ + 2NO3dung dịch muối nitrat có đặc KNO3  K+ + NO3®iÓm g× chung? - Các dung dịch muối nitrat đều chứa ion NO3– khoâng coù maøu . Hoạt động 3 GV: ViÕt c«ng thøc tæng qu¸t cña 2 . Tính chaát hoùa hoïc muèi nitrat? Caùc muoái nitraùt deã bò phaân huûy khi ñun noùng GV: Khi ñun noùng muoái nitraùt cña c¸c kim lo¹i tríc Mg bò phaân huûy thaønh muoái nitrit + khí O2 . H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹? GV: Khi ñun noùng muoái nitraùt cña các kim loại từ Mg đến Cu bũ phaõn hủy thành oxit kim loại + NO 2 + O2. H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹?. a.Muối nitrát của các kim loại hoạt động ( Tríc Mg ) n M(NO3)n   M(NO2)n + 2 O2  to. to. 2KNO3   2KNO3 +O2  b.Muối nitrát của các kim loại từ Mg Cu n 2M(NO3)n   M2On+ 2n NO2  + 2 O2  to. GV: Khi ñun noùng muoái nitraùt cña t 2Cu(NO3)2   2CuO + 4NO2  + O2  c¸c kim lo¹i sau Cu bò phaân huûy thành kim loại + NO2 + O2. H·yc.Muối của những kim loại kém hoạt động viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh n ho¹? t M(NO3)n   M + n NO2  + 2 O2  Hoạt động 4 2AgNO3  2Ag + 2NO2  + O2  GV: Khi cho Cu vµ dd H2SO4 vaøo dung dòch NaNO3 xuÊt hiÖn dung dÞch mµu xanh lam vµ cã 3 Nhaän bieát ion nitrat : khÝ kh«ng mµu ho¸ n©u trong - Khi coù maët ion H+ vaø NO3- theå hieän tính kh«ng khÝ tho¸t ra. H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra? oxihoùa gioáng nhö HNO3 3Cu + 8NaNO3 + 4H2SO4(l)  3Cu(NO3)2+ Hoạt động 5 2NO  + 4Na2SO4 + 4H2O GV: Muối nitrat có những ứng 3Cu+8H++2NO3-3Cu2+ + 2NO  +4H2O duïng gì ? 2NO + O2  2NO2 (nâu đỏ ) GV: Trong tự nhiên Nitơ tồn tại II . ỨNG DỤNG CỦA MUỐI NITRAT : ở đâu ? dạng nào ? luân chuyển Dùng để làm phân bón hóa học trong tự nhiên như thế nào ? Kalinitrat còn được sử dụng để chế thuốc nổ ñen . C .CHU TRÌNH CỦA NITƠ TRONG TỰ o. o.

(41) NHIEÂN : ( SGK ) Hoạt động 6: ii. cñng cè. * Phản ứng hoá học nào sau đây không đúng ? o. t A. 2 KNO3   2KNO2 + O2  o. t B. 2 Cu(NO3)2   2CuO + 4 NO2  + O2  to. C. 4AgNO3   2Ag2O+4NO2  + O2  to. D. 4Fe(NO3)3   2Fe2O3 +12 NO2  +3O2  * Híng dÉn bµi tËp SGK – BTVN TiÕt 20 Baøi 13 LUYEÄN TAÄP TÍNH CHẤT CỦA NITƠ VAØ HỢP CHẤT CỦA NITƠ Ngµy so¹n: 6/11/2008 I. môc tiªu bµi d¹y : 1. Kiến thức : - Củng cố kiến thức tính chất vật lý , hóa học , điều chế và ứng dụng của Nitơ, amoniac , muoái amoni , axít nitric muoái nitrat . - Vận dụng kiến thức để giải bài tập . II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß GV: Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp . HS: Ôn tập lại kiến thức đã học. III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Đàm thoại – nêu và giải quyết vấn đề IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. Bài mới : a. lý thuyÕt Dửùa vào các kiến thức đã học haừy ủieàn vaứo baỷng sau : Ñôn chaát (N2) CTCT Tính chaát vaät lyù Tính chaát hoùa hoïc Ñieàu cheá. Amoniac (NH3). Muoáiamoni (NH4+ ). Axít nitric (HNO3). Muoái nitrat (NO3-).

(42) Ưùng dụng. B – BAØI TAÄP. Bài 1 : Viết các phương trình phản ứng thực hiện các dãy chuyển hóa sau : a. B  A  B  C  D  E  H b. Cu  CuO  Cu(NO3)2  HNO3  NO2 NO  NH3  N2 NO HD : A: N2 ; B: NH3 ; C: NO ; D: NO2 ; E: HNO3 ; G: NaNO3 ; H: NaNO2 Baøi 2 : Hai khí A và B có mùi xốc , phản ứng với nhau theo các cách khác nhau sau đây , tùy theo điều kiện phản ứng : a. Trong trường hợp dư khí A thì xảy ra phản ứng : 8 A + 3 B  6 C + D (C: chaát raén khoâ ) (D: chaát khí ) b. Trong trường hợp dư khí B thì xảy ra phản ứng : 2A + 3B  D + 6E (chaát khí ) Chất rắn C màu trắng , khi đốt nóng bị phân hủy thuận nghịch , biến thành chaát A vaø chaát E .d = 1,25g/l (ñktc) . Haõy xaùc ñònh caùc chaát A,B , C, D , E . HD: MD= 1,25 * 22,4 =28 . C laø chaát raén maøu traéng , phaân huûy thuaän nghòch : NH4Cl D NH3 + HCl (C) (A) (E) Vaäy B laø khí Cl2 Baøi 3 : a. Một trong các sản phẩm của phản ứng giữa kim loại Mg vơi axit HNO3 có nồng độ trung bình là đi nitơoxit . Tổng các hệ số trong phương trình phản ứng : A. 10 B. 18 C. 24 D. 30 Hãy chọn đáp án đúng . b. Một trong những sản phẩm của phản ứng Cu + HNO3 loãng là nitơ monooxit . Tổng các hệ số trong phương trình phản ứng : A. 10 B. 18 C. 24 D. 30 . Hãy chọn đáp án đúng . Baøi 4 : Baèng phöông phaùp hoùa hoïc haõy nhaän bieát caùc dung dòch sau : NH3 , (NH4)2SO4.

(43) , NH4Cl , Na2SO4 . Viết các phương trìng phản ứng . HD : NH3 , (NH4)2SO4 , NH4Cl , Duøng quyø tím aåm : xanh ño’ đỏ  traéng Ba(OH)2 coøn laïi. Na2SO4 . tím. Baøi 5 : Trong qúa trình tổng hợp amoniac áp suất trong bình phản ứng giảm đi 10% so với áp suất lúc đầu . Biết nhiệt độ của bình phản ứng được giữ không đổi trước và sau phản ứng . Hãy xác định thành phần (%thể tích ) của hỗn hợp khí thu được sau phản ứng , nếu trong hỗn hợp đầu lượng nitơ và hiđro được lấy đúng theo tỉ lệ hợp thức . HD : N2 + 3H2 D 2NH3 Pö : x 3x 2x Coøn laïi:(1 – x) ( 3 – 3x ) 2x Ở nhiệt độ không đổi : p2/p1 = n2/n1 → 0,9 = (2x + 4 – 4x)/4 → x = 0,2 . %VN2 =22,2% , % VH2 = 66,7% , %VNH3= 11,1% Baøi 14.5 : Dẫn 2,24 lit khí NH3 ( đkc) đi qua ống đựng 32g CuO nung nóng thu được chất raén A vaø khí B . Viết phương trình phản ứng xảy ra và thể tích khí B ( đktc ) ? Ngâm chất rắn A trong dd HCl 2M dư . Tính V dd axit đã tham gia phản ứng? HD 2NH3 + 3CuO  3Cu + N2 + 3H2O 0,1mol 0,15 0,05 VB = 0,05 × 22,4 = 1,12(l) => nCuO d = 32/80 – 0,15 = 0,25 mol CuO + 2HCl  CuCl2 + H2O nHCl = 2. 0,25 = 0,5mol 0,5 Vdd HCl 2 M = 2 = 0,25 (l). V. cñng cè  Kết hợp củng cố từng phần trong quá trình luyện tập .  Baøi taäp veà nhaø : Laøm taát caû caùc baøi taäp coøn laïi trong sbt ..

(44) TiÕt 21. Bµi 14. PHOTPHO Ngµy so¹n: 10/11/2008. I. môc tiªu bµi d¹y : 1. Kiến thức : - Biết đợc vị trí của phốtpho trong BTH các nguyên tố hoá học, cấu hình electron nguyªn tö. - Biết cấu tạo phân tử và các dạng thù hình của photpho . - Bieát tính vaät lyù hoùa hoïc cuûa photpho . - Biết phương pháp điều chế và ứng dụng của photpho 2. Kyõ naêng : - Viết đợc phơng trình phản ứng minh hoạ. - HS biết vận dụng những hiểu biết về tính chất vật lý , hóa học của photpho để giải quyết các bài tập - Sử dụng đợc P một cách hiệu quả và an toàn trong phòng thí nghiệm và trong thùc tÕ. II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß * Hóa chất : Photpho đỏ , photpho trắng * Dụng cụ : èng nghiệm , giá sắt , kẹp gỗ , đèn cồn . III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Đàm thoại – nêu và giải quyết vấn đề IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. Bài mới : Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 : GV: Phốt pho có trong hợp chất nào ? vậy P có những tính chất gì ? Photpho coù maáy daïng thuø hình ? GV: H·y nªu c¸c tính chaát vaät lyù cuûa phètpho tr¾ng ?. GV: V× sao phètpho tr¾ng ph¸t quang trong bãng tèi? Hoạt động 2 : GV: H·y so s¸nh c¸c tÝnh chÊt vËt lý của Phốtpho đỏ với phốtpho tr¾ng ?. hoạt động của học sinh. I. Tính chaát vaät lyù : * P traéng : - Dạng tinh thể do phân tử P4 - Không màu hoặc vàng nhạt giống như saùp . Deã noùng chaûy bay hôi, t0 = 44,10C Rất độc, gây bỏng nặng khi rơi vào da. Không tan trong nước nhưng tan trong dung môi hữu cơ : C6H6 , ete. Oxihoá chaäm  phaùt saùng - Kém bền tự cháy trong không khí ở điều kiện thường . * P đỏ : - Dạng Polime (P)n , Chất bột màu đỏ - Khoù noùng chaûy, khoù bay hôi t0n/c=2500C Khoâng tan trong baát kyø dung moâi naøo - Bền trong không khí ở điều kiện thường , beàn hôn P traéng . -. GV: Giữa P trắng và P đỏ coự theồ.

(45) chuyển hoá lÉn nhau nh thÕ nµo?. t. 0. ,kh«ng cã kk lµm l¹nh P đỏ   P h¬i   P tr¾ng. Hoạt động 3:  250  C P đỏ GV: Dựa vào số oxihóa có thể có P tr¾ng kh«ng cã kk của P dự đoán khả năng phản ứng II. Tính chất hoá học : cña P ? GV: Tại sao ở t0 thường P hoạt P có các số oxi hoá : -3 , 0 , +3 , +5 .  Có thể thể hiện tính khử và tính oxi hoá động ho¸ häc mạnh hơn N2 ? - Độ âm điện P < N - Nhưng P hoạt động hóa học hơn N 2 vì liên kết N ≡ N bền vững GV:Khi nào thể hiện tính oxihoa? * P trắng hoạt động hơn P đỏ . Cho vÝ dô? 1. Tính oxi hoùa : Tác dụng với một số kim loại mạnh ( K, Na , Ca , Mg . . .) 0. to. 2P + 3Ca   Ca3P2 Canxiphotphua GV: P thể hiện tính khử khi nào ? 2 – Tính khử : Cho vÝ dô? a. Tác dụng với oxi : GV: Xác định vai trò của P trong 4P + 3O2  2P2O3 ẹiphotpho trioxit c¸c ph¶n øng trªn? 4P0 +5O2 2P2O5 Ñiphotpho pentaoxit GV: P cũng tác dụng với một số b. Tác dụng với clo : phi kim khi ñun noùng .VÝ dô S h·y 2P + 3Cl  t 2PCl Photpho triclorua 2 3 viết phương trình phản ứng xảy t 2P+5Cl2   2PCl5 Photpho pentaclorua ra? t 2P + 3S   P2S3 o. o. o. to. 2P + 5 S   P2S5 GV: Ngoài ra P còn tác dụng với một số hợp chất . Nh HNO3 , c. Tác dụng với các hợp chất : 6P + 5KClO3  3P2O5 + 5KCl KClO3 , KNO3 , K2Cr2O7 . . 3P+5HNO3+2H2O3H3PO4 +5NO Hoạt động 4: GV: Nêu c¸c ứng dụng của P?. III . ỨNG DỤNG - Dùng sản xuất thuốc đầu que diêm. - Ñieàu cheá H3PO4 P  P2O5  H3PO4. Hoạt động 5 :. IV. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN VAØ ĐIỀU CHEÁ :. GV: Trong thiên nhiên P tồn tại ở dạng nào ? Tại sao N2 tồn tại ở 1 Trong tự nhiên: trang thái tự do còn P thì không ? - Không có P dạng tự do: - Coù trong quaëng apatit: 3Ca3(PO4)2.CaF2 Photphoric: Ca3(PO4)2. - Có trong protien thực vật, trong xương,.

(46) GV: Trong coâng nghieäp P saûn xuaát baèng caùch naøo ?. răng, bắp thịt, tế bào não, . . . của người và động vật . 2 . Ñieàu cheá: - Bằng cách nung hỗn hợp Ca3(PO4)2, SiO2 và than ở 12000C . 0. C  Ca3(PO4)2 + 3SiO2 + 5C  1200 3CaSiO3 + 2P + 5CO - Hơi P thoát ra ngưng tụ khi làm lạnh , thu được P ở dạng rắn .. V. cñng cè * Phốtpho đỏ đợc lựa chọn để sản xuất diêm an toàn thay cho phốtpho trắng vì lí do nµo sau ®©y? A. Phốtpho đỏ không độc hại đối với con ngời B. Phốtpho đỏ không gây hoả hoạn nh phốtpho trắng. C. Phốtpho trắng là hoá chất độc hại. D. A, B, C đều đúng. * Híng dÉn BT SGK - BTVN. Baøi 15 AXÍT PHOTPHORIC VAØ MUOÁI PHOTPHAT Ngµy so¹n: 14/11/2008 I. môc tiªu bµi d¹y : 1. Kiến thức : - Biết cấu tạo phân tử của axít photphoric . - Bieát tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa axít photphoric . - Bieát tính chaát vaø nhaän bieát muoái photphat . - Biết ứng dụng và điều chế axít photphoric . 2. Kyõ naêng : TiÕt 22.

(47) - ViÕt c¸c PTP¦ díi d¹ng ph©n tö vµ ion rót gän minh ho¹ tÝnh chÊt cña H3PO4 vµ muèi phètphat. - Vận dụng kiến thức về axít photphoric và muối photphat để giải các bài tập - Nhận biết đợc H3PO4 và muối phốtphat bằng phơng pháp hoá học. II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß * Hoùa chaát : H2SO4ñaëc , Dung dòch AgNO3 , d2 Na3PO4 , d2 KNO3 . * Duïng cuï : oáng nghieäm . III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Đàm thoại – nêu và giải quyết vấn đề IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. Baøi cò : - So sánh cấu tạo và tính chất lí hóa học của P trắng và P đỏ ? 2. Bài mới : Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. Hoạt động 1: I .AXIT PHOTPHORIC : GV: H·y viết CTCT của H3PO4 1 . Cấu tạo phân tử : Nªu bản chất lk giữa các nguyên H – O H–O tử trong phân tử ? H–O–P=O H – O –P  O GV: Xaùc ñònh soá oxi hoùa cuûa P ? H–O H–O Photpho coù hoùa trò V vaø soá oxihoùa +5 Hoạt động 2 : 2 . Tính chaát vaät lyù : GV: Cho HS quan saùt loï axít - Laø chaát raén , trong suoát khoâng maøu , haùo H3PO4 , nhận xét và cho biết tính nước tan nhiều trong nước . chaát c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ cuûa axit ? - Khoâng bay hôi , t0 = 42,30C . -Dung dịch đặc sánh, có nồng độ 80% Hoạt động 3 : 3 .Tính chaát hoùa hoïc : GV: Dựa vào số oxihóa của P có a. Tính oxihóa – khử : thể dự đoán tính chất hóa học của Axít H3PO4 không có tính oxihóa như axit H3PO4 ? axít nitric vì P ở mức oxihóa +5 bền hơn b. Tác dụng bởi nhiệt : H3PO4 dễ bị mất GV: H·y cho biÕt qu¸ tr×nh mÊt níc cđa H3PO4? Vµ gäi tªn c¸c s¶n nước : phÈm t¹o thµnh? C  200   250      H O H3PO4 H4P2O7 Axit ®iphètphoric 0. 0. 2. 0. 0. C  400   500       H 2O H4P2O7 HPO3. Axit metaphètphoric Hoạt động 4 : GV: Vieát phöông trình ñieän ly c. Tính axít : - Axít H3PO4 là axít ba lần axít ,có độ cuûa H3PO4 ? maïnh trung bình : H3PO4   H+ + H2PO4- K1 =7,6.10-3 H2PO4-   H+ + HPO42 - K1 = 6,2.10-3 GV: Trong dung dòch H3PO4 toàn.

(48) HPO42-   H+ + PO43 - K1 = 4,4.10-3 - Gồm các ion : H+ , H2PO4- , HPO42- PO43GV: Viết phương trình minh ho¹ - Dung dịch H3PO4 có những tính chất tÝnh axít cña H3PO4? chung cuûa axít : H3PO4 + NaOH  NaH2PO4 + H2O H3PO4+ 2NaOH  Na2HPO4 + 2H2O H3PO4+ 3NaOH  Na3PO4 + 3H2O GV: Khi nµo th× H3PO4 t¸c dông XÐt x = NaOH/ H3PO4 víi NaOH taïo ra muoái axít , trung NaH2PO4 NaH2PO4 Na2HPO4 Na3PO4 hòa hoặc hỗn hợp các muối ? H3PO4 Na2HPO4 Na3PO4 NaOH taïi caùc ion nµo ?. 1 NaH2PO4. 2 Na2HPO4. 3 Na3PO4. Hoạt động 5 : GV: H3PO4 được điều chế như 4 . Điều chế và ứng dụng : theá naøo ? a. Trong phoøng thí nghieäm : Duøng HNO3 30% oxihoùa P : 3P+5HNO3+2H2O→3H3PO4 +5NO GV: Ngoài ra còn có thể thủy b. Trong công nghiệp : phaân daãn xuaát Halogen : Ca3(PO4)2+3H2SO4→3CaSO4↓+2H3PO4 PX5 + 4H2O → H3PO4 + 5HX Ñieàu cheá H3PO4 tinh khieát hôn : 4P + 5O2 → 2P2O5 . P2O5 +3H2O → 2H3PO4 . GV: Nêu ứng dụng của H3PO4 ? Ứng dụng : Dùng để sản xuất phân bón vô cơ , nhuộm vải , sản xuất men sứ , dùng trong công nghiệp dược phẩm Hoạt động 6 : GV: Có bao nhiêu loại muối phốt II . MUOÁI PHOTPHAT : phat ? cho ví duï Có 3 loại :  Muoái ñihiñroâphotphat : NaH2PO4  Muoá in hiñroâphotphat: K2HPO4  Muoái photphat: Na3PO4 Caùc muoái taïo thaønh goïi laømuoái phoátphat GV: Nªu tÝnh tan cña c¸c muèi 1 . Tính chaát : phètph¸t? a. Tính tan : - Các muối đihiđrophotphat đều tan GV: Vieát caùc phöông trình ñieän li - Caùc muoái hiñrophotphat vaø photphat trung hoøa chæ coù muoái natri ,kali , amoni laø cuûa Na3PO4 ? dễ tan còn của các kim loại khác không tan hoặc ít tan trong nước GV: Cho HS tiÕn hµnh thÝ b. Phản ứng thủy phân : nghiÖm : cho dd AgNO3 t¸c dông Na3PO4 + H2O Na2HPO4 + NaOH dd Na3PO4. Nªu hiÖn tîng vµ viÕt PTP¦ x¶y ra? PO43- + H2O   HPO42- + OH- ..

(49) Dung dịch có môi trường kiềm PH > 7 2 . Nhaän bieát ion photphat : - Thuốc thử là dung dịch AgNO3 . 3AgNO3 + Na3PO4 → Ag3PO4 + 3NNO3 3Ag+ + PO43- → Ag3PO4↓ (maøu vaøng ). V. cñng cè * Choïn nhoùm muoái tan trong caùc nhoùm muoái sau ñaây a. Na3PO4 , BaHPO4 , Ca3(PO4)2 b. K3PO4 , Ca(H2PO4)2 , (NH4)2HPO4 c. NaH2PO4 , Mg3(PO4)2 , K2HPO4 d. (NH4)3PO4 , Ba(H2PO4)2 , MgHPO4 . * a. b. c. d.. Viết phương trình ion rút gọn của các phản ứng sau ( nếu có ) NaOH + (NH4)2HPO4 BaCl2 + NaH2PO4 MgCl2 + Na3PO4 Ca(OH)2 + K2HPO4. * Híng dÉn BT SGK - BTVN TiÕt 23, 24. Bµi 16. PHÂN BÓN HOÁ HỌC (TiÕt1). Ngµy so¹n: 17/11/2008 I. môc tiªu bµi d¹y : 1. Kiến thức : - Biết được nguyên tố dinh dưỡng nào cần thiết cho cây trồng . - Biết được thành phần một số loại phân bón thường dùng . - Biết cách bảo quản và sử dụng một số phân bón hoá học . 2. Kyõ naêng : - Có khả năng nhận biết một số loại phân bón hoá học - Có khả năng đánh giá chất lượng từng loại phân bón hoá học . II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß Tranh ảnh , tư liệu về sản xuất các loại phân bón ở việt nam . III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Đàm thoại – nêu và giải quyết vấn đề IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. Baøi cò : Hoàn thành chuỗi phản ứng : HNO3  H3PO4  NaH2PO4  Na2HPO4  Na3PO4  Ca3(PO4)2 2. Bài mới : Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh.

(50) Hoạt động 1 GV: Ph©n bãn ho¸ häc lµ g×? GV: Nh÷ng ho¸ chÊt dïng lµm ph©n bón cần đảm bảo những yêu cầu nµo?. - Ph©n bãn ho¸ häc lµ nh÷ng ho¸ chÊt cã chøa c¸c nguyªn tè dinh dìng, dïng bãn cho c©y trång nh»m n©ng cao n¨ng suÊt . -Nh÷ng ho¸ chÊt dïng lµm ph©n bãn ph¶i + Tan đợc trong dung dịch đất + Không độc hại, không lẫn chất độc hại + Cã thÓ g©y « nhiÔm m«i trêng. I. PHÂN ĐẠM : - Phân đạm là những hợp chất cung cấp GV: Phân đạm là gì ? cã mÊy lo¹i? Nitơ cho cây trồng . C¸ch sö dông vµ ®iÒu chÕ c¸c lo¹i - Taùc duïng : kích thích quaù trình sinh đó nh thế nào? trưởng của cây , tăng tỉ lệ protêin thực vật - Độ dinh dưỡng đánh giá bằng %N trong phaân . GV: Nªu ®ặc điểm của phân đạm 1.Phân đạm Amoni : - Laø caùc muoái amoni : amoni ? GV: Phân đạm amoni cung cấp nitơ NH4Cl , (NH4)2SO4 , NH4NO3 … cho c©y trång díi d¹ng nµo? Dùng bón cho các loại đất ít chua . - Có chứa gốc NH4+ có môi trường axit Không thể được vì xảy ra phản ứng : GV: Có thể bón phân đạm amoni CaO +2NH4+  Ca2++ 2NH3  + H2O với vôi bột để khử chua 2. Phân đạm Nitrat : đượckhông ? tại sao ? - Laø caùc muoái Nitrat GV: Nªu ®ặc điểm của phân đạm NaNO3 , Ca(NO3)2 … nitrat ? Ñieàu cheá : Muoái cacbonat + HNO3 GV: Phân đạm nitrat cung cấp nitơ cho c©y trång díi d¹ng nµo? - Amoni có môi trường axit còn Nitrat có môi trường trung tính . GV: Vuứng ủaỏt chua, đất kieàm neõn => Vuứng ủaỏt chua boựn nitrat vuứng ủaỏt boùn phaân gì ?V× sao? kieàm boùn amoni 3. Ureâ : - CTPT : (NH2)2CO , 46%N GV: Tại sao Urê được sử dụng Do urê trung tính và hàm lượng N cao nªn roäng raõi ? Urê được sử dụng rộng rãi GV: Giai đoạn nào của cây trồng - Giai đoạn sinh trưởng của cây cÇn nhiỊu đòi hỏi nhiều phân đạm hơn ? phân đạm hơn - Ñieàu cheá : CO2 + 2NH3  (NH2)2CO + H2O Hoạt động 2 GV: Phaân Kali laø gì ? Phaân kali caàn thieát cho caây nhö theá naøo ? Loại cây nào đòi hỏi nhiểu phân kali hôn ? GV: Những loại hợp chất nào được dùng làm phân kali ?. III. PHAÂN KALI : - Cung cấp nguyên tố Kali cho cây dưới daïng ion K+ . KCl , NH4Cl … - Tác dụng : tăng cường sức chống bệnh , choáng reùt vaø chòu haïn cuûa caây - Đánh giá bằng hàm lượng % K2O.

(51) phân có chứa nguyên tố K Hoạt động 3 V. cñng cè * Vì sao cần sử dụng phân bón hoá học trong nông nghiệp, phân bón dùng để: A. Bổ sung các nguyên tố dinh dỡng cho đất. B. Làm cho đất tơi xốp. C. Giữ độ ẩm cho đất. D. Bù đắp các nguyên tố dinh dỡng và vi lợng đã bị cây trồng lấy đi. * Hãy đánh giá các loại phân bón sau: (NH4)2SO4, (NH2)2CO, Ca(NO3)2, Ca(H2PO4)2 * Híng dÉn BT SGK – BTVN Bµi 16. PHÂN BÓN HOÁ HỌC (TiÕt2). I. tiÕn tr×nh bµi d¹y : 1 Bµi míi: Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 GV: Phaân laân laø gì ? Coù maáy loại phân lân ? GV: Ph©n l©n cung cÊp P cho c©y trång díi d¹ng nµo? GV: Phaân laân caàn cho caây trồng ở giai đoạn nào ? GV: Cách đánh giá độ dinh dưỡng?. GV: Tại sao phân lân tự nhiên vaø phaân laân nung chaûy khoâng tan trong nước nhưng vẫn sử duïng laøm phaân boùn ? GV: Chúng thích hợp cho những loại cây nào ? tại sao ? GV: Super photphat ñôn vaø super photphat keùp gioáng vaø khaùc nhau nhö theá naøo ? GV: Taïi sao goïi laø super. Ngµy so¹n: 18/11/2008. hoạt động của học sinh. II. PHAÂN LAÂN : Phân l©n chứa nguyên tố P - Cung cấp photpho cho cây dưới dạng ion photphat PO43-Cần thiết cho cây ở thời kỳ sinh trưởng - Đánh giá bằng hàm lượng %P2O5 tương ứng với lượng photpho có trong thành phần của noù Nguyeân lieäu : quaëng photphoric vaø apatit . 1. Phaân laân nung chaûy : - Thành phần : hỗn hợp photphat và silicat cuûa canxi vaø magieâ - Chứa 12-14% P2O5 - Không tan trong nước , thích hợp cho lượng đất chua . 2. Phân lân tự nhiên :Dùng trực tiếp quặng photphat laøm phaân boùn . 3. Super photphat : - Thaønh phaàn chính laø Ca(H2PO4)2 a. Sper photphat ñôn : - Chứa 14-20% P2O5 - Ñieàu cheá : Ca3(PO4)2 + 2 H2SO4 2 CaSO4 + Ca(H2PO4)2.

(52) photphat ñôn , keùp ?. b. Super photphat keùp : - Chứa 40-50% P2O5 - Sản xuất qua 2 giai đoạn : Ca3(PO4)2+3H2SO42H3PO4 + 3CaSO4 Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4  3Ca(H2PO4)2 Hoạt động 2 GV: Phân hỗn hợp và phân IV. MỘT SỐ LOẠI PHÂN KHÁC : phức hợp giống và khác nhau 1. Phân hỗn hợp và phân phức hợp nhö theá naøo ? - Là loại phân chứa đồng thời hai hoặc 3 nuyên tố dinh dưỡng cơ bản . * Phân hỗn hợp : GV: Có những loại phân hỗn - Chứa cả 3 nguyên tố N , P , K được gọi là hợp và phức hợp nào ?cho ví phaân NPK duï? - Nó được trộn từ các phân đơn theo tỉ lệ N: P: K nhất định tuỳ theo loại đất trồng . * Phân phức hợp : GV: Phân vi lượng là gì ? Tại Sản xuất bằng tương tác hoá học của các sao phải bón phân vi lượng cho chất đất ? 2. Phân vi lượng - Cung cấp những hợp chất chứa các nguyên toá nhö Bo, Zn, Mn, Cu, Mo … GV: HS nghiên cứu sau đó trình, - Caõy troàng chổ caàn moọt lửụùng raỏt nhoỷ . GV bæ sung. - Phân vi lượng được đưa vào đất cùng với phân bón vố cơ hoặc hữu cơ . GV: H·y viÕt c¸c PTP¦ x¶y ra ? Nêu các hiện tợng quan sát đợc? Bµi 1/SGK - Lấy mỗi mẫu phân đạm một ít và hoà tan vào níc - Nhá dd Ba(OH)2 vµo mçi èng nghiÖm chøa các loại phân đạm trên. - C¸c ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra: (NH4)2SO4 + Ba(OH)2  BaSO4  + 2NH3  +2H2O 2NH4Cl + Ba(OH)2  BaCl2  + 2NH3  +2H2O Dựa vào hiện tợng quan sát đợc để phân biệt c¸c chÊt. GV: Hãy tóm tắt sơ đồ điều chế ? ViÕt c¸c PTP¦ x¶y ra ? Bµi 3/SGK Sơ đồ điều chế:  2O  H  0 t C H2. KK. chungcat    phandoan. NH3  NO  NO2  HNO3. N2 NH4NO3.

(53) Từ sơ đồ viết các PTPƯ tơng ứng. II. cñng cè Kết hợp củng cố từng phần trong quá trình luyện tập  Híng dÉn BT SGBT – BTVN   DÆn HS chuÈn bÞ cho bµi thùc hµnh.. THỰC HAØNH TÍNH CHẤT CỦA CÁC HỢP CHẤT NITƠ , PHOTPHO. TiÕt 25. Bµi 18. Ngµy so¹n: 26/11/2008 I. môc tiªu bµi d¹y : 1. Kiến thức : Củng cố kiến thức về điều chế amoniac , mốt số tính chất của amoniac , axit nitric và phân bón hoá học . 2. Kyõ naêng : Rèn luyện kỹ năng thực hành , tiến hành thí nghiệm với lượng nhỏ hoá chất trong oáng nghieäm . II. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Trực quan sinh động – đàm thoại . III. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß 1. Duïng cuï thí nghieäm : - Boä giaù thí nghieäm ñôn giaûn , - ống nghieọm ,cốc 250ml, đèn cồn, cát - Nuùt cao su. 2. Hoá chất : NH4Cl , NaOH , giấy chỉ thị màu , dd Phenolphtalêin , HNO3 đậm đặc , Cu , phaân kali nitrat , phaân amonisunfat , phaân superphotphat keùp , H2SO4 , dd BaCl2 , AgNO3 , AlCl3, níc v«i IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. Kieåm tra : * Lý thuết thực hành * Sự chuẩn bị của học sinh . 2. Bài mới : Thí nghiệm 1: Điều chế khí amoniac và thử tính chất của dung dÞch NH3 a) Ñieàu cheá khí NH3 : TiÕn hµnh nh SGK Löu yù oáng daãn khí phaûi khoâ Quan saùt thao taùc laøm thí nghieäm cuûa hoïc sinh b) Thử tính chất của dd NH3 : Chia dd NH3 thu được ở trên vào 2 ống nghiệm nhỏ oááng 2: cho vaøi gioït Phenolphtalein..

(54) oáng 2 : cho 5-6 gioït muoái nhoâm clorua - Nhận xét sự xuất hiện màu của dung dịch ở ống 1 và cho biết dd NH3 có môi trường gì ? - Ở ống 2 có hiện tượng gì ? giải thích và viết phương trình phản ứng ? Thí nghiệm 2 : Tính oxi hoá của axit Nitric TiÕn hµnh nh SGK Lưu ý : nhắc nhở cho học sinh khi sử dụng axit -. Thí nghieäm 3 :. TÝnh oxiho¸ cña muèi kali nitrat nãng ch¶y. a) TiÕn hµnh thÝ nghiÖm nh SGK . Lu ý : Khi KNO3 bắt đầu nóng chảy thì dùng kẹp hoá chất cho cục than đã đợc đốt nóng đỏ vào. Quan sát , nêu hiện tợng và viết PTPƯ giải thích. Thí nghieäm 4 :. Phân biết một số loại phân bón hoá học. Cho các mẫu phân bón hoá học sau đây : (NH4)2SO4 , KCl , superphotphat kép vào từng ống nghiệm riêng biệt , cho vào ống nghiệm 4-5ml nước và lắc nhẹ cho đến khi các chất tan hết . a. Phân đạm am«ni sunph¸t Lấy dd (NH4)2SO4 vừa pha chế cho vào 2 ống nghiệm nhỏ . Chọn hoá chất thích hợp để nhận biết NH4+ và ion SO42- . Vieát phöông trình ion ruùt goïn ? b. Phaân kaliclorua vaø superphotphat keùp : Lấy dd vừa pha chế cho vào từng ống nghiệm riêng biệt , nhỏ vài giọt dd AgNO 3 vào từng ống . Quan sát màu kết tủa tạo thành trong 2 ống để phân biệt 2 loại phân trên và viết phương trình phản ứng ? V. têng tr×nh thÝ nghiÖm.  Híng dÉn HS viÕt têng tr×nh 1. Tªn HS:.............. Líp:....... 2. Tªn bµi thùc hµnh: 3. Néi dung têng tr×nh: - Trình bày cách tiến hành thí nghiệm, mô tả hiện tợng quan sát đợc, giải thích và viÕt PTP¦ cho c¸c thÝ nghiÖm . ThÝ nghiÖm 1: ThÝ nghiÖm 2: ThÝ nghiÖm 3: ThÝ nghiÖm 4:. TiÕt 26 Bµi 17. LUYEÄN TAÄP TÍNH CHAÁT CUÛA PHOTPHO VAØ CÁC HỢP CHẤT CỦA PHOTPHO. I. môc tiªu bµi d¹y :. Ngµy so¹n: 24/11/2008.

(55) 1. Kiến thức : Củng cố các kiến thức về tính chất vật lí , hoá học , điều chế và ứng dụng của photpho và một số hợp chất của phot pho . 2. Kyõ naêng : Vận dụng các kiến thức đã học để giải các loại bài tập : * Nhaän bieát * Hoàn thành chuỗi phản ứng * Ñieàu cheá * Giải bài tập dựa vào phương trình phản ứng . II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp . III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Đàm thoại – nêu và giải quyết vấn đề IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. Bài mới : Hoạt động 1 : I. KIẾN THỨC CẦN NHỚ - Gv ñaët heä thoáng caâu hoûi cho caùc nhoùm thaûo luaän * Photpho có những dạng thù hình nào ? * Ñaëc ñieåm caáu truùc cuûa caùc daïng thuø hình naøy ? * So sánh tính chất vật lí , hoá học của các dạng thù hình của photpho ? * Cho biết tính chất vật li , hoá học của axit photphoric ? 1. Ñôn chaát photpho : Khối lượng nguyên tử : 31đvc P Độ âm điện : 2,1 Cấu hình electon nguyên tử : 1s22s22p63s23p3 Các số oxi hoá : -3 , 0 , +3, +5 P2O5 P PCl5 Ca3P2 2. Axit photphoric : - Là axit 3 lần xait , có độ mạnh trung bình, không có tính oxihoa H3PO4   H4P2O7   HPO3 - Tạo ra 3 loại muối photphat khi tác dụng với kiỊm. * Viết phương trình phản ứng chứng minh axit photphoric là axit 3 nấc ? * Tại sao axit photphoric không có tính oxihoá ? * Muối photphat có mấy loại ? ®ặc điểm của các loại muối này ? 3. Muoái photphat : - Có 3 loại muối : Na3PO4 , Na2HPO4 , NaH2PO4 -Muoái kali , natri , amoni vaø ñihiñrophotphat : tan -Muối còn lại ít tan hoặc không tan ..

(56) * Nhaän bieát ion photphat nhö theá naøo ? -Nhận biết ion PO42- bằng phản ứng : 2Ag+ + PO43-  Ag3PO4 ( vaøng ) Hoạt động 2 : II. bµi tËp Baøi 1 : Viết phương trình phản ứng dạng phân tử và ion rút gọn : a.K3PO4 + Ba(NO3)2 b. Na3PO4 + Al2(SO4)3 c.Ca(H2PO4)2 + Ca(OH)2 d.Na2HPO4 + NaOH e. Ca(H2PO4)2 + Ca(OH)2 ( tæ leä 1:1 ) d. Ca(H2PO4)2 + Ca(OH)2 (tæ leä 1:2 ) Từng Hs lên bảng viết phương trình phản ứng ( nếu có ) Baøi 2 : Cho 44g NaOH vào dung dịch chứa 39,2g H3PO4 . Sau khi phản ứng ứng xảy ra hoàn toàn , đem cô dung dịch đến khi cạn khô . Hỏi muối nào được tạo thành ? khối lượng là bao nhiêu ? HD: nNaOH = 44/40 nH3PO4 = 39,2/98 lập tỉ lệ nNaOH/ nH3PO4 => muối được tạo thành số mol => khối lượng các muối Baøi 3 : Thêm 10g dung dịch bão hoà Ba(OH)2 ( độ tan là 3,89g trong 100g H2O vào 0,5 ml dung dịch axit photpho ric nồng độ 6 mol/lit . Tính lượng các hợp chất bari được tạo thành ? V. cñng cè  Kết hợp củng cố từng phần trong quá trình luyện tập  DÆn HS «n tËp kÜ chuÈn bÞ tèt cho tiÕt kiÓm tra 1 tiÕt. TiÕt 27. kiÓm tra 1 tiÕt. Ngµy so¹n: 30/11/2008 I . môc tiªu bµi d¹y Kiểm tra mức độ nắm kiến thức của HS trong chơng 2. Qua đó điều chỉnh cách dạy và lấy điểm thành phần. ii. đề ra: PhÇn 1: Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ( 4,0 ®iÓm) C©u 1: H·y chØ ra c©u sai trong c¸c c©u sau ®©y. Trong nhóm nitơ, từ Nitơ đến Bitmut A- Nguyên tử của các nguyên tố đều có 5 electron ở lớp ngoài cùng. B- Nguyên tử của các nguyên tố đều có cùng số lớp electron. C- B¸n kÝnh nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè t¨ng dÇn. D- §é ©m ®iÖn cña c¸c nguyªn tè gi¶m dÇn..

(57) E- N¨ng lîng ion ho¸ cña c¸c nguyªn tö gi¶m dÇn. C©u 2: Cã nh÷ng nhËn xÐt sau vÒ muèi amoni. 1- Tất cả muối amoni đều dễ tan trong nớc. 2- Các muối amoni đều là chất điện li mạnh. Trong nớc, muối amoni điện li hoµn toµn t¹o ra ion NH+4 kh«ng mµu, cho m«i trêng baz¬. 3- Muối amoni phản ứng với dung dịch kiềm đặc, nóng giải phóng khí NH3. Những nhận xét nào là đúng? A: 1,2,3 ; B: 1,3,4 ; C: 1,2,4 ; D: 2,3,4. Câu 3: Có sơ đồ các phản ứng sau: KhÝ X + H2O  Dung dÞch X X + H2SO4  Y Y + NaOH (đặc) ⃗ t O C (X) + Na2SO4 + H2O X + HNO3  Z Z. ⃗ tO C. T + H2O. X,Y,Z,T t¬ng øng víi nhãm c¸c chÊt nµo sau ®©y? A: NH3, (NH4)2SO4 , N2 , NH4NO3 B: NH3, (NH4)2SO4, N2 , NH4NO2 C: NH3, (NH4)2SO4, NH4NO3 , N2O D: NH3, N2, NH4NO3 , N2O C©u 4: §Ó g©y xèp cho mét sè lo¹i b¸nh, cã thÓ dïng muèi nµo sau ®©y. A. (NH4)2SO4 B: NH4HCO3 C: CaCO3 D: NaCl. C©u 5: Nhãm häc sinh thùc hiÖn thÝ nghiÖm cho kim lo¹i Cu t¸c dông víi dung dịch HNO3 loãng. Hiện tợng quan sát nào sau đây là đúng. A: KhÝ kh«ng mµu tho¸t ra ë trong èng nghiÖm, dung dÞch chuyÓn sang mµu hång. B: KhÝ mµu n©u tho¸t ra, dung dÞch kh«ng mµu C: Khí màu nâu đỏ thoát ra ở trong ống nghiệm, dung dịch chuyển sang màu xanh. D: Khí màu đỏ thoát ra, màu dung dịch không đổi Câu 6: Axít nitric đặc, nóng phản ứng đợc với tất cả các chất trong nhóm nào sau ®©y: A: Mg(OH)2 CuO, NH3, Ag, C, FeO4 B: Mg(OH)2 , CuO, NH3, Pt, Ag, C, Fe3O4 C: Mg(OH)2, CuO, NH3, CO2, Au D: Mg(OH)2, CaO, NH3, Au, Cu, FeCl2 E: Mg(OH)2 , CuO, NH3, H2SO4, Fe3O4 Câu 7: ở điều kiện thờng, phốt pho hoạt động hoá học mạnh hơn Nitơ, do. A: Nguyên tố photpho có độ âm điện nhỏ hơn nguyên tố NItơ.

(58) B: Nguyªn tö photpho cã ®iÖn tÝch h¹t nh©n, lín h¬n nguyªn tö nit¬ C: Nguyªn tö photpho cã obitan 3d cßn trèng, cßn nguyªn tö Nit¬ kh«ng cã. D: Liªn kÕt gi÷a c¸c nguyªn tö trong ph©n tö phot pho kÐm bÒn h¬n liªn kÕt gi÷a c¸c nguyªn tö trong ph©n tö Nit¬ E: Photpho ë tr¹ng th¸i r¾n, cßn Nit¬ tr¹ng th¸i khÝ. C©u8: Cho 44 gam dung dÞch NaOH 10% t¸c dông víi 10(g) dung dÞch axÝt photphoric 39,2 %. Muối thu đợc sau phản ứng là. A. NaHPO4 B. NaH2PO4 C. Na3PO4 D. Na2HPO4 vµ NaH2PO4 E. Na3PO4 vµ Na2HPO4 PhÇn 2: Tù luËn ( 6,0 ®iÓm) Câu 9: Có 3 ống nghiệm mất nhãn đựng 3 axít đặc riêng biệt là HNO 3, H2SO4 , HCl. Chỉ dùng một chất, hãy nhận biết mỗi ống nghiệm trên đựng axít nào? Viết các phơng trình hoá học. Câu 10: Hoà tan vừa đủ 3,32 (g) hỗn hợp Fe, Mg, Al 2O3 vào 120 ml dung dịch HNO3 2M thu đợc 0,336 (l) khí NO (ooc,2atm) và dung dịch A. a- TÝnh khèi lîng mçi chÊt trong hçn hîp ®Çu. b- C« c¹n dung dÞch A, nung nãng thu hçn hîp khÝ B. DÉn hçn hîp khÝ B vµo 188,66ml H2O t¹o dung dÞch C. TÝnh C % dung dÞch C. c- Thêm dung dịch KOH vào dung dịch A cho đến d thu đợc kết tủa D. Lọc kết tủa nung đến khối lợng không đổi thì đợc m(g) chất rắn E. Tính m(g)? III. đáp án C©u 1 c©u 8: Mçi c©u 0,5 ®iÓm. 0,5 x 8 = 4,0 (®iÓm) C©u 1 b. C©u 2 b. C©u 3 c. C©u 4 b. C©u 5 c. C©u 6 a. C©u 7 d. C©u 8 e. Câu 9: (3điểm) Nhận biết đợc mỗi chất, viết đúng phơng trình phản ứng, nêu đúng hiện tợng đợc 1 điểm. Trích mẫu thử để tiến hành thí nghiệm. Cho bét Cu kim lo¹i vµo lÇn lît tõng mÉu thö. - Mẫu thử nào tạo dung dịch màu xanh, có khí nâu đỏ thoát ra là HNO3 (đặc)..

(59) - MÉu thö nµo t¹o dung dÞch mµu xanh, cã khÝ kh«ng mµu, mïi h¾c tho¸t ra là H2SO4 đặc. - MÉu thö nµo kh«ng cã hiÖn tîng g× lµ HCl Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: 4HNO3 + Cu  Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O 2H2SO4 + Cu CuSO4 + SO2 + 2H2O C©u 10: (3®iÓm) a) Gäi sè mol cña Fe, Mg vµ Al2O3 cã trong 3,32 (g) hçn hîp lµ x, y,z (mol) n(HNO3) = 0,012.2= 0,24 (mol) 0 , 336 .2. n(NO) = 0 ,082(273+ 0) = 0,03 Fe + 4HNO3  Fe(NO3)3 + NO + 2H2O x(mol) 4x(mol) x(mol) x(mol) Mg + 8HNO3  3Mg(NO3)2 + 2NO + 4H2O y(mol) 8/3y(mol) y(mol) 2/3y(mol) Al2O3 +6 HNO3  2Al(NO3)3 + 3H2O z (mol) 6z(mol) 2z(mol) Ta cã hÖ ph¬ng tr×nh : 56x + 24 y + 102z =3,32 4x+ 8/3 y+ 6z = 0,24 x+ 2/3 y = 0,03 b) 2Fe(NO3)3. ⃗ tO C. 0,01(mol) Mg(NO3)2. ⃗ tO C. 0,03 2Al(NO3)3 0,04(mol). ⃗ tO C. . x = 0,01 y = 0,03 z = 0,02. m(Al2O3) = 2,04(g). 3. Fe2O3 + 6NO2 + 2 O2 0,03 0,00075(mol).  n(NO2) = 0,21(mol). 1. MgO + 2NO2 + 2 O2 0,06 0,015(mol) 3. Al2O3 +6NO2 + 2 O2 0,12(mol) 0,03(mol) 4NO2 + O2 + 2H2O 4HNO3 0,21 0,0525 0,21(mol)  m(HNO3) = 13,23 (g). mdd = 188,66 +0,21.46 +0,0525.32 = 200(g) 6,625% c). m(Fe) = 0,56(g)  m(Mg) = 0,72(g). Fe3+ + 3OH-  Fe(OH)3  0,01(mol) 0,01(mol) Al3+ + 3OH-  Al(OH)3 . n(O2) = 0,0525(mol). C % (HNO 3) =. 13 ,23 200. =.

(60) Mg2+ + 2OH-  Mg(OH)2 0,03(mol) 0,03(mol) Al(OH)3 + OH-  AlO-2 + 2H2O 2Fe(OH)3 ⃗ t O C Fe2O3 + 3H2O 0,01(mol) 0,005(mol) Mg(OH)2 ⃗ t O C MgO + H2O 0,03(mol) 0,03(mol) m(ChÊt r¾n) = 0,005 .160 + 0,03. 40 = 2(g). Ch¬ng 3. nhãm c¸cbon. I. môc tiªu ch¬ng 1 – Kiến thức - Cấu tạo nguyên tử và vị trí của các nguyên tố nhóm cacbon trong BTH . - Tính chất vật lý, hóa học, ứng dụng đơn chất và một số hợp chất của cacbon vaø silic . - Phương pháp điều chế đơn chất và một số hợp chất của cácbon và silic . 2 – Kyõ naêng - Quan sát, tổng hợp , phân tích và dự đoán . - Vận dụng kiến thức để giải thích một số hiện tượng tự nhiên . - Rèn luyện kỹ năng giải các bài tập định tính và định lượng có liên quan đến kiến thức của chương .. FULEREN.

(61) Tieát 28. Baøi 19 KHAÙI QUAÙT VEÀ NHOÙM CACBON Ngµy so¹n : 30/11/2008. I . Môc tiªu bµi d¹y. 1- VÒ kiÕn thøc Häc sinh biÕt: KhÝ hiÖu ho¸ häc, tªn gäi c¸c nguyªn tè nhãm c¸cbon. Häc sinh hiÓu: TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña c¸c nguyªn tè nhãm c¸c bon Qui luật biến đổi tính chất các đơn chất và hợp chất. 2- VÒ kü n¨ng RÌn luyÖn kh¶ n¨ng so s¸nh, vËn dông quy luËt chung vµo mét nhãm nguyªn tè. Rèn luyện khả năng lập luận, tìm đợc mối liên hệ giữa cấu tạo nguyên tử với tÝnh chÊt ho¸ häc cña nguyªn tè. II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. GV: B¶ng tuÇn hoµn; B¶ng 4.1: Mét sè tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè nhãm c¸c bon. HS: Ôn lại kiến thức về: Cấu tạo nguyên tử; Quy luật biến đổi tính chất đơn chất và hîp chÊt trong b¶ng tuÇn hoµn. III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Đàm thoại, gợi mở, nêu vấn đề, Trửùc quan sinh ủoọng. IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Bµi míi: Xác định vị trí của nguyên tố sau trong bảng tuần hoàn : 1s22s22p63s23p2 Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 GV: Treo BTH vµ b¶ng 1.4, dùa vào đó hãy xác định vị trí, caỏu hình electron của nguyên tử nhoùm caùcbon ?. Hoạt động 2 GV: Xác địmh số electron lụựp ngoài cùng cđa c¸c nguyªn tư nhãm cacbon ở trạng thái cơ bản vaø traïng thaùi kích thích ?. hoạt động của học sinh I . VÒ TRÍ CUÛA NHOÙM CACBON TRONG BẢNG TUẦN HOAØN. - Laø caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm IVA - Chúng đều thuộc các nguyên tố p -Goàm caùc nguyeân toá : cacbon, silic, gecmani, thieác, chì . II – TÍNH CHAÁT CHUNG CUÛA CAÙC NGUYEÂN TOÁ NHOÙM CACBON. 1 . Cấu hình electron nguyên tử - Cấu hình electron ngoài cùng : ns2np2 . - Traïng thaùi kích thích:.

(62) GV: Dự đoán khả năng hình -Trong hợp chất chúng có cộng ho¸ trị là hai thaønh lieân keát , soá oxihoùa coù theå boán vaø chuùng coù caùc soá oxihoùa +4, +2 vaø –4 coù cuûa caùc nguyeân toá ? (trừ Ge , Sn, Pb ) tùy thuộc vào độ âm điện của các nguyên tố liên kết với chúng. Hoạt động 3 2. Sự biến đổi tính chất của các đơn chất GV: Nêu qui luật biến đổi tính - Từ C đến Pb tính phi kim giảm dần và tính chaát cuûa caùc ñôn chaát?giaûi kim loại tăng . thích? - Cácbon và silic là những phi kim kém hoạt động hơn nitơ và photpho 3 . Sự biến đổi tính chất của các hợp chất - Hợp chất với hiđro RH4 : độ bền nhiệt giảm Hoạt động 4 GV: Viết công thức các hợp chất nhanh từ CH4 đến PbH4 . với hiđro và với oxi ? giải thích ? - Hợp chất oxit : XO, XO2 : GV: Qui luật biến đổi tính bền CO2 và SiO2 là các oxit axít, còn các oxit nhiệt ? Qui luật biến đổi tính GeO2, SnO2, PbO2 và các hiđroxit tương ứng của chúng là các hợp chất lưỡng tính axít bazô cuûa caùc axít ? - Các nguyên tử C, Ge, Si liên kết với nhau taïo thaønh maïch, khaû naêng naøy giaûm nhanh từ C đến Ge V. cñng cè * Nhóm cacbon không thể có cấu hình electron sau: A. 1s22s12p3 B. 1s22s22p63s23p63d104s24p2 C. 1s22s22p63s23p63d104s24p3 D. 1s22s22p63s23p2 * Híng dÉn bµi tËp SGK- SBTHH & Bµi tËp vÒ nhµ. Tieát 29 I. môc tiªu bµi d¹y. Baøi 20. cacbon. 1. KiÕn thøc: - Bieát caáu truùc caùc daïng thuø hình cuûa caùcbon . - Hiểu được tính chất vật lý , hóa học của cacbon . - Vai trò quan trọng của cacbon đối với đời sống kỹ thuật . 2. Kü n¨ng:. Ngµy so¹n : 2/12/2008.

(63) - Vận dụng được những tính chất vật lý, hóa học của cacbon để giải các bài tập coù lieân quan . - Biết sử dụng các dạng thù hình của cácbon trong các mục đích khác nhau . II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. - Tranh vÏ moâ hình than chì , kim cöông , maãu than goã , moà hoùng . - Caáu truùc tinh theå kim cöông , than chì vaø cacbon voâñònh hình III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Đàm thoại, gợi mở, nêu vấn đề, Trửùc quan sinh ủoọng IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Bµi cị: Đặc điểm của nhóm cacbon? Nhóm cacbon gồm những nguyên tố naøo ? 2. Bµi míi: Hoạt động của giáo viên. Hoạt động 1 GV:ThÕ nµo lµ d¹ng thï h×nh?. hoạt động của học sinh. I – TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ. - Caùc bon taïo thaønh moät soá daïng thuø hình , khaùc nhau veà tính chaát vaät lyù 1. Kim cöông. - Laø chaát tinh theå khoâng maøu , trong suoát , khoâng daãn ñieän , daãn nhieät keùm. - Cøng nhÊt. 2. Than chì. -Cấu trúc lớp , liên kết yếu với nhau GV: Trình baøy tính chaát vaät lyù - Tinh thÓ xaùm ñen caùc daïng thuø hình cña cacbon ? 3. Cacbon voâ ñònh hình. - Gồm những tinh thể rất nhỏ Chuùng coù khaû naêng haáp phuï maïnh Hoạt động 2 II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC GV: Dự đoán tính chất hóa học - C trơ ở nhiệt độ thường , hoạt động ở nhiệt của C dựa vào số oxi hoá mà độ cao, C vô định hình hoạt động hơn . 1. Tính khử : cacbon theå hieän ? ❑. a. Tác dụng với oxi :. C + O2  C¿ ❑ O2 GV: Viết các phương trình chứng b. Tác dụng với hợp chất : minh tính chaát cuûa cacbon ? - Ở nhiệt độ cao có thể khử được nhiều oxit : +2 Fe2O3 + 3C0  2Fe +3 C O GV: Xác định vai trò của cacbon +2 trong c¸c ph¶n øng trªn? SiO2 + 2C0  Si +2 C O Cacbon không tác dụng trực tiếp với GV: V× sao cacbon cã tÝnh halogen oxiho¸? 2 . Tính oxi hoùa : a. Tác dụng với hiđro : GV: Híng dÉn HS gäi tªn s¶n t , xt  CH4 phÈm? C0 + 2H2    b.Tác dụng với kim loại : Ở nhiệt độ cao : Hoạt động 3 Ca + 2C0  CaC2-4 Canxi cacbua −4 GV: Dựa vào cấu trúc và tính 0 0 4Al +3C Al4 C Nhoâm cacbua 0.

(64) chất lý hoá học của cacbon nêu ứng dụng của cacbon ?. III . ỨNG DỤNG 1 . Kim cöông 2. Than chì 3. Than coác : 4. Than goã : Hoạt động 4 5. Than muoäi : IV – TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN: GV: Trình baøy veà traïng thaùi 1 . Trong thieân nhieân : thieân nhieân vaø ñieàu cheá caùc - Kim cương và than chì là cacbon tự do gần daïng thuø hình cuûa cacbon ? như tinh khiết, ngoài ra còn có trong khoáng vaät. GV: Boå sung caùc kieán 2 . Ñieàu cheá : - Kim cương nhân tạo đ/c từ than chì , bằng thức thưcï tế cách nung ở 30000C và áp suất 70 – 100 nghìn atm trong thời gian dài . - Than chì : nung than cốc ở 2500 – 30000C trong loø ñieän khoâng coù khoâng khí . - Than cốc : Nung than mỡ ở 1000 – 1250 0C trong loø ñieän , khoâng coù khoâng khí . - Than goã : - Than muoäi : CH4  C + 2H2 - Than moû : V. cñng cè * Dùng bài tập 1,2 SGK để củng cố. * Híng dÉn bµi tËp SGK- SBTHH & Bµi tËp vÒ nhµ Tieát 30. Baøi 21. HỢP CHẤT CỦA CACBON. I. môc tiªu bµi d¹y. Ngµy so¹n : 4/12/2008. 1. KiÕn thøc: - Cấu tạo của phân tử CO và CO2 . - Tính chaát vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa CO vaø CO2 . - Các phương pháp điều chế và ứng dụng của CO và CO2. - Tính chaát vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa axit cacbonic vaø muoái cacbonat 2. Kü n¨ng: - Củng cố kiến thức về liên kết hóa học . - Vận dụng kiến thức để giải thích các tính chất và ứng dụng của các oxit của cacbon trong đời sống kỹ thuật . - Rèn luyện kỹ năng giải các bài tập lí thuyết về tính toán có liên quan . II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. - Cấu hình electron và phân bố electron vào các ô lượng tử . cấu tạo phân tử CO2 . - Heä thoáng caâu hoûi - Caùc tranh aûnh coù lieân quan . III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Đàm thoại, gợi mở, nêu vấn đề, Trửùc quan sinh ủoọng IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Bµi cò: Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc cña cacbon ? Cho vÝ dô.

(65) 2. Bµi míi: Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. I – CACBON MONOOXIT Hoạt động 1 1 – Cấu tạo phân tử - Ở trạng thái cơ bản GV: Vieát caáu hình electron cuûa C C vaø oxi ,bieåu dieãn vaøo caùc oâ lượng tử ? 2s2 2p2 GV: Nhaän xeùt khaû naêng hình O thành liên kết giữa cacbon và 2s2 2p4 oxi? - CTCT : :C O: GV: Khí CO có những tính chất 2 – Tính chất vật lý vật lý gì ? So sánh với khí nitơ - Là chất khí không màu , không mùi, không có đặc điểm gì giống và khác vị , nhẹ hơn không khí ít tan trong nước nhau ? - Rất bền với nhiệt và rất độc Hoạt động 2 3 – Tính chaát hoùa hoïc 0 GV: Hãy dự đoán tính chất của t  2CO + O 2CO2(k) (k) 2(k) CO dựa vµo cấu trúc của CO ? GV: Viết phương trình P¦ minh - Khi có than hoạt tính làm xúc tác CO + Cl2  COCl2 (photgen). hoïa ? - Khử nhiều oxit kim loại : 0. CO + CuO  t Cu + CO2 Hoạt động 3. 4 .Ñieàu cheá a. Trong coâng nghieäp : - Cho hơi nước đi qua than nóng đỏ . 0. C  1050   C +H2O   CO + H2. GV: Cho bieát CO ñieàu cheá trong - Được sản xuất trong các lò ga coâng nghieäp nhö theá naøo ? 0. C + O2  t CO2. GV: Nªu caùch ñieàu cheá trong phoøng thí nghieäm ?. Hoạt động 4 GV: Vieát CTCT cuûa CO2 ? v× sao phân tử CO2 không có cực ? GV: Vì sao CO2 đợc dùng làm ma nh©n t¹o?. 0. CO2 + C  t 2 CO. - Khí loø ga : 25%CO, 70%N2 , 4%CO2 vaø 1% caùc khí khaùc . b. Trong phoøng thí nghieäm : H2SO4 ñaëc noùng HCOOH  CO + H2O . II . CACBON ÑIOXIT 1 – Cấu tạo của phân tử CO2 : :O=C=O: phân tử CO2 không ph©n cực 2 – Tính chaát vaät lyù - Là chất khí không màu , tan ít trong nước. - Làm lạnh đột ngột ở – 76 0C CO2 hóa thành khối rắn gọi “nước đá khô “ có hiện tượng.

(66) Hoạt động 5 GV: CO2 có những tính chất hóa hoïc gì ? Vieát phöông trình phaûn ứng để minh họa ?. thaêng hoa . 3 – Tính chaát hoùa hoïc a. CO2 không cháy , không duy trì sự cháy 0. t 0 C O2 +2Mg   2MgO + C +4. b. CO2 laø oxit axít - Khi tan trong nước :CO2 + H2O  H2CO3 4 – Ñieàu cheá a. Trong coâng nghieäp : Ở nhiệt độ 900 – 10000C : CaCO3(r)  CaO(r) + CO2(k) . b. Trong phoøng thí nghieäm : CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + CO2 + H2O III – AXÍT CACBONIC VAØ MUOÁI CACBONAT Hoạt động 6 - Axít H2CO3 laø axít raát yeáu vaø keùm beàn : GV: Neâu tính chaát cuûa axit cacbonic ? H2CO3  H+ +HCO3K1= 4,5. 10-7 HCO3-  H++CO32K2= 4,8 . 10-11 1 – Tính chaát cuûa muoái cacbonat a. Tính tan : - Muối trung hòa của kim loại kiềm (trừ Li2CO3) amoni vaø caùc muoái hiñrocacbonat GV : Nªu tÝnh tan cña c¸c muèi dễ tan trong nước (trừ NaHCO3) . c¸cbonat? - Muối cacbonat trung hòa của các kim loại khác không tan hoặc ít tan trong nước . b.Tác dụng với axít : GV: ViÕt c¸c PTP¦ minh ho¹ c¸c NaHCO3 + HCl  NaCl + CO2 + H2O tÝnh chÊt cña muèi c¸cbonat? HCO3- +H+  CO2 + H2O Na2CO3 + 2HCl  2NaCl + CO2 + H2O CO32- + 2H+  CO2 + H2O c. Tác dụng với dung dịch kiềm NaHCO3 + NaOH  Na2CO3 + H2O HCO3- + OH-  CO32- + H2O . d. Phản ứng nhiệt phân : - Muối cacbonat trung hòa của kim loại kiềm đều bền với nhiệt. Các muối khác và muoái hiñrocacbonat deã bò phaân huûy khi ñun Hoạt động 7 noùng . 0 GV: Nêu một số ứng dụng của t  MgCO MgO + CO2 3 muoái cacbonat ? 0 2NaHCO3  t Na2CO3 + CO2 + H2O 2 – Moät soá muoái cacbonat quan troïng - CaCO3 , Na2CO3 , NaHCO3.

(67) V. cñng cè * Để nhận ra các khí CO2, SO2, H2S, NH3 . Cần dùng các dung dịch: A. KMnO4 vaø NaOH B. Nước brôm và Ca(OH)2 C. Nước brôm và NaOH D. NaOH vaø Ca(OH)2 * Thể tích dd NaOH 2M tối thiểu để hấp thụ hết 5,6 (l) CO2 (đktc) là: A. 250ml B. 500ml C. 175ml D. 125ml * Híng dÉn bµi tËp SGK- SBTHH & Bµi tËp vÒ nhµ Tieát 31 Baøi 22 silic vµ hîp chÊt cña silic Ngµy so¹n : 9/12/2008 I. môc tiªu bµi d¹y. 1. KiÕn thøc: - Tính chất vật lý , hóa học của silic, các hợp chất của silic . - Phương pháp điều chế và ứng dụng các đơn chất và hợp chất của silic . 2. Kü n¨ng: - Vận dụng kiến thức để giải các bài tập có liên quan . - Vận dụng kiến thức để giải thích một số vấn đề trong thực tế đời sống. II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. - Maãu vaät caùt, thaïch anh, maûnh vaûi boâng, dung dòch Na2SiO3 ,HCl, pp, coác oáng nghiệm, đũa thủy tinh . III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Đàm thoại, gợi mở, nêu vấn đề, Trửùc quan sinh ủoọng IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Bµi cò: Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa CO , cuûa muoái cacbonat ? 2. Bµi míi: Hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. Họat động 1 I – SILIC GV: Cho bieát tính chaát vaät lyù 1 – Tính chaát vaät lyù của silic ? So sánh với cacbon ? - Có hai dạng thù hình : + Silic tinh theå, maøu xaùm coù aùnh kim, daãn ñieän, coù tính baùn daãn . + Silic voâ ñònh hình laø chaát boät maøu naâu . 2 – Tính chaát hoùa hoïc Hoạt động 2 khử GV: So sánh với cacbon, silic có a. Tính +4 0 Si + 2F (silic tetraflorua) 2  Si F4 tính chất hoá học như thế nào ? 0 +4 GV: Xác định vai trò của silic Si0 + O2  t Si O2 (silic ñioxit) trong c¸c ph¶n øng trªn? 0 t +4 0  Si C GV: Dựa vào hợp chất tạo thành Si + C (silic cacbua) +4 0 phát hiện sự khác nhau giữa C Si + 2NaOH+ H2ONa2 Si O3+ 2H2 vaø Si ? b. Tính oxi hoùa 0 −4 Hoạt động 3 0  t 2Mg + Si Mg2 Si (magie silixua) GV: Trong tự nhiên silic tồn tại 3 – Traïng thaùi thieân nhieân ở dạng nào và có ở đâu ? - Silic tồn tại ở dạng hợp chất. - Silic còn có trong cơ thể người và thực vật . 4 – Ứng dụng và điều chế.

(68) GV: Cho biết ứng dụng và điều cheá silic?. - Có nhiều ứng dụng trong kỹ thuật : vô tuyến và điện tử , pin mặt trời, luyện kim ... - Ñieàu cheá * Trong phoøng thí nghieäm : 0. + 2Mg  t Si + 2MgO. SiO2 * Trong coâng nghieäp : Hoạt động 4. 0. SiO2 + 2C  t Si. + 2CO II – HỢP CHẤT CỦA SILIC GV: Nªu tính chaát vaät lyù cuûa 1 – Silic ñioxit (SiO2) silic ñioxit ? - SiO2 ở dạng tinh thể nguyên tử màu trắng rất cứng, không tan trong nước . - Trong thiên nhiên chủ yếu ở dạng khoáng GV: SiO2 có những tính chất hóa vật thạch anh , không màu trong suốt gọi là hoïc gì ? vieát phöông trình phaûn pha leâ thieân nhieân . 0 ứng chứng minh? t  SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O. GV: SiO2 có ứng dụng gì trong 0 SiO2 + Na2CO3  t Na2SiO3 + H2O. thực tế ? SiO2 + 4HF  SiF4  + 2H2O. 2 – Axit silixic vaø muoái silicat a. Axit silixic (H2SiO3) - Là chất ở dạng kết tủa keo , không tan trong nước , đun nóng dễ mất nước H2SiO3  SiO2 + H2O - H2SiO3 khi sấy khô mất nước tạo silicagen : dùng để hút ẩm và hấp phụ nhiều chất . Hoạt động 5 - H2SiO3 laø axit raát yeáu : Giaùo vieân m« t¶ thí nhieäm : Na2SiO3+CO2+H2OH2SiO3+Na2CO3 - Nhoû vaøi gioït PP vaøo dd b. Muoái silicat : Na2SiO3 - Muối của kim loại kiềm tan được trong - Nhuùng vaûi vaøo Na2SiO3 saáy nước , cho môi trường kiềm . khô rồi đốt . HS quan s¸t nªu vµ gi¶i thÝch - Dung dòch ñaëc Na2SiO3 vaø K2SiO3 goïi laø c¸c hiÖn tîng? thủy tinh lỏng . Vải hoặc gỗ tẩm thủy tinh lỏng sẽ khó bị cháy ,Thủy tinh lỏng được dùng để chế keo dán thủy tinh và sứ V. cñng cè * Dùng bài tập 1,2 SGK để củng cố. * Híng dÉn bµi tËp SGK- SBTHH & Bµi tËp vÒ nhµ TiÕt 32 Bµi 23 C«ng nghiÖp Silicat Ngµy so¹n : 11/12/2008 I- Môc tiªu bµi häc. 1- VÒ kiÕn thøc: BiÕt thµnh phÇn ho¸ häc vµ tÝnh chÊt cña thuû tinh, xi m¨ng, gèm..

(69) BiÕt ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt c¸c vËt liÖu thuû tinh, gèm, xi m¨ng tõ nguån nguyªn liÖu tù nhiªn. 2- VÒ kÜ n¨ng. Phân biệt đợc các vật liệu thuỷ tinh, gốm, xi măng dựa vào thành phần và tính chÊt cña chóng. BiÕt c¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n c¸c s¶n phÈm lµm b»ng c¸c vËt liÖu thuû tinh, gèm, xi m¨ng. II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß Giáo viên: Sơ đồ lò quay sản xuất CLanke (4-11), Mẫu xi măng. Häc sinh: Su tÇm, t×m kiÕm c¸c mÉu vËt b»ng thuû tinh, gèm, sø. III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Đàm thoại, gợi mở, nêu vấn đề, Trửùc quan sinh ủoọng IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1- Bµi cò: Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc cña silic? ViÕt PTP¦ minh ho¹? so s¸nh víi cacbon. 2. Bµi míi: Hoạt động của giáo viªn. hoạt động của học sinh. I -THUYÛ TINH Hoạt động 1 : 1. Thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa thuyû tinh GV: Thuỷ tinh có thành phần -Thuỷ tinh có thành phần hoá học là các oxit hoá học là gì ? kim loại như Na , Mg , Ca , Pb , Zn … và SiO2 , B2O3 , P2O5 - s¶n phaåm nung chaûy caùc chaát naøy laø thuyû tinh , thaønh phaàn chuû yeáu lµ SiO2 . - Thuyû tinh coù caáu truùc voâ ñònh hình - T noùng chaûy khoâng xaùc ñònh. 2. Một số loại thuỷ tinh GV: Phân loại thuỷ tinh ? -Thuỷ tinh thường: NaO.CaO.6SiO2 GV: Hãy kể một số vật dụng Nấu chảy hỗn hợp cát trắng, đá vôi, Sôđa ở thường làm bằng thuỷ tinh? 1400C: 0. Na2CO3 + SiO2  t Na2SiO3 + CO2 0. Hoạt động 2. CaCO3 + SiO2  t CaSiO3 + CO2 -Thuỷ tinh Kali: có nhiệt độ hoá mềm và mức độ nóng chảy cao hơn, dùng làm dụng cụ phoøng thí nghieäm. -Thuỷ tinh pha lê: chứa nhiều oxit chì, dễ noùng chaûy vaø trong suoát, duøng laøm laêng kính… -Thuyû tinh thaïch anh: saûn xuaát baèng SiO2 coù t hoá mềm cao, hệ số nở nhiệt rất nhỏ. -Thuỷ tinh đổi màu: khi thêm một số oxit kim loại..

(70) Cr2O3 cho thuyû tinh maøu luïc. GV: Thành phần chủ yếu của CoO cho thuỷ tinh màu xanh nước biển. đồ gốm? II. ĐỒ GỐM 1. Gaïch vaø ngoùi: GV: Có mấy loại đồ gốm? -SX: đất sét loại thường + cát nhào với H 2O, tạo hình nung ở 900-1000C -Thường có màu đỏ. GV: H·y cho biÕt thµnh phÇn vµ 2. Gạch chịu lửa: dùng để lót lò cao. Lò luyện c¸ch s¶n xuÊt g¹ch ®inat vµ g¹ch theùp. Loø naáu thuyû tinh… sam«t? - Có 2 loại: gạch đinat và Samôt: + Gaïch ñinat: 93- 96% SiO2 , 4 - 7% CaO vaø đất sét, t nung bằng 1300 -1400C, chịu được: 1690 - 1720C GV: Hãy kể một số đồ dùng + Gạch Samôt: đất sét và nước nung ở 1.300b»ng sµnh, sø vµ men mµ em 1.400C biÕt? 3 . Sành sứ và men 1.200-1.300C a. Đất sét  Saønh Sành: cứng, gõ kêu, màu nâu hoặc xám. b. Sứ: Cao lanh, fenspat, thạch anh và một số oxit kim loại nung lần đầu ở 1000C tráng men.Trang trí đun lại lần hai ở 1400 – 14500C Sø - sứ dân dụng, sứ kỹ thuật. Sứ kỹ thuật được dùng để chế tạo các vật liệu cách điện, tụ điện, buzi đánh lửa, các dụng cụ phoøng thí nghieäm. Hoạt động 3 c. Men - Có thành phần chính giống sứ, nhưng dễ GV: Thành phần hóa học chủ nóng chảy hơn. Men được phủ lên bề mặt sản yeáu cuûa ximaêng ? phẩm, sau đó nung lên ở nhiệt độ thích hợp để men biến thành một lớp thuỷ tinh che kín bề maët saûn phaåm III - XIMAÊNG 1.Thành phần hoá học và cách sản xuất xi maêng GV: Ximăng Pooclăng được a. Xi măng thuộc loại vất liệu kết dính. Quan saûn xuaát nhö theá naøo ? troïng vaø thoâng duïng nhaát laø xi maêng Pooclaêng GV: Cho HS xem sơ đồ lò quay : laứ chaỏt boọt mũn, maứu luùc xaựm, goàm canxi s¶n xuÊt CLanke (4-11), MÉu xi silicat vaø canxi aluminat: m¨ng. Ca3SiO5 (hoặc 3CaO.SiO2),.

(71) Ca2SiO4 (hoặc 2CaO.SiO2), GV: Vì sao trong quá trình đông cøng cđa xi m¨ng ngêi ta thêng Ca3(AlO3)2 (hoặc 3CaO.Al2O3). tíi níc? b. Xi măng Pooclăng được sản xuất bằng cách nghiền nhỏ đá vôi, trộn với đất sét thành dạng bùn, rồi nung hỗn hợp trong lò quay hoặc lò đứng ở 1300 - 1400C . thu được một hỗn hợp màu xám gọi là clanke. Để nguội, rồi nghiền clanhke với một số chất phụ gia thành bột mịn, sẽ được xi măng. 2. Qúa trình đông cứng xi măng Khi xây dựng, xi măng được trộn với nước thành khối nhão, sau vài giờ sẽ bắt đầu đông cứng lại : 3CaO.SiO2+5H2OCa2SiO4.4H2O+ Ca(OH)2 2CaO.SiO2 + 4H2O  Ca2SiO4.4H2O 3CaO.Al2O3+ 6H2O Ca3(AlO3)2.6H2O V. cñng cè * Phân biệt thành phần ,tính chất và ứng dụng của thủy tinh , gốm ,ximăng  Híng dÉn bµi tËp SGK- SBTHH & Bµi tËp vÒ nhµ Tieát 33. Baøi 24 luyÖn tËp: tÝnh chÊt cña cacbon,. silic vµ c¸c hîp chÊt cña chóng. Ngµy so¹n : 16/12/2008. I. môc tiªu bµi d¹y. 1. KiÕn thøc: - Tính chaát cô baûn cuûa cac bon vaø silic . - Tính chất các hợp chất CO ,CO 2 ,H2CO3 , muối cacbonat, axit silixic và muối silicat 2. Kü n¨ng: - Vận dụng lý thuyết để giải thích các tính chất của đơn chất và các hợp chất cuûa cacbon vaø silic . - Reøn kyõ naêng giaûi baøi taäp . II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. - Chuaån bò phieáu hoïc taäp - Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Đàm thoại, gợi mở, nêu vấn đề.. IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Bµi míi: Hoạt động 1. HS hệ thống kiến thức theo bảng có s½n..

(72) Neâu tính chaát cuûa Ñôn chaát Daïng thuø hình Tính chaát hoùa hoïc Oxit :. Axit Muoái. Cacbon. Silic. -Kim cöông -Than chì -Than voâ ñònh hình - tính khử - Tính oxi hoá. - Tinh theå - Voâ ñònh hình -Tímh khử -Tính oxi hoá. CO : laø oxit khoâng taïo muoái , laø chất khử mạnh . CO2 laø oxit axit , Coù tính oxi hoá H2CO3 : laø axit yeáu , hai naác Keùm beàn Cacbonat -Tính tan - ph¶n ứng nhiệt phân. Hoạt động của giáo viên. Baøi 1 Vieát CTCT cuûa : a) canxicacbua b) nhoâm cacbua c) Hợp chất của cacbon với Flo . Trong các hợp chất đó số oxi hoá của cacbon laø bao nhieâu ?. -. SiO2 : laø oxit axit Là chất oxi hoá Coù tính chaát ñaëc bieät. H2SiO3 : laø axit raát yeáu -rất ít tan trong nước Silicat Muối kim loại kiềm dễ tan. hoạt động của học sinh. * C. Al – C  Al Ca. C. C F. Al – C  Al. F  C  F F. * Baøi 2 a) CO cháy được vì có tính khử còn a) taïi sao cacbon monooxit chaùt CO2 không cháy được vì không có tính được , còn cacbon đioxit không khử . cháy được trong khí quyển ôxi ? b) haõy ñöa ra moät thí nghieäm ñôn b) Đốt cháy hai khí : 2H2 + O2  2H2O giản để phân biệt khí CO và H2 ? 2CO + O2  2CO2 Baøi 3 a) làm thế nào để phân biệt khí CO2 vaø khí O2 * Baèng phöông phaùp vaät lí ? * Bằng phương pháp hoá học ?. * a) Phaân bieät khí CO2 vaø O2 : Phöông phaùp vaät lyù : - CO2 ở nhiệt độ thường nén ở áp suất cao bieán thaønh chaát loûng ..

(73) b) Làm thế nào để phân biệt muối natricacbonat vaø muoái natri sufit?. c) làm thế nào để biến đá vôi thaønh CaCO3 tinh khieát ?. Bài 6 : hoàn thành sơ đồ chuyể hoá CO2  CaCO3  ca(HCO3)3  CO2  C  CO  CO2. - O2 khoâng coù khaû naêng naøy . Phöông phaùp hoùa hoïc : CO2 làm tắt que đóm đang cháy còn O2 thì ngược lại . b) Phaân bieät muoái Na2CO3 vaø Na2SO3 : - Cho hai muối tác dụng với axit HCl : Na2CO3 +2HCl  2NaCl +H2O + CO2 Na2SO3 +2HCl  2NaCl +H2O + SO2 . - Daãn saûn phaåm khí qua dung dòch brom : SO2 +Br2 +2H2O  2HBr + H2SO4  Nước brom bị mất màu . c) Biến đá vôi thành CaCO3 tinh khiết : CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + H2O + CO2 . Lấy dd cho tác dụng với dd Na2CO3 CaCl2 + 2HCl  CaCO3 + 2HCl * CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O . CaCO3 + CO2 +H2O  Ca(HCO3)2 . Ca(HCO3)2  CaCO3 + CO2 +H2O . 0. CO2 + 2Mg  t 2MgO + C . 0. 2C+ O2  t 2CO. 0. 2CO + O2  t 2CO2. Baøi 7 : Gv gợi ý cho học sinh tóm tắt sau đó leân baûng giaûi. *. GV: Xác định các chất sau khi nung?. 6 4,5 Ta coù nMg = 24 = 0,25 ; nSiO2 = 60 =. GV: T×m sè mol H2 theo Si d trong ph¶n ứng trên? Từ đó tính thể tích H2?. 0,075. 2Mg + SiO2 0,15 0,075. 0.  t Si + 2MgO. (1). 0,075 0. 2 Mg + Si  t Mg2Si (2) 0,1 0,05 2NaOH + Si +H2O  Na2SiO3 + 2H2 (3) 0,025 0,05  nH2 = 2nSi = 2 x 0,025 = 0,05(mol) VH2 = 0,05 x 22,4 = 1,12 (lit) ..

(74) bµi tËp vÒ nhµ - dÆn dß: * Híng dÉn bµi tËp SGK- SBTHH & Bµi tËp vÒ nhµ * Dặn HS ôn tập kĩ các kiến thức đã học để chuẩn bị tốt cho tiết ôn tập học kỳ.. «n tËp häc kú i. TiÕt 34, 35. Ngµy so¹n : 23/12/2008. I. môc tiªu bµi d¹y. 1. KiÕn thøc: Ôn tập lại các kiến thức đã học trong học kỳ 1. 2. Kü n¨ng: RÌn luyÖn kü n¨ng gi¶i c¸c lo¹i bµi tËp liªn quan. II. CHUÈN BÞ CñA THÇY Vµ TRß. GV: ChuÈn bÞ mét hÖ thèng c¸c c©u hái vµ bµi tËp. HS: Ôn tập trớc các kiến thức đã học. III. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Đàm thoại, gợi mở, nêu vấn đề.. IV. tiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. Bµi míi:. lý thuyÕt. GV nêu một số câu hỏi để HS suy nghĩ và trả lời. Vì sao dung dịch axit, bazơ và muối dẫn đợc điện? So s¸nh axit, baz¬ vµ muèi theo Arªniut vµ Br«nstet? Cho vÝ dô. pH là gì? Nêu cách xác định pH trong các dung dịch muối ? So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña HNO3 vµ H3PO4? ViÕt PTP¦ minh ho¹? Ph©n bãn ho¸ häc lµ g× ? V× sao ph¶i dïng ph©n bãn ho¸ häc? So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña nit¬ vµ ph«tpho? ViÕt PTP¦ minh ho¹? So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña cacbon vµ silic? ViÕt PTP¦ minh ho¹? Nªu thµnh phÇn ho¸ häc vµ tÝnh chÊt cña thuû tinh, xi m¨ng, gèm. bµi tËp Hoạt động của giáo viên. Bµi 1: Có 3 dung dòch loãng sau có cùng nồng độ mol/l: H2SO4, Na2SO4, NaHSO4. S¾p xÕp pH của chúng theo thứ tự tăng dÇn?. hoạt động của học sinh. * pH tăng theo thứ tự : Na2SO4, NaHSO4, H2SO4.

(75) Bµi 2. Trong các dung dịch sau: * C¸c dung dÞch cã pH < 7 lµ: KCl, K2CO3, FeCl3, CH3COONa, FeCl3, NH4Cl, NaHSO4 NH4Cl, NaHSO4, Na2S có bao Fe3 + + 2H2O  Fe(OH)2 + + H3O+ nhiêu dung dịch có pH < 7? NH4+ + H2O  NH3 + H3O+ HSO4-  H+ + SO42 * Gäi c«ng thøc cña X lµ: NxOy PTP¦ 0 Bµi 3. Cho một ôxit X của nitơ tác t  2 N O + 2y Cu 2y CuO + x N2 x y dụng hoàn toàn với Cu nung nóng 179, 2 được 0,64g CuO và 179,2 ml N2 n N 2 = 22400 = 0,008 mol Theo bµi ra đktc . Xác định CTPT của X ?. 0, 64 n CuO = 80 = 0,008 mol 2y/x = 0,008/0,008  x = 2y  CT: N2O. * N2 28. 5,2 Bµi 4. Hỗn hợp X gồm N2 và H2 7,2 20,8 coù M =7,2ñvc. Sau khi tieán haønh H2 2 n H2 = 4 n N2 phản ứng tổng hợp NH3, được hỗn hợp khí Y có M = 8 đvc. N 2(K ) + 3 H 2( K )  2 NH 3(K ) TÝnh hiệu suất phản ứng tổng a 3a 2a hợp NH3? Sau ph¶n øng: 3. GV: Xác định các chất sau phản øng?. NH : 2a mol 2. N : (1- a) mol 2. H : (4-3a) mol Theo bµi ra ta cã: 17. 2a + 28(1- a) +2 (4 - 3a) = 8 (5 - 2a) a = 0,25 H = 0,25/1 = 25% V. dÆn dß. * Dặn HS Ôn tập kỹ để chuẩn bị tốt cho tiết kiểm tra học kỳ..

(76) TiÕt 36. kiÓm tra häc kú i Ngµy so¹n: 25/12/2008. I . môc tiªu bµi d¹y Kiểm tra mức độ nắm kiến thức của HS trong học kì 1. Qua đó điều chỉnh cách dạy và lấy điểm thành phần. ii. đề ra: PhÇn 1: Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ( 4,0 ®iÓm) Câu 1: Đốt cháy hỗn hợp C và S (thể tích không đáng kể) trong bình kín đựng oxi dư sau đó đưa về nhiệt độ ban đầu thì áp suất trong bình so với trước khi phản ứng sẽ: A. Có thể tăng hoặc giảm phụ thuộc lượng C,S B. Không đổi C. Taêng D. Giaûm Câu 2: Nung hỗn hợp A gồm CaCO3 và CaSO3 tới phản ứng hoàn toàn được chất rắn B có mB = 50,4% mA . % khối lượng các chất trong A lần lượt là: A. 20% vaø80% B. 25% vaø75% C. 30% vaø 70% D. 40% vaø60% Câu 3: Phản ứng giữa HNO3 và Al không tạo ra khí. Tổng các hệ số trong PTPƯ là: A. 64 B. 48 C. 54 D. 58 Câu 4: Cho muối amôni nitrat(A) và phân bón amôni nitrat (B). So sánh %N trong A và B ta có: A. Trong A lớn hơn trong B B. Trong B lớn hơn trong A C. Trong A bằng trong B D. Không so sánh được Câu 5: NH3 có thể tác dụng với tất cả các chất trong dãy nào sau đây ở điều kiện thích hợp? A. N2, O2, P2O5, dd HCl, dd KOH B. FeO, HNO3, CaO, dd CuSO4, dd K2CO3 C. Dd HCl, dd CuCl2, CuO, Cl2, O2 D. H2S, Cl2, AgCl, H2, dd Ca(OH)2 Câu 6: Cho 12,8g Cu tác dụng hoàn toàn với dd HNO3 thu được hỗn hợp khí X gồm NO và NO2 có tỉ khối đối với H2 là 19. Thể tích hỗn hợp X ở đktc là: A. 2,24(l) B. 0,448(l) C. 4,48(l) D. 1,12(l) Câu 7: Khí NH3 tan nhiều trong nước vì: A. NH3 có khả năng tạo liên kết hiđrô với H2O B. Là chất khí ở điều kiện thường C. NH3 có phân tử khối nhỏ D. NH3 tác dụng với H2O tạo ra môi trường bazơ Câu 8: Khi cho NH3 dư tác dụng với khí Cl2 thu được: A. N2, HCl B. HCl, NH4Cl C. N2, HCl, NH4Cl D. NH4Cl, N2 PhÇn 2: Tù luËn ( 6,0 ®iÓm). Câu 9: B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y nhËn biÕt c¸c chÊt khÝ riªng biÖt sau: CO2, SO2, H2S, NH3 . ViÕt PTP¦? Câu 10: Cho 23g hỗn hợp A gồm Fe và Cu tác dụng với dd HNO 3 thu được 0,2g chất rắn B, dd C v à 5,6(l) NO ở đktc. Cho B tác dụng với dd HCl không có khí thoát ra, các phản ứng xảy ra hoàn toàn. TÝnh khối lượng Fe và Cu trong A ? III. đáp án C©u 1 c©u 8: Mçi c©u 0,5 ®iÓm..

(77) 0,5 x 8 = 4,0 (®iÓm) C©u 1. C©u 2. C©u 3. C©u 4. C©u 5. C©u 6. C©u 7. C©u 8. b. d. d. a. c. c. a. a. C©u 9: (3®iÓm) Dïng dung dÞch Br«m ,nÕu: - Làm mất màu dung dịch Brôm và có vẩn đục là H2S : H2S + Br2  2HBr +S  - Lµm mÊt mµu dung dÞch Br«m lµ SO 2: SO 2 + H2O + Br2  H2SO4 + 2HBr Dïng dd Ca(OH)2 nhËn biÕt 2 khÝ cßn l¹i : - NÕu cã kÕt tña lµ CO2: Ca(OH)2 + CO2  CaCO3  + H2O - Cßn l¹i lµ NH3 C©u 10: (3®iÓm) V× B t¸c dông HCl kh«ng cã khÝ  0,2g lµ Cu V× Cu d nªn trong dd C kh«ng cã muèi s¾t (III) chØ cã muèi s¾t(II) cã thÓ cã Cu2 + Gäi sè mol Fe, Cu ph¶n øng lÇn lît lµ x mol, y mol. 56x + 64y = 23 - 0,2 = 22,8 (*) PTP¦: 3Fe + 8HNO3  3Fe(NO3)2 + 2NO + 4H2O x 2/3x  3Cu + 8HNO3 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O y 2/3y 2/3x +2/3y = 5,6/22,4 = 0,25 (**) Tõ (*), (**) ta cã x = 0,15 y = 0,225 Khèi lîng c¸c chÊt trong hçn hîp A lµ:. m Cu = 0,225 x 64 + 0,2 = 14,6g m Fe = 0,15 x 56 = 8,4g.

(78)

giao an hoa hoc 11 NC

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về