Ngu van 7 tuan 15 cuc hay

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 19 / 11 / 2012 Ngµy d¹y: 28 / 11 / 2012. TuÇn 15. TiÕt 57. MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM A. Mục tiêu cần đạt:. Thạch Lam. Học xong bài học này, HS đạt đợc : 1.KiÕn thøc : - S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Th¹ch Lam. Cã hiÓu biÕt bíc ®Çu vÒ thÓ v¨n tïy bót. - Phong vị đặc sắc, nột đẹp văn hoỏ truyền thống của Hà Nội trong 1 thứ quà độc đỏo và giản dị của dân tộc. - C¶m nhËn tinh tế, c¶m xóc nhÑ nhµng, lêi v¨n duyªn d¸ng, thanh nh·, giµu søc biÓu c¶m cña nhµ v¨n Th¹ch Lam trong v¨n b¶n. 2. Kỹ năng: - §äc- hiÓu v¨n b¶n tïy bót cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Sö dông c¸c yÕu tè biÓu c¶m giíi thiÖu mét s¶n vËt cña quª h¬ng. 3. Thỏi độ: Trân trọng những thứ quà giản dị mà trở thành nét đẹp văn hóa của dân tộc. B. ChuÈn bÞ :. - Gi¸o viªn : Giáo án, SGK, SGV , TLTK, PHT, ..... - Häc sinh : §äc kÜ tp vµ so¹n bµi theo hÖ thèng c©u hái ë SGK. C. Phơng pháp : vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, giảng bình, đọc sáng tạo... d. Tổ chức các hoạt động dạy - học:. Hoạt động 1: ổn định tổ chức : - Mục tiêu : ổn định lớp, KTSS: , ph©n nhhãm häc tËp. - Phơng pháp : vấn đáp, thuyết trình. - Thêi gian : 1 phót. Hoạt động 2: Kiểm tra bài cũ : - Môc tiªu : KiÕm tra viÖc häc bµi cò vµ viÖc chuÈn bÞ bµi míi cña HS. - Phơng pháp :vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề. - Thêi gian : 5 phót + KT vở soạn của HS. + KT bài cũ: Đọc thuộc lòng3 khæ th¬ ®Çu trong bµi thơ “ Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh? Nªu néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ ? Hoạt động 3: Tổ chức dạy và học bài mới. * Giới thiệu bài mới. Việt Nam là một đất nớc văn hiến. Văn hóa truyền thống Việt nam thể hiện ngay ở những thứ quà bánh giản dị mà đặc sắc, độc đáocủa từng vùng, miền. Mỗi vùng, miền có một thứ quà đặc trng. Nói đến quà bánh Hà Nộìth không thể quên đợc món phở, bún ốc... và đặc biệt là Cốm Vòng( cốm làng Vòng).... * Nội dung dạy học cụ thể. - Mục tiêu: Hiểu đợc tác giả, hiểu bớc đầu về thể văn tùy bút. Cảm nhận đợc phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa truyền thống, của Hà Nội trong món quà độc đáo, giản dị: cốm. Thấy đợc cảm nhận tinh tế, cảm xúc nhẹ nhàng, lời văn duyên dáng, thanh nhã, giµu søc biÓu c¶m cña nhµ v¨n Th¹ch Lam trong v¨n b¶n.§äc hiÓu v¨n b¶n tïy bót cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Phơng pháp: vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, đọc hiểu, giảng bình... - Thêi gian: 33 phót HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS. YÊU CẦU CẦN ĐẠT.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> I. Đọc và tìm hiểu chung. 1. Tác giả: HS đọc chú thích (*) + Thạch Lam ( 1910-1942 ), tên thật: Nguyễn Tường Vinh ( Lân ). + Sở trường: viết truyện ngắn và cũng Nêu những hiểu biết của em về tác giả Thạch thành công trong tuỳ bút. Lam ? + Là cây bút tinh tế, nhạy cảm. GV kh¸i qu¸t l¹i. 2. T¸c phÈm. a. Đọc và tìm hiểu chú thích. + Đọc: Đây là bài tuỳ bút rất giàu chất trữ GV đọc mẫu và hướng dẫn 1-2 HS đọc tiếp. tình -> đọc giọng nhẹ nhàng, ngọt ngào, truyền cảm. + Tìm hiểu chú thích. vừng, thanh nhã, An Nam, sêu tết, ngọc GV giải thích nghĩa của các từ khó. thạch, chút chiu, thần lúa, … b. T×m hiÓu chung v¨n b¶n * XuÊt xø. Rút từ tập “ Hà Nội băm sáu phố Tác phẩm nằm trong tập truyện nào ? GV: Đây là tập tuỳ bút viết về cảnh sắc và phường” ( 1943). phong vị của Hà Nội, đặc biệt là những thứ quà khá bình dị nhưng lại đậm đà hương vị riêng, thể hiện sự tinh tế, khéo léo trong bản sắc văn hoá lâu đời của đất kinh kì. * Thể loại: Tuỳ bút: Bài văn đợc viết theo thể loại nào? + Là một thể văn. Em hiểu thế nào là tuỳ bút ? + Có yếu tố miêu tả, ghi chép ( giống bút GV: Có yếu tố yếu tố miêu tả, ghi chép những kí, kí sự ) nhưng tuỳ bút lại thiên về biểu điều quan sát được ( giống bút kí, kí sự ) nhưng cảm. tuỳ bút lại thiên về biểu cảm, thể hiện tình cảm, cảm xúc của suy nghĩ của tác giả trước các hiện tượng và vấn đề của cuộc sống; đồng thời, tuỳ + Ngôn ngữ tuỳ bút thường giàu hình ảnh bút cũng thường có các yếu tố nghị luận, suy tư, và chất trữ tình. triết lí. + Nói về cốm. Bài tuỳ bút này nói về cái gì ? * Bè côc: 3 ®o¹n: ? Xác định bố cục của bài tuỳ bút này? ? Cho biÕt néi dung chÝnh cña mçi phÇn trong §1: Tõ ®Çu… “nh chiÕc thuyÒn rång”: C¶m nghÜ vÒ nguån gèc cña Cèm. bè côc? §2: TiÕp … “nhòn nhÆn”: C¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ cña Cèm. §3: Cßn l¹i : C¶m nghÜ vÒ sù thëng thøc Cèm. Để nói về cốm, tác giả đã sử dụng những * Phương thức biểu đạt. phương thức biểu đạt nào ? Phương thức nào là + Miêu tả, kể, nhận xét, bình luận. Nhưng chủ yếu ? nổi bật vẫn là yếu tố trữ tình, là việc biểu hiện trực tiếp cảm xúc của tác giả. II. Phân tích. GV: Bài tuỳ bút này của TG Thạch Lam có 1. C¶m nghÜ vÒ nguån gèc của cốm: mạch cảm xúc và liên tưởng khá tự do, những * C¸ch dÉn nhËp: vẫn hợp lí. - Mîn nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh cña sen.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> để báo trớc sự xuát hiện của cốm. Em hãy cho biết cảm hứng của tác giả với cốm được bắt nguồn từ đâu ? Đọc câu văn đó ? + Cảm hứng được gợi lên từ hương thơm của lá sen trong làn gió mùa hạ lướt qua vừng sen của mặt hồ. Hương thơm ấy gợi nhức đến hương vị của cốm, thứ quà đặc biệt từ lúa -> Tự nhiên, lô gíc và rất gợi cảm. non. ( câu văn đầu tiên ). Em có nhận xét gì về cách dẫn nhập đó của Gắn kết sen và cốm (2 sự vật * Nguån gèc cña cèm: t¸c gi¶? t¸c dông cña c¸ch dÉn nhËp Êy? - Là lúa nếp non nơi đồng quê. Tìm những câu văn nói rõ về cội nguồn của cốm? Và cho biết cốm có cội nguồn từ đâu ? +“Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy cái mùi thơm mỏt của bụng lỳa non khụng?...hoa cỏ”. - TG đã huy động nhiều cảm giác để Theo em, trong ĐV này, TG đó cảm nhận cảm nhận về đối tợng đặc biệt là khứu gi¸c dÓ c¶m nhËn h¬ng th¬m thanh khiÕt được hương vị của những đối tượng nào ? của cánh đồng lúa, của lá sen và lúa non + Hương thơm của lá sen, lúa non và ngàn và ngàn hoa cỏ hoa cỏ Để cảm nhận được hương vị ấy, TG đã phải - Dùng nhiều tính từ miªu t¶ tinh tÕ hhuy động những giác quan nào ? ¬ng vÞ vµ c¶m gi¸c -> C©u v¨n cã nhÞp TG đã sử dụng những từ ngữ nào để MT đối ®iÖu ( GÇn nh mét ®o¹n th¬ v¨n xu«i) . tượng và bộc lộ cảm giác của mình ? + Lướt qua, nhuần thấm, thanh nhã, tinh khiết, tươi, thơm mát, trắng thơm, phảng phất, đông lại, cong, nặng, trong sạch, … Em có nhận xét gì về những từ ngữ đó ? Qua đó thể hiện năng lực gì của TG ? Theo em, trong ĐV này, TG đã sử dụng phương thức miêu tả để bộc lộ cảm xúc gì ? - Cảm xỳc yờu mến, sự rung động, trân träng cèm ngay tõ khi nã cßn lµ nguyªn liÖu. Đồng thời cho thấy đợc cốm là một chất trong s¹ch, quý gi¸. hương vị đồng quê và hạt cốm GV: Như vậy, qua ĐV này ta càng hiểu thêm rằng, trong văn biểu cảm thì yếu tố miêu tả vô cùng quan trọng, nó là phương tiện hữu hiệu để người bày tỏ cảm xúc của mình với đối tượng biểu cảm. GV: ĐV đã bộc lộ rất rõ sự tinh tế và thiên về cảm giác của ngòi bút Thạch Lam. ĐV miêu tả này cũng thấm đậm cảm xúc của tác giả - cảm xúc yêu mến, hương vị đồng quê và hạt cốm - thứ quà mà lúa non dâng tặng con.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> người, thứ quà mang nặng cái chất quý trọng sạch của Trời. + Từ lúa non, để làm ra hạt cốm còn cần đến công sức và sự khéo léo của con người. Và không phải cốm nơi nào cũng ngon. Tiếp ngay sau đoạn mở đầu, TG đã nói rõ điều đó. Tác giả đã nói về cách chế biến cốm ntn? Em có nhận xét gì về cách giới thiệu đó của t¸c gi¶? Khi thµnh s¶n phÈm th× cèm ntn? - Thµnh phÈm: dÎo th¬m, rÊt ngon vµ hÊp dÉn. Cốm đợc mọi ngời đón nhận ntn? Có lẽ, trên khắp đất nước Việt Nam, đâu đâu cũng có cốm. Nhưng cốm nổi tiếng nhất là ở địa danh nào ? Cốm Vòng nổi tiếng bởi những yếu tố nào ? Theo em, bức vẽ Tr.159 minh hoạ cho chi tiết nào ? + Các cô gái Vòng bán cốm. Tìm trong ĐV những từ ngữ, chi tiết miêu tả hình ảnh các cô gái Vòng ? + Cô hàng cốm xinh xinh, áo quần gọn ghẽ, với cái dấu hiệu đặc biệt là cái đòn gánh hai đầu cong vút lên như chiếc thuyền rồng. Quan sát bức vẽ và qua các chi tiết trên, em có nhận xét gì về hình ảnh các cô gái Vòng ? ( GV: Chẳng thơm cũng thể hoa nhài Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An). Việc miêu tả ấy có tác dụng gì ? + Cái cách mà cốm đến với con người thật duyên dáng, lịch thiệp. + Cốm gắn liền với vẻ đẹp của người làm ra cốm Theo em, chi tiết “ đến mùa cốm, các người của Hà Nội 36 phố phường vần thường ngóng trông có hàng cốm...” có ý nghĩa gì ? Em hiểu nghĩa của từ “ ngóng trông” là NTN ? + Sự trông đợi đến bồn chồn. GV: Từ một thứ quà quê bình dị, cốm Vòng đã gia nhập vào văn hoá ẩm thực của thủ đô Hà Nội. Câu văn và đặc biệt là việc sử dụng từ “ngóng trông” đã gửi gắm tình cảm sâu sắc của tác giả. Theo em, đó là tình cảm nào ?. - C¸ch chÕ biÕn: + Truyền từ đời này sang đời khác. + Mét sù bÝ mËt khe kh¾t vµ gi÷ g×n. -> kh«ng miªu t¶ tØ mØ mµ chØ kh¼ng định đó là cả một nghệ thuật bí quyết c«ng phu cña lµng Vßng.. - Cèm næi tiÕng kh¾p 3 k×: B¾c, Trung, Nam.Nhưng cốm nổi tiếng nhất là ở làng Vòng-Hà Nội : + Cốm dẻo, thơm và ngon nhất.. + Các cô gái bán cốm xinh đẹp, duyên dáng. -> Vẻ đẹp của người làm tôn thêm vẻ đẹp của cốm.. -> Cốm trở thành một nhu cầu thưởng thức không thể thiếu được của con người..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Sự ngợi ca và niềm tự hào về vùng đất làng Vòng - Nơi sản sinh ra thứ quà bình dị mà thanh khiết, nơi có những con người duyên dáng, đáng yêu. GV: Quan sát bức vẽ, ta còn thấy một chi tiết rất đáng yêu. Đó là hình ảnh các em bé đang mua cốm. Có lẽ với những đứa trẻ ( đặc biệt thời đó ) thì hình ảnh những chiếc kẹo que, kẹo mầm, … sẽ là sự lôi cuốn, hấp dẫn hơn cả. Nhưng nhìn những đứa trẻ đang mắt đau đáu nhìn cốm, hay hớn hở bê cốm ta lại càng thấy niềm sung sướng, tự hào đang đang tràn. Bởi cốm đã tực sự trở thành món quà của mọi nhà, mọi người, mọi đối tượng. Cốm là niềm tự hào của con người. Vậy cốm có giá trị NTN ? * HS đọc ĐV 3 GV: ĐV này được viết theo phương thức nghị luận bình luận. Lời bình luận “ Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của cánh đồng lúa bát ngát, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam” gợi cho em thấy những giá trị nào của cốm ? Theo em, việc dùng cốm làm quà sêu tết có ý nghĩa gì ? GV: Cốm là thức dâng của trời đất, mang trong nó cái hương vị vừa thanh nhã, vừa đậm đà của đồng quê; nó rất thích hợp với việc lễ nghi của của một xứ sở nông nghiệp lúa nước như chúng ta. Điều này gợi cho em nhớ đến chi tiết nào trong truyền thuyết “ Bánh chưng bánh giầy” ? + Trong trời đất không có gì là quý bằng hạt gạo …. Tiếp theo, TG đã nhạn xét NTN về tục lệ dùng hồng, cốm làm đồ sêu tết của nhân dân ta ?. 2. C¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ cña cèm.. - C«m lµ thức quà riêng biệt, là thức dâng của cánh đồng lúa bát ngát: mộc mạc, thanh khiết của đồng quê VN.. - Cốm làm đồ sêu tết, góp phần tạo niềm hạnh phúc cho con người.. + Không còn gì hợp hơn với sự vương vít của tơ hồng, thức quà trong sạch, trung thành như các việc lễ nghi. Hồng cốm tốt đôi… + Hoà hợp về màu sắc: xanh tươi - đỏ thắm. + Hoà hợp về hương vị: thanh đạm – ngọt sắc. + Cốm góp phần cho nhân duyên HP của con người.. Sự hoà hợp tương xứng của hồng và cốm đã được TG phân tích trên những phương diện => Cốm đem lại giá trị vật chất và tinh thần cho con người. nào ? Lời văn “ .. hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc được lâu bền” giúp em hiểu thêm gì về giá trị của cốm? . Qua trên, em hiểu TG đã nói tới những giá trị.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> của cốm trên những phương diện nào ? * HS đọc câu văn trong ngoặc đơn. Em nội dung của câu văn đó NTN ? + TG phê phán những kẻ giàu có nhưng vô học, phê phán thói chuộng hình thức hào nháng mà quên đi những vẻ đẹp cao quý, những giá trị văn hoá của dân tộc ). Theo em, lời văn “thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần” thể hiện tâm trạng nào của TG ? + Tiếc nuối khi tục lệ tốt đẹp dùng cốm là đồ sêu tết bị mai một. Qua ĐV này, khi nói về giá trị của cốm, em đọc được tình cảm nào của TG ? - Tình cảm: Yêu quý, trân trọng, giữ gìn giá trị của cốm. Ngoài những giá trị của cốm được kể trong bài văn, dựa vào kiến thức thực tế, em hãy kể thêm một số giá trị của cốm ? ( Ta còn dùng cốm làm gì ? ) + Chè cốm, xôi cốm, kẹo cốm, bánh cốm, thịt chiên cốm … GV: Như vậy, cốm đã ®i vào cuộc sống của con người. Con người đã biết dùng cốm một cách sáng tạo. Và như thế cốm đã thực sự gắn bó, đã đem lại giá trị to lớn cho con người. Ngày nay các đám cưới đã dùng bánh cốm để dẫn lễ, …). Qua ĐV, em hãy cho biết tình cảm của em với cốm ? + HS trả lời dựa vào ý đã kết luận. GV: Như thế, bằng những lời văn miêu tả xen đầy tình cảm, TG đã truyền tình yêu, sự trân trọng với cốm đến với tất cả mọi người, đồng thời cũng đưa ra một thông điệp: Hãy bảo vệ, giữ gìn cốm như giữa gìn một vẻ đẹp VHDT. Yêu cốm, TG không chỉ thể hiện tình cảm đó trong việc bàn về cội nguồn và giá trị của cốm mà còn nói tới một vấn đề hết sức quan trọng đó là cách thưởng thức cốm. * HS theo dõi ĐV cuối. GV: Tác giả đã bàn về cách thưởng thức cốm trên hai phương diện là ăn cốm và mua cốm. Em hãy đọc câu văn nêu cách ăn cốm và cho biết khi ăn cốm phải ăn NTN ? Vì sao phải ăn như vậy ? Ăn cốm thong thả, từng chút ít và suy ngẫm, khi. 3. C¶m nghÜ vÒ sù thëng thøc cốm.. - C¸ch ¨n cốm: từng chút ít, thong thả và suy ngẫm -> Để cảm nhận hết được hương vị thanh đạm của cốm..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ấy ta sẽ thấy điều gì ? + “Thấy thu lại cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ: trong màu xanh của cốm, cái tươi mát của lá non, và trong chất ngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mộc”. Theo em, TG đã cảm thụ cốm bằng những giác quan nào ? + Khứu giác -> để thấy mùi thơm phức của lá. + Vị giác -> thấy chất ngọt của cốm + Thị giác -> thấy màu xanh của cốm… Qua đây, em hiểu TG là người có hiểu biết về cốm NTN ? + TG có sự hiểu biết sâu sắc, tinh tế về cốm ( sành cốm). ( GV : ăn uống cũng thể hiện nét văn hoá của mỗi con người, mỗi DT -> Tìm những câu nói - C¸ch mua cốm: nhẹ nhàng nâng đỡ, chút của cha ông dạy con cháu trong việc ăn uống ? ) chiu mà vuốt ve GV: Như vậy, với Thạch Lam, ăn cốm là sự thưởng thức nhiều giá trị được kết tinh ở đó, đấy cũng chính là cái nhìn văn hoá trong ẩm thực. Từ đó, TG đưa ra lời đề nghị với người người mua cốm là NTN ? Bằng những lí lẽ nào mà TG lại thuyết phục người mua cốm phải có thái độ như vậy ? + Vì: - Cốm là lộc của Trời - Cốm thể hiện sự khéo léo của người - Cốm có được là do sự cố sức tiềm tàng, nhẫn nại của thần Lúa. + Vì: Thưởng thức như thế sẽ được thanh nhã hơn, … Qua ĐV cho em thấy TG có thái độ, tình cảm NTN với cốm - thứ quà của lúa non ? * HS trả lời câu hỏi 6: + “Bài văn thể hiện nét đặc sắc của ngòi bút Thạch Lam là thiên về cảm giác tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc”. Đó là nhận xét hoàn toàn chính xác. Điều đó được thể hiện trong bài văn qua một số câu: - Ở ĐV đầu. Câu bình về sự hoà hợp của hồng và cốm. Và câu thứ hai của ĐV cuối. -> Nhà văn đã cảm nhận về giá trị, về cách thưởng thức cốm bằng nhiều giác quan và có những nhận xét hết sức tinh tế, sâu sắc về cốm – thứ quà mộc mạc mà thanh khiết mang đậm nét đẹp văn hoá dân tộc.. - Thái độ: trân trọng, nâng niu cốm.. III. Tổng kết. 1. NghÖ thuËt. - Lêi v¨n trang träng, tinh tÕ, ®Çy c¶m xóc, giµu chÊt th¬. - Chän läc chi tiÕt gîi nhiÒu liªn tëng, kØ niÖm. - S¸ng t¹o trong lêi v¨n xen kÓ vµ t¶.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Những nét đặc sắc về nghệ thuật của văn chậm rãu, ngẫm nghĩ, mang nặng tính b¶n? chÊt t©m t×nh, nh¾c nhë nhÑ nhµng. 2. Néi dung. - Ca ngợi cốm – thứ quà của lúa non. Bài văn thể hiện những nội dung gì ? GV:Chắc hẳn, trong chúng ta ai cũng đã - Thể hiện tình cảm yêu quý, trân trọng từng được ít nhất một lần ăn cốm. Nhưng cốm-thứ quà giản dị, mộc mạc, thanh liệu đã ai nhận ra được các giá trị to lớn của khiết mà đậm nét đẹp văn hoá dân tộc. cốm. Vì thế, chúng ta phải cảm ơn Thạch Lam bởi chính tác giả đã giúp ta hiểu và yêu cốm hơn. Và qua bài tuỳ bút này, bằng tình yêu với cốm, TG cũng đã đưa ra một thông điệp để chúng ta cùng suy ngẫm: Hãy bảo vệ, nâng niu, giữa gìn cốm như giữ gìn một * Luyện tập. nét đẹp văn hoá của dân tộc. Bài tập (SGK). ( GV cung cấp bài báo “Bất an với cốm” -> Phê phán những kẻ đã lợi dụng cốm để làm * Củng cố: giàu mà bất chấp sức khoẻ, tính mạng của Nêu hiểu biết của em về nội dung và con người ). nghệ thuật của bài văn ? Hoạt động 4: Luyện tập, củng cố. - Môc tiªu: HS vËn dông kiÕn thøc võa häc vµo lµm bµi tËp. Kh¸i qu¸t, kh¾c s©u kiÕn thøc võa häc. - Phơng pháp: thực hành, vấn đáp. - Thêi gian: 5 phót. GV cho HS làm bài tập ở SGK Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà (1p). - Học thuộc lòng một số câu văn có ý nghĩa nhất trong bài. Hiểu ND, NT của bài văn. - CBBM: Trả bài tập làm văn số 3 _____________________________________ Ngµy so¹n: 19 / 11 / 2012 Ngµy d¹y: 28 / 11 / 2012 TuÇn 15. TiÕt 58. TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 3. A. Mục tiêu cần đạt: Qua tiÕt tr¶ bµi gióp HS: 1.KiÕn thøc : - Đánh giá trình độ nhận thức và việc vận dụng kiến thức vào bài kiểm tra của học sinh. - Học sinh tự nhận ra những nhược điểm trong bài làm của mình để khắc phục trong những bài sau. 2. Kỹ năng: Rèn kĩ năng tự chữa bài của mình và của bạn. 3. Thái độ: Biết đánh giá bài viết của mình và so sánh với bài viết trước để nhận thấy được ưu nhược điểm của bài này với bài trước. B. ChuÈn bÞ : - Gi¸o viªn : chấm, chØ ra nh÷ng u ®iÓm vµ h¹n chÕ trong tõng bµi lµm cña HS. - Häc sinh : ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn, xem lại bài làm của mình sau khi được trả. C.PHƯƠNG PHáP : Nêu và giải quyết vấn đề. D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC.. Hoạt động 1: ổn định tổ chức : - Mục tiêu của hoạt động : ổn định lớp, kiểm tra sĩ số - Phơng pháp : vấn đáp.. , ph©n nhhãm häc tËp..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Thời gian thực hiện hoạt động : 1 phút. Hoạt động 2: Kiểm tra việc chuẩn bị bài của HS : - Mục tiêu của hoạt động : GV kiểm tra việc chuẩn bị bài theo yêu cầu của GV ở nhà. - Phơng pháp :vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề. - Thời gian thực hiện hoạt động : 5 phút. ? Nªu vai trß cña yªu tè miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m ? Hoạt động 3: Tổ chức dạy và học bài mới. * Giới thiệu bài: chúng ta đã đợc thực hành viết bài văn biểu cảm về sự vật, con ngời.Trong bài văn biểu cảm đó chúng ta đã có đợc những u điểm gì và còn những hạn chế ra sao?, tiết trả bài hôm nay sẽ giúp các em biết đợc điêù đó. * Néi dung d¹y häc cô thÓ. - Mục tiêu: Củng cố kiến thức văn biểu cảm về sự vật, con ngời. HS biết đợc những mặt mạnh và hạn chế trong bài làm của mình để rút kinh nghiệm cho bài làm sau. - Phơng pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, nhận xét, đánh giá. - Thêi gian: 35 phót. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS. Đề bài yêu cầu gì? ( thể loại, đối tîng) Dµn bµi cña bµi v¨n ? Yªu cÇu cña tõng phÇn?. GV trả bài cho Hs để hs tự xem bµi cña m×nh, xem phÇn nhËn xét, đánh giá của GV. GV nêu một số ưu điềm nổi bật để HS học tập.. Nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ?. YÊU CẦU CẦN ĐẠT. I/ Tìm hiểu lại những yêu cầu của đề. 1. Yêu cÇu: GV ghi lại đề bài lên bảng. C¶m nghÜ vÒ ngêi th©n. 2. Dàn ý: Bài viết phải đạt đợc bố cục 3 phân: * Më bµi: - Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ ngêi th©n. - C¶m nghÜ kh¸i qu¸t... * Th©n bµi: Tr×nh bµy c¶m nghÜ vÒ ngêi th©n cña m×nh qua miªu t¶ vµ tù sù. - C¶m nghÜ vÒ khu«n mÆt, d¸ng ®i.. - Cảm nghĩ về đức tính, phẩm chất... - C¶m nghÜ vÒ c«ng viÖc cña ngêi th©n. - C¶m nghÜ vÒ sù quan t©m, ch¨m sãc cña ngêi thân đối với mình và mọi ngời. * KÕt bµi: Khẳng định lại cảm nghĩ đã bày tỏ ở trên. II/ Trả bài: III/ Nhận xét: 1. HS đọc và tự nhận xét. 2. GV nhận xét chung. a. u điểm: - Đa số các em đã nắm được yêu cầu của đề bài . - Bố cục bài 3 phần rõ ràng . - BiÕt kÕt hîp gi÷a miªu t¶, tù sù vµ biÓu c¶m ( tù sự và miêu tả là phơng tiện để bày tỏ cảm xúc.). - Trình bày sạch , đẹp , đúng chính tả…. - Cã bµi béc lé c¶m xóc s©u s¾c, cã bµi cã nh÷ng ý hay... VD: Trang, Linh, Chóc, …. b. Nhược điểm: - Nhiều em chưa biết cách làm một bài văn BC kÕt hîp miªu t¶ vµ tù sù. VD: Th×n, Quang, Ph¬ng... - Một số em chữ viết còn cẩu thả, sai chính tả nhiều, sử dụng câu, từ, cha đúng và rõ nghĩa... mặc dù đã nhắc nhở trong tiết trả bài trớc… ( HËu, Vò, Tó, V¬ng...).

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gv: §äc mét bµi v¨n mÉu cho HS tham kh¶o.. - Bố cục 3 phần của bài văn còn chưa rõ ràng.. - NhiÒu bµi lµm s¬ sµi, béc lé c¶m xóc cha s©u s¾c, miªu t¶, tù sù nhiÒu h¬n biÓu c¶m, ... VD: HiÒn, , P. Lan, Ch¬ng, ... IV. Chữa lỗi điển hình. - Diễn đạt - Dïng tõ. - ChÝnh t¶, dÊu c©u. - Lçi vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p..... V. Đọc – Bình một số đoạn văn, bài văn hay. GV đọc, cho bình một số đoạn văn, bài văn hay để HS kh¸c häc tËp.. Hoạt động 4: Củng cố( 3 p). Nhận xét giờ trả bài. Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà( 1 p). - Ôn lại những kiến thức đã học về văn BC. - Chuẩn bị bài: Chơi chữ. _________________________________________________ Ngµy so¹n: 21 / 11 / 2012 Ngµy d¹y: 30 / 11 / 2012 TuÇn 15. TiÕt 59. CHƠI CHỮ. TiÕng ViÖt : A. Mục tiêu cần đạt: Học xong bài học này, HS đạt đợc : 1.KiÕn thøc : - Hs hiểu thế nào là chơi chữ? - Các cách chơi chữ thường dùng. - T¸c dông cña phÐp ch¬i ch÷. 2. Kỹ năng: - NhËn biÕt phÐp ch¬i ch÷. - ChØ râ c¸ch nãi ch¬i ch÷ trong v¨n b¶n. 3. Thỏi độ: Cảm thụ đợc cái hay của phép chơi chữ. B. ChuÈn bÞ : - Gi¸o viªn : Giáo án, tài liệu tham khảo. - Häc sinh : §äc, t×m hiÓu tríc néi dung tiÕt häc. C. Ph¬ng ph¸p : Ph©n tÝch ng«n ng÷,rÌn luyÖn theo mÉu, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn đề, rèn kĩ năng giao tiếp,... d. Tổ chức các hoạt động dạy - học: Hoạt động 1: ổn định tổ chức : - Mục tiêu : ổn địnhlớp, KTSS: , ph©n nhhãm häc tËp. - Phơng pháp : vấn đáp, thuyết trình. - Thêi gian : 1 phót. Hoạt động 2: Kiểm tra bài cũ : - Môc tiªu : KiÕm tra viÖc häc bµi cò vµ viÖc chuÈn bÞ bµi míi cña HS. - Phơng pháp :vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề. - Thêi gian : 5 phót. ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷? Cã mÊy lo¹i ®iÖp ng÷? Lµm bµi tËp 3. Hoạt động 3: Tổ chức dạy và học bài mới. * Giới thiệu bài mới. GV: Trong quá trình sử dụng tiếng Việt trong đời sống, trong văn thơ đặc biệt là trong thơ văn trào phúng, ngời ta hay sử dụng một số từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hớc...vậy cách sử dụmg những từ ngữ đó là gì?... * Nội dung dạy học cụ thể..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - Mục tiêu: HS nắm đợc khái niệm chơi chữ, các lối chơi chữ, tác dụng của phép chơi ch÷. BiÕt c¸ch vËn dông phÐp ch¬i ch÷ vµo thùc tiÔn nãi vµ viÕt. - Phơng pháp: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, phân tích ngôn ngữ, rèn luyện theo mÉu.. - Thêi gian: 23 phót HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS. * HS đọc bài ca dao. Chú ý từ “lợi”: Em có nhận xét gì về nghĩa của từ “lợi” trong bài ca dao này ? + Nghĩa khác xa nhau: Việc sử dụng từ “lợi” ở cuối bài ca dao dựa vào đặc sắc gì của từ ngữ ? Việc sử dụng từ lợi như trên có tác dụng gì ? + Tạo sự hài hước, giễu cợt, phê phán, … + Lời văn hấp dẫn, thú vị GV: Sử dụng từ “lợi” như trên là chơi chữ. Vậy, em hiểu thế nào là chơi chữ ? + HS trả lời. GV nhấn mạnh. HS đọc ghi nhớ.. YÊU CẦU CẦN ĐẠT. I . Thế nào là chơi chữ ? 1. Tìm hiểu ví dụ. - Lợi 1: Cái có ích cho con người. - Lợi 2: Phần thịt bao giữ xung quanh chân răng. - Lợi dụng đặc sắc về âm thanh, về nghĩa của từ ngữ -> để tạo sắc thái vui, dí dỏm, hài hước … làm cho lời văn hấp dẫn, thú vị.. 2. Ghi nhớ 1- SGK/ T164. II. Các lối chơi chữ: Em có thể nêu một vài ví dụ về hiện tượng chơi 1. T×m hiÓu vÝ dô. chữ? VD1: Một người đi chợ. Ra cổng gặp con cò đi lùi. Người đó quay về nhà. Vì sao vậy ? + Vì gặp cò đi lùi là cò không tiến -> Tiền không có -> Phải về nhà lấy tiền. VD2: Một học trò đi học gặp con cò mù. Người học trò đi về không đến trường nữa. Thế là tại sao ? + Cò mù là cò không thấy -> Thầy không có -> Phải đi về nhà. VD3: Hiện đại thì hại điện. GV treo bảng phụ viết các ví dụ Lối chơi chữ dùng từ “lợi” là dựa vào hiện tượng -Dùng từ ngữ đồng âm nào của từ ngữ ? + Từ đồng âm. VD 1: em có nhận xét gì về từ “ranh tướng” ? + “Ranh tướng” -> gần âm với “danh tướng” - Dùng lối nói trại âm (gần âm) ( rang: trẻ ranh, nhãi ranh/ danh: công danh, thành danh, … ) Sử dụng lối chơi chữ này, người viết nhằm MĐ gì ? + Tỏ thái độ khinh bỉ Na-va - tên tướng Pháp khét tiếng là tham lam, độc ác … VD 2: Các từ trong câu thơ có điều gì đặc sắc ? + Lặp lại phụ âm đầu “m”. Em hiểu ND của câu thơ là gì ? + Miêu tả mưa: nhiều, rộng khắp, … - Dùng cách điệp âm.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> GV: Câu thơ thú vị và hấp dẫn người đọc bởi toàn bộ 14 từ đều dùng phụ âm đầu ‘m”, nhờ đó đã gợi tả một hiện tượng mưa miên man, kéo dài, bao phủ khắp nơi. VD 3: Theo em, nét độc đáo trong câu ca dao là gì ? + Nói lái “cá đối”-“cối đá” , “mèo cái”-“ mái kèo”. VD 4: Khổ thơ có gì đặc sắc trong cách dùng từ ngữ? + Dùng cặp từ trái nghĩa “sầu riêng”-“vui chung”. (GV: TG còn lợi dùng hiện tượng đồng âm “sầu riêng” ( tên một loại quả chuyển thành nỗi buồn riêng) tạo sự hấp dẫn cho lời thơ. Qua các ví dụ ở phần I và II, hãy cho biết, lối chơi chữ thường được dùng trong những trường hợp nào ? + Trong đời sống hàng ngày. + Trong văn thơ, đặc biệt là thơ văn trào phúng, câu đối, câu đố, … GV: Chơi chữ được sử dụng rộng khắp: trong thơ văn, trong đời sống, với mọi đối tượng: người lớn, trẻ em, … để tạo sự hài hước, dí dỏm, vui đùa… Tuy nhiên cần phải sử dụng lối chơi chữ phù hợp với hoàn cảnh, đối tượng giao tiếp, tránh chơi chữ với dụng ý xấu, đùa giỡn một cách vô ý thức, thiếu văn hoá. Cã nh÷ng lèi ch¬i ch÷ nµo? + HS trả lời. GV nhấn mạnh. HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 4: Luyện tập, củng cố. - Môc tiªu: HS vËn dông kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp thùc hµnh. Cñng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc võa häc. - Ph¬ng ph¸p: thùc hµnh, rÌn luyÖn theo mÉu, vÊn đáp. - Thêi gian: 15 phót. Bài 1 GV treo bảng phụ viết bài thơ. HS nêu yêu cầu của BT 1 ? GV: Tæ chøc cho HS th¶o luËn theo nhãm nhá. - Ph¸t phiÕu häc tËp cho HS . - Néi dung TL: Tìm các từ có dùng lối chơi chữ ? - HS th¶o luËn - TL - GV: NX, KL Bài 2 Nêu yêu cầu của BT 2 ? + Tìm các tiếng chỉ sự vật gần gũi ? Cách nói đó là hiện tượng chữ hay không ? * HS tìm, trả lời: VD1: Thịt, mỡ, “dò”, nem, chả. VD2: Nứa, tre, trúc, hóp.. - Dùng lối nói lái. - Dùng từ ngữ trái nghĩa, đồng nghĩa, gần nghĩa.. -> Chơi chữ dùng trong đời sống hàng ngày, trong thơ văn. * Lưu ý: Sử dụng lối chơi chữ phải phù hợp, tránh đùa giỡn một cách thiếu văn hoá.. 2. Ghi nhí ( SGK / T165) III. Luyện tập.. Bài 1. Dùng các từ để chơi chữ: liu điu, rắn, hổ lửa, mai gầm, ráo, lằn, trâu lỗ, hổ mang..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> -> Sử dụng lối chơi chữ. Bài 2. Em có thể chỉ rõ lối chơi chữ trong từng VD ? + VD 1: VD1: Thịt, mỡ, “dò”, nem, chả. - Thịt, mỡ, nem, chả -> Sử dụng từ gần nghĩa. VD2: Nứa, tre, trúc, hóp. - “dò” ( giò ) -> Dùng lói nói trại âm. -> Sử dụng lối chơi chữ. + VD2: Nứa, tre, trúc, hóp -> Sử dụng từ gần nghĩa. HS đọc bài thơ và yêu cầu: Tìm lối chơi chữ trong bài thơ của bác Hồ ? Bài 3. BTVN Bài 4. Bác đã vận dụng thành ngữ Hán Việt “khổ tận cam lai”: + Khổ: đắng, khổ + Tận: hết + Cam: ngọt + Lai: đến * Phải chăng cái khổ, cái đắng đã hết, cái ngọt đã đến. -> Lối chơi chữ đồng âm. * Củng cố: - TN là chơi chữ ? Tác dụng của phép chơi chữ. Các lối chơi chữ ? - Nêu lối chơi chữ trong bài đọc thêm. Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà (1p). - Học kĩ nội dung bài học. Xem lại các BT đã làm. Làm các BTVN. - Su tÇm c¸c c©u ca dao cã sö dông lèi ch¬i ch÷ vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ cña chóng. - Sáng tác một câu đố hoặc một truyện vui… có sử dụng lối chơi chữ ? - CBBM: Chuẩn mực sử dụng từ. ______________________________________________ Ngµy so¹n: 21 / 11 / 2012 Ngµy d¹y: 28 / 11 / 2012 TuÇn 15. TiÕt 60 TiÕng ViÖt : CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ A. Mục tiêu cần đạt: Học xong bài học này, HS đạt đợc : 1.KiÕn thøc : - Nắm được các yêu cầu trong việc sử dụng từ. - Trên cơ sở nhận thức được các yêu cầu đó, tự kiểm tra thấy được những nhược điểm của bản thân trong việc sử dụng từ. 2. Kỹ năng: - Sử dụng từ đúng chuẩn mực. - Nhận biết đợc các từ đợc sử dụng vi phạm các chuẩn mực sử dụng từ. 3. Thỏi độ: Có ý thức dựng từ đỳng chuẩn mực, tránh thái độ cẩu thả khi nói, viết. B. ChuÈn bÞ : - Gi¸o viªn : Giáo án, tài liệu tham khảo: Từ điển chính tả, từ điển Hán -Việt. - Häc sinh : §äc, t×m hiÓu tríc néi dung tiÕt häc. C. Ph¬ng ph¸p : Ph©n tÝch ng«n ng÷,rÌn luyÖn theo mÉu, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn đề, rèn kĩ năng giao tiếp,... d. Tổ chức các hoạt động dạy - học:.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Hoạt động 1: ổn định tổ chức : - Mục tiêu : ổn địnhlớp, KTSS: , ph©n nhhãm häc tËp. - Phơng pháp : vấn đáp, thuyết trình. - Thêi gian : 1 phót. Hoạt động 2: Kiểm tra bài cũ : - Môc tiªu : KiÕm tra viÖc häc bµi cò vµ viÖc chuÈn bÞ bµi míi cña HS. - Phơng pháp :vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề. - Thêi gian : 5 phót. + KT vở bài tập của HS. + KT bài cũ: Thế nào là chơi chữ ? Các lối chơi chữ ? lµm bµi tËp 3. Ho¹t động 3: Tổ chức dạy và học bài mới. * Giới thiệu bài mới. GV: Trong thùc tÕ khi sö dông tõ tiÕng ViÖt, nhiÒu khi chóng ta sö dông nã mét c¸ch bừa bãi không đúng với chuẩnm mực. Vậy để sử dụng từ đúng chuẩn mực chúng ta cần chó ý nh÷ng g×?... * Nội dung dạy học cụ thể. - Mục tiêu: Hiểu các yêu cầu của việc sử dụng từ đúng chuẩn mực. Có ý thức dùng từ đúng chuẩn mực. Nhận biết các từ đợc sử dụng vi phạm các chuẩn mực sử dụng từ. - Phơng pháp: vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, phân tích ngôn ngữ, rèn luyện theo mÉu... - Thêi gian: 28 phót. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS. YÊU CẦU CẦN ĐẠT. I . Các chuẩn mực sử dụng từ: * HS đọc các câu trong phần I 1. Tìm hiểu ví dụ. Chỉ ra cái sai trong việc dùng các từ in đậm, chữa 1.1/Sử dụng từ đúng âm, đúng lại cho đúng ? chính tả: Từ dùng sai Chữa đúng Trong cuộc sống, em biết có những từ nào mọi Dùi Vùi người thường dùng sai ? Tập tẹ Tập toẹ Khoảng khắc Khoảnh khắc Qua các trường hợp trên, em hãy cho biết, khi nói Lãng mạng Lãng mạn viết ta phải dùng từ NTN ? Nghe phong Nghe phong + Phải dùng từ đúng âm, đúng chính tả. phanh thanh * HS đọc các ví dụ trong SGK Các từ in đậm dùng sai ở điểm nào ? Hãy thay 1.2/ Sử dụng từ đúng nghĩa: những từ ấy bằng những từ thích hợp ? Chữa đúng GV: Các trường hợp trên dùng từ sai nghĩa. Từ dùng sai Sáng sủa Tươi đẹp Nguyên nhân chủ yếu do không nắm vững khái Cao cả Sâu sắc niệm của từ, cũng có thể do không phân biệt các từ Biết Có đồng nghĩa. Vì vậy khi đọc, học các em cần nhớ chính xác nghĩa của từ để dùng cho đúng, phù hợp với văn cảnh tạo hiệu quả cao cho sự diễn đạt. Trường hợp nếu không rõ nghĩa của từ cần hỏi người hoặc tra từ điển. 1.3/ Sử dụng từ đúng tính chất * HS trả lời các câu hỏi trong SGK ( Để trả lời được các câu hỏi đó, HS cần nhớ lại ngữ pháp: chức vụ cú pháp của DT, ĐgT, TT : Câu 1: “Hào quang” thuộc từ loại nào ? + Hào quang: DT.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Em có nhận xét gì khi trong câu này từ “hào quang” nằm trong bộ phần VN ? + Không được Vậy ta thay bằng từ đẹp ? Cụ thể là từ nào ? - DT chủ yếu làm CN + Thay bằng tính từ. Ví dụ: háo nhoáng, đẹp, bóng, … - ĐT và TT chủ yếu làm VN. Tương tự, GV nêu câu hỏi với các còn lại, HS trả lời, GV chốt lại ý đúng: Câu 2: Ăn mặc: ĐgT -> Không thể làm CN trong câu này -> Thay bằng DT: c¸ch ăn mặc, trang phục ( c¸ch ăn mặc của chị thật là giản dị / Trang phục của chị thật là giản dị ). - Hoặc muốn giữ nguyên ĐgT “ăn mặc” thì phải đảo vế câu: Chị ấy ăn mặc thật giản dị. Câu 3: Thảm hại: Tính từ -> Không thể kết hợp với từ chỉ số lượng ( nhiều ) -> Bỏ từ “ với”, từ “ nhiều” thay bằng từ: rất, quá, … ( Bọn giặc đã chết rất/ quá thảm hại…. ). Câu 4: Dùng trái với trật tự từ tiếng Việt: + giả tạo phồn vinh -> phồn vinh giả tạo. 1.4/ Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách: * HS đọc các VD. Các từ in đậm dùng sai NTN ? Tìm từ thích hợp để thay thế ? 1/ Lãnh đạo: Đề ra chủ trương, đường lối và tổ - Thay từ “lãnh đạo” bằng từ “ chức, động viên thự hiện ( hoặc cơ quan, người cấp cầm đầu”. trên chỉ đạo các hoạt động ) -> Đáng được trân trọng + Sang xâm lược: Sang cướp đoạt chủ quyền của nước khác…-> Hành động xấu xa, bị lên án. => Phải thay từ “lãnh đạo” bằng từ “cầm đầu”. 2/ Chú hổ: Gọi nhân cách hoá -> Thể hiện sự trân - Thay từ “ chú hổ” bằng cụm từ “ con hổ ấy ” hoặc từ “ nó”. trọng, tình cảm yêu quý. + Trong trường hợp này, dùng như vậy không phù hợp vì hổ đang có hành động hung dữ, nguy hại đến tính mạng của con người ( anh Viên ) -> Thay từ “ chú hổ” bằng cụm từ “ con hổ ấy ” hoặc từ 1.5/ Không lạm dụng từ địa “ nó”. phương, từ Hán Việt: Em hiểu “lạm dụng” nghĩa là gì ? - Dùng nhiều từ địa phương, + Sử dụng quá mức quy định. Trong trường hợp nào thì không nên lạm dụng dùng không phù hợp sẽ gây khó hiểu. (sử dụng quá mức ) từ địa phương ? + Khi không phải viết cho người địa phương ấy mà viết, nói cho nhiều đối tượng khác ngoài địa phương:.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Nếu dùng nhiều từ địa phương sẽ gây khó hiểu cho mọi người. GV: Tuy nhiên trong một số tác phẩm, các tác giả vẫn dùng nhiều từ địa phương vì mục đích nghệ thuật. Dùng từ H-V tạo những sắc thái nào cho lời văn ? + Tạo sự trang trọng, tôn kính. Tạo sắc thái tao nhã, tránh gây thô thiển. Tạo sắc thái cổ xưa. Trường hợp nào thì không nên lạm dụng từ HV ? + Khi không tạo các sắc thái trên thì không nên sử dụng từ H-V mà nên dùng từ Việt để giữ gìn sự trong sáng cho TV. Nêu các chuẩn mực của việc sử dụng từ ? + HS nêu. GV chốt lại 5 ý chính. HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 4: Luyện tập, củng cố. - Môc tiªu: HS vËn dông kiÕn thøc võa häc vµo lµm bµi tËp thùc hµnh. Cñng cè, kh¸i qu¸t kiÕn thøc võa häc. - Ph¬ng ph¸p: Thùc hµnh, rÌn luyÖn theo mÉu, vÊn đáp. - Thêi gian: 10 phót. Chỉ ra các lỗi dùng từ sai trong những trường hợp sau và sửa lại cho đúng. 1/ Em bÐ nói cứ pi-pa-pi-pô 2/ Anh ấy rất xinh trai 3/ Chị Sáu đã chết ngoài mặt trận một cách anh dũng. + Dùng từ không đúng sắc thái biểu cảm: từ “chết” không thể hiện sự trân trọng + Dùng từ không hợp phong cách, chị Sáu tham gia kháng chiến, được Tổ quốc ghi công nên không thể dùng từ “chết” được 4/ Cứ thường lệ, sáng nào bố em cũng uống 3 chén nước chè, ăn 2 chén cơm rồi đi làm. Chén 1: Cái chén – từ toàn dân: đồ dùng làm bằng sánh, sứ, nhỏ, … để uống nước chè, … + Chén 2: từ địa phương miền Nam là “ bát”. 5/ Đi lại của nó rất nhẹ nhàng. - Khi không cần thể hiện sự trang trọng thì không cần sử dụng từ Hán Việt mà nên dùng từ Việt để giữ gìn sự trong sáng cho TV. 2. Ghi nhí ( SGK / T167) II. Luyện tập.. 1. Phát âm sai -> Bi ba bi bô. 2. Dùng từ không đúng nghĩa -> đẹp trai. 3. Dùng từ không đúng sắc thái biểu cảm -> Thay bằng từ “ hi sinh”.. 4. Dùng từ “chén” thứ 2 là không phù hợp, gây khó hiểu. 5. Dùng từ không đúng tính chất ngữ pháp -> Sự đi lại của nó rất nhẹ nhàng Hoặc: Nó đi lại rất nhẹ nhàng. * Củng cố: Sử dụng từ cần chú ý đến các chuẩn mực nào ?. Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà (1p). - Học, hiểu kĩ nội dung bài học, vận dụng vào thực tế khi sử dụng từ. - Viết đoạn văn ngắn trong đó sử dụng chính xác 3 từ cụ thể. - CBBM: Ôn tập văn biểu cảm..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> ___________________________________________ Tæ kiÓm tra Ngµy...... th¸ng 11 n¨m 2012. TT: Hoµng ThÞ Thu HuyÒn.

<span class='text_page_counter'>(18)</span>