Tiet 121

<span class='text_page_counter'>(1)</span>* TUẦN 27 * TUẦN NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH. THỜI GIAN KÍ DUYỆT. - Tiết 121: Văn bản “ Sang thu”.. - Tiết 122: Văn bản. 27. Ngày soạn:. “Nói với con”. - Tiết 123: TV “Nghĩa tường minh và hàm ý”. - Tiết 124: TLV “Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ”. - Tiết 125: TLV “Cách làm bài văn Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ”.. Từ 12/03/2012 Đến 17/03/2012..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ngaøy daïy:. * TUẦN 27 * Tiết 121 Văn bản:. Sang thu - Hữu Thỉnh I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Gi úp HS. 1.Kiến thức: - Vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa và những suy nghĩ mang tính triết lí của tác giả. 2.Kó naêng: - Đọc – hiểu một văn bản thơ trữ tình hiện đại. - Thể hiện những suy nghĩ, cảm nhận về một hình ảnh thơ, một khổ thơ, một tác phẩm thơ. 3.Thái độ: Yêu thiên nhiên, nhận ra những biến chuyển nhẹ nhàng tinh tế. II. CHUAÅN BÒ: 1.Giáo viên: Soạn giáo án, tranh: Sang thu. Chân dung tác giả. 2.Học sinh: Chuẩn bị theo hướng dẫn. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. OÅn ñònh: (1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4’) *Trắc nghiệm: Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng Hai dòng thơ trên có sử dụng chuyển đổi cảm hứng mang tính chủ quan của nhà thơ về : A.Từ thính giác đến thị giác B. Từ thị giác đến xúc giác C. Từ thính giác, thị giác đến xúc giác D. Từ vị giác đến thị giác (Đáp án C ) * Tự luận: Đọc bài thơ “Viếng lăng Bác”. - Phát biểu cảm tưởng sau khi học bài thơ? - Phaân tích moät hình aûnh aån duï maø em taâm ñaéc nhaát. - Sự chuẩn bị của HS: Vở bài soạn. 3.Tổ chức các hoạt động: ( 36’).. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN. Hoạt động 1 (1’) : Khởi động.. HĐ H.SINH. NỘI DUNG CẦN ĐẠT.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> * Mục tiêu: Tạo tâm thế cho HS vào bài. -Vào bài: Thô hay taû muøa thu coù nhieàu, thô taû muøa haï ít hôn. Thô taû - Chú ý. thời điểm giao mùa giữa hạ và thu càng ít. Vì thế ta càng quí những bài như Sang thu của Hữu thỉnh. Từ muøa haï sang muøa thu, thieân nhieân Miền Bắc được cảm nhận như thế naøo qua baøi Sang thu?GV ghi tên - Ghi bài mới. văn bản. Hoạt động 2: ( 5’)Hướng dẫn đọc - Ghi ND 1. I. Đọc – Hiểu chú thích: – hieåu chuù thích. *Muïc tieâu: HS tìm hieåu ñoâi neùt về tác giả. Nắm được tác giả, hồn cảnh ra đời tác phẩm, các từ khó - Ghi ý 1. trong chuù thích. -L: Nêu 1 số nét chính về tác giả - Dựa vào SGK nêu 1. Tác giả: taùc giaû. Hữu Thỉnh - Nguyễn Hữu Thỉnh sinh 1942, quê ở - Nhaán maïnh: OÂng laø nhaø thô vieát Tam Döông – Vónh Phuùc. nhiều, viết hay về những con người, - Từ năm 2000, ông là tổng thư kí hội cuộc sống ở nông thôn, về mùa thu. nhaø vaên Vieät Nam. mang caûm xuùc baâng khuaâng, vaán -Laø nhaø thô vieát nhieàu veà noâng thoân vaø vương trước đất trời trong trẻo mùa thu với cảm xúc bâng khuâng, vấn ñang bieán chuyeån nheï nhaøng: AÂm vöông. vang chieán haøo, Thö muøa đông,Trường ca biển, … Ông đã được nhận: Giải nhất cuộc thi thơ báo văn nghệ (1976), giải thưởng hoäi nhaø vaên Vieät Nam (1980, 1995), giải thưởng văn học Asean (1999), - Ghi ý 2. giải thưởng Nhà nước (2001), … - Nêu thời điểm, 2. Taùc phaåm: -H: Em biết gì về thời điểm ra đời hồn cảnh sáng tác. Saùng taùc gaàn cuoái naêm 1977, in trong cuõng nhö caûm xuùc cuûa baøi thô? - Đất nước vừa ra tập “Từ chiến hào đến thành phố”. -H: Cho biết hoàn cảnh lịch sử khỏi thời kì chiến - Gợi cảm giác về thời điểm giao mùa 1977? tranh. từ hạ sang thu ở nông thôn Bắc bộ. - GV: Bài thơ được in đầu tiên trên báo văn nghệ, sau đó được in lại - Theo dõi. - Ghi ý 3. nhieàu laàn trong caùc taäp thô. - Phả: lan toả, tan -H: Ngoài 2 từ khó trong SGK em 3. Từ khó: (SGK). vaøo. thấy có từ nào khó không? Hoạt động 3 (24’): Hướng dẫn đọc - Ghi ND 2. – hieåu vaên baûn. *Muïc tieâu : - Kiến thức: Vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa và những suy nghĩ mang tính triết lí của tác giả. - Kĩ năng: + Đọc – hiểu một văn bản thơ trữ tình hiện đại. + Thể hiện những suy nghĩ, cảm. II. Đọc – Hiểu văn bản:.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> nhận về một hình ảnh thơ, một khổ thơ, một tác phẩm thơ. - Thái độ: Tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước. - GV hướng dẫn đọc: Giọng nhẹ nhaøng, nhòp chaäm, khoan thai, traàm lắng và thoáng suy tư. - GV đọc. - Gọi hs đọc lại. -L: Trình bày những hiểu biết của em về thể thơ, phương thức biểu đạt. -H: Baøi thô coù boá cuïc nhö theá naøo? Cho biết cảm xúc ở mỗi đoạn. - GV treo baûng phuï ghi boá cuïc.. -H: Em nhaän xeùt gì veà maïch caûm xuùc cuûa baøi thô?  Choát: Ñaëc saéc cuûa baøi thô laø mạch cảm xúc gắn liền với sự vận động của thời gian, không gian. -L: Đọc khổ thơ đầu. -H: Ở khổ 1, thi sĩ đã nhận ra mùa thu về qua những tín hiệu nào? Để mieâu taû veà muøa thu caùc nhaø thô thường dùng những từ ngữ hình ảnh nào để miêu tả hương vị đặc biệt cuûa noù? L: Phaân tích caùi hay trong caùch mieâu taû aáy. -H: Như vậy hương ổi phả ở đây có gì đặc biệt? (nét mới sự sáng tạo cuûa nhaø thô).. - Ghi ý 1. - Nghe hướng dẫn đọc.. 1. Đọc:. - Nghe đọc. - Đọc diễn cảm. - Thơ 5 chữ, phương thức biểu cảm kết hợp miêu tả. - Thể thơ: 5 tiếng. - Ghi ý 2. PTBĐ: Biểu cảm, mieâu taû. - Trình baøy boá cuïc. 2. Boá cuïc: 3 Khoå. - Khoå 1: Tín hieäu baùo thu veà. - Khổ 2: Quang cảnh đất trời lúc sang thu. - Khổ 3: Những biến đổi âm thầm trong loøng caûnh vaät. => Từ ngỡ ngàng  ngây ngất  suy ngẫm.. 3. Phaân tích: a. Tín hieäu baùo thu veà: - Höông oåi  Phaû - Gioù se - Söông chuøng chình  Từ láy gợi tả, nhân hóa.  Những bước chuyển nhẹ nhàng của - Phát hiện hình ảnh thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa. thô. - Höông oåi phaû vaøo laø höông thôm boác mạnh và toả ra thành luồng chứ khoâng thoang thoảng. -“phaû” = thoåi, ñöa, -H: Từ “phả” có thể thay bằng bay … nhöng chöa coù những từ nào khác? Vì sao tác giả nghĩa đột ngột, bất chỉ dùng từ “phả”? ngờ như “phả”.. - GV: Đúng vậy, sự độc đáo ở đây. bắt đầu bằng “hương thu”. Không phải lá ngô đồng, không phải höông coẫm môùi, khođng phại hoa cau rụng, mùa thu bất chợt hiện diện với hương ổi chín thơm lừng trong gió hanh se. Hai chữ “phả vào”vừa gợi ra cái bất chợt trong cảm nhận, vừa gợi ra một cách thực thể cái hương thơm của ổi, lại vừa gợi ra sự vận động nhẹ nhàng của. - Ghi ý 3. - Đọc..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> gioù. Gioù se laø gioù khoâ vaø laïnh cuûa khí thu. -H: Sự vận động của hương ổi, của söông nhö theá naøo? -H: Caâu “söông chuøng chình qua ngõ”. Tác giả đã sử dụng biện phaùp ngheä thuaät gì? Taùc duïng cuûa biện pháp nghệ thuật đó? - Bình: Muà thu đến không phải chỉ ở các hình ảnh mà nó đến ở cách toả hương “phả vào trong gió se “—loại gió heo may đặc trưng của mùa thu MB, đặc biệc ở cách vận động của sương, giống như con người nó bay qua ngõ nhà có vẻ cố ý chậm hơn mỗi ngày như chờ đợi ai đó, quấn quýt bên ngõ xóm đường làng – điều này làm cho söông coù neùt thi vò. -H: Caûm xuùc cuûa taùc giaû theå hieän qua từ ngữ nào ở khổ thơ đầu? Các từ này gợi ra cảm xúc như thế nào? -H: Từ “bỗng” ở câu đầu và “hình như” ở câu cuối khổ thơ 1 gợi suy nghó gì veà tö theá vaø taâm traïng cuûa nhaø thô? -Bình: Thu đã đến nhưng chưa đến hẳn. Điều đó được nhà thơ cảm nhaän baèng caùc giaùc quan. “Boãng” không chỉ là sự ngỡ ngàng mà ở đó ta coøn caûm thaáy caùi kheõ giaät mình. “Hình như” không phải để hỏi mà để xác nhận cảm xúc dẫu vẫn chưa tin hẳn. Phút giây giao mùa của tự nhieân aáy nhìn thaáy roài, caûm thaáy rồi mà vẫn sững sờ đến khó tin. =>Chuyeån: Roài khoâng gian khoâng còn là ngõ nữa mà là cả trời thu. -L: Đọc khổ thơ thứ 2,3. -H: Những hình ảnh về cảnh vật trong khoå thô naøy coù neùt rieâng gì nổi bật? Hình ảnh nào để lại cho em ấn tượng rõ nét nhất về thời ñieåm giao muøa? Vì sao? - Gợi: -H: Em hieåu theá naøo veà caâu “soâng được lúc dềnh dàng”? -H: Sông dềng dàng –Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Taïi sao laïi noùi “soâng deàng daøng” coøn “chim thì voäi vaõ”?. - Xác định.. - Chú ý.. -“Bỗng”: Đột ngột, bất ngờ - “Hình nhö” : Mô hoà,chöa roõ raøng -“Bỗng”: đột ngột,  Tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng bất ngờ, khẽ giật khuâng. mình. -“Hình nhö”: coøn mô hoà, chöa roõ raøng.. - Theo dõi.. - Đọc. - Sự lay động của cây lá, vẻ tư lự của lòng người, cái man maùc cuûa khoâng gian.. b. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu: - Soâng deành daøng (Nhân hoá, từ láy) - Chim voäi vaõ -> Cặp câu đối, tín hiệu khởi đầu của muøa thu.. - Chaäm chaïp, reà raø, khoâng voäi vaøng gì. Soâng khoâng coøn chaûy xieát. -Từ“dềnh dàng”nhân - Có đám mây mùa hạ hoá con sông sau Vắt nửa mình sang thu những ngày vất vả (Nhân hoá, liên tưởng) như đang được nghỉ  Ranh giới từ hạ sang thu vốn mong.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> -H: Vaäy em coù nhaän xeùt gì veà caëp caâu naøy?.  Cho hs thaûo luaän nhoùm 4 baïn trong 5’. -H: Những chuyển biến của không gian lúc sang thu được miêu tả qua các chi tiết nào? Tác giả đã cảm nhận bằng những giác quan nào? -H: Từ ngữ nào có tác dụng diễn tả caûm giaùc cuûa taùc giaû luùc thu sang? Đa số những từ ấy thuộc loại từ naøo? -H: Nếu tưởng tượng, em sẽ vẽ bức tranh thu luùc giao muøa nhö theá nào? Qua đó em cảm nhận như thế naøo veà caûm xuùc cuûa nhaø thô?  Choát, bình: Sang thu aâm thaàm nhưng thi sĩ cảm thấy sự khẩn trương trong mạch vận động, thể hiện rõ nét trong hình ảnh “đám mây”. Cái tài của Hữu Thỉnh là dùng không gian vẽ thời gian. Nhịp cầu mỏng manh của thời gian được quan saùt vaø caûm nhaän baèng caû taâm hoàn thi só. -L: Đọc 2 câu thơ cuối. -H: Bài thơ khép lại với hình ảnh saám vaø haøng caây qua 2 caâu thô cuoái. Em hieåu theá naøo veà yù nghóa 2 doøng thô naøy? - Y/c thaûo luaän nhoùm 3’. - Gọi đại diện trình bày. y/c nhận xeùt, boå sung.  Choát, bình: Vaãn laø naéng, saám, mưa, những thi liệu đặc trưng của mùa hạ nhưng với độ giảm dần. Sự phân hóa giữa hai mùa là đường ranh giới hết sức mong manh. Với những phó từ “vẫn còn”, “đã vơi dần”, “cũng bớt”, thi sĩ như đo đếm được độ đậm nhạt của nắng, khối lượng của mưa … Đặt bài thơ vào. ngôi thanh thaûn, eâm trôi …những chú chim thì voäi vaõ bay veà phöông Nam tránh rét. Hai tốc độ trái chiều nhau giữa nhanh vaø chaäm laø quy luật không đồng đều ở vào thời điểm giao muøa. -Thaûo luaän, trình baøy. manh mơ hồ bỗng thật cụ thể. Đám mây chính là nhịp cầu của sự giao mùa. Nhà thơ ngây ngất trước sự vận động sang thu cuûa caûnh vaät. - Nắng, mưa, sấm vơi dần, cũng bớt  Hiện tượng thiên nhiên đặc trưng của mùa hạ nhưng với sắc độ giảm dần.. - Qua höông vò, qua vận động của gió, söông, cuûa doøng soâng, caùch chim, đám mây, qua nắng, möa, tieáng saám. - Từ láy.. -Trình baøy.. = > TG cảm nhận tinh tế trước những biến chuyển của không gian với tâm traïng löu luyeán, baâng khuaâng.. - Nghe.. - Thaûo luaän vaø trình baøy theo y/c. - Nhaän xeùt, boå sung.. c. Hình ảnh đặc sắc ở hai câu cuối: “Sấm … … đứng tuổi”.  Aån duï -> Coù hai taàng nghóa: - Lúc sang thu bớt đi những tiếng sấm bất ngờ. - Khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động của hoàn cảnh, của môi trường.  Hình aûnh thô mang tính trieát lí..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> hoàn cảnh sáng tác 1977, khi đất nước vừa thoát khỏi chiến tranh, tác giả – người lính cảm thấy vững vàng hơn trước những biến động bất thường của cuộc đời. Đây là suy nghó cuûa taùc giaû veà nhaân sinh, veà qui luaät cuûa cuoäc soáng noùi veà cảnh thiên nhiên đất trời sang thu. Hoạt động 4:(3’) Hướng dẫn tổng keát. *Muïc tieâu: Naém khaùi quaùt noäi dung, ngheä thuaät baøi thô. -H: Bài thơ trên được thể hiện thông qua những nét nghệ thuật ñaëc saéc naøo? -H: Taïi sao caû baøi thô chæ coù 1 daáu chaám?. - Theo dõi.. III. Toång keát: - Ghi ND 3. -Toång keát noäi dung vaø ngheä thuaät.. -Maïch caûm xuùc, vaän động của cảnh vật nhö 1 cuoán phim troâi chầm chậm từ đầu -H: Qua bài thơ, em cảm nhận gì đến kết thúc mới có 1 về thiên nhiên, đất nước, con người dấu chấm, tạo sự lôi trong thời điểm giao mùa từ hạ cuốn, liền mạch. sang thu? -L: Gọi HS đọc ghi nhớ SGK. Hoạt động 5: (3’)Hướng dẫn luyeän taäp. * Mục tiêu: Viết đoạn văn trình bày những suy nghĩ, nhận xét của mình veà hình aûnh thô, khoå thô. - GV hướng dẫn cách viết đoạn vaên.. - Đọc. - Ghi ND 4.. 1. Ngheä thuaät: Thể thơ 5 chữ với hình ảønh thơ đẹp, gợi cảm, đặc sắc; sáng tạo trong việc sử dụng từ ngư (phả, bỗng, hình như)õ, phép nhaân hoùa, aån dụ đặc sắc. 2. Noäi dung – Ý nghĩa: - Cảm nhận tinh tế trước thiên nhiên ở thời điểm giao mùa: sự chuyển biến nhẹ nhaøng maø roõ reät. - Thiết tha, trân trọng vẻ đẹp của quê hương, xứ sở. - Suy nghĩ sâu lắng về con người, cuộc đời. * YÙ nghóa vaên baûn: Baøi thô theå hieän những cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa ở nông thôn vùng đồng bằng Bắc bộ.. IV. Luyeän taäp:. Vieát 1 đdoạn vaên ngaén dieãn taû caûm nhận của Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của trời đất lúc thu sang.. - Nghe hướng dẫn viết đoạn văn cá nhân, trình baøy miệng, hs khaùc nhaän xeùt.. 4. Củng cố: (2’). - Đọc diễn cảm lại bài thơ. 5. Hướng dẫn công việc về nhà: (2’). -Phân tích, cảm thụ những hình ảnh thơ hay trong bài thơ; sưu tầm thơ viết về mùa thu. - Sưu tầm thêm một vài đoạn thơ, bài thơ viết về mùa thu, cảm nhận để thấy được nét đặc sắc của moãi baøi. - Chuẩn bị: Nói với con. + Tìm boá cuïc. + Phân tích bài thơ theo câu hỏi ở sgk.. IV.NHẬN XÉT VÀ RÚT KINH NGHIỆM:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>