SKKN ngu van THPT

<span class='text_page_counter'>(1)</span>I/. Tên đề tμi: Đổi mới ph−ơng pháp liên hệ thực tế trong giờ đọc văn lớp 12 A,B trung t©m gdtx b¶o yªn.. II/. Lý do chọn đề tμi. Nhà văn Nga M.Gorki đã khẳng định: “ Văn học lμ nhân học”. Học văn chính là häc lµm ng−êi. §ã lµ mét ch©n lý mµ bÊt cø gi¸o viªn d¹y v¨n nµo còng ph¶i tr¨n trë suy nghÜ. Ngµy nay, cuéc sèng x· héi diÔn biÕn hÕt søc phøc t¹p, mçi em häc sinh ®ang hµng ngµy ph¶i va ch¹m tiÕp xóc víi biÕt bao luång th«ng tin v¨n ho¸ thÈm mü xa l¹ víi nh÷ng điều thầy cô nói trong bốn bức t−ờng lớp học. Thái độ thờ ơ lạnh lùng của học sinh tr−ớc nỗi đau buồn của con ng−ời trong cuộc đời cũng nh− trong văn ch−ơng là điều khiến chúng ta phải suy nghĩ, day dứt. Nếu học sinh không đồng cảm đ−ợc, không xúc động nổi thì đó lµ dÊu hiÖu kh«ng lµnh m¹nh trong t©m hån t×nh c¶m cña c¸c em. Có một số học sinh sống hàng ngày thì ích kỷ ngay cả với ng−ời thân trong gia đình, bạn bè. Nh−ng khi làm văn thì huênh hoang sáo rỗng với những mỹ từ đạo lý. Có những học sinh trơn tru về đạo lý nh−ng lại thờ ơ với những bất hạnh của ng−ời khác. C¸ch biÖt cuéc sèng víi viÖc lµm v¨n lµ mét sù dèi tr¸. Lµm sao gi¸o viªn d¹y v¨n chóng ta cã thÓ lµm ng¬ tr−íc nh÷ng hiÖn tr¹ng nh− thÕ. ChÝnh v× vËy ë bµi viÕt nµy t«i muốn đề cập tới sự đổi mới ph−ơng pháp liên hệ thực tế trong mỗi tác phẩm văn ch−ơng để gần với đời sống hiện thực của các em học sinh THPT ngày nay, giúp các em nhận thức đ−ợc những vấn đề của cuộc sống hình thành nhân cách tốt cho các em, để các em có thể trë thµnh con ngoan trß giái, mét c«ng d©n cã Ých cho x· héi. III/. Giới hạn đề tμi: đề tài này đ−ợc sử dụng đối với tất cả các khối lớp của TT GDTX Bảo Yên. Vì sử dụng ph−ơng pháp liên hệ thực tế đạt hiệu quả, sẽ giúp các em học sinh hứng thó häc tËp vµ c¶m thô t¸c phÈm s©u s¾c h¬n. Qua mçi giê v¨n x©y dùng cho c¸c em lèi sèng lµnh m¹nh, ý chÝ v−¬n lªn v−ît lªn v−ît mäi khã kh¨n, chèng l¹i nh÷ng luång v¨n ho¸ kh«ng tèt dÑp..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> IV/. §èi t−îng nghiªn cøu: Đặc tr−ng của văn học là một môn nghệ thuật phản ánh đời sống bằng hình t−ợng. Bởi thế ng−ời giáo viên dạy văn cần phải giúp cho học sinh tự tạo đ−ợc bản lĩnh để đối diện với những vấn đề nóng bỏng, bức xúc mà đời sống xã hội và văn học đang đặt ra. Không để tác phẩm xa rời đời sống thực tại, để học sinh biết tự đòi hỏi ở bản thân các em những gì cần có tr−ớc cuộc đời này. Tuy nhiên khi giảng dạy còn phụ thuộc vào từng bài, từng đối t−ợng học sinh để linh hoạt và thay đổi sao cho phù hợp. Đối t−ợng nghiên cứu chủ yếu là học sinh lớp 12 đặc biệt là lớp 12A,B ( Đối t−ợng học viên đang ở độ tuổi từ 17 đến 19 tuổi). V/. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: Để nâng cao nghiệp vụ chuyên môn tôi luôn tự rèn luyện và nghiên cứu tài liệu đổi mới ph−ơng pháp giảng dạy văn học ở tr−ờng phổ thông đồng thời học hỏi bạn bè đồng nghiệp để tiếp thu nắm bắt kịp thời thông tin của cuộc sống hiện tại. Tìm hiểu và nghiên cứu ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y míi cña SGK ch−¬ng tr×nh chuÈn. §Æc biÖt rót kinh nghiÖm qua các bài giảng. ở đề tài này tôi nghiên cứu theo ph−ơng pháp quy nạp đi khai thác, phân tích từ những bài đọc văn cụ thể đã áp dụng thực tế trong quá trình giảng dạy, sau đó khẳng định đánh giá những kết quả đạt đ−ợc. VI/. Néi dung nghiªn cøu: 1. Đặt vấn đề: D¹y v¨n lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p ®an kÕt c¸c qu¸ tr×nh t©m lý, ng«n ng÷ v¨n häc s− phạm. Dạy văn là một lĩnh vực hoạt động đòi hỏi nhiều sự tìm tòi sáng tạo của cá nhân ng−ời lên lớp. Từ đời sống trong tác phẩm văn học làm sao có thể làm đẹp và phong phú h¬n t©m hån c¸c em häc sinh. §ã lµ kÕt qu¶ cña sù thÈm thÊu chuyÓn ho¸ vµo tõng c¸ nh©n häc sinh, cã khi bÊt ngê, ngÉu nhiªn. Tõ mét h×nh t−îng, mét t©m tr¹ng, mét hoµn c¶nh cô thÓ, ng−êi thÇy cã thÓ liªn hÖ thùc tÕ gÇn gòi víi häc sinh. Ph¶i coi häc sinh lµ “ Ngän löa” cÇn th¾p s¸ng chø kh«ng ph¶i lµ. C¸i b×nh. chøa kiÕn thøc.. Xuất phát từ mục đích đó. Tôi muốn mỗi giờ dạy văn của mình sẽ đem lại cho học sinh những hiểu biết thực tế, tác động học sinh có sự chuyển biến trong lối sống nhận thức.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> qua chính các nhà thơ, nhà văn, các hình t−ợng nhân vật văn học. Góp phần giáo dục đạo đức, nhân cách, lòng nhân ái và yêu n−ớc của học sinh. 2. Giải quyết vấn đề: a. C¬ së lý luËn. Trong nhận thức của mình Mác đã nói rõ quá trình nhận thức của con ng−ời “Từ trực quan sinh động đến t− duy trừu t−ợng, trở về thực tiễn” vì thế khi dạy học sinh phải cho các em trở về thực tế đời sống xã hội. Phát huy khả năng cảm thụ, năng lực hiểu biết, hình thành nhân cách ng−ời học. Từ đố giúp các em t−ởng t−ợng và định hình đ−ợc xã hội m×nh ®ang sèng vµ nh÷ng g× m×nh ph¶i lµm t¹o høng thó vµ niÒm say mª kh¸m ph¸ cña c¸c em trong giê v¨n. Nãi nh− Macarenco: “ Gi¸o dôc chñ nghÜa céng s¶n mμ kh«ng gi¸o dôc lßng yªu n−íc vμ nh©n ¸i th× gi¸o dôc c¸i g× n÷a . ViÖn sü Mikhancèp hai lÇn anh hïng Liªn X« khi góp ý về việc dạy văn đã nói: “Không thể bớt khoa học nhân văn, bớt văn trong ch−¬ng tr×nh v× bít v¨n tøc lμ bít chÊt ng−êi”. Trong nhà tr−ờng THPT độ tuổi từ 15 đến 18 là lứa tuổi ch−a trải nghiệm nhiều vốn hiểu biết ch−a phong phú, kinh nghiệm sống hạn chế nh−ng lại có thể nhạy cảm với đời sèng bªn ngoµi. V× vËy khi truyÒn thô nh÷ng kiÕn thøc gi¸o ®iÒu xa rêi thùc tÕ khiÕn c¸c em kh«ng høng thó häc tËp vµ c¶m thÊy ®iÒu thÇy c« nãi lµ kh«ng cã thËt. Cho nªn ph−¬ng pháp liên hệ thực thế của giáo viên cần sinh động hấp dẫn, gần với đời sống hiện thực đang x¶y ra. §Ó c¸c em cã thÓ t− duy, nhËn thøc, lùa chän s¸ng t¹o, trau dåi cho m×nh nh÷ng tình cảm đạo đức nh− thế nào đó để phù hợp với xã hội hiện tại mình đang sống. Trong qu¸ tr×nh d¹y v¨n ng−êi gi¸o viªn cÇn ph¶i biÕt vËn dông c¸c ph−¬ng ph¸p giảng dạy, phối hợp hài hoà các ph−ơng pháp đó vào nội dung bài học một cách hợp lý sao cho đạt hiệu quả cao nhất. b. Thùc tiÔn: Qua qu¸ tr×nh d¹y v¨n, b¶n th©n t«i thÊy ph−¬ng ph¸p liªn hÖ thùc tiÔn cã tÝnh gi¸o dôc phï hîp sÏ gãp phÇn lµm nªn thµnh c«ng lín trong mçi giê d¹y v¨n cña ng−êi gi¸o viªn gióp c¸c em høng thó, say mª häc tËp..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> T«i cßn nhí c¸ch ®©y bốn n¨m khi t«i d¹y bµi th¬ “ Th− göi mÑ. cña nhµ v¨n Nga. Xecg©y £xenin. H×nh ¶nh ng−êi mÑ trong bµi th¬ lu«n lµ chç dùa lµ niÒm tin, lµ nguån động viên để cho ng−ời con b−ớc vào đời. Trên đ−ờng đời nhọc nhằn vất vả ng−ời con đã phải chịu nhiều mất mát khi niềm tin vào cuộc sống đã đổ vỡ thì ng−ời con lại khao khát đ−ợc trở về bên mẹ, trở về ngôi nhà x−a yêu dấu để có thể tìm lại sự yên tĩnh trong tâm hån. Bëi mÑ lu«n lµ niÒm tin, lµ sù sèng chØ cã mÑ míi lµ chèn n−¬ng tùa duy nhÊt.. ¸nh. s¸ng diÖu kú” chÝnh lµ t×nh mÑ, nhê ¸nh s¸ng cña lßng mÑ, lßng con míi cã thÓ Êm l¹i. Khi nói về hình ảnh ng−ời mẹ trong bài thơ tôi đã liên hệ với những ng−ời mẹ trong thực tế trong mỗi gia đình chúng ta từ đó khơi gợi trong học sinh tình cảm đó với ng−ời mẹ của mình. Có thể tr−ớc đây các em ch−a quan tâm nhiều lắm đến những gì mẹ đã dành cho chóng ta, th× nay c¸c em cã thÓ dµnh nhiÒu h¬n t×nh c¶m vµ sù quan t©m cho ng−êi mÑ cña m×nh. Tôi có đặt câu hỏi với học sinh “Trong lớp chúng ta, có em nμo ch−a bao giờ biết sèng v× ng−êi mÑ th©n yªu cña m×nh?” vµ c¶ líp im lÆng! H«m sau lªn líp t«i cho häc sinh làm bài 15 phút với đề bài: “Em có suy nghĩ gì về mẹ thân yêu, sau khi học xong bμi thơ Th− gửi mẹ” có em học sinh đã viết “Em thật có lỗi với mẹ, lúc nμo em cũng ích kỷ, chỉ biết có bản thân mình . Tôi thấy thật vui khi bài học đã có tác dụng đối với học sinh. Cuối năm học đó khi dạy ôn thi tốt nghiệp, đến phần văn học n−ớc ngoài đã có rất nhiều học sinh đề nghị tôi dạy lại bài thơ này. Điều đó cho thấy khi dạy một tác phẩm văn ch−¬ng chóng ta cÇn liªn hÖ víi thùc tÕ cuéc sèng, sÏ ®em t¸c phÈm v¨n ch−¬ng gÇn víi cuéc sèng hiÖn thùc cña häc sinh h¬n nÕu chóng ta biÕt liªn hÖ mét c¸ch khÐo lÐo hîp lý thì bài học sẽ đạt kết quả tốt hơn rất nhiều. Từ thực tiễn trên ở rất nhiều bài học tôi đã sử dụng ph−ơng pháp liên hệ thực tế, qua kiểm tra đánh giá ở nhiều khối lớp thấy kết quả rất khả quan. Sau đây là một số ví dụ về việc tôi đã áp dụng “Ph−ơng pháp liên hệ thực tế trong giờ đọc văn. mà tôi đã thực hiện. trong n¨m häc nµy. VÝ dô 1: Khi d¹y bµi “Mét ng−êi Hμ Néi” cña nhµ v¨n NguyÔn Kh¶i. - Qua viÖc d¹y con cña bµ HiÒn gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh nhËn xÐt vÒ c¸ch d¹y con và liên hệ với gia đình mình..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> + Bà Hiền dạy con từ những cái nhỏ nhất: Ngồi ăn, cầm bát, cầm đũa, múc canh… Gi¸o viªn cã thÓ hái: Em cã suy nghÜ nh− thÕ nµo? (Häc sinh tù do ph¸t biÓu theo suy nghÜ vµ nhËn thøc cña m×nh.). Gi¸o viªn chèt l¹i: §©y kh«ng ph¶i lµ chuyÖn sinh ho¹t vÆt v·nh mµ nã lµ v¨n ho¸ sèng, v¨n ho¸ ng−êi, ®iÒu nµy sÏ gióp con ng−êi ta sèng tuú tiÖn, bu«ng tuång. + ViÖc bµ HiÒn d¹y con ph¶i cã lßng tù träng. Gi¸o viªn cho häc sinh ph¸t biÓu suy nghÜ cña häc sinh vÒ lßng tù träng (Häc sinh tù do ph¸t biÓu theo suy nghÜ vµ nhËn thøc cña m×nh). Gi¸o viªn chèt l¹i: Con ng−êi sèng ph¶i cã lßng tù träng dï trong bÊt kú hoµn c¶nh nµo. Bëi lßng tù träng kh«ng cho phÐp con ng−êi ta sèng Ých kû, hÌn nh¸t. MÊt lßng tù träng con ng−êi chØ cã mét t©m hån chÕt. - Gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh lÊy dÉn chøng cô thÓ vÒ nh÷ng tÊm g−¬ng cã lßng tù trọng mà các em đã gặp trong cuộc sống. VÝ dô 2: Khi d¹y bµi “ChiÕc thuyÒn ngoμi xa” cña nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u. - Khi dạy đến cảnh ng−ời đàn ông đánh vợ: “ Ba ngμy một trận nhẹ, năm ngμy một trận nặng” giáo viên có thể cho học sinh nói lên những suy nghĩ của mình về hành động đó. Giáo viên chốt lại: Đây là một hiện t−ợng chúng ta vẫn bắt gặp ở đâu đó trong cuộc sèng ë ®©y ng−êi mÑ kh«ng chØ bÞ hµnh h¹ vÒ thÓ x¸c mµ cßn bÞ dµy vß tinh thÇn. Cßn những đứa con, chúng sẽ ra sao nếu môi tr−ờng sống không đ−ợc thay đổi. - H×nh ¶nh ng−êi mÑ: Gi¸o viªn cho häc sinh ph¸t biÓu suy nghÜ vµ nãi lªn t×nh c¶m cña m×nh. Giáo viên chốt lại: Nguyễn Minh Châu đã đề cao tôn vinh ng−ời phụ nữ (Ng−ời vợ, ng−ời mẹ, ng−ời phụ nữ Việt Nam) và khẳng định sức sống bất tử của cái đẹp thiên tính nữ. Giáo viên có thể đặt câu hỏi mở rộng đối với học sinh: Theo em để chấm dứt tình trạng bạo lực gia đình cần phải làm gì? (Học sinh trả lời theo suy nghĩ của mình)..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo viên chốt lại: Tất cả mọi ng−ời, tất cả các cơ quan đoàn thể hãy hành động một cách có trách nhiệm, hãy tìm những giải pháp thiết thực để ng−ời phụ nữ đ−ợc sống bình đẳng tôn trọng. Trẻ em đ−ợc bảo vệ, đ−ợc sống trong sự yêu th−ơng, yên bình. VÝ dô 3: Víi truyÖn ng¾n “Rõng xμ nu” cña NguyÔn Trung Thµnh. §©y lµ t¸c phÈm tiªu biÓu cho khuynh h−íng sö thi cña nÒn v¨n häc C¸ch m¹ng. §Õn cuèi bµi häc gi¸o viªn có thể đặt câu hỏi: Chúng ta đang đ−ợc sống trong một đất n−ớc hoà bình tự do, em có suy nghÜ g× vÒ cuéc sèng h«m nay? (Häc sinh tr¶ lêi theo quan ®iÓm vµ suy nghÜ cña m×nh). Giáo viên chốt lại: Cuộc sống hôm nay thật t−ơi đẹp, có đ−ợc cuộc sống đó cha ông ta đã phải đánh đổi biết bao x−ơng máu hy sinh. Mỗi chúng ta phải ý thức đ−ợc giá trị của cuộc sống, phải biết xây dựng bảo vệ cuộc sống này. Và để xứng đáng với những gì ông cha ta đã phải trả, mỗi ng−ời cần phải cố gắng học tập rèn luyện để có thể góp sức mình xây dựng cuộc sống hôm nay ngày một t−ơi đẹp hơn. 3. Kết thúc vấn đề: Qua thực tế giảng dạy chúng ta thấy học văn không phải chỉ để cảm thu mà còn phải biết suy ngẫm về tác phẩm. Suy ngẫm để tự nhận thức để rồi sống tốt hơn, đẹp hơn, cao th−ợng hơn. Mỗi học sinh cần tích luỹ cho mình kinh nghiệm sống để làm hành trang b−ớc vào đời. Bởi vậy sự đổi mới về ph−ơng pháp liên hệ thực tế trong giờ dạy văn có ý nghĩa xã hội lớn. Làm sao để tác phẩm văn ch−ơng không xa rời cuộc sống, từ đó nâng cao chất l−ợng giờ học để học sinh đam mê hứng thú học tập hơn. §èi víi thÇy: SÏ tho¶ m¸i h¬n, giê v¨n sÏ nhÑ nhµng vµ cã ý nghÜa h¬n. Muèn vËy ng−ời thầy phải lựa chọn một câu hỏi phù hợp đúng lúc, đúng chỗ, đúng tâm lý học sinh. Ngoµi ra ph¶i liªn tôc kh¸m ph¸ t×m tßi n¾m b¾t kÞp thêi th«ng tin cña x· héi. §èi víi trß: Høng thó häc tËp, thÈm thÊu t¸c phÈm mét c¸ch tù nhiªn hiÓu bµi s©u hơn không gò ép và nhất là xoá đ−ợc khoảng cách giữa tác phẩm văn ch−ơng với đời sống hiÖn thùc. VII. KÕt qu¶ øng dông: Qua việc đổi mới ph−ơng pháp liên hệ thực tế đổi mới, những t− t−ởng tình cảm của tác phẩm văn ch−ơng đã hoà vào mạch t− duy của ng−ời học, giúp ng−ời học hứng thú và đam mê hơn sau mỗi giờ học, định hình đ−ợc xã hội mình đang sống và những gì mình.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> phải làm để hoàn thiện hình thành nhân cách của mỗi con ng−ời. Các em biết yêu th−ơng gắn bó với nhau hơn chia sẻ đồng cảm với những ng−ời bạn có hoàn cảnh gia đình khó kh¨n Ðo le. Kết quả khảo sát đầu nám khi ch−a thực hiện đề tμi Tæng sè HS. Giái. Kh¸. TB. YÕu. 70. 0. 10. 40. 30. Kết quả thực hiện cuối năm khi thực hiện đề tμi Tæng sè HS. Giái. Kh¸. TB. YÕu. 70. 0. 30. 35. 05. Nh− vậy: So với kết quả khảo sát đầu năm, tỷ lệ khá đã tăng nên rõ rệt, học sinh yếu kém giảm. Có thể thấy đổi mới ph−ơng pháp giảng dạy đã có tác động tích cực đến sự chuyÓn biÕn t− t−ëng t×nh c¶m nh©n c¸ch häc sinh. Trong thời gian tới tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, tìm tòi đổi mới ph−ơng pháp giảng dạy để mỗi giờ văn sẽ đem đến cho học sinh niềm say mê môn học và đạt đ−ợc hiệu quả gi¸o dôc. Trªn ®©y lµ mét vµi kinh nghiÖm cña t«i vÒ. §æi míi ph−¬ng ph¸p liªn hÖ thùc tÕ. trong giờ đọc văn”. Rất mong đ−ợc sự đóng góp của các đồng chí. B¶o Yªn, ngμy 20 th¸ng 04 n¨m 2011 Ng−êi viÕt. Bïi ThÞ Thanh Tó.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>