HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
Khoa Phát thanh – Truyền hình
***

VŨ PHƯƠNG THẢO

BÁO CÁO
TÁC PHẨM TỐT NGHIỆP
(Chương trình phát thanh Sóng trẻ, phát sóng ngày 11/4/2021
Trên sóng FM của Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội)

MÃ SV: 1756000086
NGÀNH: BÁO CHÍ
MÃ SỐ: 1.01.01
CHUYÊN NGÀNH: PHÁT THANH
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: PGS.TS PHẠM THỊ THANH TỊNH

1


I. Lời mở đầu
1. Lí do lựa chọn hình thức tác phẩm tốt nghiệp
Lựa chọn ngành học Phát thanh là một ngành học đặc thù với rất nhiều
những bài học và kinh nghiệm cần phải có sự rèn giũa cũng như có được sự va
chạm thực tế mới có thể có được cho mình những kinh nghiệm phong phú áp
dụng vào thực tế. Em cảm thấy rất may mắn bởi chuyên ngành Phát thanh của
Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã có 2 hình thức xét tốt nghiệp là làm tác
phẩm tốt nghiệp và khóa luận tốt nghiệp nhằm đáp ứng được đúng tính chất
chuyên ngành trong báo chí. Sau rất nhiều ngày băn khoăn cũng như nhận sự
tư vấn từ những người đi trước, em đã quyết định chọn hình thức làm tác phẩm
tốt nghiệp bởi những lí do sau

1.1. Phát huy được toàn diện thế mạnh của chuyên ngành phát thanh
Bản thân em là một người lựa chọn ngành học này vì đam mê nên em hi
vong chúng sẽ có ích cho q trình làm nghề của bản thân sau này. Chính vì
vậy việc nghiên cứu hay lựa chọn làm khóa luận với những kiến thức chuyên
sâu em cảm thấy không phù hợp với bản thân lắm.
Việc lựa chọn hình thức làm tác phẩm tốt nghiệp chính là lựa chọn mà em
cảm thấy phù hợp nhất với bản thân mình với mong muốn sẽ giúp bản thân có
thể va chạm thực tế, khơng chỉ được đứng tên trên một tác phẩm trọn vẹn mà
còn là cách để em trực tiếp đối mặt với những vấn đề mà bản thân sẽ gặp phải
trên con đường theo đuổi Phát thanh chuyên nghiệp
Lựa chọn làm tác phẩm tốt nghiệp đồng nghĩa với sinh viên phải tự mình
hồn thành tất cả các khâu cũng như đảm nhận tất cả các phần trong một chương
trình phát thanh hồn thiện. Chính vì sự đa dạng trong các chuyên mục sẽ giúp
sinh viên phát huy được hết những năng lực làm phát thanh của bản thân. Khơng
chỉ viết kịch bản cho chương trình, liên hệ khách mời, phỏng vấn, dẫn chương
2


trình mà sinh viên cịn có thể học được cách viết phóng sự cũng như cách ứng
xử khéo léo, phù hợp khi tiếp xúc với khách mời trong quá trình phỏng vấn
Một chương trình phát thanh chuyên nghiệp bài bản với những yêu cầu
khắt khe chính là mảnh đất màu mỡ mà sinh viên rất may mắn có được để thể
hiện năng lực bản thân cũng như rèn luyện nghề trước khi chính thức theo đuổi
con đường phát thanh chuyên nghiệp sau cánh cổng nhà trường.
1.2. Cơ hội tham gia sản xuất một chương trình phát thanh chuyên
nghiệp bài bản
Trong 4 năm học, mỗi sinh viên đều được học về các kiến thức căn bản
của chuyên ngành Phát thanh, tuy nhiên các kiến thức cũng như những kĩ năng
đều được tiếp thu bởi những mơn học chun biệt, khơng có được nhiều cơ hội
để ghép nối hoàn chỉnh chúng lại với nhau. Việc làm tác phẩm tốt nghiệp, tôi

rất may mắn bởi có thể hiểu được quy trình sản xuất một chương trình phát
thanh sẽ cần phải trải qua những gì, từ lên ý tưởng, tìm kiếm khách mời, viết
kịch bản, chỉnh sửa, mời phỏng vấn, thu phát, gửi băng đĩa,…..
Khi thực sự bắt tay vào làm mang theo những bỡ ngỡ, gặp phải rất nhiều
sự cố cũng như khó khăn như khách mời không đồng ý phỏng vấn, file âm
thanh bị lỗi,….Tất cả những vấp ngã đã giúp tôi trưởng thành và bản lĩnh hơn,
tự tin hơn trong những cơng viêc tương lai.
1.3. Chương trình Sóng trẻ - Hơi thở của giới trẻ
Chương trình Sóng trẻ thực sự là một chương trình quá hay và ý nghĩa đã
được tạo dựng từ các thế hệ đi trước để đến ngày nay chúng tơi có cơ hội được
học nghề và làm nghề trực tiếp, giống như một cái nôi nuôi lớn mỗi một sinh
viên phát thanh của Học viện Báo chí và Tun truyền vậy.
Ở Sóng trẻ chúng tơi được sống là chính mình, được làm điều mình thích,
được nói ra suy nghĩ của chính mình, của giới trẻ, được nhìn nhận tất cả các
3


vấn đề dưới góc độ là một người trẻ, qua đó các chương trình của chúng tơi đến
được gần hơn với sinh viên nói chung và những người trẻ nói riêng.

2. Tác phẩm tốt nghiệp đã thực hiện
2.1. Tác phẩm tốt nghiệp
Tác phẩm tốt nghiệp mà tôi đã thực hiện cho bài tốt nghiệp của bản thân
là Chương trình phát thanh Sóng trẻ số 15 phát sóng lúc 13h30' Chủ nhật ngày
11 tháng 04 năm 2021 trên sóng của Đài phát thanh và truyền hình Hà Nội
Tên tác phẩm “ Trầm cảm – Hãy lắng nghe nỗi lòng của chúng tơi” được
phát sóng ngày 10/4/2021 trên tần số Fm 91 của đài phát thanh và truyền hình
Hà Nội
Nội dung: Nói về những chia sẻ về căn bệnh trầm cảm – một căn bệnh
ngày càng trở nên phổ biến trong cuộc sống, gây tác động tiêu cực đến cuộc

sống của mọi người, tuy nhiên rất ít người có thể thấu hiểu và có cái nhìn đúng
đắn về căn bệnh này.
2.2. Vai trò của bản thân
Đối với “Trầm cảm – Hãy lắng nghe nỗi lịng của chúng tơi” bản thân tơi
là người tự lên ý tưởng kịch bản, viết kịch bản hoàn chỉnh cho tồn bộ chương
trình, là người thực hiện phỏng vấn tọa đàm với các nhân vật khách mời, hoàn
thiện âm nhạc và tiếng động của chương trình
Ngồi ra phần Bản tin tơi đã có sự giúp đỡ của 2 MC trong ban MC của
CLB Phát thanh Sóng trẻ hỗ trợ đọc dẫn. Vì cịn nhiều bỡ ngỡ trong việc sử
dụng phần mềm nên có được sự hỗ trợ về mặt kĩ thuật của thầy Thái Hòa tại
Học viện trong q trình thu dựng
2.3. Khung chương trình phát thanh Sóng trẻ
Tổng thời lượng của chương trình là 30 phút với 5 chuyên mục
- Nhạc hiệu chương trình + Lời giới thiệu (30s)
4


Lời giới thiệu về chương trình cũng như những phần nội dung sẽ
xuất hiện trong chương trình được đọc trên nhạc nền
- Bản tin Sóng trẻ (5p)
Các thơng tin về mọi mặt trong cuộc sống liên quan đến giới trẻ,
sinh viên Hà Nội và cả nước
- Diễn đàn Sóng trẻ (15p)
Phóng sự (khoảng 3-4p) nói về vấn đề, đề tài của chủ điểm tọa đàm
trong chương trình
Tọa đàm: Tiến hành một cuộc trao đổi và phỏng vấn đối với những
nhân vật khách mời trong chương trình về vấn đề mà phóng sự đã đề cập
Các nội dung của phóng sự và tọa đàm phải thống nhất bàn sâu về
một chủ đề thống nhất, làm nổi bật thông điệp mà chương trình muốn
nói đến , là những vấn đề nổi cộm trong cuộc sống của giới trẻ hiện nay

- Quà tặng âm nhạc
- Lăng kính sinh viên
Có thể là một nhìn nhận đánh giá, một cuộc phiêu lưu, một câu
chuyện, một chuyến đi,….được nhìn nhận dưới góc nhìn của sinh viên
và giới trẻ

3. Mục đích và nhiệm vụ thực hiện tác phẩm tốt nghiệp
3.1. Mục đích
Chương trình Sóng trẻ tốt nghiệp với chủ đề “Trầm cảm – Hãy lắng nghe
nỗi lòng của chúng tơi” được thực hiện với mục đích giống với tất cả các
chương trình sóng trẻ khác đó là hướng tới giới trẻ, khai thác những hoạt động,
tâm tư tình cảm của giới trẻ, cũng cấp những thơng tin bổ ích cho các bạn sinh
viên trên địa bàn Hà Nội, hướng các bạn trẻ tới những lối sống đẹp, có ý nghĩa.
5


Đối với chương trình phát thanh Sóng trẻ số 15, tơi đã đặt ra những mục
đích sau:
Thứ nhất: Với Bản tin Sóng trẻ, với 5 tin ngắn đa dạng ở nhiều lĩnh vực
trong đời sống sinh viên nhằm mang đến những thơng tin bổ ích, lành mạnh để
các bạn trẻ có thể biết và tham dự cùng các sự kiện. Có thể đó là giải trí, học
tập và những lĩnh vực khác nhưng tất cả đều hướng đến một bức tranh đa màu
sắc về các hoạt động của giới trẻ tại Hà Nội và cả nước
Thứ hai: Với chuyên mục Diễn đàn Sóng trẻ cùng với những chia sẻ của
các khách mời cũng như bài phóng sự, tơi mong muốn giới trẻ cũng như gia
đình của họ có một cái nhìn đúng đắn và đầy đủ hơn về căn bệnh Trầm cảm –
Một căn bệnh vô cùng nguy hiểm hiện nay nhưng chưa được nhiều người quan
tâm, cũng có rất ít người ý thức được mức độ nguy hiểm của nó.
Trầm cảm vốn dĩ là một căn bệnh khơng cịn xa lạ với mọi người khi nhắc
đến , tuy nhiên tất cả chỉ được xét trên phương diện “biết” nhưng khơng “hiểu”.

Đây là một căn bệnh tâm lí rất phức tạp, nó khó chữa hơn rất nhiều so với những
căn bệnh vật lí mà chúng ta mắc phải hàng ngày. Người ta ln nói “Vết thương
lịng thì khó lành hơn rất nhiều so với những vết thương ngoài da”. Và trầm
cảm chính là một căn bệnh như vậy
Đó chính là lí do khiến tơi lựa chọn đề tài này cho tác phẩm của mình với
mong muốn có thể làm cầu nối giúp cho những người đang ngày đêm phải chịu
nỗi đau về tinh thần mà căn bệnh này mang lại có thể được trải lịng và thấu
hiểu. Khơng những thế còn giúp cho những người chưa hiểu về căn bệnh này
có thể thấu hiểu người bệnh, nhìn nhận vấn đề bằng sự đồng cảm và thấu hiểu,
bằng tình yêu chứ khơng phải sự ghẻ lạnh hay kì thị chỉ bởi những hành động
khác thường của họ.
Trên thực tế, sau khi tác phẩm được đưa đến với công chúng, rất nhiều
người đã có một cái nhìn tích cực đối với những bệnh nhân mắc phải căn bệnh
6


này, họ hiểu hơn và có những cách ứng xử khác khi đối diện với những bệnh
nhân mắc trầm cảm. Đây cũng chính là mong muốn của tơi khi quyết tâm thực
hiện tác phẩm này dù gặp rất nhiều khó khăn.
Thứ ba: Trong chuyên muc Lăng kính sinh viên, nhằm giới thiệu với các
bạn một địa danh vô cùng nổi tiếng và đẹp của dải đất hình chữ S của Việt Nam.
Mục đích lớn nhất mà tơi muốn thể hiện thơng qua chương trình chính là
một bức tranh đa sắc màu về cuộc sống, có những nốt vui những cũng có những
nốt trầm thể hiện đúng cái nhìn mơ mộng những phải thực tế của giới trẻ về
những vấn đề trong cuộc sống.
3.2. Nhiệm vụ
Để đạt được những mục đích trên, bản thân tơi cũng đã đặt ra cho mình
những nguyên tắc và nhiệm vụ buộc phải hoàn thành khi thực hiện tác phẩm
này
Thứ nhất: Tuân thủ chặt chẽ cấu trúc chương trình để thực hiện một tác

phẩm tốt nghiệp đạt đủ những tiêu chí để phát sóng cũng như đạt được chất
lượng tốt nhất có thể. Đồng thời nắm rõ format của chương trình để có sự sáng
tạo, ý tưởng hợp lí cho từng phần, từng chuyên mục
Thứ hai: Tìm hiểu kĩ lưỡng, hiểu sâu vấn đề, lên ý tưởng cũng như kịch
bản chi tiết trước khi triển khai để có được những bài viết chất lượng nhất. Với
chủ đề “Trầm cảm – Hãy lắng nghe nỗi lòng của chúng tơi” tơi đã phải tìm hiểu,
nói chuyện với những chun gia tâm lí về lĩnh vực này để tìm hiểu về những
triệu chứng từ nặng đến nhẹ cũng như cách xử lí đối với những vấn đề của căn
bệnh. Gặp người trực tiếp bị bệnh để lắng nghe họ, thấu hiểu họ, từ đó tạo được
niềm tin giúp họ thoải mái chia sẻ với mình những tâm tư tình cảm, những suy
nghĩ mà khơng dễ gì họ có thể chia sẻ ra được với người khác. Tất cả mọi thứ
tơi có được để hồn thiện tác phẩm này đều dựa vào một q trình dài trị
7


chuyện cũng như tìm hiểu từ rất nhiều người biết, hiểu và trải qua căn bệnh này
để có một cái nhìn thực tế nhất đưa đến thính giả.
Thứ ba: Ln cẩn thận, tỉ mỉ trong mọi công việc bởi đây không chỉ là một
bài tập mà là một tác phẩm đánh dấu sự trưởng thành sau 4 năm học. Không
những thế đây cịn là tác phẩm được phát sóng trên sóng của Đài PT-TH Hà
Nội nên mọi thơng tin đều phải chọn lọc kĩ càng, phải có những phương án dự
trù cho những tình huống xấu nhất có thể xảy ra.
Thứ tư: Cần phải thu được những thông tin quan trọng nhất, có tác dụng
thể hiện tốt nhất nội dung chương trình, bởi chỉ với 30 phút thời gian khơng
phải là nhiều và cần phải chia đều cho tất cả các phần nên mọi thông tin phải là
thông tin quan trọng cô đọng nhất nhưng vẫn thể hiện được đầy đủ tinh thần
của chương trình.
Thứ năm: Phải ln bám sát vào chủ đề của chương trình từ khi lên ý
tưởng kịch bản đến khi triển khai để tránh lạc đề


4. Phương pháp thực hiện tác phẩm tốt nghiệp
Chương trình phát thanh Sóng trẻ số 15 với chủ đề “ Trầm cảm – Hãy lắng
nghe nỗi lịng của chúng tơi” được phát sóng vào 13h30 ngày 11/4/2021 trên
tần số FM91 của Đài PT-TH Hà Nội. Trong quá trình thực hiện chương trình,
tơi đã cố gắng vận dụng rất nhiều những phương pháp khác nhau để phù hợp
với từng chuyên mục
4.1. Phương pháp phỏng vấn
Phát thanh nói riêng và các loại hình báo chí nói chung đều khơng thể
thiếu phương pháp phỏng vấn trong quá trình sáng tạo một tác phẩm báo chí.
Đối với phát thanh, phương pháp này khơng thể thiếu được khi phương thức
truyền tải chính của phát thanh chính là lời nói. Trong q trình thực hiện
chương trình phát thanh này, tôi đã sử dụng phương pháp phỏng vấn cho hầu
8


hết tất cả các phần của chương trình. Có thể nói đây chính là phương pháp hữu
hiệu nhất trong q trình thực hiện tác phẩm tốt nghiệp. Bởi khi phỏng vấn,
chúng ta khơng chỉ lấy được thơng tin mà cịn có thể thu được giọng điệu, thái
độ của người nói. Thơng tin thu thập được trong q trình phỏng vấn là nguồn
thông tin dồi dào và chân thực nhất.
4.2. Phương pháp so sánh
Trong quá trình làm chương trình, phương pháp so sánh đã giúp ích rất
nhiều cho tác phẩm của mình. Tơi ln so sánh các thơng tin với nhau, chương
trình này với chương trình khác để tự mình rút kinh nghiệm cũng như chỉnh
sửa các phương án mới cho chương trình của mình.

9


II. Nội dung tác phẩm tốt nghiệp

/>Chủ đề: Trầm cảm – Hãy lắng nghe nỗi lịng của chúng tơi
Phát sóng ngày 11/04/2021
Thời lượng: 30 phút
1.

Nhạc hiệu + Lời dẫn

Vũ Quang: Chào mừng các bạn thính giả đã quay trở lại với số phát sóng
tiếp theo của chương trình Sóng trẻ trong khung giờ quen thuộc 13h30 chiều
chủ nhật hàng tuần trên tần số Fm 91 của đài phát thanh và truyền hình Hà Nội
Thu Minh: Vũ Quang này , có lúc nào trong cuộc sống bạn cảm thấy bế
tắc không biết phải làm gì, gặp liên tiếp hết chuyện này đến chuyện kia khiến
mình khơng muốn tiếp tục làm nữa, cũng khơng muốn suy nghĩ thêm điều gì
nữa chưa?
Vũ Quang: Đương nhiên là có những lúc như thế chứ, đặc biệt là trong
khoảng thời gian này, khủng hoảng tuổi 20 khiến mình rất hay cảm thấy chán
nản và thất vọng về bản thân. Mà điều đặc biệt là mình khơng cảm thấy ai có
thể hiểu mình được cả
Thu Minh: Đây cũng là dấu hiệu và nỗi lòng của rất nhiều người khi họ
liên tiếp gặp vấn đề trong cuộc sống và cũng khơng có ai ở bên cạnh để chia sẻ.
Lâu dần nó biến thành một căn bệnh mang tên “Trầm cảm”. Họ không thể hiểu
bản thân, những người xung quanh cũng khơng thể hiểu họ chính là vấn đề
khiến ngày nay căn bệnh này càng ngày càng trở nên phổ biến. Và để tìm hiểu
sâu hơn về vấn đề này chúng ta cùng nhau lắng nghe và thấu hơn về căn bệnh
này trong chuyên mục Diễn đàn sóng trẻ

10


Vũ Quang: Món quà âm nhạc được gửi tới ngày hôm nay là bài hát Chơ

vơ của nhạc sĩ, ca sĩ Vũ Cát Tường.
Thu Minh: Và các bạn cũng đừng qn lắng nghe đến cuối chương trình
nhé, “Lăng kính sinh viên” sẽ đưa các thính giả đến thăm một vùng đất núi rừng
phía Tây Bắc lộng gió - Mù Cang Chải
Vũ Quang: Nhưng trước tiên chúng ta hãy cùng khởi động chương trình
ngày hơm nay với những thơng tin mới nhất trong chuyên mục Bản tin sóng trẻ
2. Bản tin Sóng trẻ
Theo lịch mới nhất được cơng bố về kế hoạch tổ chức kỳ thi tốt nghiệp
trung học phổ thông năm 2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các thí sinh sẽ bắt
đầu tiến hành các thủ tục đăng ký dự thi từ ngày 27/4 đến hết ngày 11/5, sau
khi kết thúc thời hạn đăng kí, thí sinh sẽ khơng thể thay đổi được lựa chọn của
mình. Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2021 sẽ diễn ra từ ngày 6 đến
ngày 9/7/2021, trong đó hai ngày thi chính thức là 7 và 8/7, ngày 6/7 là ngày
làm thủ tục dự thi và ngày 9/7 là ngày thi dự phòng
Mùa thi đến cũng là lúc các trường đại học rục rịch thông báo kế hoạch
cũng như đề án tuyển sinh của mình. Đây chính là thời điểm quan trọng để các
em lựa chọn ngành học và tương lai của mình sau khi rời ghế nhà trường. Chắc
chắn sẽ là những bỡ ngỡ, những hồi phân vân và hàng nghìn những câu hỏi thắc
mắc. Đáp ứng nguyện vọng cũng như thấu hiểu sự lo lắng của các sĩ tử và phụ
huynh, các trường đại học hiện nay đều liên tiếp tổ chức những buổi tư vấn
tuyển sinh hướng nghiệp online cũng như offline với hi vọng giúp các em có
được sự nhìn nhận tốt nhất về ngành nghề và môi trường đại học mà các em lựa
chọn. Qua đó tự tin hơn trong kì thi đại học vào tháng 7 sắp tới
Theo quy chế mới nhất của Bộ GD&ĐT về phương án đào tạo trình độ đại
học, sinh viên được phép chuyển ngành, chuyển nơi học, chuyển cơ sở đào tạo
11


thậm chí chuyển hình thức học khi khơng đang là sinh viên năm thứ nhất hoặc
năm cuối khóa, khơng thuộc diện bị xem xét buộc thơi học và cịn đủ thời gian

học tập theo quy định. Với quy chế mới này, sinh viên sẽ có nhiều cơ hội hơn
để phát triển bản thân theo đúng ngành nghề và năng lực
Sáng 5/4 Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam quận Hà Đơng (Hà Nội)
phối hợp cùng Đồn Thanh niên Agribank Chi nhánh Hà Nội II đã tổ chức
thành công giải chạy “Gieo mầm nhân ái”. Đây là giải chạy nằm trong chuỗi
hoạt động kỉ niệm 90 năm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Giải chạy
thu hút hơn 300 đồn viên, thanh niên và vận động viên nhí u mơn thể thao
chạy bộ với các cự ly: 3km và 5km và 1,5km (dành cho thiếu nhi). Giải chạy
nhằm cổ vũ, lan tỏa phong trào rèn luyện sức khỏe trong cán bộ, đồn viên,
thanh niên, góp phần đẩy mạnh cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể
theo gương Bác Hồ vĩ đại”. Đây cũng là cơ hội để cán bộ, đoàn viên, thanh niên
giao lưu học hỏi, xây dựng ý thức rèn luyện sức khỏe, lối sống tích cực, góp
phần hồn thành tốt nhiệm vụ chun mơn.
Cũng hướng tới chuỗi các hoạt động kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đồn
TNCS Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2021) và hưởng ứng Tháng Thanh niên
năm 2021, Giải bóng đá Đồn Thanh niên khối các trường đại Đại học, Cao
đẳng, Học viện trên địa bàn Thành phố Hà Nội vừa được khai mạc tại sân bóng
trường Đại học Thủy Lợi. Đây sẽ là hoạt động nhằm thúc đẩy phong trào thể
dục thể thao trong đồn viên thanh niên, góp phần rèn luyện, nâng cao sức khỏe,
thể chất và tinh thần giúp các bạn trẻ tránh xa tệ nạn xã hội. Giải đấu năm nay
hứa hẹn sẽ mang đến cho khán giả những trận cầu sơi động và hấp dẫn.
3. Diễn đàn Sóng trẻ
Phương Thảo: Khơng biết trong số chúng ta có ai đã từng cảm thấy có
những khoảng thời gian chơng chênh, cảm thấy bất lực trước mọi chuyện đang
diễn ra với mình, trong đêm tối cảm thấy tủi thân khơng có ai thấu hiểu, không
12


có ai bên cạnh. Hoặc có đơi khi cảm thấy trong người bứt rứt khó chịu, dễ nổi
cáu và rất khó kiểm sốt cảm xúc của bản thân. Đó đều là những dấu hiệu ban

đầu của chứng rối loạn lo âu mà nếu khơng phát hiện kịp thời rất có khả năng
sẽ tiến triển thành bệnh trầm cảm theo nhiều mức độ cao hơn vơ cùng nguy
hiểm.
Phương Thảo: Chính vì vậy ngày hơm nay chúng tơi đã mời đến phịng
thu hai vị khách mời để cùng lắng nghe những chia sẻ về căn bệnh này, thấu
hiểu tâm lý của những bệnh nhân trầm cảm, giúp họ nhanh chóng vượt qua.
Phương Thảo: Đầu tiên xin trân trọng giới thiệu Chuyên gia tâm lý Lê
Thị Tình Tuyết với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tâm lý học lâm
sàng, chị từng là trưởng bộ phận tư vấn tâm lý của Samsung Điện tử VN, hiện
đang là một trong những bác sĩ tại Tdocdor.vn, một trang hỗ trợ y tế online quy
tụ những bác sĩ hàng đầu của các lĩnh vực.
KM1: Xin chào các bạn thính giả.
Phương Thảo: Vị khách mời thứ hai là người nhà một bệnh nhân trầm
cảm – chị Trang ở Hoàng Mai, Hà Nội. Em trai chị Trang là một bệnh nhân
trầm cảm rất nặng. Chị là người đầu tiên phát hiện ra tình trạng bất thường của
em trai. Và sau đó để giúp đỡ em, chị đã tìm hiểu rất nhiều sách vở, tham vấn
nhiều chuyên gia tâm lý để tạo cho em một môi trường thoải mái nhất chữa trị
bệnh
KM2: Xin chào các bạn thính giả.
Phương Thảo: Xin cảm ơn hai vị khách mời đã nhận lời đến tham gia
chương trình Sóng trẻ ngày hơm nay. Thưa quý vị, Theo các nghiên cứu dịch
tễ học do Tổ chức Y tế Thế giới tài trợ, được xây dựng trên một mẫu ngẫu nhiên
của bệnh nhân trong mạng lưới y tế nói chung ở 14 quốc gia, tỷ lệ trung bình
của bệnh trầm cảm trong thập niên cuối của thế kỷ 20, so với năm thứ 60 là
13


10,4%. Như vậy, trong 30 năm qua, số bệnh nhân rối loạn trầm cảm đã tăng
hơn 17 lần.
Theo Viện Sức khỏe Tâm thần, có khoảng 30% dân số Việt Nam mắc các

bệnh rối loạn tâm thần, trong đó tỉ lệ trầm cảm chiếm 25%. Điều đáng nói là
nhiều người vẫn còn mơ hồ về căn bệnh này, khiến việc chẩn đốn sớm và điều
trị bệnh gặp rất nhiều khó khăn.
Điều nguy hiểm nhất đó chính là những hành động tự hại mà các bệnh
nhân trầm cảm làm với chính mình như một cách để giải tỏa những bức xúc và
áp lực của bản thân. Những bệnh nhân trầm cảm sẽ khơng thể hiện ra bên ngồi
và người khác rất khó nhận biết nên việc được quan tâm từ sớm là rất khó.
Chính vì vậy sự đồng hành của người thân, bạn bè lại là điều quan trọng
nhất đối với người trầm cảm. Thế nhưng khi hỏi mọi người về những thơng tin
liên quan đến vấn đề này thì đa số các câu trả lời đều rất mơ hồ, rất ít người
hiểu rõ chúng, thậm chí là khơng có một ai
Để hiểu rõ hơn về căn bệnh này, xin mời các vị thính giả cùng hai vị khách
mời lắng nghe câu chuyện của một bệnh nhân trầm cảm qua phóng sự “Trầm
cảm – Khơng ai hiểu tơi”
[Phóng sự “Trầm cảm – Không ai hiểu tôi”]
*Tiếng động hiện trường, tiếng xe máy - về nhà bỏ chìa khố*
Lặng lẽ theo dấu chân Diệp về phòng trọ, đặt túi xách xuống rồi bắt đầu
cuộc sống về đêm với bếp núc và tivi. Một cuộc sống tưởng chừng như là không
thể với một cô gái chỉ mới 20 tuổi nhưng đó lại là sự thật. Sự im lặng và trầm
tĩnh chính là hệ quả của một thời gian dài sống chung với căn bệnh trầm cảm
Trải lịng với chúng tơi cũng chính là cả một sự dũng cảm của cô ấy, mang
theo hi vọng nhỏ nhoi sẽ giúp cho những người giống như mình có thêm nghị
lực và niềm tin. Hơn ai hết Diệp là người hiểu rõ nhất những nỗi đau mà căn
bệnh tâm lý đáng sợ này mang đến, nỗi đau cả thể xác lẫn tâm hồn
14


*nhạc nền ( nhạc nhẹ, trầm buồn)*
Diệp của quá khứ là một cô gái rất hồn nhiên, luôn vui vẻ và đặc biệt hịa
đồng. Một cơ gái thơng minh, xinh xắn, hát rất hay và cũng vơ cùng ngoan

ngỗn
Cuộc sống đã êm đềm trôi đi cho đến khi Diệp bước vào lớp 8. Biến cố
gia đình ập xuống khi bố cơ bị vỡ nợ hơn 2 tỷ đồng. Khơng khí trong nhà khơng
có một tiếng cười, khơng có một tiếng nói đàng hồng, tất cả chỉ là tiếng khóc
nấc của mẹ và tiếng xin lỗi trong nước mắt của bố. Cô gái nhỏ lúc ấy cũng bước
vào khoảng thời gian khủng hoảng tuổi dậy thì khi tâm sinh lý có sự thay đổi.
Uất ức, buồn bã, sợ hãi là tất cả những gì mà Diệp lúc đó cảm nhận được.
Bước đến lớp trong tâm trạng nặng nề, nhìn bạn bè vơ tư cười nói, đơi khi lại
nhắc đến gia đình khiến lịng cơ co thắt lại. Về đến nhà, một khơng khí ảm đạm
bao trùm
“Suốt một khoảng thời gian dài mình khơng biết bữa cơm gia đình là như
thế nào. Mẹ nằm trên giường, bố thì khơng về nhà. Cái cảm giác mà bước vào
nhà đèn thì khơng bật, có người cũng như khơng có nó đáng sợ lắm. Cái khoảng
thời gian ấy mình rất sợ phải về nhà”
Bản thân là một người sống tình cảm, nội tâm nên Diệp luôn bị giằng xé
và cuốn vào những cảm xúc tiêu cực. Cô bắt đầu suy nghĩ đến những điều xấu
sẽ xảy ra
“Có những lúc tan học mình rất muốn đi đâu đó để giải tỏa, dù sao mình
có về nhà hay khơng cũng khơng cịn ai quan tâm nữa. Nhưng mà chưa kịp
hành động thì cái suy nghĩ nếu mình khơng về ngộ nhỡ bố mẹ lại cãi nhau thì
sao, bố bỏ nhà đi thì như thế nào, rồi mẹ làm việc dại dột ,…. Tất cả những nỗi
sợ ấy lại khiến mình quay trở về. Nhưng về rồi thì lại là những cảm xúc ngột
ngạt ấy”
15


Một vịng luẩn quẩn dường như khơng thể thốt ra, bầu khơng khí u ám
như bao phủ lấy tồn bộ thế giới của cô gái nhỏ. Suốt một khoảng thời gian dài,
khơng thể nói với bất cứ ai, khơng có người để trút bầu tâm sự. Những cảm xúc
tiêu cực nhất ln chất chứa trong lịng như một trái bom nổ chậm. Kết quả học

tập ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tâm trạng thất thường của Diệp.
Diệp dần dần thu mình lại, hạn chế tiếp xúc với mọi người. Cô đã từng là
một cơ bạn cực kì hịa đồng và dễ thương thế nhưng giờ đây, người ta chỉ thấy
một Thu Diệp im lặng, đến lớp học rồi lặng lặng trở về nhà.
“ Ai cũng nghĩ là mình ngủ, nhưng sự thật khơng phải vậy. Mọi người nói
gì làm gì mình đều nghe được. Chỉ là không muốn ngẩng mặt lên, khơng muốn
nói chuyện với ai. Quả thực là mình khơng có tâm trạng để vui vẻ với mọi người
nên khơng muốn người khác bị ảnh hưởng bởi cảm xúc của mình”
Nếu mình nói điều gì khiến họ khơng vui, họ sẽ ghét mình có phải khơng?
…. Đó là những suy nghĩ khiến Diệp trở nên trầm mặc, khơng nói nữa vì đơn
giản với cơ ấy việc khơng nói và hạn chế tiếp xúc chính là cách để khơng xích
mích. Chí ít người khác khơng chơi với cơ vì sự thương hại, lợi dụng hay là bất
cứ lý do gì khác khơng liên quan đến tình cảm thật lịng.
“Chính vì việc im lặng và tách biệt của mình với mọi người khiến mình
dần mất đi hết những người bạn thân thiết trước đó. Nhưng đối với mình lúc ấy
đó là một điều may mắn, một việc làm thành cơng. Bởi vì khi họ khơng cịn
quan tâm đến mình nữa thì những bí mật của mình càng được giấu kín hơn”
Diệp bắt đầu sợ hãi những giấc ngủ, bởi lẽ từ khi xảy ra chuyện cô chưa
từng được một lần ngủ ngon giấc. Nếu như trước kia là khơng khí lặng im bao
trùm thì bây giờ là những trận cãi vã trong đêm. Không đêm nào Diệp không
bị đánh thức bởi những trận cãi vã và rồi là những tiếng khóc tức tưởi của mẹ.
Nó ám ảnh đến mức độ tiếng cịi xe cũng khiến cơ giật mình
16


“Cái cảm giác sợ hãi dường như biến thành ảo giác. Chỉ cần có một tiếng
nói nào đó ở ngồi đường hay là tiếng động nhỏ cũng khiến mình tỉnh giấc. Và
điều đầu tiên mình làm khi tỉnh là lắng nghe xem bố mẹ có đang cãi nhau khơng.
Và sợ hãi của mình lại 90% là sự thật. Mình khơng dám ngủ bởi mình rất sợ
sau khi họ cãi nhau xong, sẽ có người địi xách vali bỏ đi”

Áp lực từ gia đình cộng thêm áp lực học tập và thi cử khiến cơ gái nhỏ
dường như khơng tìm được bất cứ điểm bấu víu nào, cảm xúc ngày càng tụt
dốc. Cảm giác của một người khơng có gia đình bên cạnh, khơng có bạn bè sẻ
chia, áp lực từ nhiều phía quả thực là một điều khủng khiếp. Nói khơng stress,
nói khơng trầm cảm mới thực sự là điều phi thường.
“Đầu năm lớp 9 bản thân mình bắt đầu có xu hướng tự ngược và khó kiểm
sốt được cảm xúc của mình. Chỉ cần có bất cứ chuyện gì xảy ra dù rất nhỏ
cũng khiến bản thân mình mất bình tĩnh, mình cảm thấy rất áp lực, rất ức chế.
Những lúc như thế là chỉ biết khóc, muốn gào thét nhưng lại không thể gào thét.
Và cách duy nhất để cảm xúc của mình trở về trạng thái bình thường là …. nhìn
thấy máu.”
“Mình khơng phải muốn chết mới cắt tay tự tử. Mình cắt tay chỉ là bởi vì
nơi đó sẽ là nơi chảy nhiều máu nhất, bản thân cũng có thể dễ dàng nhìn thấy.
Sau khi làm việc đó mình cảm thấy rất thoải mái, cũng cảm thấy nhẹ nhõm hơn
rất nhiều. Mình khơng nói được với ai, khơng ai hiểu mình, cũng khơng ai quan
tâm mình đâu”
Phương Thảo: Vừa rồi chúng ta đã cùng lắng nghe bài phóng sự “Trầm
cảm – Khơng ai hiểu tơi” Đó là tâm sự có thật của một bệnh nhân trầm cảm.
Có thể thấy rất nhiều những suy nghĩ tiêu cực kèm theo đó là những cách giải
quyết mang khuynh hướng bạo lực đã xuất hiện ở bệnh nhân trầm cảm nhưng
lại chỉ trong đêm tối âm thầm rất nguy hiểm.

17


Phương Thảo: Câu hỏi đầu tiên tôi muốn dành câu hỏi cho chuyên gia
Tuyết ạ. Theo như câu chuyện của nhân vật trong phóng sự thì bạn gặp rất nhiều
vấn đề cùng một lúc, từ việc nhà vỡ nợ, tâm sinh lí tuổi dậy thì bắt đầu xuất
hiện, rồi áp lực thi cử đã khiến bạn khơng tìm được lối thốt cho bản thân thân
mình. Vậy ngun nhân chính căn bệnh của bạn nằm ở yếu tố nào? Theo chuyên

gia là do nhiều nguyên nhân cộng lại hay là chỉ có một ngun nhân chính khiến
bạn mắc trầm cảm thơi ạ?
KM: Thực ra thì đến nay thì người ta vẫn khơng tìm được ngun nhân
chính xác của trầm cảm. Nhưng các cái nghiên cứu họ chỉ ra rằng hơn 40%
nguyên nhân trầm cảm đến từ yếu tố di truyền, còn 60% là đến từ yếu tố môi
trường. Trong trường hợp của bạn Diệp trong phóng sự có thể thấy là cái yếu
tố chúng ta chưa thể nắm chắc yếu tố mơi trường của bạn ý hay yếu tố gen nó
là bao nhiêu phần trăm. Tuy nhiên về mơi trường thì rõ ràng là gia đình bạn
đang trải một cú shock tức là bạn đang có những cái tổn thương, và những cái
căng thẳng đến từ phía mơi trường gia đình. Cái thứ nhất là gia đình vỡ nợ, và
thứ hai nữa là bạn ý đang ở độ tuổi là độ tuổi dậy thì và cái tầm này là tâm sinh
lý nó đang phát triển và có sự thay đổi.
Tuy nhiên là đúng vào cái thời điểm đó thì bạn ý lại gia đình bạn ý lại có
vấn đề cho nên là bạn ý không, cái sự thay đổi ấy của bạn ý không được quan
tâm. Cũng như là bạn ý khơng có thời gian dành cho bản thân, kể cả gia đình
cũng khơng quan tâm đến mình và bản thân mình cũng khơng có thời gian để
lo cho chính mình nữa để thích ứng với sự thay đổi đó nên là cộng hưởng lại
những cái yếu tố về môi trường, căng thẳng. Cộng thêm là bạn có chia sẻ về cái
phần mất ngủ, thì mất ngủ cũng là một nguyên nhân rất là gây trầm cảm. Đấy
cũng là một nguyên nhân gây trầm cảm quan trọng khi mất ngủ nhiều. Thì bạn
ý có rất nhiều yếu tố đến từ mơi trường và khiến cho cái trầm cảm của bạn ý
nặng nề hơn.
18


Phương Thảo: Cảm ơn chuyên gia! Tôi cũng muốn đặt câu hỏi với chị
Tuyết. Được biết em trai chị cũng là người từng mắc bệnh trầm cảm. Vậy những
biểu hiện ban đầu của bạn ấy như thế nào ạ?
KM: Em của chị bị trầm cảm thì có thể là từ cái thời điểm cấp 3 khi mà
có nhiều cái căng thẳng và bạn ý là một cái tuýp người mà có những cái nỗi

lịng thì thường sẽ khơng nói ra. Thì cái biểu hiện của bạn ý đầu tiên là bạn ý
khơng ngủ được sau đó là ăn uống khơng ngon miệng và bắt đầu gầy người gầy
dọc đi. Và bắt đầu là đêm có khi là tỉnh dậy và hát, sau là cũng không nghe lời
bố mẹ nữa, bố mẹ nói là bắt đầu phản ứng lại. Có những cái biểu hiện nó khác
bình thường về cả thể chất lẫn tinh thần.
Phương Thảo: Khi phát hiện ra những bất thường trong hành động và lời
nói của em thì chị cũng như người nhà phản ứng với chúng ra sao?
KM: Hồi đấy là chị học năm cuối đại học thì bố mẹ khi mà thấy bạn ý như
thế thì hồi đất mọi người cũng không biết được trầm cảm như thế nào và chỉ
nghĩ là bạn ý hư thôi. Thế là cũng có lần có đánh bạn ý. Thế sau đó là cũng may
mắn là được một số người bạn là bác sĩ thì có hỏi và có đưa bạn đi khám thì cái
lúc mà chị nghe tin là bạn ý bị trầm cảm thì cũng chỉ biết đó là một căn bệnh
tâm lý thơi chứ cũng khơng biết gì nhiều, thì nghĩ là nó rất đơn giản nó có thể
chữa khỏi rất là nhanh. Hồi đấy mình rất là ngây thơ.
Phương Thảo: Có một vấn đề mà bản thân PT rất muốn hỏi chị Tuyết.
Đó là nhân vật trong phóng sự có xuất hiện những trạng thái tự ngược, đỉnh
điểm là cắt tay. Tuy nhiên trong suy nghĩ của họ lại không phải là muốn tự tử
mà là muốn bình tĩnh. Liệu đây có phải cũng là suy nghĩ của rất nhiều những
bệnh nhân khác khơng?
KM: Thực tế thì hầu hết những người bị trầm cảm thì đều có cái suy nghĩ
tự tử và có những người đã có những hành vi tự sát. Thế thì trong thực tế có
những người họ làm những cái hành vi tự ngược đấy là để họ gây sự chú ý hoặc
19


là họ có những cái ức chế ở trong, tức là học có những cái ức chế lâu ngày. Và
họ muốn giải phóng cái sự ức chế ấy bằng cái hành vi là họ cắt tay. Khi mà cắt
tay xong thì như bạn Diệp ấy thì bạn ý cảm thấy thoải mái và thường là cái
hành vi đó thì họ sẽ lặp lại để họ tìm kiếm sự thoải mái. Đấy bản chất là gì ạ?
Họ muốn thốt khỏi cái sự hoang mang thốt khỏi cái hồn cảnh lúc đó và họ

không biết làm cách nào. Và khi họ mà họ tạm thời có cái nỗi đau về mặt thể
xác thì họ sẽ tạm quên đi những nỗi đau về mặt tinh thần. Tuy nhiên cái này
chúng ta cũng cần phân biệt với một cái tình trạng, với một cái hiện tượng đấy
là ở những người mà có những cái ức chế và có những cái căng thẳng thì họ
cũng có những cái hành vi tự ngược họ cắt tay hay có những hành vi tự hại bản
thân thì sau khi họ làm cái hành vi đó thì thường họ sẽ có xu hướng thoải mái
hơn và họ hết những cái triệu chứng mà ức, tức là họ giải phóng cái sự ức chế
đấy nên là họ sẽ cảm thấy là họ về lại được cái tinh thần bình thường nhanh thì
cái này nó khơng phải là triệu chứng của trầm cảm mà đấy là những người mà
họ có cái triệu chứng ức chế thôi. Thế và những cái người mà bị trầm cảm thì
cái biểu hiện của trầm cảm đấy nó khá là lâu dài chứ nó sẽ khơng phải vì một
cái hành vi đấy mà nó hết ngay, có nghĩa là hết ngay được những biểu hiện.
Phương Thảo: Vậy thái độ của mọi người đối với những bệnh nhân trầm
cảm thì sao? Xin mời các vị khách mời và quý thính giả lắng nghe một đoạn
phỏng vấn sau
[Voxpop]
“ Mình thấy mấy người đó kiểu tự kỷ á, khơng nói chuyện với ai, lúc nào
cũng lừ lừ chẳng nói chẳng rằng gì”
“Mấy bạn đấy thường sẽ bị mọi người nói này nói kia sau lưng, nhiều lắm.
Mà vấn đề là cũng không ai dám lại gần, nếu như không phải ngồi nói chuyện
một mình thì cũng bị người ta ghét bỏ. Nên chẳng ai muốn dây vào cả”

20


“Họ cũng giống như những người bình thường đang bị ốm, khơng muốn
nói chuyện với ai nhưng thực ra họ vẫn muốn được quan tâm”
“Mình thì mình khơng hiểu lắm lý do tại sao họ luôn xua đuổi những người
muốn nói chuyện với họ. Nhưng nói là ghét bỏ thì mình khơng ghét bỏ”
“Những người trầm cảm bản thân họ cũng đã tội nghiệp lắm rồi, chẳng

ai muốn mình bị bệnh cả. Nhưng vì họ khơng mở lịng nên người muốn giúp
cũng khơng biết giúp thế nào”
Phương Thảo: Đó là thái độ của rất nhiều người mà chúng tôi đã thực
hiện phỏng vấn ngẫu nhiên. Có thể thấy rằng có người họ thấu hiểu, họ đồng
cảm được, nhưng cũng có rất nhiều người tỏ thái độ khó chịu và có xu hướng
miệt thị. Tôi muốn hỏi chị Trang, trong khoảng thời gian em trai chị mắc bệnh
thì những mối quan hệ của bạn ấy với gia đình cũng như các mối quan hệ xã
hội như thế nào?
KM: Thực ra cái lúc mà bạn ý mắc bệnh như vậy là bạn ý sẽ nghĩ nguyên
nhân gây ra cho bạn ý là bố mẹ và sẽ không gần bố mẹ. Hầu như bạn ý sẽ tìm
một người tin tưởng, ví dụ như hồi đó rất là tin chị thì bạn ý chỉ tin một người
thơi, cịn lại bố mẹ và các bạn bè là hầu như bạn ý tách biệt.
Phương Thảo: Thông qua trường hợp của nhân vật trong phóng sự đầu
chương trình của chúng ta và cả em trai của chị Trang thì có thể thấy các bệnh
nhân trầm cảm thường có xu hướng thu mình cũng như từ chối các mối quan
hệ. Vậy sau khi họ đã khỏi bệnh thì các vấn đề về giao tiếp của họ có gặp trở
ngại khơng ạ?
KM: Thực tế thì cái việc mà sau khi mà trị liệu, các cái bệnh nhân trầm
cảm có những người họ sẽ trị liệu bằng thuốc, có những người thì trị liệu kết
hợp với cả thuốc và trị liệu tâm lý. Cái việc mà trị liệu tâm lý sẽ giúp cho người
bệnh người ta có thêm những cái kỹ năng để có thể hịa nhập với các cái hoạt
21


động bên ngồi bình thường. Thế thì cái việc mà cái khi mà mơi trường bên
ngồi tạo điều kiện, tức là những người xung quanh cởi mở với họ, quan tâm
đến họ hơn thì cái giao tiếp cũng sẽ, họ sẽ hịa nhập nhanh hơn. Cịn nếu phía
bên ngồi chúng ta vẫn có những người nói là tại sao những người đấy họ lại
khép kín như thế và mọi người không chủ động, tức là mọi người chờ đợi sự
chủ động của người bệnh thì sẽ gây khó khăn cho họ hơn rất là nhiều.

Như mình cũng đã từng chia sẻ đấy là gì cái việc mà đơi khi những hành
vi tự ngược ở những cái người bị bệnh trầm cảm là họ muốn được chú ý trong
các quá trình kể cả là họ điều trị hay cái quá trình sau khi họ khỏi bệnh rồi. Hay
kể cả những cái trường hợp mà chúng ta có những người thân yêu mà có nguy
cơ, tức là có những người mà họ có vẻ là họ vừa gặp những cái sang chấn những
cái stress thì chúng ta nên dành cho họ những sự quan tâm nhiều hơn và có
những sự động viên khích lệ cũng như là để tâm đến họ nhiều hơn để chúng ta
phát hiện ra những triệu chứng cũng như là hỗ trợ một cách kịp thời nhất.
Phương Thảo: Vâng thưa quý vị vừa rồi chính là một buổi chia sẻ rất
thẳng thắn về vấn đề cũng như tâm lí của bệnh nhân trầm cảm. Qua những câu
chuyện của các khách mời trong tọa đàm cá nhân PT cảm thấy đây thực sự là
một căn bệnh vô cùng nguy hiểm bởi những hậu quả mà nó có thể mang lại đối
với bệnh nhân là rất khó kiểm sốt.
Chính vì vậy người nhà, bạn bè và tồn xã hội có một vai trị vơ cùng quan
trọng trong q trình hồi phục của bệnh nhân. Hãy trở thành những bác sĩ tại
gia nếu như trong nhà bạn có người mắc phải căn bệnh này.
Thời lượng dành cho chuyên mục “Diễn đàn Sóng trẻ” tuần này đã hết, hy
vọng những chia sẻ trong ít phút vừa qua của chương trình đã đem đến cho các
bạn nhiều trải nghiệm bổ ích. Cảm ơn sự đồng hành của các vị khách mời, chúc
cho hai vị khách mời và q thính giả có sức khỏe tốt cùng tinh thần lạc quan
để vượt qua được những khó khăn trong cuộc sống.
22


4. Quà tặng âm nhạc
Thu Minh: Trong ít phút tới đây, xin gửi tới các bạn thính giả ca khúc
Chơ vơ – thể hiện nhạc sĩ, ca sĩ Vũ Cát Tường.
[Phát nhạc]
5. Lăng kính sinh viên
Vũ Quang: Chuyên mục Lăng kính sinh viên tuần này sẽ đưa các bạn đến

thăm một mảnh đất n bình với khơng khí trong lành mát mẻ, và đặc biệt là
những nét văn hóa độc đáo của các dân tộc không thể bỏ qua
[Bài viết Mù Cang Chải]
(Nhạc)
Mù Cang Chải là một huyện vùng cao của tỉnh Yên Bái, cách Hà Nội
khoảng 280km. Mảnh đất này nằm dưới chân của dãy núi Hoàng Liên Sơn với
độ cao 1.000m so với mặt biển. Hơn 90% dân số tại Mù Cang Chải là người
dân tộc H’Mơng, cịn lại là người Thái, người Kinh và các dân tộc khác.
Nơi đây được biết đến là một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng khu
vực miền núi phía Bắc. Khi du khách đặt chân đến mảnh đất này sẽ không chỉ
cảm nhận được vẻ đẹp của núi non hùng vĩ mà còn được trải nghiệm, khám phá
những nét văn hóa đặc trưng của bà con dân tộc thiểu số.
Nhắc đến Mù Cang Chải là nhắc đến những thửa ruộng bậc thang trải dài
trên những sườn đồi tạo nên khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp mà bất cứ một
du khách nào khi đặt chân đến nơi đây cũng vô cùng thích thú. Đặc biệt ruộng
bậc thang Mù Cang Chải đã được xếp hạng Di tích cấp Quốc gia và lọt top 50
địa điểm du lịch đẹp nhất thế giới trong cuộc thi do tạp chí du lịch Big Seven
Travel tổ chức.
Không những vậy, khi nhắc đến Mù Cang Chải sẽ có rất nhiều người nhắc
đến Đèo Khau Phạ - một trong tứ đại đỉnh đèo khu vực Tây Bắc. Cũng tại con
23


đèo này đã diễn ra lễ hội nhảy dù với tên gọi “Bay trên mùa vàng” và “Mùa
nước đổ” được tổ chức từ năm 2019, với mục đích quảng bá hình ảnh thiên
nhiên, con người Việt Nam nói chung và danh thắng ruộng bậc thang Mù Cang
Chải nói riêng.
Đến với Mù Cang Chải, du khách có thể thăm quan rất nhiều những địa
điểm du lịch nổi tiếng khác trên địa bàn huyện. Chị Lường Thu Trang, cán bộ
phòng Dân tộc huyện Mù Cang Chải cho biết:

[Băng] Đến Mù Cang Chải, ngồi danh thắng ruộng bậc thang, du khách
có thể thăm quan một số địa điểm khác như: đồi mâm xôi lớn, mâm xôi nhỏ
thuộc xã La Pán Tẩn; Thác Pú Nhu; Thác 7 tầng tại xã Púng Luông; Thác
Rồng, sườn núi Sống Khủng Long nằm ở xã Dế Xu Phình; Xã Chế Cu Nha;
Guồng nước suối Kim; bãi đá cổ Lao Chải… Đặc biệt đến với Mù Cang Chải
du khách có thể ghé thăm chợ phiên để cảm nhận được nét đẹp trong văn hóa
người dân nơi đây.
Mỗi địa điểm du lịch tại Mù Cang Chải đều sẽ đem tới cho du khách những
trải nghiệm thú vị. Khơng chỉ chống ngợp trước thiên nhiên hùng vĩ mà ắt hẳn
du khách cũng không thể bỏ lỡ những đặc sản miền non ngàn Tây Bắc. Chị
Trang cho biết thêm
[Băng] Một trong những đặc sản nổi tiếng của Mù Cang Chải là thịt trâu
gác bếp. Món ăn này cũng có ở nhiều tỉnh miền núi khác nhưng riêng ở Mù
Cang Chải sẽ có vị ngọt đậm hơn hòa quyện với hương vị các loại gia vị từ lá
rừng. Táo mèo cũng là một đặc sản nổi tiếng của nơi đây, đó là một loại quả
có vị chua chát đặc trưng, thường được dùng để ngâm rượu thành rượu táo
mèo đặc sản Yên Bái. Ngồi ra, xơi nếp Tú Lệ, xơi ngũ sắc, cốm Tú Lệ, cá tầm,
gà rừng, lợn rừng và rau cải mèo cũng là những đặc sản được nhiều du khách
mua về làm quà.

24


Ngoài những cảnh đẹp thiên nhiên cùng ẩm thực phong phú, mảnh đất này
còn để lại nhiều ấn tượng trong lịng du khách bởi nét văn hóa đậm bản chất
dân tộc.
Nếu tới thăm Mù Cang Chải vào dịp 2/9, Tết của người Mông hay dịp Tết
Nguyên Đán, du khách sẽ cảm nhận được nét đẹp trong văn hóa các dân tộc với
những lễ hội, những điệu khèn, điệu múa, những bộ trang phục rực rỡ sắc màu
của đồng bào Mông, cùng nhiều trị chơi dân gian đặc sắc,…

Khơng những vậy, người dân nơi đây cũng vô cùng thân thiện và mến
khách. Bạn Trịnh Xuân Tiến và bạn Nguyễn Ngọc Hân, du khách đã từng ghé
thăm Mù Cang Chải chia sẻ.
[Băng] Mình cùng nhóm bạn của mình đã đến Mù Cang Chải rất nhiều
lần và tương lai chắc chắn mình sẽ cịn quay lại vì mình cảm thấy là dù có đi
du lịch ở đâu đi chăng nữa thì cũng khơng có nơi nào mang lại cảm giác giống
như nơi này. Mù Cang Chải thật sự rất đẹp, cảnh núi non, ruộng bậc thang
trùng điệp nối đi nhau khiến mình thấy rất phấn khích.
[Băng] Hơn thế nữa là khi đến đây mình cảm thấy những người dân nơi
đây họ rất thân thiện và tốt bụng. Có lần mình đi phượt một mình lên Mù Cang
Chải, hơm ấy khơng tìm được chỗ ở nhưng may mắn là đã được một người dân
cho ở nhà qua đêm mặc dù họ không hề quen biết mình. Mình rất cảm động và
bất ngờ vì sự hiếu khách của người dân nơi đây
[Băng] Mình đến Mù Cang Chải hai lần rồi. Lần đầu là vào đầu năm
2019, mình đi phượt cũng một nhóm bạn lên đó. Trải qua quãng đường gần
300km và được chiêm ngưỡng khung cảnh ruộng bậc thang đang vào mùa lúa
chín thực sự đẹp lắm, khơng nghĩ là nước mình cũng có cảnh đẹp như thế này.
Những món ăn ở đây rất lạ nhưng cũng rất ngon.
[Băng] Lần thứ hai mình tới đây là hồi cuối tháng 9 vừa rồi. Lần này mình
có một trải nghiệm mới mẻ hơn đó là tham gia lễ hội nhảy dù từ trên đỉnh đèo

25