giao an van 10 GDTX HKI

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (460.87 KB, 89 trang )

(1)Ngaøy: Tieát. TOÅNG QUAN VAÊN HOÏC VIEÄT A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: -Nắm được những kiến thức chung nhất, tổng quát nhất về 2 bộ phận của VHVN ( VHDG vaø VHV ). -Nắm vững hệ thống vấn đề về: +Thể loại của VHVN. +Con người trong VHVN. - Bồi dưỡng lòng tự hào về truyền thống văn hoá của dân tộc qua di sản văn học được học. Từ đó có lòng say mê với VHVN. B. Phương tiện thực hiện - Saùch giaùo khoa. - Saùch giaùo vieân. - Thieát keá baøi hoïc. C. Cách thức tiến hành GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, phát vấn trả lời câu hỏi, thaûo luaän. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp. 2. Giới thiệu bài mới. Hoạt động của GV và HS -Anh( Chò) hieåu theá naøo laø toång quan VHVN? - HS đọc mấy dòng đầu SGK : +Noäi dung cuûa phaàn naøy laø gì? +Theo em đó là phần nào của bài toång quan ? -HS đọc mục I. -VHVN bao goàm maáy boä phaän lớn. -Thế nào VHDG? Các thể loại? Ñaëc tröng? (HS tóm tắt những nét lớn SGK ) -HS đọc mục I. 2: +VH vieát laø gì? +Hình thức văn tự? +Hệ thống thể loại? -GV dẫn chứng tác phẩm cụ thể -HS đọc mục II. +Nhìn tổng quát VHVN đã trãi qua mấy thời kì phát triễn? +Ở từng thời kì VHVN có quan. Yêu cầu cần đạt I.Các bộ phận hợp thành của VHVN: 2 bộ phận 1.Vaên hoïc daân gian -Khaùi nieäm: SGK -Các thể loại chủ yếu: SGK -Ñaët tröng: tính truyeàn mieäng, tính taäp theå. 2.Vaên hoïc vieát -Khaùi nieäm: SGK. - Chữ viết:Chữ Hán, Nôm, quốc ngữ, một số ít bằng chữ Pháp. -Hệ thống thể loại: + Từ thế kỉ X –XI  Chữ Hán:Văn xuôi,thơ, văn biền ngẫu.  Chữ Nôm: Thơ Đường luật, truyện thơ, ngâm khuùc haùt noí. + Từ đầu XX đến hết XX: Truyện ngắn, tiểu thuyeát, kí, thô, kòch. II. Quaù trình phaùt trieån cuûa VHVN 1. Văn học trung đại (từ thế kỉ X đến hết XIX) - Đây là nền văn học được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm, chịu ảnh hưởng của nền văn học hiện đại Trung Quoác..

(2) hệ giao lưu với VH nước ngoài khoâng -Em hãy nêu những tg, tp tiêu biểu của VHTĐ viết bằng chữ Hán? Chữ Nôm? -GV dẫn chứng thêm. -Em có suy nghĩ gì về sự phát trieãn cuûa thô Noâm? -HS đọc sáng tạo phần này +Tên gọi VH giai đoạn này là gì? +Tại sao có tên gọi đó? -GV giảng cho rõ từ VHTĐ sang VHHĐ-văn học hiện đại hoá -GV laáy ví duï phaân tích 4 ñieåm khaùc bieät giuõa VHTÑ vaø VHHÑ. -VH thời này chia làm mấy giai đoạn và có đặc điểm gì?. -Nhìn moät caùch khaùi quaùt ta ruùt ra keát luaän gì veà VHVN ?. -HS đọc sáng tạo phần này. -Mối quan hệ giữa con người với thế giới tự nhiên được thể hiện như thế nào? HS tìm dẫn chứng?. -Mối quan hệ giữa con người với quốc gia dân tộc được thể hiện nhö theá naøo?. -VHVN phaûn aùnh moái quan heä xaõ. -Taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu : +Chữ Hán: SGK +Chữ Nôm: SGK Sự phát triển của thơ Nôm gắn liền với sự trưởng thành và những nét truyền thống của VHTĐ. Đó là lòng yêu nước, tinh thần nhân đạo, tính hiện thực. Nó thể hiện tinh thần ý thức dân tộc cao. 2. Văn học hiện đại( Từ đầu thế kỉ X đến hết thế kỉ XX ) -Từ đầu thế kỉ XX VHVN một mặt kế thừa tinh hoa của VH truyền thống, một mặt bước vào quỹ đạo của VHTG hiện đại( VH châu Aâu). Đó là nền văn học viết bằng chữ quốc ngữ. Sự đổi mới khiến cho VHHĐ có một số điểm khác biệt so với VHTĐ về: +Taùc giaû. +Đời sống văn học. +Thể loại. +Thi phaùp. -VHHĐ đã phản ánh hiện thực xã hội và chân dung con người VN với tất cả các phương diện phong phú vaø ña daïng: +Trước CM. 8. 1945: VHHT, VHLM. + Sau CM.8.1945: VHHT XHCN phản ánh sự nghiệp đấu tranh CM và XD cuộc sống mới. +Sau 1975: phản ánh công cuộc XD CNXH, sự nghiệp HĐ hoá, CN hoá đất nước. -Về thể loại: Thơ tiếp tục phát triển, văn xuôi quốc ngữ, kịch, truyện ngắn đạt nhiều thành tựu to lớn.  Nhìn chung:VHVN đạt được giá trị đặc sắc về nd,nt. Nhiều tg được công nhận là danh nhaân văn hoá thế giới như NT, ND, HCM. Nhiều tác phẩm dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. VHVN đã xây dựng được vị trí riêng trong VH nhân loại. III.Con người Việt Nam qua văn học 1.Con người VN trong quan hệ với thế giới tựnhiên -Hình thành tình yêu thiên nhiên. Từ tình yêu thiên nhiên hình thành các hình tượng nghệ thuật. -Hình tượng thiên nhiên mang nét đặc sắc riêngcủa mỗi vùng, gắn với lí tương đạo đức, thẩm mĩ, thể hiện tình yêu quê hương đất nước, yêu cuộc sống đặc biệt là tình yêu lứa đôi. 2.Con người VN trong quan hệ quốc gia, dân tộc Con người VN sớm có y ùthức xây dụng quốc gia dân tộc của mình. CN yêu nước là nội dung tiêu biểu, moät giaù trò quan troïng cuûa VHVN. 3.Con người VN trong quan hệ xã hội Trong XH có giai cấp đối kháng, VH đã lên tiếng.

(3) hoäi nhö theá naøo?. -Ý thức về bản thân được phản aùnh trong vaên hoïc nhö theá naøo?. -Gọi 2 HS đọc to và rõ phần ghi nhớ.. tố cáo các thế lực chuyên quyền bạo ngược và thể hiện sự cảm thông chia sẽ với người bị áp bức đau khô’-chủ nghĩa nhân đạo và chủ nghĩa hiện thực được hình thành. 4.Con người VN và ý thức về bản thân VHVN xây dụng một đạo lí làm người với nhiều phẩm chất tốt đẹp: nhân ái, thuỷ chung, vị tha, đức hi sinh vì chính nghĩa, đề cao quyền sống của con người.  Ghi nhớ: SGK. 3.Cuûng coá - Các bộ phận hợp thành VHVN ? - Tiến trình lịch sử VHVN ? Lưu ý: Mỗi giai đoạn nhớ tg, tp tiêu biểu. 4.Daën doø - Vẽ sơ đồ các bộ phận VHVN. - Laøm baøi taäp trong saùch baøi taäp trang 5. - Soạn: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy:. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ngaøy: Tieát :. . HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: -Nắm được kiến thức cơ bản về hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ về các nhân tố giao tiếp và hai quá trình trong hoạt động giao tiếp. -Biết xác định các nhân tố giao tiếp trong HĐGT, nâng cao năng lực giao tiếp khi nói, khi viết và năng lực lĩnh hội khi giao tiếp. -Có thái độ và hành vi phù hợp trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. B. Phương tiện thực hiện -Saùch giaùo khoa. -Saùch giaùo vieân. -Thieát keá baøi hoïc. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, trả lời câu hỏi, thảo luận, dùng bảng phụ. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp..

(4) 2. Kieåm tra baøi cuõ: khoâng. 3. Bài mới. Hoạt động của GV- HS - Gọi HS đọc chính xác VB1 và nhắc cả lớp theo dõi chú ý về ngữ điệu, giọng nói của nhân vật, kiểu câu sử dụng, khí thế… a.HĐGT diễn ra giữa NVGT naøo? 2 beân coù cöông vò vaø quan hệ với nhau như thế nào? b.Trong HĐGT các NVGT đổi vai cho nhau như thế nào? Người nói tiến hành hành động cụ thể nào? Người nghe thực hiện hành tương ứng nào? c.HĐGT trên diễn ra trong hoàn cảnh nào? Ơû đâu? Lúc nào?khi đó nước ta có sự kiện gì? d.HÑGT treân vaøo noäi dung gì?. Yêu cầu cần đạt I. Thế nào là hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ 1.Vaên baûn 1 a.Nhân vật giao tiếp: vua-các bô lão. Vua là người lãnh đạo tối cao của đất nước. Các bô lão đại diện cho các tầng lớp nhân dân. Các nhân vật giao tiếp có vị thế giao tiếp khác nhau nên ngôn ngữ giao tieáp khaùc nhau. b.Người nói( viết)tạo văn bản nhằm biểu đạt nội dung tư tưởng, tình cảm của mình thì người nghe (đọc) tiến hành hành động nghe (đọc) để giải mã, lĩnh hội nội dung. Người nói-nghe có thể đổi vai cho nhau taïo hai quaù trình: taïo laäp vaên baûn vaø lónh hoäi vaên baûn. c.HĐGT diễn ra ở điện Diên Hồng. Lúc này đất nước đang bị ngoại xâm đe doạ. d.Nội dung: Thảo luận về tình hình đất nước, bàn bạc sách lược đối phó “Đánh” là sách lược duy e.Muïc ñích laø gì?cuoäc giao tieáp nhaát. có đạt mục đích không? e.Cuộc giao tiếp đã đi đến thống nhất về hành động - Qua VB1 ta ruùt ra keát luaän gì nghĩa là đạt được mục đích. trong HÑGT? 2.Vaên baûn 2 - Qua baøi “toång quan VHVN” a.Nhaân vaät giao tieáp haõy cho bieát: -Tác giả(SGK) người viết: lứa tuổi, vốn sống, a.Caùc nhaân vaät giao tieáp? trính độ hiểu biết cao, có nghề nghiệp. b.HĐGT diễn ra trong hoàn cảnh - HS lớp 10(người đọc): trẻ tuổi, vốn sống, trình naøo? độ hiểu biết thấp. c.Nội dung GT thuộc lĩnh vực b. Hoàn cảnh: nền giáo dục quốc dân, trong nhà nào?đề tài gì? Bao gồm những trường. vấn đề cơ bản nào? c. Nội dung: thuộc lĩnh vực văn học, đề tài”tổng d. Muïc ñích cuûa GT? quan VHVN”, có 3 vấn đề cơ bản. d. Muïc ñích -Người soạn: muốn cung cấp tri thức cho người đọc. e.Phương tiện GT được thể hiện -Người học: nhờ đó hiểu được kiến thức cơ bản nhö theá naøo? cuûa VHVN. e.Phương tiện: sử dụng ngôn ngữ văn bản khoa - GV cho HS đọc to và rõ phần học, có bố cục rõ ràng, đề mục có hệ thống, lí lẽ ghi nhớ. dẫn chứng tiêu biểu.  Ghi nhớ : SGK - GV hướng dẫn HS làm bài tập +HS trao đổi theo nhóm. II.Luyeän taäp +GV duøng baûng phuï. Phân tích các nhân tố giao tiếp trong hoạt động giao tiếp mua bán giũa người mua và người bán ở chợ..

(5) -NVGT: người mua-người bán . -Hoàn cảnh: ở chợ , lúc chợ đang họp. -Nội dung: trao đổi thoả thuận về mặt hàng, chủng loaị, số lượng, giá cả. -Mục đích:người mua mua được hàng. Người bán bán được hàng. 4.Cuûng coá: -GV cho HS làm bài tập để củng cố kiến thức. 5.Daën doø: -Laøm caùc baøi taäp coøn laïi. -Soạn: Khái quát VHDG VN.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy:. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. . Ngaøy: Tieát : KHAÙI QUAÙT VAÊN HOÏC DAÂN GIAN VIEÄT NAM A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Hiểu và nhớ được những đặc trưng cơ bản của VHDG( mục tiêu cơ bản nhất của bài học). - Hiểu được những giá trị to lớn của VHDG. Đây là cơ sơ ûđể HS có thái độ trân trọng đối với di sản văn hoá tinh thần của dân tộc từ đó học VHDG tốt hơn. - Nắm được khái niệm về các thể loại của VHDG VN. Mục tiêu đặt ra là HS co ùthể nhớ và kể tên các thể loại, biết sơ bộ phân biệt thể loại. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, Thiết kế bài học. C. Cách thức tiến hành: tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức trao đổi, thảo luận, trả lời câu hỏi. Khi diễn giảng GV dùng dẫn chứng để phân tích, chứng minh. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ: - VHDG bao gồm mấy bộ phận lớn? - VHDG laø gì? Caùc theå loïai chuû yeáu ? ñaëc tröng cuûa VHDG? 3.Bài mới Hoạt động của GV, HS Yêu cầu cần đạt - VHDG laø gì? I. Vaên hoïc daân gian laø gì? VHDG là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền mieäng, saûn phaåm cuûa quaù trình saùng taùc taäp theå nhaèm.

(6) - VHDG có những đặc trưng cơ baûn naøo? - Gọi HS đọc mục I.1: +Ngôn từ trong VHDG có đặc ñieåm gì? +Quá trình truyền miệng được thực hiện như thế nào? +Truyeàn mieäng nhö theá naøo?. - Gọi HS đọc mục II.2: +Taäp theå laø ai? Em hieåu theá naøo laø tính taäp theå?. +Em hiểu thế nào là tính thực haønh cuûa VHDG? - VHDG có bao nhiêu thể loại? (mỗi thể loại HS nêu đươc khái nieäm vaø taùc phaåm cuï theå) - Tại sao VHDG là kho tri thức? - Tính giáo dục của VHDG được theå hieän nhö theá naøo?. - VHDG coù giaù trò thaåm mó nhö thế nào? Nhà thơ học được gì ở ca dao?Nhà văn học được gì ở truyeän coå tích? - Gọi HS đọc to và rõ phần GN.. mục đích phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng. II. Ñaëc tröng cô baûn cuûa VHDG 1.VHDG là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ (tính truyeàn mieäng). - VHDG là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ (có hình aûnh caûm xuùc). - VHDG tồn tại và phát triển nhờ truyền miệng: +Truyền miệng là sự ghi nhớ theo kiểu nhập tâm và phổ biến bằng lời nói hoặc bằng trình diễn thường được sáng tạo thêm. +Truyền miệng theo không gian: là sự di chuyển tác phẩm từ nơi này sang nơi khác. +Truyền miệng theo thời gian: là sự bảo lưu tác phẩm từ đời này sang đời khác. 2.VHDG laø saûn phaåm cuûa quaù trình saùng taùc taäp theå(tính taäp theå). - Khác với văn học viết VHDG là kết quả của quá trình sáng tác tập thể. Có nghĩa là: cá nhân khởi xướng, tập thể hưởng ứng tham gia truyền miệng trong daân gian. Trong quaù trình tuyeàn mieäng moïi người đều có quyền bổ sung, sửa chữa sáng tác dân gian. - VHDG gắn bó và phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng. III. Hệ thống thể loại của VHDG: 12 thể loại( SGK). IV. Những giá trị cơ bản của VHDG 1. Là kho tri thức vô cùng phong phú về đời soáng caùc daân toäc. 2. Có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người, góp phần hình thành những phẩm chất tốt đẹp như: tình yêu quê hương, tinh thần bất khuất, đức kiên trung , tính vị tha, cần kiệm, óc thực tiễn. 3. Có giá trị thẩm mĩ to lớn góp phần quan trọng taïo neân baûn saéc rieâng cho neàn vaên hoïc daân toäc.  Ghi nhớ: SGK. 4. Cuûng coá: - Ñaëc tröng cô baûn cuûa VHDG. - Thể loại. 5. Daën doø: - Laøm baøi taäp trong SBT trang 10. - Soạn: HĐ giao tiếp bằng ngôn ngữ (làm bài tập)..

(7) @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. . Ngaøy: Tieát:. HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ (Tieáp theo) A.Muïc tieâu baøi hoïc Nhö tieát 3. B.Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài giảng, ĐDDH:bảng phụ. C.Cách thức tiến hành Phần này chỉ tiến hành luyện tập thông qua các bài tập. Vì vậy GV lần lượt cho HS tự làm bài tập, sau đó HS tự trình bày lời giải của mình. Mỗi bài tập GV gọi HS trình bày lời giải; HS khác phát biểu bổ sung, điều chỉnh hay sửa chữa. Sau mỗi bài tập, GV sửa chữa theo câu hỏi SGK. D.Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. KT baøi cuõ: - Hoạt động giao tiếp là gì? Gồm mấy quá trình? Chịu sự chi phối của các nhân tố nào? 3. Bài mới. Hoạt động của GV, HS - Gọi HS đọc văn bản 1: a.NVGT ở đây là người như thế naøo? b.Hoàn cảnh giao tiếp nào ? c.Nhaân vaät “Anh” noùi veà ñieàu gì? Nhaèm muïc ñích gì?. d. Caùch noùi cuûa “Anh” coù phuø hợp với nội dung và mục đích giao tieáp khoâng? _Gọi HS đọc văn bản 2: a.Trong cuoäc giao tieáp treân, caùc nhân vật đã thực hiện bằng ngôn ngữ, những hành động nói cụ thể naøo? Nhaèm muïc ñích gì?. Yêu cầu cần đạt II. Luyeän taäp 1. Phaân tích caùc nhaân toá giao tieáp theå hieän trong caâu ca dao. a. NVGT: người nam nữ trẻ tuổi(anh , nàng). b. Hoàn cảnh: vào đêm trăng sáng và thanh vắng- thời gian thích hợp để bộc bạch tình cảm yeâu ñöông. c. Nhân vật “anh” nói về sự việc “ tre non đủ lá” và đặt ra vấn đề “nên chăng” tính đến chuyện “ ñan saøng”. hàm ý: chuyện kết duyên của hai người. d. Cách nói phù hợp, mang màu sắc phong cách văn chương vừa có hình ảnh, vừa đậm sắc thái tình cảm, vừa dễ đi vào tình cảm con người. 2.Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi a. NVGT: A Cổ và người ông thực hiện các hành động nói cụ thể là: - Chaøo( chaùu chaøo oâng aï) - Chào đáp( A Cổ hả?) (1).

(8) b.Lời của người ông cả 3 câu đều có hình thức hỏi, nhưng cả 3 câu có phải dùng để hỏi không? c.Lời nói của nhân vật bộc lộ tình cảm, thái độ trong giao tiếp như theá naøo? _ Gọi HS đọc bài thơ: a.Hồ Xuân Hương giao tiếp với người đọc vấn đề gì? Nhằm mục ñích gì?. b.Bằng phương tiện từ ngữ, hình aûnh naøo?. - GV gợi ý(dùng bảng phụ). - Gọi HS đọc bức thư: a. Thö vieát cho ai? b. Hoàn cảnh?. c.Vieát veà chuyeän gì? Noäi dung gì? d.Thư viết để làm gì? e.Vieát nhö theá naøo?. - Khen( lớn tướng rồi nhỉ) (2) - Hoûi( boá… khoâng?) (3) - Đáp lời( thưa… ạ) b.Câu (3) nhằm mục đích hỏi nên A Cổ trả lời. Câu (1) (2): A Cổ không cần trả lời. c. Bộc lộ thái độ kính mến của A Cổ đối với ông và thái độ yêu quí trìu mến của ông đối với cháu. 3.Đọc bài thơ “ Bánh trôi nước “ và trả lời câu hoûi: a. Thông qua hình tượng “bánh trôi nước” tác giả muốn bộc bạch với mọi người về thân phận chìm nổi của người phụ nữ nói chung và tg nói riêng, đồng thời khẳng định phẩm chất trong sáng của phụ nữ và bản thân. b. Căn cứ vào các phương tiện ngôn ngữ như: trắng, tròn(vẻ đẹp), thành ngữ bảy nổi ba chìm(nói về sự chìm nổi), tấm lòng son( phẩm chất bên trong). Đồng thời liên hệ cuộc đời tác giả- người phụ nữ tài hoa nhưng lận đận tình duyên để hiểu vaø caûm nhaän baøi thô. 4. Vieát moät thoâng baùo ngaén 5. Phân tích NVGT trong bức thư của Bác a. NVGT: BH – HS toàn quốc. b. Hoàn cảnh: ĐN vừa giành độc lập, HS bắt đầu được nhận 1 nền giáo dục hoàn toàn VN thư có khẳng định về quyền lợi và nhiệm vụ của HS. c. Nội dung: thư nói đến niềm vui của HS, nhiệm vụ, trách nhiệm đối với đất nước. Cuối thư là lời chuùc. d.Mục đích: Chúc mừng, xác định nhiệm vụ nặng neà nhöng veû vang cuûa HS. e. Chaân tình, gaàn guõi, nghieâm tuùc xaùc ñònh traùch nhieäm cuûa HS.. 4.Cuûng coá Qua 5 bài tập em rút ra những gì khi thực hiện giao tiếp. 5.Daën doø: -Xem laïi baøi taäp. -Soạn: văn bản.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. . Ngaøy:.

(9) Tieát:. VAÊN BAÛN. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Có được những kiến thức thiết yếu về văn bản, đặc điểm của văn bản và kiến thức khái quát về các loại văn bản xét theo phẩm chất chức năng ngôn ngữ. -Nâng cao kĩ năng thực hành phân tích và tạo lập văn bản trong giao tiếp. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài giảng. C. Cách thức tiến hành: GV kết hợp các hình thức đọc chính xác văn bản, nhắc lại kiến thức cũ đã học ở THCS( lớp 6), tra ûlời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ: - Mỗi hoạt động giao tiếp gồm mấy quá trình? Kể tên? - Những NTGT thướng có trong HĐGT? 3.Bài mới Hoạt động của GV, HS - GV löu yù cho HS caùc teân goïi khaùc nhau cuûa vaên baûn(ngoân baûn, dieãn ngoân) - Gọi HS đọc chính xác 3 văn bản: 1. Mỗi VB trên được tạo ra trong loại hoạt động nào? Để đáp ứng nhu cầu gì? Số câu ở mỗi VB như theá naøo? 2.Mỗi VB đề cập đến vấn đề gì? Vấn đề đó có được triển khai nhất quán trong từng VB không? 3. Kết cấu VB 3: có dấu hiệu mở đầu và kết thúc như thế nào? 4. Mỗi VB trên được tạo ra nhằm muïc ñích gì? Từ nội dung trả lời các câu hỏi của HS. GV khái quát lại từng vấn đề và nêu lên từng đặc điểm cụ thể của VB. Gọi HS đọc to rõ phầnGN - Vấn đề được đề cập trong mỗi VB? - Từ ngữ được sử dụng?. - Cách thức thể hiện nội dung?. Yêu cầu cần đạt I.Khaùi nieäm, ñaëc ñieåm  Đọc văn bản và trả lời câu hỏi: 1.Các hoạt động giao tiếp: - VB 1:Neâu leân 1 kinh nghieäm soáng- goàm 1 caâu. - VB 2: Lời than thân của cô gái- gồm 4 câu. - VB 3: Lời kêu gọi của chủ tịch nước và toàn thể đồng bào- gồm 15 câu. 2.Vấn đề được đề cập trong các văn bản: - VB 1: Đặt vấn đề và giải quyết vấn đề rõ ràng. - Vaên baûn 2, 3:Caùc caâu coù quan heä nhaát quaùn vaø cùng thể hiện một chủ đề, liên kết với nhau một caùch chaët cheõ. 3.Veà boá cuïc: - VB 3: Có 3 phần: Mở đầu, TB, KB - Phần mở đầu và kết thúc có hình thức riêng. 4.Muïc ñích III.Ghi nhớ: SGK IV. Các loại văn bản  Trả lời câu hỏi 1. So saùnh vaên baûn (1),(2),(3) _Vấn đề dược đề cập: +VB1: Kinh nghieäm soáng. +VB2: Thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ. +VB3: Một vấn đề chính trị. - Từ ngữ: +VB1: Từ ngữ thông thường. +VB3: Chính trò xaõ hoäi. - Cách thức thể hiện nội dung:.

(10) - Keát luaän?. HS đọc câu hỏi: a. Phạm vi sử dụng của mỗi loại VB?. b. Muïc ñích giao tieáp cô baûn cuûa mỗi loại VB?. c.Lớp từ ngữ riêng sử dụng trong mỗi loại VB? Cách kết cấu và trình bày ở mỗi loại VB?. - Từ việc trả lời câu hỏi GV: +Phân biệt các loại VB. +Gọi HS đọc to rõ phần ghi nhơ.ù. +VB1,2: Hình ảnh cụ thể, có tính hình tượng. +VB3: Lí leõ, laäp luaän. - Nhaän ñònh: +VB1,2: Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. +VB3: Phong cách ngôn ngữ chính luận. 2.So sánh văn bản(2),(3) cới các văn bản khác a. Phạm vi sử dụng: - VB2: Giao tieáp coù tính ngheä thuaät. - VB2: Chính trò. - SGK: Giao tieáp khoa hoïc. - Đơn từ: Hành chính. b.Muïc ñích giao tieáp: - VB2: Boäc loä caûm xuùc. - VB3: Kêu gọi toàn dân kháng chiến. - SGK: Truyền thụ kiến thức khoa học. - Đơn từ: Trình bày ý kiến nguyện vọng. c.Từ ngữ , kết cấu - VB2: Từ ngữ thông thường, giàu hình ảnh kết cấu cuûa ca dao. - VB3: Từ ngữ chính trị- có 3 phần. - SGK: Từ ngữ khoa học, kết cấu mạch lạc chặt chẽ. - Đơn: Từ ngữ hành chính, có mẫu hoặc in sẳn.  Ghi nhớ: SGK. 4. Củng cố:qua các loại VB ta rút ra kết luận như thế nào về đặc điểm của VB ? 5. Daën doø:Laøm baøi taäp vaø chuaån bò baøi vieát soá 1(Phaùt bieåu caûm nghó).. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. . Ngaøy:26/9/2008 Tieát:11,12 VIEÁT BAØI LAØM VAÊN SOÁ 1: CẢM NGHĨ VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG ( HOẶC MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC) A.muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: - Củng cố những kiến thức và kĩ năng làm văn đặc biệt là về văn biểu cảm và văn nghị luận..

(11) - Vận dụng những hiểu biết đó để viết một bài văn nhằm bộc lộ cảm nghĩ của bản thân về một sự vật, sự việc, hiện tượng gần gũi trong thực tế hoặc về một tp vh quen thuộc. - Thấy rõ hơn nữa trình độ làm văn của bản thân. Từ đó rút ra những kinh nghiệm cần thiết để làm những bài làm văn sau tốt hơn. B.Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, TKBG. C.Cách thức tiến hành: Đây là bài viết đầu tiên của chương trình LV 10 yêu cầu PBCN về một hiện tượng đời sống hoặc một tp vh. Do đó GV yêu cầu HS ôn lại kiến thức và kĩ năng làm văn ở THCS đặc biệt là văn biểu cảm và văn nghị luận, chú ý sử dụng các biện pháp tu từ để lời văn phù hợp với yêu cầu bộc lộ cảm xúc của cá nhân, quan sát sự vật, sự việc xung quanh tìm cách diễn đạt có cảm xúc , đọc lại những tác phaåm maø em yeâu thích. D.Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2.Bài mới Hoạt động của GV, HS - GV viết đề trên bảng. - Gọi HS đọc to và rõ đề bài, xác ñònh yeâu caàu baøi vieát.. - GV định hướng cho HS phạm vi và cách thức tìm nguồn tư liệu cho baøi vieát.. - GV bao quát lớp trong khi HS laøm baøi. - GV thu baøi. Yêu cầu cần đạt  Đề: Anh (chị) hãy ghi lại những cảm nghĩ chân thực của mình về những ngày đầu tiên bước vào TTGDTX&KTTH-HN Châu Thành (lớp 10). Yêu cầu: Bài viết phải đảm bảo các nộidung sau: 1.Noäi dung - Ñaây laø kieåu baøi boäc loä caûm xuùc vaø suy nghó veà moät việc( những ngày đầu tiên bước chân vào lớp 10). - Cảm xúc và suy nghĩ phải phù hợp với đề bài, chân thành không khuôn sáo, không giả tạo, được bộc lộ rõ raøng tinh teá. 2.Hình thức - Bố cục: Xác định bố cục sao cho những cảm xúc và suy nghĩ được nổi bật. + Mở bài: Giới thiệu được đề tài và gây hứng thú cho người đọc. +Thân bài: Phải lần lượt trình bày những cảm nghĩ theo một trình tự hợp lí. +Kết bài: Phải thâu tóm được tinh thần và nội dung cơ bản của bài làm, đồng thời lưu được cảm xúc suy nghĩ nơi người đọc. - Chú ý tránh mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp… sử dụng các phép tu từ hợp lí sáng tạo để câu văn thêm sức gợi cảm.. Hướng dẫn chấm: *Ñieåm 9-10: -Đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của nội dung, hình thức trên. -Trình bày được những cảm xúc cá nhân. *Điểm: 7-8: Yêu cầu như trên nhưng còn nhiều đoạn lủng củng, sai sót về dùng từ, chính tả. *Điểm 5-6:So với điểm 7-8 còn hạn chế hơn..

(12) *Điểm 4-5:Trình bày được những cảm nghĩ cá nhân nhưng còn sơ sài,còn mắc nhiều lỗi chính tả ,câu văn, dùng từ. *Điểm dưới 4:Bài viết còn nhiều hạn chế. *Chú ý:GV có thể cân nhắc cho điểm đối với những bài viết dưới 4 và trên 8. 3.Cuûng coá: 4.Daën doø: - Đọc thêm các văn bản trong SGK: +Cha thaân yeâu nhaát cuûa con. +Laáp laùnh hoàn ta maën gioù khôi. - Soạn: Lập dàn ý bài văn tự sự (SGK).. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy:. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ngaøy: Tieát:. CHIEÁN THAÉNG MTAO MXAÂY. ( Trích Đăm Săn – Sử thi Tây Nguyên). A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: - Nắm được đặc điểm của sử thi anh hùng trong việc xây dựng kiểu” nhân vật anh hùng sử thi” về nghệ thuật miêu tả và sử dụng ngôn từ. - Biết cách phân tích một văn bản sử thi anh hùng để thấy được giá trị của sử thi về nội dung và nghệ thuật. Đặc biệt là cách sử thi mượn việc mô tả chiến tranh để khẳng định lí tưởng về cuộc sống hoà hợp hạnh phúc. - Nhận thức được lẽ sống cao đẹp của mỗi cá nhân là hi sinh, phấn đấu vì danh dự và hạnh phúc yên vui của cả cộng đồng. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, TKBH. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. KT baøi cuõ: - Trình bày những đặc trưng cơ bản của VHDG? - VHDG có những thể loại nào? Kể tên? Dẫn chứng? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS _Gọi HS đọc tiểu dẫn: +Có mấy loại sử thi? Kể tên? Tp tiêu biểu ở từng thể loại? +Dựa vào SGK em hãy tóm tắt thật ngắn gọn sử thi Đăm Săn? + Trình bày vị trí của đoạn trích? - Gọi HS tóm tắt đoạn trích - Đoạn trích có thể chia làm mấy. Yêu cầu cần đạt I. Tieåu daãn 1.Các loại sử thi: 2 loại - Sử thi thần thoại: SGK trang 30 - Sử thi anh hùng: SGK trang 30 2.Sử thi Đăm Săn a.Tóm tắt đoạn trích: SGK b. Đoạn trích: - Vị trí đoạn trích: Nằm ở phần giữa tác phẩm.

(13) phần? ý chính từng phần? - Đại ý đoạn trích?. - GV cho HS đọc sáng tạo văn baûn. - Em haõy toùm taét dieãn bieán traän đánh để so sánh tài năng và phẩm chất của 2 tù trưởng? +Ñaêm Saên khieâu chieán vaø thaùi độ 2 bên như thế nào? +Vaøo cuoäc chieán:  Hiệp 1:Thái độ của 2 beân nhö theá naøo?  Hiệp 2,3 :được miêu tả nhö theá naøo?  Hiệp 4: cuộc đọ chiến quyeát lieät nhö theá naøo? Keát thuùc ra sao?. - Nghệ thuật nổi bật trong đoạn trích naøy laø gì? Taùc duïng? - GV noùi cho HS roõ: Mtao Mxaây thaát baïinhöng daân laøng khoâng lo sợ, hoang mang  hoà nhập vào cộng đồng mới tự nhiên. - Số lần đối giữa Đăm Săn và nô leä? YÙ nghóa?. - Đặc điểm của những lần đối đáp aáy laø gì? - Caûnh Ñaêm Saên vaø noâ leä ra veà coù yù nghóa gì?. - Cảnh ăn mừng được miêu tả như. - Đại ý: Miêu tả cuộc đọ sức giũa Đăm Săn và thù địch Mtao Mxây. Cuối cùng Đăm Săn đã thắng, đồng thời đoạn trích thể hiện lòng tự hào của dân làng về người anh hùng của mình. II. Đọc – hiểu văn bản 1. Cuộc đọ sức và giành chiến thắng của Đăm Saên *Ñaêm Saên *Mtao Mxaây - Khiêu chiến quyết liệt. -Bỡn cợt, run sợ đáp lại. - Hiệp 1: Vẫn giữ thái độ - Múa khiên trước  bộc lộ bình tỉnh, thản nhiên bãn sự kém cõi nhưng vẫn noùi hueânh hoang. lónh. - Hoảng hốt trốn chạy  - Hieäp 2: yếu sức, chém trược + Múa khiên trước. +được miếng trầu, mạnh Đăm Săn và cầu cứu Hơ Nhò quaêng cho mieáng haún leân. - Hiệp 3:Múa rất đẹp và trầu. - Vaãn tieáp tuïc troán chaïy. duõng maõnh, ñuoåi theo Mtao Mxaây ñaâm truùng nhöng aùo khoâng thuûng  cầu cứu thần linh. - Hieäp 4: Thaàn linh giuùp - Thaùo chaïy nhöng sức, đuổi theo và giết khoâng khoûi  van xin Ñaêm cheát keû thuø. Saên nhöng cuoái cuøng cuõng bò gieát cheát. Nghệ thuật miêu tả song hành 2 tù trưởng đã làm nổi bật sự hơn hẳn của Đăm Săn so với Mtao Mxây cả về tài năng, sức lực, phong độ, phẩm chất 2. Caûnh Ñaêm Saên vaø noâ leä ra veà sau chieán thaéng. - Cuộc đối thoại giữa Đăm Săn và nô lệ: + Số lần đối đáp: 3 lần  Biểu tượng cho số nhiều nên sức phản ánh vừa cô đọng vừa khái quát-cho thấy lòng mến phục thái độ hưởng ứng tuyệt đối của mọi người dành cho Đăm Săn, họ đều nhất trí coi chàng là tù trưởng, là anh hùng của họ  ước mơ được trở thành taäp theå giaøu coù huøng maïnh. +Mỗi lần đối đáp có sự khác nhau  đặc điểm của sử thi  khẳng định lòng trung thành tuyệt đối của mọi nô lệ đối với Đăm Săn. _ Cảnh Đăm Săn và nô lệ cùng ra về có ý nghĩa: sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát vọng của cá nhân anh hùng với quyền lợi , khát vọng của cộng đồng. Đồng thời thể hiện lòng yêu mến, khâm phục của toàn thể cộng đồng đối với cá nhân anh hùng. Đó là ý chí thống nhất của toàn thể cộng đồng Ê- Đê. 3. Cảnh ăn mừng chiến thắng và sự tự hào về.

(14) thế nào? Chi tiết thể hiện? (trường đoạn dài, câu cảm thán, hô ngữ, so saùnh truøng ñieäp, lieät keâ bieåu hieän vui mừng).. - Việc miêu tả cảnh ăn mừng có ý nghóa gì?( khoâng phaûi laø chieán tranh xâm lược tàn phá, cướp bóc, chiếm giữ mà là chiến tranh mang tính thống nhất cộng đồng) - Đoạn trích đã dùng những biện phaùp ngheä thuaät naøo? Tìm chi tieát chứng minh?. người anh hùng của dân làng. - Cảnh ăn mừng: thể hiện sự vui sướng và sự giàu có, sự chân thành hoà hợp. - Hình ảnh Đăm Săn: có sự lớn lao cả về hình thể, tầm vóc, lẫn chiến công  Đăm Săn trở thành trung tâm miêu tả của bức tranh hoành tráng về lễ mừng chieán thaéng.  Đoạn trích tuy kể về chiến tranh mà lòng vẫn hướng về cuộc sống thịnh vượng, no đủ, giàu có, sự đoàn kết thống nhất và sự lớn mạnh của cộng đồng. 4. Ngheä thuaät. _ Sử dụng nhiều phép so sánh: + Lối so sánh tương đồng, có sử dụng từ so sánh. + Lối so sánh tăng cấp bằng hàng loạt ngôn ngữ so sánh liên tiếp( đoạn tả tài múa khiên, miêu tả thân hình lực lưỡng của Đăm Săn…). +Loái so saùnh töông phaûn( caûnh muùa khieân cuûa Ñaêm Saên vaø Mtao Mxaây). +Lối so sánh miêu tả đòn bẩy( miêu tả tài của địch thủ trước, tài của anh hùng sau). - Các sự vật hình ảnh đem ra làm chuẩn trong so sánh đều lấy từ thế giới tự nhiên, vũ trụ  phóng đại để đề cao người anh hùng. Đây là nghệ thuật nổi bật của sử thi.  Ghi nhớ: SGK.. - Qua đoạn trích em có suy nghĩ gì về người anh hùng Đăm Săn? Và coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät maø đoạn trích sử dụng? - GV hướng học sinh vào phần ghi nhớ. Gọi HS đọc to và rõ phần GN và giải thích thêm để nhấn mạnh troïng taâm baøi hoïc. 4.Cuûng coá: - Đoạn trích đã miêu tả cuộc đọ sức và giành chiến thắng của Đăm Săn như thế nào? - Ý nghĩa của việc mọi người cùng Đăm Săn ra về sau chiến thắng? - Việc miêu tả cảnh ăn mừng chiến thắng có ý nhĩa gì? - Đoạn trích đã dùng những biện pháp nghệ thuật gì? 5. Daën doø; - Hoïc baøi - Laøm baøi taäp trong saùch baøi taäp. - Soạn : văn bản( tt).. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………. . Ngaøy: Tíeât:. VAÊN BAÛN. (TIEÁP THEO).

(15) A. Muïc tieâu baøi hoïc. Gioáng nhö tieát 6. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, TKBH C. Cách thức tiến hành: - Phần này chỉ tiến hành luyện tập. GV yêu cầu HS làm bài tập ở nhà, vào lớp HS trình bày lời giải của mình. HS khác phát biểu bổ sung, điều chỉnh hay sửa chữa. Sau mỗi bài tập, GV sửa chữa theo yeâu caàu caâu hoûi SGK D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ: - Vaên baûn laø gì? Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn? - Hãy trình bày các loại văn bản? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - Gọi HS đọc to rõ đoạn văn SGK.. Yêu cầu cần đạt. II. Luyeän taäp 1.Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi a. Tính thống nhất của chủ đề a.Chủ đề: Giữa cơ thể và môi trường có ảnh qua lại đoạn văn được thể hiện như thế với nhau ( câu 1). naøo? - Câu 2, 3, 4, 5: làm rõ cho câu chủ đề. +Môi trường ảnh hưởng tới mọi đặc tính của cơ theå. +So sánh lá mọc trong các môi trường khác nhau:  Cây đậu Hoà Lan.  Laù caây maây.  Lá biến thành gai ở xương rồng.  Laù caây phoûng. b.Các câu trong đoạn văn có quan b.Quan hệ giữa các câu: hệ với nhau như thế nào để phát - Caâu 1: Luaän ñieåm triển chủ đề chung? - Câu 2, 3: Luận cứ - Câu 4, 5: Luận chứng c.Em thử đặt tiêu đề cho đoạn  1 luận điểm, 2 luận cứ, 4 luận chứng. vaên? c. Đặt tiêu đề: Mối quan hệ giữa cơ thể và môi - Cho HS đọc các câu văn. trường a.Em haõy saép xeáp caùc caâu vaên aáy 2. Saép xeáp caùc caâu vaên thaønh moät vaên baûn để nó trở thành một văn bản hoàn a. có thể sắp xếp theo thứ tự sau: 1, 3, 5, 2, 4 chỉnh, mạch lạc?(Hoặc1, 3, 4, 5, 2) b.Nhan đề: Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Việt Bắc. b.Đặt tiêu đề cho văn bản. - GV gợi ý cho HS viết đoạn. 3. Viết một số câu văn nối tiếp câu văn cho trước sao cho có nội dung thống nhất và đặt tiêu đề - Caâu 1: Caâu cho saún. - Câu 2: Viết về rừmg bị chặt phá. - Caâu 3: Soâng suoái bò oâ nhieãm. - Caâu 4: Caùc chaát thaûi haøng ngaøy. - Câu 5: Các loại phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc cỏ.  Nhan đề: Tiếng kêu cứu của môi trường Khai thác bừa bãi là nguyên nhân gây ra lụt lở, hạn.

(16) hán kéo dài. Các sông suối, nguồn nước ngày càng bị caïn kieät vì bò oâ nhieãm do caùc chaát thaûi cuûa caùc khu coâng nghieäp, caùc nhaø maùy. Caùc chaát thaûi nhaát laø bao ni lông vứt bừa trong khi ta chưa có qui hoạch xử lí hàng ngày. Phân bón, thuốc trừ sâu, trừ cỏ sử dụng không theo qui hoạch. Tất cả đã đến mức báo động về - Khi viết đơn xin phép nghỉ ta cần môi trường sống của loài người. 4.Ñôn xin pheùp nghæ hoïc laø moät vaên baûn haønh xaùc ñònh ñieàu gì? chính: Caàn xaùc ñònh: - GV cho HS vieát moät laù ñôn xin - Đơn gửi cho ai? nghæ hoïc. - Người viết: HS +GV goïi kieåm tra - Mục đích: xin phép được nghỉ học +Nhaän xeùt - Nội dung cơ bản: nêu rõ họ tên, lớp, lí do xin nghỉ, thời gian nghỉ, hứa chép bài, làm bài như thế nào? - Keát caáu cuûa ñôn: Quoác hieäu Tiêu ngữ Kính gửi Noäi dung ñôn Người viết đơn Kí teân. 4.Cuûng coá: Caùch phaân tích vaø taïo laäp vaên baûn. 5. Daën doø - Xem lại các bài tập đã sửa. - Laøm BT 4, 5, 6 SBT trang 13, 14. _Soạn: Truyện ADV và MC, TT .. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ngaøy: Tieát:. . TRUYEÄN AN DÖÔNG VÖÔNG VAØ MÒ CHAÂU – TROÏNG THUYÛ A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Qua phân tích truyền thuyết cụ thể nắm được đặc trưng chủ yếu của truyền thuyết:kết hợp nhuần nhuyễn yếu tố lịch sử với yếu tố tưởng tượng,phản ánh quan điểm đánh giá,thái độ và tình cảm của nd về các sự kiện lịch sử và các nv lịch sử..

(17) -Nắm được giá trị ,ý nghĩa củatruyện An Dương Vương và Trọng Thuỷ-Mỵ Châu từ bi kịch mất nước của cha con An dương Vương và tình yêu của Mỵ Châu-Trọng Thuỷ nhân dân muốn rút ra và truyền lại cho thế hệ sau bài học lịch sử về ý thức đề cao cảnh giác với âm mưu xâm lược của kẻ thù trong công cuộc giữ nước.Điều đáng lưu ý là bài học lịch sử đó cần được đặt trong bối cảnh hiện đại vừa cần hội nhập với thế giới,vừa phải giữ vững an ninh chủ quyền của đất nước. - Rèn luyện thêm kĩ năng phân tích truyện dân gian để có thể hiểu đúng ý nghĩa vủa những hö caáu ngheä thuaät trong truyeàn thuyeát. B.Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài giảng. C.Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2.Kieåm tra baøi cuõ: -Tóm tắt đoạn trích: chiến thắng Mtao Mxây. -Phân tích cảnh ăn mừng chiến thắng và niềm tự hào của dân làng về người anh hùng Đăm Saên? 1. Bài mới Hoạt động của GV, HS GV gọi HS đọc tiểu dẫn: -Ñaëc tröng cuûa truyeàn thuyeát laø gì? -Em bieát gì veà cuïm di tích Coå Loa? - Xuất xứ? -Noäi dung? -GV giới thiệu các bản kể khác nhau: + Ruøa Vaøng. + Thuïc kæ ADV trong Thieân nam nguõ luïc baèng vaên vaàn. + Ngọc trai- giếng nước ( truyền thuyết đồn đại ỏ vùng Cổ Loa). - Giải nghĩa từ khó. - Coù theå chia vaên baûn treân ra laøm mấy phần? Đại ý từng phần ?. -GV gọi HS đọc đoạn 1: + Quaù trình xaây thaønh cheá noû cuûa ADV được miêu tả như thế nào?. Yêu cầu cần đạt I.Giới thiệu 1.Ñaëc tröng cuûa truyeàn thuyeát: SGK 2.Giới thiệu cụm di tích Cổ Loa: SGK 3.Vaên baûn: Truyeän ADV vaø MC- TT a. Xuất xứ: Trích từ “truyện Rùa vàng” trong tác phaåm Lónh nam chích quaùi. b. Noäi dung - Keå veà quaù trình ADV xaây thaønh, cheá noû thaàn thành công nhờ sự giúp đỡ của rùa vàng. - Kể về nguyên nhân mất nước Aâu Lạc liên quan đến mối tình MC- TT. c.Bố cục: 4 đoạn -Đoạn 1: Từ đầu… xin hoà  Quá trình xây thành chế nỏ của ADV dưới sự giúp sức của Rùa vàng. - Đoạn 2: Không bao lâu… cứu được nhau.  Hành vi đánh cắp lấy nỏ thần của TT. - Đoạn 3: Trọng Thuỷ… xuống biển.  Cuộc chiến tranh lần 2 của hai nước. Kết thúc bi kịch đối với cha con ADV. - Đoạn 4: Còn lại  Kết thúc đầy cay đắng và nhục nhã của TT và chi tiết ngọc trai- giếng nước. II. Đọc – hiểu văn bản 1. ADV xây thành chế nỏ và bảo vệ đất nước - Quá trình xây thành chế nỏ của ADV được miêu taû: + Thành đắp tới đâu lở tới đó. + Lập đàn trai giới..

(18) + Qua vieäc xaây thaønh , cheá noû cuûa ADV taùc giaû daân gian muoán noùi với chúng ta điều gì?. - GV cho HS đọc đoạn 2.3: + Sự mất cảnh giác của nhà vua được thể hiện như thế nào?. - GV nhấn mạnh cho HS rõ: sự mất cảnh giác của ADV đẫn đến sự sai laàm cuûa MC. - Gợi ý cho HS trả lời câu hỏi 2: ( GV hướng HS vào 2 nguyên tắc: + Ñaëc tröng cuûa truyeàn thuyeát + Ý thức XHCT- thẩm mĩ của nhân dân khi đến với truyền thuyeát). -Chi tieát Ruøa vaøng coù y ùnghóa nhö theá naøo?. - Em coù nhaän xeùt gì veà vieäc ADV cheùm cheát MC?. - Em coù suy nghó gì veà chi tieát ADV theo Ruøa vaøng veà thuyû phuû? So sánh với chi tiết Thánh Gióng bay về trời?. - Dân gian xây dựng chi tết “ Ngọc trai- giếng nước “ ở trong truyện. + Nhờ Rùa vàng:xây thành, chế nỏ thắng giặc.  Ý thức đề cao cảnh giác, tinh thần trách nhiệm cuûa ADV. Nhân dân ca ngợi nhà vua vàtự hào về chiến công xây thành, chế nỏ chiến thắng ngoại xâm của dân toäc. 2. ADV để mất nước, nhà tan và thái độ của taùc giaû daân gian. a. Sự mất cảnh giác của ADV và MC.  Nguyên nhân ADV để mất nước: - Mơ hồ về bản chất tham lam độc ác của kẻ thù nên nhận lời kết tình thông gia với Triệu Đà mở đường cho TT làm nội gián. - Lúc giặc đến còn có thái độ ỉ lại vào vũ khí mà không đề phòng.  Sự mất cảnh giác của MC: - Leùn ñöa cho TT xem noû thaàn: +Là người vô tình, ngây thơ cả tin. + Vi phaïm nguyeân taéc: tieát loä bí maät quoác gia.  Thuận theo vợ chồng mà bỏ quên nghĩa vụ đối với đất nước. - Chi tieát “ raéc loâng ngoãng” :chæ ñôn thuaàn nghó đến hạnh phúc cá nhân  vô tình phạm tội  Không giữ được bí mật quốc gia thì cũng không giữ được tình yêu, trở thành người có tội. - Bò keát toäi laø giaëc vaø bò vua cha cheùm cheát. b. Thái độ của nhân dân khi xây dựng chi tiết hö caáu: - Ruøa vaøng: laø hieän thaân cuûa trí tueä saùng suoát, laø tieáng noùi phaùn quyeát maïnh meõ cuûa cha oâng ( keû nào ngồi sau ngựa chính là giặc đó)  Giải thích lí do mất nước. - ADV tuốt gươm chém con gái: ADV đã đứng trên quyền lợi dân tộc thẳng tay trừng trị kẻ có tội, đã đặt nghĩa nước trên tình nhà  xoa dịu nổi đau mất nước. - ADV cầm sừng tê bảy tất rẽ nước đi xuống biển: ADV không chết trong lòng dân tộc mà chỉ bước vào thế giới vĩnh cữu của thần linh. - Chi tiết máu MC hoá thành ngọc, xác hoáthành ngọc thạch:  Hình thức hoá thân : vừa thể hiện sự bao dung, cảm thông vừa bài học lịch sử trong việc giải quyết giữa nợ nước tình nhà, giữa cái chung và caùi rieâng. - Chi tiết ngọc trai – giếng nước: + Khoâng khaúng ñònh tính yeâu chung thuyû vì TT laø tên gián điệp lừa dối MC , đánh cắp nỏ thần gây ra cái chết cho ADV và MC nên phải tự tìm đến cái.

(19) nhö theá naøo? Coù yù nghóa gì?. - Truyện đã sử dụng thành công buùt phaùp ngheä thuaät naøo?. - Chủ đề ?. - Từ những điều phân tích trên em haõy cho bieát ñaâu laø “ coát loõi lòch sử” của truyện và cốt lõi lịch sử đó đã được dân gian thần kì hoá như theá naøo? - Gọi HS đọc to và rõ phần ghi nhớ.. chết với xót thương, ân hận, dày vò. + Là hình ảnh nghệ thuật hoàn mĩ để thể hiện thái độ vừa nghiêm khắc vừa nhân ái của nhân dân ta đối với MC , TT. Đó cũng là biểu hiện của cách ứng xử thấu tình đạt lí trong truyền thống của nhân daân ta. 3. Ngheä thuaät - Kết cấu chặt chẽ đến hoàn mĩ. - Xây dựng nhân vật chứa đầy mâu thuẩn. - Xây dựng những chi tiết cô đọng,hàm súc, ý nghĩa ( ngọc trai- giếng nước). -Nhieàu hö caáu ngheä thuaät. III. Chủ đề Truyện đã miêu tả quá trình xây thành chế nỏ bảo vệ đất nước của ADV và bi kịch nhà tan, nước mất. Đồng thời truyện cũng đã thể hiện thái độ, tình cảm của tác giả dân gian đối với từng nhân vật trong truyeän.  Ghi nhớ: SGK. 4.Cuûng coá: - Cốt lõi lịch sử: Nước Aâu Lạc vào thời ADV dựng lên có hào sâu, thành cao, vũ khí mạnh chiến thắng Triệu Đà nhưng về sau bị mất nước. - Sự thần kì hoá: nhằm tôn vinh dân tộc cùng đất nước, hạ thấp kẻ thù. - Bài học giữ nước ngụ trong câu chuyện tình yêu. 4. Daën doø - Hoïc baøi - Soạn: lập dàn ý bài văn tự sự.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. . Ngaøy: Tieát:. LAÄP DAØN YÙ BAØI.

(20) A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: - Biết cách dự kiến đề tài và cốt truyện cho một bài văn tự sự. - Nắm được kết cấu và biết cách lập dàn ý bài văn tự sự. - Nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc lập dàn ý để có thói quen lập dàn ý trước khi viết bài văn tự sự nói riêng, các bài văn khác nói chung. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài học C. Cách thức tiến hành : GV tổ chức giờ học theo phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm, tái hiện kết hợp với các hình thức trao đổi , thảo luận, trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ : khoâng 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - GV gọi HS đọc phần trích và lần lượt nêu 2 câu hỏi SGK cho HS trả lời.. - Gọi HS đọc đoạn trích của Nguyễn Tuân và 2 gợi ý kể veà “ haäu thaân “ cuûa chò Daäu. -GV chia HS ra laøm 2 nhoùm, moãi nhoùm laäp daøn yù cho moät bài văn kể theo gợi ý SGK. - GV goïi 1 HS cuûa moãi nhoùm leân baûng trình baøy vaø löu yù HS chọn nhan đề đặt cho bài vieát. - HS trình baøy xong, GV cho HS trong nhoùm boå sung vaø nhận xét , chốt lại vấn đề.. Yêu cầu cần đạt I.Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện Đọc phần trích và trả lời câu hỏi: _Caâu 1: Nhaø vaên Nguyeân Ngoïc keå veà quaù trình suy nghĩ, chuẩn bị để sáng tác truyện ngắn Rừng xà nu. _ Câu 2: Qua lời kể của nhà văn có thể rút ra kinh nghieäm: + Để chuẩn bị viết 1 bài văn tự sự cần hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện ( mở đầu, kết thúc); sau đó suy nghĩ, tưởng tượng về các nhân vật theo những mối quan hệ nào đó và nêu những sự việc, chi tieát tieâu bieåu, ñaëc saéc taïo neân coát truyeän. + Tieáp theo laø laäp daøn yù 3 phaàn: MB, TB, KB. II. Laäp daøn yù Đọc phần trích và trả lời câu hỏi: 1.a. Chọn nhan đề: - Đề bài 1: Sau cái đêm đen ấy… -Đề bài 2: Người đậy nắp hầm bem. b.Laäp daøn yù *Đề bài 1 _Mở bài: Sau khi chạy khỏi nhà quan cụ, chị Dậu gaëp moät caùn boä caùch maïng. - Thaân baøi: + Cuộc cách mạng tháng 8 nổ ra, chị Dậu trở về laøng. + Khí thế cách mạng sục sôi, chị Dậu dẫn đầu biểu tình lên huyện cướp chính quyền, phá kho thóc của Nhaät. - Kết bài: Chị Dậu và bà con xóm làng mừng ngày tổng khởi nghĩa thành công, cái Tý trở về *Đề bài 2 - Mở bài: Cuộc kháng chiến chống Pháp nổ ra, làng chò Daäu bò ñòch chieám nhöng ban ñeâm vaãn coù caùn bộ cách mạng hoạt động bí mật..

(21) - Thaân baøi: + Quaân Phaùp caøn quyeùt truy luøng caùn boä. + Trong làng căng thẳng, mọi người hoảng sợ, chị Dậu vẫn bình tỉnh che dấu cán bộ dưới hầm. - Kết bài: Tổng khởi nghĩa thành công, chị Dậu nghẹn ngào đón cái Tý. 2.Caùch laäp daøn yù - Trước khi lập dàn ý, cần suy nghĩ chọn đề tài, xác - Từ 2 dạng bài tập trên gợi ý định chủ đề của bài viết. HS phát biểu cách lập dàn ý 1 - Từ đề bài chủ đề tưởng tượng phát ra những nét bài văn tự sự: chính cuûa coát truyeän  neân theo caáu truùc truyeàn + Trước khi lập dàn ý cần thống: trình bày khai đoạn, phát triển, đỉnh điểm, phaûi laøm gì? keát thuùc. + Có đề tài, chủ đề đã đủ - Tiếp đó phát ra 3 phần của một dàn ý: chưa? Cần phải thêm gì nữa? + Mở bài: Trình bày. + Để bài viết rõ ràng mạch + Thân bài: Khai đoạn, phát triển, đỉnh điểm. lạc có cần phải cân đối bố + Keát baøi: Keát thuùc. cục trước không? Bố cục đó - Dựa vào dàn ý, suy nghĩ tìm các yếu tố cấu thành nhö theá naøo? một bài bài văn như sự việc xãy ra, tâm trạng nhân + Có bố cục ý rồi, em hoàn vật, quan hệ giữa các nhân vật, cảnh tự nhiên. thieän baøi vieát nhö theá naøo? III. Ghi nhớ: SGK - GV nhaän xeùt boå sung ruùt ra IV.Luyeän taäp kết luận và hướng dẫn HS Baøi 1: nắm vững ghi nhớ. - Chọn nhan đề: Chiến thắng chính mình, vượt qua loãi laàm. - Gọi HS đọc đề bài : yêu cầu - Lập dàn ý: các em xác định yêu cầu đề + Mở bài: Nhân vật Tôi đang hạnh phúc với kết baøi. quaû hoïc taäp. - GV cho HS kể những sai + thân bài:nhân vật Tôi hồi tưởng và kể lại laàm coù theå phaïm. Yeâu caàu  Quá khứ là HS tốt gương mẫu. các em chọn 1 trong số những  Lỗi lầm sau đó vì giây phút yếu lòng. sai lầm đó để lập dàn ý.  Sự thức tỉnh, sửa sai từ sự động viên giúp - Goïi HS trình baøy daøn yù cuûa đỡ của gia đình, bạn bè… mình . Cho HS khaùc nhaän xeùt + Kết bài: Bài học nhận thức rút ra từ quá trình boå sung roài ñöa ra keát luaän. phấn đấu. 4.Cuûng coá - Laøm daøn yù laø gì? - Muoán laäp daøn yù phaûi laøm gì? - Kết cấu dàn ý chung của bài văn tự sự? 5.Daën doø - Hoïc baøi, laøm baøi taäp 2. - Soạn: Uy- lít-xơ trở về.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy:. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy:.

(22) Tieát:. UY – LÍT- XƠ TRỞ VỀ. ( Trích Ô- đi- xê _ sử thi Hi Lạp ) HOÂ- ME- RÔ. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn và trí tuệ của người Hi Lạp thể hiện qua cảnh đoàn tụ vợ chồng sau 20 naêm xa caùch - Biết phân tích diễn biến tâm lí nhân vật qua các đối thoại trong cảnh gặp mặt để thấy được khát vọng hạnh phúc và vẻ đẹp trí tuệ của họ - Nhận thức được sức mạnh của tình cảm vợ chồng, tình cảm gia đình cao đẹp, là động lực giúp con người vượt qua mọi khó khăn B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, Tranh Pê- nê-lốp nhận ra chồng phóng to, thiết kế bài học C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo phương pháp đọc sáng tạo, phát vấn trả lời câu hỏi, gợi tìm và thảo luận nhóm D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ: - Qua truyền thuyết ADV và MC- TT, em hãy cho biết đâu là “ cốt lõi lịch sử “? - Thái độ của tác giả dân gian khi xây dựng những chi tiết hư cấu? - Bài học lịch sử rút ra từ truyện là gì? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - Gọi HS đọc phần tiểu dẫn: +Giới thiệu tg và nhận định chung veà tp +HS trình baøy laïi coát truyeän theo cách hiểu của mình, chú ý cách đọc teân rieâng -Vị trí đoạn trích? - Nội dung đoạn trích đề cập đến vấn đề gì?. - Có thể chia làm mấy đoạn? Nội dung từng đoạn?. - HS đọc sáng tạo đoạn trích - Tâm trạng của UY-lít-xơ trở về gặp lại vợ như thế nào? - Nhận ra ý định thử thách của Pênê-lốp, Uy- lít-xơ có thái độ gì? Dự vào đâu Uy-lít-xơ có vẻ tự tin đến. Yêu cầu cần đạt I.Giới thiệu 1. Giới thiệu Hô- me- rơ và nhận định chung về Ôđi- xê: SGK 2. Tóm tắt Ô-đi-xê và chủ đề tác phẩm: SGK 3.Vị trí và nội dung, bố cục đoạn trích a. Vị trí: Khúc ca thứ XXIII, gần cuối tác phẩm Ôđi- xe.â b. Nội dung: Miêu tả 2 sự tác động của nhũ mẫu và Tê-lê-mác đối với pê-nê-lốp và cuộc đấu trí thử thách giữa nàng và Uy-lít-xơ để gia đình đoàn tụ , haïnh phuùc. c. Boá cuïc: 2 phaàn - Phần 1: Từ đầu… kém gan dạ  Tác động của nhũ mẫu va øcon trai đối với Pê-nê-lốp. - Phần 2: Còn lại  Cuộc đấu trí giữa Pê-nê-lốp và Uy-lít-xơ, gia đình đoàn tụ. II. Đọc – hiểu văn bản 1.Taâm traïng Uy-lít-xô - Không nôn nóng như con trai mà nhẫn nại chờ đợi, vả lại còn bận lo đối phó với bọn cầu hôn. - Nhận ra ý định thử thách của pê-nê-lốp, Uy-lít-xơ nhẫn nại mĩm cười trấn an con trai, tỏ ý chấp thuận và tự tin sẽ chiến thắng..

(23) theá? - Khi tắm xong, vợ không chịu nhận mình Uy-lít-xơ phản ứng như thế naøo? - Taïi sao Uy-lít-xô giaät mình, choät dạ khi Pê-nê-lốp sai người khiên giường cho mình ngủ? Uy-lít-xơ vượt qua thử thách của vợ như thế naøo? - Qua những cách ứng xử trên Uylít-xơ bộc lộ phẩm chất gì?. - Khi tắm xong, lột xác thành người khác với vẻ đẹp thần linh mà Pê-nê-lốp không thừa nhận, Uy-lít-xơ hờn dỗi, trách móc nặng lời  đưa ra giải pháp - Uy-lít-xơ giật mình chột dạ trước lời thử thách của Pê-mê-lốp. Nhưng với trí tuệ nhạy bén Uy-lít-xơ đã giải mã thử thách. - Xúc động, nước mắt đầm đề đoàn tụ với người bạn đời chung thuy.û  Người anh hùng trí xảo, lắm mưu nhiều mẹo, bản lĩnh, tự tin vào chính mình va ønhững người thân- nhất là vợ. 2.Taâm traïng Peâ-neâ-loáp  Nhũ mẫu báo tin Uy-lít-xơ trở về - Taâm traïng cuûa Peâ-neâ-loáp ra sao - Không tin  nghĩ là do thần linh trừng phạt khi nhuõ maãu baùo tin Uy-lít-xô coøn - Nhũ mẫu thề thốt, đưa chứng cứ: không tin nhưng sống trở về? vẫn xuống nhà xem  Tâm trạng trở nên phân vân - Thaáy Peâ-neâ-loáp khoâng tin, nhuõ  Khi Tê-lê-mác trách cứ : Tìm cách trấn an mẫu làm gì? Điều đó tác động Pêcon dù lòng phân vân, xúc động dữ dội. neâ-loáp nhö theá naøo?Taïi sao taâm  Khi gaëp Uy-litxô: trạng nàng rất đổi phân vân? -Thấy mẹ như thế , Tê-lê-mác phản - Giữ khoảng cách, tâm trạng có sự mâu thuẫn vừa như xúc động nhận ra Uy-lít-xơ , vừa như dửng dưng ứng ra sao ?Phản ứng đáp lại của khoâng bieát. Peâ-neâ-loáp laø gì? - Khi Uy-lít-xơ lên tiếng, thay đổi trang phục, bị trách -Khi gặp Uy-lít-xơ thái độ và tâm moùc vì khoâng nhaän choàng  thoâng minh, khoân kheùo, traïng peâ-neâ-loáp ra sao? vận dụng tình huống để thử thách Uy-lít-xơ. -Taïi sao Peâ-neâ-loáp quaù thaän troïng như thế dù trên danh nghĩa Uy-lít-xơ - Mừng rỡ xúc động khôn cùng khi Uy-lít-xơ vượt qua thử thách (cái giường) thanh minh giải bày hợp lí. chieán thaéng boïn caàu hoân seõ ñöông  Pê-nê-lốp có phẩm chất cao đẹp: khôn ngoan, thận nhieân laø choàng naøng? trọng, bình tĩnh, tự tin, luôn chủ động trong mọi tình - Khi Uy-lít-xơ giải mã được thử huoáng, kieân trinh. thách, thái độ của Pê-nê-lốp có Đây là cuộc gặp gỡ của 2 trí tuệ và tâm hồn. Cả 2 khác trước không? đều chiến thắng không có người chiến bại, nhận ra -Em coù nhaän xeùt gì veà caâu noùi cuûa nhau đầy cảm động Peâ-neâ-loáp khi nhaän ra Uy-lít-xô? 3.Ngheä thuaät Taùc duïng cuûa caâu noùi? - Ngheä thuaät mieâu taû taâm lí nhaân vaät ñaëc saéc -Từ những điều phân tích trên GV gọi HS đúc kết lại những phẩm chất - Cách kể chuyện tỉ mỉ, chậm rãi, trang trọng - Đoạn cuối: so sánh mở rộng (so sánh có đuôi dài) cuûa Peâ-neâ –loáp? kết hợp với lối lặp đi lặp lại các định ngữ chỉ phẩm - Hô-me-rơ đã dùng những biện chất cho thấy vẻ đẹp , đức tính, phẩm hạnh của nhân phaùp ngheä thuaät gì? vaät. ( tạo hình thức thăm dò, thử phản III. Chủ đề ứng để dẫn tới bản chất vấn đề) - GV gợi ý HS tra ûlời câu hỏi 4 SGK - Ca ngợi những con người thông minh, tài trí, bản lĩnh hơn người. - Chủ đề? ( HS thảo luận) - Đề cao sự chung thuỷ, giá trị hạnh phúc gia đình. - GV dẫn dắt đưa HS đến phần ghi IV. Ghi nhớ: SGK nhớ. Gọi HS đọc to và rõ phần ghi nhớ..

(24) 4.Cuûng coá - Diễn biến cuộc gặp gỡ, đấu trí của 2 vợ chồng. - Phẩm chất cao đẹp của Uy-lít-xơ và Pê-nê-lốp. - Tài năng của Hô-me-rơ trong đoạn trích. 5.Daën doø - Hoïc baøi, laøm baøi taäp. - Soạn: Ra-ma buộc tội. - Ngaøy sau: Traû baøi vieát soá 1.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát:. TRAÛ BAØI LAØM VAÊN SOÁ 1 A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Hệ thống hoá những kiến thức, kĩ năng biểu lộ ý nghĩ và cảm xúc, về lập dàn ý, về diễn đạt. -Tự đánh giá những ưu , nhược điểm trong bài làm của mình đồng thời có những định hướng cần thiết để bài làm tốt hơn nữa ở bài viết sau. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, bài làm thực hành của HS, thiết kế bài học. C. Cách thức tiến hành: GV tiến hành giờ dạy tuỳ theo đặc điểm từng lớp học, có thể kết hợp phương pháp thảo luận, tái hiện, phát vấn, gợi tìm. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2.Bài mới Hoạt động của GV, HS - GV ghi lại đề bài lên bảng, hướng dẫn HS xác định các yêu cầu của đề. - GV gợi ý cho HS thảo luận nên xây dựng một dàn bài như thế nào cho hợp lí.. Yêu cầu cần đạt I.Xaùc ñònh yeâu caàu baøi laøm 1. Tìm hiểu đề - Thể loại: Phát biểu cảm nghĩ, bộc lộ cảm xúc. - Nội dung: Suy nghĩ, tình cảm của bản thân về trường lớp, thầy cô trong nghững ngày đầu tiên đến trường PTTH  phải chân thực. - Phạm vi dẫn chứng: Hướng đến việc có liên quan đến trường. 2.Daøn yù a.Mở bài: Giới thiệu vấn đề và tạo ấn tượng, hứng thú đối với người đọc. b.Thaân baøi: - Trình bày sự việc, cảm xúc song hành nhau, có thể theo trật tự thời gian hoặc ngược thời gian miễn mạch lạc, hợp lô-gích. - Nên chọn ghi những cảm xúc, suy nghĩ vừa chân thực vừa tiêu biểu có sức truyền cảm. c.Kết bài: Khái quát cô đọng ấn tượng, cảm xúc sâu.

(25) - GV đưa ra nhận xét từ kết quả baøi laøm cuûa HS.. - GV đưa ra những lỗi sai trên bài làm của HS, gọi các em sữa.. - GV lựa chọn đọc bài tốt . Sau đó đưa ra lời nhận xét. đậm của bản thân có thể gợi ra một ước ao, hi vọng. II. Nhaän xeùt chung 1.Öu ñieåm - Đa số làm được bài, bố cục rõ. - HS ít nhiều bộc lộ được cảm xúc của mình- có một số quan saùt khaù tinh teá, caûm xuùc hoàn nhieân trong saùng. 2.Nhược điểm - Moät soá baøi vieát xô cuùng, thieáu caûm xuùc, yù ngheøo naøn. - HS chưa biết cách tạo ấn tượng cho bài viết, chưa lựa chọn được ý tiêu biểu. - Nhiều bài còn mắc lỗi dùng từ, đặt câu, dựng đoạn. III. Chữa lỗi cụ thể 1.Lỗi dùng từ, ngữ. 2.Lỗi đặt câu, viết đoạn . 3.Lỗi trình bày: kiến thức, cảm xúc, sắp xếp bố cục. 4.Lỗi xác định cách thức làm bài. IV.Đọc bài tốt - Một số đoạn viết tốt - Moät baøi toát V.Traû baøi, toång keát. 2. Cuûng coá - Sai soùt caàn khaéc phuïc. - Phương hướng cần phát huy, rèn luyện. 3. Daën doø: Soạn: Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát:. RA- MA BUOÄC. ( Trích Ra-ma-ya-na _ sử thi Aán Độ ) VAN-MI-KI. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Hiểu quan niệm của người Aán Độ cổ về người anh hùng, đấng quân vương mẫu mực và người phụ nữ lí tưởng; hiểu nghệ thuật xây dựng nhân vật của sử thi Ra-ma-ya-na. -Bồi dưỡng ý thức danh dự và tình yêu thương. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, tranh thờ Ra-ma, Xi-ta, Lắc-ma-na và Ha-mu-man phóng to, thieát keá baøi hoïc. C. Cách thức tiến hành : GV tổ chức giờ dạy theo phương pháp đọc sáng tạo, phát vấn, trả lời câu hỏi, gợi tìm và thảo luận nhóm. D. Tieán trình daïy hoïc.

(26) 1. Oån định lớp 2.Kieåm tra baøi cuõ: - Nêu chủ đề và phân tích tâm trạng Uy-lít-xơ trong đoạn trích? - Phân tích tâm trạng Pê-nê-lốp và phần ghi nhớ? 4. Bài mới Hoạt động của GV, HS - Gọi hS đọc tiểu dẫn: + GV phát vấn cho HS trả lời theo caâu hoûi SGK. Yêu cầu cần đạt. I.Giới thiệu 1. Khái quát sử thi Ra-ma-ya-na - Quaù trình hình thaønh: SGK - Toùm taét taùc phaåm: SGK - Giaù trò: SGK - Phân vai cho HS đọc đoạn trích 2.Giới thiệu đoạn trích - Em hãy cho biết vị trí đoạn trích? - Vò trí: Chöông 79, khuùc 6 cuûa sö thi Ra- ma-ya-na. - Coù theå chia laøm maáy phaàn? noäi - Boá cuïc: 2 phaàn dung của từng phần? + Phần 1: từ đầu… được lâu  Ra-ma giận dữ buộc tội Xi-ta. + Phần 2: còn lại  Xi-ta đau đớn tự khẳng định sự trong saïch cuûa mình. - Đại ý? - Đại ý: Miêu tả diễn biến vàtâm trạng Ra-ma, Xi-ta sau khi Ra-ma giết quỉ vương cứu Xi-ta về. II. Đọc – hiểu văn bản - GV phát vấn HS theo câu hỏi gợi ý 1.Hoàn cảnh tái hợp của Ra-ma và Xi-ta SGK. Ở từng ý trả lời GV gợi ý cho - Trong một không gian công cộng , dưới sự chứng kiến HS tìm dẫn chứng cụ thể. Nếu HS của tất cả anh am, bạn hữu của Ra-ma, quân đội khỉ, taùi hieän baèng hình aûnh chi tieát cuï quan quaân, daân chuùng cuûa quoác vöông quæ. thể, GV hướng HS đi đến kết luận _ Ra-ma đứng trên” tư cách kép “: về ý nghĩa của dẫn chứng đó . + Tư cách người chồng  cá nhân + Tư cách một người anh hùng, một đức vua  con người xã hội.  Khiến Ra-ma ở trong” ràng buộc đôi”: yêu thương xót xa cho vợ nhưng vẫn phải giữ bổn phận gương mẫu của một đức vua anh hùng. - Theo em thử thách này có ý nghĩa - Xi-ta: Bị tố cáo trước mặt đông đủ mọi người như thế nào đối với Ra-ma và Xi-ta? + Tư cách người vợ: xót xa, tủi thẹn ( Xi-ta phải chứng minh phẩm hạnh  + Tư cách của một con người( hoàng hậu): đau khổ, mẫu người lí tưởng; Ra-ma phải mất danh dự chứng tỏ ý thức danh dự  đấng quân  Đây là thử thách cuối cùng để đạt đến chiến thắng vöông anh huøng ) tuyệt đối trọn vẹn. - Ra-ma giao tranh quỉ vương cứu 2.Lời buộc tội của Ra-ma Xi-ta vì động cơ gì? Những từ ngữ - Ra-ma tuyên bố giải cứu Xi-ta vì: danh dự và tài nghệ nào thể hiện điều đó? người anh hùng, phủ nhận tình cảm vợ chồng. - Phaùt vaán yù 2 caâu hoûi SGK_ HS - Ra-ma ruoàng boû Xi-ta vì: lựa chọn đáp án đưa ra dẫn chứng + Ý thức, bổn phận danh dự của đức vua anh hùng - Những lời buộc tội đó thể hiện không chấp nhận người vợ chung chạ với bgười khác  điều gì? Thái độ cùa Ra-ma khi Xi- hiểu sâu sắc vai trò của mình như khuôn mẫu đạo đức ta bước lên giàn hoả?( trọng danh mà dân chúng soi ngắm, noi theo ( hi sinh quyền lợi cá dự, hy sinh quyền lợi cá nhân vì đòi nhaân).

(27) hỏi của cộng đồng). - Nghe lời buộc tội thái độ của Xi-ta như thế nào? Tại sao nàng bất ngờ? Sao đó diễn biến tâm trạng ra sao? HS tìm dẫn chứng. - Phaùt vaán caâu hoûi 4. - Theo em neùt ñaëc saéc ngheä thuaät của đoạn trích là gì? Tính chất sử thi thể hiện ở đâu? - GV hướng HS vào phần ghi nhớ, gọi HS đọc to và rõ phần ghi nhớ.. + Sự ghen tuông của người chồng  chân thực  Ra-ma phải kìm mình, dằn lòng thể hiện ý chí sắc đá che dấu tình cảm sâu kín trong lòng. Thái độ của Rama khi Xi-ta bước lên giàn lửa nói rõ điều đó ( nom chaøng khuûng khieáp nhö thaàn Cheát ). 3.Lời đáp và hành động của Xi-ta - Hết sức bất ngờ trước thái độ của Ra-ma. - Noãi ñau khoå nhö traøn ra khoâng gì kìm cheá nhöng nàng dần tìm lại sự tự chủ và thanh minh dịu dàng đầy sức mạnh, vừa thấu tình vừa đạt lí. + Tự khẳng định tư cách phẩm hạnh của mình, trách Ra-ma đánh đồng mình với hạng phụ nữ tầm thường maø khoâng chòu suy xeùt chính chaén. +Xi-ta phân biệt giữ điều tuỳ thuộc vào số mệnh của nàng, vào quyền lực kẻ khác ( cái thân thiếp đây) và điều trong vòng kiểm soát của nàng ( trái tim thiếp ñaây) - Thanh minh bằng hành động quyết liệt: bước lên giàn lửa để chứng minh cho đức hạnh  chi tiết vừa hào hùng, vừa bi thương khiến công chúng xúc động mãnh lieät. 4.Ngheä thuaät - Miêu tả tâm lí nhân vật qua lời nói, hành động. - Xây dựng tình tiết đặc sắc. III. Ghi nhớ: SGK. 4.Cuûng coá - Nét đẹp của Ra-ma và Xi-ta. - Quan niệm của người Aán Độ cổ đại về người anh hùng, đức vua mẫu mực và người phụ nữ lí tưởng. 4. Daën doø - Hoïc baøi - Soạn: Chọn sự việc , chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy:. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát:. CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU TRONG BAØI VĂN TỰ SỰ. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: -Nhận biết thế nào là sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự. - Bước đầu chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu khi viết 1 bài tự sự đơn giản. - Có thái độ tích cực phát hiện, ghi nhận những sự việc, chi tiết xãy ra trong cuộc sống để viết bài văn tự sự. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài học.

(28) C. Cách thức tiến hành: Kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc: 1. Oån định lớp 2.Kieåm tra baøi cuõ: khoâng 3.Bài mới Hoạt động của GV, HS. Yêu cầu cần đạt. - Gọi HS đọc to và rõ phần ghi nhớ.. I.Khaùi nieäm -Trong văn bản tự sự, mỗi sự việc được diễn tả baèng moät soá chi tieát . - Sự việc và chi tiết tiêu biểu có vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt câu chuyện, tô đậm đặc điểm tính cách nhân vật, tạo sự hấp dẫn, làm nổi bật ý nghóa vaên baûn. - Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu là khâu quan trọng trong quá trình viết hoặc kể lại một câu chuyện. II.Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu 1.Đọc truyện ADV và MC- TT , trả lời câu hỏi: a. Tác giả dân gian kể lại chuyện (sự việc) + Công việc xây dựng và bảo vệ đất nước ( xây thaønh, cheá noû) + Tình vợ- chồng ( MC- TT) + Tình cha con ( ADV- MC) b.Cả 2 đều là những chi tiết tiêu biểu vì: vừa dẫn dắt câu chuyện vừa diễn tả mối tình gắn bó giữa 2 nhaân vaät. Neáu boû qua 2 chi tieát treân thì truyeän không liền mạch cốt truyện sẽ phá vỡ, tính cách 2 nhân vật được làm nổi bật và làm tiên đề cho các sự việc, chi tiết sau. 2. Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi - Anh tìm gặp ông giáo được nghe kể về cha mình, roài anh ñi theo oâng vieáng moä cha. - Con đường dẫn họ đến ngôi mộ thấp bé nằm trong nghóa ñòa. - Anh thắp hương cúi đầu trước mộ cha, mắt anh đỏ hoe. - Anh muốn nói lời xin lỗi cha nhưng tất cả đã muoän maøng. - Beân caïnh, oâng giaùo cuõng ngheïn ngaøo. 3.Caâu hoûi 3 - Xác định chủ đề, đề tài của bài văn - Phải xây dựng được cốt truyện( hệ thống nhân vật)  sự việc  chi tiết. III. Ghi nhớ: SGK. - Hòn đá xấu xí rơi từ vũ trụ xuống theo em coù neân boû ñi khoâng? Taïi. IV.Luyeän taäp 1.Vaên baûn 1 - Không được bỏ hòn đá xấu xí.. -Yêu cầu HS đọc phần I. (SGK) - GV nhaán maïnh 3 yù ( khoâng phaân tích).. - Taùc giaû daân gian keå chuyeän gì?. - Lời TT than phiền và lời đáp của MC coù phaûi laø chi tieát tieâu bieåu khoâng? Vì sao? - GV gợi cho HS nhớ những sự việc, chi tieát tieáp theo. - HS đọc đoạn văn rồi tìm 1 sự việc tiêu biểu ,rồi kể lại với một số chi tieát tieâu bieåu?. - Gọi HS trả lời, GV nhận xét..

(29) sao? - Rút ra kết luận gì khi lựa chọn sự vieäc, chi tieát?. - Hoâ-me-rô keå chuyeän gì? - Đọc câu hỏi b và trả lời( chi tiết tiêu biểu: nhờ nhũ mẫu khiêng giường- Uy-lít-xơ giật mình- nói rõ ñaëc ñieåm…). -Vì daây laø chi tieát quan troïng taêng theâm yù nghóa cho phần kết thúc và làm sáng tỏ chủ đề. -Ta phải biết thận trọng lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu góp phần dẫn dắt câu chuyện, tô đậm tính cách nhân vật  biểu hiện chủ đề văn bản. 2.Baøi taäp 2 - Cuộc gặp gỡ kì lạ của 2 vợ chồng Uy-lít-xơ sau 20 naêm xa caùch. - Pê-nê-lốp thử chồng bằng hình ảnh chiếc giường cưới  nhận ra nhau. Hô-me-rơ thành công trong nghệ thuật kể chuyện ( khắc hoạ đậm nét tính cách, phaåm chaát cuûa 2 nhaân vaät).. 4.Cuûng coá Làm cách nào để xác định sự việc, chi tiết tiêu biểu? 5.Daën doø - Laøm baøi taäp. - Soạn: Tấm Cám. - Ngaøy sau: Laøm baøi vieát soá 2.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy:. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. . Ngaøy: Tíeât:. BAØI LAØM VAÊN SOÁ 2 : VĂN TỰ SỰ. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Hiểu sâu hơn về văn bản tự sự, nhất là những kiến thức về đề tài, cốt truyện, nhân vật, sự việc, chi tieát, ngoâi keå, gioïng keå. - Viết được bài văn tự sự với những sự việc, chi tiết tiêu biểu kết hợp với các yếu tố miêu ta ûvà biểu caûm. - Bồi dưỡng ý thức và tình cảm lành mạnh, đúng đắn đối với con người và cuộc sống. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài học C. Cách thức tiến hành - GV yêu cầu HS thực hiện theo hướng dẫn SGK từ bước chuẩn bị cho đến khi làm bài. - Nhắc HS ôn lại đặc điểm chung của văn tư sự, ôn lại những kiến thức đã học về lập dàn ý, chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu, kết hợp sử dụng các yếu tố miêu tả biểu cảm trong bài văn tự sự. D.Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp. 2.Ra đề cho HS làm bài.

(30) Hoạt động của GV, HS - GV viết đề trên bảng. - Daën HS chæ choïn moät trong hai đề . -Bao quát lớp trong khi HS laøm baøi. - Thu baøi vieát.. Yêu cầu cần đạt Đề: Chọn một trong hai đề sau: -Đề 1: Sau khi tự tử ở giếng Loa Thành, xuống thuỷ cung Trọng Thuỷ đã tìm lại gặp Mị Châu. Hãy tưởng tượng và kể lại chuyện đó. -Đề 2: Kể lại một kỉ niệm sâu sắc của em về tình cảm gia đình hoặc tình bạn, tình thầy trò hoặc một việc làm tốt của em theo ngôi kể thứ nhất. Yeâu caàu 1.Về kĩ năng: Bài làm phải đảm bảo vừa đúng, đủ nội dung cốt truyện . Kể lại câu chuyện theo lời văn của mình. Tránh mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp… Chú ý kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm để câu chuyện thêm sinh động hấp dẫn. 2. Về kiến thức - Đề 1: Kể chuyện sáng tạo dựa theo tác phẩm ADV vaø MC- TT. - Đề 2: Kể lại một kỉ niệm sâu sắc của bản thân. Thang ñieåm - Điểm 9- 10: Đảm bảo các yêu cầu trên, không mắc lỗi chính tả, không sao chép văn của người khaùc. - Điểm 7-8 : Đáp ứng 2/3 yêu cầu trên, văn cảm xuùc, maéc vaøi loãi. - Điểm 5- 6: Đáp ứng ½ yêu cầu còn mắc lỗi diễn đạt. - Điểm 3-4: Đáp ứng 1/3 yêu cầu. - Ñieåm 1-2 : Baøi vieát yeáu, sai nhieàu loãi. - Điểm 0 : Lạc ý, lạc đề, không làm bài.. 3.Cuûng coá- daën doø _ Soạn : Tấm Cám.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát:. TAÁM CAÙM. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh:. ( Truyeän coå tích ).

(31) - Tìm hiểu truyện cổ tích thần kì Tấm Cám để nắm được: + Noäi dung cuûa truyeän + Bieän phaùp ngheä thuaät chính cuûa truyeän. - Biết cách đọc và hiểu 1 truyện cổ tích thần kì, nhận biết được 1 truyện cổ tích thần kì qua đặc trưng thể loại. - Có được tình yêu đối với người lao động, bảo vệ cái thiện. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài học C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo phương pháp đọc sáng tạo, trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi SGK. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ - Phân tích hoàn cảnh tái hợp của Ra-ma và Xi-ta? - Phân tích lời buộc tội của Ra-ma? Nêu phần ghi nhớ? - Lời đáp và hành động của Xi-ta? 3.Bài mới Hoạt động của GV, HS Yêu cầu cần đạt * Yêu cầu HS đọc phần tiểu dẫn cho I.Tìm hiểu chung bieát veà: 1. Tieåu daãn - Phân loại TCT? - Phân loại truyện cổ tích: 3 loại + TCT về loài vật. + TCT thaàn kì. + TCT sinh hoạt. - Ñaëc tröng cuûa TCT thaàn kì? - Đặc trưng của TCT thần kì: Tiên, Bụt, sự biến hoá thần kì, những vật có phép màu. - Chủ đề TCT thần kì? - Chủ đề của TCT thần kì: Ước mơ về hạnh phúc ,lẽ công bằng, phẩm chất của người lao động. - TCT Taám Caùm thuoäc TCT thaàn kì. Kieåu truyeän Taám Cám phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới. * HS đã đọc truyện ở nha,ø yêu cầu 2.Boá cuïc: chia theo SGK raát roõ HS chia boá cuïc. - Đoạn 1: Cuộc đời đầy bất hạnh  Bụt giúp đỡ. - Đoạn 2: Vật báu trả ơn  hạnh phúc đến. - Đoạn 3: Cuộc đấu tranh không khoan nhượng để giành laïi haïnh phuùc. 3.Chủ đề: Miêu tả cuộc đời và số phận bất hạnh của Tấm qua đó thể hiện cuộc đấu tranh không khoan nhượng để giành lại hạnh phúc trong xã hội phong kiến * Cho HS đọc sáng tạo văn bản. ngaøy xöa. II. Đọc –hiểu - Đoạn mở đầu truyện ta thấy thân 1.Diễn biến các sự kiện của mâu thuẩn dẫn đến xung phận của Tấm được miêu tả như thế đột giữa Tấm và mẹ con Cám nào? Gợi suy nghĩ gì ? * Thaân phaän cuûa Taám - Mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống với dì ghẻ. - Laøm luïng vaát vaû. - Laø phaän gaùi soáng trong xaõ hoäi phong kieán xöa  Tấm đại diện cho cái thiện, là cô gái chăm chỉ, hiền - Những chi tiết nào được miêu tả laønh, ñoân haäu..

(32) để làm nổi bật mâu thuẫn? Em có nhận xét gì về những chi tiết ấy? * GV boå sung, dieãn giaûng veà: + Chiếc yếm đỏ: Vật ước mơ của tuoåi thanh xuaân. + Con cá bống: như người bạn an ủi. + Đi xem hội: Đời sống tinh thần tình cảm của nam nữ thanh niên xöa. - Em có nhận xét gì về hành động cuûa meï con Caùm? - Em có nhận xét gì về thái độ của Taám? - Mâu thuẫn trong phần đầu truyện phaûn aùnh ñieàu gì? ( trong gia ñình hay xaõ hoäi) - Maâu thuaãn trong phaàn sau phaûn aùnh ñieàu gì?. * Nhaän xeùt veà vai troø cuûa Buït trong quá trình hoạt động của nhân vật Taám: + Buït xuaát hieän khi naøo? + Vai trò của Bụt chấm dứt lúc naøo? + Qua ñieàu naøy, daân gian muoán theå hiện ý nghĩa gì ở nhân vật Tấm? - Kết thúc phần đầu truyện nhân dân gửi gấm ước mơ gì?. - Tấm chết đi, biến hoá qua những sự vật nào? - Phân tích từng hình thức biến hoá cuûa Taám? * GV boå sung , dieãn giaûng yù nghóa của từng hình hình thức biến hoá, xoáy sâu vào hình thức biến hoá cuoái cuøng (lieân heä truyeän Soï Döaø) - Em có nhận xét gì về những vật hoá thân của Tấm?. * Các sự kiện dẫn đến xung đột Sự kiện Chieác yeám ño.û Con caù boáng. Leã hoäi. Cheát vaø nhieàu laàn hoá thân: +Chim vaøng anh +Xoan đào +Khung cửi +Quaû thò. Hành động mẹ con Caùm Lừa gạt cướp gioû teùp. Leùn gieát cheát con boáng. Trắng trợn troän thoùc , gaïo  Boác loät vaät chaát, tinh thaàn. Gieát Taám vaø giết cả những kiếp hoá thân  Tàn ác đến taän cuøng.. Thái độ của Taám Khoùc. Maâu thuaån Xung đột gia ñình ( Xoay Chịu đựng quanh nhường quyeàn nhòn. Ý thức được lợi vật chaát, tinh thaân phaän. thaàn). Từ bị động yeáu ñuoái Tấm đã có phản ứng maïnh meõ quyeát lieät.. Maâu thuaãn xaõ hoäi: Thieän-aùc (tuy mờ nhaït nhöng raát quyeát lieät). 2.Cuộc đấu tranh giành sự sống và hạnh phúc cho mình a. Phần đầu - Tấm khóc, Bụt xuất hiện an ủi, giúp đỡ. + Mất yếm đào  Bụt cho cá bống. + Mất bống  Bụt cho hi vọng đổi đời. +Không được đi hội  Bụt cho chim sẽ đến giúp. + Bụt đưa Tấm đến đỉnh cao hạnh phúc  Yếu tố kì ảo trợ giúp Tấm trên đường tới hạnh phúc. - Từ cô gái mồ côi Tấm thành hoàng hậu. Hạnh phúc đến với người hiền lành, chăm chỉ, thể hiện triết lí” ở hiền gặp lành”  Ước mơ khát vọng của người nông dân bị đè nén , áp bức. b.Phaàn sau - Khoâng coøn thaáy Taám khoùc, khoâng thaáy Buït xuaát hieän  Tấm phải tự mình đấu tranh để giữ hạnh phúc bền chặt. - Yếu tố kì ảo: chim vàng anh, xoan đào, khung cửi, quả thị là nơi Tấm hoá thân để trở về đấu tranh với cái ác quyeát lieät hôn. + Chim vàng anh: báo hiệu sự có mặt. + Cây xoan đào, khung cửi: tuyên chiến với kẻ thù. + Quả thị: hương thơm dịu dàng, trở lại với đời( hình aûnh thaåm mó).  Những hình ảnh hoá thân bình dị, quen thuộc trong cuộc sống dân dã, tạo ấn tượng đẹp cho câu chuyện..

(33) - Quá trình biến hoá của Tấm có ý nghĩa như thế nào? Thể hiện ước mô, quan nieäm gì cuûa daân gian?. - Em coù suy nghó nhö theá naøo veà hành động trả thù của Tấm?.  Ý nghĩa quá trình biến hoá - Thể hiện sức sống mãnh liệt của cái thiện. - Ước mơ công bằng xã hội: người lương thiện phải được hưởng hạnh phúc. - Quan niệm thực tế của dân gian: hạnh phúc ở ngay cuộc đời này  lòng yêu đời và tinh thần thực tế của người lao động. 3.Hành động trả thù của Tấm Theo quan nieäm “aùc giaû aùc baùo”. Keát cuïc cuûa meï con Cám như vậy là thích đáng, là phù hợp với những gì mà meï con muï gaây ra. III. Ghi nhớ: SGK. - Gv hướng HS vào phần ghi nhớ. Gọi HS đọc to và rõ ghi nhớ 4.cuûng coá - Nắm được đặc trưng TCT thần kì. - Toùm taét truyeän Taám Caùm. - Nắm được cuộc đấu tranh giữa Tấm- mẹ con Cám là cuộc đấu tranh giữa thiện- ác. - Ứơc mơ của dân gian qua yếu tố kì ảo và kết thúc có hậu. 5.Daën doø - Hoïc baøi. - Soạn: Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ngaøy: Tieát:. MIEÂU TAÛ VAØ BIEÅU CAÛM TRONG BAØI VĂN TỰ SỰ. A.Muïc teâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Củng cố vững chắc hơn kiến thức và kỉ năng đã học về miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự. - Thấy được sự quan trọng của việc quan sát, liên tưởng và tưởng tượng, từ đó có ý thức rèn luyện để nâng cao năng lực miêu tả và biểu cảm nói chung, quan sát và tưởng tượng nói riêng khi viết bài văn tự sự. B.Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài giảng. C.Cách thức tiến hành: Kết hợp các phương pháp đọc hiểu, phát vấn, thảo luận, qui nạp D.Tieán trình daïy hoïc 1.Oån định lớp 2.Kieåm tra baøi cuõ.

(34) Trình bày cách thức chọn sự việc và chi tiết trong bài văn tự sự? 3.Bài mới Hoạt động của GV, HS. Yêu cầu cần đạt A.Tìm hiểu và phân tích ngữ liệu - GV chia nhoùm cho HS thaûo luaän I. Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự trả lời câu hỏi SGK. GV nhận xét, 1. Theá naøo laø mieâu taû, bieåu caûm boå sung choát laïi noäi dung chính. - Miêu tả: dùng ngôn ngữ hoặc một phương tiện khác làm cho người nghe, người đọc có thể thấy sự vật, hiện tượng con người như đang hiện ra trước mắt. - Bieåu caûm: boäc loä tình caûm chuû quan cuûa baûn thaân trước sự vật, hiện tượng, con người trong cuộc sống. 2.Miêu tả trong văn tự sự không hoàn toàn giống với mieâu taû trong vaên mieâu taû Miêu tả và biểu cảm là 2 yếu tố thường có mặt trong các bàivăn tự sự. Nhờ những yếu tố đó mà câu chuyện được kể trở nên rõ ràng, dễ cảm nhận và có sức truyền caûm maïnh meõ hôn. 3.Căn cứ đánh giá thành công của việc miêu tả và biểu cảm trong văn tư sự: là miêu tả và biểu cảm đã phục vụ đắc lực cho mục đích tự sự ở mức độ nào. - Gọi HS đọc đoạn trích, Thảo luận 4.Phaân tích ví duï SGK trả lời câu hỏi: a. Là đoạn tự sự vì có các yếu tố: nhân vật ( chàng + Văn bản trên có phải là đoạn tự sự chăn cừu, cô gái), sự việc (một cốt truyện nhỏ), có khoâng? người dẫn chuyện( nhân vật Tôi- chàng, chăn cừu). + Xaùc ñònh yeáu toá mieâu taû? Bieåu b. Mieâu taû: mang laïi moät khoâng gian yeân tónh cuûa moät caûm? đêm đầy sao trên trời, chỉ còn nghe tếng suôí reo, cỏ mọc, tiếng kêu của loài côn trùng. Có 2 người ( cô chủ và chàng trai) đang thức trắng dõi theo nhìn sao. c.Bieåu caûm: noãi roõ veû baâng khuaâng xao xuyeán cuûa chàng trai trước cô chủ nhưng anh ta vẫn giữ được mình. Anh tưởng cô gái ngồi cạnh anh cũng là vẻ đẹpcủa ngôi sao đậu xuống vai anh và thiêm thiếp ngủ  Yếu tố miêu tả và biểu cảm tăng thêm vẻ đẹp hồn nhiên của cảnh vật lòng người. II. Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng đốivới việc - Cho HS chọn và điền từ vào ô miêu tả và biể cảm trong bài văn tự sự trống và đọc lên nguyên văn khi đã 1.BT 1: Chọn và điền từ hoàn thành. a. Liên tưởng. b. Quan saùt. - Để làm tốt việc miêu tả trong văn c.Tưởng tượng. tự sự người làm chỉ cần quan sát đối 2.Bài tập 2: Không chỉ quan sát trong miêu tả mà phải tượng một cách kĩ càng mà không liên tưởng, tưởng tượng mới gây được cảm xúc. cần liên tưởng, tưởng tượng được + Quan saùt: Trong ñeâm… không? Tìmdẫn chứng trong văn + Tưởng tượng: Cô gái… baûn? + Liên tưởng: Cuộc hành trình thầm lặng… - HS thaûo luaän BT 3 3.BT3: - Câu a,b, c đúng..

(35) - GV hướng HS đến phần ghi nhớ. Yêu cầu HS đọc to, rõ và học thuộc. - Gợi ý cho HS làm phần luyện tập.. - Caâu d: khoâng chính xaùc ( chæ laø tieáng noùi chuû quan khoâng theå hieän tính chaân thaät). B. Ghi nhớ: SGK C. Luyeän taäp 1.Baøi taäp 1 a. HS viết theo sở thích của mình. b. Vai trò của MT và TS: Người đọc cảm thấy như đang tận mắt chứng kiến một bức tranh tuyệt đẹp về mùa thu vàng và càng thêm yêu thiết tha cuộc đời thơ mộng đến kì diệu này. Hiệu quả: được tạo nên trước mắt nhờ tình yêu cuộc soáng cuûa nhaø vaên nhöng hieäu quaû aáy seõ khoâng theå neáu NV không thể hiện được khả năng quan sát, liên tưởng, tưỡng tượng tinh tế và mới mẻ khác thường. 2.Bài tập 2: HS viết theo sở thích của mình.. 4.Cuûng coá Để làm văn hay và sống đẹp cần thiết phải quan tâm đến con người và đời sống, phải lưu giữ những ấn tượng và cảm xúc trước con người và đời sống. 5.Daën doø - Laøm baøi taäp. - Hoïc baøi. - Soạn : + Tam đại con gà. + Nhöng noù phaûi baèng hai maày.. Ngaøy: Tieát:. TAM ĐẠI CON GAØ Đọc thêm : NHƯNG NÓ PHẢI BẰNG HAI MAØY. Đọc văn :. (Truyện cười). A.Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh: -Hiểu được mâu thuẫn trái tự nhiên trong cách ứng phó của anh học trò dốt nát mà hay khoe khoang. -Thấy được cái hay của nhân vật tự bộc lộ. -Hiểu được cái cười và thấy được thái độ của nhân dân đối với bản chất tham nhũng của quan lại địa phương. Đồng thời thấy đựơc tình cảnh bi hài của người lao động lâm vào kiện tụng. -Nắm được biện pháp gây cười của truyện. B.Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, Thieát keá giaùo aùn. C.Cách thức tiến hành: Tổ chức tiến hành giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức đọc sáng tạo, trao đổi thảo luận, trả lời caâu hoûi..

(36) D.Tieán trình daïy hoïc: 1. Ổn định lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ. - Quá trình biến hoá của Tấm nói lên điều gì? - Suy nghĩ như thế nào về hành động trả thù của Tấm? 3. Giới thiệu bài mới.. Hoạt động của GV- HS - Gọi HS đọc phần tiểu dẫn: + Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung gì? + Phân loại truyện cười?. * Gọi HS đọc truyện cười Tam đại con gaø: - Hai dòng đầu có ý nghĩa gì trong toàn bộ câu chuyện? - Toàn bộ phần sau của truyện nói về sự việc gì? - Nêu các tình huống khó xử của thầy đồ: + tình huoáng 1 laø gì? + Thầy đồ đã xử lí tình huống này nhö theá naøo? + Việc xử lí như vậy có ý nghĩa gì? * Caùc tình huoáng 2, 3, 4 GV ñaët câu hỏi tương tự.. - Qua caùc tình huoáng em ruùt ra keát luận về mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật thấy đồ? - Truyện gây cười bằng thủ pháp ngheä thuaät gì?. - Cho HS thaûo luaän ngaén veà yù nghóa pheâ phaùn cuûa truyeän.. Yêu cầu cần đạt A. Đọc văn: TAM ĐẠI CON GAØ I. Giới thiệu chung: - Truyện cười có hai loại: Truyện khôi hài và truyện traøo phuùng. + Truyeän khoâi haøi: Muïc ñích giaûi trí. + Truyện trào phúng: Mục đích phê phán (tầng lớp treân, thoùi hö taät xaáu cuûa nhaân daân). II. Đọc -hiểu: 1/ Mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật thầy đồ - Doát >< khoe gioûi. - Các tình huống khó xử của “thầy”. + TH1: Chữ “ kê “ thầy không nhận ra. Học trò hoûi gaáp, Thaày noùi lieàu “Duû dæ laø con duø dì”.  “Thầy” đã đến tận cùng của dốt nát. Dốt đến mức chữ tối thiểu trong sách cũng không biết (dốt kiến thức sách vở và dốt kiến thức thực tế). + TH2: Thầy cũng khôn sợ nhỡ sai người nào biết thì xaáu hoå neân:  Bảo học trò đọc khe khẽ  Thận trọng việc giaáu doát. + TH3:  Sau khi khấn Thổ Công  đắc ý bảo trẻ đọc to: Cái dốt được khuếch đại và nâng lên. + TH4: Boá hoïc troø hoûi Thaày:  Thầy nghĩ: Mình đã dốt Thổ Công nhà nó cũng dốt nữa  nhận thức được sự dốt nát cuûa mình.  Nhöng vaãn tìm caùch choáng cheá  giaáu caùi doát.  Doát >< giaáu doát. * Ngheä thuaät: + Nhân vật tự bộc lộ suy nghĩ. + Thủ pháp tăng tiến trong miêu tả hành động và lời noùi cuaû nhaân vaät. 2/ YÙ nghóa truyeän: - Pheâ phaùn thoùi giaáu doát. - Phê phán mọi người–nhất là những người đi.

(37) - GV hướng HS vào phần ghi nhớ. Gọi HS đọc to và rõ phần GN.. - Gọi HS đọc truyện và nêu tên nhaân vaät chính? Haõy cho bieát moái quan hệ giữa 2 nhân vật: Cải và thaày lí? - Kòch tính theå hieän qua yeáu toá baát ngờ. Vậy yếu tố bất ngờ đó là gì?. - Trước hành động xử kiện của thầy lí, Cải có lời nói và cử chỉ ra sao? - Sau đó thầy lí phản ứng như thế nào trước lời nói cử chỉ của Cải. - Haõy neâu giaù trò ngheä thuaät keát hợp hai” ngôn ngữ” trên?. - Cái cười được thể hiện bằng thủ phaùp ngheä thuaät naøo? Haõy phaân tích?. - Tác dụng của thủ pháp gây cười? - Em đánh giá như thế nào về nhaân vaät Caûi?. * Qua truyện ta cần ghi nhớ nội dung gì?. học,chớ nên giấu dốt, hãy mạnh dạn học hỏi không ngừng. III. Ghi nhớ: SGK. B.Đọc thêm: NHÖNG NOÙ PHAÛI BAÈNG HAI MAØY I. Đọc- hiểu: 1. Mối quan hệ giữa Cải và thầy lí: Cải: Người đưa đơn kiện. Thầy lí: Người xử kiện. - Cải lót tiền trước cho thầy lí. - Mâu thuẫn đột ngột xuất hiện: Thầy lí tuyên bố đánh Cải 10 roi.  Một bên chủ động, một bên hoàn toàn bị động. 2. Sự kết hợp của hai thứ “ngôn ngữ” trong truyeän: Động tác Lời nói - “xoeø naêm ngoùn tay”- “leõ phaûi veà con”. -“xoeø naêm ngoùn tay traùi…maët”- “noù laïi phaûi baèng hai maøy”.  leõ phaûi = ngoùn tay = tieàn.  lẽ phải được đo bằng tiền.  Toá caùo baûn chaát tham nhuõng cuûa quan laïi ñòa phöông “xử kiện bằng tiền”. 3.Lời nói gây cười kết thúc truyện - Caâu noùi cuûa thaày lí: “ Tao bieát maøy phaûi… baèng hai maøy”. + “ Phải và phải… bằng hai mày” : hình thức chơi chữ độc đáo để gây cười. + Phải: chỉ tính chất  lẽ phải, cái đúng. + Phải bằng hai: Từ chỉ tính chất kết hợp với từ chỉ số lượng. Vừa vô lí: trong tư duy Vừa hợp lí với 5 đồng, 10 đồng.  Che đậy bản chất tham nhũng của thầy lí. 4.Baøn luaän veà nhaân vaät Caûi Vừa là nạn nhân vừa là thủ phạm, vừa đáng thương vứa đáng trách. II. Chủ đề Miêu tả thói tham nhũng của lí trưởng trong việc xử kiện. Đồng thời cho thấy tình cảnh bi hài của người lao động lâm vào cảnh kiện tụng. III. Ghi nhớ: SGK. 4.Củng cố Qua 2 truyện rút ra nhận xét gì về truyện cười dân gian. 5.Daën doø.

(38) - Laøm baøi taäp - Soạn: Ca dao than thân, tình nghĩa.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. KIEÅM TRA 15 PHUÙT KHOÁI 10 (laàn 1) Hình thức: tự luận. Câu 1: Nêu quá trình biến hoá của Tấm và cho biết ý nghĩa của quá trình biến hoá đó? (6đ) Câu 2: Phân tích mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật Thầy Đồ ? và cho biết ý nghĩa của truyện cười Tam đại con gà ? (4đ). Đáp án 1. Caâu 1: * Quá trình biến hoá của Tấm: (2đ) - Tấm ngã xuống ao chết  Chim vàng anh  Cây xoan đào  Khung cửi  Quả thị  Tấm. - Kiếp người  Hoá kiếp liên tiếp thành con vật, cây, đồ vật  Trở lại kiếp người. * YÙ nghóa: (4ñ) + Chim vàng anh: Nhắc nhở cho Cám biết, hót cho vua nghe, chui vào tay áo vua. + Cây xoan đào: Toả bóng mát cho vua mắc võng nằm. + Khung cửi: Tố cáo, vạch mặt Cám. + Quả thị: Nơi ẩn thân của Tấm để trở lại kiếp người.  Từng hình thức biến hoá đều mang linh hồn, sức sống của Tấm, quấn quýt với vua và vạch mặt, tố caùo Caùm.  Thể hiện sức sống mãnh liệt của Tấm . Lần biến hoá cuối cùng, Tấm trở lại kiếp người trong tư thế chiến thắng hưởng trọn vẹn niềm hạnh phúc của mình. 2. Caâu 2: * Mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật Thầy Đồ: (2đ) + Doát vaø khoe gioûi. + Doát vaø giaáu doát. * Ý nghĩa truyện cười Tam đại con gà: (2đ) + Pheâ phaùn thoùi giaáu doát. + Khuyên răn mọi người – nhất là những người đi học không nên giấu dốt, hãy mạnh dạn học hỏi không ngừng.. Ngaøy: Tieát:. HEÁT. CA DAO THAN THAÂN,.

(39) YEÂU THÖÔNG ,TÌNH NGHÓA A. Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh hiêûu được: 1. Tiếng hát than thân và tiếng hát yêu thương tình nghĩa của người bình dân xưa qua nghệ thuật riêng đậm màu sắc dân gian của ca dao. 2. Cách tiếp cận và phân tích ca dao qua đặc trưng thể loại. 3. Đồng cảm với tâm hồn người lao động và yêu quí những sáng tác của họ. B. Phương tiện thực hiện - SGK, SGV. -Thieát keá baøi giaûng. C. Cách thức tiến hành: Kết hợp phương pháp đọc diễn cảm, trả lời câu hỏi D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ. - Các tình huống khó xử của Thầy Đồ? Điều gì đã gây nên tiếng cười ở đây? - Phaân tích kòch tính cuaû truyeän “nhöng noù phaûi baèng hai maøy”. Muïc ñích cuûa truyeän? 3. Giới thiệu bài mới. Hoạt động của GV- HS Yêu cầu cần đạt - Gọi HS đọc tiểu dẫn: I. Giới thiệu chung: + Neâu khaùi nieäm ca dao? 1. Ca dao: Là lời thơ trữ tình dân gian, thường kết hợp âm nhạc khi diễn xướng, được sáng tác nhằm diễn tả thế giới nội tâm của con người. + Noäi dung chuû yeáu cuûa ca dao laø + Nội dung: Ca dao diễn tả đời sống, tâm hồn, tư gì? tưởng, tình cảm của nhân dân trong các quan hệ gia đình, xã hội, đất nước, …(thiên về trữ tình). + Ñaëc ñieåm ngheä thuaät cuûa ca + Nghệ thuật: Lời ca dao thường ngắn gọn, gần gũi dao? với lời ăn tiếng nói hằng ngày, giàu hình ảnh so sánh, ẩn dụ, đặc biệt là lối diễn đạt bằng một số công thức mang đậm sắc thái dân gian. * Hướng dẫn HS đọc chùm ca dao 2. Văn bản SGK: trong SGK: + Nội dung: Bao quát được hai nội dung: than thân - Các bài than thân đọc với giọng vaø yeâu thöông tình nghóa. xoùt xa thoâng caûm + Nghệ thuật: Bao quát được nhiều nét nghệ thuật - Caùc baøi yeâu thöông, tình nghóa ñaëc tröng cuûa ca dao: Theå thô, hình aûnh so saùnh, aån đọc với giọng thiết tha sâu lắng dụ, biểu tượng truyền thống, lặp, … - Dành nhiều thời gian cho bài 3, II. Đọc – Hiểu: 4, 5 ( Ñaëc bieät laø baøi 4 ) 1. Baøi 1 & baøi 2: Tieáng haùt than thaân … a/ Neùt chung: - Ñieåm gioáng nhau cuûa 2 baøi ca + Mở đầu bằng: “Thân em như …”: Lời than của dao là gì? Người than thân là ai? người phụ nữ  ngậm ngùi, xót xa. Nhằm nhấn mạnh, gây sự chú ý nơi người nghe, người đọc. + Nói về nỗi khổ cực của người phụ nữ: Thân phận của họ bị phụ thuộc, giá trị của họ không ai biết đến. (thoâng qua caùc hình aûnh so saùnh, aån duï). - Thaân phaän coù neùt chung nhöng.

(40) nỗi đau của từng người lại mang sắc thái riêng được diễn tả bằng những hình ảnh nào? Cảm nhận cuûa em qua moãi hình aûnh ? ( Lieân heä thô Hoà Xuaân Höông ). * HS đọc bài ca dao: + Cách mở đầu có gì khác với hai bài ca dao trên? Nhân vật trữ tình naøy laø ai? + Hiểu cách biểu cảm của từ “ ai” nhö theá naøo? Taâm traïng cuûa nhaân vật trữ tình ở đây ra sao? ( GV dẫn chứng thêm: - Ai làm cho bướm lìa hoa Cho chim xanh nở bay qua vườn hoàng - Ai làm bầu bí đứt dây Choàng nam thieáp baéc gioù taây laïnh luøng ) + Mặc dù lở duyên nhưng tình nghĩa con người như thế nào? Vì sao tác giả dân gian lại dùng đến caû moät heä thoáng so saùnh, aån duï baèng hình aûnh cuûa thieân nhieân, vuõ trụ để nói lên tình người?. + Câu cuối thể hiện nét đẹp gì? Ý nghóa ra sao?. * Gọi HS đọc bài ca dao: +Thương nhớ vốn là tình cảm khó hình dung- nhaát laø tình yeâu. Vaäy mà ở bài ca dao này lại được diễn tả một cách cụ thể, tinh tế và gợi. b/ Saéc thaùi tình caûm rieâng: + Bài 1: Người phụ nữ ý thức được sắc đẹp, tuổi xuân và giá trị của mình (như tấm lụa đào) nhưng số phận chông chênh không có gì đảm bảo, không biết sẽ vào tay ai  nỗi lo và nỗi đau xót của nhân vật trữ tình. + Bài 2: Người phụ nữ ý thức về giá trị thực của mình qua lời bộc bạch “thân em như … thì đen” và qua lời mời mọc “ai ơi nếm thử … ngọt bùi”.  Nỗi ngậm ngùi chua xót của người phụ nữ vì giá trị thực của mình không ai biết đến. 2. Baøi 3: Duyeân kieáp khoâng thaønh nhöng tình nghĩa vẫn bền vững sắc son. * Cách mở đầu: “Trèo lên cây khế nửa ngày”  lối đưa đẩy, gợi cảm hứng từ sự việc bên ngoài  nỗi chua xót vì lỡ duyên  là lời của chàng trai. + Đại từ phiếm chỉ “ai” nhưng bao hàm ý nghĩa xác định : Xã hội phong kiến xưa đã làm tan nát bao mối tình của đôi lứa yêu nhau, gợi bao nỗi niềm chua xót ñaéng cay. + Nghệ thuật chơi chữ: Khế chua  lòng người cũng chua xót: Chàng trai hỏi khế để bộc bạch nỗi buồn chua xót, đắng cay của mình  lời than da diết, thấm thía. * Mặc dù lỡ duyên nhưng tình nghĩa con người vẫn bền vững, thuỷ chung như thiên nhiên, vũ trụ vĩnh haèng. + Hệ thống so sánh ẩn dụ: Mặt Trăng, Mặt Trời, Sao Hoâm, Sao Mai. + “Sánh với”: Được lặp lại 2 lần. + Từ láy: Chằng chằng.  Taùc giaû khaúng ñònh: Duø coù xa caùch nhau nhöng ñoâi ta vẫn xứng với nhau, vẫn đẹp đôi vừa lứa. Lấy thiên nhiên để khẳng định lòng người bền vững, thuỷ chung. * Câu cuối: Chàng trai hỏi cô gái để tự bôïc lộ nỗi loøng cuûa mình. Hình ảnh “Sao Vượt chờ trăng giữa trời”: + Sao Vượt: Tên gọi cổ của Sao Hôm. + Sự chờ đợi mỏi mòn trong cô đơn và vô vọng. + Dù duyên kiếp có thể dở dang nhưng tình nghĩa con người vẫn trứơc sau như một  Aùnh sáng rất đẹp, rất nên thơ của tình người, vẫn nhấp nháy sáng như “Sao Vượt … trời” trong ca dao xưa. 3. Bài 4: Nỗi niềm thương nhớ ngươiø yêu da diết, boàn choàn. a/ Cách nói: Nỗi niềm nhớ thương của cô gái đối với người yêu được biểu hiện một cách cụ thể, sinh động các biểu tượng: Khăn, đèn, mắt  Cách nói bằng hình.

(41) cảm. Đó là nhờ thủ pháp nghệ thuật gì? Và thủ pháp đó tạo nên hieäu quaû ngheä thuaät ra sao?. ảnh, biểu tượng của ca dao để diễn tả những điều trừu tượng. b/ Thủ pháp nghệ thuật: dùng biểu tượng để bộc lộ tâm trạng nhân vật trữ tình. + Khăn, đèn: Hình ảnh nhân hoá. + Mắt: Hình ảnh hoán dụ.  Hỏi khăn, đèn, mắt nhưng là tự hỏi lòng mình. Nỗi nhớ thương bồn chồn. Khăn, đèn, mắt là biểu tượng cho nỗi niềm thương nhớ của người con gái đang yêu. + Cái khăn được hỏi đầu tiên và * Khaên: hoûi nhieàu nhaát, vì sao nhö vaäy? + Thường là vật trao duyên, vật kỉ niệm gợi nhớ. + Neùt ngheä thuaät tieâu bieåu trong + Cái khăn là vật luôn quấn quýt bên người con gái những câu thơ nói về chiếc khăn như chia sẻ với họ trong nỗi niềm thương nhớ. naøy laø gì? + Từ “Khăn” đứng ở vị trí đầu câu thơ, láy lại 6 * Gọi HS tìm dẫn chứng thêm: laàn. - Gửi khăn, gửi áo, gửi lời + “Khăn thương nhớ … ai” láy lại 3 lần như một điệp Gửi đôi chàng mạng cho người khuùc. đàng xa  Nỗi nhớ triền miên, da diết. - Nhớ khi khăn mở trầu trao + Hình ảnh vận động trái chiều + nghệ thuật đảo Miệng chỉ cười nụ biết bao nhiêu thanh: Xuoáng, leân, rôi, vaét  taâm traïng ngoãn ngang tình trăm mối tơ vò  nỗi nhớ bao trùm cả không gian. + Hình ảnh “Ra ngẩn vào ngơ”: Nhớ đến mức không còn làm chủ cả dáng đi tướng đứng của mình. + Sử dụng 16 thanh bằng (thanh không)  nỗi nhớ thương buâng khuâng da diết, đậm màu sắc nữ tính, bieát ghìm neùn caûm xuùc khoâng boäc loä moät + Qua hình ảnh ngọn đèn cho biết cách dễ dải. nỗi nhớ ở đây được diễn tả như thế * Đèn: naøo? + Nỗi nhớ được đo theo thời gian: Nhớ từ ngày  + Hình ảnh “ đèn không tắt” diễn ñeâm. taû ñieàu gì? + Điệp khúc “thương nhớ ai…” được giữ lại nhưng nỗi nhớ được đặt vào hình ảnh ngọn đèn. + Hình ảnh “đèn không tắt”: Con người trằn trọc thâu đêm trong nỗi nhớ đằng đẵng với thời gian. + Hình aûnh “ maét nguû khoâng yeân”  Đèn không tắt vì ngọn lửa tình vẫn cháy trong cho thấy tâm trạng nhân vật trữ tim người con gái. tình luùc naøy ra sao? * Ñoâi maét: + Caâu hoûi cuoái baøi ca dao chothaáy + Cô gái đang tự hỏi chính mình  Nỗi ưu tư vẫn còn nhân vật trữ tình đang lo lắng điều naëng tróu trong loøng. gì? + Điệp khúc “thương nhớ ai” lập lại 5 lần. + Câu thơ 4 chữ (thể vãn bốn): Chỉ hỏi không lời ( Thöông anh cuõng muoán noùi ra đáp như nén chặt nỗi thương nhớ. Cuối cùng trào ra Sợ me bằng đất, sợ cha bằng trời.) baèng noãi lo aâu haïnh phuùc cuûa mình (“ñeâm qua … moät bề”) vì hạnh phúc của họ thường bấp bênh: Thương nhau chưa chắc dẫn đến hôn nhân.  Đây là bài ca dao hoàn chỉnh, hay nhất về nỗi nhớ * HS đọc bài ca dao: cuûa coâ gaùi. + Những hình ảnh được đề cập 4. Bài 5: Ước muốn mãnh liệt trong tình yêu của.

(42) trong baøi ca dao laø hình aûnh naøo? Coù thaät hay khoâng? Nhaèm muïc ñích gì? + Ước muốn của cô gái là gì? Đặc sắc không? Qua ước muốn đó em coù nhaän xeùt gì veà tình caûm cuûa nhân vật trữ tình? * Gọi HS tìm dẫn chứng thêm: - Hai ta caùch moät con soâng Muoán sang anh ngaõ caønh hoàng cho sang - Cách nhau có một con đầm Muoán sang anh beû caønh traàm cho sang Caønh traàm laù doïc laù ngang Để người bên ấy bước sang cành traàm * Gọi HS đọc bài ca dao: + Hình ảnh “ gừng cay, muối maën” coù yù nghóa nhö theá naøo? + Muïc ñích cuûa taùc giaû daân gian đưa ra 2 hình ảnh này để làm gì? + Bài ca dao nhắc nhở chúng ta ñieàu gì?. - GV hướng HS vào phần ghi nhớ. Gọi HS đọc to và rõ phần ghi nhớ. người con gái. + Hình ảnh chiếc cầu: Chỉ nơi gặp gỡ, hẹn hò của đôi lứa đang yêu, là phương tiện để họ có thể đến với nhau  Chi tieát quen thuoäc, ñaëc saéc trong ca dao. + Cầu dãi yếm: Không có thực, được dệt nên bằng ước muốn táo bạo của con người  Vẻ đẹp đồng quê, daân gian trong ca dao. + Ước muốn: Sông một gang + bắc cầu dải yếm: Mãnh liệt nhưng cũng rất trữ tình. Người con gái muốn dùng cái vật thân thiết nhất, gần gũi nhất để bắc cầu mời mọc người yêu.  Chiếc cầu là máu thịt, là trái tim rạo rực yêu thương của cô gái đồng quê.  Chiếc cầu tình yêu đẹp nhất trong dân gian: Gần gũi thân quen, vừa táo bạo trữ tình vừa đằm thắm nữ tính. 5. Bài 6: Tình nghĩa thuỷ chung của vợ chồng. - Ý nghĩa biểu tượng của “muối gừng”. + Muối, gừng: Gia vị bữa ăn, vị thuốc để chữa bệnh, hương vị của tình người. + Biểu trưng cho tình nghĩa con người (có mặn mà, cay đắng mới sâu đậm, mới nặng nghĩa tình, mới thật thöông nhau). - Giá trị biểu cảm của hình ảnh “muối gừng”. + Tình yêu thuỷ chung bền vững của vợ chồng. (muoái … cay) + Hương vị của gừng muối đã thành hương vị của tình yeâu. (Ñoâi ta nghóa naëng tình daøy) + Muối gừng (láy 2 lần), ba năm, chín tháng còn maën, coøn cay, tình daøy, loái noùi truøng ñieäp, lieàn maïch, tieáp noái  khaúng ñònh loøng chung thuyû. - Câu cuối: Câu bát kéo dài 13 tiếng chỉ một đời người  Có nghĩa là không bao giờ xa cách. III. Ghi nhớ: SGK. 4. Cuûng coá: Giáo viên lấy câu hỏi 6/SGK để củng cố. Bieän phaùp ngheä thuaät + Lặp lại mô thức mở đầu: Thân em như … + Các hình ảnh thành biểu tượng của ca dao: Chiếc cầu, tấm khăn, ngọn đèn, gừng cay muối mặn, … + So sánh, ẩn dụ: * Lấy từ cuộc sống: tấm lụa đào, củ ấu gai, … * Thiên nhiên, vũ trụ: mặt trời, trăng, sao,… + Thể lục bát, thể 4 chữ, song thất lục bát (biến thể), thể hỗn hợp. 5. Daën doø: - Học thuộc lòng các bài ca dao + phân tích + ghi nhớ. - Laøm baøi taäp 1,2 - SGK + saùch baøi taäp. - Soạn: Ca dao hài hứơc. - Ngày sau: Đặc điểm của ngôn ngữ nói - viết..

(43) @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát:. ĐẶC ĐIỂM CỦA NGÔN NGỮ NÓI VAØ NGÔN NGỮ VIẾT A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Phân biệt được đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết. - Tự tìm lấy câu trả lời ngắn gọn, chính xác theo yêu cầu. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài học. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp hình thức trao đổi, thảo luận, trả lời caâu hoûi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ: - Theá naøo laø mieâu taû vaø bieåu caûm? - Tác dụng của miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS * Phaùt vaán HS tìm hieåu khaùi nieäm: + Thế nào là ngôn ngữ nói? + Thế nào là ngôn ngữ viết? + Cho ví dụ minh hoạ ở từng loại?. Yêu cầu cần đạt I. Khaùi nieäm Ngôn ngữ nói Ngôn ngữ viết Là lời nói trong giao Dùng chữ viết để ghi lại tieáp haèng ngaøy. noäi dung giao tieáp. II. Ñaëc ñieåm 1. Phương tiện thực hiện. * Phaùt vaán HS tìm hieåu ñaëc ñieåm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết thoâng qua caùc ví duï: Ngôn ngữ nói Ngôn ngữ viết + Phöông tieän chuû yeáu trong ngoân - Lời nói nhận biết bằng - Chữ viết nhận biết ngữ nói hằng ngày là gì? thính giaùc. baèng thò giaùc. + Người nghe, đọc nhận biết bằng - Phương tiện hổ trợ: - Qui taéc chính taû, qui caùc giaùc quan naøo? điệu bộ, cử chỉ, nét mặt. cách tổ chức văn bản. + Khi noùi caàn coù phöông tieän hoå trợ nào? 2. Quan hệ giữa người nói ( viết)- người nghe (đọc) + Khi nói giữa người nghe và người nói có quan hệ ra sao? Ngôn ngữ nói Ngôn ngữ viết + Khi viết giữa người viết và - Trực tiếp. - Giaùn tieáp. người đọc có quan hệ với nhau - Coù theå luaân phieân - Moät chieàu. nhö theá naøo? trong vai người nói, + Mối quan hệ trực tiếp khi nói người nghe. mang laïi keát quaû nhö theá naøo? - Người nói không có - Người viết có điều + Moái quan heä giaùn tieáp khi vieát điều kiện chọn lựa. kiện lựa chọn, gọt giũa..

(44) mang laïi keát quaû ra sao?. + Nhận xét về ngữ điệu ở ngôn ngữ viết và ngôn ngữ nói?. - Người nghe có thể phaûn hoài nhanh vaø người nói có thể điều chỉnh trực tiếp. 3. Ngữ điệu Ngôn ngữ nói Ña daïng: cao, thaáp, nhanh, chaäm, yeáu, lieân tuïc, ngaét quaõng…. - Người đọc có điều kiện đọc lại, lĩnh hội.. Ngôn ngữ viết Phong phuù qua heä thoáng daáu caâu, kí hieäu, hình ảnh, bảng biểu, sơ đồ…. 4. Sử dụng từ ngữ + So sánh việc sử dụng từ ngữ giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ vieát?. + Việc sử dụng câu trong ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết có gì đáng chú ý?. Ngôn ngữ nói Khẩu ngữ, từ địa phöông, tieáng loùng, những từ chêm xen, đưa đẩy… 5. Sử dụng câu. Ngôn ngữ viết Ngôn ngữ toàn dân, tính chuẩn mực cao…. Ngôn ngữ nói - Câu tỉnh lược. - Câu có yếu tố dư thừa, truøng laëp… - Câu đối đáp.. Ngôn ngữ viết - Daøi, nhieàu thaønh phaàn. - Maïch laïc, chaët cheõ.. III. Ghi nhớ: SGK * GV hướng HS tổng kết và đọc ghi nhớ SGK. - GV hướng dẫn HS làm bài tập.. IV. Luyeän taäp  Bài tập 1: Phân tích đặc điểm ngôn ngữ viết trong đoạn trích. - Thuật ngữ của các ngành khoa học: vốn chữ, từ vựng, ngữ pháp, bản sắc, phong cách… - Tách dòng sau mỗi câu để trình bày rõ từng luận ñieåm. - Dùng các từ chỉ thứ tự ( 1 la ø,2 là, 3 là ) để đánh dấu từng luận điểm. - Duøng caùc daáu caâu: , ( ) “ ” - Có phần giải thích rõ ràng ( nằm trong ngoặt ) thể hiện rõ dụng ý người viết vế việt lựa chọn và thay thế các từ là thuật ngữ.  Bài tập 2: Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ nói trong đoạn trích. - Các từ hô gọi trong lời nhân vật: Kìa, này, ơi, nhỉ. - Các từ hình thái trong lời nhân vật: Có khối… đấy, đấy, thật đấy..

(45) - Các bài tập còn lại hướng dẫn về nhaø laøm.. - Kết cấu câu trong ngôn ngữ nói: Có… thì, đã… thì. - Các từ ngữ thường dùng trong ngôn ngữ nói: Mấy ( giờ ), có khối, nói khoác, sợ gì, đằng ấy. - Sự phối hợp giữa lời nói, cử chỉ: Cười như nắc nẻ, cong cớn, liếc mắt, cười tít…. 4. Cuûng coá - Nhắc lại phần nghi nhớ. - Baøi taäp. 5. Daën doø - Hoïc baøi, laøm baøi. - Soạn: Ca dao hài hước, lời tiễn dặn.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát:. Đọc văn Đọc thêm. CA DAO HAØI HƯỚC LỜI TIỄN DẶN. ( Trích Tiễn dặn người yêu- Truyện thơ dân tộc Thái) A. Muïc tieâu baøi hoïc 1. Bài đọc văn: Ca dao hài hước Giuùp hoïc sinh: - Cảm nhận được tiếng cười lạc quan qua nghệ thuật trào lộng thông minh, hóm hỉnh của người bình daân maëc duø cuoäc soáng cuûa hoï coøn nhieàu vaát vaû lo toan. - Tieáp tuïc reøn luyeän kó naêng tieáp caän vaø phaân tích ca dao . - Trân trọng tinh thần lạc quan yêu đời của người lao động. 2. Bài đọc thêm: Lời tiễn dặn Giuùp hoïc sinh: - Hiểu được tình yêu tha thiết, thuỷ chung và khát vọng tự do yêu đương. - Thấy được đặc điểm nghệ thuật của truyện thơ. B. Phương tiện thực hiện: SGK. SGV, Thiết kế bài dạy ,Ca dao dân ca. . . C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp phương pháp đọc diễn cảm, gợi tìm kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận , trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1.Ổn định lớp : 2. Kiểm tra bài cũ: HS đọc thuộc lòng và phân tích được các bài ca dao. HS sưu tầm thêm ca dao cùng chủ đề . 3. Bài mới : Người bình dân là những người thuộc tầng lớp dưới của xã hội. Họ cũng là những người bị cai trị , bóc lột ,sống trong cảnh nghèo,đầy rẫy khó khăn . Nhưng sau lũy tre xanh , bên những ruộng lúa ,.

(46) luống khoai. . .tiếng cười lạc quan yêu đời vẫn vang lên xóa mờ vất vả , lo toan .Tiếng cười lạc quan đó được thể hiện trong ca dao hài hước. Hoạt động của GV, HS Yêu cầu cần đạt Tieát 29: Đọc văn: CA DAO HAØI HƯỚC * GV hướng dẫn HS đọc bài ca dao: Đọc theo kiểu đối đáp nam nữ trong dân ca giọng đọc vui tươi dí dỏm mang âm hưởng đùa cợt.. I. Đọc - hiểu Bài 1: Tiếng cười tự trào (Tự cười bản thân mình) - Bài ca dao đặt trong thế đối đáp của chàng trai và cô gái ( dẫn cưới và thách cưới ). Cả 2 đều nói đùa, nói vui. Họ tự cười trong cảnh nghèo của mình. Thể hiện - Chàng trai và cô gái đối đáp với lòng yêu đời và tinh thần lạc quan tìm thấy niềm vui nhau qua sự việc gì? thanh cao ngay trong caûnh ngheøo. - Cả việc dẫn cưới và thách cưới có cái gì không bình thường: * Chàng trai dẫn cưới: Cưới nàng… mời làng - Việc dẫn cưới có gì khác thường? - Cách nói giả định(toan) bằng lời nói phóng đại : Dẫn voi, traâu, boø  sang vaø to taùt. - + Chàng trai dự định dẫn cưới - Nhöng chaøng trai thaät hoùm hænh ñöa ra lí do cuï theå: những gì? Nhưng sau đó lại đưa ra + Dẫn voi: Sợ quốc cấm Nhà nước cấm mua bán , ăn lí do gì để không dẫn cưới những thòt. thứ trên? + Dẫn trâu: Sợ máu hàn  ăn vào đau bụng. + Dẫn bò: Sợ ăn vào co gân. + Cuối cùng chàng trai dẫn cưới - Tiếng cười bật lên: Miễn là … mời làng biện minh có vaät gì? Theo em coâ gaùi coù baét beû lí nhưng vẫn mắc cười ( Dẫn cưới bằng con chuột) được không?  Lối nói khoa trương , giảm dần , đối lập , hình ảnh hài -Nghệ thuật thể hiện qua lờichàng hước tạo nên tiếng cười làm vơi nhẹ nỗi vất vả của cuộc trai laø gì? Muïc ñích cuûa caùch noùi, sống thường nhật. của lời chàng trai là gì? Khoâng coù leã vaät sang troïng , to taùt nhöng laïi coù tình -Caûm nghó cuûa em veà vieäc daãn caûm chaân thaät, tinh thaàn laïc quan . cưới như thế? - Thái độ cô gái trước lời chàng trai ? - Cô gái thách cưới bằng vật gì? Caûm nghó cuûa em veà leã vaät naøy? Lễ vật này còn nói lên mong ước gì của người nông dân ? -Cô gái sẽ làm gì với số lễ vật ?. -Caûm nghó cuûa em veà coâ gaùi-baø chuû nhaø töông lai?. *Cô gái thách cưới : -Thái độ của cô gái:không ngạc nhiên , không phá ngang ,tự tin nóilời thách cưới của mình . - Lễ vật :Một nhà khoai lang  việc xưa nay chưa từng có , buồn cười , gợi sự tò mò. -Lí do cô gái thách cưới : +Củ to để mời làng. +Củ nhỏ để họ hàng ăn chơi . +Cuû meû cho con treû . +Củ rím, củ hà(sùng) cho lợn , gà. Bà chủ nhà tương lai đảm đang , tháo vát, có tình cảm đậm đà với bà con , hàng xóm .. _Nghệ thuật thể hiện qua lời cô gaùi laø gì? Muïc ñích cuûa caùch noùi, của lời cô gáilà gì?.  Lối nói khoa trương , đối lập, giảm dần độ lớn,chất lượng tạo nên tiếng cười chia sẻ với cuộc sống thiếu thoán cuûa noâng daân..

(47) _Haõy neâu nhaän xeùt vuûa em veà người lao động qua lời đối đáp treân.. ***Tô đậm vẻ đẹp tâm hồn của người lao động: đặt tình nghóa cao hôn cuûa caûi.. Bài 2, 3, 4.: Tiếng cười phê phán: - Ba bài ca dao là lời của ai? Cười -Lời người vợ, chồng độc thọai về chồng,vợ mình . những người nào? Thái độ của tác -Chế giễu ,nhắc nhở nhẹ nhàng những thói hư tật xấu giả dân gian đối với đối tượng đó ? mắc phải . a. Bài số 2: chế giễu loại đàn ông yếu đuối, không đáng sức trai, không đáng nên trai. - Bài 2 chế giễu loại người nào? - Nghệ thuật đối lập: Tiếng cười bật lên nhờ thủ pháp Laøm trai > < Khom löng choáng goái ngheä thuaät gì?   đáng nên trai không đáng nên trai - HS tìm ví duï theâm “ Laøm Tính haø i hướ c : trong cuộc đời có những chàng trai trai. . .” yếu đuối, nhưng không ai yếu đến mức chỉ gánh nổi 2 Làm trai cho đáng nên trai hạt vừng. Một trăm đám cỗ chẳng sai đám  Tiếng cười không nhằm đả kích mà chỉ dùng để naøo. nhắc nhở nhau: tránh những thói hư tật xấu mà con Làm trai cho đáng nên trai. . . người thường mắc phải. b. Bài số 3: Chế giễu loại đàn ông lười nhác, không có chí lớn . - Ngheä thuaät töông phaûn: - Bài 3 chế giễu loại người nào? Đi ngược về xuôi > < ngồi bếp sờ đuôi con mèo Nghệ thuật sử dụng?   - HS tìm ví duï theâm: Đảm đang, tài giỏi. Lười nhác chỉ biết quanh + Chồng người bể Sở sông Ngô quẩn ở xó bếp như con mèo. Choàng em ngoài beáp rang ngoâ chaùy - Hình ảnh người đàn ông hiện lên hài hước thảm hại: quaàn. lười nhác, ăn bám vợ.. c. Bài số 4: Chế giễu loại phụ nữ vô duyên. - Qua bài ca dao số 4, em nhận xét - Chồng coi vợ cái gì cũng đẹp cũng đáng yêu ( chồng yêu chồng bảo ) mặc dù ở vợ anh ta cái gì cũng đáng xem tiếng cười của tác giả dân phê phán, đáng cười cả. gian nhằm vào đối tượng nào? + Lỗ mũi 18 gánh lông > < râu rồng trời cho. + Ngaùy o o > < cho vui nhaø. -Nhệ thuật sử dụng ở câu này là + Hay aên quaø > < đỡ cơm. gì? + Đầu rác rơm > < hoa thôm.  Phóng đại, tượng trưng… châm biếm nhẹ nhàng đối với loại phụ nữ vô duyên và chưa tự điều chỉnh được -HS tìm theâm moät soá baøi ca dao mình trong cuoäc soáng. với nội dung châm biếm nhẹ nhàng về người phụ nữ tương tự. II. Ghi nhớ: SGK. -Những biện pháp nghệ thuật thường dươc sử dụng trong ca dao hài hước? -Mục đích tiếng cười trong các.

(48) baøi ca dao treân? - GV tổng kết ý, nhận xét, hướng HS vào phần ghi nhớ. Gọi HS đọc to vaø roõ phaàn ghi nhô.ù. Tieát:. - Gọi HS đọc tiểu dẫn. Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung gì?. - HS đọc đọan trích : + Tìm boá cuïc ? + Tìm đại ý ?. - Ở phần 1: chàng trai gọi cô gái baèng caùch xöng hoâ gì? Caùch goïi naøy cho thaáy tình caûm cuûa chaøng trai đối với cô gái như thế nào? - Chàng trai đã có hành động và cử chỉ nào trên đường tiễn dặn? Hành động và cử chỉ ấy nói lên taâm traïng gì cuûa chaøng trai ?. - Chàng trai cảm nhận dường như coâ gaùi cuõng coù taâm raïng níu keùo thời gian – Cử chỉ, hành động nào của cô gái nói lên điều đó? - Caûm nhaän cuûa em veà 2 caâu cuoái phần 1? ( báo trước sự đoàn tụ) - Em hãy nêu những chi tiết thể hiện thái độ cử chỉ ân cần của chàng trai đối với cô gái trong những ngày còn lưu lại ở nhà choàng cuûa coâ? - Để nói lên quyết tâm đoàn tụ, đoạn thơ dùng biện pháp nghệ thuaät naøo? (aån duï, so saùnh töông đồng, câu thơ có mô hình cấu trúc chung, lặp từ ) 4. Cuûng coá: - Đọc diễn cảm. Đọc thêm: LỜI TIỄN DẶN I. Giới thiệu chung 1. Tieåu daãn - Giới thiệu truyện thơ dân tộc Thái. - Tóm tắt tp và giới thiệu đoạn trích. 2. Đoạn trích a. Boá cuïc: 2 phaàn b. Đại ý: Tâm trạng xót thương của chàng trai, nỗi đau khoå tuyeät voïng cuûa coâ gaùi khaùt voïng haïnh phuùc II. Hướng dẫn tự đọc – hiểu : 1. Tâm trạng chàng trai ( và cô gái – qua sự mô tả của chàng trai) trên đường tiễn dặn - Gọi cô gái là “ người đẹp anh yêu ”  khẳng định tình yeâu thaém thieát trong loøng chaøng. - Cử chỉ, hành động của chàng trai: + Nhủ, dặn . . . mới yên lòng trở về. + Muoán ngoài laïi beân coâ gaùi. + Aâu yeám coâ gaùi. + Boàng beá con coâ gaùi.  muoán keùo cho daøi ra giaây phuùt coøn laïi beân coâ gaùi treân đường tiễn dặn. - Chàng trai cảm nhận được tâm trạng của cô gái  muốn níu kéo cho dài ra những giây phút ở bên mình + Chân. . ., đầu ngoảnh lại + Maét . . .loøng . . . II. Cử chỉ hành động, tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng của người yêu - Cử chỉ: + Vỗ về, an ủi cô gái lúc bị nhà chồng đánh đập, haét huûi. + Laøm thuoác cho coâ gaùi uoáng. - Taâm traïng: + Noãi xoùt xa, nieàm thöông caûm . + YÙù chí quyeát seõ giaønh laïi tình yeâu ..

(49) - Nắm được giá trị nội dung và nghệ thuật. 5. Daën doø : - Học thuộc lòng các bài ca dao hài hước. - Soạn: Luyện tập viết đoạn văn tự sự.. Ngaøy: Tieát: LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN TỰ SỰ. A. Mục tiêu cần đạt Giuùp hoïc sinh: - Nắm được các loại đoạn văn trong văn ban tự sự. - Biết cách viết một đoạn văn, nhất là đoạn ở phần thân bài để góp phần hoàn thiện một đoạn văn tự sự. - Nâng cao ý thức tìm hiểu và học tập cách viết đoạn văn trong văn bản tự sự. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài giảng C. Cách thức tiền hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp hình thức trao đổi thảo luận, trả lời caâu hoûi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån dịnh lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ: khoâng 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS. - Gọi HS đọc phần 1, 2, 3 SGK.. Yêu cầu cần đạt A. Tìm hiểu – Phân tích ngữ liệu. I. Đoạn văn trong văn bản tự sự 1. Trong văn bản tự sự, mỗi đoạn văn thường có: - Em haõy cho bieát noäi dung cuûa 3 - Câu nêu ý khái quát gọi là chủ đề. phaàn? - Các câu khác diễn đạt những ý cụ thể làm rõ ý khái quaùt. 2.Mỗi văn bản tự sự gồm nhiều đoạn văn với những - Nhiệm vụ của mỗi đoạn văn nhieäm vuï khaùc nhau: trong văn bản tự sự ? - Đoạn mở bài: Giới thiệu câu chuyện. - Đoạn thân bài: Kể diễn biến sự việc, chi tiết. - Đoạn kết bài: Tạo ấn tượng mạnh tới suy nghĩ,cảm xúc người đọc. 3.Nội dung mỗi đoạn văn tuy khác nhau nhưng đều có nhiệm vụ chung là thể hiện chủ đề và ý nghĩa văn * HS đọc văn bản SGK, chia baûn. nhóm cho HS thảo luận, trả lời câu II. Cách viết đoạn văn trong văn bản tự sự hoûi: Baøi taäp 1: - Theo em, các đoạn văn trên có.

(50) thể hiện đúng như dự kiến của tác giaû khoâng? - Noäi dung vaø gioïng ñieäu cuûa caùc đoạn văn mở đầu và kết thúc có neùt gì gioáng vaø khaùc nhau?. a. Các đoạn văn trên thể hiện đúng và rõ những dự kieán cuûa taùc giaû * Giống và khác nhau ở những điểm: - Giống: đều tả cảnh rừng xà nu, đều tập trung làm nổi bật chủ đề tác phẩm. - Khaùc: Các đoạn mở đầu Mieâu taû cuï theå, chi tieát vaø “ taïo hình”  nhaèm taïo khoâng khí loâi cuoán người đọc.. - Em học được điều gì ở cách viết đoạn văn của Nguyên Ngọc?. - Có thể coi đây là đoạn văn trong văn bản tự sự không? Vì sao? Thuoäc phaàn naøo cuûa truyeän ngaén maø baïn HS ñònh vieát ? - Bạn HS thành công ở nội dung nào? Còn phân vân ở nội dung naøo? - GV gợi ý cho HS viết tiếp vào choã coøn troáng. - Em hãy nêu cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự?. - GV hướng HS vào phần ghi nhớ. Gọi HS đọc to và rõ phần ghi nhớ.. Đoạn kết thúc Miêu tả cảnh mờ dần và bất tận làm đọng lại trong lòng người đọc những suy ngẫm về sự bất diệt của rừng cây, vùng đất, sức sống của con người.. b. Kinh nghiệm học được: Trước khi viết hoặc kể chuyện, cần suy nghĩ dự kiến đoạn văn mở bài và đoạn văn kết bài để bài văn vừa chặt chẽ vừa lôi cuốn hấp dẫn người đọc. Baøi taäp 2: - Có thể coi đây là một đoạn văn trong văn bản tự sự, noù thuoäc phaàn thaân baøi. - Noäi dung thaønh coâng : Keå laïi caâu chuyeän veà haäu thaân cuûa chò Daäu. - Noäi dung coøn phaân vaân: Taû caûnh vaø theå hieän taâm traïng. Baøi taäp 3: - Muốn viết đoạn văn trong văn bản tự sự, người viết cần huy động năng lực quan sát, tưởng tượng và vốn sống … sau đó vận dụng kĩ năng miêu tả, kể chuyện, biểu cảm … để hoàn chỉnh đoạn văn. - Khi viết có thể dùng câu chủ đề để nêu ý bao trùm, sau đó viết các câu thể hiện nội dung cụ thể. B. Ghi nhớ: SGK. - GV gợi ý HS làm bài tập + Đoạn trích trên kể về sự việc gì? C. Luyện tập Ơû phần nào của văn bản tự sự? Baøi 1. a. Đoạn trích kể lại sự việc PĐ – cô thanh niên xung phong thời chống Mĩ – đang phá bom để mở đường + Đoạn trích có một số sai sót về ra mặt trận. Ơû phần thân bài của văn bản “ Những ngôi kể, hãy chỉ rõ chỗ sai và chữa ngôi sao xa xôi”. lại cho hoàn chỉnh ? b. Nhaàm laãn ngoâi keå: - Trong truyện ngắn, nhà văn dùng ngôi thứ nhất. - Đoạn trích được HS chép lại đã thay đại từ Tôi bằng từ cô hoặc danh từ riêng PĐ..

(51) Ơû một số câu sửa lại để đoạn trích nhất quán về ngôi keå ( Toâi ) . c. Bài học rút ra : Trong văn bản tự sự , người viết cần nhất quán về ngôi kể. Có như vậy văn bản tự sự mới chặt chẽ, logich, hấp dẫn và lôi cuốn người đọc . Baøi taäp 2 : Veà nhaø laøm.. 4. Cuûng coá - Kinh nghiệm khi viết một đoạn văn trong bài văn tự sự. - Cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự. 5. Daën doø - Xem laïi caùc baøi taäp – Laøm tieáp caùc baøi taäp coøn laïi. - Soạn: Oân tập văn học dân gian Việt Nam. ( GV chia tổ để trình bày các thể loại theo mẫu SGK ). @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát :. OÂN TAÄP VAÊN HOÏC DAÂN GIAN VIEÄT NAM. A. Muïc teâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Củng cố hệ thống hoá các kiến thức về VHDG đã học. - Biết vận dụng đặc trưng thể loại VHDG để phân tích tác phẩm cụ thể. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài giảng C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi, làm bài tập ngắn trên bảng giấy. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Baøi cuõ: - Đọc thuộc lòng và phân tích các bài ca dao hài hước? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS. - VHDG laø gì? - Trình baøy caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa VHDG ?. Nội dung cần đạt I. Noäi dung oân taäp 1. Ñònh nghóa vaø caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa VHDG * Khaùi nieäm VHDG: SGK * Ñaëc tröng cô baûn - Là tác phẩm ngôn từ truyền miệng. -Laø keát quaû cuûa quaù trình saùng taùc taäp theå. - Gắn bó và phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng ( tính thực hành ). 2. Những đặc trưng chủ yếu nhất của các thể loại VHDG.

(52) - Nêu các thể loại VHDG theo maãu?. Truyeän daân gian Thần thoại, sử thi, truyeàn thuyeát,coå tích, nguï ngôn,truyện cười, truyeän thô.. Caâu noùiDG + Tục ngữ + Câu đố. Thô caDG + Ca dao + Veø. S. khaáuDG + Cheøo + Tuoàng daân gian. 3. Bảng tổng hợp so sánh các thể loại dân gian đã học - GV cho HS sử dụng bảng tổng hợp trên bảng ( kẻ sẳn khung ) moãi toå trình baøy moät thể loại ( đã chuẩn bị ở nhà) .Sau đó cho cả lớp bổ sung, trao đổi. GV củng cố.. Theå loại. Sử thi ( anh huøng ). Truyeàn thuyeát. Tuyeän coå tích. Truyeän cười. Muïc ñích saùng taùc. Ghi laïi cuoäc sống và ước mô phaùt trieån coäng đồng của người dân Taây Nguyeân xöa. Theå hieän thái độ và cách đánh giaù cuûa nhaân daân đối với các sự kiện và nhaân vaät lịch sử.. Theå hieän nguyeän vọng ước mô cuûa nhaân daân trong xaõ hoäi coù giai caáp: chính nghóa thaéng gian taø. Mua vui giaûi trí, chaâm bieám xaõ hoäi ( giaùo duïc trong noäi boä ND vaø leân. Hình thức löu truyeàn. Haùt -keå. Keådieãn xướng ( leã hoäi).. Keå. Keå. Ñaëc ñieåm ngheä thuaät. Noäi dung phaûn aùnh Xaõ hoäi Taây Nguyeân cổ đại đang ở thời coâng xaõ thò toäc.. Kieåu nhaân vaät chính. Keå veà các sự kieän LS vaø caùc NV LS coù thaät nhöng đã được khuùc xaï qua 1 coát truyeän hö caáu. Xung đột xã hoäi, cuoäc đấutranh giữa thieän -aùc, chính nghóa gian taø.. Nhaân vaät lòch sử được truyeàn thuyeát hoa ù ( ADV vaø MCTT).. Người con rieâng (Taám), con uùt, lao động ngheøo khoå baát haïnh.. Hoàn toàn hö caáu khoâng coù thaät, keát caáu theo đường thaúng, NV chính traõi qua 3 chaëng đường trong cuộc đời.. Những ñieàu traùi tự nhiên, những thoùi hö taät xaáu đáng. Kieåu nhaân vaät coù thoùi hö taät xaáu ( thầy đồ giaáu doát,. Truyeän ngaén goïn taïo tình huoáng baát ngờ, mâu thuaãn phaùt trieån nhanh,. Người anh hùng sử thi cao đẹp , kì vó.. Sử dụng bieän phaùp so saùnh, phoùng đại,trùng ñieäp taïo neân những hinh tượng hoành traùng haøo huøng. Từ cái “ cốt lõi là sự thật lịch sử” đã được hư cấu thaønh caâu chuyeän mang yeáu toá hoang đường, kì aûo..

(53) aùn toá caùo giai caáp thoáng trò).. - HS trao đổi thảo luận.. -Cho HS tìm 3 đoạn văn.. - HS trao đổi, thảo luận.. cười trong xaõ hoäi.. thaáy lí ham tieàn).. kết thúc đột ngột để gây cười.. 4. Noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ca dao * Noäi dung: - Ca dao than thân thường là lời của người phụ nữ trong xã hội phong kiến: thân phận bị phụ thuộc, giá trị không ai biết đến… -Ca dao yêu thương tình nghĩa: đề cập đến tình cảm, phẩm chất của người lao động… -Ca dao hài hước: nói lên tâm hồn lạc quan yêu đời của người lao động trong cuộc sống còn nhiều vất vả, lo toan… * Nghệ thuật: Ca dao thường sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuaät mang tính truyeàn thoáng cuûa saùng taùc daân gian raát phong phuù vaø saùng taïo ít thaáy trong thô cuûa vaên hoïc vieát. II. Baøi taäp vaän duïng 1.Baøi taäp 1 - Đoạn 1: “ Đăm Săn run khiên… cột râu”. - Đoạn 2 : “ Thế là … không thủng”. - Đoạn 3: Vì vậy … bụng mẹ”. a. Nét nổi bật trong nghệ thuật miêu tả nhân vật anh hùng sử thi: so sánh, phóng đại, trùng điệp, trí tưởng tượng phong phú. b. Hiệu quả nghệ thuật: Tôn vẻ đẹp kì vĩ người anh hùng sử thi trong khung cảnh hoành tráng. 2. Baøi taäp 2: Taán bi kòch cuûa MC- TT. Coát loõi LS. Cuoäc xung đột của ADV – TÑ thời trung coå.. Bi kòch được hư caáu Bi kòch tình yeâu ( loàng vaøo bi kòch gia ñình, quoác gia).. Những chi tieát, haønh động kì ảo Thaàn Kim qui, laãy noû thaàn, ngoïc trai- gieáng nước, rùa vaøng reõ nước dẫn ADV xuoáng bieån.. Keát cuïc cuûa bi kòch. Baøi hoïc ruùt ra. Maát taát caû: - Gia ñình - Đất nước - Tình yeâu. Caûnh giaùc giữ nước khoâng chuû quan nhö ADV, nheï daï nhö MC.. 3.Baøi taäp 3: Ngheä thuaät ñaëc saéc cuûa truyeän Taám Caùm theå hiện ở sự chuyển biến của nhân vật Tấm. - Giai đoạn đầu: Yếu đuối , thụ động, gặp khó khăn chỉ khóc nhờ vào Bụt  vì chưa ý thức rõ về thân phận, mâu thuẫn chưa caêng thaúng. - Giai đoạn sau: Kiên quyết đấu tranh giành lại cuộc sống, hạnh phúc không cần sự giúp đỡ của Bụt  sứ sống trỗi dậy của con người khi bị vùi dập, sức mạnh của thiện thắng ác. 4. Baøi taäp 4.

(54) Teân truyeän. Đối tượng cười. Noäi dung cười. Tìn huoáng gây cười. Tam đại con gaø. Thầy đồ ( doát hay nói chữ). Thaày lí vaø Caûi. Sự giấu doát.. Khoâng bieát chữ “ kê”.. Taán bi kòch cuûa vieäc hoái loä vaø aên hoái loä.. Đã đút lót tieàn hoái loä maø vaãn bò đánh.. Nhöng noù baèng hai maày. Cao trào để tiếng cười “ oà” ra Khi thầy đồ noùi“duû dó laø con duø dì”. Khi thaày lí noùi “ nhöng noù phaûi baèng hai maày”.. Baøi taäp 5, 6: HS veà nhaø laøm.. - HS veà nhaø laøm baøi noäp sau 1 tuaàn.. III. Hình thức hoạt động ngoài giờ Viết 1 bài thu hoạch về những vấn đề tâm đắc nhất của bản thaân sau khi hoïc xong phaàn VHDG.. 4. Cuûng coá, daën doø - Hoïc baøi - Soạn: Khái quát VHVN từ X – XIX.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát :. TRAÛ BAØI VIEÁT SOÁ 2 RA ĐỀ BAØI SỐ 3 ( Hoïc sinh veà nhaø laøm). A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Nhận rõ những ưu điểm, nhược điểm về nội dung và hình thức của bài viết, đặc biệt là khả năng chọn sự việc và chi tiết tiêu biểu kết hợp các yếu tố miêu tả biểu cảm. - Rút ra bài học kinh nghiệm và có ý thức bồi dưỡng thêm năng lực viết văn tự sự để chuẩn bị cho bài vieát sau. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án, bài làm của HS. C. Cách thức tiến hành: GV hướng dẫn , HS tham gia thảo luận, tự sửa sai. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ : khoâng 3.Bài mới Hoạt động của GV, HS Yêu cầu cần đạt - GV viết lại đề bài. I. Traû baøi vieát soá 2 Đề 3, 4 – SGK/ 81 - Xaùc ñònh yeâu caàu baøi vieát? 1. Xaùc ñònh yeâu caàu baøi vieát - Thể loại: Văn tự sự..

(55) - Noäi dung + Tưởng tượng và kể lại truyện ADV và MC- TT. + Keå veà 1 kæ nieäm saâu saéc veà tình caûm. _ GV gợi ý HS tham gia thảo 2. Daøn yù luận xây dựng dàn ý * Đề 3: - Đặt nhan đề: Gặp lại người xưa, tái hồi MC – TT, kiếp sau của một đôi vợ chồng. a. Mở bài: Kết thúc truyện ADV và MC- TT, TT nhảy xuoáng gieáng. b. Thaân baøi: - TT laïc xuoáng thuyû cung. - TT gaëp laïi MC. - Đoàn tụ. c. Keát baøi: Baøi hoïc ruùt ra. * Đề 4: Chọn nhan đề a. Mở bài : Kỉ niệm đối với một đối tượng cụ thể. b. Thaân baøi: - Kể lại và sắp xếp theo thứ tự những sự việc chi tiết tieâu bieåu. - Kết hợp miêu tả+ biểu cảm để câu chuyện thêm sinh động. - Tình caûm phaûi chaân thaät. c. Kết bài: ý nghĩa của kỉ niệm đối với cuộc sống của baûn thaân. - GV ñöa ra nhaän xeùt treân baøi 3. Nhaän xeùt chung laøm cuûa HS. - Öu ñieåm - Khuyeát ñieåm - Sửa lỗi 4. Sửa lỗi: Chính tả, từ, đặt câu, dựng đoạn, diễn đạt. - GV đọc, HS nhận xét hay chỗ 5. Đọc văn hay. naøo? 6. Phaùt baøi, ghi ñieåm. II. Ra đề bài 3 - HS veà nhaø laøm. Học sinh chọn một trong hai đề: Đề 1: Làm đề 3 trong SGK/ 123. Đề 2: Cuộc sống và nỗi niềm của con cá vàng trong bể cá ( con chim hoạ mi trong lồng chim) ở một gia đình giaøu coù. 4. Cuûng coá, daën doø: - HS tự đọc lại bài viết  sửa lỗi  khắc phục. - Veà nhaø laøm baøi 3 : tuaàn sau noäp baøi.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy:. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ngaøy: Tieát :.

(56) KHAÙI QUAÙT VAÊN HOÏC VIEÄT NAM TỪ THẾ KỈ X – XIX A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Nắm được một cách khái quát những kiến thức cơ bản về: các tp vh chủ yếu, cacù giai đoạn văn học, những đặc điểm lớn về nội dung, nghệ thuật của VHVN từ X – XIX. - Bồi dưỡng lòng yêu mến, giữ gìn và phát huy di sản VHDT. B. Phương tiện thực hiện : SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Tiến trình dạy học: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hoûi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ - VHDG là gì? Đặc trưng cơ bản của VHDG? Thể loại? - Noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ca dao? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS Trên cơ sở HS đã chuẩn bị ở nhà, duøng phöông phaùp phaùt vaán vaø dieãn giaûng giuùp HS xaùc ñònh noäi dung chính theo heä thoáng SGK. - Em haõy neâu caùc thaønh phaàn cuûa văn học từ X – XIX? -Thành phần VH chữ Hán và chữ Nôm được biểu hiện cụ thể như theá naøo?. - VHVN phaùt trieån traõi qua maáy giai đoạn? Nêu những nét cơ bản của từng giai đoạn: + Veà HCLS + Veà ND + Veà NT + Veà taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu. * GV gợi mở để HS lí giải được mối tương quan giữa HCLS và giá trò vaên hoïc.. Yêu cầu cần đạt I.Các thành phần của văn học từ thế kỉ X- hếtXIX Gồm 2 thành phần chủ yếu : VH chữ Hán và VH chữ Noâm. Văn học chữ Hán Văn học chữ Nôm -Tồn tại : X đến hết - Toàn taïi: cuoái XVIII deán XIX heát XIX -Loại hình: thơ, văn - Loại hình: chủ yếu là thơ xuôi ( thể loại: chiếu, rất ít văn xuôi( thể loại: bieåu, hòch, caùo, vaên hoïc daân toäc nhö ngaâm truyeän… tieáp thu caùc khuùc , truyeän thô, haùt thể loại của VHTQ) noùi…) II. Các giai đoạn phát triễn: 4 giai đoạn 1.Giai đoạn từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIV a. Hoàn cảnh lịch sử: Bảo vệ tổ quốc, lập nhiều kì tích trong kháng chiến chống ngoại xâm, chế độ phong kieán Vieät Nam phaùt trieãn ñi leân. b. Nội dung: Yêu nước với âm hưởng hào hùng ( hào khí Ñoâng A ). c. Ngheä thuaät - Văn học chữ Hán: văn chính luận, văn xuôi về lịch sử, thơ phú ( ví dụ SGK). - Văn học chữ Nôm: Một số bài thơ phú Nôm. d. Taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu: SGK 2.Giai đoạn từ thế kỉ XV đến hết XVII a. Hoàn cảnh lịch sử: Kì tích trong cuộc kháng chiến chống quân Minh, chế độ phong kiến Việt Nam đạt.

(57) - Diện mạo văn học ở giai đoạn cuoái nhö theá naøo?. - Về nội dung văn học từ X – XIX có những đặc điểm gì?. đến đỉnh cao cực thịnh, sau đó có những biểu hiện khủng hoảng. b. Nội dung: Từ nội dung yêu nước với âm hưởng ngợi ca chuyển sang nội dung phản ánh, phê phán hiện thực xã hội phong kiến trên lập trường đạo đức với cảm hứng củng cố, phục hồi xã hội thái bình thònh trò. c. Ngheä thuaät - Văn học chữ Hán: văn chính luận, văn xôi tự sự. - Văn học chữ Nôm: có sự Việt hoá, sáng tạo những thể loại văn học dân tộc ( thơ Nôm, khúc ngâm, diễn ca lịch sử). d. Taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu: SGK 3. Giai đoạn từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế XIX a. Hoàn cảnh lịch sử: Chế độ phong kiến suy thoái, cuộc khởi nghĩa Tây Sơn ( Nguyễn Huệ) lật đổ tập đoàn PK Đàng trong ( chúa Nguyễn) và Đàng ngoài ( vua Lê chúa Trịnh) , đánh tan giặc ngoại xâm ( quaân Xieâm quaân Thanh ). Trieàu Nguyeãn khoâi phuïc chế độ phong kiến, hiểm hoạ xâm lược của thực dân Phaùp. b..Nội dung: Trào lưu nhân đạo chủ nghĩa. c.Ngheä thuaät - Thơ Nôm được khẳng định và đạt tới đỉnh cao. -Văn xuôi tự sự chữ Hán: tiểu thuyết chương hồi. d. Taùc giaû taùc phaåm tieâu bieåu: SGK 4. Giai đoạn nữa cuối XIX a. Hoàn cảnh lịch sử: Thực dân Pháp xâm lược Việt Nam. Nhân dân bất khuất chống giặc ngoại xâm, xã hội Việt Nam là xã hội thực dân nữa phong kiến, văn hoá phương Tây ảnh hưởng tới đời sống xã hoäi Vieät Nam. b. Noäi dung - Văn học yêu nước mang âm hưởng bi tráng. - Thơ ca trữ tình, trào phúng ( Nguyễn Khuyến, Tú Xöông ). c. Ngheä thuaät: - Thơ Nguyễn Khuyến, Tú Xương là thành tựu nghệ thuaät ñaëc saéc. - Sáng tác chủ yếu vẫn theo những thể loại và thi phaùp truyeàn thoáng. - Một số tác phẩm văn xuôi chữ quốc ngữ đã bắt đầu đổi mới theo hướng hiện đại hoa.ù d. Taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu: SGK III. Những đặc điểm lớn về nội dung của văn học từ X – hết XIX 1. Chủ nghĩa yêu nước: - Là nội dung lớn xuyên suốt..

(58) + CNYN có những biểu hiện nào? + Gợi cho HS nhớ những tác phẩm đã học ở THCS ( Sông núi nước Nam - LTK ; Hịch tướng sĩ - TQT; BNÑC – NT ). + Những biểu hiện của CNNĐ trong văn học trung đại?. + Gợi cho HS nhớ những tác phẩm đã học ở THCS( Hồ Xuân Hương , truyeän Kieàu … ). - Giảng khái niệm: cảm hứng thếsự và dẫn chứng ví dụ “ Ba vaïn saùu ngaøn ngaøy laø maáy Cảnh phù du trông thấy cũng nực cười” ( CBQ). - Giaûng khaùi nieäm: tính qui phaïm. - Dẫn chứng: Thu vịnh, thu điếu, thu ẩm  tính qui phạm, phá vỡ tính qui phaïm. -Theá naøo laø tính trang nhaõ, bình dò? d/c ?. - Quá trình tiếp thu và ảnh hưởng VHNN nhö theá naøo?. - Bieåu hieän: + Gắn với tư tưởng “ trung quân ái quốc”. + Ý thức độc lập tự chủ, tự cường, tự hào dân tộc. + Lòng căm thù giặc, xót xa bi tráng lúc nước mất nhaø tan. + Tinh thaàn quyeát chieán quyeát thaéng keû thu.ø + Biết ơn ca ngợi những người hi sinh vì nước. + Trách nhiệm khi xây dựng đất trong thời bình. + Tình yeâu thieân nhieân. - Taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu: SGK 2. Chủ nghĩa nhân đạo - Cũng là nội dung lớn xuyên suốt. - Bắt nguồn từ truyền thống nhân đạo, từ VHDG, tư tưởng Phật giáo, Nho giáo , Đạo giáo. - Bieåu hieän + Lối sống “ thương người như thể thương thân ”. + Nguyên tắc đạo lí, thái độ ứng xử đẹp. + Lên án tố cáo những thế lực tàn bạo chà đạp con người. + Khẳng định đề cao phẩm chất tài năng, những khát voïng chaân chính ( quyeàn soáng, quyeàn haïnh phuùc, quyền tự do, công lí, chính nghĩa… ) của con ngườ.i + Cảm thông chia sẻ với số phận bất hạnh của con người. - Taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu: SGK 3. Cảm hứng thế sự - Bày tỏ suy nghĩ, tình cảm về cuộc sống con người, về việc đời. - Tác giả hướng tới hiện thực cuộc sống, xã hội đương thời để ghi lại “ những điều trông thấy”. - Vieát veà nhaân tình theá thaùi: Nguyeãn Bænh Khieâm. - Đời sống nông thôn: Nguyễn Khuyến. - Xaõ hoäi thaønh thò: Traàn Teá Xöông. IV. Những đặc điểm lớn về nghệ thuật của văn học từ X- hết XIX 1. Tính qui phạm và sự phá vỡ tính qui phạm - Sự qui định chặt chẽ theo khuôn mẫu: thiên về ước lệ , tượng trưng. - Tác giả tài năng: vừa tuân thủ vừa phá vỡ tính qui phaïm, phaùt huy caù tính saùng taïo. 2. Khuynh hướng trang nhã và xu hướng bình dị - Hướng tới vẻ tao nhã, mỹ lệ trang trọng cao cả. - Có xu hướng đưa văn học gần với đời sống hiện tực, tự nhiên , bình dị. 3. Tiếp thu và dân tộc hoá tinh hao văn học nước ngoài - Tieáp thu tinh hoa vaên hoïc Trung Quoác. - Dân tộc hoá: Sáng tạo chữ Nôm, Việt hoá thơ.

(59) Đường luật thành thơ Nôm Đường luật, sáng tạo các thể thơ dân tộc ( lục bát, song thất lụt bát, hát nói) sử dụng lời ăn tiếng nói nhân dân trong sáng tác.  VHTĐ phát triễn gắn bó với vận mệnh đất nước và nhân dân, tạo cơ sở vững chắc cho sự phát triễn của văn học thời kì sau. V. Ghi nhớ: SGK. - Yêu cầu HS đọc Ghi nhớ.. 4. Cuûng coá : theo muïc tieâu baøi hoïc 5. Dặn dò: Soạn: PC ngôn ngữ sinh hoạt.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy:. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát :. PHONG CÁCH NGÔN NGỮ SINH HOẠT. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Nắm vững các khái niệm ngôn ngữ sinh hoạt, phong cách ngôn ngữ sinh hoạt cới các đặc trưng cơ bản của nó để làm cơ sở phân biệt với các phong cách ngôn ngữ khác. - Rèn luyện và nâng cao năng lực giao tiếp trong sinh hoạt hằng ngày ( dùng từ xưng hô, biểu hiện tình cảm, thái độ… ). B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp hình thức trao đổi, thảo luận, trả lời caâu hoûi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån địng lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ Đặc điểm ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - Gọi HS đọc đoạn đốithoại(đúng giọng điệu) và trả lời câu hỏi: + Cuộc đối thoại diễn ra ở đâu? Khi naøo? NVGT laø ai?. Yêu cầu cần đạt I. Ngôn ngữ sinh hoạt 1. Khaùi nieäm a.Đọc đoạn hội thoại và trả lời câu hỏi - Buoåi tröa taïi khu taäp theå X- 2 baïn Lan, Huøng goïi Hương đi học + người hàng xóm + mẹ Hương. - Noäi dung: Goïi ( ruû ñi hoïc ) + Noäi dung vaø muïc ñích cuoäc hoäi - Muïc ñích: cuøng nhau ñi hoïc ( Höông nghe ) thoại? - Những từ ngữ : quen thuộc, gần gũi trong sinh + Từ ngữ câu văn có đặc điểm hoạt hàng ngày, câu văn tỉnh lược chủ ngữ, có gì? nhieàu caâu caûm thaùn, caàu khieán. b. Khái niệm: NNSH ( khẩu ngữ, ngôn ngữ hội  Từ đó em hiểu thế nào là ngôn thoại,… ) là khái niệm chỉ toàn bộ lời ăn tiếng nói.

(60) ngữ sinh hoạt? ( ghi nhớ). hằng ngày mà con người dùng để thông tin, suy nghĩ, trao đổi ý nghĩ, tình cảm với nhau, đáp ứng những nhu cầu tự nhiên trong cuộc sống. 2. Các dạng biểu hiện của ngôn ngữ sinh hoạt * Yêu cầu HS nêu các dạng biểu - Dạng nói: độc thoại, đối thoại… hiện của NNSH ? dẫn chứng - Dạng viết: nhật kí, hồi ức cá nhân, thư từ… minh hoạ? - Dạng lời nói tái hiện: trong các tác phẩm nghệ * Phân biệt cho HS thấy sự khác thuật như kịch chèo,truyện kể, tiểu thuyết… biệt giữa lời nói tự nhiên ttrong - Dạng lời nói bên trong: độc thoại nội tâm, đối giao tiếp với lời nói tái hiện thoại nội tâm, dòng tâm tư… trong taùc phaåm ngheä thuaät ( baét chước có biến cải). II. Ghi nhớ: SGK * Gọi HS đọc ghi nhớ. III Luyeän taäp * HS phát biểu tự do suy nghĩ * Câu a:Để làm vừa lòng nhau, người nói phải biết của mình. GV có thể gợi hỏi: tôn trọng, giữ phép lịch sự, biết lựa chọn từ ngữ - Vừa lòng nhau là thế nào? thích hợp để làm cho người nghe hiểu mà vẫn vui - Trong trường hợp nào? vẻ đồng tình. * Câu b: Đây là lời đối đáp trong cuộc hội thoại *Trong đoạn trích, ngôn ngữ sinh của nhân vật Năm Hên ( một ông già chuyên bắt cá hoạt biểu hiện ở dạng nào? sấu ở Nam Bộ) nói chuyện với dân làng - Xác định thời gian: “ Sáng mai… muộn ”. - Chuû theå noùi: “ Toâi caàn…”, “ Toâi baét…”, “ Toâiñaây…” - Thái độ của người nói: Gieo niềm tin cho dân làng “có vậy thôi”, “ bà con cứ tin tôi”. - Em coù nhaän xeùt gì veà vieäc - Từ ngữ địa phương Nam Bộ “ ngặt tôi không mang dùng từ ngữ trong đoạn trích? thứ phú quới đó”.  Tác giả mô phỏng ngôn ngữ sử dụng ở người Nam Bộ và ngôn ngữ của người chuyên bắt cá sấu.  Mục đích làm sinh động ngôn ngữ kể chuyện + giới thiệu Nam Bộ và con người sống ở đây.. 4. Cuûng coá: Theo muïc tieâu baøi hoïc 5. Daën doø: - Hoïc baøi, chuù yù noäi dung trong baøi. - Xem lại các bài tập đã làm và làm bài tập thêm. - Ngày sau: Đọc văn: tỏ lòng- PNL. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy:. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. KIEÅM TRA 15 Ngaøy:. ( Laàn 2 ).

(61) Tieát : TOÛ LOØNG PHAÏM NGUÕ LAÕO. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Cảm nhận được vẻ đẹp của trang nam nhi lẫm liệt với lí tưởng và nhân cách lớn lao, vẻ đẹp của thời đại với sức mạnh hào hùng. - Thấy được nghệ thuật bài thơ: cô đọng , ngắn gọn. - Bồi dưỡng nhân cách sống có lí tưởng, có ý chí quyết tâm thực hiện lí tưởng. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp vác phương pháp đọc diễn cảm, gợi tìm, trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ - Các thành phần văn học từ X – XIX ? - Đặc điểm các giai đoạn văn học? - Đặc điểm lớn về nội dung , nghệ thuật? 3.Bài mới Hoạt động của GV, HS. Yêu cầu cần đạt I. Giới thiệu chung - Phaàn tieåu daãn trình baøy noäi 1. Tiểu dẫn: Giới thiệu cuộc đời và sự nghiệp Phạm dung gì? Nguõ Laõo ( 1255-1320) - Người làng Phù Uûng ( Hưng Yên ). - Là khách trong nhà sau là con rể Trần Hưng Đạo. - Có công lớn trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông, được phong tước Quan nội hầu. - Văn võ song toàn. - Tác phẩm: Tỏ lòng, Vãn thượng tướng quốc công HÑÑV. - Hướng dẫn HS đọc diễn cảm: 2. Vaên baûn tự tin ,tâm huyết, mạnh mẽ. a. Thể loại: Thất ngôn tứ tuyệt - Tìm hiểu chú thích , giải nghĩa - Nguyên tác bằng chữ Hán. từ khó. - Buøi Vaên Nguyeân dòch thô. - Thể loại? b. Chủ đề: - Chủ đề? Em hiểu gì về 2 chữ tỏ Bài thơ miêu tả khí phách và hoài bão lớn lao của lòng?( bày tỏ khát vọng và hoài người anh hùng vệ quốc đồng thời cũng là vẻ đẹp baõo trong loøng) của thời dại mang âm hưởng hào khí Đông A. II. Đọc- hiểu văn bản 1. Hai câu đầu: Vẻ đẹp kì vĩ của con người và khí thế hào hùng của thời đại - Chỉ ra điểm khác nhau giữa * Câu 1: Vẻ đẹp của con người thể hiện ở: câu thơ đầu trong nguyên tác và - Tư thế: Cắp ngang ngọn giáo ( hoành sóc ). Cây bản dịch? Có gì đáng lưu ý về trường giáo như phải đo bằng chiều ngang của non không gian, thời gian trong đó soâng  tö theá hieân ngang. con người xuất hiện?  Con người - Tầm vóc: sánh ngang tầm vũ trụ  con người kì vĩ mang tư thế và vóc dáng như thế như át cả không gian, thời gian.. 4. Cuûng coá - Sức maïnh quân đội nhaø Traàn. - Vẻ đẹp cuûa trang nam nhi. - Ngheä thuaät: tính haøm suùc cô đọng, buùt phaùp hoành traùng mang tính sử thi, hình aûnh giàu sức bieåu caûm..

(62) - Thaûo luaän caâu hoûi 5 SGK 5. Daën doø - Hoïc thuoäc loøng baøi thô. - Soạn: Cảnh ngày hè- NT.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát :. CAÛNH NGAØY HEØ ( Bảo kính cảnh giới – bài 43 ) NGUYEÃN TRAÕI. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Cảm nhận được vẻ đẹp độc đáo của bức tranh ngày hè và tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nước của Nguyễn Trãi. - Thấy được vẻ đẹp của thơ Nôm Nguyễn Trãi: bình dị, tự nhiên đan xen câu lục ngôn vào câu thất ngoân. - Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, đất nước, tình cảm gắn bó với cuộc sống người dân. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc diễn cảm, gợi tìm, trao đổi thảo luận , trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2.Baøi cuõ: - Đọc thuộc lòng bài: Tỏ lòng? Giới thiệu tác giả, phân tích, trình bày phần GN ? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - Gọi HS đọc tiểu dẫn. Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung gì? - Trình bày những nét khái quát veà taäp thô QATT?. - Gọi HS đọc diễn cảm bài thơ:. Yêu cầu cần đạt I. Giới thiệu chung 1. Tiểu dẫn: Giới thiệu Quốc âm thi tập - Với tập thơ Nôm này NT đã đặt nền mmóng và mở đường cho sự phát triển của thơ Tiếng việt - gồm 245 baøi. - Về nội dung: phản ánh vẻ đẹp con người NT: nhân nghĩa, yêu nước, thương dân, yêu thiên nhiên, cuộc soáng. - Về nghệ thuật: Thơ Đường luật được NT sử dụng thuaàn thuïc nhö theå thô daân toäc, coù khi chen vaøo caâu lục ngôn ( 6 chữ). - Veà boá cuïc:Chia laøm 4 phaàn, moãi phaàn coù nhieàu muïc như: Ngôn chí( 21 bài), Mạn thuật( 14 bài), Tự thán ( 41 bài), Bảo kính cảnh giới ( 61 bài- có vị trí quan troïng). 2. Vaên baûn.

(63) gioïng ñieäu theå hieän taâm traïng vui, sảng khoái. Giải nghĩa từ khoù. + Xuất xứ? + Cảm hứng chủ đạo của bài thơ laø gì?. + HS thaûo luaän caâu hoûi 5 SGK.. - Gợi ý cho HS trả lời câu hỏi 2.. - Có những động từ nào diễn tả traïng thaùi caûnh ngaøy heø? Traïng thaùi cuûa caûnh dieãn taû ra sao?. - GV mở rộng: các tác giả thời Hồng Đức tả bức tranh mùa hè đẹp, mộc mạc nhưng thô: Nước nồng sừng sực dầu rô trỗi Ngày nắng chang chang lưỡi chó leø.. - Gợi ý cho HS trả lời câu hỏi 3. HS thảo luận trả lời câu hỏi 4.. a. Xuất xứ: Trích QÂTT, phần Vô đề, mục BKCGbài số 43. b. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ Bài thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn yêu thiên nhiên , yêu đời, yêu cuộc sống của NT. Đồng thời bộc lộ khaùt voïng veà cuoäc soáng thanh bình, haïnh phuùc cho nhaân daân. II. Đọc- hiểu 1. Vẻ đẹp bức tranh, thiên nhiên, cuộc sống a. Bức tranh ngày hè rấy sinh động và đầy sức sống * Tính sinh động: kết hợp giữa đường nét, màu sắc, âm thanh, con người, cảnh vật. - Maøu saéc: + Maøu luïc cuûa laù hoeø. + Màu đỏ của hoa lựu. + Màu vàng của ánh mặt trời buổi chiều. - AÂm thanh + Tieáng ve inh oûi- ñaëc tröng cuûa muøa heø. + Tiếng lao xao chợ cá- đặc trưng làng chày. - Hình aûnh ñaëc tröng + Hoa lựu đỏ rực + kết hợp cách ngắt nhịp + Sen ngaùt muøi höông khoâng theo luaät  Laøm noåi baät caûnh vaät trong ngaøy heø. * Traïng thaùi caûnh ngaøy heø - Về thời gian: Cảnh vật đang ở cuối ngày( lầu tịch dương). Nhưng sự sống thì không dừng lại.nhà thơ dùng các động từ: đùn đùn, giương ,phun như có một cái gì thôi thúc từ bên trong đang ứa căng, tràn đầy không kìm lại được  Đầy sức sống. b. Sư giao cảm tinh tế giữa nhà thơ và cảnh vật - Nhà thơ đón nhận cảnh vật bằng nhiều giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác và cả sự liên tưởng. - Biết hoà màu sắc ,âm thanh, đường nét theo qui luật của cái đẹp trong hội hoạ, âm nhạc  Bức tranh thiên nhiên có hình, có hồn, gợi tả, sâu lắng. 2. Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi a. Tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống - “ Rồi hóng mát thuở ngày trường”: với thời gian rảnh rỗi, tâm hồn thư thái thanh thản cùng khí trời mát mẻ, trong lành là hoàn cảnh rất hiếm hoi, lí tưởng để NT làm thơ, yêu say cảnh đẹp. - Aâm thanh lao xao chợ cá + tiếng cầm ve  Chính là khuùc nhaïc loøng cuûa taùc giaû ñang roän raû nieàm vui trước cảnh “ dân giàu đủ”. b. Tấm lòng ưu ái với dân với nước Mong ước có được chiếc đàn của vua Thuấn để gãy khúc Nam phong cho dân được ấm no hạnh phúc( dân giàu đủ). Nhưng đó là hạnh phúc cho tất cả mọi người, mọi nơi( khắp đòi phương)  Yêu nước thương.

(64) dân, tha thiết đến trọn đời. III Ghi nhớ: SGK - GV hướng HS vào phần ghi nhớ. Gọi HS đọc to và rõ phần ghi nhớ. 4. Cuûng coá: - Noäi dung vaø ngheä thuaät theo muïc tieâu baøi hoïc. 5. Daën doø - Hoïc thuoäc loøng baøi thô. - Soạn: Nhàn – NBK - Ngaøy sau: Toùm taét VBTS.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy:. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát :. TOÙM TAÉT VAÊN BAÛN A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Nắm được mục đích yêu cầu và cách thức tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính. - Tóm tắt được những tác phẩm tự sự đơn giản, có độ dài vừa phải ( truyện ngắn) dựa theo nhân vậ chính. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thúc tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, thảo luận , trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Bài cũ: Đoạn văn và cách viết đoạn văn trong văn bản tự sự ? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS. - Nhaân vaät vaên hoïc laø gì?. - Tóm tắt văn bản dựa theo nhân vaät chính laø gì?. Yêu cầu cần đạt I. Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhaân vaät chính 1. Nhaân vaät vaên hoïc laø gì? - Là hình tượng con người, có thể là loài vật cây cỏ được nhân cách hoá. - Nhân vật thường có tên tuổi, lai lịch rõ ràng, có ngoại hình, hành động tình cảm và có quan hệ với nhân vật khác và thường được bộc lộ qua diễn biến cuûa truyeän. - Tuyø theo vai troø , vò trí taàm quan troïng cuûa nhaân vaät người ta chia ra nhân vật chính và nhân vật phụ. 2. Tóm tắt văn bản dựa theo nhân vật chính : Là viết hoặc kể lại một cách ngắn gọn những sự việc.

(65) xãy ra với nhân vật đó. - Yeâu caàu? 3. Yeâu caàu - Trung thành với văn bản gốc. - Boá cuïc roõ raøng, chính xaùc. - Muïc dích? 4. Muïc ñích - Ghi chép làm tài liệu, dẫn chứng, kể người khác nghe. - Để dễ nhớ, để hiểu, đánh giá nội dung văn bản. - Yêu cầu HS tự đọc truyện: II. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật + Truyện có những nhân vật chính naøo? Đọc truyện ADV và MC – TT và trả lời câu hỏi: + Trong số đó ai là nhân vật a. Nhaân vaät chính: ADV vaø MC chính? b. Tóm tắt truyện dựa theo nhân vật ADV: + Tóm tắt truyện dựa theo nhân ADV xây loa thành cứ đắp xong lại đổ. Mãi sau, nhà vaät ADV? vua được thần Rùa Vàng giúp đỡ mới xây xong. Thần HS laøm baøi trong 10 phuùt. còn cho ADV chiếc vuốt để làm lẫy nỏ chống giặc Gọi HS trả lời. ngoại xâm. Triệu Đà đem quân sang xâm lược Aâu Lạc nhưng bị đánh bại. Ít lâu sau TĐ cầu hôn MC con GV và lớp nhận xét. gái ADV cho con trai mình là TT. Lợi dụng sự ngây GV đọc mẫu. thơ cả tin của MC , TT đánh tráo lấy nỏ thần mang về nước cho TĐ. TĐ lại cất quân sang xâm lược Aâu Lạc. Maát laãy noû thaàn, ADV thua traän beøn cuøng MC leân ngựa chạt về phương Nam. Nhà vua cầu cứu Rùa Vàng và được thần cho biết “ kẻ ngồi sau ngựa chính là giặc đó”. Hiểu nguồn cơn vua rút gươm chém MC. Sau đó cầm sừng tê giác theo Rùa Vàng xuống biển. c. Cách tóm tắt văn bản đựa theo nhân vật chính - Xaùc ñònh muïc ñích toùm taét. - HS thaûo luaän caùch toùm taét truyện dựa theo nhân vật chính? -Đọc kĩ văn bản gốc, xác định nhân vật chính, quan hệ của nhân vật chính với các nhân vật khác. - Tóm tắt bằng lời văn của mình, có thể trích dẫn nguyên văn một số từ ngữ, câu văn trong tác phẩm. III. Ghi nhớ: SGK - GV hướng HS vào phần ghi nhớ. Gọi HS đọc to và rõ ghi nhớ IV. Luyện tập. - GV hướng dẫn HS làm bài tập 1 ở lớp.. - Baøi taäp 2, 3 veà nhaø laøm.. Baøi taäp 1 a.- Văn bản 1: Tóm tắt toàn bộ câu chuyện để giúp người đọc hiểu và nhớ văn bản. - Văn bản 2: Bắt đầu từ “ chàng Trương đi đánh giặc” đến “ thì không kịp nữa”  dùng làm dẫn chứng để làm sáng tỏ một ý kiến. b. -Văn bản 1:Tóm tắt đầy đủ câu chuyện. -Văn bản 2: Chỉ lựa chọn một số sự việc chi tiết tieâu bieåu phuïc vuï cho vieäc laøm saùng toû moät yù kieán. Bài tập 2: Tóm tắt truyện ADV và MC – TT dựa theo nhaân vaät MC, TT. Baøi taäp 3: Toùm taét truyeän TC theo nhaân vaät Taám..

(66) 4. Cuûng coá- daën doø - Laøm baøi taäp 2, 3 - Ngày sau: Đọc văn: Nhàn- NBK.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy: Tieát :. NHAØN NGUYEÃN BÆNH KHIEÂM. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Cảm nhận vẻ đẹp cuộc sống, nhân cách của NBK: cuộc sống đạm bạc , nhân cách thanh cao, trí tuệ saùng suoát uyeân thaâm. - Biết cách đọc hiểu một bài thơ có ẩn ý thâm trầm, vẻ đẹp của ngôn ngữ tiếng việt: mộc mạc tự nhieân, yù nhò. - Hiểu đúng quan niệm sông nhàn của tác giả  yêu mến, kính trọng NBK. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp đọc diễn cảm, gợi tìm, thảo luận, trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Bài cũ: Đọc thuộc lòng bài “ cảnh mùa hè” - Giới thiệu QATT và cảm hứng chủ đạo của bài thơ? - Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, cuộc sống? - Vẻ đẹp tâm hồn NT, ghi nhớ? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung gì?. - GV hướng dẫn HS đọc diễn caûm baøi thô: nheï nhaøng, thong thaû, hoùm hænh ( caâu 3, 4) thanh thản, thoải mái ( 4 câu cuối).. Yêu cầu cần đạt I. Giới thiệu chung 1.Tiểu dẫn:Giới thiệu Nguyễn B. Khiêm(1491-1585) - Đỗ trạng nguyên ( 44 tuổi) làm quan dưới triều Mạc. - Dâng sớ chém 18 tên lộng thần  vua không chấp nhận  về quê lập quán Trung Tân, dựng am Bạch Vân, lấy hiệu Bạch Vân cư sĩ. Học trò có nhiều người nổi tiếng, được đời sau suy tôn là Tuyết Giang Phu Tử. - Dù ở ẩn ông vẫn tham vấn cho triều đình nhà Mạcđược phong tước gọi là Trạng Trình. - Là nhà thơ lớn của dân tộc. Có 2 tập thơ: + Chữ Hán: BV am thi tập( khoảng 700 bài). + Chữ Nôm: BV quốc ngữ thi( hơn 170 bài). 2. Vaên baûn a. Xuất xứ: trích BV quốc ngữ thi. b. Chủ đề: Bài thơ thể hiện quan niệm về cuộc sống nhàn: sống đạm bạc ,hoà hợp với tự nhiên, giữ cốt cách.

(67) - HS thảo luận câu hỏi 5, tìm chủ thanh cao, vượt lên trên danh lợi. đề? II. Đọc – hiểu 1. Vẻ đẹp cuộc sống ( Câu 1, 2, 5, 6 ) * Caâu 1, 2 : Cuoäc soáng thuaàn haäu daân daõ - Cách dùng số từ, danh từ ttrong - Sống như một” lão nông tri điền” với công cụ lao câu 1, 2 có gì chú ý? Hoàn cảnh động: mai , cuốc, cần câu thong dong đếm bước “ soáng vaø taâm traïng taùc giaû nhö một… một… một” ( tính từ số đếm). theá naøo? - Thơ thẩn: trạng thái thảnh thơi vô sự không bon chen danh lợi  sống không vất vả, cực nhọc  một chút ngông ngạo trước thói đời( khônh ngang) thuần hậu nguyên thuỷ với đời sống “ tự cung tự cấp”. - HS thảo luận trả lời câu hỏi 3. * Câu 5, 6 : Cuộc sống đạm bạc mà thanh cao GV củng cố hướng vào ý chính. - Thức ăn: măng trúc, giá đỗ  quê mùa đạm bạc nhưng khoâng khaéc khoå. - Taém: hoà, ao  thanh baàn nhöng thuù vò.  Hai câu thơ là bức tranh tứ bình về cảnh sinh hoạt với 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông – có mùi vị, hương vị không nặng nề, ảm đạm. 2. Vẻ đẹp nhân cách (câu 3, 4 ) - HS thảo luận trả lời câu hỏi 2. - Ta dại- tìm nơi vắng vẻ > < người khôn- chốn lao xao: GV cuûng coá vaøo yù chính. khẳng định phương châm sống của nhà thơ, thái độ mỉa mai đối với cách sống ham danh vọng , phú quí. + Cái “ dại” của một bậc đại trí, kiêu ngạo trước cuộc đời ( thực chất là khôn). + Vaéng veû: laø nôi tónh taïi cuûa thieân nhieân, nôi thaûnh thôi cuûa taâm hoàn. + Chốn lao xao: chốn cửa quyền, là đường hoạn lộ, có thủ đoạn bon chen, luồn lọt sát phạt, có ngựa xe tấp nập, có kẻ hầu người hạ.  Hai caâu thô laø nieàm vui laâng laâng nheï nhaøng cuûa nhaø thơ khi tìm đến sự thanh cao, thư thái của tâm hồn. 3. Vẻ đẹp trí tuệ ( 2 câu cuối) - HS thảo luận trả lời câu hỏi 4. - Là bậc thức giả với trí tuệ vô cùng tỉnh táo trong sự GV cuûng coá yù chính. chọn lựa, cách nói đùa vui, ngược nghĩa ( khôn hoá dại, thực chất là khôn) – xuất phát từ triết lí dân gia” ở hiền gaëp laønh”. - Là bậc triết gia với trí tuệ uyên thâm + Tìm đến” say” chỉ là để” tỉnh”. Mượn điển tích xưa  nhận ra phú quí như giấc chiêm bao không có thực. + Trí tuệ nâng cao nhân cách: từ bỏ chốn lao xao - GV hướng HS vào phần ghi quyền quí đến nơi vắng vẻ đạm bạc mà thanh cao. nhớ. Yêu cầu HS đọc to và rõ III. Ghi nhớ : SGK ghi nhớ. 4. Cuûng coá: Chữ “ Nhàn” cũa NBK = chữ “ Nhàn” của Nguyễn Trãi, Chu Văn An: nhàn thân mà không nhàn tâm, luôn ưu ái với đời, khác xa với lối sống nhàn “ độc thiện kì thân”( làm tốt cho riêng mình). 5. Daën doø: - Hoïc thuoäc loøng baøi thô.

(68) - Soạn: Đọc Tiểu Thanh kí – ND.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. . Ngaøy: Tieát :. ĐỌC TIỂU NGUYEÃN DU. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Cảm nhận được tâm sự xót thương, day dứt của ND đối với nỗi oan của người tài hoa- nhất là người phụ nữ. Đây cũng là đề tài mà ND đặt biệt quan tâm  chủ nghĩa nhân đạo trong VHTĐ. - Thấy được nghệ thuật của bài thơ nhất là ngôn ngữ hình ảnh, cảm xúc cùng với vận dụng sáng tạo lối kết cấu thơ Đường. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp đọc diễn cảm, gợi tìm thảo luận, trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ: - Đọc thuộc lòng bài thơ Nhàn, giới thiệu tác giả, chủ đề? - Phân tích vẻ đẹp cuộc sống, vẻ đẹp nhân cách, trí tuệ, ghi nhớ? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung gì?. - HS đọc văn bản. - Em hãy so sánh người chinh phụ và TT để làm nổi bật đặc điểm của người phụ nữ trong saùng taùc cuûa ND? + Chinh phuï ñau khoå vì chieán tranh chia lìa đôi lứa. + TT ñau khoå do chính taøi saéc cuûa mình.. Yêu cầu cần đạt I. Giới thiệu chung 1. Tiểu dẫn: Giới thiệu Nguyễn Du, Tiểu Thanh - Nguyễn Du ( 1765 -1820): là đại thi hào dân tộc, thương xót cho số phận bất hạnh của người phụ nữ tài sắc là cảm hứng lớn trong sáng tác của ND. - Tiểu Thanh :Cô gái Trung Quốc, sống khoảng đầu thời Minh, có tái, có sắc nhưng số phận bất hạnh. 2. Vaên baûn - Tựa đề : có 2 cách hiểu - Thể loại: +Nguyên tác bằng chữ Hán- thất ngôn bát cú Đường Luaät. + Vũ Tam Tập dịch cùng thể loại. - Chủ đề: Cái nhìn nhân đạo của ND đối với nhười phụ nữ tài sắc nhưng bất hạnh. II. Đọc-hiểu.

(69) 1. Hai câu đề: Tả cảnh để kể sự kiện -Tác giả hình dung cảnh hoang phế ở Tây Hồ nơi đã diễn ra cuộc đời đầy buồn tủi của TT  liên tưởng đến cuộc đời thay đổi. - Hình dung những mảnh giấy còn sót lại của TT từ dó mà cảm xúc trỗi dậy  đọc tập truyện kí viết về TT  sự cảm thông chia sẻ. - Son phấn, văn chương chỉ điều 2. Hai câu thực: Suy nghĩ về số phận bất hạnh của gì? keát quaû? Tình caûm suy nghó Tieåu Thanh của tác giả trước những vấn đề - Son phaán Chæ saéc vaø taøi cuûa Tieåu Thanh naøy? Vaên chöông - Chôn vẫn hận, đốt còn vương  cái đẹp cái tài luôn bị chà đạp phủ phàng khiến người ta đau xót.  Sự bất công của xã hội: Vùi dập tài hoa.  Số phận nghiệt ngã của những người có tài văn chöông ngheä thuaät.  Taám loøng xoùt xa thöông caûm cuûa nhaø thô. 3. Hai câu luận: Mối liên hệ giữa tác giả và số phận - “ Nỗi hờn… hỏi” có nghĩa gì? Tieåu Thanh Taïi sao taùc giaû laïi cho laø “ - Nỗi hờn ( hận)  những oan khuất mà kẻ tài hoa phải không hỏi trời được”? chòu. - Em hiểu “ khách tự mang “ - Trời khôn hỏi: oán trách định mệnh bất công, xã hội nghóa laø gì? Taïi sao nhaø thô laïi baát coâng. thương xót đồng cảm với TT? Có - Aùn phong lưu  khách tự mang  Nỗi oan của kẻ tài hoa mối liên hệ gì giữa cuộc đời nhà cũng là của ta. thơ với cuộc đời TT?  Sự tương đồng 2 thân phận tài hoa. Nguyễn Du khóc - Ñieàu naøy noùi gì veà taám loøng người cũng là khóc mình. của nhà thơ đối với người nghệ  Xót xa cho những giá trị tinh thần bị chà đạp và thái só độ trân trọng người nghệ sĩ. 4. Hai câu kết: Tâm sự của Nguyễn Du - ND lo laéng baên khoaên ñieàu gì? - Baát tri…?  Caâu hoûi. Mong mỏi điều gì ở hậu thế? - Ba trăm năm lẻ  Biểu tượng cho thời gian dài. ( 1965 VN long troïng kæ nieäm - Nguyeãn Du nhö hoûi Tieåu Thanh: hoâm nay ta khoùc 200 naêm ngaøy sinh ND. Hoäi nàng cách ta trên 300 năm, 300 năm sau ai người khóc đồng hoà bình thế giới công ta  thể hiện sự băn khoăn mong đợi gửi gấm ở hậu thế: nhận là danh nhân văn hoá thế hãy đồng cảm chia sẻ. giới. * Ngheä thuaät: keát caáu ñaëc bieät 300 năm tính chưa đầy nữa - Cảnh – sự: 2 câu đầu Thieân haï ngaøy nay hieåu Toá Nhö - Tình: 6 caâu coøn laïi Xuaân Dieäu ) 5. Tấm lòng của nhà thơ ( Giá trị nhân đạo) - Keát caáu baøi thô coù gì ñaëc bieät? Từ sự thương xót đồng cảm với TT nhà thơ bày tỏ sự trân trọng của mình trước những người nghệ sĩ. Oâng - HS thảo luận trả lời câu hỏi 3. không chỉ đồng cảm với những con người bất hạnh( đói côm raùch aùo) maø coøn bieát yeâu thöông traân troïng chuû nhân của các giá trị tinh thần, khi chủ nhân là người phụ nữ thì sự đồng cảm có ý nghĩa sâu sắc hơn. - GV hướng HS vào phần ghi III. Ghi nhớ: SGK nhớ. Gọi HS đọc to và rõ ghi - Giaûi thích vaø phaân tích yù nghóa các từ: tẫn, độc điếu… hai câu đầu thể hiện nội dung gì?.

(70) nhớ. 4. Củng cố: Giá trị nhân đạo. 5. Daën doø: - Hoïc thuoäc loøng baøi thô. - Soạn : đọc thêm 3 bài tiếp theo. - Ngày sau: phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. Ngaøy: Tieát :. PHONG CÁCH NGÔN NGỮ ( Tieáp theo). A. Muïc tieâu baøi hoïc: Nhö tieát 36 B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: Tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp phương pháp thảo luận ,trả lời câu hoûi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ: PC NNSH laø gì? Caùc daïng bieåu hieän? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - HS đọc lại đoạn hội thoại trang 113. Qua đoạn hội thoại đó em haõy khaùi quaùt PC NNSH laø gì? - Yêu cầu HS nhận xét những bieåu hieän cuï theå cuûa PC NNSH trong cuộc hội thoại đó? - Phát vấn HS để dẫn đến nội dung chính veà tính cuï theå, tính caûm xuùc, tính caù theå trong PC NNSH.. - GV yeâu caàu HS nhaän xeùt veà ngôn ngữ của các bạn trong lớp veà: + Phaùt aâm, gioïng noùi. + Dùng từ, chọn câu. - Taïi sao khi noùi chuyeän ñieän thoại ta đoán được người ở đầu. Yêu cầu cần đạt II. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt A. Tìm hiểu – phân tích ngữ liệu 1. Tính cuï theå * Biểu hiện: Cụ thể về hoàn cảnh, con người, cách nói năng từ ngữ diễn đạt. - Ngôn ngữ càng cụ thể thì người nói và người nghe caøng hieåu nhau hôn. 2. Tính caûm xuùc - Không một lời nói nào nói ra lại không mang tính caûm xuùc. * Bieåu hieän + Tính cảm xúc thể hiện qua giọng điệu, tư ngữ, kiểu caâu… + Còn được thể hiện ở hành vi kèm theo như : vẻ mặt, cử chỉ, điệu bộ. - Người tiếp nhận nhờ những yếu tố cảm xúc mà hiểu nhanh hơn, cụ thể hơn những gì mà người đọc nói ra. 3. Tính caù theå * Bieåu hieän ; + Gioïng noùi. + Cách dùng từ ngữ. + Cách lựa chọn kiểu câu. * Lời nói là vẻ mặt thứ hai của con người để phân biệt.

(71) daây beân kia: + Giaø, treû + Nam, nữ * Hướng HS vào phần ghi nhớ.. - Cho HS chia lớp thành nhiều nhoùm thaûo luaän caùc baøi taäp 1, 2, 3 theo gợi ý SGK. - Nhaän xeùt baøi laøm, choát laïi noäi dung cô baûn.. người này với người khác, người quen hay kẻ lạthậmchí người tốt với người xấu. B. Ghi nhớ: SGK C. Luyeän taäp Bài tập 1: Ngôn ngữ mang đặc trưng PC NNSH - Tính cụ thể: Thời gian ( đêm khuya), không gian ( rừng núi), đối tượng giao tiếp: phân thân đối thoại. - Tính caûm xuùc: Gioïng ñieäu thaân maät, caâu nghi vaán, cảm thán. những từ ngữ viễn cảnh, cận cảnh, cảnh chia li đau buồn được viết theo dòng tâm tư. - Tính cá thể: Ngôn ngữ giàu cảm xúc, nội tâm phong phuù. * Ghi nhật kí có lợi cho sự phát triễn ngôn ngữ cá nhân. Baøi taäp 2 - Từ xưng hô : mình - ta, cô – anh. - Ngôn ngữ đối thoại: “… có nhớ ta chăng”, “ hỡi cô… ”. - Lời nói hằng ngày: “ mình về… ”,… Bài tập 3: Phỏng theo hình thức đối thoại hô – đáp, luân phiên lược lời, xếp theo kiểu: - Có đối thoại: “Tù trưởng… mục ”. - Điệp từ, điệp ngữ: Ai… - Có nhịp điệu theo câu, ngữ đoạn.. 4. Cuûng coá: 3 ñaëc tröng cô baûn cuûa PC NNSH. 5. Daën doø: - Laøm baøi taäp - Ngày sau: đọc thêm.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ngaøy: Tieát :. VẬN NƯỚC ( ĐỖ PHÁP THUẬN) CÁO BỆNH, BẢO MỌI NGƯỜI ( SƯ MÃN GIÁC) HỨNG TRỞ VỀ ( NGUYỄN TRUNG NGẠN). A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Cảm nhận được vẻ đẹp của bài thơ, thể hiện quan niệm sống: ý thức trách nhiệm, niềm lạc quan, yêu nước, tự hào dân tộc. - Biết cách đọc bài thơ giàu triết lí. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Phương tiện thực hiện: Kết hợp các phương pháp đọc diễn cảm, thảo luận, trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc.

(72) 1. Oån dịnh lớp. 2. Bài cũ: Đọc thuộc lòng và phân tích bài “ đọc Tiểu Thanh kí”? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - Gọi HS đọc tiểu dẫn. - Giới thiệu tác giả, giải thích caùc khaùi nieäm?. - HS đọc diễn cảm văn bản. - Phaùt vaán caâu hoûi 1, 2 SGK.. - Nhà sư khuyên vua Lê Đại Hành như thế nào trong đường loái chính trò? - Ñieåm then choát cuûa baøi thô theå hiện ở từ nào? Theo em vận nước và đường lối chính trị hướng đến điều gì? - Phaùt vaán caâu hoûi 4 SGK. Yêu cầu cần đạt VẬN NƯỚC ( Quốc tộ) – Đỗ Pháp Thuận I. Giới thiệu 1. Tác giả ( 915 – 990): Cố vấn quan trọng dưới triều tieàn Leâ. 2. Caùc khaùi nieäm: - Voâ vi + Lão Tử: Vô vi là thuận theo lẽ tự nhiên, không làm điều trái tự nhiên. + Nho giáo: Bậc thánh nhân có đức thịnh nên cảm hoá ñöôcï nhaân daân khoâng laøm gì hôn. - Cư điện các:ở nơi triều chính điều hành chính sự. II. Đọc- hiểu 1. Hai câu đầu: Vận nước - Tác giả mượn hình tượng thiên nhiên để nói về vận nước ( dây mây leo quấn quýt): so sánh  khẳng dịnh vận nước hưng thịnh, vững bền, dài lâu. - Tâm trạng: phơi phới niềm tự hào dân tộc, lạc quan vào vận nước. 2. Hai câu sau: Đường lối trị nước - Khuyên nhà vua điều hành chính sự nên “ vô vi”: thuận theo qui luật tự nhiên, dùng đức trị  đất nước thònh trò khoâng coøn naïn binh ñau chieán tranh. - Thái bình: là điểm then chốt của bài thơ, cả vận nước và đường lối chính trị đều hướng tới thái bình  nguyện vọng con người thời đại bấy giờ. * Bài thơ có ý nghĩa như một tuyên ngôn hoà bình, ngaén goïn, haøm suùc. CÁO BỆNH BẢO MỌI NGƯỜI Maõn Giaùc I. Giới thiệu: SGK II. Đọc- hiểu 1. Bốn câu đầu - Mùa xuân qua thì trăm hoa rụng, mùa xuân đến thì trăm hoa tươi  Qui luật sinh trưởng và phát triễn của tự nhieân. - Mùa xuân qua thì tuổi già con người sẽ đến  Qui luật của đời người : sinh,lão, bệnh, tử.  Giữa hoa và người có sự nghịch đối: “ Trăm hoa tươi” – “ Trên đầu già”  Trước qui luật của tự nhiên, con người nuối tiếc vì ý thức được sự tồn tại cuûa mình. Baøi:. - HS đọc tiểu dẫn. Giới thiệu tác giaû?. - 2 câu đầu thể hiện qui luật gì của tự nhiên? - Phaùt vaán caâu hoûi 1, 2..

(73) - Phaùt vaán caâu hoûi 3.. - GV giáo dục tư tưởng cho HS: sống có ý nghĩa ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. - Nêu thái độ của tác giả trong caûnh ñau yeáu beänh taät?. - HS đọc tiểu dẫn. Giới thiệu tác giaû? - Phaùt vaán caâu hoûi 1.. - Phaùt caán caâu hoûi 2.. - Lòng tự hào đất nước của tác giaû theå hieän nhö theá naøo trong taùc phaåm?. 2. Hai caâu cuoái - Theå hieän quan nieäm trieát lí cuûa Phaät giaùo : khi con người đắc đạo sẽ trở về cõi vĩnh hằng: không sinh, khoâng dieät nhö caønh mai töôi baát chaáp xuaân taøn. - Thể hiện quan niệm nhân sinh cao đẹp: + Ý thức sự tồn tại thực của đời người  con người không theå soáng voâ nghóa. + Niềm lạc quan yêu đời( hình tượng cành mai bất chaáp xuaân taøn ). * Bài kệ được viết trong cảnh nhà sư đau yếu, bệnh tật nhưng vẫn toát lên cái nhìn bình thản, yêu đời. Đó thật sự là một tâm hồn lạc quan. Baøi:. HỨNG TRỞ VỀ Nguyeãn Trung Ngaïn. I. Giới thiệu: SGK II. Đọc – hiểu 1. Nỗi nhớ quê hương chân thực, bình dị, thể hiện lòng yêu nước sâu sắc - Những hình ảnh dân dã, quen thuộc về quê hương: cây dâu già lá rụng, nong tằm vừa chín, lúa trổ bông sớm thoảng hương thơm, cua đang béo…  Gợi nỗi nhớ da diết.  Làm xúc động lòng người, vì: + nó gắn bó máu thịt với mỗi cuộc đời. + được nói lên một cách chân thực tự nhiên. - Cuộc sống sung sướng ở Giang Nam không làm tác giả quên đi hình ảnh quê hương mà càng nhớ thương queâ nhaø ngheøo khoù. 2. Lòng yêu nước còn thể hiện qua lòng tự hào về đất nước: Sống sung sướng nơi đất khách quê người không bằng sống nơi quê nhà. Đi sứ sang nước người, NTN vẫn mong mỏi ngày trở về đất nước quê hương. * Bài thơ thể hiện lòngyêu nước sâu sắc qua những hình ảnh hết sức bình dị, nhỏ nhặt. Đây là quan niệm thẩm mĩ mới của thơ ca trung đại ( cái bình thường bình dị cũng là đối tượng thẩm mĩ).. 4. Cuûng coá: theo muïc tieâu baøi hoïc. 5. Daën doø: - Hoïc thuoäc loøng caùc baøi thô. - Soạn: Tại lầu HH tiễn MHN đi QL – LB.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(74) Ngaøy: Tieát :. TẠI LẦU HOAØNG HẠC TIỄN MAÏNH HAÏO NHIEÂN ÑI QUAÛNG LAÊNG. LÍ BAÏCH. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Hiểu được tình cảm chân thành, trong sáng của Lí Bạch đối với bạn. - Hiểu được đặc điểm của thơ Đường thể hiện trong bài thơ này là: ý ở ngoài lời. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án, tranh Hoàng Hạc Lâu, bản dịch khác. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm kết hợp với các hình thức trao đổi , thảo luận, trả lời câu hỏi D. Tieán trình daïy hoïc: 1. Oån định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc lòng và nêu ý tổng kết các bài đọc thêm? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS Yêu cầu cần đạt - HS đọc tiểu dẫn. Giới thiệu tác I. Giới thiệu chung giaû? Noäi dung? Phong caùch? 1. Taùc giaû - GV giới thiệu đặc điểm chung - Lí Bạch (701 – 762) tự là Thái Bạch, quê ở Cam Túc. của thơ Đường: - Nhà thơ lãng mạn vĩ đại Trung Quốc. +Là thành tựu rực rỡ nhất của - Tính tình phóng khoáng, thơ hay nói đến cõi tiên nên VH thời Đường ( 618-907) được mệnh danh là “ thi tiên”. + Theå thô coù nieâm luaät chaët cheõ - Để lại trên 1000 bài thơ viết về tình bạn, tình yêu + Ngôn ngữ tinh luyện, hàm thieân nhieân, cuoäc soáng. súc,ý tại ngôn ngoại, tả cảnh - Phong caùch thô bay boãng, tinh teá, giaûn dò. nguï tình 2. Vaên baûn + Caùc nhaø thô VN yeâu thích… a. Thể loại - Lầu HH ở đâu? Đặc điểm? - Nguyên tác bằng chữ Hán- thất ngôn tứ tuyệt, loại - MHN là ai? Bài thơ được sáng tống biệt. tác trong hoàn cảnh nào? Nhận - Baûn dòch cuûa NTT theå luïc baùt. xét nhan đề bài thơ? b. Chủ đề: Tình cảm chân thành trong sáng của LB đối - Thể loại? với bạn. II. Đọc- hiểu - Hướng dẫn đọc – chú ý giọng 1. Hai câu đầu: Cảnh đưa tiễn bạn chậm rãi, âm hưởng bâng - Khoâng gian ñöa tieãn: khuaâng man maùc. + Từ lầu Hoàng Hạc – phía Tây( một thắng cảnh thần - Nội dung 2 câu đầu là gì? Nhà tiên)  đi về Dương Châu( một thắng cảnh phồn hoa). thơ Lí Bạch tiễn bạn trong khung + Điểm nối: sông Trường Giang chạy đến chân trời  caûnh nhö theá naøo?( veà khoâng con thuyeàn caøng luùc caøng xa nôi Lí Baïch ñöa tieãn. gian, thời gian… )  Khoâng gian meânh moâng, tình caûm caøng man maùc lan toả. -Thời gian:Tháng 3 mùa hoa khói, mùa xuân thanhbình +Yên hoa: Chỉ hoa khói trên sông gợi không khí mơ - Địa danh HH và DC cùng thời màng lãng đãng của thơ Đường..

(75) gian thaùng 3 – muøa hoa khoùi coù gì đáng chú ý?. Hoa: tháng 3( tam nguyệt)  thời gian. Hoa : chæ nôi phoàn hoa ñoâ hoäi.  Cái hay:ý ở ngoài lời. - Quan hệ con người: + Cố nhân: bạn cũ  tình cảm gắn bó  sự thiết tha quyến luyeán khi chia tay. + Baïn ( dòch thô): laøm maát yù nghóa treân. * Phong cảnh đẹp nhưng vẫn hàm chứa tâm sự thầm kín  noãi buoàn chia li theâm thaám thía. - Khung caûnh ñöa tieãn noùi leân 2. Hai câu cuối: Tâm tình người đưa tiễn tâm trạng gì của người đưa tiễn? - Cô phàm: một cánh buồm đơn lẻ  sự lẻ loi cô độc trong tâm cảnh của người ra đi và ở lại. -Nội dung 2 câu thơ cuối? Bạn đi - Bích không tận: trời nước xanh biếc bao la ( bản dịch rồi tâm trạng của người đưa tiễn làm thiếu mất những ý nghĩa trên ). nhö theá naøo?  Toàn bộ trường nhìn, vùng nhìn của kẻ đưa tiễn như bị - Tìm chỗ dịch chưa thoát nghĩa? hút vào một tiêu điểm duy nhất: cánh buồm của Mạnh - Soâng TG voán laø huyeát maïch Hạo Nhiên – tiêu điểm đó mờ dần, biến thành chiếc giao thoâng cuûa mieàn nam TQ, bóng ( viễn ảnh )  nhỏ dần  mất hút trong “bầu trời muøa xuaân coù nhieàu thuyeàn beø xanh bieác”. xuôi ngược. Vì sao LB lại chỉ  Tâm hồn đa cảm với tình bạn chân tình thắm thiết. thaáy caùnh buoàm ñôn leû cuûa coá * Caâu keát: “ Duy kieán… löu ” ( Chæ thaáy soâng TG nhaân? chảy vào cõi trời). - Từ “ duy” biểu đạt ý nghĩa gì? + Duy( chỉ): khẳng định một lần nữa sự thật: bạn đã đi Theå hieän taâm traïng gì cuûa nhaø hẳn rồi  nổi bật trạng thái bàng hoàng , sững sờ của thô? nhà thơ trước cảnh trời nước mênh mông bát ngát. - GV giới thiệu bản dịch khác: - Không một chữ “buồn”, chữ “ luyến lưu”, giọt lệ tiễn Bạn từ lầu Hạc ra đi bieät maø ta vaãn thaáy taâm hoàn nhaø thô doõi theo boùng Châu Dương hoa khói giữa kì buoàm cuûa baïn  moät tình baïn ñaèm thaém, aân tình. thaùng ba * Ngheä thuaät Trời xanh tít cánh buồm xa - Ý ở ngoài lời. Doøng TG chaûy ngang - Tình hoà vào cảnh. quabầutrờ.i - Lời thơ cô đọng , hàm súc, gợi cảm. Tản Đà dịch III. Ghi nhớ: SGK - Nhaän xeùt chung veà ngheä thuaät cuûa baøi thô? - Hướng HS vào phần ghi nhớ. Gọi HS đọc to và rõ ghi nhớ 4. Cuûng coá:- Caûm nhaän cuûa em sau khi hoïc xong baøi thô. - Giaùo duïc veà tình baïn cho HS. 5. Daën doø: - Hoïc thuoäc loøng baøi thô. - Soạn: Cảm xúc mùa thu. - Ngày sau: thực hành phép tu từ AD, HD.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………..

(76) Ngaøy: Tieát:. THỰC HAØNH PHÉP TU TỪ ẨN DỤ VAØ HOÁN DỤ. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Củng cố và nâng cao kiến thức về 2 phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ. - Có kĩ năng phân biệt, phân tích 2 phép tu từ nói trên. - Bồi dưỡng cảm xúc thẩm mĩ qua bài thực hành ở lớp. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức trao đổi, thảo luận, thực haønh. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ: Trình baøy 3 ñaëc tröng cô baûn cuûa PC NNSH ? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS Yêu cầu cần đạt - Gọi HS nhắc lại lí thuyết trước I. Aån dụ khi laøm baøi taäp. * Bài 1: Đọc và trả lời câu hỏi * Bài 1: Yêu cầu đọc 2 câu ca a. Ñaët quan heä song song vaø so saùnh ngaàm dao và gợi ý cho HS trả lời câu + Thuyeàn – Beán Những vật cần có nhau hoûi SGK. + Con đò – Cây đa bến cũ luoân gaén boù    Di chuyeån Coá ñònh Những người co ùtình   caûm gaén boù nhöng Người con trai Con gái  phaûi xa nhau b. Nội dung khác nhau ở câu 1, 2 - Câu 1: Sự chờ đợi, chung thuy.û - Câu 2: Sự lỗi hẹn, thay đổi. - GV yêu cầu HS chỉ ra những từ * Bài 2: Phân tích phép ẩn dụ - (1) Lửa lựu: hoa lựu đỏ chói như lửa  hoa lựu đỏ rực ngữ có sử dụng phép ẩn dụ và như lung linh trong ánh trăng đêm hè, cảnh sắc được phân tích giá trị biểu đạt. miêu tả có hồn, sống động hơn. - (2) - GV nhaän xeùt, boå sung choát laïi + Thứ văn nghệ ngòn ngọt: không có nội dung sâu sắc noäi dung. đậm đa.ø - HS tìm theâm ví duï khaùc. + Sự phè phởn thoả thuê  Noäi dung thaáp + Cay đắng chất độc của bệnh tật heøn thieáu laønh maïnh. - Tình caûm gaày goø cuûa caù nhaân co ruùm laïi: tình caûm yếu đuối vị kỉ làm con người nhu nhược. - Làm thành người: có giá trị thực sự để vươn tới những điều cao đẹp, hoàn thiện. -(3)Giọt… hứng: cái đẹp được nâng niu trân trọng. -(4).

(77) + Thác: những gian khổ trong cuộc sống. + Thuyền ta: con người phải vượt qua khó khăn gian khoå. - (5)Phuø du: kieáp soáng troâi noåi phuø phieám, ngaén nguûi sớm nở tối tàn. - Gợi ý cho HS về nhà làm bài 3. + Phù sa: cuộc sống ngày càng được nâng cao, đầy triễn vọng tốt đẹp. II. Hoán dụ - HS đọc bài tập . Phân nhóm * Baøi 1 thaûo luaän. Leân baûng laøm baøi . a.- Đầu xanh: người còn trẻ. - HS khaùc boå sung. - Má hồng: người con gái trẻ đẹp( mĩ nhân tố nữ, thân - GV keát luaän. phaän laøm gaùi laàu xanh)  chæ nhaân vaät Thuyù Kieàu. - Aùo nâu: Người nông dân. - Aùo xanh: coâng nhaân. b. Dựa vào liên tưởng tiếp cận. * Baøi 2 a. Hoán dụ - Thôn Đoài: người thôn Đoài. - Thôn Đông: người thôn Đông. - Cau thôn Đoài nhớ trầu không thôn nào  Cách nói lấp lửng của tình yêu đôi lứa  ẩn dụ. b. Khác nhau ở điểm: - Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông: dùng hình ảnh hoán dụ chỉ người ở thôn Đoài nhớ người ở thôn Đông. - Thuyền ơi có nhớ bến chăng: dùng hình ảnh ẩn dụ chỉ những người đang yêu. - Gv gợi ý cho HS về nhà làm. * Baøi 3 - Con chim hoạ mi của lớp: HS nữ hát hay. - Một chân đá bóng siêu hạng: HS nam đá bóng giỏi  HS tự viết đoạn. - Tiêu chí phân biệt ẩn dụ – hoán dụ Aån duï Hoán dụ - Dựa vào liên tưởng - Liên tưởng tiếp cận của tương đồng của 2 đối 2 đối tượng mà không so tượng bằng so sánh saùnh ngaàm. ngaàm. - Có sự chuyển trường - Cùng trong một trường nghóa nghóa 4. Cuûng coá - Tiêu chí phân biệt ẩn dụ, hoán dụ. 5. Daën doø - Tìm thêm ví dụ về 2 phép tu từ trên, tập phân tích giá trị biểu đạt.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………..

(78) KIEÅM TRA 15. ( Laàn 3 ). Hình thức:. Ngaøy: Tieát :. TRAÛ BAØI LAØM VAÊN A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Nhận rõ hơn những ưu điểm, nhược điểm của bản thân về kiến thức và kĩ năng viết bài tự sự. - Biết cách tự đánh giá chất lượng học và thực hành viết văn tự sự để tiếp tục luyện tập kể chuyện hoặc viết bài văn tự sự. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án, bài làm của HS. C. Cách thức tiến hành 1. Oån định lớp. 2.Bài mới Hoạt động của GV, HS Yêu cầu cần đạt -GV viết lại đề bài. Đề 1: Đề số 3 SGK/123. Đề 2: Tâm sự và nỗi niềm của con cá vàng trong bể cá ( chim hoạ mi trong lồng chim) ở 1 gia đình giàu có. - Xaùc ñònh yeâu caàu baøi vieát. 1. Xaùc ñònh yeâu caàu baøi vieát - Thể loại: Văn tự sự có yếu tố hư cấu. - Nội dung: Tâm sự , nỗi niềm của loài vật ( con gà, con cá, hoạ mi). - GV gợi ý , HS tham gia xây 2. Daøn yù dựng dàn ý. a. Đặt nhan đề. b. Daøn yù * Mở bài: Giới thiệu con vật ( tên, hoàn cảnh… ) * Thaân baøi - Kể lại và sắp xếp theo thứ tự những sự việc, chi tiết tieâu bieåu. - Kết hợp với miêu tả, biểu cảm để câu chuyện thêm sinh động. - Sử dụng một số yếu tố hư cấu  sức sáng tạo của bài vaên. * Kết bài: Từ câu chuyện rút ra điều gì cho bản thân. - GV nhaän xeùt treân baøi laøm cuûa 3. Nhaän xeùt chung HS. - Öu ñieåm. - HS nhận xét , sửa lỗi. - Khuyeát ñieåm. - GV đọc HS nhận xét chỗ hay. 4. Sửa lỗi. - GV ñöa ra thang ñieåm. 5. Đọc văn hay. 6. Phaùt baøi, ghi ñieåm. 3. Cuûng coá – daën doø.

(79) - HS về nhà tự sửa những sai sót cụ thể. - Soạn: Cảm xúc mùa thu – ĐP.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ngaøy: Tieát :. CAÛM XUÙC MUØA ( Thu hứng 1 ). ĐỖ PHỦ. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: -Cảm thông với tấm lòng ĐP- nhà thơ đã thể hiện nỗi lo âu cho đất nước, nỗi buồn nhớ quê höông vaø noãi ngaäm nguøi cho thaân phaän mình. - Đặc điểm nghệ thuật của thơ Đường: đối cảnh sinh tình, từ các mối quan hệ trong bài có thể thấy thu caûnh cuõng laø thu taâm. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm, thảo luận, trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Bài cũ: Đọc thuộc lòng bài Lầu HH tiễn MHN đi QL - Mối quan hệ giữa thời gian, không gian, con người có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện khung cảnh và tâm tình người đưa tiễn? - Tự đặt mình vào vị trí người đưa tiễn để cảm nhận tâm tình của thi nhân? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - Hs đọc tiểu dẫn. Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung gì?. - Hướng dẫn HS đọc bài thơ. Giải nghĩa từ khó.. Yêu cầu cần đạt I. Giới thiệu chung 1. Tieåu daãn - Đỗ Phủ ( 712 – 770): Thi thánh - Nội dung thơ: Bức tranh hiện thực, đồng cảm nhân dân, yêu nước, nhân đạo. - Gioïng thô: Traàm uaát, ngeïn ngaøo. 2. Vaên baûn a. Vị trí: Là bài thơ 1 trong chùm thơ 8 bài thu hứng. b. Hoàn cảnh sáng tác: 766 khi ĐP đang cư ngụ ở Quì Chaâu..

(80) - Chủ đề?. - Phaùt vaán caâu hoûi 1. - Cảnh thu nơi đất khách được taùc giaû mieâu taû nhö theá naøo?. -GV giảng cho HS rõ: loạn An Lộc Sơn đã dẹp nhưng đất nước vẫn chưa yên, bao người còn giữ aûi xa. - Phaùt vaán caâu hoûi 2.. - Em hieåu hai caâu 5, 6 nhö theá naøo? GV dieãn giaûng.. - 2 caâu cuoái doàn daäp aâm thanh mùa thu . đó là âm thanh nào? Gợi điều gì? ( Bài thơ kết lại nhưng mở ra nỗi buồn  ngôn tận nhi yù baát taän ). - GV hướng HS vào phần ghi nhớ. HS đọc to và rõ phần ghi nhớ.. c. Chủ đề: Bài thơ miêu tả bức tranh thiên nhiên hùng vĩ mà hiu hắt, sôi động mà nhạt nhoà trong sương khói muøa thu, theå hieän taâm traïng buoàn xoùt xa vaø noãi thöông nhớ quê hương. II. Đọc - hiểu 1. Bốn câu đầu: Cảnh thu nơi đất khách - Rừng phong: Điêu thương( tiêu điều)  đặc trưng mùa thu Trung Quoác. - Vu Sôn, Vu Giaùp: Caûnh ñaëc tröng cuûa Ba Thuïc bò truøm trong hôi thu hiu haét ( khí tieâu saâm). - Sóng dữ dội cuốn cả trời: Cảnh đặc trưng mùa thu sông Trường Giang. - Mây đùn cửa ải: Không gian bị mùa thu dồn nén , ngầm thể hiện nỗi lo âu biên giới và chuẩn bị ý cho caâu keát.  Khoâng gian trong taàm nhìn xa, caûnh nguï ( ngaäm, haøm) tình thu . 2.Bốn câu cuối: Tình thu trên đất khách * Câu 5, 6 ( hay nhất): Đối ngẫu, cảnh thu cũng là tình thu. - Tầm nhìn thay đổi từ không gian xa  cận kề  nội tâm vì chiều dần buông tầm nhìn thu hẹp, vì vận hành tứ thơ lá đi từ cảnh đến tình. + Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ: nở rồi lại nở, lần nào cũng nở ra nước mắt. Lệ của hoa hay người, không phân biệt được  vì là nước mắt. + Cô chu nhất hệ cố viên tâm: Trái tim thương nhớ vườn xưa buộc mãi vào con thuyền cô quạnh – là phương tiện duy nhất đưa người trở lại “ cố viên” ( quê höông).  Cảnh đã nhập vào tâm. * Hai câu cuối: Đột ngột dồn dập âm thanh mùa thu ( tiếng thước đo vải, tiếng dao cắt vải, tiếng chày đập vải để may áo rét cho người thân nơi biên ải)  âm thanh đặc thù của mùa thu TQ xưa  gợi nỗi buồn lo nhung nhớ người thân… ( Lời hết mà ý không hết).  Nỗi lòng nhớ quê hương được ĐP thể hiện một cách sinh động và sâu lắng. III. Ghi nhớ: SGK. 4. Cuûng coá: - Cảm nhận của em về cảnh mùa thu được ĐP miêu tả trong bài. - Nhận xét gì về cách thể hiện tình cảm của nhà thơ đối với quê hương. 5. Daën doø: - Hoïc thuoäc loøng baøi thô..

(81) - Soạn: 3 bài đọc thêm.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ngaøy: Tieát :. LẦU HOAØNG HẠC. ( THOÂI HIEÄU). NỖI OÁN CỦA NGƯỜI PHÒNG KHUÊ( VƯƠNG DUY) KHE CHIM KEÂU ( VÖÔNG XÖÔNG LINH). A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Cảm nhận vẻ đẹp của lầu HH + nỗi lòng của nhà thơ trước cảnh đẹp ấy. - Nỗi sầu li biệt của người chinh phụ có chồng đi chinh chiến  thái độ oán ghét chiến tranh vô nghĩa. - Cảm nhận được sự bình yên của tâm hồn trong khung cảnh thiên nhiên tĩnh lặng. - Nắm bắt được một số đặc trưng thi pháp của thơ Đường. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành : GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp phương pháp đọc sáng tạo, thảo luận, trả lời câu hỏi SGK. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp. 2. Baøi cuõ: - Đọc thuộc lòng bài Cảm xúc mùa thu . phân tích 4 câu đầu? - Phân tích 4 câu cuối và phần ghi nhớ? 3. Bài mới Hoạtđộng của GV, HS - Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung gì?. - HS đọc văn bản. - GV lần lượt phát vấn các câu hoûi 1, 2, 3 trong SGK. + HS trả lời, bổ sung. + GV nhaän xeùt, keát luaän.. Yêu cầu cần đạt HOAØNG HẠC LÂU ( Thôi Hiệu). I. Tieåu daãn - Thoâi Hieäu ( 704- 754): SGK -HHL: là một trong những bài thơ hay nhất thời Đường. II.Đọc – hiểu 1. Dụng ý: chuyện quan hệ giữa xưa – nay, xa- gần, thời gian- không gian, thực – hư, cảnh- tình. 2. Vì: Dường như đối diện với cái đẹp hoàn mĩ của thiên nhiên , nghệ thuật, cuộc đời, tình người… ta bỗng baâng khuaâng nhaän ra hình nhö mình chöa thaät veïn toàn, khiếm khuyết một điều gì đó  buồn, không xứng đáng với điều tốt đẹp hoàn mĩ kia. 3. Bài thơ có 56 chữ thì cả 56 chữ đều là bước chuẩn bị.

(82) cho một chữ “ sầu” đậu xuống kết đọng trong tâm vì: - Cái hồn của bài thơ là sự suy nghĩ chân thành, sâu sắc gợi cảm, buồn về thân phận con người. -Coøn noãi buoàn naøo hôn khi phaûi xa queâ.. - Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung gì? - HS đọc bài thơ. - GV lần lược phát vấn các câu hoûi 1, 2, 3 trong SGK. + HS trả lời, bổ sung. + GV nhaän xeùt, keát luaän.. NỖI OÁN CỦA NGƯỜI PHÒNG KHUÊ Vöông Xöông Linh I.Tieåu daãn: SGK II. Đọc- hiểu 1. Tâm trạng người khuê phụ từ “ bất tri sầu” ( vô tư) Vì thời ấy nam nhi ra trận lập công là chuyện bình thường nên vẫn trang điểm và lên lầu ngắm cảnh.  Tâm trạng “ hối”( hối tiếc, hối hận) .Vì “ hốt”( chợt) nhìn thaáy “ maøu döông lieãu”. 2. Maøu döông lieãu: - Maøu cuûa muøa xuaân, tuoåi treû. - Maøu li bieät.  Nhö vaäy “ maøu döông lieãu” laø “baûn leà” cuûa quaù trình chuyển biến tâm trạng từ vô tư  hối hận  oán cái ấn phong haàu, chieán tranh phi nghóa, nguyeân nhaân cuûa sinh, li, tử, biệt. 3. Bài thơ là tiêu biểu cho tinh thần phản đối chiến tranh phi nghĩa thời Đường vì: - Chôn vùi tuổi trẻ của người chinh phu, chinh phụ, người me.ï - Làm mất đi sự lạc quan yêu đời và niềm tin vào cuộc soáng. KHE CHIM KEÂU Vöông Duy. - Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung gì?. - HS đọc bài thơ. - GV lần lược phát vấn các câu hoûi 1, 2, 3 trong SGK. - HS trả lời, bổ sung. - GV nhaän xeùt, keát luaän.. - GV liên hệ bài Tĩnh dạ tứ ( Lí Bạch) ở lớp 7: LB dùng cái tĩnh của đêm để thể hiện cái động cuûa noãi nieàm “ tö coá höông”.. I. Tieåu daãn - Vöông Duy ( 701- 761) : thi Phaät. - Phaùi thô sôn thuyû. - Phong caùch thô: SGK II. Đọc – hiểu 1. Hoa queá raát nhoû, vaäy maø nghe thaáy tieáng “ hoa queá rụng”  đêm rất tĩnh lặng và tâm hồn con người cũng rất bình yeân . 2. Mối quan hệ giữa động – tĩnh, hình – âm - Hoa queá nhoû vaãn nghe ruïng. - Traêng leân khoâng tieáng maø laïi laøm cho “ chim nuùi giaät mình”. - Sau vài tiếng kêu thưa thớt của “ sơn điểu” đêm càng tónh laëng. Cái tĩnh lặng của đêm cảm nhận qua những âm thanh kheõ khaøng. 3. Vương Duy đã lấy cái động khẽ khàng của đêm để.

(83) thể hiện cái tĩnh lặng trong trẻo của tâm hồn conngười. 4. Cuûng coá, daën doø - Phải nắm được giá trị nội dung và nghệ thuật của từng bài thơ. - Học thuộc lòng các bài thơ – Soạn: Các hình thức kết cấu của VBTM. Ngaøy: Tieát :. CÁC HÌNH THỨC CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Nắm được các hình thức kết cấu của văn bản TM: theo thời gian, không gian, logích của đối tượng và nhận thức của người đọc. - Xây dựng được kết cấu cho văn bản phù hợp với đối tượng thuyết minh. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, thực haønh. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ: khoâng 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS Yêu cầu cần đạt * Vaên thuyeát minh: - Vaên thuyeát minh laø gì? - Là kiểu văn bản nhằm giới thiệu trình bày chính xaùc, khaùch quan veà caáu taïo, tính chaát, quan heä, giaù trị… của một sự vật , hiện tượng, một vấn đề thuộc tự nhiên, xã hội con người. - Coù maáy kieåu thuyeát minh? - Coù 2 kieåu: SGK I. Keát caáu cuûa vaên baûn thuyeát minh - Cho HS đọc bài tập. Đọc 2 văn bản và trả lời câu hỏi - GV phaân nhoùm cho HS thaûo 1. Phaân tích keát caáu cuûa vaên baûn 1: luận, sau đó cử đại diện trình a. Thuyết minh về: Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân. baøy keát quaû, GV nhaän xeùt ruùt yù - Mục đích; Giới thiệu thời gian, địa điểm, diễn biến, chính: ý nghĩa của lễ hội đối với đời sống tinh thần người + Xác định, mục đích, đối tượng dân Bắc Bộ. từng văn bản? b. YÙ chính + Tìm ý chính để tạo thành nội - Thời gian, địa điểm. dung thuyeát minh? - Dieãn bieán: thi naáu côm, chaám thi. - YÙ nghóa. + Caùch saép xeáp caùc yù? c. Các ý được sắp xếp theo: - Trình tự logích: thời gian, địa điểm, diễn biến, ý nghóa. - Trình tự thời gian: thủ tục, diễn biến, chấm thi. 2. Phaân tích keát caáu vaên baûn 2: a. Thuyết minh: về bưởi Phúc Trạch. Qua đó người đọc cảm nhận được hình dáng, màu sắc , hương vị, sự.

(84) - GV hướng HS vào phần ghi nhớ. Gọi HS đọc to và rõ ghi nhớ. - Gợi ý cho HS làm bài tập.. - Veà nhaø laøm.. bổ dưỡng của bưởi Phúc Trạch. b. YÙ chính - Hình dáng bên ngoài của bưởi PT. - Höông vò ñaëc saéc. - Sự hấp dẫn và bổ dưỡng. - Danh tiếng của bưởi. c. Các ý được sắp xếp theo: - Trình tự không gian: từ ngoài vào trong. - Trình tự logích: phương diện khác nhau của quả bưởi, quan hệ nhân quả. 3. Các hình thức kết cấu chủ yếu của văn bản thuyết minh: là sự tổ chức , sắp xếp các thành tố thành một đơn vị thống nhất, hoàn chỉnh. II. Ghi nhớ: SGK III. Luyeän taäp Baøi taäp 1 - Giới thiệu chung, tác giả, thể loại, nội dung. -Thuyeát minh giaù trò noäi dung. - Giaù trò ngheä thuaät. Bài tập 2: HS chọn đối tượng - Thuyết minh về : vị trí , quang cảng, sự tích, sức haáp daãn, giaù trò. - Sắp xếp theo trình tự thời gian, không gian, logích.. 4. Cuûng coá: theo muïc tieâu. 5. Daën doø: - Laøm baøi taäp - Soạn: Làm dàn ý bài văn tuyết minh.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. . Ngaøy: Tieát:. LẬP DÀN Ý CỦA BÀI VĂN BẢN THUYẾT MINH. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Thấy được sự cần thiết của việc lập dàn ý. - Cuûng coá kó naêng laäp daøn yù. - Vận dụng lập dàn ý có đề tài gần gũi với cuộc sống , học tập. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: Kết hợp hình thức thảo luận, thực hành..

(85) D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ: Keát caáu cuûa moät vaên baûn tuyeát minh? 3. Bài mới Hoạt động của GV, HS - Phaùt vaán caâu hoûi 2, 3, 4 trong SGK?. - Muoán laäp daøn yù baøi vaên thuyeát minh trước hết phải làm gì? + Mở bài ?. + Thaân baøi ?. + Keát baøi?. -GV chốt lại phần ghi nhớ. - Chia nhóm cho HS thực hành. - Đại diện nhóm trình bày. - GV nhaän xeùt, cuûng coá.. Yêu cầu cần đạt I. Daøn yù baøi vaên thuyeát minh 1, 2: Laäp daøn yù laø moät kó naêng quan troïng khi taïo laäp văn bản gồm 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài. 3. So sánh bài văn tự sự – thuyết minh - Bài văn tự sự: thuật lại mở đầu câu chuyện, kết thúc. - Thuyết minh: Giới thiệu đối tượng thuyết minh, nhấn mạnh đối tượng, tạo ấn tượng. 4. Caû 4 yù. II.Laäp daøn yù baøi vaên thuyeát minh 1. Xác định đề tài 2. Xây dựng dàn ý: a. Mở bài - Nêu đề tài TM. - Dẫn dắt tạo chú ý cho người đọc về đề tài TM: có thể nêu nhận xét khái quát , nêu một ấn tượng đặc biệt sâu sắc, dẫn một câu nói của danh nhân, một đoạn thơ một câu thơ nói về đối tượng đó. b. Thaân baøi - Tìm yù, choïn y.ù - Sắp xếp ý: trình bày theo trình tự nào cho phù hợp. * Cuï theå: - Nếu đề bài yêu cầu thuyết minh về một danh lam thắng cảnh cần giới thiệu các ý sau: Giới thiệu vị trí địa lí, những cảnh quan đặc sắc của đối tượng, cách hưởng ngoạn đối tượng. - Nếu giới thiệu thuyết minh về phong tục tập quán: thì có thể lần lượt nói rõ lịch sử hình thành, những biểu hiện cũng như thái độ tình cảm của con người đối với những phong tục tập quán đó. - Nếu đối tượng là một danh nhân văn hoá: thì có thể giới thiệu hoàn cảnh xã hội, thân thế và sự nghiệp, đánh giá của xã hội đối với người đó . c. Keát baøi - Nhấn lại đề tài TM. - Lưu lại suy nghĩ cảm xúc nơi người đọc. III. Ghi nhớ: SGK IV. Luyeän taäp Baøi taäp 1 a. Mở bài: Giới thiệu khái quát họ tên, tuổi, quê quán. b. Thaân baøi - Cuộc đời và sự nghiệp văn học..

(86) + Hoàn cảnh xuất thân, truyền thống gia đình, học vấn. + Các chặng đường sáng tác và tác phẩm chính. - Phong caùch ngheä thuaät. c. Keát baøi - Khaúng ñònh vò trí taùc giaû. - Suy nghó, caûm nhaän veà taùc giaû. Bài tập 2: Giới thiệu về một tấm gương học tốt a. Mở bài: Giới thiệu chung là ai ? ở đâu? b. Thaân baøi - Hoàn cảnh gia đình, môi trường học tập. - Quá trình phấn đấu trong học tập. - Keát quaû hoïc taäp… c. Keát baøi - Khaúng ñònh veà taám göông hoïc taäp. - Suy nghĩ về bài học rút ra cho bản thân và mọi người.. 4. Cuûng coá, daën doø: - Laäp daøn yù baøi taäp 3, 4 trong SGK. - Soạn : Đọc thêm thơ Hai – kư của Ba-sô.. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………..  Ngaøy: Tieát :. THÔ HAI -KÖ CUÛA BA - SOÂ A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Hiểu được thơ hai -kư và đặc điểm của no.ù - Hiểu được ý nghĩa và đặc điểm của thơ hai- kư. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế giáo án. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm, trả lời câu hỏi. D. Tieán trình daïy hoïc 1. Oån định lớp 2. Bài cũ: Đọc thuộc lòng và phân tích các bài đọc thêm? 3. Bài mới. Hoạt động của GV, HS - Phần tiểu dẫn giới thiệu nội. Yêu cầu cần đạt I. Tieåu daãn.

(87) dung gì? + Taùc giaû? + Ñaëc ñieåm thô Hai-kö? - Đọc văn bản và giải thích các từ khó. - HS chỉ ra các quí ngữ trong văn baûn? - Phaùt vaán caâu hoûi 1?. - Lieân heä thô NK, BHTQ.. - Lieân heä CPN,NK.. - Phaùt vaán caâu hoûi 3 SGK?. - Phaùt vaán caâu hoûi 4 SGK?. - Phaùt vaán caâu hoûi 5 SGK?. 1. Ma-su-oâ Ba-soâ ( 1644-1694) Laø baäc thaày cuûa thô hai-kö Nhaät Baûn. 2. Ñaëc ñieåm thô hai-kö - Ngắn nhất thế giới: một bài có 17 âm tiết, 3 câu, không quá 10 chữ - Thường ghi lại phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời điểm nhất định (qua các “ quí ngữ ”chỉ mùa) để gợi cảm xúc, suy tư. II. Đọc –hiểu Bài 1: Quê Ba-sô ở Mi-ê, ông lên Ê-đô được “ 10 mùa sương” (mùa thu). Nhưng đi rồi lại nhớ Ê-đô vì thấy Êđô thân thiết như quê hương  thể hiện tình cảm gắn bó thân thiết với nơi mình ở. Bài 2: Ba- sô ở kinh đô Ki-ô-tô thời trẻ. Sau đó lên Ê-đô, 20 năm sau cuối đời ông trở lại. Nghe tiếng chim đỗ quyên hót (mùa hè) mà viết bài này. - Tiếng chim kêu tha thiết chỉ sự thương tiếc thời gian, thể hiện nỗi buồn và sự vô thường. Bài 3: Năm 40 tuổi, Ba-sô làm cuộc du hành đến Kan-sai gần quê nhà. Về đến nhà hay tin mẹ mất.Cầm di vật là mớ tóc bạc đau đớn viết bài thơ này. - Laøn söông thu: laø gioït leä nhö söông hay maùi toùc meï như sương, hay cuộc đời như sương ngắn ngủi, vô thường  bài thơ mờ ảo, đa nghĩa. Bài 4: Trong “ Du kí phơi thân đồng nội”(1685). Basô kể chuyện một lần đi ngang qua cánh rừng bỗng nghe tiếng vượn hú gợi ông nhớ đến tiếng khóc của em bé bị bỏ rơi trong rừng( không phải vì cha mẹ độc ác maø vì maát muøa khoâng nuoâi noãi con ). - Tieáng gioù muøa thu: Nhö than khoùc cho noãi buoàn con người. Nỗi buồn ấy nâng giá trị thơ Ba-sô tới đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo. Bài 5: Được sáng tác khi Ba-sô đi du hành qua một cáng rừng thấy chú khỉ nhỏ lạnh run tưởng tượng chú khỉ thầm ước có một chiếc áo tơi che mưa che lạnh. - Hình ảnh chú khỉ: gợi hình ảnh người nông dân Nhật Baûn, em beù ngheøo co ro vì laïnh.  Lòng yêu thương đối với người nghèo khổ. Bài 6: Bài thơ miêu tả cảnh mùa xuân (hoa đào). Xung quanh hồ Bi-wa trồng nhiều hoa đào. Gió thổi  hoa rụng  làm mặt hồ gợn sóng  triết lí sâu sắc: sự tương giao của các sự vật, hiện tượng trong vũ trụ thể hiện bằng hình tượng giản dị, nhẹ nhàng  cảm thức thaåm mó. Bài 7: Sáng tác trong một lần Ba-sô leo lên núi đá để thăm chính điện chùa Riu-sa-ku-ji. Tiếng ve là thanh, đá là vật. Trong cảnh u tịch ,vắng lặng nghe được tiếng ve rền rĩ như nhiễm vào, thấm vào đá  liên.

(88) tưởng độc đáo, kì lạ, không khoa trương. Bài 8: Viết ở Ô-sa-ka(1694) là bài thơ từ thế. Trước đó ông thấy mình rất yếu như cánh chim sắp bay khuất vào chân trời vô tận. Nhưng cả cuộc đời Ba-sô là lang thang, phieâu boàng, laõng du neân oâng vaãn coøn löu luyeántieáp tuïc ñi baèng hoàn mình.  Ta như thấy hồn Ba-sô lang thang trên khắp cánh đồng hoang vu. 4. Cuûng coá - Nhớ đặc điểm thơ Hai-kư và cách cảm nhận mỗi bài thơ. 5. Daën doø: - Hoïc thuoäc loøng caùc baøi thô - Soạn: Trình bày một vấn đề .. @ Kinh nghieäm sau tieát daïy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ngaøy: Tieát :. . TRAÛ BAØI THI HOÏC.

(89)

(90)

giao an van 10 GDTX HKI

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về