GIAO AN SINH 8 PHAM KIM LIEN 2012 2013

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.33 MB, 260 trang )

(1)Tuaàn 1 Tieát 1 Ngày soạn: 10/08/2012. Lớp dạy : 8/1,2. Bài 1: BAØI MỞ ĐẦU. I. MUÏC TIEÂU. - HS thấy rõ được mục đích, nhiệm vụ, ý nghĩa của môn học. - Xác định được vị trí của con người trong tự nhiên. - Nêu được các phương pháp đặc thù của môn học. - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm, kĩ năng tư duy độc lập và làm việc với SGK. - Có ý thức bảo vệ, giữ gìn vệ sinh cơ thể. II. CHUAÅN BÒ. 1. GV: - Tranh phoùng to caùc hình SGK trong baøi. - Baûng phuï. 2. HS : Xem trước nội dung bài SGK. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra : - Trong chương trình sinh học 7 các em đã học các ngành động vật nào? (8đ) ( Kể đủ các ngành theo sự tiến hoá) - Lớp động vật nào trong ngành động vật có xương sống có vị trí tiến hoá cao nhất? (2đ) (Lớp thú: bộ khỉ tiến hoá nhất) 2. Bài mới * Giới thiệu bài : Lớp 8 các em sẽ nghiên cứu về cơ thể người và vệ sinh. I: Vị trí của con người trong tự nhiên: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Cho HS đọc thông tin mục 1 - Đọc thông tin, trao đổi - Người có những đặc điểm SGK. nhoùm vaø ruùt ra keát luaän. giống thú : có lông mao, đẻ con, có tuyến sữa, nuôi con - Xác định vị trí phân loại của bằng sữa  Vì vậy về vị trí con người trong tự nhiên? phân loại, loài người thuộc - Con người có những đặc điểm nào khác biệt với - Cá nhân nghiên cứu bài lớp thú. taäp. - Sự khác biệt giữa người động vật thuộc lớp thú? - Yêu cầu HS hoàn thành - Trao đổi nhóm và xác định và thú chứng tỏ người là kết luận đúng bằng cách động vật tiến hoá nhất, đặc baøi taäp  SGK. đánh dấu trên bảng phụ. biệt là biết lao động, có Đặc điểm chỉ có ở người, tiếng nói, chữ viết, tư duy không có ở động vật (ô 1, trừu tượng, hoạt động có - Đặc điểm khác biệt giữa muïc ñích  Laøm chuû thieân người và động vật lớp thú 2, 3, 5, 7, 8 – SGK). - Caùc nhoùm khaùc trình baøy, nhieân. coù yù nghóa gì? boå sung  Keát luaän. II: Nhiệm vụ của môn cơ thể người và vệ sinh: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS đọc  SGK mục - Cá nhân nghiên cứu  - Bộ môn sinh học 8 cung cấp những kiến thức về cấu tạo, II để trả lời : trao đổi nhóm. - Học bộ môn cơ thể người và vệ - Một vài đại diện trình sinh lí, chức năng của các cơ sinh giúp chúng ta hiểu biết bày, bổ sung để rút ra quan trong cơ thể. mối quan hệ.

(2) keát luaän. giữa cơ thể và môi trường, những gì? - Yêu cầu HS quan sát hình - Quan sát tranh + thực tế  những hiểu biết về phòng 1.1 1.3, liên hệ thực tế để trao đổi nhóm để chỉ ra chống bệnh tật và rèn luyện mối liên quan giữa bộ thân thể  Bảo vệ cơ thể. trả lời: - Kiến thức cơ thể người và vệ - Hãy cho biết kiến thức về môn với khoa học khác. -Trả lời. sinh có liên quan đến khoa học cơ thể người và vệ sinh có khaùc: y hoïc, taâm lí hoïc, hoäi quan hệ mật thiết với hoạ, thể thao... những ngành nghề nào trong xaõ hoäi? III: Phương pháp học tập bộ môn cơ thể người và vệ sinh: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS nghiên cứu  - Cá nhân tự nghiên cứu , - Quan sát mô hình, tranh ảnh, tiêu bản, mẫu vật thật ... để mục III SGK, liên hệ các trao đổi nhóm. hieåu roõ veà caáu taïo, hình phương pháp đã học môn thaùi. Sinh học ở lớp dưới để trả lời: - Đại diện nhóm trình bày, - Thí nghiệm để tìm ra chức naêng sinh lí caùc cô quan, heä - Nêu các phương pháp cơ bản bổ sung để rút ra kết luận. - HS lấy VD cho từng phương cơ quan. để học tập bộ môn? - Vận dụng kiến thức để - Cho HS laáy VD cuï theå minh phaùp. giải thích hiện tượng thực tế, - 1 HS đọc kết luận SGK. hoạ cho từng phương pháp. coù bieän phaùp veä sinh, reøn - Cho 1 HS đọc kết luận SGK. luyeän thaân theå. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : ? Trình bày những đặc điểm giống và khác nhau giữa con người và động vật thuộc lớp thú? Điều này coù yù nghóa gì? ? Lợi ích của việc học bộ môn “ Cơ thể người và sinh vật”. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu 1, 2 SGK. - Kẻ bảng 2 vào vở. - Ôn lại hệ cơ quan ở động vật thuộc lớp thú. -Xem trước bài 2 “Cấu tạo cơ thể người” 5. BOÅ SUNG : …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …….. ……………..…………………………………… Tuaàn 1. Ngày soạn: 11/08/ 2012. Tieát 2. Lớp dạy : 8/1,2. CHƯƠNG I : KHÁI QUÁT VỀ CƠ THỂ NGƯỜI Bài 2: CẤU TẠO CƠ THỂ NGƯỜI. I. MUÏC TIEÂU. - HS kể được tên và xác định được vị trí của các cơ quan, hệ cơ quan trong cơ thể. - Nắm được chức năng của từng hệ cơ quan. - Giải thích được vai trò của hệ thần kinh và hệ nội tiết trong sự điều hoà hoạt động các cơ quan. - Rèn kĩ năng quan sát, nhận biết kiến thức. - Rèn tư duy tổng hợp logic, kĩ năng hoạt động nhóm. - Giáo dục ý thức giữ gìn bảo vệ cơ thể tránh tác động mạnh vào một số cơ quan quan trọng..

(3) II. CHUAÅN BÒ. 1.GV: - Tranh phóng to hình 2.1; 2.2 SGK hoặc mô hình tháo lắp các cơ quan của cơ thể người. - Baûng phuï keû saün baûng 2 vaø H 2.3 (SGK). 2. HS : Kẻ bảng 2 vào vở bài tập. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra : - Trình bày đặc điểm giống và khác nhau giữa người và thú? Từ đó xác định vị trí của con người trong tự nhiên? (6 đ) - Cho biết lợi ích của việc học môn “Cơ thể người và vệ sinh”?(4 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : I. Caáu taïo cô theå: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yeâu caàu HS quan saùt H 2.1 vaø 2.2, - Caù nhaân quan saùt tranh, tìm hieåu 1. Caùc phaàn cô kết hợp tự tìm hiểu bản thân để bản thân, trao đổi nhóm. Đại thể: trả lời: dieän nhoùm trình baøy yù kieán. - Cô theå chia laøm 3 phaàn: - Cơ thể người gồm mấy phần? Kể tên đầu, thân và các phần đó? tay chaân. - Cơ thể chúng ta được bao bọc bởi - Da bao boïc cơ quan nào? Chức năng của cơ bên ngoài để quan naøy laø gì? baûo veä cô theå. -Dưới da là cơ quan nào? - Khoang ngực ngăn cách với khoang - HS có thể lên chỉ trực tiếp - Dưới da là trên tranh hoặc mô hình tháo lắp lớp mỡ  cơ và bụng nhờ cơ quan nào? xöông (heä vaän - Những cơ quan nào nằm trong các cơ quan cơ thể. - 1 HS trả lời . Rút ra kết luận. động). khoang ngực, khoang bụng? - Khoang ngực (GV treo tranh hoặc mô hình cơ thể người để HS khai thác vị trí các cơ - Nhớ lại kiến thức cũ, kể đủ 7 ngăn cách với heä cô quan. khoang buïng quan) nhờ cơ hoành. - Cho 1 HS đọc to  SGK và trả lời:-? Thế nào là một hệ cơ quan? - Trao đổi nhóm, hoàn thành 2. Các hệ cơ - Kể tên các hệ cơ quan ở động bảng. Đại diện nhóm điền kết quan: quaû vaøo baûng phuï, nhoùm khaùc - Heä cô quan vật thuộc lớp thú? goàm caùc cô - Yêu cầu HS trao đổi nhóm để bổ sung  Kết luận: hoàn thành bảng 2 (SGK) vào - 1 HS chỉ tên các cơ quan trong quan cùng phối từng hệ trên mô hình. Các hợp hoạt động phieáu hoïc taäp. thực hiện một nhoùm khaùc nhaän xeùt. chức naêng -GV goïi hoïc sinh chi treân tranh caùc cô -Chuù yù. - Da, caùc giaùc quan, heä sinh duïc nhaát ñònh cuûa quan trong từng hệ. vaø heä noäi tieát. cô theå. - GV thông báo đáp án đúng. - Ngoài các hệ cơ quan trên, trong - Giống nhau về sự sắp xếp, cấu Bảng 2 cơ thể còn có các hệ cơ quan nào trúc và chức năng của các hệ cô quan. khaùc? - So sánh các hệ cơ quan ở người vaø thuù, em coù nhaän xeùt gì? Bảng 2: Thành phần, chức năng của các hệ cơ quan.

(4) Heä cô quan Các cơ quan trong từng hệ cơ quan - Heä vaän - Cô vaø xöông. Chức năng của hệ cơ quan - Vận động cơ thể. động - Hệ tiêu hoá - Miệng, ống tiêu hoá và tuyến tiêu - Tiếp nhận và biến đổi thức ăn thành chất hoá. -. Heä. dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể.. tuaàn - Tim vaø heä maïch. - Vận chuyển chất dinh dưỡng, oxi tới tế. hoàn. bào và vận chuyển chất thải, cacbonic từ tế bào đến cơ quan bài tiết.. - Heä hoâ haáp. - Mũi, khí quản, phế quản và 2 lá phổi. - Thực hiện trao đổi khí oxi, khí cacbonic. giữa cơ thể và môi trường. - Hệ bài tiết - Thận, ống dẫn nước tiểu và bóng đái. - Bài tiết nước tiểu. - Hệ thần - Não, tuỷ sống, dây thần kinh và hạch - Tiếp nhận và trả lời kích từ môi trường, kinh. thaàn kinh.. điều hoà hoạt động của các cơ quan.. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : HS trả lời câu hỏi: - Cơ thể có mấy hệ cơ quan? Chỉ rõ thành phần và chức năng của các hệ cơ quan? Hoàn thành bài tập sau bằng cách khoanh vào câu em cho là đúng: 1. Các cơ quan trong cơ thể hoạt động có đặc điểm là: a. Trái ngược nhau. b. Thoáng nhaát nhau. c. Laán aùt nhau. d. 2 ý a và b đúng.. 2. Những hệ cơ quan nào dưới đây cùng có chức năng chỉ đạo hoạt động hệ cơ quan khác. a. Heä thaàn kinh vaø heä noäi tieát b. Hệ vận động, tuần hoàn, tiêu hoá và hô hấp. c. Heä baøi tieát, sinh duïc vaø noäi tieát. d. Heä baøi tieát, sinh duïc vaø heä thaàn kinh. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu 1, 2 SGK. - Ôn lại cấu tạo tế bào thực vật. -Xem trước bài 3 “tế bào”. 5. BOÅ SUNG: Tuaàn 2. Ngày soạn: 11/ 08/ 2012. Tieát 3. Lớp dạy : 8/1,2. Baøi 3: TEÁ BAØO. I. MUÏC TIEÂU: - HS trình bày được các thành phần cấu trúc cơ bản của tế bào. - Phân biệt được chức năng từng cấu trúc của tế bào. - Chứng minh được tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể. - Rèn kĩ năng quan sát tranh, mô hình để tìm kiến thức. - Rèn tư duy suy luận logic, kĩ năng hoạt động nhóm. - Giáo dục ý thức học tập, lòng yêu thích bộ môn. II. CHUAÅN BÒ : 1.GV : - Tranh phoùng to hình 3.1; 4.1; 4.4 SGK . Baûng phuï keû saün baûng 3.1; 3.2 2. HS : Kẻ bảng 3.1; 3.2 vào vở bài tập..

(5) III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY: 1. Kieåm tra : -Traéc nghieäm : ( 4ñ) - Kể tên các hệ cơ quan và chức năng của mỗi hệ cơ quan trong cơ thể?(6đ : mỗi hệ cơ quan 1đ) - Tại sao nói cơ thể là một khối thống nhất? Sự thống nhất của cơ thể do đâu? cho 1 VD chứng minh? 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Cơ thể dù đơn giản hay phức tạp đều được cấu tạo từ tế bào. - GV treo H 4.1 đến 4.4 phóng to, giới thiệu các loại tế bào cơ thể. ? Nhận xét về hình dạng, kích thước, chức năng của các loại tế bào? - GV: Tế bào khác nhau ở các bộ phận nhưng đều có đặc điểm giống nhau. I: Caáu taïo teá baøo: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yeâu caàu HS quan saùt H 3.1 - Quan saùt kó H 3.1 vaø ghi nhô Caáu taïo teá baøo goàm 3 phaàn: và cho biết cấu tạo một tế kiến thức. + Maøng sinh chaát baøo ñieån hình. + Teá baøo chaát goàm - Treo tranh H 3.1 phóng to để - 1 HS gắn chú thích. Các HS nhiều bào quan HS gaén chuù thích. khaùc nhaän xeùt, boå sung. + Nhaân -Choát laïi. -Ghi baøi. II.Chức năng của các bộ phận trong tế bào: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS đọc và nghiên cứu bảng 3.1 - Cá nhân nghiên cứu bảng Bảng 3.1 SGK để ghi nhớ chức năng các bào quan trong 3.1 và ghi nhớ kiến thức. Tr 11. teá baøo. - Dựa vào bảng 3 để trả ? Maøng sinh chaát coù vai troø gì? Taïi sao? lời. ? Lưới nội chất có vai trò gì trong hoạt động sống của tế bào? ? Năng lượng cần cho các hoạt động lấy từ đâu? ? Taïi sao noùi nhaân laø trung taâm cuûa teá baøo? -Ghi baøi ? Haõy giaûi thích moái quan heä thoáng nhaát về chức năng giữa màng, chất tế bào và nhaân? -GV choát laïi. III.Thành phần hoá học của tế bào: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS đọc  mục III -HS dựa vào  SGK để trả - Tế bào là một hỗn hợp phức tạp gồm nhiều chất SGK và trả lời câu hỏi: lời. hữu cơ và vô cơ ? Cho biết thành phần hoá a. Chất hữu cơ: hoïc chính cuûa teá baøo? - Trao đổi nhóm để trả lời. + Proâteâin ? Các nguyên tố hoá học + Gluxit cấu tạo nên tế bào có ở + Các nguyên tố hoá học + Lipit ñaâu? đó đều có trong tự nhiên. + Axit nucleâic: ADN ? Taïi sao trong khaåu phaàn + Ăn đủ chất để xây dựng ( Axit ñeâoxi riboâ nucleâic ), ăn mỗi người cần có đủ teá baøo giuùp cô theå phaùt.

(6) proâteâin, gluxit, lipit, vitamin, muối khoáng và nước?. trieån toát.. ARN ( Axit riboâ nucleâic ). b. Chất vô cơ: Muối khoáng chứa Ca, Na, K, Fe ... và nước.. IV. Hoạt động sống của tế bào: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nghiên cứu - Nghiên cứu kĩ H 3.2, trao kĩ sơ đồ H 3.2 SGK để trả đổi nhóm, thống nhất lời câu hỏi: câu trả lời. ? Hằng ngày cơ thể và môi + Cơ thể lấy từ môi trường có mối quan hệ với trường ngoài oxi, chất hữu cơ, nước, muối nhau nhö theá naøo? khoáng cung cấp cho tế bào trao đổi chất tạo ? Kể tên các hoạt động năng lượng cho cơ thể hoạt động và thải soáng dieãn ra trong teá baøo. ? Hoạt động sống của tế cacbonic, chất bài tiết. bào có liên quan gì đến + Trao đổi chất, lớn lên, hoạt động sống của cơ phân chia… - HS trả lời theå? -? Qua H 3.2 hãy cho biết - HS trả lời chức năng của tế bào là -Ghi baøi. gì? -Choát laïi. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. ND ghi baûng - Hoạt động của tế bào gồm: trao đổi chất, lớn lên, phân chia, cảm ứng. - Hoạt động sống của tế bào liên quan đến hoạt động sống cuûa cô theå + Trao đổi chất của tế bào là cơ sở trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường. + Sự phân chia tế bào là cơ sở cho sự sinh trưởng và sinh sản cuûa cô theå. + Sự cảm ứng của tế bào là cơ sở cho sự phản ứng của cơ thể với môi trường bên ngoài. => Tế bào là đơn vị chức năng cuûa cô theå.. -Cho HS laøm baøi taäp 1 (Tr 13 – SGK) -Hoàn thành bài tập sau bằng cách khoanh vào câu em cho là đúng: Nói tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể vì: a. Các cơ quan trong cơ thể đều được cấu tạo bởi tế bào. b. Các hoạt động sống của tế bào là cơ sở cho các hoạt động của cơ thể. c. Khi toàn bộ các tế bào chết thì cơ thể sẽ chết. d. a và b đúng. (đáp án d đúng) 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi 2 (Tr13- SGK) - Đọc mục “Em có biết”. - Vẽ sơ đồ cấu tạo tế bào vào vở, học thuộc tên và chức năng. -Xem trước bài 4 “mô”. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…… Tuaàn 2. Ngày soạn: 12/ 08/ 2012. Tieát 4 Baøi 4: MOÂ I. MUÏC TIEÂU:. Lớp dạy : 8/1,2..

(7) - HS trình bày được khái niệm mô. - Phân biệt được các loại mô chính, cấu tạo và chức năng các loại mô. - Reøn luyeän kó naêng quan saùt tranh. - Rèn luyện khả năng khái quát hoá, kĩ năng hoạt động nhóm. II. CHUAÅN BÒ : 1. GV:- Tranh phoùng to hình 4.1  4.4 SGK. 2. HS: - Phiếu học tập HS kẻ sẵn trong vở. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra : - Traéc nghieäm: ( 4ñ) ( baûng phuï) - Nêu cấu tạo và chức năng các bộ phận của tế bào? ( 6đ mỗi bộ phận 1đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: Trong cơ thể ta có rất nhiều tế bào, tuy nhiên xét về chức năng, người ta có thể xếp loại thành những nhóm tế bào có nhiệm vụ giống nhau, các nhóm đó gọi chung là mô. Vậy mô là gì? Trong cơ thể ta có những loại mô nào? I. Khaùi nieäm moâ: Hoạt động của GV - Yêu cầu HS đọc  mục I SGK và trả lời câu hỏi: ? Hãy kể tên những tế bào có hình daïng khaùc nhau maø em bieát? ? Giải thích vì sao tờ bào có hình dạng khaùc nhau? - GV phân tích: chính do chức năng khác nhau mà tế bào phân hoá có hình dạng, kích thước khác nhau. Sự phân hoá diễn ra ngay ở giai đoạn phoâi. - Vaäy moâ laø gì?. Hoạt động của HS - HS đọc thông tin SGK và trả lời ?. Dựa vào mục “Em có biết” ở bài trước để trả lời. -HS trả lời. - Vì chức năng khác nhau.. - HS ruùt ra keát luaän. ND ghi baûng Moâ laø moät tập hợp các teá baøo chuyên hoá coù caáu taïo gioáng nhau, đảm nhieäm chức naêng nhaát ñònh, một số loại moâ coøn coù caùc yeáu toá khoâng coù caàu truùc teá baøo.. II.Các loại mô: Hoạt động của GV - Phaùt phieáu hoïc taäp cho caùc nhoùm.. Hoạt động của HS - Kẻ sẵn phiếu học tập vào vở.. ND ghi baûng Baûng : Caáu. - Yêu cầu HS đọc  mục II.1 SGK.. -HS đọc thông tin SGK.. tạo và chức. - Quan sát H 4.1 và nhận xét về sự sắp xếp - Nghiên cứu kĩ hình vẽ kết hợp với  năng các loại các tế bào ở mô biểu bì, vị trí, cấu tạo, chức SGK, trao đổi nhóm để hoàn thành mô năng. Hoàn thành phiếu học tập.. vaøo phieáu hoïc taäp cuûa nhoùm.. - GV treo tranh H 4.1 cho HS nhaän xeùt keát. - Đại diện nhóm báo cáo kết quả.. quaû. - Yêu cầu HS đọc  mục II.2 SGK kết hợp -HS đọc thông tin và quan sát H 4.2.. quan sát H 4.2, hoạt động nhóm để hoàn - HS trao đổi nhóm, hoàn thành.

(8) thaønh phieáu hoïc taäp.. phieáu hoïc taäp.. - GV treo H 4.2 cho HS nhaän xeùt.. - Đại diện nhóm báo cáo kết quả, nhaän xeùt caùc nhoùm khaùc.. -GV ñaët caâu hoûi:. - HS quan sát kĩ H 4.2 để trả lời.. ? Máu thuộc loại mô gì? Vì sao máu được xếp vào loại mô đó? ? Moâ suïn, moâ xöông coù ñaëc ñieåm gì? Noù naèm ở phần nào? - GV nhận xét, đưa kết quả đúng.. -Chuù yù theo doõi. - Yêu cầu HS đọc kĩ  mục II.3 SGK kết hợp - Cá nhân nghiên cứu  kết hợp quan quan sát H 4.3 và trả lời câu hỏi:. sát H 4.3, trao đổi nhóm để trả lời.. ? Hình daïng teá baøo cô vaân vaø cô tim gioáng vaø. -Trả lời.. khác nhau ở điểm nào? ? Teá baøo cô trôn coù hình daïng vaø caáu taïo nhö theá naøo? - Yêu cầu các nhóm hoàn thành tiếp vào - Hoàn thành phiếu học tập của phieáu hoïc taäp. nhóm. đại diện nhóm báo cáo kết - GV nhận xét kết quả, đưa đáp án. quaû. -Chuù yù theo doõi. - Yêu cầu HS đọc kĩ  mục II.4 kết hợp quan - Cá nhân đọc kĩ  kết hợp quan sát sát H 4.4 để hoàn thành tiếp nội dung phiếu H 4.4; trao đổi nhóm hoàn thành hoïc taäp.. phieáu hoïc taäp theo nhoùm.. -Goïi HS baùo caùo keát quaû.. - Baùo caùo keát quaû.. - GV nhận xét, đưa kết quả đúng. -Ghi baøi. Cấu tạo, chức năng các loại mô Tên các loại moâ 1. Moâ bieåu bì. Vò trí. Chức năng. - Phủ ngoài da, lót. Caáu taïo Chuû yeáu laø teá baøo, caùc teá baøo. - Biểu bì bao trong các cơ quan - Bảo vệ. che chở, hấp thụ. roãng. phuû. xeáp xít nhau, khoâng coù phi baøo.. - Bieåu bì tuyeán - Naèm trong caùc - Tieát caùc chaát. tuyeán cuûa cô theå. 2. Mô liên kết Có ở khắp nơi như: - Mô sợi. - Daây chaèng. -Nâng đỡ, liên kết các cơ. - Moâ suïn. - Đầu xương. - Moâ xöông. - Boä xöông. - Mô mỡ. - Mỡ. - Moâ maùu vaø. - Hệ tuần hoàn máu dưỡng.. baïch huyeát. 3. Moâ cô. vaø baïch huyeát.. quan hoặc là đệm cơ học.. Chuû yeáu laø chaát phi baøo, caùc teá baøo naèm raûi raùc.. - Cung caáp chaát dinh. Co dãn tạo nên sự vận. Chuû yeáu laø teá baøo, phi baøo ít.. động của các cơ quan và Các tế bào cơ dài, xếp thành - Gaén vaøo xöông. cô theå. - Hoạt động theo ý muốn.. bó, lớp - Teá baøo coù nhieàu nhaân, coù.

(9) - Moâ cô vaân - Cấu tạo nên thành - Hoạt động không theo ý - Moâ cô tim. tim.. muoán. - Hoạt động không theo ý. nhieàu nhaân, coù vaân ngang. - Tế bào có hình thoi, đầu. - Thaønh noäi quan. muoán.. nhoïn, coù 1 nhaân.. - Tieáp nhaän kích thích vaø. - Goàm caùc teá baøo thaàn kinh. sống, có các dây sử lí thông tin, điều hoà và. (nôron ) vaø caùc teá baøo thaàn. - Moâ cô trôn 4. Mô thần - Nằm ở não, tuỷ kinh. vaân ngang. - Teá baøo phaân nhaùnh, coù. thần kinh chạy đến phối hợp hoạt động các cơ kinh đệm. caùc heä cô quan.. quan đảm bảo sự thích - Nơron có thân nối với các ứng của cơ thể với môi. sợi nhánh và sợi trục có bao. trường.. mieâlin, coù eo Raêngvieâ taän cuøng coù cuùc xinap.. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - 1 HS đọc ghi nhớ SGK. Hoàn thành bài tập sau bằng cách khoanh vào câu đúng nhất: 1. Chức năng của mô biểu bì là: a. Bảo vệ và nâng đỡ cơ thể. b. Bảo vệ, che chở và tiết các chất. c. Co dãn và che chở cho cơ thể. 2. Moâ lieân keát coù caáu taïo: a. Chuû yeáu laø teá baøo coù hình daïng khaùc nhau. b. Caùc teá baøo daøi, taäp trung thaønh boù. c. Gồm tế bào và phi bào (sợi đàn hồi, chất nền) 3. Mô thần kinh có chức năng: a. Liên kết các cơ quan trong cơ thể với nhau. b. Caùc teá baøo daøi, taäp trung thaønh boù. c. Goàm teá baøo vaø phi baøo. d. Điều hoà hoạt động các cơ quan. e. Giúp các cơ quan hoạt động dễ dàng. (đáp án b,c,d đúng) 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK. -Xem trước bài 5:”Thực hành quan sát tế bào và mô’. -Moãi toå chuaån bò 1 con eách. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 3. Ngày soạn: 20/ 08/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 5 Bài 5: THỰC HAØNH QUAN SAÙT TEÁ BAØO VAØ MOÂ.

(10) I. MUÏC TIEÂU: - Chuẩn bị được tiêu bản tạm thời mô cơ vân. - Quan sát và vẽ các tế bào trong tiêu bản đã làm sẵn: tế bào niêm mạc miệng (mô biểu bì), mô sụn, moâ xöông, moâ cô vaân, moâ cô trôn. Phaân bieät caùc boä phaän chính cuûa teá baøo goàm maøng sinh chaát, teá baøo chaát vaø nhaân. - Phân biệt được điểm khác nhau của mô biểu bì, mô cơ, mô liên kết. - Rèn kĩ năng : Hợp tác, chia sẻ thông tin, quản lý thời gian. - Giáo dục ý thức nghiêm túc, bảo vệ máy, vệ sinh phòng học sau khi làm. II. CHUAÅN BÒ: 1. GV: + Kính hiển vi, lam kính (2), lamen, bộ đồ mổ, khân lau, giấy thấm, kim mũi mác. + 1 ếch đồng sống hoặc bắp thịt ở chân giò lợn. + Dung dòch sinh lí 0,65% NaCl, oáng huùt, dung dòch axit axetic 1%. + Boä tieâu baûn: moâ bieåu bì, moâ suïn, moâ xöông, moâ cô trôn. 2. HS: Moãi toå 1 con eách. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY: 1. Kieåm tra : - So sánh mô biểu bì, mô liên kết về vị trí và sự sắp xếp các tế bào trong 2 loại mô đó. - Cơ vân, cơ trơn và cơ tim có gì khác nhau về cấu tạo, sự phân bố trong cơ thể và khả năng co dãn. 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: Từ câu hỏi kiểm tra, GV nêu: để kiểm chứng điều đã học, chúng ta tiến hành nghiên cứu đặc điểm các loại tế bào và mô. *: Nêu yêu cầu của bài thực hành: - GV gọi 1 HS đọc phần I: Mục tiêu của bài thực hành. - GV nhấn mạnh yêu cầu quan sát và so sánh các loại mô. I.Hướng dẫn thực hành: Hoạt động của GV - GV treo baûng phuï vieát saün nội dung các bước làm tiêu baûn. - Neáu coù ñieàu kieän GV hướng dẫn trước cho nhóm HS yeâu thích moân hoïc caùc thao tác thực hiện. - Phaân coâng caùc nhoùm thí nghieäm. - GV hướng dẫn cách đặt tế baøo moâ cô vaân leân lam kính vaø ñaët lamen leân lam kính. - Nhoû 1 gioït axit axetic 1% vaøo caïnh lamen, duøng giaáy thấm hút bớt dd sinh lí để. Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Thực hành ) a. Caùch laøm tieâu baûn moâ cô - Đọc cách tiến hành thí vân: nghiệm : làm tiêu bản SGK. - Rạch da đùi ếch lấy 1 bắp cô. - Duøng kim nhoïn raïch doïc baép cô ( thaám saïch maùu). - Caùc nhoùm tieán haønh laøm - Duøng ngoùn troû vaø ngoùn tiêu bản như hướng dẫn, cái ấn lên 2 bên mép rạch. yeâu caàu: - Laáy kim muõi maùc gaït nheï + Lấy sợi thật mảnh. và tách 1 sợi mảnh. + Không bị đứt. - Đặt sợi mảnh mới tách + Raïch baép cô phaûi thaúng. leân lam kính, nhoû dd sinh lí + Đậy lamen không có bọt NaCl 0,65%. khí. - Đậy lamen, nhỏ dd axit axetic - Caùc nhoùm nhoû axit axetic 1%..

(11) axit thấm dưới lamen. 1%, hoàn thành tiêu bản đặt ( GV kiểm tra các nhóm, trên bàn để GV kiểm tra. giúp đỡ nhóm yếu). - Yeâu caàu caùc nhoùm ñieàu chænh kính hieån vi. - Caùc nhoùm ñieàu chænh kính, lấy ánh sáng để nhìn rõ maãu. - GV kieåm tra keát quaû quan - Đại diện các nhóm quan sát của HS, tránh nhầm lẫn sát đến khi nhìn rõ tế bào. hay moâ taû theo SGK. - Caû nhoùm quan saùt, nhaän xét: Thấy được: màng, nhaân, vaân ngang, teá baøo daøi. II: Quan sát tiêu bản các loại mô khác: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV phát tiêu bản cho các ( hoàn tất một nhiệm vụ ) nhoùm, yeâu caàu HS quan saùt - Caùc nhoùm ñaët tieâu baûn, các mô và vẽ hình vào vở. điều chỉnh kính để quan sát - GV treo tranh các loại mô roõ. để HS đối chiếu. Các thành viên lần lượt quan sát, vẽ hình và đối chiếu với hình vẽ SGK và hình treân baûng. - Các nhóm đổi tiêu bản cho nhau để lần lượt quan sát 4 loại mô. Vẽ hình vào vở. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. Chú ý: ếch huỷ tuỷ để khoûi nhaûy. b. Quan saùt teá baøo: - Thấy được các thành phần chính: maøng, teá baøo chaát, nhaân, vaân ngang.. ND ghi baûng - Moâ bieåu bì: teá baøo xeáp xít nhau. - Mô sụn: chỉ có 2 đến 3 tế baøo taïo thaønh nhoùm. - Moâ xöông: teá baøo nhieàu. - Moâ cô: teá baøo nhieàu, daøi.. -GV nhận xét tinh thần học tập của HS cả lớp trong tiết thực hành. - GV nhắc nhở HS thu dọn, vệ sinh ngăn nắp, trật tự. Trả lời câu hỏi: ? Laøm tieâu baûn cô vaân, em gaëp khoù khaên gì? ? Em đã quan sát được những loại mô nào? Nêu sự khác nhau về đặc điểm cấu tạo 3 loại mô: moâ bieåu bì, moâ lieân keát, moâ cô. 4. Hướng dẫn về nhà: - Mỗi HS viết 1 bản thu hoạch theo mẫu SGK. - Ôn lại kiến thức về mô thần kinh. -Xem trước bài 6:”Phản xạ”. 5. BOÅ SUNG : …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 3. Ngày soạn: 21/ 08/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 6 Baøi 6: PHAÛN XAÏ I. MUÏC TIEÂU: - Trình bày được cấu tạo và chức năng cơ bản của nơron. - Chỉ rõ 5 thành phần của 1 cung phản xạ và đường dẫn truyền xung thần kinh trong cung phản xạ. II. CHUAÅN BÒ:.

(12) 1. GV:- Tranh phoùng to hình 6.1 – Nôron; H6.2 – Cung phaûn xaï SGK. 2. HS: - phieáu hoïc taäp. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY: 1. Kieåm tra : Thu báo cáo của HS ở giờ trước. 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : - Vì sao khi sờ tay vào vật nóng, tay rụt lại? -Nhìn thấy quả me, quả khế có hiện tượng tiết nước bọt? - Đèn chiếu vào mắt, mắt nhắm lại? - Hiện tượng trên là gì? Những thành phần nào tham gia vào? Cơ chế diễn ra như thế nào? Bài Phản xạ sẽ giúp chúng ta trả lời các câu hỏi này. I. Cấu tạo và chức năng của nơron: Hoạt động của GV - Yêu cầu HS nghiên cứu  mục I SGK kết hợp quan sát H 6.1 và trả lời câu hỏi: ? Neâu thaønh phaàn caáu taïo cuûa moâ thaàn kinh ? Gaén chuù thích vaøo tranh caâm caáu taïo. Hoạt động của HS ND ghi baûng -HS đọc thông tin a. Cấu tạo nơron gồm: SGKvà quan sát H6.1. - Thân: chứa nhân, xung -Trả lời. quanh có tua ngắn (sợi - HS ghi nhớ chú thích. nhánh). - 1 HS lên bảng gắn - Tua dài (sợi trục): có bao chuù thích. mieâlin, taän cuøng phaân nôron vaø moâ taû caáu taïo 1 nôron ñieån - HS nhaän xeùt, neâu nhaùnh coù cuùc xinaùp. caáu taïo nôron. b. Chức năng: hình? - GV treo tranh cho HS nhận xét, rút - Nghiên cứu tiếp - Cảm ứng : là khả năng SGK để trả lời các tiếp nhận các kích thích và ra keát luaän. caâu hoûi. phản ứng lại cá kích thích ?Nơron có chức năng gì? bằng hình thức phát sinh - Cho HS neâu khaùi nieäm tính caûm xung thaàn kinh ứng, tính dẫn truyền. - Daãn truyeàn xung thaàn kinh - GV chæ treân tranh chieàu lan truyeàn -Chuù yù theo doõi. : laø khaû naêng lan truyeàn xung thaàn kinh treân hình 6.1 vaø 6.2 xung thaàn kinh theo moät (cung phaûn xaï) - Nghiên cứu  SGK chiều nhất định từ nơi Löu yù: xung thaàn kinh lan truyeàn theo kết hợp quan sát H phát sinh hoặc nơi tiếp 1 chieàu. 6.2; trao đổi nhóm, nhận về thân nơron và - Dựa vào chức năng dẫn truyền, hoàn thành kết quả truyền đi theo sợi trục. người ta chia nơron thành 3 loại: c. Các loại nơron: ( Phiếu vaøo phieáu hoïc taäp. - GV phaùt phieáu hoïc taäp, yeâu caàu hoïc taäp ) HS nghiên cứu tiếp  SGK kết hợp - Nơron hướng tâm (nơron -HS ñieàn keát quaû. quan sát H 6.2 để tìm ra sự khác nhau caûm giaùc). giữa 3 loại nơron. - Nôron trung gian (nôron lieân -Caùc nhoùm khaùc - GV treo baûng keû phieáu hoïc taäp. nhận xét: vị trí, chức lạc). - GV đưa ra đáp án đúng, hướng - Nôron li taâm (nôron vaän năng các loại nơron dẫn HS trên sơ đồ H 6.2. động). ? Em có nhận xét gì về hướng dẫn truyền xung thần kinh ở nơron hướng tâm và li tâm (Ngược chiều). Kết quả phiếu học tập: Các loại nơron Các loại nơron. Vò trí. Chức năng.

(13) Nơron hướng tâm. - Thân nằm bên ngoài trung ương - Truyền xung thần kinh từ cơ quan. (nôron caûm giaùc) Nôron trung gian. thaàn kinh - Naèm trong trung öông thaàn kinh.. đến trung ương thần kinh (thụ cảm). - Liên hệ giữa các nơron.. (nôron lieân laïc) Nôron li taâm (nơron vận động). - Thân nằm trong trung ương thần - Truyền xung thần kinh từ trung kinh, sợi trục hướng ra cơ quan phản ương tới cơ quan phản ứng. ứng.. II.Cung phaûn xaï: Hoạt động của GV - Cho VD veà phaûn xaï? ? Phaûn xaï laø gì? - Hiện tượng cảm ứng ở thực vật (chạm tay vào cây trinh nữ, laù caây cuïp laïi) coù phaûi laø phaûn xaï khoâng? - Theá naøo laø 1 cung phaûn xaï? - Yeâu caàu HS quan saùt H 6.2 vaø trả lời câu hỏi: ?Có những loại nơron nào tham gia vaøo cung phaûn xaï? ? Caùc thaønh phaàn cuûa cung phaûn xaï? - GV nêu vai trò từng thành phaàn. - GV cho HS quan saùt H 6.2. ? Xung thần kinh được dẫn truyeàn nhö theá naøo? ? Haõy giaûi thích phaûn xaï kim chaâm vaøo tay, tay ruït laïi? - Baèng caùch naøo trung öông thaàn kinh có thể biết được phản ứng của cơ thể đã đáp ứng kích thích chưa? GV dẫn sắt tới : Cung phản xạ có đường liên hệ ngược tạo thành vòng phản xạ. - GV ñöa VD veà voøng phaûn xaï và giải thích trên sơ đồ H 6.3 - Yêu cầu HS đọc  mục 3. Hoạt động của HS - Lấy từ 3-5 VD - Trao đổi nhóm và rút ra khaùi nieäm phaûn xaï. - Không vì thực vật khoâng coù heä thaàn kinh, đó chỉ là sự thay đổi về sự trương nước của caùc teá baøo goác laù) -Trả lời. -  SGK.. ND ghi baûng a. Phaûn xaï: - là phản ứng của cơ thể để trả lời kích thích của môi trường (trong và ngoài) dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. b. Cung phaûn xaï: - Khaùi nieäm : Cung phaûn xaï là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ caûm qua trung öông thaàn kinh đến cơ quan phản ứng. - Tự rút ra kết luận. - 1 cung phản xạ có 3 loại -Chuù yù nghe. nơron: nơron hướng tâm, trung - Dựa vào H 6.2, lưu ý gian, li tâm. đường dẫn truyền để - Cung phản xạ gồm 5 thành phaàn: cô quan thuï caûm, nôron trả lời. hướng tâm, nơron trung gian, nôron li taâm, cô quan phaûn ứng. c. Voøng phaûn xaï: - Khaùi nieäm : Trong phaûn xaï luoân coù luoàng thoâng tin ngược báo về trung ương - Quan saùt H 6.3 SGK. thna62 kinh để trung ương điều - Đọc  nêu khái niệm chỉnh phản ứng cho thích hợp. Luồng thần kinh bao voøng phaûn xaï. gồm cung phản xạ và đường - 1 HS đọc kết luận phaûn hoài taïo neân voøng cuoái baøi. phaûn xaï.. ? Khaùi nieäm voøng phaûn xaï? 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - Cho HS dán chú thích vào sơ đồ câm H 6.2 và nêu chức năng của các bộ phận trong phản xạ. - Trả lời câu 1, 2 SGK. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 SGK. - Vẽ sơ đồ cung phản xạ H 6.2 và chú thích..

(14) - Đọc mục “Em có biết”. -Xem trước bài 7:”Bộ xương”. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…… Tuaàn 4. Ngày soạn : 22/ 08/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 7 CHƯƠNG II – VẬN ĐỘNG Baøi 7: BOÄ XÖÔNG I. MUÏC TIEÂU: - HS trình bày được các thành phần chính của bộ xương và xác định được vị trí các xương chính ngay treân cô theå mình. - Phân biệt được các loại xương dài, xương ngắn, xương dẹt về hình thái, cấu tạo. - Phân biệt các loại khớp xương, nắm vững cấu tạo khớp động. - Rèn kĩ năng : Giải thích, hợp tác ứng xử / giao tiếp, tìm kiếm và xử lý thông tin. II. CHUAÅN BÒ: 1.GV: - Tranh veõ phoùng to hình 7.1 – 7.4 SGK. - Moâ hình boä xöông. 2.HS:Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm(4 ñ) - Phản xạ là gì? Cho 1 Vd về phản xạ và phân tích đường đi của xung thần kinh trong phản xạ đó. (6 ñ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: ? Hệ vận động gồm những cơ quan nào? ? Bộ xương người có đặ điểm cấu tạo và chức năng như thế nào? Hoâm nay coâ vaø caùc em seõ cuøng tìm hieåu baøi 7. I.Caùc thaønh phaàn chính cuûa boä xöông: Hoạt động của Hoạt động của HS GV - Yeâu caàu HS quan - Quan saùt kó H 7.1 vaø traû sát H 7.1 và trả lời. lời câu hỏi: ?Bộ xương gồm - HS nghiên cứu H 7.2; 7.3 maáy thành kết hợp với thông tin phaàn ? trong SGK để trả lời. ? Nêu đặc điểm - HS thảo luận nhóm để của mỗi thành nêu được: phaàn? + Gioáng: coù caùc thaønh - Yêu cầu HS trao phần tương ứng với nhau.. ND ghi baûng 1. Thaønh phaàn cuûa boä xöông: Boä xöông chia 3 phaàn: - Xương đầu gồm xương sọ có 8 xương chứa não và xương mặt nhỏ, có xöông haøm, coù loài caèm. - Xöông thaân goàm coät soáng vaø lồng ngực : + Cột sống : có nhiều đốt sống khớp với nhau có 4 chỗ cong , thành 2 chữ S.

(15) đổi nhóm - Tìm hieåu gioáng vaø nhau giữa tay vaø chaân?. ñieåm khaùc xöông xöông. ? Vì sao có sự khác nhau đó?. + Khác: về kích thước, caáu taïo ñai vai vaø ñai hoâng, xöông coå tay, baøn tay, baøn chaân. - Sự khác nhau là do tay thích nghi với quá trình lao động, chân thích nghi với dáng đứng thẳng. - HS dựa vào kiến thức ở thông tin kết hợp với tranh H 7.1; 7.2 để trả lời. - Tự rút ra kết luận.. ? Từ những đặc ñieåm cuûa boä xöông haõy cho bieát boä xöông coù chức năng gì? II.Các khớp xương: Hoạt động của GV - Yeâu caàu HS tìm hieåu thoâng tin mục III và trả lời câu hỏi: ? Thế nào gọi là khớp xương? ?Có mấy loại khớp? - Yeâu caàu HS quan saùt H 7.4 vaø trả lời câu hỏi: ? Dựa vào khớp đầu gối, hãy mô tả 1 khớp động? ? Khả năng cử động của khớp động và khớp bán động khác nhau như thế nào? Vì sao có sự khác nhau đó? ?Nêu đặc điểm của khớp bất động? - GV lứu ý HS: trong bộ xương người chủ yếu là khớp động giúp con người vận động và lao động. - Cho HS đọc kết luận SGK. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. + lồng ngực : có các xương sườn gắn với xương cột sống và xương ức tạo thành lồng ngực . - Xöông chi goàm xöông tay vaø xöông chaân. + Xöông chi treân nhoû beù, linh hoạt. + Xương chi dưới to, khoẻ, dài, chắc chắn, ít cử động. => Bộ xương người thích nghi với quá trình lao động và đứng thẳng. 2. Vai troø cuûa boä xöông: - Nâng đỡ cơ thể, tạo hình dáng cơ thể. - Tạo khoang chứa, bảo vệ các cơ quan. - Cùng với hệ cơ giúp cơ thể vận động.. Hoạt động của HS - HS nghiên cứu thoâng tin SGK. - Trả lời. - Quan saùt kó H 7.4, trao đổi nhóm và ruùt ra keát luaän.. -Chuù yù. - HS đọc kết luận.. ND ghi baûng - Khớp xương là nơi hai hay nhiều đầu xương tiếp giáp với nhau. - Có 3 loại khớp xương: + Khớp động: 2 đầu xương có sụn, giữa là dịch khớp (hoạt dịch), ngoài có dây chaèng giuùp cô theå coù khaû năng cử động linh hoạt. + Khớp bán động: giữa 2 đầu xương có đệm sụn giúp cử động hạn chế. + Khớp bất động: 2 đầu xương khớp với nhau bởi mép răng cưa hoặc xếp lợp lên nhau, không cử động được.. ? Chức năng của bộ xương là gì? ? Xác định trên tranh vẽ bộ xương và các thành phần của bộ xương người? Các khớp xương bằng dán chuù thích. (nếu có dùng mô hình hoặc xác định trên cơ thể mình). 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK. - Lập bảng so sánh các loại khớp về cấu tạo, tính chất cử động và ý nghĩa. - Đọc mục “Em có biết”. -Xem baøi 8: “Caáu taïo vaø tính chaát cuûa xöông”.

(16) 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………........................................................................……………… Tuaàn 4. Ngày soạn: 25/ 08/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 8 Baøi 8: CAÁU TAÏO VAØ TÍNH CHAÁT CUÛA XÖÔNG I. MUÏC TIEÂU: - HS nắm được cấu tạo chung 1 xương dài. Từ đó giải thích được sự lớn lên của xương và khả năng chịu lực của xương. - Xác định được thành phần hoá học của xương để chứng minh được tính đàn hồi và cứng rắn của xöông. - Reøn kó naêng laép ñaët thí nghieäm ñôn giaûn. II. CHUAÅN BÒ: 1/GV: - Tranh veõ phoùng to caùc hình 8.1 -8.4 SGK. - Vaät maãu: +Xương đùi ếch hoặc xương ngón chân gà. +Đoạn dây đồng 1 đầu quấn chặt vào que bằng tre, gỗ, đầu kia quấn vào xương. +Một panh để gắp xương, 1 đèn cồn, 1 cốc nước lã để rửa xương, 1 cốc đựng dd HCl 10% , đầu giờ thả 1 xương đùi ếch vào axit. (Neáu HS laøm thí nghieäm theo nhoùm caàn chuaån bò caùc duïng cuï nhö treân theo nhoùm). 2/HS: xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY: 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm:(4 ñ) - Bộ xương người được chia làm mấy phần? Mỗi phần gồm những xương nào?(4 đ) - Sự khác nhau giữa xương tay và xương chân như thế nào? Điều đó có ý nghĩa gì đối với hoạt động của con người?(2 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: Gọi 1 HS đọc mục “Em có biết” (Tr 31 – SGK). GV: Những thông tin đó cho ta biết xương có sức chịu đựng rất lớn. Vậy vì sao xương có khả năng đó? Chúng ta sẽ giải đáp qua bài học ngày hôm nay. I. Caáu taïo cuûa xöông: Hoạt động của GV. Hoạt động của HS ( Thaûo luaän nhoùm – Động não ) 1. Caáu taïo xöông daøi : 1. Caáu taïo xöông daøi : - Yêu cầu HS tìm hiểu thông tin mục I - HS nghiên cứu thông tin SGK kết hợp quan sát H 8.1; 8.2 ghi và quan sát hình vẽ, ghi nhớ kiến thức. nhớ chú thích và trả lời câu hỏi:. ND ghi baûng 1. Caáu taïo xöông daøi : Goàm : - Hai đầu xương là mô xöông xoáp coù caùc nan xöông xeáp theo kieåu voøng cung taïo ra caùc.

(17) ? Xöông daøi coù caáu taïo nhö theá naøo? - GV treo H 8.1(tranh caâm), goïi 1 HS leân daùn chuù thích vaø trình baøy. - Cho các HS khác nhận xét sau đó cuøng HS ruùt ra keát luaän. ? Caáu taïo hình oáng cuûa thaân xöông, nan. -Trả lời. - 1 HS leân baûng daùn chuù thích vaø trình baøy. - Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt vaø ruùt ra keát luaän. + Caáu taïo hình oáng laøm xương ở đầu xương xếp vòng cung có ý cho xương nhẹ và vững chaéc. nghĩa gì với chức năng của xương? + Nan xöông xeáp thaønh voøng cung coù taùc duïng - GV: Người ta ứng dụng cấu tạo phân tán lực làm tăng xöông hình oáng vaø caáu truùc hình voøm khả năng chịu lực. vào kiến trúc xây dựng đảm bảo độ bền vững và tiết kiệm nguyên vật liệu (trụ cầu, cột, vòm cửa). ô trống chứa tủy đỏ, Bọc hai đầu là lớp sụn. - Giữa là thân xương, hình ống, ngoài có maøng xöông moûng, tiếp đến là mô xương cứng, trong cùng là khoang xöông, khoang xương chứa tủy đỏ ở trẻ em, người già là tuûy vaøng. 2. Chức năng của xöông daøi : Baûng 8.1 2. Chức năng của xương 3. Cấu tạo xương ngắn 2. Chức năng của xương dài vaø xöông deït ? Nêu cấu tạo và chức năng của xương dài - Ngoài là mô xương Nghieân cứu baûng 8.1, daøi? cứng (mỏng). ghi nhớ thoâng tin vaø trình 3. Caáu taïo xöông ngaén vaø xöông deït - Trong toàn là mô baøy. 3. Caáu taïo xöông - Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin xương xốp, chứa tuỷ ngaén vaø xöông deït mục I.3 và quan sát H 8.3 để trả lời: đỏ. Nghieân cứu thoâng tin , ? Neâu caáu taïo cuûa xöông ngaén vaø quan sát hình 8.3 để trả xöông deït? lời. -GV choát laïi. - Ruùt ra keát luaän vaø ghi baøi. 2. Chức năng của xương dài bảng 8.1 SGK. Caùc phaàn cuûa Caáu taïo Chức năng xöông Đầu xương Sụn bọc đầu xương Giảm ma sát trong khớp xương Mô xương xốp gồm các nan - Phân tán lực tác động xöông - Tạo các ô chứa tủy đỏ xương Thaân xöông Maøng xöông Giuùp xöông phaù trieån to veà beà nang Mô xương cứng Chịu lực, đảm bảo vững chắc Khoang xöông Chứa tủy đỏ ở trẻ em, sinh hồng cầu, chứa tủy vàng ở người lớn. II.Sự to ra và dài ra của xương: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Hoûi chuyeân gia – - Xöông to ra trình baøy 1 phuùt ) veà beà ngang - Yêu cầu HS đọc  mục II và trả lời câu hỏi: -HS nghiên cứu  là nhờ các ?Xương to ra là nhờ đâu? - GV dùng H 8.5 SGK mô tả thí nghiệm chứng minh mục II và trả lời tế bào màng xöông phaân vai trò của sụn tăng trưởng: dùng đinh platin đóng câu hỏi. chia. vào vị trí A, B, C, D ở xương 1 con bê. B và C ở - Xöông daøi ra phía trong sụn tăng trưởng. A và D ở phía ngoài -Chú ý theo dõi. do caùc teá sụn của 2 đầu xương. Sau vài tháng thấy xương dài bào ở sụn ra nhưng khoảng cách BC không đổi còn AB và tăng trưởng - Trao đổi nhóm. CD dài hơn trước. -Yêu cầu HS quan sát H 8.5 cho biết vai trò của - Đại diện nhóm phân chia và.

(18) sụn tăng trưởng. trả lời. ? Vì sao xương người già thường giòn dễ gãy, khi -Chú ý nghe. gaõy thì laâu laønh hôn ? - GV löu yù HS: +Sự phát triển của xương nhanh nhất ở tuổi dậy thì, sau đó chậm lại từ 18-25 tuổi. + Trẻ em tập TDTT quá độ, mang vác nặng dẫn tới sụn tăng trưởng hoá xương nhanh, người không cao được nữa. Tuy nhiên màng xương vẫn sinh ra tế -Ghi bài baøo xöông. - Chốt lại kiến thức. III. Thành phần hoá học và tính chất của xương: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Vấn đáp – tìm tòi – trực quan ) - GV bieåu dieãn thí nghieäm : Cho - HS quan saùt vaø neâu hieän xương đùi ếch vào ngâm trong dd tượng: + Coù boït khí noåi leân (khí CO2) HCl 10%. chứng tỏ xương có muối - Goïi 1 HS leân quan saùt. CaCO3. ? Hiện tượng gì xảy ra. - Dùng kẹp gắp xương đã ngâm rửa vào cốc nước lã: ?Thử uốn xem xương cứng hay meàm? - Đốt xương đùi ếch khác trên ngọn lửa đèn cồn, khi hết khói: Bóp phần đã đốt, nhận xét hiện tượng. ? Từ các thí nghiệm trên, có thể rút ra keát luaän gì veà thaønh phaàn, tính chaát cuûa. hoá xương.. ND ghi baûng - Xöông goàm 2 thaønh phaàn hoá học là: + Chaát voâ cô: muoái canxi. + Chất hữu cơ (coát giao). - Sự kết hợp 2 + Xöông meàm deûo, uoán cong thaønh phaàn được. naøy laøm cho - Đốt xương ,bóp thấy xương xương có tính vỡ. chất đàn hồi + Xương vỡ vụn. vaø raén chaéc. + HS trao đổi nhóm và rút ra keát luaän.. xöông? - GV giới thiệu về tỉ lệ chất cốt giao thay đổi ở trẻ em, người già. -Chuù yù. -GV yêu cầu HS tự rút ra kết luận.. - HS đọc kết luận SGK. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : -Cho HS laøm baøi taäp 1 SGK. -Trả lời câu hỏi 2, 3 SGK. 4 Hướng dẫn về nhà : - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK. - Đọc trước bài 9 : Cấu tạo và tính chất của cơ. 5 BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 5. Ngày soạn: 26/ 08/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 9 Baøi 9: CAÁU TAÏO VAØ TÍNH CHAÁT CUÛA CÔ I. MUÏC TIEÂU:.

(19) - Trình bày được đặc điểm cấu tạo của tế bào cơ và của bắp cơ. - Giải thích được tính chất căn bản của cơ là sự co cơ và nêu được ý nghĩa của sự co cơ. II. CHUAÅN BÒ: 1.GV: - Tranh vẽ phóng to H 9.1 đến 9.4 SGK. - Tranh vẽ hệ cơ người. - Buùa y teá. - Neáu coù ñieàu kieän: chuaån bò eách, dung dòch sinh lí 0,65%, maùy ghi nhòp co cô. 2.HS:Xem trước nội dung bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY: 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm: (4 ñ) - Nêu cấu tạo chức năng của xương dài? (4 đ) - Nêu thành phần hoá học và tính chất của xương?(2 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : GV dùng tranh hệ cơ ở người giới thiệu một cách khái quát về các nhóm cơ chính của cơ thể như phần thông tin đầu bài SGK. I. Caáu taïo baép cô vaø teá baøo cô : Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc thông - HS nghiên cứu thông tin muïc I vaø quan saùt H tin SGK vaø quan saùt 9.1 SGK, trao đổi nhóm hình vẽ, thống nhất để trả lời câu hỏi: câu trả lời. ? Bắp cơ có cấu tạo như - Đại diện nhóm trình theá naøo ? baøy. Caùc nhoùm khaùc boå sung vaø ruùt ra keát ? Neâu caáu taïo teá baøo cô ? luaän. - Goïi HS chæ treân tranh -HS leân chæ tranh caáu caáu taïo baép cô vaø teá taïo baép cô vaø teá baøo baøo cô. cô. II.Tính chaát cuûa cô : Hoạt động của GV - Yêu cầu HS đọc thí nghiệm và quan saùt H 9.2 SGK (neáu coù ñieàu kieän GV bieåu dieãn thí nghieäm) - Yeâu caàu HS moâ taû thí nghieäm sự co cơ - GV giaûi thích veà chu kì co cô (nhòp co cô). - Yêu cầu HS đọc thông tin + Gaäp caúng tay saùt caùnh tay. ? Nhận xét về sự thay đổi độ lớn của. ND ghi baûng - Baép cô : goàm nhieàu boù cô, moãi boù gồm nhiều sợi cơ (tế bào cơ) bọc trong maøng lieân keát. - Hai đầu bắp cơ có gân bám vào xương, giữa phình to là bụng cơ. - Tế bào cơ ( sợi cơ ) : gồm nhiều đoạn tơ cơ, mỗi đoạn là 1 đơn vị cấu trúc giới hạn bởi 2 tấm hình chữ Z ( còn gọi là tiết cơ ). Sự sắp xếp các tơ cơ maûnh thì trôn taïo neân ñóa saùng vaø tô cô dày có mấu sinh chất ở tế bào cơ tạo neân toái.. Hoạt động của HS ND ghi baûng - HS nghiên cứu thí - Tính chất căn bản của cơ nghiệm và trả lời câu là sự co cơ và dãn khi bị hoûi : kích thích,cơ phản ứng lại baèng co cô. -Trả lời. - Cô co roài laïi daõn raát nhanh -Chuù yù nghe. taïo chu kì co cô. - HS đọc thông tin, làm - Khi cơ co, tơ cơ mảnh xuyên động tác co cẳng tay sát sâu vào vùng phân bố của cánh tay để thấy bắp cơ tơ cơ dày làm tế bào cơ co co ngaén laïi, to ra veà beà ngaén laïi laøm cho baép cô ngang. ngaén laïi vaø to veà beà ngang..

(20) cơ bắp trước cánh tay? Vì sao có sự. - Giải thích dựa vào thoâng tin SGK, ruùt ra keát thay đổi đó? - Yeâu caàu HS laøm thí nghieäm luaän. - HS làm phản xạ đầu phản xạ đầu gối, quan sát H 9.3 ? Giải thích cơ chế phản xạ sự co gối (2 HS làm). - Dựa vào H 9.3 để giải cô? thích cô cheá phaûn xaï co -GV yeâu caàu HS neâu keát luaän. cô. - Neâu keát luaän. III.Ý nghĩa của hoạt động co cơ : Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Quan saùt H 9.4 vaø cho bieát : - HS quan saùt H 9.4 SGK - Trao đổi nhóm để ? Sự co cơ có tác dụng gì? - Yêu cầu HS phân tích sự phối hợp thống nhất ý kiến. hoạt động co, dãn giữa cơ 2 đầu (cơ gấp) và cơ 3 đầu (cơ duỗi) ở cánh - Đại diện nhóm trình tay. - GVnhaän xeùt, giuùp HS ruùt ra keát baøy, boå sung vaø ruùt ra keát luaän. luaän. - Yêu cầu 1 HS đọc kết luận cuối baøi. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. - Khi kích thích tác động vào cô quan thuï caûm laøm xuaát hieän xung thaàn kinh theo daây hướng tâm đến trung ương thần kinh, tới dây li tâm, tới cô vaø laøm cô co.. ND ghi baûng - Cơ co giúp xương cử động để cơ thể vận động, lao động, di chuyển. - Trong sự vận động cơ thể luôn có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các nhóm cơ.. - HS laøm baøi taäp traéc nghieäm : Khoanh tròn vào đầu câu trả lời đúng: 1. Cô baép ñieån hình coù caáu taïo: a. Sợi cơ có vân sáng, vân tối. b. Bó cơ và sợi cơ. c. Có màng liên kết bao bọc, 2 đầu to, giữa phình to. d. Gồm nhiều sợi cơ tập trung thành bó. e. Caû a, b, c, d g. Chæ coù c, d. 2. Khi cô co, baép cô ngaén laïi vaø to beà ngang laø do: a. Vaân toái daøy leân. b. Một đầu cơ co và một đầu cơ cố định. c. Caùc tô maûnh xuyeân saâu vaøo vuøng tô daøy laøm cho vaân toái ngaén laïi. d. Caû a, b, c. e. Chæ a vaø c. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học và trả lời câu 1, 2, 3. Gợi ý: Câu 1: Đặc điểm phù hợp chức năng co cơ của tế bào cơ: + Teá baøo cô goàm nhieàu ñôn vò caáu truùc noái lieàn nhau neân teá baøo cô daøi. + Moãi ñôn vò caáu truùc cô tô cô daøy vaø tô cô maûnh boá trí xen keõ. Khi tô cô maûnh xuyeân saâu vaøo vuøng phân bố của tơ cơ dày sẽ làm cơ ngắn lại tạo nên sự co cơ..

(21) Câu 2 : Khi đứng cả cơ gấp và duỗi cẳng chân cùng co, nhưng không co tối đa. Cả hai cơ đối kháng đều co tạo ra thế cân bằng giữ cho hệ thống xương chân thẳng để trọng tâm rơi vào chân đó. Caâu 3 : - Khoâng khi naøo caû 2 cô gaáp vaø duoãi cuøng co toái ña cuûa 1 boä phaän cô theå) - Cô gaáp vaø duoãi cuûa 1 boä phaän cuøng duoãi toái ña khi caùc cô naøy maát khaû naêng tieáp nhaän kích thích do đó mất trương lực cơ (trường hợp bại liệt) -Xem trước bài 10 :Hoạt động của cơ. 5. BOÅ SUNG: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... KIEÅM TRA 15 PHUÙT Hoï vaø teân:................................................... Moân : Sinh hoïc 8 Lớp 8/…… Ñieåm. Tuaàn 5. Lời phê Đề lẻ ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. Câu 1. Em hãy nêu cấu tạo và chức năng của nơron ? ( 3 điểm). Câu 2. Nêu cấu tạo của các loại mô cơ ? ( 3 điểm ) Câu 3. Hãy nêu những thành phần hóa học và tính chất của xương ? Hãy giải thích vì sao xương người già thường giòn và dễ gãy ? ( 4 điểm). Baøi laøm …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(22) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… KIEÅM TRA 15 PHUÙT Hoï vaø teân:................................................... Moân : Sinh hoïc 8 Lớp 8/…… Ñieåm. Tuaàn 5. Lời phê Đề chẵn ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. Câu 1. Thế nào là khớp xương ? Hãy nêu đặc điểm của các loại khớp xương có trong cơ thể người ? (3điểm). Caâu 2. Neâu caáu taïo cuûa moâ thaàn kinh ? ( 3 ñieåm ) Caâu 3. Theá naøo laø phaûn xaï ? Theá naøo laø cung phaûn xaï, neâu caùc thaønh phaàn coù trong cung phaûn xaï ? Cung phaûn xaï khaùc voøng phaûn xaï nhö theá naøo ? ( 3 ñieåm). Baøi laøm …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(23) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ĐÁP ÁN : KIỂM TRA SINH HỌC 8 . 15 PHÚT. ( Tuần 5 ). Đề lẻ : Caâu 1 : ( 3ñ ) a. Cấu tạo nơron gồm: - Thân: chứa nhân, xung quanh có tua ngắn (sợi nhánh). ( 0,75đ ) - Tua dài (sợi trục): có bao miêlin, có eo Răngviê tận cùng phân nhánh có cúc xináp. ( 0,75đ ) b. Chức năng: - Cảm ứng : là khả năng tiếp nhận các kích thích và phản ứng lại cá kích thích bằng hình thức phát sinh xung thần kinh ( 0,75đ ) - Dẫn truyền xung thần kinh : là khả năng lan truyền xung thần kinh theo một chiều nhất định từ nơi phát sinh hoặc nơi tiếp nhận về thân nơron và truyền đi theo sợi trục. ( 0,75đ ) Caâu 2 : ( 3ñ ) Moâ cô Chủ yếu là tế bào, phi bào ít. Các tế bào cơ dài, xếp thành bó, lớp ( 0,75đ) Moâ cô vaân - Teá baøo coù nhieàu nhaân, coù vaân ngang ( 0,75ñ) Moâ cô tim - Teá baøo phaân nhaùnh, coù nhieàu nhaân, coù vaân ngang. ( 0,75ñ) Moâ cô trôn - Tế bào có hình thoi, đầu nhọn, có 1 nhân. ( 0,75ñ) Caâu 3 : ( 4ñ ) * Thaønh phaàn hoùa hoïc vaø tính chaát cuûa xöông : - Xương gồm 2 thành phần hoá học là: + Chất vô cơ: muối canxi làm cho xương rắn chắc ( 0,75đ ) + Chất hữu cơ (cốt giao) làm cho xương mềm dẻo đàn hồi. ( 0,75đ ).

(24) - Sự kết hợp 2 thành phần này làm cho xương có tính chất đàn hồi và rắn chắc. ( 0,5đ ) * Xương người già thường giòn và dễ gãy vì : Xương người già bị phân hủy nhanh hơn sự tạo thành, đồng thời tỉ lệ cốt giao giảm, vì vậy xương xốp, giòn, dễ gãy và sự phục hồi xương gãy diễn ra rất chaäm, khoâng chaéc chaén. ( 2ñ) Đề chẵn : Caâu 1 : ( 3ñ ) - Khớp xương là nơi hai hay nhiều đầu xương tiếp giáp với nhau. ( 1đ ) - Có 3 loại khớp xương: ( 0,25đ ) + Khớp động: 2 đầu xương có sụn, giữa là dịch khớp (hoạt dịch), ngoài có dây chằng giúp cơ thể có khả năng cử động linh hoạt. ( 0,75đ ) + Khớp bán động: giữa 2 đầu xương có đệm sụn giúp cử động hạn chế. ( 0,5đ ) + Khớp bất động: 2 đầu xương khớp với nhau bởi mép răng cưa hoặc xếp lợp lên nhau, không cử động được. ( 0,5đ ) Câu 2 : ( 3đ ) - Gồm các tế bào thần kinh (nơron ) và các tế bào thần kinh đệm. ( 1,5 đ ) - Nơron có thân nối với các sợi nhánh và sợi trục có bao miêlin, có eo Răngviê tận cùng có cúc xinap(1,5ñ ). Caâu 3 : ( 4ñ) * Phản xạ: là phản ứng của cơ thể để trả lời kích thích của môi trường (trong và ngoài) dưới sự điều khieån cuûa heä thaàn kinh. ( 0,75ñ ) * Cung phản xạ: là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ cảm qua trung ương thần kinh đến cơ quan phản ứng. (0,75đ ) - Cung phản xạ gồm 5 thành phần: cơ quan thụ cảm, nơron hướng tâm, nơron trung gian, nơron li tâm, cơ quan phản ứng. ( 1đ ) * Khác nhau giữa cung phản xạ và vòng phản xạ : Cung phaûn xaï Voøng phaûn xaï - Không có luồng thông tin báo ngược về - Có luồng thông tin báo ngược về trung trung öông thaàn kinh ( 0,75ñ ) öông thaàn kinh ( 0,75ñ ) Trường THCS Giục Tượng KIEÅM TRA 15 PHUÙT Tuaàn 5 Hoï vaø teân:................................................... Moân : Sinh hoïc 8 Lớp 8/…… Ñieåm. Lời phê Đề lẻ ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. I. Traéc nghieäm (4ñieåm) Câu 1.Hãy khoanh tròn vào một trong các chữ cái A,B,C,D cho câu trả lời đúng (2đ) 1. Xương đầu gồm: A. Xương lồng ngực và xương cột sống C. Xöông soï vaø xöông maët B. Xương cột sống và các đốt sống D.Lồng ngực và các xương sườn. 2. Nơron có hai chức năng cơ bản là: A. Cảm ứng và hưng phấn C. Höng phaán vaø daãn truyeàn B. Co ruùt vaø daãn truyeàn D. Cảm ứng và dẫn truyền. 3. Xương nào dưới đây là xương dài A. Xöông caùnh tay C. Xöông soï B. Xương đốt sống D. Xöông maët. 4. Loại khớp cử động dễ dàng theo mọi hướng là:.

(25) A. Khớp bán động C. Khớp bất động B. Khớp động D. Khớp bất động và khớp bán động Câu 2. Hãy ghép thông tin cột A sao cho phù hợp với thông tin cột B ( 2đ) Caùc phaàn cuûa xöông (A) Chức năng (B) Trả lời 1. Sụn bọc đầu xương a. Xöông daøi ra 1……… 2. Sụn tăng trưởng b. Phân tán lực tạo ô chứa tuỷ 2……… 3. Moâ xöông xoáp c. Giảm ma sát trong khớp xương 3……… 4. Tuyû xöông d. Sinh hồng cầu, chứa mở ở người 4………. giaø e. Chịu lực II. Tự luận (6 điểm) Câu 1. Em hãy nêu cấu tạo và chức năng của nơron ? ( 3 điểm). Câu 2. Hãy nêu những thành phần hóa học và tính chất của xương ? Hãy giải thích vì sao xương người già thường giòn và dễ gãy ? ( 3 điểm). Baøi laøm …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Trường THCS Giục Tượng KIEÅM TRA 15 PHUÙT Tuaàn 5 Hoï vaø teân:................................................... Moân : Sinh hoïc 8 Lớp 8/…… Ñieåm. Lời phê Đề chẵn ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. I. Traéc nghieäm (4ñieåm) Câu 1. . Hãy ghép thông tin cột A sao cho phù hợp với thông tin cột B ( 2đ) Caùc phaàn cuûa xöông (A) Chức năng (B) Trả lời 1. Maøng xöông a. Sinh hồng câù chứa mở ở người 1……… 2. Tuyû xöông giaø …… 3. Mô xương cứng b.Xương lớn lên về bề ngang 2……… 4. Sụn đầu xương c. Giảm ma sát trong khớp xương ….. d. Chịu lực, đảm bảo vững chắc 3……… e. Xöông daøi ra …… 4……… …… Câu 2.Hãy khoanh tròn vào một trong các chữ cái A,B,C,D cho câu trả lời đúng (2đ) 1. Xương nào dưới đây là xương ngắn A. Xöông caùnh tay C. Xöông caúng chaân.

(26) B. Xương đùi D. Xương đốt sống 2. Loại khớp nào sau đây hạn chế cử động : A. Khớp bán động C. Khớp bất động B. Khớp động D. Khớp bất động và khớp bán động 3. Tính đàn hồi của xương có được là nhờ: A. Chaát voâ cô C. Chất khoáng B. Chaát coát giao D. Muoái can xi 4. Chức năng dẫn truyền xung thần kinh từ trung ương đến cơ quan phản ứng là của: A. Nơron hướng tâm C. Nôron li taâm B. Nôron trung gian D. Nôron lieân laïc II. Tự luận (6 điểm) Câu 1. Thế nào là khớp xương ? Hãy nêu đặc điểm của các loại khớp xương có trong cơ thể người ? ( 3 điểm). Caâu 2. Theá naøo laø phaûn xaï ? Theá naøo laø cung phaûn xaï, neâu caùc thaønh phaàn coù trong cung phaûn xaï ? Cung phaûn xaï khaùc voøng phaûn xaï nhö theá naøo ? ( 3 ñieåm). Baøi laøm …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ĐÁP ÁN : KIỂM TRA SINH HỌC 8 . 15 PHÚT. ( Tuần 5 ) Đề chẵn : I. TRAÉC NGHIEÄM : (4 ñ ) Câu 1 : (2đ ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – B, 2 – A, 3 – D, 4 – C. Câu 2 : (2đ ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – D, 2 – A, 3 – B, 4 – C. II. TỰ LUẬN : ( 6đ ) Caâu 1 : ( 3ñ ) - Khớp xương là nơi hai hay nhiều đầu xương tiếp giáp với nhau. ( 1đ ) - Có 3 loại khớp xương: ( 0,25đ ) + Khớp động: 2 đầu xương có sụn, giữa là dịch khớp (hoạt dịch), ngoài có dây chằng giúp cơ thể có khả năng cử động linh hoạt. ( 0,75đ ) + Khớp bán động: giữa 2 đầu xương có đệm sụn giúp cử động hạn chế. ( 0,5đ ) + Khớp bất động: 2 đầu xương khớp với nhau bởi mép răng cưa hoặc xếp lợp lên nhau, không cử động được. ( 0,5đ ) Caâu 2 : ( 3ñ ) * Phản xạ: là phản ứng của cơ thể để trả lời kích thích của môi trường (trong và ngoài) dưới sự điều khieån cuûa heä thaàn kinh. ( 0,75ñ ).

(27) * Cung phản xạ: là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ cảm qua trung ương thần kinh đến cơ quan phản ứng. (0,75đ ) - Cung phản xạ gồm 5 thành phần: cơ quan thụ cảm, nơron hướng tâm, nơron trung gian, nơron li tâm, cơ quan phản ứng. ( 0,5đ ) * Khác nhau giữa cung phản xã và vòng phản xạ : Cung phaûn xaï Voøng phaûn xaï - Không có luồng thông tin báo ngược về - Có luồng thông tin báo ngược về trung trung öông thaàn kinh ( 0,5ñ ) öông thaàn kinh ( 0,5ñ ). ĐÁP ÁN : KIỂM TRA SINH HỌC 8 . 15 PHÚT. ( Tuần 5 ) Đề lẻ : I. TRAÉC NGHIEÄM : (4 ñ ) Câu 1 : (2đ ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – C, 2 – D, 3 – A, 4 – B. Câu 2 : (2đ ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – C, 2 – A, 3 – B, 4 – D. II. TỰ LUẬN : ( 6đ ) Caâu 1 : ( 3ñ ) a. Caáu taïo nôron goàm: - Thân: chứa nhân, xung quanh có tua ngắn (sợi nhánh). ( 0,75đ ) - Tua dài (sợi trục): có bao miêlin, tận cùng phân nhánh có cúc xináp. ( 0,75đ ) b. Chức năng: - Cảm ứng : là khả năng tiếp nhận các kích thích và phản ứng lại cá kích thích bằng hình thức phát sinh xung thaàn kinh ( 0,75ñ ) - Dẫn truyền xung thần kinh : là khả năng lan truyền xung thna62 kinh theo một chiều nhất định từ nơi phát sinh hoặc nơi tiếp nhận về thân nơron và truyền đi theo sợi trục. ( 0,75đ ) Caâu 2 : ( 3ñ ) * Thaønh phaàn hoùa hoïc vaø tính chaát cuûa xöông : - Xương gồm 2 thành phần hoá học là: + Chaát voâ cô: muoái canxi laøm cho xöông raén chaéc ( 0,75ñ ) + Chất hữu cơ (cốt giao) làm cho xương mềm dẻo đàn hồi. ( 0,75đ ) - Sự kết hợp 2 thành phần này làm cho xương có tính chất đàn hồi và rắn chắc. ( 0,5đ ) * Xương người già thường giòn và dễ gãy vì : Xương người già bị phân hủy nhanh hơn sự tạo thành, đồng thời tỉ lệ cốt giao giảm, vì vậy xương xốp, giòn, dễ gãy và sự phục hồi xương gãy diễn ra rất chaäm, khoâng chaéc chaén. ( 1ñ). Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân:................................................... Lớp 8/…… Ñieåm. KIEÅM TRA 15 PHUÙT Moân : Sinh hoïc 8. Tuaàn 5. Lời phê ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. I. Traéc nghieäm (4ñieåm). Đề lẻ.

(28) Câu 1.Hãy khoanh tròn vào một trong các chữ cái A,B,C,D cho câu trả lời đúng (2đ) 1. Nhoùm moâ naøo sau ñaây thuoäc moâ lieân keát: A. Moâ bieåu bì vaø moâ thaàn kinh C. Moâ suïn, moâ maùu vaø baïch huyeát B. Moâ suïn vaø moâ cô vaân D.Moâ xöông vaø moâ thaàn kinh. 2. Ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa moâ cô vaân : A. Teá baøo phaân nhaùnh, coù nhieàu nhaân C. Teá baøo hình thoi, coù nhieàu nhaân B. tế bào có nhiều nhân đầu thuôn nhọn D. Teá baøo coù nhieàu nhaân, coù vaân ngang. 3. Xương dài ra nhờ do đâu : A. Sụn tăng trưởng C. Maøng xöông B. Sụn đầu xương D. Thaân xöông 4. Xương có tính chất cứng rắn là nhờ : A. Chất hữu cơ C. Chất vô cơ và hữu cơ B. Chaát voâ cô D. Chất tăng trưởng Câu 2. Hãy ghép thông tin cột A sao cho phù hợp với thông tin cột B ( 2đ) Caùc thaønh phaàn cuûa boä xöông Chức năng (B) Traû (A) lời 1. Xương đầu a. To, khỏe, chắc chắn, ít cử động 1…… 2. Xöông thaân b. Nhỏ bé, linh hoạt … 3. Xöông tay c. Chứa các nội quan, cột sống cong 4 2…… 4. Xöông chaân choã … d. Chứa não bộ, có lồi cằm phát 3…… trieån … e. Chịu lực 4…… …. II. Tự luận (6 điểm) Caâu 1. Neâu caáu taïo cuûa baép cô vaø boù cô ? ( 3 ñieåm). Caâu 2. Theá naøo laø phaûn xaï ? Theá naøo laø cung phaûn xaï, neâu caùc thaønh phaàn coù trong cung phaûn xaï ? Cung phaûn xaï khaùc voøng phaûn xaï nhö theá naøo ? ( 3 ñieåm). Baøi laøm …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Trường THCS Giục Tượng KIEÅM TRA 15 PHUÙT Tuaàn 5 Hoï vaø teân:................................................... Moân : Sinh hoïc 8 Lớp 8/…… Ñieåm. Lời phê ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. …………………………………………………………………. Đề chẵn.

(29) ……………………………………………………….. I. Traéc nghieäm (4ñieåm) Câu 1. . Hãy ghép thông tin cột A sao cho phù hợp với thông tin cột B ( 2đ) Caùc phaàn cuûa xöông (A) Chức năng (B) 1. Maøng xöông a. Sinh hồng cầu chứa mỡ ở người 2. Tuyû xöông giaø 3. Mô xương cứng b.Xương lớn lên về bề ngang 4. Sụn đầu xương c. Giảm ma sát trong khớp xương d. Chịu lực, đảm bảo vững chắc e. Xöông daøi ra. Trả lời 1……… …… 2……… ….. 3……… …… 4……… …… Câu 2.Hãy khoanh tròn vào một trong các chữ cái A,B,C,D cho câu trả lời đúng (2đ) 1. Nhóm chất nào sau đây thuộc chất hữu cơ của tế bào : A. Nước và muối kháng C. Prôtêin, gluxit, muối khoáng B. Prôtêin, gluxit, nước D. Proâteâin, gluxit, lipit, axit nucleâic 2. Moâ bieåu bì coù ñaëc ñieåm caáu taïo nhö theá naøo : A. Caùc teá baøo xeáp xít nhau, khoâng coù phi baøo C. Các tế bào dài xếp thành từng bó B. Caùc teá baøo naèm raûi raùc D. Caùc teá baøo xeáp xít nhau, chaát phi baøo nhieàu 3. Khớp động có những đặc điểm nào sau đây : A. Hai đầu xương có đệm sụn C. Hai đầu xương khớp với nhau kiểu mái lợp B. Hai đầu xương có sụn, giữa là hoạt dịch D. hai đầu xương khớp với nhau bởi mép răng cưa 4. Chức năng dẫn truyền xung thần kinh từ cơ quan thụ cảm đến trung ương thần kinh là của: A. Nôron li taâm C. Nơron hướng tâm B. Nôron trung gian D. Nôron lieân laïc II. Tự luận (6 điểm) Câu 1. Em hãy nêu cấu tạo và chức năng của nơron ? ( 3 điểm). Câu 2. Hãy nêu những thành phần hóa học và tính chất của xương ? Hãy giải thích vì sao xương người già thường giòn và dễ gãy ? ( 3 điểm). Baøi laøm …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ĐÁP ÁN : KIỂM TRA SINH HỌC 8 . 15 PHÚT. ( Tuần 5 ) Đề lẻ : I. TRAÉC NGHIEÄM : (4 ñ ) Câu 1 : (2đ ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – C, 2 – D, 3 – A, 4 – B. Câu 2 : (2đ ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – D, 2 – C, 3 – B, 4 – A. II. TỰ LUẬN : ( 6đ ).

(30) Caâu 1 : ( 3ñ ) - Bắp cơ : gồm nhiều bó cơ, mỗi bó gồm nhiều sợi cơ (tế bào cơ) bọc trong màng liên kết. ( 0,75đ ) - Hai đầu bắp cơ có gân bám vào xương, giữa phình to là bụng cơ. ( 0,75đ ) - Tế bào cơ: gồm nhiều đoạn, mỗi đoạn là 1 đơn vị cấu trúc giới hạn bởi 2 tấm hình chữ Z ( còn gọi là tiết cơ ). ( 0,75đ )Sự sắp xếp các tơ cơ mảnh thì trơn tạo nên đĩa sáng và tơ cơ dày có mấu sinh chất ở teá baøo cô taïo neân toái. ( 0,75ñ ) Caâu 2 : ( 3ñ ) * Phản xạ: là phản ứng của cơ thể để trả lời kích thích của môi trường (trong và ngoài) dưới sự điều khieån cuûa heä thaàn kinh. ( 0,75ñ ) * Cung phản xạ: là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ cảm qua trung ương thần kinh đến cơ quan phản ứng. (0,75đ ) - Cung phản xạ gồm 5 thành phần: cơ quan thụ cảm, nơron hướng tâm, nơron trung gian, nơron li tâm, cơ quan phản ứng. ( 0,5đ ) * Khác nhau giữa cung phản xã và vòng phản xạ : Cung phaûn xaï Voøng phaûn xaï - Không có luồng thông tin báo ngược về - Có luồng thông tin báo ngược về trung trung öông thaàn kinh ( 0,5ñ ) öông thaàn kinh ( 0,5ñ ) ĐÁP ÁN : KIỂM TRA SINH HỌC 8 . 15 PHÚT. ( Tuần 5 ) Đề chẵn : I. TRAÉC NGHIEÄM : (4 ñ ) Câu 1 : (2đ ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – B, 2 – A, 3 – D, 4 – C. Câu 2 : (2đ ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – D, 2 – A, 3 – B, 4 – C. II. TỰ LUẬN : ( 6đ ) Caâu 1 : ( 3ñ ) a. Caáu taïo nôron goàm: - Thân: chứa nhân, xung quanh có tua ngắn (sợi nhánh). ( 0,75đ ) - Tua dài (sợi trục): có bao miêlin, tận cùng phân nhánh có cúc xináp. ( 0,75đ ) b. Chức năng: - Cảm ứng : là khả năng tiếp nhận các kích thích và phản ứng lại cá kích thích bằng hình thức phát sinh xung thaàn kinh ( 0,75ñ ) - Dẫn truyền xung thần kinh : là khả năng lan truyền xung thna62 kinh theo một chiều nhất định từ nơi phát sinh hoặc nơi tiếp nhận về thân nơron và truyền đi theo sợi trục. ( 0,75đ ) Caâu 2 : ( 3ñ ) * Thaønh phaàn hoùa hoïc vaø tính chaát cuûa xöông : - Xương gồm 2 thành phần hoá học là: + Chaát voâ cô: muoái canxi laøm cho xöông raén chaéc ( 0,75ñ ) + Chất hữu cơ (cốt giao) làm cho xương mềm dẻo đàn hồi. ( 0,75đ ) - Sự kết hợp 2 thành phần này làm cho xương có tính chất đàn hồi và rắn chắc. ( 0,5đ ) * Xương người già thường giòn và dễ gãy vì : Xương người già bị phân hủy nhanh hơn sự tạo thành, đồng thời tỉ lệ cốt giao giảm, vì vậy xương xốp, giòn, dễ gãy và sự phục hồi xương gãy diễn ra rất chaäm, khoâng chaéc chaén. ( 1ñ).

(31) Đáp án I. Trắc nghiệm (5đ) đề 1 Caâu 1. 1C 2D 3A 4B Caâu 2. 1c 2a 3b 4d I. Trắc nghiệm (5đ) đề 2 Caâu 1. 1b 2a 3d 4c Caâu 2. 1B 2A 3A 4B II. Tự luận (5đ). Caâu 1.- Vai troø cuûa xöông: + Taïo khung coù hình daùng nhaát ñònh ( 0,5ñ) + Làm chổ bám cho cơ giúp cơ thể vận động, di chuyển. (0,5ñ) + Baûo veä noäi quan (0,5ñ) - Ñaëc ñieåm cuûa xöông thaân: Xương thân gồm:+ Cột sống: Chia làm 5 đoạn, có 4 chổ cong (0,5) + Lồng ngực: có 12 đôi xương sườn, từ đôi số 1 đến đôi số 10 có 1 đoạn sụn đính với xương ức và 2 đôi sườn tự do. (1đ) Câu 2. Xương động vật hầm lâu thì bở vì: Chất cốt giao bị phân huỷ (1đ) phần xương còn lại là chất vô cơ không còn được liên kết bởi chất cốt giao nên xương bở. (1đ) Heát. Tuaàn 5. Ngày soạn: 27/ 08/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 10 Bài 10: HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ I. MUÏC TIEÂU : - HS chứng minh được cơ co sinh ra công. Công của cơ được sử dụng trong lao động và di chuyển. - Trình bày được nguyên nhân sự mỏi cơ và nêu biện pháp chống mỏi cơ. - Nêu được lợi ích của sự luyện tập cơ, từ đó vận dụng vào đời sống, thường xuyên luyện tập thể dục thể thao và lao động vừa sức. - Rèn kĩ năng : tìm kiếm và xử lý thông tin.

(32) + Ñaët muïc tieâu reøn luyeän theå duïc theå thao + Giải quyết vấn đề + Trình baøy saùng taïo. II. CHUAÅN BÒ : 1.GV : - Máy ghi công của cơ, các loại quả cân. 2.HS:Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kiểm tra bài cũ : -Kiểm tra 15 phút:( đề và đáp án kèm theo) 2. Bài mới : * Giới thiệu bài: Từ ý nghĩa của hoạt động co cơ dẫn dắt đến câu hỏi: ?Vậy hoạt động của cơ mang lại hiệu quả gì và làm gì để tăng hiệu quả hoạt động co cơ? I.Coâng cuûa cô : Hoạt động của GV. Hoạt động của HS ( vấn đáp – tìm tòi – dạy học nhóm – Trực quan ) - Yêu cầu HS làm bài tập SGK. - HS chọn từ trong khung để hoàn thành bài tập: 1- co; 2- lực đẩy; 3- lực kéo. ? Từ bài tập trên, em có nhận xét gì + Hoạt động của cơ tạo ra lực về sự liên quan giữa cơ, lực và sự co làm di chuyển vật hay mang vaùc vaät. cô? - HS tìm hieåu thoâng tin SGK keát - Yeâu caàu HS tìm hieåu thoâng tin hợp với kiến thức đã biết về để trả lời câu hỏi: công cơ học, về lực để trả lời, rút ra kết luận. ? Theá naøo laø coâng cuûa cô? -Trả lời. Caùch tính? - Trả lời. ? Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hoạt động của cơ? ? Haõy phaân tích 1 yeáu toá trong caùc yếu tố đã nêu? + HS liên hệ thực tế trong lao - Yêu cầu HS liên hệ trong lao động. động. -Ghi baøi. - GV giuùp HS ruùt ra keát luaän. II.Sự mỏi cơ : Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Khaên traûi baøn ) ?Em đó bao giờ bị mỏi cơ chưa ? -Trả lời. Nếu bị thỡ hiện tượng như thế - 1 HS leân laøm 2 laàn: naøo ? - GV tổ chức cho HS làm thí nghiệm + Lần 1: co ngón tay nhịp nhàng với quả cân 500g, treân maùy ghi coâng cô ñôn giaûn. đếm xem cơ co bao nhiêu lần thì moûi. + Lần 2 : với quả cân đó, co. ND ghi baûng - Khi cơ co tạo một lực tác động vào vật làm di chuyển vật, tức là cơ đã sinh ra coâng. - Coâng cuûa cô : A = F.S F : lực Niutơn S : độ dài A : coâng - Coâng cuûa cô phuï thuoäc : + Traïng thaùi thaàn kinh. + Nhịp độ lao động. + Khối lượng của vaät di chuyeån.. ND ghi baûng - Coâng cuûa cô coù trò số lớn nhất khi cơ co naâng vaät coù khoái lượng thích hợp với nhịp co cơ vừa phải. - Moûi cô laø hieän tượng cơ làm việc nặng và lâu dẫn tới biên độ co cơ giảm=>.

(33) - GV hướng dẫn tìm hiểu bảng 10 SGK và điền vào ô trống để hoàn thieän baûng. - Yeâu caàu HS thaûo luaän vaø traû lời (3 p) ? Qua keát quaû treân, em haõy cho biết khối lượng của vật như thế nào thì công cơ sản sinh ra lớn nhaát ? ? Khi ngoùn tay troû keùo roài thaû quaû caân nhieàu laàn, coù nhaän xeùt gì veà biên độ co cơ trong quá trình thí nghieäm keùo daøi ? ? Hiện tượng biên độ co cơ giảm khi cơ làm việc quá sức đặt tên laø gì ? - Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK để trả lời câu hỏi : ?Nguyên nhân nào dẫn đến sự moûi cô ? a. Thiếu năng lượng b. Thieáu oxi c. Axit lăctic ứ đọng trong cơ, đầu độc cơ. d. Cả a, b, c đều đúng.. với tốc độ tối đa, đếm xem cơ co được bao nhiêu lần thì mỏi và có biến đổi gì về biên độ co cơ. - Dựa vào cách tính công HS ñieàn keát quaû vaøo baûng 10. - HS theo doõi thí nghieäm, quan sát bảng 10, trao đổi nhóm và nêu được : + Khối lượng của vật thích hợp thì công sinh ra lớn. + Biên độ co cơ giảm dẫn tới ngừng khi cơ làm việc quá sức. -Sự mỏi cơ. - HS nghiên cứu thông tin để trả lời :. -Đáp án d. Từ đó rút ra keát luaän.. - HS liên hệ thực tế và trả lời. ?Mỏi cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ, lao + Mỏi cơ làm cho cơ thể mệt mỏi, năng suất lao động động và học tập như thế nào? ? Làm thế nào để cơ không bị giảm. mỏi, lao động và học tập đạt kết - Liên hệ thực tế và rút ra keát luaän. quaû? ? Khi moûi cô caàn laøm gì? -GV liờn hệ thực tế khi chạy thể duïc hoïc nhieàu tieát gaây caêng thaúng, meät moûi  caàn nghæ ngôi. III.Thường xuyên luyện tập để rèn luyện cơ : Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Daïy hoïc nhoùm – Trình baøy 1 - Yeâu caàu HS thaûo luaän phuùt ) - Thaûo luaän nhoùm, thoáng nhaát caâu nhóm trả lời các câu hỏi: trả lời. ? Khả năng co cơ phụ thuộc - Đại diện nhóm trình bày, bổ sung. Nêu được: vào những yếu tố nào ? ? Những hoạt động nào - Khả năng co cơ phụ thuộc: được coi là sự luyện tập cơ? +Thần kinh: sảng khoái, ý thức -? Luyện tập thường xuyên tốt.. ngừng. 1. Nguyeân nhaân cuûa sự mỏi cơ: - Cung caáp oxi thieáu. - Năng lượng thiếu. - Axit lactic bò tích tuï trong cơ, đầu độc cơ. 2. Bieän phaùp choáng moûi cô: - Khi moûi cô caàn nghæ ngơi, thở sâu, kết hợp xoa bóp cơ sau khi hoạt động (chạy...) nên đi bộ từ từ đến khi bình thường. - Để lao động có naêng suaát cao caàn laøm vieäc nhòp nhaøng, vừa sức (khối lượng vaø nhòp co cô thích hợp) đặc biệt tinh thần vui vẻ, thoải maùi. - Thường xuyên lao động, tập TDTT để tăng sức chịu đựng cuûa cô.. ND ghi baûng - Thường xuyên luyện tập TDTT và lao động hợp lí nhằm: + Taêng theå tích cô (cô phaùt trieån) + Tăng lực co cơ và laøm vieäc deûo dai, laøm taêng naêng suaát lao động. + Xương thêm cứng coù taùc duïng nhö theá naøo đến các hệ cơ quan trong cơ +Thể tích của bắp cơ: bắp cơ lớn rắn, tăng năng lực.

(34) thể và dẫn tới kết quả gì đối với hệ cơ? ? Neân coù phöông phaùp reøn luyện cơ như thế nào để đạt hieäu quaû? GV yêu cầu đại diện các nhoùm trình baøy, nhaän xeùt, boå sung. GV chốt lại kiến thức. 3. Cuûng coá, luyeän taäp:. dẫn tới co cơ mạnh. +Lực co cơ. -Khaû naêng deûo dai, beàn bæ. + Hoạt động coi là luyện tập cơ: lao động, TDTT thường xuyên... + Lao động, TDTT ảnh hưởng đến caùc cô quan... -Trả lời. Rút ra kết luận.. hoạt động của các cơ quan; tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá... Làm cho tinh thaàn saûng khoái. - Tập luyện vừa sức.. - Gọi 1 HS đọc kết luận SGK. ? Nguyên nhân của sự mỏi cơ? ? Công của cơ là gì? Công của cơ được sử dụng vào mục đích nào? ? Nêu biện pháp để tăng cường khả năng làm việc của cơ và biện pháp chống mỏi cơ. - Cho HS chôi troø chôi SGK. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học và trả lời câu 1, 2, 3 SGK. -Xem bài 11:Tiến hóa của hệ vận động.Vệ sinh hệ vận động. 5. BOÅ SUNG: .................................................................................................................................................................... Tuaàn 6. Ngày soạn: 28/ 08/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 11 Bài 11: TIẾN HOÁ CỦA HỆ VẬN ĐỘNG VỆ SINH HỆ VẬN ĐỘNG I. MUÏC TIEÂU : - HS chứng minh được tiến hoá của người so với động vật thể hiện ở hệ cơ xương. - Vận dụng những hiểu biết về hệ vận động để giữ vệ sinh, rèn luyện thân thể, chống bệnh tật về cơ xương thường xảy ra ở tuổi thiếu niên. - Reøn luyeän kó naêng : So saùnh phaân bieät, khaùi quaùt khi tìm hieåu + Tìm kiếm và xử lý thông tin + Giải quyết vấn đề + Tự tin khi trình bày ý kiến - Giáo dục ý thức bảo vệ, giữ gìn hệ vận động để có thân hình cân đối. II. CHUAÅN BÒ : 1.GV : - Tranh vẽ phóng to H 11.1 đến H 11.5. - Tranh vẽ bộ xương người và bộ xương tinh tinh. - Phieáu traéc nghieäm..

(35) 2.HS : Xem trước bài và kẻ bảng SGK vào vở bài tập. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1.Kieåm tra baøi cuõ : -Traéc nghieäm : (4 ñ) - Công của cơ là gì ? công của cơ được sử dụng vào mục đích gì ?(4 đ) -Haõy tính coâng cuûa cô khi xaùch tuùi gaïo 5 kg leân cao 1 m.(2 ñ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Chúng ta đã biết rằng người có nguồn gốc từ động vật thuộc lớp thú, nhưng người đã thoát khỏi động vật và trở thành người thông minh. Qua quá trình tiến hoá, cơ thể người có nhiều biến đổi trong đó có sự biến đổi của hệ cơ xương. Bài hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sự tiến hoá của hệ vận động. I.Sự tiến hoá của bộ xương người so với bộ xương thú : Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( quan sát – Động não – Dạy - GV treo tranh boä xöông hoïc nhoùm ) người và tinh tinh, yêu cầu - HS quan sát các tranh, so HS quan sát từ H 11.1 đến sánh sự khác nhau giữa bộ 11.3 và làm bài tập ở bảng xương người và thú. - Trao đổi nhóm hoàn thành 11(thaûo luaän 4 phuùt). - GV treo baûng phuï 11 yeâu baûng 11. cầu đại diện các nhóm lên - Đại diện nhóm trình bày caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, baûng ñieàn. - GV nhận xét đánh giá, đưa bổ sung. -Chuù yù. ra đáp án. ?Những đặc điểm nào của - HS trao đổi nhóm hoàn để bộ xương người thích nghi với nêu được các đặc điểm: cột tư thế đứng thẳng và đi sống, lồng ngực, sự phân hoá tay và chân, đặc điểm baèng 2 chaân ? về khớp tay và chân. -Ghi baøi. - Yeâu caàu HS ruùt ra keát. ND ghi baûng Bộ xương người có những ñaëc ñieåm tieán hoùa hôn so với động vật ( thú ) cấu tạo hoàn toàn thích nghi với tư thế đứng thẳng và lao động : - Sọ lớn hơn mặt - Coät soáng coù 4 choã cong - Lồng ngực nở rộng sang hai beân. - Xương chậu nở rộng, hố khớp sâu tạo khớp vững chaéc. - Xương tay nhỏ, các khớp linh hoạt, được giải phóng. - Xöông chaân to, khoûe, baøn chaân taïo thaønh voøm.. luaän. Bảng 11- Sự khác nhau giữa bộ xương người và xương thú. Caùc phaàn so saùnh - Tæ leä soï/maët. Bộ xương người - Lớn. - Nhoû. - Loài caèm xöông maët - Coät soáng. - Phaùt trieån - Cong ở 4 chỗ. - Khoâng coù - Cong hình cung. - Lồng ngực - Xöông chaäu. - Nở sang 2 bên - Nở rộng. - Nở theo chiều lưng bụng - Heïp. - Xương đùi. - Phaùt trieån, khoeû. - Bình thường. - Xöông baøn chaân. - Xöông ngoùn ngaén, baøn chaân hình - Xöông ngoùn daøi, baøn chaân voøm.. Boä xöông thuù. phaúng.. - Xöông goùt - Lớn, phát triển về phía sau. - Nhoû II.Sự tiến hoá của hệ cơ người so với hệ cơ thú : Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( vấn đáp - tìm tòi ) - Cô neùt maët bieåu hieän tình - GV yêu cầu HS đọc thông - Cá nhân nghiên cứu SGK, cảm của con người. quan sát hình vẽ, trao đổi - Cơ vận động lưỡi phát.

(36) tin SGK, quan saùt H 11.4, trao đổi nhóm để trả lời câu hoûi : ? Hệ cơ ở người tiến hoá so với hệ cơ thú như thế naøo ? - GV nhận xét, đánh giá giuùp HS ruùt ra keát luaän. III.Vệ sinh hệ vận động : Hoạt động của GV. nhóm để thống nhất ý kieán. - Đại diện các nhóm trình baøy, boå sung. - Ruùt ra keát luaän.. trieån. - Cơ tay: phân hoá thành nhieàu nhoùm cô nhoû phuï traùch caùc phaàn khaùc nhau. Tay cử động linh hoạt, đặc ñieät laø ngoùn caùi. - Cơ chân lớn, khoẻ, có thể gaäp, duoãi.. Hoạt động của HS ND ghi baûng ( vấn đáp - tìm *Để cơ và xương phát triển cân đối cần: - Yêu cầu HS quan sát H 11.5, trao đổi tòi ) - Caù nhaân quan saùt + Chế độ dinh dưỡng hợp nhóm để trả lời các câu hỏi: H 11.5 lí. ? Để xương và cơ phát triển cân + Thường xuyên tiếp xúc đối, chúng ta cần làm gì? - Liên hệ thực tế, với ánh nắng. ? Để chống cong vẹo cột sống, trao đổi nhóm để + Reøn luyeän thaân theå vaø trong lao động và học tập cần chú trả lời. lao động vừa sức. ý những điểm gì ? + Choáng cong, veïo coät -Giáo viên giáo dục ý thức HS về - Đại diện nhóm sống cần chú ý: mang vác bảo vệ cơ,xương :ngồi học đúng tư trình baøy, các đều 2 tay, tư thế làm việc, ngồi theá, khoâng mang vaùc vaät naëng. nhoùm khaùc boå hoïc ngay ngaén khoâng nghieâng - GV nhận xét và giúp HS tự rút ra sung. veïo. keát luaän. -Chuù yù. - Ruùt ra keát luaän. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - HS laøm baøi taäp traéc nghieäm Khoanh tròn vào các chữ cái A,B,C…các đặc điểm chỉ có ở người, không có ở động vật. A. Xương sọ lớn hơn xương mặt. B.Coät soáng cong hình cung. C.Lồng ngực nở theo chiều lưng – bụng. D. Cơ nét mặt phân hoá. E.Cô nhai phaùt trieån. F.Khớp cổ tay kém linh động. G.Khớp chậu- đùi có cấu tạo hình cầu, hố khớp sâu. H. Xöông baøn chaân xeáp treân moät maët phaúng. I.Ngón cái nằm đối diện với 4 ngón kia. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học và trả lời câu 1, 2, 3 SGK Tr 39. - Nhắc HS chuẩn bị thực hành như SGK. -Xem bài 12:TH: “Tập sơ cứu và băng bó cho người góy xương”. 5. BOÅ SUNG: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................

(37) Tuaàn 6. Ngày soạn: 04/ 09/ 2012. Tieát 12. Lớp dạy : 8/1,2.. Bài 9: TẬP SƠ CỨU VAØ BĂNG BÓ CHO NGƯỜI GÃY XƯƠNG. I. MUÏC TIEÂU : - HS biết cách sơ cứu khi gặp người gãy xương. - Bieát baêng coá ñònh xöông bò gaõy, cuï theå xöông caúng tay, caúng chaân. - Rèn kĩ năng : Ưùng phó với các tình huống để bảo vệ thân thể hay tự sơ cứu, băng bó khi bị gãy xöông + Hợp tác trong thực hành + Tìm kiếm và xử lý thông tin. II. CHUAÅN BÒ : 1. GV: Tranh vẽ h 12.1 đến 12.4. Băng hình sơ cứu và băng bó cố định khi gãy xương (nếu có). 2. HS: Moãi nhoùm: 2 neïp tre (neïp goã) baøo nhaün daøi 30-40 cm, roäng: 4-5 cm, daøy 0,6-1 cm, 4 cuoän baêng y tế dài 2m (cuộn vải), 4 miếng vải sạch kích thích 20x40 cm hoặc gạc y tế. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kiểm tra bài cũ: - GV kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. 2. Bài mới : * Giới thiệu bài : GV có thể giới thiệu 1 vài số liệu về tai nạn giao thông hoặc tai nạn lao động làm gãy xương ở địa phương, dẫn dắt tới yêu cầu bài thực hành đối với học sinh. I.Nguyeân nhaân gaõy xöông : Hoạt động của GV. Hoạt động của HS ( Trực quan – dạy học nhóm ) - Yêu cầu HS thảo luận nhóm trả - HS trao đổi nhóm và nêu được : + Do va đập mạnh xảy ra khi bị ngã, lời câu hỏi : ?Nguyên nhân nào dẫn đến gãy tai nạn giao thông... + Tuoåi caøng cao, nguy cô gaõy xöông xöông ? caøng taêng vì tæ leä chaát coát giao ? Vì sao nói khả năng gãy xương (đảm bảo tính đàn hồi) và chất vô cơ (đảm bảo tính rắn chắc) thay đổi liên quan đến lứa tuổi ? theo hướng tăng dần chất vô cơ. Tuy vaäy treû em cuõng raát hay bò gaõy xöông do : TNGT,TDTT.... + Thực hiện đúng luật giao thông. ?Để bảo vệ xương khi tham gia giao thông, em cần chú ý đến điểm gì ? ?Gặp người bị tai nạn giao thông chuùng ta coù neân naén choã xöông gaõy khoâng ? Vì sao ? -GV giáo dục HS thực hiện an toàn giao thông. - GV nhaän xeùt vaø giuùp HS ruùt ra keát luaän. II.Tập sơ cứu và băng bó :. + Không, vì có thể làm cho đầu xương gãy đụng chạm vào mạch maùu vaø daây thaàn kinh, coù theå laøm raùch cô vaø da.. -Chuù yù. Ghi baøi.. ND ghi baûng - Gaõy xöông do nhieàu nguyeân nhaân. - Khi bò gaõy xöông phaûi sô cứu tại chỗ, khoâng được nắn bóp bừa baõi vaø chuyeån ngay naïn nhaân vaøo cơ sở y tế..

(38) Hoạt động của GV. Hoạt động của HS ( Đóng vai – dạy học nhóm ) - GV có thể sử dụng băng hình -Các nhóm HS theo dõi để hoặc nhóm HS làm mẫu hoặc nắm được các cuõng coù theå duøng tranh H 12.1 thao taùc . => h 12.4 giới thiệu phương pháp sơ cứu và phương pháp - Từng nhóm tiến hành baêng coá ñònh. - Yeâu caàu caùc nhoùm tieán laøm: Moãi em taäp baêng boù cho baïn haønh taäp baêng boù. +GV quan saùt caùc nhoùm tieán (giaû ñònh gaõy xöông caúng tay, caúng chaân). haønh taäp baêng boù.. ND ghi baûng *Phương pháp sơ cứu : - Ñaët neïp tre, goã vaøo choã xöông gaõy. - Loùt vaûi meàm, gaáp dày vào chỗ đầu xöông. - Buoäc ñònh vò 2 choã đầu nẹp và 2 bên chỗ xöông gaõy. * Baêng boù coá ñònh - Với xương cẳng tay : duøng baêng quaán chaët +GV quan saùt, uoán naén, giuùp - Các nhóm phải trình bày từ trong ra cổ tay, sau đỡ nhất là nhóm yếu. daây ñeo voøng tay vaøo - Gọi đại diện từng nhóm lên được: + Thao taùc baêng boù. coå. kieåm tra. + Sản phẩm làm được. - Với xương chân: băng ? Em caàn laøm gì khi tham gia - Đảm bảo an toàn giao từ cổ chân vào. Nếu giao thông, lao động, vui chơi thông, tránh đùa nghịch vật là xương đùi thì dùng để tránh cho mình và người nhau daãm chaân leân nhau. nẹp tre dài từ sườn khaùc khoâng bò gaõy xöông ? đến gót chân và buộc cố định ở phần thân. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV nhận xét chung giờ thực hành về ưu, nhược điểm. - Cho điểm nhóm làm tốt : Nhắc nhở nhóm làm chưa đạt yêu cầu. 4. Hướng dẫn về nhà : - Viết báo cáo tường trình sơ cứu và băng bó khi gãy xương cẳng tay. -Xem trước bài 13: “Máu và môi trường trong cơ thể. 5. BOÅ SUNG ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 7 Tieát 13. Ngày soạn: 05/ 09/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. CHƯƠNG III- TUẦN HOAØN Bài 13: MÁU VAØ MÔI TRƯỜNG TRONG CƠ THỂ. I. MUÏC TIEÂU : - HS phân biệt được các thành phần cấu tạo của máu. - Trình này được chức năng của máu, nước mô và bạch huyết. - Trình bày được vai trò của môi trường trong cơ thể. - Kĩ năng : + Tìm kiếm và xử lý thông tin khi đọc SGK và quan sát tranh ảnh + Giao tiếp, lắng nghe tích cực khi hoạt động nhóm + Tự tin khi trình bày ý kiến trước tổ, nhóm, lớp. II. CHUAÅN BÒ : 1.GV : Tranh phoùng to H 13.1 ; 13.2. 2.HS : Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kiểm tra bài cũ:GV thu bài thu hoạch của HS..

(39) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: ? Em đã nhìn thấy máu chưa? Máu có đặc điểm gì? Theo em máu có vai trò gì đối với cơ thể sống? I.Maùu : Hoạt động của GV. Hoạt động của HS ( Trực quan – Động não – Daïy hoïc nhoùm ) - HS nghiên cứu SGK và tranh, sau đó nêu được kết luận. -Huyeát töông vaø teá baøo maùu. -Teá baøo maùu goàm:hoàng caàu, baïch caàu, tieåu caàu. 1- huyeát töông 2- hoàng caàu 3- tieåu caàu. -Yêu cầu HS đọc thông tin SGK, quan sát H13.1 và trả lời caâu hoûi: ? Máu gồm những thành phaàn naøo? ? Có những loại tế bào máu nào? - Yêu cầu HS hoàn thành bài tập điền từ SGK. - GV giới thiệu các loại bạch cầu (5 loại): Màu sắc của baïch caàu vaø tieåu caàu trong H 13.1 là do nhuộm màu. Thực teá chuùng gaàn nhö trong suoát. - Yêu cầu HS nghiên cứu - HS dựa vào bảng 13 để trả lời : bảng 13 và trả lời câu hỏi: ?Huyết tương gồm những thành -Trả lời. phaàn naøo? - HS trao đổi nhóm, bổ - Yeâu caàu HS thaûo luaän nhoùm sung và nêu được : để trả lời các câu hỏi phần  SGK + Cơ thể mất nước, ?Khi cơ thể mất nước nhiều maùu seõ ñaëc laïi, khoù (70-80%) do tieâu chaûy, lao löu thoâng. động nặng ra nhiều mồ hôi... maùu coù theå löu thoâng deã -Trả lời. dàng trong mạch nữa không? ? Chức năng của nước đối với maùu? ?Thaønh phaàn chaát trong huyeát - HS thaûo luaän nhoùm tương gợi ý gì về chức năng và nêu được : cuûa noù? - GV yeâu caàu HS tìm hieåu + Hoàng caàu coù thoâng tin SGK, thaûo luaän nhoùm heâmogloâbin coù ñaëc trả lời câu hỏi: tính kết hợp được với ?Thaønh phaàn cuûa hoàng caàu oxi vaø khí cacbonic. laø gì? Noù coù ñaëc tính gì? + Máu từ phổi về tim mang nhieàu O2 neân coù ? Vì sao máu từ phổi về tim màu đỏ tươi. Máu từ rồi tới tế bào có màu đỏ caùc teá baøo veà tim tươi còn máu từ các tế bào mang nhieàu CO2 neân coù về tim rồi tới phổi có màu màu đỏ thẫm. đỏ thẫm?. ND ghi baûng 1. Tìm hieåu thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu : Maùu goàm: - Huyeát töông : chieám 55% theå tích maùu. -Teá baøo maùu : chieám 45% goàm hoàng caàu, baïch caàu, tieåu caàu : + Hoàng caàu : maøu hoàng, hình ñóa loõm 2 maët, khoâng coù nhaân. + Baïch caàu : trong suoát, kích thước khá lớn, có nhân, gồm 5 loại bạch cầu : bạch caàu öa kieàm, baïch caàu trung tính, baïch caàu öa axit, baïch caàu limphoâ, baïch caàu moânoâ. 2. Tìm hiểu chức năng của huyeát töông vaø hoàng caàu: a. Huyeát töông : - Trong huyết tương có nước (90%), các chất dinh dưỡng, hoocmon, khaùng theå, muoái khoáng, các chất thải... - Huyết tương có chức năng: + Duy trì máu ở thể lỏng để lưu thông dễ dàng. + Vaän chuyeån caùc chaát dinh dưỡng, các chất cần thiết vaø caùc chaát thaûi. b. Hoàng caàu : - Hoàng caàu coù Hb coù khaû năng kết hợp với O2 và CO2 để vận chuyển O2 từ phổi về tim tới tế bào và vận chuyển CO2 từ tế bào đến tim và tới phổi..

(40) -Ghi baøi. -GV choát laïi. II.Môi trường trong cơ thể : Hoạt động của GV. Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Trực quan – Động não – Khăn - Môi trường traûi baøn ) beân trong goàm ; Maùu, nước - GV giới thiệu tranh H 13.2 : quan hệ -HS quan sát. moâ, baïch của máu, nước mô, bạch huyết. - Yêu cầu HS quan sát tranh và thảo - HS trao đổi nhóm và nêu huyết. được : - Môi trường luận nhóm, trả lời câu hỏi : trong giuùp teá ?Caùc teá baøo cô, naõo... cuûa cô theå thường có thể trực tiếp trao đổi chất với + Không, vì các tế bào này bào naèm saâu trong cô theå, khoâng xuyeân lieân heä môi trường ngoài được không ? ?Sự trao đổi chất của tế bào trong thể liên hệ trực tiếp với môi với môi trường ngoài trong quá cơ thể với môi trường ngoài phải trường ngoài. + Sự trao đổi chất của tế bào trình trao đổi giaùn tieáp thoâng qua yeáu toá naøo ? ?Vậy môi trường trong gồm những trong cơ thể với môi trường chất. ngoài gián thiếp qua máu, thaønh phaàn naøo ? ? Môi trường bên trong có vai trò nước mô và bạch huyết (môi trường trong cơ thể). gì ? - GV giảng giải về mối quan hệ giữa -Trả lời. -Trả lời. máu, nước mô và bạch huyết. - HS ruùt ra keát luaän. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : Baøi taäp traéc nghieäm: Khoanh tròn vào đầu câu trả lời đúng: Caâu 1. Maùu goàm caùc thaønh phaàn caáu taïo: a. Teá baøo maùu: hoàng caàu, baïch caàu, tieåu caàu. b. Nguyeân sinh chaát, huyeát töông. c. Prôtêin, lipit, muối khoáng. d. Huyeát töông. Câu 2. Vai trò của môi trường trong cơ thể: a. Bao quanh tế bào để bảo vệ tế bào. b. Giúp tế bào trao đổi chất với môi trường ngoài. c. Tạo môi trường lỏng để vận chuyển các chất. d. Giúp tế bào thải các chất thừa trong quá trình sống. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học và trả lời câu 1, 2, 3, 4 SGK. - Giải thích tại sao các vận động viên trước khi thi đấu có 1 thời gian luyện tập ở vùng núi cao? - Đọc mục “Em có biết” Tr- 44. -Xem trước bài 14: “Bạch cầu-Miễn dịch” 5. BOÅ SUNG: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………… Tuaàn 7 Tieát 14. Ngày soạn: 10/ 09/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2..

(41) Baøi 14: BAÏCH CAÀU - MIEÃN DÒCH I. MUÏC TIEÂU : - HS nắm được 3 hàng rào bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân gây nhiễm. - Trình bày được khái niệm miễn dịch. - Phân biệt được miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo. - Kĩ năng : + Giải quyết vấn đề : Giải thích được cơ chế bảo vệ cơ thể nhờ hoạt động của bạch cầu + Tìm kiếm và xử lý thông tin khi đọc SGK, quan sát tranh ảnh + Tự tin khi trình bày ý kiến + Ra quyết định rèn luyện sức khỏe để tăng cường miễn dịch của cơ thể - Có ý thức tiêm phòng bệnh dịch. II. CHUAÅN BÒ : 1.GV: Tranh phóng to các hình 14.1 đến 14.4 SGK. 2.HS: Xem trước nội dung bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ : -Traéc nghieäm : (4 ñ) - Thành phần cấu tạo của máu? Nêu chức năng của huyết tương và hồng cầu? (4 đ) - Môi trường trong cơ thể gồm những thành phần nào? Chúng có mối quan hệ với nhau như thế naøo? (2 ñ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: Khi bị dẫm phải gai, hiện tượng cơ thể sau đó như thế nào? - HS trình bày quá trình từ khi bị gai đâm tới khi khỏi. - GV: Cô cheá cuûa quaù trình naøy laø gì? I.Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu : Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. ND ghi baûng.

(42) ( Trực quan – Động não – Thảo luaän nhoùm ) ?Có mấy loại bạch cầu ? - GV giới thiệu 1 số kiến - HS liên hệ đến kiến bài thức về cấu tạo và các loại trước và nêu 5 loại bạch cầu. baïch caàu : 2 nhoùm + Nhoùm 1 :Baïch caàu khoâng haït, ñôn nhaân (limpho baøo, bạch cầu mô nô, đại thực baøo). + Nhoùm 2 : Baïch caàu coù haït, - HS quan saùt kó H 14.1 ; 14.3 vaø đa nhân, đa thuỳ. Căn cứ 14.4 kết hợp đọc thông tin SGK, vào sự bắt màu người ta chia trao đổi nhóm để trả lời câu ra thaønh : Baïch caàu trung tính, hoûi cuûa GV. + Khi vi khuaån, virut xaâm nhaäp baïch caàu öa axit, öa kieàm. ? Vi khuaån, virut xaâm nhaäp vaøo cô theå, caùc baïch caàu taïo 3 vaøo cô theå, baïch caàu taïo haøng raøo baûo veä. + Thực bào là hiện tượng các maáy haøng raøo baûo veä ? baïch caàu hình thaønh chaân giaû ? Sự thực bào là gì ? baét vaø nuoát caùc vi khuaån vaøo tế bào rồi tiêu hoá chúng. + Bạch cầu trung tính và đại ?Những loại bạch cầu nào thực bào. tham gia vào thực bào ? - Yeâu caàu HS thaûo luaän nhóm trả lời câu hỏi : ? Tế bào B đã chống lại caùc khaùng nguyeân baèng caùch naøo ? ?Theá naøo laø khaùng nguyeân, kháng thể ; sự tương tác giữa kháng nguyên và khaùng theå theo cô cheá naøo ? ? Tế bào T đã phá huỷ các teá baøo cô theå nhieãm vi khuaån, virut baèng caùch naøo ? - Yêu cầu HS liên hệ thực tế : Giải thích hiện tượng mụn ở tay sưng tấy rồi khoûi ? ?-Hiện tượng nổi hạch khi bị vieâm ? -Choát laïi. II.Mieãn dòch : Hoạt động của GV. -HS thảo luận nhóm trả lời: +Tế bào B đã tiết ra kháng theå laøm voâ hieäu hoùa caùc teá baøo vi khuaån. +Khaùi nieäm sgk.. +Tế bào T chứa các phân tử Proâteâin ñaëc hieäu coù khaû naêng laøm tan maøng teá baøo vaø phaù huûy teá baøo bò nhieãm virut,vi khuaån. - HS nêu được : + Do hoạt động của bạch cầu : dồn đến chỗ vết thương để tieâu dieät vi khuaån. -Ghi baøi.. - Khaùng nguyeân : laø những phân tử ngoại lai coù khaû naêng kích thích cô theå tieát ra caùc khaùng theå -Kháng thể : là những phân tử prôtêin do cơ thể tiết ra để chống lại virut, vi khuaån ... - Sự tương tác giữa khaùng nguyeân vaø khaùng theå theo cô cheá chìa khoùa vaø oå khoùa. - Khi vi khuaån, virut xaâm nhaäp vaøo cô theå, caùc baïch caàu baûo veä cô theå baèng caùch taïo neân 3 haøng raøo baûo veä : + Sự thực bào : bạch cầu trung tính vaø baïch caàu mô nô (đại thực bào) baét vaø nuoát caùc vi khuaån, virut vaøo trong teá bào rồi tiêu hoá chúng. + Limpho B tieát ra khaùng thể vô hiệu hoá kháng nguyeân. + Limpho T phaù huyû caùc teá baøo cô theå bò nhieãm vi khuaån, virut baèng caùch tieát ra caùc proâteâin ñaëc hieäu (khaùng theå) laøm tan maøng teá baøo bò nhieãm để vô hiệu hoá kháng nguyeân. - Löu yù : baïch caàu öa axit vaø öa kieàm cuõng tham gia vào vô hiệu hoá vi khuẩn, virut nhưng với mức độ ít hơn.. Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Vấn đáp – tìm tòi – Khăn - Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc 1 bệnh nào đó - Yêu cầu HS đọc thông trải bàn ).

(43) tin SGK và trả lời câu hoûi : ? Mieãn dòch laø gì ? ? Có mấy loại miễn dòch ? ?Nêu sự khác nhau của miễn dịch tự nhiên và mieãn dòch nhaân taïo ? ?Hiện nay trẻ em đã được tiêm phòng bệnh naøo ?Hieäu quaû ra sao ?. - HS dựa vào thông tin SGK để trả lời, sau đó rút ra kết luaän. -Khaùi nieäm SGK. -Có hai loại : tự nhiên và nhaân taïo. -Trả lời. - HS liên hệ thực tế và trả lời ( ho gà,bạch hầu, uốn vaùn, baïi lieät, vieâm gan B, lao,sởi …). mặc dù sống ở môi trường có vi khuaån, virut gaây beänh. - Có 2 loại miễn dịch : + Miễn dịch tự nhiên : Tự cơ thể coù khaû naêng khoâng maéc 1 soá bệnh (miễn dịch bẩm sinh) hoặc sau 1 laàn maéc beänh aáy (mieãn dòch taäp nhieãm). + Mieãn dòch nhaân taïo : do con người tạo ra cho cơ thể bằng tiêm chủng phòng bệnh hoặc tieâm huyeát thanh.. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : Khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả lời đúng : Câu 1 : Hãy chọn 2 loại bạch cầu tham gia vào quá trình thực bào : a. Baïch caàu trung tính. b. Baïch caàu öa axit. c. Baïch caàu öa kieàm. d. Baïch caàu ñôn nhaân. e. Limpho baøo. Câu 2 : Hoạt động nào của limpho B. a. Tiết kháng thể vô hiệu hoá kháng nguyên. b. Thực bào bảo vệ cơ thể. c. Tự tiết kháng thể bảo vệ cơ thể. Caâu 3 :Teá baøo limpho T phaù huyû teá baøo cô theå bò nhieãm beänh baèng caùch naøo ? a. Tieát men phaù huyû maøng. b. Dùng phân tử prôtêin đặc hiệu. c. Duøng chaân giaû tieâu dieät. 4. Hướng dẫn về nhà : - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK. - Đọc mục “Em có biết” về Hội chứng suy giảm miễn dịch. -Xem trước bài 15: “Đông máu và nguyên tắc truyền máu” 5. BOÅ SUNG : ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. Tuaàn 8. Ngày soạn: 12/ 09/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 15 Baøi 15: ÑOÂNG MAÙU VAØ NGUYEÂN TAÉC TRUYEÀN MAÙU I. MUÏC TIEÂU : - HS nắm được cơ chế đông máu và vai trò của nó trong bảo vệ cơ thể. - Trình bày được các nguyên tắc truyền máu và cơ sở khoa học của nó. - Kĩ năng : + Tìm kiếm và xử lý thông tin khi đọc SGK, quan sát tranh ảnh.

(44) + Giải quyết vấn đề : xác định mình có thể cho hay nhận những nhóm máu nào + Hợp tác, lắng nghe tích cực trong hoạt động nhóm. + Tự tin khi trình bày ý kiến II. CHUAÅN BÒ : 1.GV:Tranh phóng to các hình 15, băng video hoặc đĩa CD minh hoạ quá trình đông máu. 2.HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ : -Traéc nghieäm : (4 ñ) - Khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể, bạch cầu đã tạo nên những hàng rào phòng thủ nào để bảo vệ cơ theå.(3 ñ) - Miễn dịch là gì? Phân biệt các loại miễn dịch?(3 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Tiểu cầu có vai trò như thế nào? I.Ñoâng maùu : Hoạt động của GV. Hoạt động của HS ( Tranh luận – Vấn đáp – tìm tòi - Giải quyết vấn đề ) - GV yêu cầu HS đọc thông - HS nghiên cứu thông tin kết tin SGK và trả lời câu hỏi : hợp với thực tế để trả lời ?Nêu hiện tượng đông câu hỏi : - Trả lời. maùu ? - GV cho HS lieân heä khi caét -Chuù yù. tieát gaø vòt, maùu ñoâng thaønh + HS đọc thông tin SGK, quan cuïc. ? Vì sao trong mạch máu sát sơ đồ đông máu, hiểu và trình baøy. không đọng lại thành cục ? - GV viết sơ đồ đông máu để HS trình bày. - Yeâu caàu HS thaûo luaän nhoùm : ? Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu ? ? Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quaù trình ñoâng maùu ? ? Maùu khoâng chaûy ra khoûi mạch nữa là nhờ đâu ?. - Thaûo luaän nhoùm vaø neâu được : + Tiểu cầu vỡ, cùng với sự coù maët cuûa Ca++. + Tieåu caàu baùm vaøo veát raùch vaø baùm vaøo nhau taïo nuùt bòt kín veát thöông. + Giaûi phoùng chaát giuùp hình thành búi tơ máu để tạo khối maùu ñoâng. ?Sự đông máu có ý nghĩa + Nhờ tơ máu tạo thành lưới giữ tế bào máu làm thành gì với sự sống của cơ thể ? khoái maùu ñoâng bòt kín veát raùch. - GV noùi theâm yù nghóa trong - HS neâu keát luaän. - Trả lời. y hoïc. -Nghe. II.Caùc nguyeân taéc truyeàn maùu : Hoạt động của GV Hoạt động của HS. ND ghi baûng - Khi bị đứt tay, vết thương nhỏ, máu chảy ra sau đó ngừng hẳn nhờ một khối maùu ñoâng bòt kín veát thöông. - Cô cheá ñoâng maùu : Trong huyết tương có 1 loại proâteâin hoøa tan ( Chaát sinh tô maùu ). Khi va chaïm vaøo veát raùch treân thaønh maïch maùu cuûa veát thöông, caùc tiểu cầu vỡ và giải phoùng enzim. Enzim laøm chaát sinh tô maùu bieán thaønh tô maùu, tô maùu keát thành mạng lưới ôm giữ caùc teá baøo maùu vaø taïo thaønh khoái maùu ñoâng. Tham gia khoái maùu ñoâng coøn coù ion canxi ( Ca2+ ) - Ý nghĩa : sự đông máu là cơ chế tự bảo vệ cơ theå giuùp cho cô theå khoâng bò maát nhieàu maùu khi bò thöông.. ND ghi baûng.

(45) ( Đóng vai – Hỏi chuyeân gia – Giaûi quyeát - GV giới thiệu thí nghiệm của vấn đề ) - HS ghi nhớ thông tin. Lanstaynô SGK. ? Em biết ở người có mấy nhóm - Quan sát H 15 để trả lời. maùu ? - GV giới thiệu H 15 và đặt câu hoûi : ?Hồng cầu máu người cho có loại kháng nguyên nào ? ? Huyết tương máu người nhận có những loại kháng thể nào ? Chuùng coù gaây keát dính maùu người nhận không ? - Lưu ý HS : Trong thực tế truyền máu, người ta chỉ chú ý đến khaùng nguyeân trong hoàng caàu người cho có bị kết dính trong mạch máu người nhận không mà không chú ý đến huyết tương người cho. - Yeâu caàu HS laøm baøi taäp SGK.. - Ruùt ra keát luaän.. - HS vaän duïng kieán thức vừa nêu, quan sát H 15 và đánh dấu mũi tên vào sơ đồ truyền maùu. - HS vaän duïng kieán thức ở phần 1 để trả - Yêu cầu HS thảo luận trả lời lời câu hỏi : + Khoâng, vì seõ bò keát caâu hoûi : ?Maùu coù caû khaùng nguyeân A vaø dính hoàng caàu. B có thể truyền cho người có + Coù, vì khoâng gaây keát nhoùm maùu O ? Vì sao ? ?Maùu khoâng coù khaùng nguyeân A dính hoàng caàu. và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không ? Vì +Khuïng vì seõ truyeàn sao ? bệnh cho người khác. ?Maùu coù nhieãm taùc nhaân gaây beänh (virut vieâm gan B, virut HIV ...) có thể đem truyền cho người - HS trả lời. khaùc khoâng ? Vì sao ? ? Vaäy nguyeân taéc truyeàn maùu laø gì ? - Sơ đồ truyền máu :. 1. Các nhóm máu ở người : - Hồng cầu có 2 loại khaùng nguyeân A vaø B. - Huyết tương có 2 loại khaùng theå : anpha vaø beâta. - Neáu A gaëp anpha ; B gaëp beâta seõ gaây keát dính hoàng caàu. - Có 4 nhóm máu ở người : A, B, O, AB. + Nhoùm maùu O : hoàng caàu khoâng coù khaùng nguyeân, huyeát töông coù cả 2 loại kháng thể. + Nhoùm maùu A : hoàng caàu coù khaùng nguyeân A, huyeát töông coù khaùng theå beâta. + Nhoùm maùu B : hoàng caàu coù khaùng nguyeân B, huyeát töông coù khaùng theå anpha. + Nhoùm maùu AB : hoàng caàu coù khaùng nguyeân A,B nhöng huyeát töông khoâng coù khaùng theå. - Sơ đồ truyền máu : 2. Caùc nguyeân taéc caàn tuaân thuû khi truyeàn maùu : - Khi truyeàn maùu caàn làm xét nghiệm trước để lựa chọn loại máu truyền cho phù hợp, traùnh tai bieán vaø traùnh nhaän maùu nhieãm taùc nhaân gaây beänh.. A A O O 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. AB B B. AB.

(46) Khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả lời đúng : Caâu 1 : Teá baøo maùu naøo tham gia vaøo quaù trình ñoâng maùu : a. Hoàng caàu b. Baïch caàu c. Tieåu caàu Câu 2 : Máu không đông được là do : a. Tô maùu b. Huyeát töông c. Baïch caàu Câu 3 : Người có nhóm máu AB không truyền cho nhóm máu O, A, B vì : a. Nhoùm maùu AB hoàng caàu coù caû A vaø B. b. Nhoùm maùu AB huyeát töông khoâng coù anpha vaø beâta. c. Nhóm máu AB ít người có. 4. Hướng dẫn về nhà : - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK- Tr 50. - Đọc mục “Em có biết” trang 50. -Xem trước bài 16: “Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết” 5. BOÅ SUNG : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Tuaàn 8. Ngày soạn: 16/ 09/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 16 Bài 16: TUẦN HOAØN MÁU VAØ LƯU THÔNG BẠCH HUYẾT I. MUÏC TIEÂU : - HS nắm được các thành phần cấu tạo của hệ tuần hoàn máu và vai trò của chúng. - Nắm được các thành phần cấu tạo của hệ bạch huyết và vai trò của chúng. - Kĩ năng : + Ra quyết định cần luyện tập TT và có chế độ ăn uống hợp lý + Tìm kiếm và xử lý thông tin khi đọc SGK , quan sát sơ đồ II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to caùc hình 16.1; 16.2. - Mô hình động cấu tạo hệ tuần hoàn ở người, băng đĩa nếu có. 2/HS: - Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ : -Traéc nghieäm : (4 ñ) -Vẽ sơ đồ cơ chế đông máu ? Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với cơ thể ? (6 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết có vai trò gì? I.Hệ tuần hoàn máu : Hoạt động của GV. Hoạt động của ND ghi baûng HS (Động não – 1. Cấu tạo : Trực quan – Vấn - Hệ tuần hoàn máu gồm : tim và các hệ đáp – tìm tòi) mạch tạo thành vòng tuần hoàn..

(47) - GV yeâu caàu HS quan saùt H 16.1 SGK vaø traû lời câu hỏi : ? Hệ tuần hoàn máu gồm những cơ quan naøo ? Neâu ñaëc ñieåm cuûa moãi thaønh phaàn đó ? - Yeâu caàu HS quan saùt H 16.1, lưu ý đường đi cuûa muõi teân vaø maøu máu trong động mạch, tónh maïch. Thaûo luaän để trả lời 3 câu hỏi : ? Mô tả đường đi của maùu trong voøng tuaàn hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn ? ? Phaân bieät vai troø cuûa tim vaø heä maïch trong sự tuần hoàn maùu ? ?Nhaän xeùt veà vai troø của hệ tuần hoàn maùu ? -GV yeâu caàu HS ruùt ra keát luaän.. - HS quan saùt H + Tim 4 ngaên (2 taâm nhó, 2 taâm thaát), 16.1 và liên hệ nửa phải máu đỏ thẫm, nửa trái máu đỏ kiến thức cũ, tươi. trả lời câu hỏi : + Heä maïch : - HS trình baøy Động mạch : dẫn máu từ tim đến cơ treân tranh. quan. Tĩnh mạch : dẫn máu từ cơ quan đến - Caù nhaân quan tim. saùt kó tranh. Mao mạch : Nối động mạch và tĩnh mạch (đường kính mao mạch nhỏ). - Trao đổi nhóm 2. Đường đi- chức năng : thống nhất câu - Vòng tuần hoàn nhỏ : Máu đỏ thẫm trả lời. (nhiều CO2) từ tâm thất phải đến động - Đại diện nhóm mạch phổi, tới mao mạch phổi (trao đổi khí trình bày, các nhận O2, thải CO2) hoá máu đỏ tươi, tới tĩnh nhoùm khaùc boå maïch phoåi, veà taâm nhó traùi xuoáng taâm thaát sung. traùi. - Vòng tuần hoàn lớn : Máu đỏ tươi (nhiều O2) từ tâm thất trái tới động mạch chủ tới mao mạch ở các phần trên và dưới cơ thể (thực hiện trao đổi khí với tế bào nhường O 2 - Ruùt ra keát và nhận CO2 trở thành máu đỏ thẫm ) sau luaän. đó tới tĩnh mạch chủ trên và tĩnh mạch chủ dưới, về tâm nhĩ phải. - Vai troø cuûa tim vaø heä maïch : + Tim co bóp tạo lực đẩy máu lưu thông trong heä maïch. + Hệ mạch : dẫn máu từ tim tới các tế bào, từ các tế bào về tim. - Vai trò của hệ tuần hoàn máu : luân chuyển máu trong toàn cơ thể.. II.Löu thoâng baïch huyeát : HÑ cuûa GV - GV treo tranh H 16.2 phoùng to, yêu cầu HS nghiên cứu thông tin trên tranh và trả lời câu hoûi : ? Hệ bạch huyết gồm những thaønh phaàn caáu taïo naøo ? (phaân heä) ? Phân hệ lớn và phân hệ nhỏ thu bạch huyết ở vùng naøo cuûa cô theå ?. ? Phân hệ lớn và phân hệ nhỏ đều gồm những thành. HÑ cuûa HS ( Vấn đáp – tìm tòi – Trực quan – Giải quyết vấn đề ) - HS nghiên cứu H 16.1 lưu ý chú thích và trả lời được : + Heä baïch huyeát goàm phân hệ lớn và phân hệ nhoû. + Phaân heä nhoû : thu baïch huyết ở nửa trên bên phaûi cô theå. + Phân hệ lớn : thu bạch huyết ở phần còn lại của cô theå. -Trả lời.. ND ghi baûng 1. Caáu taïo : - Heä baïch huyeát goàm : phaân hệ lớn và phân hệ nhỏ. + Phaân heä nhoû : thu bạch huyết ở nửa trên bên phaûi cô theå. + Phân hệ lớn : thu bạch huyết ở phần còn lại cuûa cô theå. - Mỗi phân hệ đều gồm thaønh phaàn : + Mao maïch baïch huyeát. + Maïch baïch huyeát + Haïch baïch huyeát + OÁng baïch huyeát.

(48) phaàn naøo ? - Löu yù HS : + Haïch baïch huyeát coøn laø nôi saûn xuaát baïch caàu. + Tónh maïch baïch huyeát. ? Sự luân chuyển bạch huyết trong mỗi phân hệ đều qua thaønh phaàn naøo ? ? Mô tả đường đi của bạch huyết trong phân hệ lớn và phaân heä nhoû ? ?Heä baïch huyeát coù vai troø gì ? - GV giaûng theâm : baïch huyeát có thành phần tương tự huyết tương không chứa hồng cầu. Baïch caàu chuû yeáu laø daïng limphoâ. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. + Tónh maïch maùu. -Chuù yù. 2. Đường đi : - Đường đi của bạch huyết : bắt dầu từ các mao mạch - HS nghiên cứu tranh, quan bạch huyết đến mạch bạch sát sơ đồ SGK, trao đổi huyết nhỏ, tới hạch bạch nhóm và trình bày trên huyết, tới mạch bạch huyết tranh. lớn, đến ống bạch huyết, vaøo tónh maïch maùu (tónh mạch dưới đòn) và về tim. - Vai trò : cùng với hệ tuần hoàn máu thực hiện luân -Nghe. chuyển môi trường trong cơ - 1 HS đọc kết luận SGK. theå vaø tham gia baûo veä cô theå.. Khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả lời đúng : Câu 1 : Hệ tuần hoàn gồm : a. Động mạch, tĩnh mạch và tim. b. Tâm nhĩ, tâm thất, động mạch, tĩnh mạch. c. Tim vaø heä maïch. d.Mao mạch bạch huyết, động mạch. Caâu 2 : Maùu löu chuyeån trong cô theå laø do : a. Tim co bóp đẩy máu vào hệ mạch. b. Heä maïch daãn maùu ñi khaép cô theå. c. Cơ thể luôn cần chất dinh dưỡng. d. Chæ a vaø b. e. Caû a, b, c. Caâu 3 : Ñieåm xuaát phaùt cuûa heä baïch huyeát laø : a. Mao maïch baïch huyeát b. Caùc cô quan trong cô theå c. Mao mạch bạch huyết ở các cơ quan trong cơ thể. 4. Hướng dẫn về nhà : - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết” . -Xem baøi 17 : Tim vaø maïch maùu. - Kẻ bảng 17.1 vào vở. 5. BOÅ SUNG :.

(49) Tuaàn 9. Ngày soạn: 17/ 09/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 17 Baøi 17: TIM VAØ MAÏCH MAÙU I. MUÏC TIEÂU. - HS xác định trên tranh hay mô hình cấu tạo ngoài và trong của tim. - Phân biệt được các loại mạch mạch máu. - Trình bày được đặc điểm của các pha trong chu kì co giãn tim. - Rèn kĩ năng tư duy, dự đoán, tổng hợp kiến thức. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV : - Tranh phoùng to caùc hình 17.1; 17.2. - Mô hình động cấu tạo tim người. - Baûng phuï: keû saün baûng 17.1. 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ : -Traéc nghieäm : (4ñ) -Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần cấu tạo nào? Vai trò của tim trong hệ tuần hoàn máu.(6đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : ? Tim có cấu tạo như thế nào để thực hiện tốt vai trò ‘bơm” tạo lực đẩy máu đi trong hệ tuần hoàn của mình. I.Caáu taïo tim : Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS nghiên cứu H 17.1 SGK kết hợp với kiến thức đã học lớp 7 và trả lời caâu hoûi : ? Xaùc ñònh vò trí, hình daïng, cấu tạo ngoài của tim ? - GV boå sung caáu taïo maøng tim. - Cho HS quan sát H 16.1 hoặc moâ hình caáu taïo trong cuûa tim để + Xaùc ñònh caùc ngaên tim ? Dựa vào kiến thức cũ và quan saùt H 16.1 + H 17.1 ñieàn vaøo baûng 17.1 ? - GV treo bảng 17.1 kẻ sẵn để HS lên bảng hoàn thành. - GV cho HS quan saùt moâ hình cấu tạo trong của tim để kiểm chứng. -Hướng dẫn HS căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu bơm qua, dự đoán ngăn tim naøo coù thaønh cô tim daøy. Hoạt động của HS - HS nghiên cứu tranh, quan saùt moâ hình cuøng với kiến thúc cũ đã học lớp 7 để tìm hiểu cấu tạo ngoài của tim. - 1 HS leân trình baøy treân tranh vaø moâ hình. -Chuù yù nghe. -Quan saùt H 16.1 + 17.1 ; trao đổi nhóm để hoàn thaønh baûng 17.1.. ND ghi baûng 1. Cấu tạo ngoài : - Vò trí, hình daïng : Naèm giữa lá phổi, hơi lệch sang traùi. Hình choùp, ñænh quay xuống dưới, nặng khoảng 300g. - Maøng tim : bao boïc bên ngoài tim (mô liên kết), maët trong tieát dòch giuùp tim co boùp deã daøng. - Động mạch vành và tónh maïch vaønh laøm nhieäm vuï daãn maùu nuoâi tim. 2. Caáu taïo trong : - Tim coù 4 ngaên ( 2 taâm nhĩ ở trên, 2 tâm thất ở dưới ) - Thaønh cô taâm thaát -Đại diện nhóm trình bày dày hơn cơ tâm nhĩ. -Caùc nhoùm khaùc nhaän Cô taâm thaát traùi daøy xeùt. hôn cô taâm thaát phaûi. - Giữa tâm nhĩ và tâm thất có van nhĩ thất ( nửa.

(50) nhaát vaø ngaên naøo coù thaønh cô moûng nhaát. Giaûi thích ? - GV cho HS quan saùt moâ hình cấu tạo trong của tim để kiểm chứng xem dự đoán của mình đúng hay sai.. - HS dự đoán, thống nhất đáp án. - HS trình baøy, caùc nhoùm khaùc boå sung. Ruùt ra keát luaän. - HS quan saùt. -Ghi baøi. trái có van 2 lá, nửa phải có van 3 lá ). Giữa tâm thất và động mạch có van thất động (van tổ chim) giúp máu löu thoâng theo moät chieàu.. - HS quan saùt caùc van tim. -GV choát laïi. Đáp án bảng 17.1 ; Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim Caùc ngaên tim co Taâm nhó traùi co Taâm nhó phaûi co Taâm thaát traùi co Taâm thaát phaûi co II.Caáu taïo maïch maùu : Hoạt động của GV - Yeâu caàu HS quan saùt H 17.2 vaø cho bieát : ? Có những loại mạch máu nào ? ? So sánh và chỉ ra sự khác biệt giữa các loại mạch máu. Giải thích sự khác nhau đó ? - Hoàn thành phiếu học tập. - GV cho HS đối chiếu kết quả với H 17.2 để hoàn thành kết quả đúng vào baûng. - Sự khác biệt giữa các loại mạch : Các loại mạch Động mạch. Nơi máu được bơm tới Taâm thaát traùi Taâm thaát phaûi Vòng tuần hoàn lớn Vòng tuần hoàn nhỏ, Hoạt động của HS - Moãi HS thu nhaän thoâng tin qua H 17.2 SGK để trả lời câu hỏi : -Trả lời. -Trả lời. ND ghi baûng - Có 3 loại maïch maùu laø : động maïch, tónh maïch vaø mao - Đại diện nhóm báo cáo kết mạch. quaû, ñieàn vaøo baûng. - Sự khác - Các nhóm khác nhận xét, bổ biệt giữa các sung. loại maïch : ( Baûng ). Sự khác biệt về cấu tạo Giaûi thích - Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và - Thích hợp với chức năng dẫn máu từ lớp cơ trơn dày hơn của tĩnh mạch.. tim tới các cơ quan với vận tốc cao, áp. - Loøng heïp hôn tónh maïch. lực lớn. - Thành có 3 lớp nhưng lớp mô liên kết - Thích hợp với chức năng dẫn máu từ và lớp cơ trơn mỏng hơn của động khắp các tế bào cơ thể về tim với vận Tónh maïch. maïch.. tốc và áp lực nhỏ.. - Lòng rộng hơn của động mạch. - Có van 1 chiều ở những nơi máu chảy. Mao maïch. ngược chiều trọng lực. - Nhoû vaø phaân nhaùnh nhieàu.. - Thích hợp với chức năng toả rộng tới. - Thành mỏng, chỉ gồm một lớp biểu bì.. từng tế bào của các mô, tạo điều kiện. - Loøng heïp. III.Chu kì co daõn cuûa tim : Hoạt động của GV - GV yeâu caàu HS quan saùt H 17.3 SGK và trả lời câu hoûi (4p) ? Moãi chu kì co daõn cuûa tim. cho sự trao đổi chất với các tế bào. Hoạt động của HS ND ghi baûng - Cá nhân HS nghiên cứu H - Chu kì co dãn tim gồm 3 pha, 17.3, trao đổi nhóm thống mỗi chu kì kéo dài 0,8 s. nhất câu trả lời. + Pha co taâm nhó : 0,1s, -0,8 s goàm 3 pha. nghæ 0,7s..

(51) keùo daøi bao nhieâu giaây ? Goàm maáy pha ? ? Thời gian làm việc là bao nhieâu giaây ? Nghæ bao nhieâu giaây ? ? Tim nghỉ ngơi hoàn toàn bao nhieâu giaây ? ? Thử tính xem mỗi phút dieãn ra bao nhieâu chu kì co daõn tim ? ?Ví sao tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi ? 3. Cuûng coá,luyeän taäp :. +Taâm nhó co 0,1s nghæ 0,7s +Taâm thaát co 0,3s,nghæ 0,5s. +0,4 s. +75 chu kì co daõn tim.. + Pha co taâm thaát : 0,3s, nghæ 0,5s. + Pha daõn chung : 0,4s. - Moät phuùt dieãn ra 75 chu kì co daõn tim (nhòp tim).. - Đại diện nhóm trình bày, nhận xeùt, boå sung. - HS trả lời ,đọc kết luận SGK.. GV duøng H 17.4 SGK/57 yeâu caàu HS ñieàn chuù thích. 4. Hướng dẫn về nhà : - Học bài và trả lời câu hỏi 1 SGK. - Làm bài tập 2, 3, 4 vào vở bài tập. - Xem trước bài 18 : Vận chuyển máu qua hệ mạch. Vệ sinh hệ tuần hoàn. 5. BOÅ SUNG : ................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Tuaàn 9. Ngày soạn: 19/ 09/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 18 Baøi 18: VAÄN CHUYEÅN MAÙU QUA HEÄ MAÏCH VỆ SINH HỆ TUẦN HOAØN I. MUÏC TIEÂU : - HS trình bày được cơ chế vận chuyển máu qua hệ mạch. - Chỉ ra được các tác nhân gây hại cũng như các biện pháp phòng tránh và rèn luyện hệ tim mạch. - Kĩ năng : + Ra quyết định để có hệ tim mạch khỏe mạnh + Hợp tác, lắng nghe tích cực. + Tìm kiếm và xử lý thông tin khi đọc SGK, quan sát sơ đồ - Có ý thức phòng tránh các tác nhân gây hại và ý thức rèn luyện hệ tim mạch. II. CHUAÅN BÒ : - Tranh phoùng to caùc hình 18.1; 18.2. - Băng hình về các hoạt động trên (nếu có). III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra : Neâu caáu taïo cuûa tim ? (7ñ) Giải thích vì sao tim hoạt động cả đời người mà không bị mệt mỏi ? ( 3đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: Các thành phần cấu tạo của tim đã phối hợp hoạt động với nhau như thế nào để giúp máu tuần hoàn liên tục trong hệ tim mạch. I.Sự vận chuyển máu qua hệ mạch :.

(52) Hoạt động của GV. Hoạt động của HS ( Daïy hoïc nhoùm – Trực quan – Vấn đáp – tìm tòi ) - Cá nhân tự nghiên cứu thông tin, quan saùt tranh. HS trả lời - HS thaûo luaän nhoùm, thoáng nhaát câu trả lời.. ND ghi baûng. - Lực chủ yếu giúp máu vaän chuyeån lieân tuïc vaø theo một chiều nhờ các yeáu toá sau : - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin , + Sự phối hợp hoạt động quan saùt H 18.1 ; 18.2 SGK. caùc thaønh phaàn caáu taïo ? Huyeát aùp laø gì ? (caùc ngaên tim vaø van laøm - GV yeâu caàu HS thaûo luaän nhoùm vaø cho maùu bôm theo 1 chieàu trả lời câu hỏi : từ tâm nhĩ tới tâm thất, ? Lực chủ yếu giúp máu tuần hoàn từ tâm thất tới động lieân tuïc vaø theo 1 chieàu trong heä maïch maïch). được tạo ra từ đâu ? Cụ thể như thế - Đại diện nhóm + Lực đẩy của tâm thất naøo ? ?Huyết áp trong tĩnh mạch rất nhỏ trình bày, các tạo ra 1 áp lực trong mạch mà máu vẫn vận chuyển về tim là nhóm khác bổ gọi là huyết áp. Sự chênh sung. leäch huyeát aùp cuõng giuùp nhờ tác động chủ yếu nào ? maùu vaän chuyeån trong - GV cho HS quan saùt H 18.1 thaáy huyeát maïch. áp có trị số giảm dần từ động mạch, -Quan sát ,nhận bieát. + Sự co dãn của động tới mao mạch sau đó tới tĩnh mạch . maïch. - Cho HS quan saùt H 18.2 thaáy vai troø + Sự vận chuyển máu qua của cơ bắp và van tĩnh mạch trong sự tĩnh mạch về tim nhờ hỗ -Quan saùt. vận chuyển máu ở tĩnh mạch. trợ của các cơ bắp co bóp - GV giới thiệu thêm về vận tốc máu quanh thành tĩnh mạch, sức trong maïch. Huyeát aùp toái ña 120mmHg, -Chuù yù nghe. hút của lồng ngực khi hít huyeát aùp toái thieåu 70 – 80mmHg, neáu vào, sức hút của tâm nhĩ huyeát aùp toái ña leân quaù 150mmHg vaø khi daõn ra. kéo dài là chứng cao huyết áp.. + Với các tĩnh mạch mà + Khi tim đập nhanh và mạnh : huyết áp máu chảy ngược chiều taêng. trọng lực còn có sự hỗ + Lúc tim đập chậm và yếu : huyết trợ của van tĩnh mạch giúp aùp giaûm. Maùu caøng xa tim huyeát aùp máu không bị chảy ngược. càng giảm do sự ma sát giữa các - Máu chảy trong mạch với phân tử máu và thành mạch vaän toác khaùc nhau. + Maïch co cuõng laøm huyeát aùp taêng. Maïch daõn huyeát aùp giaûm + Huyeát aùp toái thieåu laøm tim phaûi gắng sức dẫn tới tình trạng suy tim. II.Veä sinh tim maïch : Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Vấn đáp – tìm tòi ) 1. Bieän phaùp phoøng traùnh ? em hãy kể những bệnh về + Bệnh cao huyết áp, huyết các tác nhân có hại cho áp thấp, xơ cứng mạch, tai tim mạch : tim maïch maø em bieát ? bieán maïch vaønh, maïch naõo, - Khaéc phuïc vaø haïn cheá caùc nhoài maùu cô tim, thaäm chí nguyeân nhaân laøm taêng nhòp gây chết, bệnh hở hoặc hẹp tim và huyết áp không mong muoán. - GV yêu cầu HS nghiên cứu van tim, + Không sử dụng các thông tin SGK và trả lời - Cá nhân nghiên cứu thông.

(53) caâu hoûi : tin SGK, thaûo luaän nhoùm vaø ?Hãy chỉ ra các tác nhân nêu được : gaây haïi cho heä tim, maïch ? + Caùc taùc nhaân : khuyeát taät veà tim maïch, soát cao, maát nhiều nước, sử dụng chất kích thích, nhieãm virut, vi ?Neâu caùc bieän phaùp baûo khuaån ( vieâm hoïng, vieâm vệ tránh các tác nhân có amiđan), thức ăn.... haïi cho heä tim maïch ? + Bieän phaùp. - Yêu cầu HS nghiên cứu baûng 18 giaûi thích caâu hoûi : - HS nghiên cứu bảng, trao ? Caâu hoûi 2 SGK trang60. đổi nhóm nêu được : + Vận động viên luyện tập TDTT coù cô tim phaùt trieån, ?Nêu các biện pháp rèn sức co cơ lớn, đẩy nhiều luyeän tim maïch ? maùu (hieäu xuaát laøm vieäc - GV lieân heä baûn thaân HS cuûa tim cao hôn). đề ra kế hoạch luyện tập - Neâu keát luaän. TDTT để rèn luyện hệ tim -Chuù yù. mạch, giáo dục HS không sử duïng caùc chaát kích thích coù hại cho hệ tim mạch, chế độ ăn uống hợp lí. Phòng tránh và điều trị kịp thời các bệnh làm ảnh hưởng đến tim maïch : Thöông haøn, baïch hầu, cúm , thấp khớp, thận, vieâm caàu thaän, cô theå bò mất máu, mất nước do tiêu chaûy keùo daøi ( huyeát aùp haï ). 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. chất kích thích có hại : rượu, thuoác laù, heâroâin... + Cần kiểm tra sức khoẻ định kì hàng năm để phaùt hieän khuyeát taät lieân quan đến tim mạch để điều trị kịp thời. + Khi bị sốc, hoặc stress caàn ñieàu chænh cô theå theo lời bác sĩ. + Caàn tieâm phoøng caùc beänh coù haïi cho tim maïch : thöông haøn, baïch haàu, .. vaø điều trị kịp thời các chứng bệnh như cúm , thấp khớp... + Hạn chế ăn thức ăn hại cho tim mạch như : mỡ động vật... 2. Caùc bieän phaùp reøn luyeän heä tim maïch : - Tập TDTT thường xuyên, đều đặn ,vừa sức kết hợp với xoa bóp ngoài da.. - HS trả lời câu 1, 4 SGK. 4. Hướng dẫn về nhà : - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 3, 4 SGK. - Làm bài tập 2 : Chỉ số nhịp tim/ phút của các vận động viên thể thao luyện tập lâu năm. Traïng thaùi Luùc nghæ ngôi. Nhòp tim. YÙ nghóa. (Soá laàn/ phuùt) 40-60. - Tim được nghỉ ngơi nhiều hơn.. - Khaû naêng taêng naêng suaát cuûa tim cao hôn. Lúc hoạt động gắng sức 180-240 - Khả năng hoạt động của cơ thể tăng lên. Giải thích : ở các vận động viên lâu năm thường có chỉ số nhịp tim/ phút nhỏ hơn người bình thường. Tim của họ đập chậm hơn, ít hơn mà vẫn cung cấp đủ O 2 cho cơ thể vì mỗi lần đập tim bơm để được nhiều máu hơn, nói cách khác là hiệu suất làm việc của tim cao hơn. - Đọc mục : Em có biết ? -Chuaån bò oân taäp toøan boä chöông 3 tieát sau kieåm tra 1 tieát..

(54) 5. BOÅ SUNG : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………. CAÂU HOÛI OÂN TAÄP. KIEÅM TRA 1 TIEÁT TUAÀN 10 Câu 1 : Nêu chức năng của các hệ cơ quan trong cơ thể ? Câu 2 : Nêu các hoạt động sống của tế bào ? Câu 3 : Nêu cấu tạo và chức năng của mô thần kinh ? Câu 4 : Nêu điểm giống và khác nhau giữa tế bào người và tế bào thực vật ? Câu 5 : So sánh mô mỡ và mô máu về cấu tạo và chức năng ? Câu 6 : Nêu vai trò của bộ xương ? Bộ xương người có những đặc điểm gì tiến hóa hơn so với bộ xöông thuù ?.

(55) Câu 7 : Nêu những nguyên nhân của sự mỏi cơ ? Để chống mỏi cơ chúng ta cần phải làm như thế naøo? Caâu 8: Neâu thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu ? Câu 9 : Nêu điểm giống và khác nhau giữa bạch huyết và máu ? Câu 10 : Nêu các hoạt động chủ yếu của bạch cầu chống lại vi khuẩn, virut xâm nhập cơ thể ? Caâu 11 : Neâu cô cheá vaø yù nghóa cuûa quaù trình ñoâng maùu ? Câu 12 : Trình bày cấu tạo trong của tim ? Giải thích vì sao tim làm việc cả đời người mà không bị meät moûi ? Câu 13 : Trình bày đường đi của máu trong vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn ? Giải thích vì sao thaønh cô tim taâm thaát daøy hôn cô taâm nhó, Cô taâm thaát traùi daøy hôn taâm thaát phaûi ? Caâu 14 : Haõy giaûi thích caùc yeáu toá giuùp maùu vaän chuyeån lieân tuïc vaø theo moät chieàu trong maïch ? Trả lời : Caâu 1 : Heä cô quan - Hệ vận động - Hệ tiêu hoá - Hệ tuần hoàn. Chức năng của hệ cơ quan - Vận động cơ thể - Tiếp nhận và biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể. - Vận chuyển chất dinh dưỡng, oxi tới tế bào và vận chuyển chất thải,. cacbonic từ tế bào đến cơ quan bài tiết. - Heä hoâ haáp - Thực hiện trao đổi khí oxi, khí cacbonic giữa cơ thể và môi trường. - Heä baøi tieát - Bài tiết nước tiểu. - Heä thaàn kinh - Tiếp nhận và trả lời kích từ môi trường, điều hoà hoạt động của các cơ quan. Câu 2 : - Hoạt động của tế bào gồm: trao đổi chất, lớn lên, phân chia, cảm ứng. - Hoạt động sống của tế bào liên quan đến hoạt động sống của cơ thể + Trao đổi chất của tế bào là cơ sở trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường. + Sự phân chia tế bào là cơ sở cho sự sinh trưởng và sinh sản của cơ thể. + Sự cảm ứng của tế bào là cơ sở cho sự phản ứng của cơ thể với môi trường bên ngoài. => Tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể. Caâu 3 : Tên các loại 4.. Vò trí. Chức năng. moâ Mô thần - Nằm ở não, tuỷ - Tiếp nhận kích thích và. kinh. Caáu taïo - Goàm caùc teá baøo thaàn kinh (nôron ). sống, có các dây sử lí thông tin, điều hoà và và các tế bào thần kinh đệm. thần kinh chạy phối hợp hoạt động các cơ - Nơron có thân nối với các sợi đến các hệ cơ quan đảm bảo sự thích nhánh và sợi trục có bao miêlin, có quan.. ứng của cơ thể với môi. eo Raêngvieâ taän cuøng coù cuùc xinap.. trường. Câu 4 : Nêu điểm giống và khác nhau giữa tế bào người và tế bào thực vật ? * Gioáng nhau : - Đều có các thành phần giống nhau : Màng, tế bào chất và các bào quan, nhân tế bào. - Đều là đơn vị cấu tạo và là đơn vị chức năng của cơ thể sống. * Khaùc nhau : Ñieåm phaân bieät Tế bào người Tế bào thực vật Maøng teá baøo Chæ coù maøng sinh chaát, Coù caû maøng sinh chaát vaø.

(56) khoâng coù vaùch xenluloâzô. - Khoâng coù luïc laïp - Coù trung theå. Teá baøo chaát. vaùch xenluloâzô. - Thường có lục lạp - Khoâng coù trung theå. Caâu 5 : * Caùc ñieåm gioáng nhau : - Về cấu tạo : mô mỡ và mô máu đều thuộc loại mô liên kết. - Về chức năng : hai loại mô trên đều tham gia chức năng dinh dưỡng cơ thể. * Sự khác nhau : Mo Mô mỡ Moâ maùu â Ñaëc ñieåm Caáu taïo Coù daïng khoái, meàm, taïo thaønh Laø theå dòch vaän chuyeån trong tim vaø mô dự trữ hay bao bọc bên ngoài mạch maïch maùu vaø moät soá noäi quan Chức năng Là chất dự trữ, tham gia tạo năng Vận chuyển khí oxi, chất dinh dưỡng lượng cho tế bào và cơ thể, chức đến tế bào và CO2, chất bã khỏi tế năng đệm và bảo vệ cơ thể baøo, tham gia baûo veä cô theå … Caâu 6 : * Vai troø cuûa boä xöông: - Nâng đỡ cơ thể, tạo hình dáng cơ thể. - Tạo khoang chứa, bảo vệ các cơ quan. - Cùng với hệ cơ giúp cơ thể vận động. * Bộ xương người có những đặc điểm tiến hóa hơn so với động vật ( thú ) cấu tạo hoàn toàn thích nghi với tư thế đứng thẳng và lao động : - Sọ lớn hơn mặt - Coät soáng coù 4 choã cong - Lồng ngực nở rộng sang hai bên. - Xương chậu nở rộng, hố khớp sâu tạo khớp vững chắc. - Xương tay nhỏ, các khớp linh hoạt, được giải phóng. - Xöông chaân to, khoûe, baøn chaân taïo thaønh voøm. Câu 7 : * Nguyên nhân của sự mỏi cơ:. - Cung caáp oxi thieáu. - Năng lượng thiếu. - Axit lactic bị tích tụ trong cơ, đầu độc cơ.. * Bieän phaùp choáng moûi cô: - Khi mỏi cơ cần nghỉ ngơi, thở sâu, kết hợp xoa bóp cơ sau khi hoạt động (chạy...) nên đi bộ từ từ đến khi bình thường. - Để lao động có năng suất cao cần làm việc nhịp nhàng, vừa sức (khối lượng và nhịp co cơ thích hợp) đặc biệt tinh thần vui vẻ, thoải mái. - Thường xuyên lao động, tập TDTT để tăng sức chịu đựng của cơ. Caâu 8 : Maùu goàm:. - Huyeát töông : chieám 55% theå tích maùu. -Teá baøo maùu : chieám 45% goàm hoàng caàu, baïch caàu, tieåu caàu :. + Hoàng caàu : maøu hoàng, hình ñóa loõm 2 maët, khoâng coù nhaân. + Bạch cầu : trong suốt, kích thước khá lớn, có nhân, gồm 5 loại bạch cầu : bạch cầu ưa kiềm, bạch caàu trung tính, baïch caàu öa axit, baïch caàu limphoâ, baïch caàu moânoâ. Caâu 9 : Maùu vaø baïch huyeát * Gioáng nhau :.

(57) - Đều là thành phần của môi trường bên trong cơ thể, bao gồm huyết tương và huyết cầu. - Đều tham gia vận chuyển chất cho cơ thể. - Đều tham gia vào chức năng bảo vệ cơ thể. * Khaùc nhau : Baïch huyeát Maùu Coù maøu vaøng nhaït, trong suoát Có màu đỏ Không có hồng cầu và có chứa ít tiểu cầu Có hồng cầu và lượng tiểu cầu nhiều Được vận chuyển trong các mạch bạch huyết Được vận chuyển trong các mạch máu Caâu 10 : - Khi vi khuaån, virut xaâm nhaäp vaøo cô theå, caùc baïch caàu baûo veä cô theå baèng caùch taïo neân 3 haøng raøo baûo veä : + Sự thực bào : bạch cầu trung tính và bạch cầu mô nô (đại thực bào) bắt và nuốt các vi khuẩn, virut vào trong tế bào rồi tiêu hoá chúng. + Limpho B tiết ra kháng thể vô hiệu hoá kháng nguyên. + Limpho T phaù huyû caùc teá baøo cô theå bò nhieãm vi khuaån, virut baèng caùch tieát ra caùc proâteâin ñaëc hieäu (kháng thể) làm tan màng tế bào bị nhiễm để vô hiệu hoá kháng nguyên. - Lưu ý : bạch cầu ưa axit và ưa kiềm cũng tham gia vào vô hiệu hoá vi khuẩn, virut nhưng với mức độ ít hơn. Caâu 11 : - Cơ chế đông máu : Trong huyết tương có 1 loại prôtêin hòa tan ( Chất sinh tơ máu ). Khi va chạm vào vết rách trên thành mạch máu của vết thương, các tiểu cầu vỡ và giải phóng enzim. Enzim làm chất sinh tơ máu biến thành tơ máu, tơ máu kết thành mạng lưới ôm giữ các tế bào máu và tạo thành khoái maùu ñoâng. Tham gia khoái maùu ñoâng coøn coù ion canxi ( Ca 2+ ) - Ý nghĩa : sự đông máu là cơ chế tự bảo vệ cơ thể giúp cho cơ thể không bị mất nhiều máu khi bị thöông. Caâu 12 : * Caáu taïo trong : - Tim có 4 ngăn ( 2 tâm nhĩ ở trên, 2 tâm thất ở dưới ) - Thaønh cô taâm thaát daøy hôn cô taâm nhó. Cô taâm thaát traùi daøy hôn cô taâm thaát phaûi. - Giữa tâm nhĩ và tâm thất có van nhĩ thất ( nửa trái có van 2 lá, nửa phải có van 3 lá ). Giữa tâm thất và động mạch có van thất động (van tổ chim) giúp máu lưu thông theo một chiều. * Tim làm việc cả đời người mà không bị mệt mỏi : - Tim co daõn theo chu kì . Moãi chu kì co tim 0,8s. Pha daõn chung 0,4 s . - Pha nhó co : 0,1s, nghæ 0,7s . - Pha thaát co 0,3s, nghæ 0,5s. => Nhờ đó tim có thể phục hồi chức năng hoạt động. Câu 13 : - Vòng tuần hoàn nhỏ : Máu đỏ thẫm (nhiều CO2) từ tâm thất phải đến động mạch phổi, tới mao mạch phổi (trao đổi khí nhận O 2, thải CO2) hoá máu đỏ tươi, tới tĩnh mạch phổi, về tâm nhĩ trái xuoáng taâm thaát traùi. - Vòng tuần hoàn lớn : Máu đỏ tươi (nhiều O 2) từ tâm thất trái tới động mạch chủ , tới mao mạch ở các phần trên và dưới cơ thể (thực hiện trao đổi khí với tế bào nhường O 2 và nhận CO2 trở thành máu đỏ thẫm ) sau đó tới tĩnh mạch chủ trên và tĩnh mạch chủ dưới, về tâm nhĩ phải. => Vì 2 tâm thất là nơi co bóp tạo lực đẩy máu vào động mạch chủ và động mạch phổi ( vòng tuần hoàn lớn và nhỏ ) nên thành cơ dày hơn tâm nhĩ. - Tâm thất trái dày hơn tâm thất phải vì co bóp tạo lực đẩy máu vào vòng tuần hoàn lớn..

(58) Câu 14 : Máu được vận chuyển liên tục và theo một chiều trong mạch là nhờ các yếu tố sau : - Sự co dãn của tim : tim co tạo lực đẩy máu vào động mạch và hút máu từ tĩnh mạch về tim. Là yếu tố quan trọng nhất trong sự chuyển máu trong mạch. - Sự co dãn của động mạch và sự co bóp của các cơ thành tĩnh mạch : Tạo lực hỗ trợ cho sự co dãn cuûa tim. - Sự thay đổi thể tích và áp suất của lồng ngực khi hô hấp : hỗ trợ lực đẩy và hút máu của tim. - Các van tĩnh mạch : giúp máu di chuyển theo chiều hướng lên để về tim chảy ngược chiều trọng lực.. Tuaàn 10. Ngày soạn: 20/ 09/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 19 KIEÅM TRA MOÄT TIEÁT I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS từ chương I đến chương III nhằm phát hiện ra những mặt đạt và chưa đạt của HS, tìm hiểu nguyên nhân để đề ra phương án giải quyết giúp HS hoïc toát. 2. Kó naêng : Reøn kó naêng laøm baøi, phaân tích,giaûi thích. 3. Thái độ : Đối tượng HS : TB – Khá . - Phát huy tính tự giác, tích cực của HS.Giáo dục ý thức nghiêm túc, cẩn thận trong kiểm tra..

(59) - Xây dựng lòng tin, tính quyết đoán của HS khi giải quyết vấn đề. II.HÌNH THỨC : Kiểm tra tự luận III. LAÄP MA TRAÄN : IV. ĐỀ KIỂM TRA : V. ĐÁP ÁN VAØ BIỂU ĐIỂM CHI TIẾT : 1. Đáp án và biểu điểm chi tiết : 2. Hướng dẫn học ở nhà : -Xem trước bài 19: “Thực hành sơ cứu cầm máu” -Caùc toå chuaån bò : baêng , gaïc saïch, baêng y teá, boâng thaám, daây vaûi. VI. BOÅ SUNG. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. MA TRAÄN : KIEÅM TRA 1 TIEÁT - SINH HOÏC 8. TUAÀN 10. ĐỀ CHẴN : Noäi dung Chöông. Nhaän bieát. MỨC ĐỘ ĐÁNH GIÁ Vaän duïng Thoâng hieåu Thaáp Cao. TOÅNG. I: Nêu các hoạt. Khái quát về động sống của cơ thể người. teá baøo. ( 5 tieát ) Soá caâu :. 1 caâu. 1 caâu. Soá ñieåm :. 3ñ. 3ñ. Tæ leä : Chöông. 30% II Neâu. những. Để chống mỏi. nhaân. cô caàn phaûi laøm. Vận động. nguyeân. ( 6 tieát ) Soá caâu :. của sự mỏi cơ 1/2 caâu. nhö theá naøo ½ caâu. 1 caâu. Soá ñieåm :. 1ñ. 2ñ. 3ñ. Tæ leä : Chöông. 30% Trình. baøy. Giaûi thích vì sao tim. III:Tuaàn. caáu. taïo. làm việc cả đời. hoàn. trong. cuûa. người mà không bị. ( 6 tieát ) Soá caâu :. tim ½ caâu. meät moûi ½ caâu. 1 caâu. Soá ñieåm :. 3ñ. 1ñ. 4ñ.

(60) Tæ leä : Toång soá caâu. 1 caâu. 40% 3 caâu. 1,5 caâu. ½ caâu. Toång ñieåm :. 4ñ. 3ñ. 3ñ. 10 ñ. Tæ leä :. 40%. 30%. 30%. 100%. MA TRAÄN : KIEÅM TRA 1 TIEÁT - SINH HOÏC 8. TUAÀN 10. ĐỀ LẺ : MỨC ĐỘ ĐÁNH GIÁ Noäi dung Chöông. Nhaän bieát. Vaän duïng. Thoâng hieåu. Thaáp. TOÅNG Cao. I: Neâu caáu taïo vaø. Khái quát về chức năng của cơ thể người. moâ thaàn kinh. ( 5 tieát ) Soá caâu :. 1 caâu. 1 caâu. Soá ñieåm :. 3ñ. 3ñ. Tæ leä : Chöông Vận động. 30% II Neâu vai troø cuûa boä xöông. ( 6 tieát ). Trình. baøy. những. ñaëc. ñieåm cuûa boä xöông. người. tieán hoùa hôn so với bộ xương Soá caâu :. 1/2 caâu. thuù ½ caâu. Soá ñieåm :. 1ñ. 2ñ. Tæ leä : Chöông. Trình. baøy. Giaûi thích vì sao thaønh. III:Tuaàn. đường đi của. cô tim taâm thaát daøy. hoàn. maùu trong hai. hôn taâm nhó. Cô taâm. 1 caâu 3ñ 30%.

(61) ( 6 tieát ). vòng tuần hoàn. thaát traùi daøy hôn taâm. Soá caâu :. ½ caâu. thaát phaûi ½ caâu. 1 caâu. Soá ñieåm :. 3ñ. 1ñ. 4ñ. 1 caâu. 40% 3 caâu. Tæ leä : Toång soá caâu. 1,5 caâu. ½ caâu. Toång ñieåm :. 4ñ. 3ñ. 3ñ. 10 ñ. Tæ leä :. 40%. 30%. 30%. 100%. Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân:................................................... Lớp 8/…… Ñieåm. KIEÅM TRA 45 PHUÙT Moân : Sinh hoïc 8. Tuaàn 10. Lời phê ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. ………………………………………………………………… ………………………………………………………... Đề chẵn. ĐỀ : Câu 1 : Nêu các hoạt động sống của tế bào ? (3đ ) Câu 2 : Nêu những nguyên nhân của sự mỏi cơ ? Để chống mỏi cơ chúng ta cần phải làm như thế naøo? ( 3ñ ) Câu 3 : Trình bày cấu tạo trong của tim ? Giải thích vì sao tim làm việc cả đời người mà không bị mệt moûi ? ( 4ñ ) Baøi laøm …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(62) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân:................................................... Lớp 8/…… Ñieåm. KIEÅM TRA 45 PHUÙT Moân : Sinh hoïc 8. Tuaàn 10. Lời phê ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. ………………………………………………………………… ………………………………………………………... Đề lẻ. ĐỀ : Câu 1 : Nêu cấu tạo và chức năng của mô thần kinh ? (3đ ) Câu 2 : Nêu vai trò của bộ xương ? Bộ xương người có những đặc điểm gì tiến hóa hơn so với bộ xöông thuù ? ( 3ñ ) Câu 3 : Trình bày đường đi của máu trong vòng tuần hoàn lớn ? Giải thích vì sao thành cơ tim tâm thaát daøy hôn cô taâm nhó, Cô taâm thaát traùi daøy hôn taâm thaát phaûi ? ( 4ñ ) Baøi laøm …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(63) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ĐÁP ÁN : KIỂM TRA 1 TIẾT - SINH HỌC 8. TUẦN 10. ĐỀ CHẴN : Câu 1 : (3đ ) Các hoạt động sống của tế bào : - Hoạt động của tế bào gồm: trao đổi chất, lớn lên, phân chia, cảm ứng. (0,5đ) - Hoạt động sống của tế bào liên quan đến hoạt động sống của cơ thể (0,5đ) + Trao đổi chất của tế bào là cơ sở trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường. (0,5đ) + Sự phân chia tế bào là cơ sở cho sự sinh trưởng và sinh sản của cơ thể. (0,5đ) + Sự cảm ứng của tế bào là cơ sở cho sự phản ứng của cơ thể với môi trường bên ngoài. (0,5đ) => Tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể. (0,5đ) Câu 2 : ( 3đ ) * Nguyên nhân của sự mỏi cơ: - Cung caáp oxi thieáu. (0,25ñ) - Năng lượng thiếu. (0,25đ) - Axit lactic bị tích tụ trong cơ, đầu độc cơ. (0,5đ) * Bieän phaùp choáng moûi cô: - Khi mỏi cơ cần nghỉ ngơi, thở sâu, kết hợp xoa bóp cơ sau khi hoạt động (chạy...) nên đi bộ từ từ đến khi bình thường. (0,75đ) - Để lao động có năng suất cao cần làm việc nhịp nhàng, vừa sức (khối lượng và nhịp co cơ thích hợp) đặc biệt tinh thần vui vẻ, thoải mái. (0,75đ) - Thường xuyên lao động, tập TDTT để tăng sức chịu đựng của cơ. (0,5đ) Caâu 3 : ( 4ñ ) * Caáu taïo trong : - Tim có 4 ngăn ( 2 tâm nhĩ ở trên, 2 tâm thất ở dưới ) (0,5đ) - Thaønh cô taâm thaát daøy hôn cô taâm nhó. (0,5ñ) Cô taâm thaát traùi daøy hôn cô taâm thaát phaûi. (0,5ñ).

(64) - Giữa tâm nhĩ và tâm thất có van nhĩ thất ( nửa trái có van 2 lá, nửa phải có van 3 lá ). (0,75đ) Giữa tâm thất và động mạch có van thất động (van tổ chim) giúp máu lưu thông theo một chiều. (0,75ñ) * Tim làm việc cả đời người mà không bị mệt mỏi : - Tim co daõn theo chu kì . Moãi chu kì co tim 0,8s. Pha daõn chung 0,4 s (0,25ñ) - Pha nhó co : 0,1s, nghæ 0,7s (0,25ñ) - Pha thaát co 0,3s, nghæ 0,5s. (0,25ñ) => Nhờ đó tim có thể phục hồi chức năng hoạt động. (0,25đ) ĐÁP ÁN : KIỂM TRA 1 TIẾT - SINH HỌC 8. TUẦN 10. ĐỀ LẺ : Caâu 1 : (3ñ ) * Caáu taïo : - Gồm các tế bào thần kinh (nơron ) và các tế bào thần kinh đệm. (0,75đ) - Nơron có thân nối với các sợi nhánh và sợi trục có bao miêlin tận cùng có cúc xinap. (0,75đ) * Chức năng : - Tiếp nhận kích thích và sử lí thông tin, điều hoà và phối hợp hoạt động các cơ quan đảm bảo sự thích ứng của cơ thể với môi trường.( 1,5đ) Caâu 2 : ( 3ñ ) * Vai troø cuûa boä xöông : - Nâng đỡ cơ thể, tạo hình dáng cơ thể. (0,5đ) - Tạo khoang chứa, bảo vệ các cơ quan. (0,25đ) - Cùng với hệ cơ giúp cơ thể vận động. (0,25đ) * Bộ xương người có những đặc điểm tiến hóa hơn so với động vật ( thú ) thích nghi với tư thế đứng thẳng và lao động : ( 0,25đ) - Sọ lớn hơn mặt (0,25đ) - Coät soáng coù 4 choã cong (0,25ñ) - Lồng ngực nở rộng sang hai bên. (0,25đ) - Xương chậu nở rộng, hố khớp sâu tạo khớp vững chắc. (0,25đ) - Xương tay nhỏ, các khớp linh hoạt, được giải phóng. (0,25đ) - Xöông chaân to, khoûe, baøn chaân taïo thaønh voøm. (0,5ñ) Caâu 3 : ( 4ñ ) - Vòng tuần hoàn lớn : Máu đỏ tươi (nhiều O 2) từ tâm thất trái tới động mạch chủ , (0,75đ) tới mao mạch ở các phần trên và dưới cơ thể (0,75đ) (thực hiện trao đổi khí với tế bào nhường O 2 và nhận CO2 trở thành máu đỏ thẫm )(0,75đ) sau đó tới tĩnh mạch chủ trên và tĩnh mạch chủ dưới, về tâm nhĩ phaûi. (0,75ñ) => Vì 2 tâm thất là nơi co bóp tạo lực đẩy máu vào động mạch chủ và động mạch phổi ( vòng tuần hoàn lớn và nhỏ ) nên thành cơ dày hơn tâm nhĩ. ( 0,5đ ) - Tâm thất trái dày hơn tâm thất phải vì co bóp tạo lực đẩy máu vào vòng tuần hoàn lớn. (0,5đ).

(65) Hoï vaø teân:................................................... Lớp 8/…… Ñieåm. KIEÅM TRA 45 PHUÙT Moân : Sinh hoïc 8. Tuaàn 10. Lời phê ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. ………………………………………………………………… ………………………………………………………... Đề chẵn. ĐỀ : Câu 1 : Mô máu và mô mỡ có những điểm gì giống và khác nhau về cấu tạo và chức năng ? (3đ ) Câu 2 : Nêu những nguyên nhân của sự mỏi cơ ? Để chống mỏi cơ chúng ta cần phải làm như thế naøo? ( 3ñ ) Câu 3 : Trình bày cấu tạo trong của tim ? Giải thích vì sao tim làm việc cả đời người mà không bị mệt moûi ? ( 4ñ ) Baøi laøm …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(66) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Hoï vaø teân:................................................... Lớp 8/…… Ñieåm. KIEÅM TRA 45 PHUÙT Moân : Sinh hoïc 8. Tuaàn 10. Lời phê ………………………………………………………………… ……………………………………………………….. ………………………………………………………………… ………………………………………………………... Đề lẻ. ĐỀ : Câu 1 : Tế bào người và tế bào thực vật có điểm gì giống và khác nhau ? (3đ ) Câu 2 : Nêu vai trò của bộ xương ? Bộ xương người có những đặc điểm gì tiến hóa hơn so với bộ xöông thuù ? ( 3ñ ) Câu 3 : Trình bày đường đi của máu trong vòng tuần hoàn lớn ? Giải thích vì sao thành cơ tim tâm thaát daøy hôn cô taâm nhó, Cô taâm thaát traùi daøy hôn taâm thaát phaûi ? ( 4ñ ) Baøi laøm …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(67) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ĐÁP ÁN : KIỂM TRA 1 TIẾT - SINH HỌC 8. TUẦN 10. ĐỀ CHẴN : Caâu 1 : (3ñ ) * Gioáng nhau : - Đều có các thành phần giống nhau : Màng, tế bào chất và các bào quan, nhân tế bào. ( 0,5đ) - Đều là đơn vị cấu tạo và là đơn vị chức năng của cơ thể sống. ( 0,5đ) * Khaùc nhau : Ñieåm phaân bieät Tế bào người Tế bào thực vật Maøng teá baøo Chæ coù maøng sinh chaát, Coù caû maøng sinh chaát vaø khoâng coù vaùch xenluloâzô. vaùch xenluloâzô. ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) Teá baøo chaát - Khoâng coù luïc laïp ( 0,25ñ) - Thường có lục lạp ( 0,25đ) - Coù trung theå ( 0,25ñ) - Khoâng coù trung theå ( 0,25ñ) Câu 2 : ( 3đ ) * Nguyên nhân của sự mỏi cơ: - Cung caáp oxi thieáu. (0,25ñ) - Năng lượng thiếu. (0,25đ) - Axit lactic bị tích tụ trong cơ, đầu độc cơ. (0,5đ) * Bieän phaùp choáng moûi cô: - Khi mỏi cơ cần nghỉ ngơi, thở sâu, kết hợp xoa bóp cơ sau khi hoạt động (chạy...) nên đi bộ từ từ đến khi bình thường. (0,75đ) - Để lao động có năng suất cao cần làm việc nhịp nhàng, vừa sức (khối lượng và nhịp co cơ thích hợp) đặc biệt tinh thần vui vẻ, thoải mái. (0,75đ) - Thường xuyên lao động, tập TDTT để tăng sức chịu đựng của cơ. (0,5đ) Caâu 3 : ( 4ñ ) * Caáu taïo trong : - Tim có 4 ngăn ( 2 tâm nhĩ ở trên, 2 tâm thất ở dưới ) (0,5đ) - Thaønh cô taâm thaát daøy hôn cô taâm nhó. (0,5ñ) Cô taâm thaát traùi daøy hôn cô taâm thaát phaûi. (0,5ñ) - Giữa tâm nhĩ và tâm thất có van nhĩ thất ( nửa trái có van 2 lá, nửa phải có van 3 lá ). (0,75đ) Giữa tâm thất và động mạch có van thất động (van tổ chim) giúp máu lưu thông theo một chiều. (0,75ñ) * Tim làm việc cả đời người mà không bị mệt mỏi : - Tim co daõn theo chu kì . Moãi chu kì co tim 0,8s. Pha daõn chung 0,4 s (0,25ñ) - Pha nhó co : 0,1s, nghæ 0,7s (0,25ñ) - Pha thaát co 0,3s, nghæ 0,5s. (0,25ñ) => Nhờ đó tim có thể phục hồi chức năng hoạt động. (0,25đ).

(68) ĐÁP ÁN : KIỂM TRA 1 TIẾT - SINH HỌC 8. TUẦN 10. ĐỀ LẺ : Caâu 1 : (3ñ ) * Caùc ñieåm gioáng nhau : - Về cấu tạo : mô mỡ và mô máu đều thuộc loại mô liên kết. ( 0,5đ) - Về chức năng : hai loại mô trên đều tham gia chức năng dinh dưỡng cơ thể. ( 0,5đ) * Sự khác nhau : Mo Mô mỡ Moâ maùu â Ñaëc ñieåm Caáu taïo Coù daïng khoái, meàm, taïo thaønh Laø theå dòch vaän chuyeån trong tim vaø mô dự trữ hay bao bọc bên ngoài mạch ( 0,5đ) maïch maùu vaø moät soá noäi quan ( 0,5ñ) Chức năng Là chất dự trữ, tham gia tạo năng Vận chuyển khí oxi, chất dinh dưỡng lượng cho tế bào và cơ thể, chức đến tế bào và CO2, chất bã khỏi tế năng đệm và bảo vệ cơ thể ( 0,5đ) bào, tham gia bảo vệ cơ thể … ( 0,5đ) Caâu 2 : ( 3ñ ) * Vai troø cuûa boä xöông : - Nâng đỡ cơ thể, tạo hình dáng cơ thể. (0,5đ) - Tạo khoang chứa, bảo vệ các cơ quan. (0,25đ) - Cùng với hệ cơ giúp cơ thể vận động. (0,25đ) * Bộ xương người có những đặc điểm tiến hóa hơn so với động vật ( thú ) thích nghi với tư thế đứng thẳng và lao động : ( 0,25đ) - Sọ lớn hơn mặt (0,25đ) - Coät soáng coù 4 choã cong (0,25ñ) - Lồng ngực nở rộng sang hai bên. (0,25đ) - Xương chậu nở rộng, hố khớp sâu tạo khớp vững chắc. (0,25đ) - Xương tay nhỏ, các khớp linh hoạt, được giải phóng. (0,25đ) - Xöông chaân to, khoûe, baøn chaân taïo thaønh voøm. (0,5ñ) Caâu 3 : ( 4ñ ) - Vòng tuần hoàn lớn : Máu đỏ tươi (nhiều O 2) từ tâm thất trái tới động mạch chủ , (0,75đ) tới mao mạch ở các phần trên và dưới cơ thể (0,75đ) (thực hiện trao đổi khí với tế bào nhường O 2 và nhận CO2 trở thành máu đỏ thẫm )(0,75đ) sau đó tới tĩnh mạch chủ trên và tĩnh mạch chủ dưới, về tâm nhĩ phaûi. (0,75ñ) => Vì 2 tâm thất là nơi co bóp tạo lực đẩy máu vào động mạch chủ và động mạch phổi ( vòng tuần hoàn lớn và nhỏ ) nên thành cơ dày hơn tâm nhĩ. ( 0,5đ ) - Tâm thất trái dày hơn tâm thất phải vì co bóp tạo lực đẩy máu vào vòng tuần hoàn lớn. (0,5đ).

(69) Tuaàn 10. Ngày soạn: 20/ 08/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 19 KIEÅM TRA MOÄT TIEÁT I. MUÏC TIEÂU. - Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS từ chương I đến chương III nhằm phát hiện ra những mặt đạt và chưa đạt của HS, tìm hiểu nguyên nhân để đề ra phương án giải quyết giúp HS học tốt. -Reøn kó naêng laøm baøi,phaân tích,giaûi thích. - Phát huy tính tự giác, tích cực của HS.Giáo dục ý thức nghiêm túc trong kiểm tra. II.CHUAÅN BÒ. 1/GV:Đề và đáp án. 2/HS: OÂn chöông I,II,III. 3/Ma traän kieåm tra: NOÄI. TÆ. DUNG. TROÏNG. Chöông I: 20%. NHAÄN BIEÁT TN TL 2caâu. Khaùi quaùt. (1ñ). veà cô theå. I.2(1,2). MỨC ĐỘ ĐÁNH GIÁ THOÂNG HIEÅU VAÄN DUÏNG TN TL TN TL 1caâu (1 ñ) I.1. TOÅNG 3 coõu (2 ñ). người ( 5 tieát ) Chöông II 30%. 1. Vận động. (1 ñ)I.3. ( 6 tieát ) Chöông. 50%. coõu. 2caâu. 1caâu(2ñ) 2 coõu. 1coõu. II.1. (3 ñ). 1 coõu. 4 coõu.

(70) III:Tuaàn. (1 ñ). (2 ñ). (2 ñ). hoàn. I.2(3,4). II.2. II.3. ( 6 tieát ) TOÅNG. 5 coõu. 1 coõu. 1 coõu. 2 coõu. 9 coõu. (1 ñ). (2 ñ). (4 ñ). (10 ñ). (3 ñ) III.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:. (5 ñ). 1/GV phát đề. 2/HS laøm baøi. 3/Hướng dẫn học ở nhà: -Xem trước bài 19: “Thực hành sơ cứu cầm máu” -Caùc toå chuaån bò:baêng ,gaïc saïch,baêng y teá,boâng thaám,daây vaûi. IV.RUÙT KINH NGHIEÄM –BOÅ SUNG: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. A. PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM 1. Hãy sắp xếp các bào quan tương ứng với các chức năng bằng cách ghép chữ (a, b, c...) với số (1, 2, 3,...) vào ô kết quả ở bảng sao cho phù hợp. Chức năng 1. Nơi tổng hợp prôtêin. Baøo quan a. Lưới nội chất. Keát quaû 1-. 2. Vaän chuyeån caùc chaát trong teá baøo.. b. Ti theå. 2-. 3. Tham gia hoạt động hô hấp giải phóng năng c. Ribôxôm. 3-. lượng.. d. Boä maùy Goângi. 4-. 4. Cấu trúc quy định sự hình thành prôtêin.. e. NST. 5-. 5. Thu nhận, tích trữ, phân phối sản phẩm trong hoạt động sống của tế bào. 2. Nơron thần kinh nào dẫn truyền về tuỷ sống các xung động khi da bị bỏng a. Nơron hướng tâm b. Nôron li taâm c. Nôron trung gian d. Caû 3 nôron treân. 3. Trong thành phần xương ở người còn trẻ thì chất hữu cơ (cốt giao) chiếm tỉ lệ nào (1/2 ; 1/3 ; 1/4 ; 1/5 ; tæ leä cao hôn) Điều đó giúp xương có tính chất gì ? 4. Khi cô laøm vieäc nhieàu, nguyeân nhaân gaây moûi cô chuû yeáu laø : a. Caùc teá baøo cô seõ haáp thuï nhieàu glucoâzô. b. Caùc teá baøo cô seõ haáp thuï nhieàu O2. c. Caùc teá baøo cô thaûi ra nhieàu CO2. d. Thiếu O2 cùng với sự tích tụ axit lăctic gây đầu độc cơ..

(71) 5. Chuù thích caùc thaønh phaàn caáu taïo cuûa tim vaøo hình sau : B. CÂU HỎI TỰ LUẬN 1. Giải thích vì sao tim hoạt động cả đời không mệt mỏi ? 2. Maùu coù tính chaát baûo veä cô theå nhö theá naøo ? III. ĐÁP ÁN A. PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM 1. 1-c. 2-a. 3-b. 4-e. 5-d. (Mỗi ý đúng 0,25 điểm.) 2. a (1 ñ) 3. Tỉ lệ cao hơn, vì vậy xương trẻ em có tính đàn hồi cao hơn xương người lớn. (1,25 đ) 4. d (1 ñ) 5. 1- Động mạch chủ. 7- Taâm thaát phaûi. 2- động mạch phổi. 8- Van nhó thaát. 3- Tónh maïch phoåi. 9- Van thất động. 4- Taâm nhó traùi. 10- Taâm nhó phaûi. 5- Taâm thaát traùi. 11- Tónh maïch chuû treân. 6- Tĩnh mạch chủ dưới ( Mỗi chú thích đúng : 0,25 điểm) B. PHẦN TỰ LUẬN 1. Tim hoạt động cả đời không mệt mỏi vì : Mỗi chu kì co dãn tim chiếm 0,8s trong đó tâm nhĩ co 0,1s nghỉ 0,7s. Tâm thất co 0,3s nghỉ 0,5s đủ cho tim phục hồi hoàn toàn. (1 đ) 2. Maùu coù tính chaát baûo veä cô theå laø : - Trong máu có bạch cầu có khả năng tiêu diệt vi khuẩn bằng sự thực bào và tiết ra chất kháng độc (kháng thể). (1 đ). - Tieåu caàu tham gia vaøo quaù trình ñoâng maùu, baûo veä cô theå choáng maát maùu khi bò thöông (1 ñ). IV. RUÙT KINH NGHIEÄM – BOÅ SUNG : Tuaàn 10. Ngày soạn: 20/ 09/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 20 Bài 19: THỰC HAØNH SƠ CỨU CẦM MÁU I. MUÏC TIEÂU. - HS phân biệt vết thương làm tổn thương tĩnh mạch, động mạch hay mao mạch. - Rèn kĩ năng băng bó vết thương. Biết cách làm garô và nắm được những qui định khi đặt garô. + Kĩ năng hợp tác, ứng xử trong giao tiếp trong thực hành + Giải quyết vấn đề + Thu thập và xử lý thông tin khi đọc SGK, quan sát tranh ảnh + Quản lý thời gian và đảm nhận trách nhiệm trong thực hành + Viết báo cáo thu hoạch.

(72) II. CHUAÅN BÒ. 1/ GV: Chuẩn bị 1 cuộn băng, 2 miếng gạc, 1 cuộn bông, dây cao su hoặc dây vải, 1 miếng vải mềm (10x30cm). 2/HS : Chuaån bò theo nhoùm (1 baøn) nhö cuûa GV. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY 1/KTBC : Kiểm tra sự chuẩn bị của HS 2. Bài mới : * Giới thiệu baứi: VB: Cơ thể người trung bình có mấy lít máu? - Máu có vai trò gì với hoạt động sống của cơ thể? - GV: Nếu mất 1/2 lượng máu cơ thể thì cơ thể sẽ chết vì vậy khi bị thương chảy máu cần được sử lí kịp thời và đúng cách. I.Tìm hieåu veà caùc daïng chaûy maùu : Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS trao đổi ( Dạy học nhóm – Trực quan ) nhóm, thảo luận để hoàn - HS tự xử lí, liên hệ thực tế, trao đổi thaønh baûng : nhóm và hoàn thành bảng. Tieåu keát : Caùc daïng chaûy maùu 1. Chaûy maùu mao maïch 2. Chaûy maùu tónh maïch 3. Chảy máu động mạch II.Taäp baêng boù veát thöông : Hoạt động của GV. -GV nêu vấn đề: ? Khi bị chảy máu ở lòng baøn tay thì baêng boù nhö theá naøo ? - GV löu yù HS 1 soá ñieåm, yeâu caàu caùc nhoùm tieán haønh. - GV kieåm tra maãu baêng cuûa caùc toå : yeâu caàu maãu baêng phải đủ các bước, gọn, đẹp, khoâng quaù chaët, khoâng quaù loûng. ? Khi bị chảy máu ở động maïch, caàn tieán haønh nhö theá naøo ? - Löu yù HS veà vò trí daây garoâ caùch veát thöông khoâng quaù gaàn (> 5cm), khoâng quaù xa.. ND ghi baûng Baûng. Bieåu hieän - Maùu chaûy ít, chaäm. - Maùu chaûy nhieàu hôn, nhanh hôn. - Maùu chaûy nhieàu, maïnh, thaønh tia. Hoạt động của HS ( Thực hành – thí nghiệm – Tranh luận tích cực ) - Các nhóm nghiên cứu thoâng tin SGK. - 1 HS trình baøy caùch baêng bó vết thương ở lòng bàn tay nhö thoâng tin SGK : 4 bước. - Mỗi nhóm tiến hành thực hành dưới sự điều khiển của tổ trưởng. - Mỗi tổ chọn người mẫu băng tốt nhất. Đại diện nhoùm trình baøy thao taùc vaø maãu.. ND ghi baûng 1. Băng bó vết thương ở loøng baøn tay (chaûy maùu tónh maïch vaø mao maïch). - Các bước tiến hành SGK. + Löu yù : Sau khi baêng neáu veát thöông vaãn chaûy maùu, phaûi ñöa ngay beänh nhân tới bệnh viện. 2. Băng bó vết thưởng cổ tay (chảy máu động mạch) - Các bước tiến hành SGK. + Löu yù : + Veát thöông chaûy maùu ở động mạch (tay chân) mới được buộc garô. + Cứ 15 phút nới dây - Các nhóm nghiên cứu garô 1 lần và buộc lại. caùch baêng boù SGK + H 19.1. + Vết thương ở vị trí - 1 HS trình bày các bước khác chỉ ấn tay vào động tieán haønh. maïch gaàn veát thöông nhöng - Các nhóm tiến hành dưới về phía trên. dự điều khiển của tổ.

(73) - Yeâu caàu caùc nhoùm haønh. - GV kiểm tra, đánh maãu. + Mẫu băng phải đủ bước, gọn, đẹp không chaêt hay quaù loûng. + Vò trí daây garoâ. III.Thu hoạch :. tiến trưởng. giaù - Moãi toå choïn moät maãu băng tốt nhất. Đại diện caùc nhoùm trình baøy thao taùc vaø quaù maãu.. - GV yêu cầu mỗi HS về nhà tự viết báo cáo thực hành theo SGK. - GV căn cứ vào đáp án + sự chuẩn bị + thái độ học tập của HS để đánh giá, cho điểm. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV nhận xét chung về : phần chuẩn bị của HS, ý thức học tập, kết quả TH. 4.Hướng dẫn về nhà : - Hoàn thành báo cáo thu hoạch. -Xem trước bài 20: “Hô hấp và các cơ quan hô hấp” 5. BOÅ SUNG : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Tuaàn 11. Ngày soạn: 22/ 09/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 21 CHÖÔNG IV – HOÂ HAÁP Baøi 20: HOÂ HAÁP VAØ CAÙC CÔ QUAN HOÂ HAÁP I. MUÏC TIEÂU. - HS nắm được khái niệm hô hấp và vai trò của hô hấp với cơ thể sống. - HS xác định được trên hình các cơ quan trong hệ hô hấp người, nêu được các chức năng của chúng. - Rèn luyện kĩ năng quan sát tranh, tư duy logic ở HS. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phóng to hình 20.1; 20.2; 20.3 SGK và mô hình tháo lắp các cơ quan của cơ thể người. 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kiểm tra bài cũ : - Thu bài thu hoạch giờ trước..

(74) 2. Bài mới : * Giới thiệu bài : - Hồng cầu có chức năng gì? - Máu lấy O2 và thải được CO2 là nhờ đâu? (Nhờ hệ hô hấp) - Hô hấp là gì? Hô hấp có vai trò như thế nào đỗi với cơ thể sống? I.Tìm hiểu khái niệm hô hấp và vai trò của nó đối với cơ thể sống: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nghiên cứu thông - Cá nhân nghiên cứu tin SGK, liên hệ kiến thức đã thông tin , kết hợp kiến học ở lớp 3 và 7 , quan sát thức cũ và quan sát H.20, thảo luận nhóm trả lời tranh, thảo luận thống caùc caâu hoûi:(4p) nhất câu trả lời. ? Hoâ haáp laø gì? ? Hoâ haáp coù lieân quan nhö theá nào với các hoạt động sống cuûa teá baøo vaø cô theå? ? Hô hấp gồm những giai đoạn -HS thống nhất trình bày, chuû yeáu naøo? caùc nhoùm khaùc nhaän ? Sự thở có ý nghĩa gì với hô xét bổ sung. haáp? - Quan sát H 20.1 để trả - GV yêu cầu đại diện nhóm lời, rút ra kết luận. trình baøy, caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. -Ghi baøi - GV nhaän xeùt,choát laïi. II.Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( GV Khoâng daïy baûng 20/Tr 66 – vaø leänh Tr66 ) - HS nghiên cứu tranh, mô - Yêu cầu HS nghiên cứu sơ hình và xác định các cơ quan. đồ H 20.2 SGK và trả lời - Trả lời,1 HS lên bảng chỉ caâu hoûi: caùc cô quan cuûa heä hoâ haáp ? Hệ hô hấp gồm những cơ (hoặc gắn chú thích vào quan naøo? Xaùc ñònh caùc cô tranh caâm). quan đó trên tranh vẽ (hoặc - Các HS khác nhận xét, bổ moâ hình)? sung, đánh giá và rút ra kết -GV goïi HS khaùc nhaän xeùt. luaän. ? Đường dẫn khí có chức - HS liên hệ thực tế về vệ naêng vaäy taïi sao muøa ñoâng sinh heä hoâ haáp. đôi khi ta vẫn bị nhiễm -Trả lời.Liên hệ thực tế. laïnh? - Caàn coù bieän phaùp gì baûo vệ đường hô hấp? 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. ND ghi baûng - Hoâ haáp laø quaù trình cung caáp oxi cho teá baøo cô theå vaø thải khí cacbonic ra ngoài cơ theå. - Hoâ haáp cung caáp oxi cho teá bào, tham gia vào phản ứng oxi hoá các hợp chất hữu cơ tạo năng lượng (ATP) cho mọi hoạt động sống của tế bào và cơ thể, đồng thời loại thải cacbonic ra ngoài cơ thể. - Hô hấp gồm 3 giai đoạn: Sự thở, trao đổi khí ở phổi, trao đổi khí ở tế bào. - Sự thở giúp khí lưu thông ở phổi, tạo điều kiện cho trao đổi khí diễn ra liên tục ở tế bào. ND ghi baûng - Heä hoâ haáp goàm 2 boä phận: đường dẫn khí (khoang muõi, hoïng....) vaø 2 laù phoåi. - Đường dẫn khí có chức naêng daãn khí ra vaøo phoåi, ngaên buïi, laøm aám, aåm khoâng khí vaøo phoåi vaø baûo veä phoåi khoûi taùc nhaân coù haïi. - Phổi: thực hiện chức năng trao đổi khí giữa môi trường ngoài và máu trong mao maïch phoåi.. HS trả lời câu hỏi: ? Thế nào là hô hấp? Vai trò của hô hấp đối với các hoạt động của cơ thể? ? Quá trình hô hấp gồm những giai đoạn nào là chủ yếu? ? Các thành phần chủ yếu của hệ hô hấp và chức năng của nó là gì?.

(75) 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi 1,3,4 SGK. Caâu 1 : muïc I. Câu 3 : Trong 3 – 5 phút ngừng thở, không khí trong phổi cũng ngừng lưu thông, nhưng tim không ngừng đập, máu không ngừng lưu thông qua các mao mạch ở phổi, trao đổi khí ở phổi cũng không ngừng diễn ra, O2 trong không khí ở phổi không ngừng khuếch tán vào máu và CO 2 không ngừng khuếch tán ra. Bởi vậy, nồng độ O 2 trong không khí ở phổi hạ thấp tới mức không đủ áp lực để khuếch tán vào máu nữa. Câu 4 : Nhờ có thiết bị cung cấp O 2 đảm bảo sự hô hấp bình thường mà nhà du hành vũ trụ, lính cứu hỏa, thợ lặn có thể hoạt động bình thường trong các môi trường thiếu O 2. - Đọc mục: “Em có biết” -Xem trước bài 21: “Hoạt động hô hấp.” 5. BOÅ SUNG : …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 11. Ngày soạn: 24/ 09/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 22 Bài 21: HOẠT ĐỘNG HÔ HẤP I. MUÏC TIEÂU. - HS nắm được các đặc điểm chủ yếu trong cơ chế thông khí ở phổi. - HS nắm được cơ chế trao đổi khí ở phổi và ở tế bào. - Rèn luyện kĩ năng quan sát hình và tiếp thu thông tin, phát hiện kiến thức. - Vận dụng kiến thức để giải thích thực tế. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to hình 21.1; 21.2 SGK . - Hoâ haáp keá (neáu coù). - Băng video minh hoạ sự thông khí ở phổi, sự trao đổi khí ở tế bào (nếu có). - Baûng 21 SGK. 2/HS:Xem trước bài sgk. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ : -Traéc nghieäm : (4 ñ) - Nêu các giai đoạn chủ yếu của hệ hô hấp và chức năng của nó?(6 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: Trong bài trước chúng ta đã nắm được cấu tạo của hệ hô hấp. Trong bài này chúng ta sẽ phải tìm hiểu xem hoạt động hô hấp diễn ra như thế nào? Cơ chế thông khí là gì? Sự trao đổi khí ở phổi và tế bào có gì giống và khác nhau? I.Tìm hiểu sự thông khí ở phổi: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS nghiên cứu - HS tự nghiên cứu thông tin - Sự thông khí ở phổi nhờ thông tin SGK và trả lời SGK và trả lời câu hỏi, rút cử động hô hấp hít vào và caâu hoûi: ra keát luaän. thở ra nhịp nhàng..

(76) ?Thực chất của sự thông khí ở phoåi laø gì? - Yeâu caàu HS quan saùt kó H 21.1, đọc chú thích, trao đổi nhóm trả lời câu hỏi: ?Các cơ xương ở lồng ngực đã phối hợp hoạt động với nhau như thế nào để làm taêng, giaûm theå tích loàng ngực?. ? Vì sao các xương sườn ở lồng ngực được nâng lên thì thể tích lồng ngực lại tăng và ngược lại? - GV nhaän xeùt treân tranh, giuùp HS keát luaän. - GV treo H 21.2 để giải thích cho HS 1 soá khaùi nieäm: dung tích soáng, khí boå sung, khí löu thông, khí cặn, khí dự trữ.. -Trả lời. - HS nghiên cứu H 21.1, thảo luận nhóm, đại diện các nhoùm phaùt bieåu boå sung. -Trả lời. + Khi thể tích lồng ngực kéo lên trên đồng thời nhô ra phía trước, tiết diện mặt cắt dọc ở vị trí mô hình khung xương sườn được kéo lên là hình chữ nhật, còn ở vị trí hạ thấp laø hình bình haønh. + Diện tích hình chữ nhật lớn hôn bình haønh neân theå tích lồng ngực hít vào lớn hơn thể tích thở ra.. - Các cơ xương ở lồng ngực đã phối hợp hoạt động với nhau để tăng thể tích lồng ngực khi hít vào và giảm thể tích lồng ngực khi thở ra. + Khi hít vào: cơ liên sườn co làm cho xương ức và xương sườn chuyển động lên trên vaø ra 2 beân laøm theå tích lồng ngực rộng ra 2 bên. Cơ hoành co làm cho lồng ngực nở rộng thêm về phía dưới. + Khi thở ra: cơ liên sườn ngoài và cơ hoành dãn làm lồng ngực thu nhỏ trở về vị trí cuõ. - Ngoài ra còn có sự tham gia cuûa 1 soá cô khaùc trong trường hợp thở gắng sức. - Dung tích phoåi khi hít vaøo và thở ra bình thường cũng như gắng sức phụ thuộc vào tầm vóc, giới tính, tình trạng sức khoẻ, sự luyện tập.. - HS giaûi thích : + Khi hít vào bình thường, chưa thở ra ta có thể hít thêm 1 lượng khoảng 1500 ml khí bổ sung. + Khi thở ra bình thường, chưa hít vào ta có thể thở ra gắng sức 1500 ml khí dự trữ. + Theå tích khí toàn taïi trong phổi sau khi thở ra gắng sức coøn laïi laø khí caën. + Theå tích khí hít vaøo thaät saâu ? Dung tích phổi khi hít vào, thở và thở ra gắng sức gọi là dung tích soáng. ra bình thường và gắng sức có - HS đọc mục “Em có biết”để theå phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá trả lời câu hỏi : naøo? phụ thuộc vào tầm vóc, giới - GV yeâu caàu HS giaûi thích: tính, tình trạng sức khoẻ, sự ? Vì sao ta nên tập hít thở luyện tập. saâu? -Giaûi thích. -GV nhaän xeùt,choát laïi. - Ruùt ra keát luaän. II.Trao đổi khí ở phổi và tế bào: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS nghiên cứu - HS tự nghiên cứu thông tin - Sự trao đổi khí ở phổi và bảng 21, thảo luận trả lời SGK bảng 21, thảo luận tế bào đều theo cơ chế caâu hoûi: nhóm trả lời. khuếch tán từ nơi có nồng ?Nhận xét thành phần khí + Tỉ lệ % oxi trong khí thở ra độ cao tới nơi có nồng độ oxi và khí cacbonic hít vào và nhỏ do oxi đã khuếch tán từ thấp. thở ra? ? Do đâu có sự phế nang vào mao mạch + Trao đổi khí ở phổi: chênh lệch nồng độ các máu. Nồng độ O2 phế nang lớn chaát khí? Tỉ lệ % CO2 trong khí thở ra hơn nồng độ O2 mao mạch.

(77) lớn do khí CO2 đã khuếch tán từ máu vào mao mạch pheá nang. Hơi nước bão hòa trong khí thở ra do được làm ẩm bởi lớp niêm mạc tiết chất nhày phủ toàn bộ đường daãn khí. Tæ leä N2 trong khí hít vaøo vaø -GV gọi đại diện nhóm phát thở ra khác nhau không bieåu. nhiều, ở khí thở ra có cao ? Quan sát H 21.4 mô tả sự hơn chút do tỉ lệ O2 bị hạ khueách taùn O2 vaø CO2? thấp hẳn. Sự khác nha này ? Thực chất sự trao đổi khí không có ý nghĩa sinh học. xảy ra ở đâu? - Đại diện nhóm trình bày. - HS moâ taû quaù trình khueách taùn O2 vaø CO2. + Thực chất tế bào là nơi sử dụng O2 và thải CO2 (trao đổi khí ở tế bào). -GV nhaän xeùt,choát laïi. Sự tiêu tốn O2 ở tế bào đã thúc đẩy trao đổi khí ở phổi. Trao đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho trao đổi khí ở teá baøo. - Ruùt ra keát luaän. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. máu nên O2 từ phế nang khueách taùn vaøo mao maïch maùu. Nồng độ CO2 mao mạch máu lớn hơn nồng độ CO2 trong phế nang nên CO2 từ mao maïch maùu khueách taùn vaøo pheá nang. + Trao đổi khí ở tế bào: Nồng độ O2 trong máu lớn hơn nồng độ O2 ở tế bào nên O2 từ máu khuếch tán vaøo teá baøo. Nồng độ CO2 tế bào lớn hơn nồng độ CO2 trong máu nên CO2 từ tế bào khuếch taùn vaøo maùu.. -HS trả lời câu hỏi: ?Nhờ hoạt động của cơ quan, bộ phận nào mà không khí trong phổi thường xuyên đổi mới ? ?Thưc chất trao đổi khí ở phổi là gì? ?Thực chất trao đổi khí ở tế bào là gì? 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu SGK. - Hướng dẫn: Câu 2: So sánh hô hấp ở người và ở thỏ: *Gioáng nhau: - Đều gồm 3 giai đoạn. - Trao đổi khí ở phổi và tế bào đều theo cơ chế khuếch tán khí. * Khaùc nhau: - Ở thỏ sự thông khí ở phổi chủ yếu do hoạt động của cơ hoành và lồng ngực, do bị ép giữa 2 chi trước nên không dãn nở về hai bên. - Ở người: sự thông khí ở phổi do nhiều cơ phối hợp hơn và lồng ngực dãn nở về cả 2 bên. Câu 3: Khi lao động nặng hay chơi thể thao, nhu cầu trao đổi khí tăng, hoạt động hô hấp của cơ thể biến đổi theo hướng vừa tăng nhịp hô hấp, vừa tăng dung tích sống. -Xem trước bài 22: “Vệ sinh hệ hô hấp”..

(78) 5. BOÅ SUNG : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………… Tuaàn 12. Ngày soạn: 08/ 10/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 23 Baøi 22: VEÄ SINH HOÂ HAÁP I. MUÏC TIEÂU : - HS nắm được tác hại của các tác nhân gây ô nhiễm không khí đối với hoạt động hô hấp. - HS giải thích được cơ sở khoa học của việc luyện tập TDTT. - Kó naêng : + Ra quyeát ñònh hình thaønh caùc kó naêng baûo veä heä hoâ haáp khoûi caùc taùc nhaân coù haïi. + Kĩ năng tư duy phê phán những hành vi gây hại cho hô hấp. + Hợp tác, lắng nghe tích cực. + Tự tin khi phát biểu ý kiến trước tổ, nhóm, lớp. - HS tự đề ra các biện pháp luyện tập để có hê hô hấp khoẻ mạnh. Tích cực phòng tránh các tác nhân coù haïi. II. CHUAÅN BÒ : 1/GV: - Số liệu, hình ảnh về hoạt động gây ô nhiễm không khí và tác hại của nó. - Số liệu, hình ảnh về những con người đã đạt được những thành tích cao và đặc biệt trong rèn luyeän heä hoâ haáp. 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ : - Traéc nghieäm : (4 ñ) (Baûng phuï) - Thực chất sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào là gì ? (6 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Kể tên các bệnh về đường hô hấp? - Nguyên nhân gây ra các hậu quả tai hại đó như thế nào? I.Caàn baûo veä heä hoâ haáp traùnh caùc taùc nhaân coù haïi: Hoạt động của GV Hoạt động của HS (Daïy hoïc nhoùm - Hoûi chuyeân gia – Vấn đáp tìm tòi – trực quan - Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin ) - HS nghiên cứu thông tin ở SGK. bảng 22, ghi nhớ kiến thức. - GV kẻ sẵn bảng 22 để trắng cột 2, - Đại diện các nhóm lên điền, 3. Yeâu caàu HS thaûo luaän nhoùm ñieàn caùc nhoùm khaùc boå sung. - HS trả lời vaøo choã troáng. ?Có những tác nhân nào gây hại tới hoạt động hô hấp? GV hướng dẫn HS dựa vào bảng 22 -Trả lời. để trả lời: ? Hãy đề ra các biện pháp bảo vệ hệ hô haáp traùnh caùc taùc nhaân coù haïi? - 1 soá HS ñieàn vaøo baûng. - GV treo bảng phụ để HS điền vào. ND ghi baûng. - Caùc taùc nhaân gaây haïi cho đường hoâ haáp laø: buïi, khí độc (NOx; SOx; CO; nicoâtin...) vaø vi sinh vaät gaây beänh lao phoåi, vieâm phoåi. - Caùc bieän phaùp baûo.

(79) bảng. Yêu cầu HS phân tích cơ sở veä heä hoâ khoa hoïc cuûa bieän phaùp traùnh taùc haáp traùnh -Chuù yù. nhaân gaây haïi. taùc nhaân coù -GV giaùo duïc loàng gheùp HS : haïi: (Baûng) +Bảo vệ môi trường, trồng và bảo veä caây xanh… -Ghi baøi. +Không hút thuốc lá,không sử dụng chaát gaây nghieän coù haïi. - GV choát laïi. Caùc bieän phaùp baûo veä heä hoâ haáp traùnh caùc taùc nhaân coù haïi: Bieän phaùp Taùc duïng - Trồng nhiều cây xanh 2 bên đường phố, nơi - Điều hoà thành phần không khí (chủ yếu công cộng, trường học, bệnh viện và nơi ở. 1. là tỉ lệ oxi và cacbonic) theo hướng có lợi cho hoâ haáp.. - Nên đeo khẩu trang khi dọn vệ sinh và ở - Hạn chế ô nhiễm không khí từ bụi. những nơi có hại. - Đảm bảo nơi làm việc và nơi ở có đủ nắng, - Hạn chế ô nhiễm không khí từ vi sinh vật 2. gioù, traùnh aåm thaáp.. gaây beänh.. - Thường xuyên dọn vệ sinh. - Không khạc nhổ bừa bãi. - Hạn chế sử dụng các thiết bị có thải ra các - Hạn chế ô nhiễm không khí từ các chất khí. 3. khí độc.. độc (NOx; SOx; CO; nicôtin...). - Không hút thuốc lá và vận động mọi người. khoâng neân huùt thuoác. II.Cần luyện tập để có một hệ hô hấp khoẻ mạnh: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Trình baøy 1 phuùt – giaûi quyeát vấn đề – vấn đáp tìm tòi ) - Yêu cầu HS nghiên cứu - Cá nhân HS tự nghiên cứu thông thoâng tin muïc II, thaûo luaän tin SGK, thaûo luaän nhoùm, boå sung và nêu được: caâu hoûi: ? Vì sao khi luyeän taäp TDTT + Dung tích soáng laø theå tích khoâng đúng cách, đều đặn từ bé có khí lớn nhất mà 1 cơ thể có thể hít vào thật sâu, thở ra gắng sức. thể có được dung tích sống lí + Dung tích soáng phuï thuoäc toång tưởng? dung tích phoåi vaø dung tích khí caën. Dung tích phoåi phuï thuoäc vaøo dung tích lồng ngực, dung tích lồng ngực phụ thuộc sự phát triển khung xương sườn trong độ tuổi phát triển, sau độ tuổi phát triển sẽ không phát triển nữa. Dung tích khí caën phuï thuoäc vaøo khaû naêng co daõn toái ña cuûa caùc cơ thở. Vì vậy cần tập luyện từ ?Giải thích vì sao khi thở beù. sâu và giảm số nhịp thở + Hít thở sâu đẩy được nhiều khí. ND ghi baûng. - Caàn luyeän taäp TDTT đúng cách, thường xuyên, đều đặn từ bé sẽ có 1 dung tích soáng lí tưởng. - Biện pháp: tích cực tập TDTT phối hợp thở sâu và giảm nhịp thở thường xuyên từ bé (tập vừa sức, rèn luyện từ từ)..

(80) trong moãi phuùt seõ laøm taêng hieäu quaû hoâ haáp? ?Hãy đề ra cho bản thân caùc bieän phaùp luyeän taäp để có thể có 1 hệ hô haáp khoeû maïnh? - GV nhaän xeùt , choát laïi. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. cặn ra ngoài=> trao đổi khí được nhiều, tỉ lệ khí trong khoảng chết giaûm, taêng hieäu quaû hoâ haáp. + Tích cực tập TDTT phối hợp với thở sâu và giảm nhịp thở thường xuyên, từ bé. - HS tự rút ra kết luận.. HS trả lời câu hỏi SGK và đọc ghi nhớ. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Chuẩn bị cho giờ thực hành: chiếu cá nhân, gối bông. - Hướng dẫn: Câu 2 : Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc và có hại cho hệ hô hấp như sau : - CO : chiếm chỗ của O2 trong hồng cầu, làm cho cơ thể ở trạng thái thiếu O 2 đặc biệt khi cơ thể hoạt động mạnh. - NOx : gây viêm, sưng lớp niêm mạc, cản trở trao đổi khí, có thể gây chết ở liều cao. - Nicôtin : làm tê liệt lớp lông rung trong phế quản, giảm hiệu quả lọc sạch không khí, có thể gây ung thö phoåi. Câu 3: Mật độ bụi khói trên đường phố nhiều khi quá lớn, vượt quá khả năng làm sạch của đường dẫn khí của hệ hô hấp, bởi vậy nên đeo khẩu trang chống bụi khi đi đường và lao động dọn vệ sinh. 5. BOÅ SUNG : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Tuaàn 12. Ngày soạn: 09/ 10/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 24 Bài 23: THỰC HAØNH HOÂ HAÁP NHAÂN TAÏO I. MUÏC TIEÂU. - HS hiểu rõ cơ sở khoa học của hô hấp nhân tạo. - Nắm được trình tự các bước tiến hành hô hấp nhân tạo. - Biết phương pháp hà hơi thổi ngạt và phương pháp ấn lồng ngực. + Kĩ năng ứng phó với tình huống làm gián đoạn hô hấp ( ngạt nước, điện giật, thiếu khí … ) + Thu thập và xử lý thông tin về hô hấp nhân tạo. + Viết thu hoạch. + Hợp tác, lắng nghe tích cực trong hoạt động nhóm. + Quản lý thời gian và đảm nhận trách nhiệm. II. CHUAÅN BÒ. - Chieáu caù nhaân, goái boâng caù nhaân (chuaån bò theo toå) - Nếu có điều kiện sử dụng đĩa CD về các thao tác trong 2 phương pháp, tranh. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ :. - Kiểm tra sự chuẩn bị của các tổ..

(81) 2. Bài mới : * Giới thiệu bài : Trong thực tế có rất nhiều nguyên nhân làm cho ta bị ngạt thở. Theo em, cơ thể ngừng hô hấp có thể dẫn tới hậu quả gì? Vậy để cấp cứu nạn nhân bị ngừng hô hấp đột ngột theo đúng cách để có hiệu quả cao nhẩt, chúng ta cuøng tìm hieåu baøi hoïc hoâm nay. I.Tìm hiểu các tình huống cần được hô hấp: HÑ cuûa GV HÑ cuûa HS ( Daïy hoïc nhoùm – trực quan – Trình bày - GV ñaët caâu hoûi: ? Neâu caùc tình huoáng 1 phuùt ) cần được hô hấp nhân - HS nghiên cứu thoâng tin, lieân heä taïo? thực tế và nêu ?Cần loại bỏ các được. nguyeân nhaân laøm giaùn - Ruùt ra keát luaän. đoạn hô hấp như thế naøo? II.Tieán haønh hoâ haáp nhaân taïo: HÑ cuûa GV. ? Phöông phaùp haø hôi thoåi ngạt được tiến hành như thế naøo? - GV treo tranh vẽ minh hoạ các thao tác hô hấp (hoặc cho HS xem baêng hình),yeâu caàu HS tieán hình. - GV treo tranh minh hoạ hoặc cho HS xem băng hình để trả lời câu hỏi: ? Phương pháp ấn lồng ngực. ND ghi baûng - Khi bị chết đuối: cần loại bỏ nước khỏi phổi bằng cách vừa cõng nạn nhân ở tư thế dốc ngược vừa chạy. - Khi bò ñieän giaät: tìm vò trí caàu dao hay công tắc điện để ngắt dòng điện. - Khi bị thiếu khí để thở hay môi trường nhiều khí độc, phải khiêng nạn nhân ra khỏi khu vực đó.. HÑ cuûa HS ( Dạy học nhóm – Trực quan – thực hành – quan saùt ) - HS tự nghiên cứu thông tin SGK. - 1 HS trình baøy. - Caùc nhoùm tieán haønh laøm dưới dự điều khiển của nhóm trưởng. - HS tự nghiên cứu SGK, xem tranh.. - 1 HS trình baøy thao taùc. được tiến hành như thế nào? - Yêu cầu các nhóm tiến - Các nhóm tiến hành thực haønh. hành dưới sự điều khiển của nhóm trưởng. - GV cho đại diện các - Các nhóm cử đại diện nhóm lên thao tác trước leân trình baøy thao taùc. lớp. - Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt. III.Thu hoạch: -Mỗi HS tự làm ở nhà rồi nộp báo cáo cho GV đánh giá. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : HS nêu lại các thao tác thực hành. 4. Hướng dẫn về nhà:. ND ghi baûng a. Phöông phaùp haø hôi thoåi ngaït: - Các bước tiến hành :SGK *Chuù yù: + Neáu mieäng naïn nhaân bò cứng, khó mở có thể dùng tay bịt miệng và thở vào muõi. + Nếu tim nạn nhân đồng thời ngừng đập có thể vừa thổi ngạt, vừa xoa bóp tim (H 23.2). b. Phương pháp ấn lồng ngực: - Đặt nạn nhân nằm ngửa. - Ñaët naïn nhaân naèm saáp (tieán haønh nhö SGK). *Löu yù: + Ñaët naïn nhaân naèm saáp đầu nghiêng về 1 bên. + Đặt nạn nhân nằm ngửa ra giúp đường dẫn khí được mở rộng..

(82) Gợi ý viết thu hoạch I. Kiến thức Câu 1: So sánh các tình huống chủ yếu cần được hô hấp nhân tạo. * Giống: cơ thể nạn nhân đều thiếu oxi, mặt tím tái. * Khác nhau: - Chết đuối do phổi ngập nước. - Điện giật: do cơ hô hấp và có thể cả cơ tim co cứng. - Bị lâm vào môi trường ô nhiễm; ngất hay ngạt thở. Caâu 3: So saùnh 2 phöông phaùp hoâ haáp nhaân taïo: * Gioáng: - Mục đích: phục hồi sự hô hấp bình thường của nạn nhân. - Cách tiến hành: thông khí ở phổi của nạn nhân với nhịp 12-20 / phút, lượng khí được thông ít nhất 200 ml. * Khaùc nhau: Caùch tieán haønh. - Phương pháp hà hơi thổi ngạt: dùng miệng thổi không khí trực tiếp vào phổi qua đường dẫn khí. - Phương pháp ấn lồng ngực: dùng tay tác động gián tiếp vào phổi qua lực ép vào lồng ngực. * Hiệu quả của phương pháp hà hơi thổi ngạt lớn hơn vì: - Đảm bảo được số lượng và áp lực không khí đưa vào phổi. - Không làm tổn thương lồng ngực (gãy xương sườn). II. Kĩ năng như bước 2 SGK mục III. -Xem trước bài 24 : “Tiêu hóa và các cơ quan tiêu hóa”. 5. BOÅ SUNG : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Hoï vaø teân : ………………………………………………… Lớp : 8/ …………. Ñieåm. Ngaøy: ……………………….. Kieåm tra : 15 phuùt Moân : Sinh hoïc 8 ( tuaàn 13 ). Lời phê …………………………………………………… …………………………………………….. …………………………………………………… …………………………………………….. …………………………………………………… ……………………………………………... Đề lẻ. Đề : Câu 1 : Trình bày quá trình thông khí ở phổi ? (4đ) Câu 2 : Hô hấp là gì ? Hô hấp gồm những giai đoạn nào ? Cơ quan hô hấp gồm những cơ quan nào ? chức năng của cơ quan hô hấp là gì ? ( 4đ) Câu 3 : Khi lao động nặng hay chơi thể thao, như cầu trao đổi khí của cơ thể tăng cao hoạt động hô hấp của cơ thể có thể biến đổi thế nào để đáp ứng nhu cầu đó ? (2đ) Baøi laøm ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

(83) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Hoï vaø teân : ………………………………………………… Lớp : 8/ …………. Ñieåm. Ngaøy: ……………………….. Kieåm tra : 15 phuùt Moân : Sinh hoïc 8 ( tuaàn 13 ). Lời phê …………………………………………………… …………………………………………….. …………………………………………………… …………………………………………….. …………………………………………………… ……………………………………………... Đề chaün. Đề : Câu 1 : Trình bày sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào ? (4đ) Caâu 2 : Neâu caùc bieän phaùp baûo veä heä hoâ haáp traùnh khoûi caùc taùc nhaân coù haïi ? ( 4ñ) Câu 3 : Tại sao trong đường dẫn khí của hệ hô hấp đã có những cấu trúc và cơ chế chống bụi, bảo vệ phổi mà khi lao động vệ sinh hay đi đường vẫn cần đeo khẩu trang chống bụi ? (2đ) Baøi laøm ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

(84) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... ĐÁP ÁN : KIỂM TRA 15 PHÚT- TUẦN 13. Đề lẻ : Caâu 1 : (4ñ) - Sự thông khí ở phổi nhờ cử động hô hấp hít vào và thở ra nhịp nhàng. (0,75đ ) - Các cơ xương ở lồng ngực đã phối hợp hoạt động với nhau để tăng thể tích lồng ngực khi hít vào và giảm thể tích lồng ngực khi thở ra. (0,75đ ) + Khi hít vào: cơ liên sườn co làm cho xương ức và xương sườn chuyển động lên trên và ra 2 bên làm thể tích lồng ngực rộng ra 2 bên. Cơ hoành co làm cho lồng ngực nở rộng thêm về phía dưới. (0,75đ ) + Khi thở ra: cơ liên sườn ngoài và cơ hoành dãn làm lồng ngực thu nhỏ trở về vị trí cũ. (0,75đ ) - Ngoài ra còn có sự tham gia của 1 số cơ khác trong trường hợp thở gắng sức. (0,5đ ) - Dung tích phổi khi hít vào và thở ra bình thường cũng như gắng sức phụ thuộc vào tầm vóc, giới tính, tình trạng sức khoẻ, sự luyện tập. (0,5đ ). Caâu 2 : ( 4ñ) - Hô hấp là quá trình cung cấp oxi cho tế bào cơ thể và thải khí cacbonic ra ngoài cơ thể. (0,75đ ) - Hô hấp cung cấp oxi cho tế bào, tham gia vào phản ứng oxi hoá các hợp chất hữu cơ tạo năng lượng (ATP) cho mọi hoạt động sống của tế bào và cơ thể, đồng thời loại thải cacbonic ra ngoài cơ thể. (0,5đ ) - Hô hấp gồm 3 giai đoạn: Sự thở, trao đổi khí ở phổi, trao đổi khí ở tế bào. (0,75đ ).

(85) - Hệ hô hấp gồm 2 bộ phận: đường dẫn khí (khoang mũi, họng....) và 2 lá phổi. (0,5đ ) - Đường dẫn khí có chức năng dẫn khí ra vào phổi, ngăn bụi, làm ấm, ẩm không khí vào phổi và bảo vệ phổi khoûi taùc nhaân coù haïi. (0,75ñ ) - Phổi: thực hiện chức năng trao đổi khí giữa môi trường ngoài và máu trong mao mạch phổi. (0,75đ ). Caâu 3 : (2ñ) Khi lao động nặng hay chơi thể thao, nhu cầu trao đổi khí tăng, (1đ ) hoạt động hô hấp của cơ thể biến đổi theo hướng vừa tăng nhịp hô hấp, vừa tăng dung tích sống. (1đ). Đề chẵn : Caâu 1 : (4ñ) - Sự trao đổi khí ở phổi và tế bào đều theo cơ chế khuếch tán từ nơi có nồng độ cao tới nơi có nồng độ thấp. (0,75ñ ) + Trao đổi khí ở phổi: Nồng độ O2 phế nang lớn hơn nồng độ O2 mao mạch máu nên O2 từ phế nang khuếch tán vaøo mao maïch maùu. (1ñ ) Nồng độ CO2 mao mạch máu lớn hơn nồng độ CO 2 trong phế nang nên CO2 từ mao mạch máu khuếch tán vào pheá nang. (0,75ñ ) + Trao đổi khí ở tế bào: Nồng độ O2 trong máu lớn hơn nồng độ O2 ở tế bào nên O2 từ máu khuếch tán vào tế baøo. (0,75ñ ) Nồng độ CO2 tế bào lớn hơn nồng độ CO2 trong máu nên CO2 từ tế bào khuếch tán vào máu. (0,75đ ). Caâu 2 : ( 4ñ) - Trồng nhiều cây xanh 2 bên đường phố, nơi công cộng, trường học, bệnh viện và nơi ở. (0,75đ ) - Nên đeo khẩu trang khi dọn vệ sinh và ở những nơi có hại. (0,5đ ) - Đảm bảo nơi làm việc và nơi ở có đủ nắng, gió, tránh ẩm thấp. (0,75đ ) - Thường xuyên dọn vệ sinh. (0,25đ ). - Không khạc nhổ bừa bãi. (0,5đ ). - Hạn chế sử dụng các thiết bị có thải ra các khí độc. (0,5đ ) - Không hút thuốc lá và vận động mọi người không nên hút thuốc. (0,75đ ). Câu 3 : (2đ) Mật độ bụi khói trên đường phố nhiều khi quá lớn, vượt quá khả năng làm sạch của đường dẫn khí của hệ hô hấp, (1đ ) bởi vậy nên đeo khẩu trang chống bụi khi đi đường và lao động dọn vệ sinh. (1đ ). Tuaàn 13. Ngày soạn: 10/ 10/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 25 CHƯƠNG V – TIÊU HOÁ Bài 24: TIÊU HOÁ VAØ CÁC CƠ QUAN TIÊU HOÁ I. MUÏC TIEÂU. - HS nắm được các nhóm chất trong thức ăn. - Nắm được các hoạt động trong quá trình tiêu hoá. - Vai trò của tiêu hoá đối với cơ thể người. - Nắm được vị trí của các cơ quan trên tranh, mô hình. - Rèn luyện kĩ năng quan sát tranh, sơ đồ, phát hiện kiến thức, tư duy tổng hợp logic. - Giáo dục ý thức bảo vệ hệ tiêu hoá. II. CHUAÅN BÒ. - Tranh phóng to sơ đồ các cơ quan trong hệ tiêu hoá ở người. - Mô hình các cơ quan trong hệ tiêu hoá ở người. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ:.

(86) - GV thu báo cáo thực hành của HS. 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Các em nhịn ăn được bao lâu? Chúng ta nói đến ăn uống tức là nói đến hệ cơ quan naøo? cô quan naøo trong cô theå? - Trong bài mở đầu của chương chúng ta sẽ đi tìm hiểu về tiêu hoá, xem nó xảy ra như thế nào? gồm những cơ quan nào? I.Thức ăn và sự tiêu hoá: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc thông tin trong - HS tự nghiên cứu thông tin SGK quan sát H 24.1; 24.2, cùng SGK và trả lời câu hỏi. với hiểu biết của mình trả lời caâu hoûi: + Tiêu hoá giúp chuyển các ? Vai trò của tiêu hoá là gì? chất trong thức ăn thành các chất cơ thể hấp thụ được. Thức ăn tạo năng lượng cho cơ thể ? Hằng ngày chúng ta thường ăn những loại thức ăn nào? Thức ăn đó thuộc loại thức ăn gì? ?Các chất nào trong thức ăn bị biến đổi về mặt hoá học trong quá trình tiêu hoá? chất nào không bị biến đổi? ? Quá trình tiêu hoá gồm những hoạt động nào? Hoạt động nào quan trọng nhất? ? Vai trò của tiêu hoá đối với thức ăn? Quá trình tiêu hoá diễn ra ở ñaâu? chuùng ta cuøng tìm hieåu phaàn II. II.Các cơ quan tiêu hoá: Hoạt động của GV - Yeâu caàu HS quan saùt H 24.3 vaø lên bảng hoàn thành tranh câm. ?Keå teân caùc boä phaän cuûa oáng tiêu hoá?. hoạt động và xây dựng tế bào. - HS kể tên các loại thức aên vaø saép xeáp chuùng thành từng loại: prôtêin, lipit, gluxit, vitamin, muoái khoáng... + Chất bị biến đổi: prôtêin, lipit, gluxit, axit nucleâic. + Chất không bị biến đổi: nước, vitamin, muối khoáng. - HS thảo luận và trả lời: + Tiêu hoá thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng là quan troïng nhaát. -HS trình baøy. Ruùt ra keát luaän. -Chuù yù.. ND ghi baûng -Tieâu hoùa laø quaù trình biến đổi thức ăn đưa vaøo cô theå thaønh chaát dinh dưỡng và hấp thụ chất dinh dưỡng vào maùu. - Thức ăn gồm: + Chất hữu cơ: prôtêin, gluxit, lipit, axit nucleâic, vitamin. + Chất vô cơ: nước, muối khoáng. - Hoạt động tiêu hoá gồm: ăn và uống, đẩy caùc chaát trong oáng tieâu hoá, tiêu hoá thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng vaø thaûi baõ. - Vai trò của tiêu hoá là biến đổi thức ăn thaønh caùc chaát maø cô thể có thể hấp thụ được vaø thaûi boû caùc chaát baõ trong thức ăn.. Hoạt động của HS - HS tự quan sát H 24.3, 1 HS lên baûng gaén chuù thích. + ống tiêu hoá gồm: miệng, hầu , thực quản, dạ dày, ruột non, ruoät giaø, haäu moân. ?Kể tên các tuyến tiêu hoá? + Tuyến tiêu hoá gồm: nước boït, tuyeán vò, tuyeán gan, tuyeán tuî, tuyeán ruoät. - Yêu cầu HS hoàn thành bảng 24 - HS hoàn thành bảng. vào vở.. ND ghi baûng - Quaù trình tieâu hoá được thực hiện nhờ hoạt động của các cơ quan trong heä tieâu hoá. + Ống tiêu hoá: miệng, hầu , thực quaûn, daï daøy, ruoät non, ruoät giaø,.

(87) - GV giới thiệu về tuyến tiêu hoá. - Yêu cầu HS dự đoán chức năng cuûa caùc cô quan. - GV trình bày quá trình tiêu hoá thức ăn 1 lần. - Goïi 1 HS khaùc trình baøy laïi. - GV choát laïi. 3. Cuûng coá, luyeän taäp.. - HS nghe. haäu moân. - 1 HS dự đoán, các HS khác bổ + Tuyến tiêu hoá: sung. nước bọt, tuyến vò, tuyeán gan, -Chuù yù theo doõi. tuyeán tuî, tuyeán - 1 HS trình baøy. ruoät. -Ghi baøi.. Baøi taäp traéc nghieäm: Câu 1: Khoanh tròn vào đầu câu trả lời đúng: Thế nào là sự tiêu hoá thức ăn? a. Sự biến đổi thức ăn từ chất rắn thành chất lỏng. b. Sự biến đổi thức ăn từ những chất phức tạp thành chất đơn giản mà cơ thể có thể hấp thụ được. c. Sự biến đổi thức ăn từ các chất dinh dưỡng mà cơ thể hấp thụ được qua thành ruột và thải các chất cặn bã không thể hấp thụ được. Caâu 2: Ñieàn vaøo choã troáng: Quá trình tiêu hoá là quá trình biến đổi thức ăn về mặt ............ (sinh lí, sinh hoá, lí hoá). Kết quả là thức ăn được biến đổi thành các chất đơn giản, hoà tan, có thể ........... (hấp thụ, tràn, ngấm) vào máu để cung cấp cho các tế bào sử dụng. Câu 3: Quá trình tiêu hoá gồm các hoạt động nào? 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK. - Đọc trước bài 25: Tiêu hoá ở khoang miệng. - Hướng dẫn: Câu 1: Các chất trong thức ăn được phân nhóm theo các đặc điểm sau: + Căn cứ vào cấu tạo hoá học: chất hữu cơ và chất vô cơ. + Căn cứ vào đặc điểm biến đổi qua hoạt động tiêu hoá: chất không bị biến đổi, chất bị biến đổi trong quá trình tiêu hoá. Câu 3: Các chất cần thiết như nước, vitamin, muối khoáng vào cơ thể theo đường tiêu hoá thì cần phải qua các hoạt động: ăn, đẩy thức ăn trong ống tiêu hoá, hấp thụ thức ăn. - Cơ thể người có thể nhận các chất này theo con đường khác là: tiêm (chích) qua tĩnh mạch vào hệ tuần hoàn hoặc qua kẽ giữa các tế bào vào mô rồi lại vào máu (tiêm bắp). 5. BOÅ SUNG : …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 13. Ngày soạn: 12/ 10/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 26 Bài 25: TIÊU HOÁ Ở KHOANG MIỆNG. I. MUÏC TIEÂU. - HS nắm được các hoạt động diễn ra trong khoang miệng, năm được hoạt động nuốt và đẩy thức ăn từ trong khoang miệng qua thực quản xuống dạ dày..

(88) - Rèn luyện kĩ năng nghiên cứu thông tin, tranh hình, tìm kiếm kiến thức. + Hợp tác lắng nghe tích cực. + Tìm kiếm và xử lý thông tin + Tự tin khi trình bày ý kiến - Bồi dưỡng ý thức vệ sinh, giữ gìn vệ sinh răng miệng, không cười đùa trong khi ăn. II. CHUAÅN BÒ: 1/GV: - Tranh phoùng H 25.1; 25.2; 25.3 - Băng video hay đĩa CD minh hoạ hoạt động tiêu hoá ở khoang miệng, nuốt ở thực quản. 2/HS: Xem trước nội dung bài, kẻ bảng 25 vào vở bài tập. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ:. -Kieåm tra 15 phuùt. -Đề và đáp án kèm theo.. 2. Bài mới: *Giới thiệu bài:SGK I.Thức ăn và sự tiêu hoá: ( dạy học nhóm – vấn đáp tìm tòi ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS đọc thông tin trong - HS tự nghiên cứu thông tin SGK, - Bảng 25 SGK và trả lời câu hỏi: trao đổi nhóm và trả lời câu hỏi. ? Khi thức ăn vào miệng, có những hoạt + Các hoạt động như SGK. động nào xảy ra? -Quan sát tìm hiểu kiến thức. - GV treo H 25.1 để minh họa. ? Những hoạt động nào là biến + Biến đổi lí học: Tiết nước bọt, nhai, đảo trộn thức ăn, tạo viên đổi lí học, hoá học? ? Khi nhai cơm, bánh mì lâu trong thức ăn. + Biến đổi hoá học: Hoạt động của mieäng thaáy ngoït laø vì sao? enzim amilaza trong nước bọt. -Từ những thông tin trên, yêu cầu - Vận dụng kết quả phân tích hoá HS hoàn thành bảng 25. học để giải thích (H 25.2) - GV treo bảng phụ để HS tự hoàn -HS thảo luận nhóm hoàn thành thaønh. baûng 25. -GV nhaän xeùt,choát laïi. - Đại diện nhóm thay nhau điền baûng. -Ghi baøi. Keát luaän: Bảng 25: Hoạt động biến đổi thức ăn ở khoang miệng Biến đổi thức ăn ở khoang miệng. Biến đổi lí học. Các hoạt động tham. Caùc thaønh phaàn tham. Tác dụng của hoạt động. gia - Tiết nước bọt. gia hoạt động - Các tuyến nước bọt. - Nhai. - Raêng. - Đảo trộn thức ăn. - Răng, lưỡi, các cơ - Làm thức ăn thấm đẫm moâi vaø maù. - Tạo viên thức ăn. - Làm ướt và mềm thức ăn - Làm mềm và nhuyễn thức ăn nước bọt. - Răng, lưỡi, các cơ - Tạo viên thức ăn và nuốt moâi vaø maù.

(89) Biến đổi hoá hoïc. - Hoạt động của enzim - Enzim amilaza. - Biến đổi 1 phần tinh bột. amilaza trong nước bọt. trong thức ăn thành đường. mantozô. II.Nuốt và đẩy thức ăn qua thực quản: ( Khăn trải bàn – Hỏi chuyên gia ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc thông tin SGK, quan - HS tự quan sát H 25.3, đọc thông saùt H 25.3, thảo luận và trả lời tin, trao đổi nhóm và trả lời: caâu hoûi(4 p). + Nuốt diễn ra nhờ hoạt động ? Nuốt diễn ra nhờ hoạt động của của lưỡi là chủ yếu và có tác cơ quan nào là chủ yếu và có tác dụng đẩy viên thức ăn từ duïng gì? khoang miệng tới thực quản. + Lực đẩy viên thức ăn tới ? Lực đẩy viên thức ăn từ thực quản thực quản, tới dạ dày tạo ra nhờ sự co dãn phối hợp nhịp xuống dạ dày được tạo ra như thế nào? nhàng của cơ quan thực quản. + Thời gian đi qua thực quản rất ?Thức ăn qua thực quản có được nhanh (2-4s) nên thức ăn không biến đổi gì về mặt lí và hoá học bị biến đổi về mặt hoá học. - HS tieáp thu löu yù khoâng? + Lưu ý: viên thức ăn vừa phải để dễ nuốt, nếu quá lớn nuốt sẽ ngheïn. ?Naép thanh quaûn vaø khaåu caùi meàm có chức năng gì? nếu không có hoạt động của nó sẽ gây ra hậu quaû gì? ? Giải thích hiện tượng khi ăn đôi khi có hạt cơm chui lên mũi? Hiện tượng ngheïn? ? Tại sao khi ăn không nên cười đùa? -Choát laïi. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. ND ghi baûng - Nhờ hoạt động cuûa lưỡi thức ăn được đẩy xuoáng thực quaûn. - Thức ăn từ thực quaûn xuoáng daï daøy là nhờ hoạt động của các cơ thực quản (cô trôn). - Thời gian thức ăn qua - HS hoạt động cá nhân và giải thực quaûn thích. ngaén (2-4s) neân coi nhö thức aên -1 HS giaûi thích, caùc HS khaùc boå khoâng bò bieán sung. đổi. -Trả lời. -Ghi baøi.. Baøi taäp traéc nghieäm: Khoanh tròn vào đầu câu trả lời đúng: Câu 1: Quá trình tiêu hoá khoang miệng gồm: a. Biến đổi lí học. d. Tiết nước bọt. b. Nhai, đảo trộn thức ăn. e. Caû a, b, c, d. c. Biến đổi hoá học. g. Chæ a vaø c.. Câu 2: Loại thức ăn nào được biến đổi về mặt hoá học ở khoang miệng a. Proâteâin, tinh boät, lipit b. Tinh boät chín. c. Proâteâin, tinh boät, hoa quaû d. Bánh mì, dầu thực vật. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4 SGK- Tr 83. - Đọc mục “Em có biết”.

(90) -Xem trước bài 27: “Tiêu hóa ở dạ dày” - Hướng dẫn: Câu 2: “Nhai kĩ no lâu” là khi nhai càng kĩ thì hiệu suất tiêu hoá càng cao, cơ thể hấp thụ được nhiều chất dinh dưỡng nên no lâu hơn. Câu 3: Với khẩu phần ăn đầy đủ, sau khi tiêu hoá ở khoang miệng và thực quản thì những chất trong thức ăn vẫn cần tiêu hoá tiếp: G, L, Pr. Caâu 4: - Cháo thấm 1 ít nước bọt, 1 phần tinh bột trong cháo bị biến đổi thành đường mantozơ dưới tác dụng cuûa enzim amilaza. - Với sữa thấm 1 ít nước bọt sự tiêu hoá hoá học không diễn ra ở khoang miệng do thành phần hoá học của sữa là Pr và đường đôi hoặc đường đơn. 5. BOÅ SUNG : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Tuaàn 14. Ngày soạn: 15/ 10/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 27 Bài 27: TIÊU HOÁ Ở DẠ DAØY I. MUÏC TIEÂU. - HS nắm được cấu tạo của dạ dày và quá trình tiêu hoá diễn ra ở dạ dày gồm: + Các hoạt động tiêu hoá + Cơ quan, tế bào thực hiện hoạt động. + Tác dụng của hoạt động. - Rèn luyện cho HS tư duy dự đoán. + Kó naêng ra quyeát ñònh + Thu thập và xử lý thông tin + Hợp tác lắng nghe tích cực - Bồi dưỡng ý thức bảo vệ hệ tiêu hoá. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng H 27.1; 27.2; 27.3 - Băng video hay đĩa CD minh hoạ hoạt động tiêu hoá ở dạ dày (sự tiết dịch vị, sự co bóp, sự tiêu hoá). 2/HS: Xem trước bài,kẻ bảng 27 vào vở bài tập. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm:(4 ñ) - Nêu các tuyến tiêu hoá trong hệ tiêu hoá ở người? Nước bọt có khả năng tiêu hoá hợp chất naøo? (6 ñ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : ở khoang miệng các hợp chất gluxit đã được tiêu hoá một phần. Các chất khác chưa bị tiêu hoá. Câu hỏi đặt ra cho chúng ta là ở dạ dày hợp chất nào bị tiêu hoá, quá trình tiêu hoá diễn ra nhö theá naøo?.

(91) I.Tìm hiểu cấu tạo của dạ dày: ( dạy học nhóm – vấn đáp tìm tòi ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS đọc thông tin trong - HS tự nghiên cứu - Dạ dày hình túi, dung tích 3 SGK, quan saùt H 27.1, thaûo luaän thoâng tin SGK, quan saùt lít. H 27.1, thảo luận nhóm - Thành dạ dày có 4 lớp nhóm và trả lời câu hỏi: và trả lời: :lớp màng ngoài, lớp cơ, ? Daï daøy coù caáu taïo nhö theá + Hình daïng lớp dưới niêm mạc, lớp naøo? + Thaønh daï daøy nieâm maïc. ? Căn cứ vào đặc điểm cấu + Tuyến tiêu hoá. - Lớp cơ rất dày, khoẻ gồm tạo để dự đoán xem ở dạ dày -1 HS đại diện nhóm 3 lớp cơ: cơ dọc, cơ vòng và có hoạt động tiêu hoá nào? trả lời.Các HS khác cô cheùo. -GV goïi HS trình baøy nhaän xeùt, boå sung. - Lớp niêm mạc với nhiều ( GV ghi dự đoán của HS chưa tuyeán tieát dòch vò. đánh giá đúng sai mà sẽ giải quyết ở hoạt động sau). II.Tìm hiểu sự tiêu hoá ở dạ dày: ( Động não – hỏi chuyên gia – đóng vai ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục - Cá nhân HS nghiên cứu thông - Bảng 27 tin mục II SGK và trả lời câu II SGK và trả lời câu hỏi: ? Tiêu hoá ở dạ dày gồm những hỏi: + Sự tiết dịch vị, sự co bóp của hoạt động nào? dạ dày, hoạt động của enzim ? Những hoạt động nào là biến pepsin, đẩy thức ăn tới ruột. +Biến đổi lí học:sự tiết dịch đổi lí học, hoá học? vị,sự co bóp của dạ dày. +Biến đổi hóa học : hoạt động - Yêu cầu HS trao đổi nhóm, hoàn của enzim pepsin - Thaûo luaän nhoùm thoáng nhaát yù thaønh baûng 27 SGK. - GV nhaän xeùt, ñöa ra keát quaû: nhoùm kieán. nào đúng, sai, thiếu... - Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi: ? Thức ăn được đẩy xuống ruột là nhờ hoạt động của cơ quan nào?. - Đại diện nhóm trình bày, bổ sung.. - HS dựa vào thông tin để trả lời: +Nhờ hoạt động co của các cơ ở ? Loại thức ăn G, L được tiêu hoá dạ dày phối hợp cùng với sự co trong daï daøy nhö theá naøo? cơ vũng ở mụn vị. + Thức ăn lúc đầu vẫn chịu tác dụng của enzim amilaza cho tới khi thấm đều dịch vị. + Thức ăn L không tiêu hoá trong daï daøy vì khoâng coù enzim tieâu ? Giải thích vì sao Pr trong thức ăn bị hoá L trong dịch vị. dịch vị phân huỷ nhưng Pr của lớp => L, G chỉ biến đổi lí học. nieâm maïc daï daøy laïi khoâng? + Các tế bào tiết chất nhày ở ? Theo em, muoán baûo veä daï daøy ta coå tuyeán vò tieát chaát nhaøy phuû phaûi aên uoáng nhö theá naøo? leân beà maët nieâm maïc ngaên caùch -Choát laïi. tế bào niêm mạc với enzim pepsin..

(92) - HS liên hệ thực tế và trả lời. - HS đọc ghi nhớ SGK. Keát luaän: Bảng 27: Các hoạt động biến đổi thức ăn ở dạ dày Biến đổi thức ăn ở dạ dày Biến đổi lí học Biến đổi hoá hoïc. Các hoạt động tham gia - Sự tiết dịch vị. Caùc thaønh phaàn tham gia hoạt động - Tuyeán vò. Tác dụng của hoạt động - Hoà loãng thức ăn. - Sự co bóp của - Các lớp cơ của dạ - Làm nhuyễn và đảo trộn thức daï daøy daøy. - Hoạt động của - En zim pepsin.. ăn cho thấm đều dịch vị. - Phaân caét Proâteâin chuoãi daøi. enzim pepsin.. thaønh caùc chuoãi ngaén goàm 3-. 10 axit amin. - Sự đẩy thức ăn xuống ruột nhờ hoạt động của cơ dạ dày phối hợp với cơ vòng môn vị. - Thời gian lưu thức ăn trong dạ dày từ 3 – 6 giờ tuỳ loại thức ăn. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : Baøi taäp traéc nghieäm: Khoanh tròn vào đầu câu trả lời đúng: Câu 1: Loại thức ăn nào được biến đổi cả về mặt lí học, hoá học trong dạ dày: a. Pr. b. G. c. L. d. Muối khoáng. Câu 2: Biến đổi lí học ở dạ dày gồm: a. Sự tiết dịch vị b. Sự co bóp của dạ dày. c. Sự nhào trộn thức ăn d. Cả a, b và c đều đúng. Câu 3: Biến đổi hoá học ở dạ dày gồm: a. Tieát dòch vò b. Thấm đều dịch vị với thức ăn c. Hoạt động của enzim pepsin. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết” -Xem trước bài 28: “Tiêu háo ở ruột non”. - Hướng dẫn: Câu 1: “ở dạ dày có các hoạt động tiêu hoá sau: tiết dịch vị, biến đổi lí học, hoá học của thức ăn, đẩy thức ăn từ dạ dày xuống ruột. Câu 2: Biến đổi lí học ở dạ dày - Thức ăn chạm vào lưỡi và dạ dày kích thích tiết dịch vị (sau 3 giờ có tới 3 lít dịch vị) giúp hoà loãng thức ăn. - Sự phối hợp co của các cơ dạ dày giúp làm nhuyễn và đảo trộn thức ăn cho thấm đều dịch vị. Câu 3: Biến đổi hoá học ở dạ dày: - Lúc đầu một phần tinh bột chịu tác dụng của enzim amilaza trong nước bọt biến đổi thành đường mantozơ cho đến khi thức ăn thấm đều dịch vị. - Phần Pr chuỗi dài được enzim pepsin trong dịch vị phân cắt thành các Pr chuỗi ngắn (3 – 10 aa). Câu 4: Với khẩu phần ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, sau khi tiêu hoá ở dạ dày thì các chất trong thức ăn cần tiêu hoá tiếp ở ruột non là: Pr, G, L..

(93) 5. BOÅ SUNG : ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Tuaàn 14. Ngày soạn : 24/ 10/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 28 Bài 28: TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON I. MUÏC TIEÂU. - HS nắm được quá trình tiêu hoá diễn ra ở ruột non gồm: + Các hoạt động tiêu hoá. + Các cơ quan, tế bào thực hiện hoạt động. + Tác dụng và kết quả của hoạt động. - Rèn luyện cho HS tư duy dự đoán kiến thức. + Kó naêng ra quyeát ñònh + thu thập và xử lý thông tin + Hợp tác, lắng nghe tích cực II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng H 28.1; 28.2. - Băng video hay đĩa CD minh hoạ hoạt động tiêu hoá ở ruột non (nếu có). 2/HS:Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ:. -Traéc nghieäm: (4 ñ) Baûng phuï. -Trình bày sự biến đổi thức ăn về lí học và hóa học diễn ra ở dạ dày?(6 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: Như các em đã biết, ở miệng tiêu hoá G, ở dạ dày tiêu hoá Pr. Tuy nhiên sự tiêu hoá ở đó là rất ít. VD: ở khoang miệng chỉ có 1 -2% G bị tiêu hoá. Các chất này sẽ tiếp tục bị tiêu hoá ở ruột non. Vậy cấu tạo của ruột non như thế nào? Sự tiêu hoá diễn ra ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu baøi hoâm nay. I.Cấu tạo của ruột non: ( Động não – Dạy học nhóm – Vấn đáp tìm tòi ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS đọc thông tin - Cá nhân HS tự nghiên - Thành ruột non có 4 lớp trong SGK và trả lời câu hỏi: cứu thông tin SGK và trả như dạ dày nhưng mỏng hơn. lời: - Lớp cơ chỉ có cơ dọc và ?Neâu caáu taïo cuûa ruoät non? - GV treo tranh H 28.1 và 28.2 để - 1 HS trình bày, lớp nhận cơ vòng. xét bổ sung, rút ra kết - Lớp niêm mạc (sau tá HS trinh baøy. luaän. traøng) coù nhieàu tuyeán ruoät ? Ruoät coù caáu taïo nhö theá tieát dòch ruoät vaø teá baøo naøo? + Ruoät noù caáu taïo 4 tieát dòch nhaøy. ? Gan vaø tuî coù taùc duïng gì? lớp… - Tá tràng (đầu ruột non) +Tiết dịch tiờu húa theo có ống dẫn chung dịch tuỵ ? Dự đoán xem ruột non có ống dẫn đổ vào tá và dịch mật đổ vào. hoạt động tiêu hoá nào?.

(94) - GV chưa nhận xét ngay, để đến hoạt động sau. - GV ghi lại dự đoán của HS leân goùc baûng.. traøng. - HS dựa vào cấu tạo của ruột non để dự đoán, 1 HS trình baøy. -Chuù yù. II.Tìm hiểu sự tiêu hoá ở ruột non: ( Hỏi chuyên gia – đóng vai - vấn đáp tìm tòi ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS nghiên cứu - Cá nhân HS nghiên cứu * Biến đổi lí học: thông tin mục II SGK, quan thông tin mục II SGK, quan + Sự tiết dịch tiêu hoá do sát H 28.3, nhớ lại kiến thức sát tranh và trả lời câu tuyến gan, tuyến tuỵ, tuyến tiết trước và trả lời câu hỏi: ruột tiết ra để hoà loãng hoûi: thức ăn và trộn đều dịch ?Dạ dày có môi trường gì? + Dạ dày có môi trường tiêu hoá. axit, do axit tiết ra từ dịch + Muối mật (dịch mật) tách ? Thức ăn xuống tới ruột vị. khoái L thaønh gioït nhoû, bieät non còn chịu sự biến đổi lí + Có.Thức ăn được hũa loóng lập với nhau, tạo nhũ tương học nữa không? Nếu có thì và trộn đều với dịch tiêu hoá. bieåu hieän nhö theá naøo? + Caùc cô treân thaønh ruoät co hoùa;muoái maät len loûi toûch Caùc thaønh phaàn naøo tham bóp nhào trộn thức ăn khối lipit thành những giọt gia hoạt động? ngấm đều dịch tiêu hoá và lipit nhỏ biệt lập với nhau,tạo ?Nêu cơ chế đóng mở môn tạo lực đẩy thức ăn xuống daï n g nhuõ töông hoù a . vò? phaàn tieáp theo cuûa ruoät. HS dựa vaøo SGK trình ? Nếu 1 người bị bệnh thiếu * Biến đổi hoá học: baøy. axit trong daï daøy thì seõ coù - Sự phối hợp tác dụng của haäu quaû gì? các loại enzim trong dịch tuỵ ? Caùc cô trong thaønh ruoät (chủ yếu) và dịch ruột, sự +Nhaøo troän thức aên cho non coù taùc duïng gì? hỗ trợ của dịch mật biến thaám đều dòch tiêu đổi các loại thức ăn. -Yêu cầu HS trả lời câu hóa,tạo lực đẩy thức ăn + Tinh bột và đường đôi dần xuống các phần tiếp thành đường đơn. hoûi: ? Theo em trong 2 loại biến theo của ruột. + Proâteâin thaønh peptit thaønh đổi trên, ở ruột non xảy ra aa. biến đổi nào là chủ yếu + Biến đổi hoá học quan + Lipit nhờ dịch mật thành troïng hôn. vaø quan troïng hôn? caùc gioït lipit thaønh glixerin ?Để thức ăn biến đổi được vaø axit beùo. Caàn nhai kó để tinh boät hoàn toàn, ta cần làm gì? chuyển hoá thành đường. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : Baøi taäp traéc nghieäm: Khoanh tròn vào đầu câu trả lời đúng: Câu 1: Các chất trong thức ăn được biến đổi hoàn toàn ở ruột non là: a. Pr. b. G. c. L. Câu 2: ở ruột non sự biến đổi thức ăn chủ yếu là: a. Biến đổi lí học b. Biến đổi hoá học c. Caû a vaø b. 4. Hướng dẫn về nhà:. d. Caû a, b, c. e. Chæ a vaø b.

(95) - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết” - Hướng dẫn: Câu 4: Một người bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hoá ở ruột non có thể diễn ra như sau: môn vị thiếu tín hiệu đóng nên thức ăn sẽ qua môn vị tới ruột non liên tục và nhanh hơn, thức ăn sẽ không đủ thời gian ngấm đều dịch tiêu hoá ở ruột non dẫn tới hiệu quả tiêu hoá thấp. -Xem trước bài 29 : Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân. Kẻ bảng 29 vào vở bài tập. 5. BOÅ SUNG : …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 15. Ngày soạn: 26/10/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 29 Bài 29: HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VAØ THẢI PHÂN I. MUÏC TIEÂU. - HS nắm được: + Những đặc điểm cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ các chất dinh dưỡng. + Các con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng từ ruột tới các cơ quan tế bào. + Vai trò đặc biệt của gan trên con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng. + Vai trò của ruột già trong quá trình tiêu hoá của cơ thể. + Giáo dục ý thức giữ vệ sinh nơi công cộng. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phóng to H 29.1; 29.2; 29.3.Nghiên cứu SGV,SGK. 2/HS: Xem trước bài.Kẻ bảng 29 vào vở bài tập. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm (4 ñ) - Trình bày hoạt động tiêu hoá ở ruột non?(6 đ) - Với khẩu phần ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, nêu các chất dinh dưỡng sau khi tiêu hoá ở ruột non? 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Khi thức ăn đã tiêu hoá, cơ thể muốn lấy được chất dinh dưỡng cần phải có sự hấp thụ. Quá trình này diễn ra ở ruột non là chủ yếu. Các chất cặn bã còn lại cần được thải ra ngoài. Hôm nay coâ vaø caùc em seõ tìm hieåu baøi 29. I.Hấp thụ chất dinh dưỡng: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc thông tin - Cá nhân HS tự nghiên trong SGK, quan sát H 29.1; 29.2 cứu thông tin SGK, quan và trả lời câu hỏi: saùt H 29.1; 29.2 vaø traû ? Căn cứ vào đâu người ta khẳng lời: định rằng: ruột non là cơ quan chủ + Dựa vào thực nghiệm yếu của hệ tiêu hoá đảm nhận vai nghiên cứu. troø haáp thuï? - GV yeâu caàu HS phaân tích treân - HS trình baøy treân tranh. tranh.. ND ghi baûng - Sự hấp thụ chất dinh dưỡng chủ yếu diễn ra ở ruoät non. - Cấu tạo ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ. - Nieâm maïc ruoät coù nhieàu nếp gấp với các lông ruột và lông cực nhỏ có tác duïng taêng dieän tích tieáp xuùc.

(96) + Diện tích bề mặt tăng (tới 500 m2). seõ laøm taêng hieäu quaû - Heä mao maïch maùu vaø haáp thuï. maïch baïch huyeát phaân boá + Ruoät non caáu taïo coù dày đặc tới từng lông neáp gaáp, loâng ruoät, ruoät. lông cực nhỏ làm tăng - Ruột dài 2,8 – 3 m; S bề dieän tích beà maët haáp mặt từ 400-500 m2, mật độ thuï. loâng ruoät 40 loâng / 1mm2. II.Tìm hiểu con đường vận chuyển, hấp thụ các chất và vai trò của gan: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS nghiên cứu thông - Cá nhân HS nghiên cứu - Bảng 29 : tin muïc II SGK, quan saùt H 29.3 thoâng tin muïc II SGK, quan saùt - Vai troø cuûa gan tranh và trả lời câu hỏi: đối với các chất ? Có mấy con đường hấp thụ chất dinh + Có 2 con đường hấp thụ là đã hấp thụ. maùu vaø baïch huyeát. + Tieát dòch maät dưỡng trong ruột non? - Yêu cầu HS hoàn thành bảng 29 - HS thảo luận nhóm, đại giúp tiêu hoá lipit. trang 95 trên bảng GV đã kẻ sẵn. diện nhóm lên điền vào + Điều hoà nồng baûng. độ các chất dinh - GV giúp HS hoàn thiện bảng. dưỡng trong máu - GV giaûi thích theâm: caùc vitamin -Chuù yù theo doõi. được ổn định. tan trong daàu coù A, D, K, E. coøn laïi -Chuù yù theo doõi. + Khử các chất là các vitamin tan trong nước. độc bị lọt vào ? Gan đóng vai trò gì trong con đường - HS dựa vào H 29.3 để trả cùng chất dinh vận chuyển các chất dinh dưỡng về lời: dưỡng. tim? Gan khử các chất độc có hại cho cơ thể và điều hoà - GV lấy VD về bệnh tiểu đường. nồng độ chất dinh dưỡng trong maùu. -Chuù yù theo doõi. Bảng 29: Các con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng đã hấp thụ ? Dieän tích beà maët coù lieân quan đến hiệu quả hấp thụ như theá naøo? ?Trình baøy ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa ruoät non coù taùc duïng laøm taêng dieän tích beà maët haáp thuï?. Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận. Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận chuyển. chuyển theo đường máu theo đường bạch huyết - Đường, 30% axit béo và glixêrin, aa, các - 70% lipit (các giọt mỡ đã được nhũ tương hoá), vitamin tan trong nước, các muối khoáng, nước. các vitamin tan trong dầu (A, D, E, K). III.Tìm hiểu vai trò của ruột già trong quá trình tiêu hoá: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục III - Cá nhân HS nghiên cứu - Vai trò của SGK và trả lời câu hỏi: thoâng tin muïc III SGK vaø ruoät giaø: trả lời câu hỏi: + Haáp thuï + Ruột già có vai trò hấp nước caàn ? Vai troø chuû yeáu cuûa ruoät giaø laø gì? thuï nước vaø muoái thieát cho cô theå. - GV nêu 1 số nguyên nhân gây táo bón khoáng, thải phân. (do ít vận động , ăn ít chất xơ). Yêu cầu HS - HS nghe, vận dụng kiến + Thải phân. thức đã tiếp thu và trả trình baøy bieän phaùp choáng taùo boùn. lời. - GV löu yù HS beänh tró. -GV giỏo dục Hs ý thức giữ vệ sinh trước -Chú ý theo dõi. khi ăn,vệ sinh nguồn nước,vệ sinh môi -Chú ý. trường để bảo vệ sức khỏe,tránh bị.

(97) nhieãm giun saùn vaø caùc beänh coù lieân quan đến tiêu hóa. ?Để phòng tránh nhiễm giun ,sán ta nên -Trả lời. laøm gì? 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1, 3 SGK. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết” - Hướng dẫn: Câu 3: Vai trò của gan trong quá trình tiêu hoá: + Tiết dịch mật giúp tiêu hoá lipit. + Khử chất độc lọt vào máu cùng các chất dinh dưỡng. + Điều hoà nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu ổn định. - Xem trước bài 30 :Vệ sinh tiêu hóa. Kẻ bảng 30.1,2 vào vở bài tập 5. BOÅ SUNG: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Tuaàn 15. Ngày soạn: 08/ 11/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 30 Baøi 30: VEÄ SINH TIEÂU HOÙA I. MUÏC TIEÂU. - HS nắm được các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hoá và mức độ tác hại của nó. - HS trình bày được các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá và đảm bảo sự tiêu hoá có hiệu quả. + Kó naêng ñaët muïc tieâu + Kĩ năng hợp tác, ứng xử / giao tiếp + Thu thập và xử lý thông tin khi đọc SGK. + Kĩ năng tự nhận thức - Bồi dưỡng cho HS ý thức thực hiện nghiêm túc các biện pháp để có một hệ tiêu hoá khoẻ mạnh và tiêu hoá có hiệu quả. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phóng to hướng dẫn vệ sinh răng miệng. - Tranh ảnh minh hoạ các vi sinh vật và giun sán kí sinh trong hệ tiêu hoá người. - Băng video hay đĩa CD minh hoạ các tác nhân gây hại và biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá (nếu có). 2/HS: Xem trước bài và kẻ bảng 30.1,2 vào vở bài tập. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Traéc nghieäm: (4 ñ) Baûng phuï. - Nêu đặc điểm của ruột non có ý nghĩa với chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng?(4 đ) - Nêu vai trò của gan và ruột già trong quá trình tiêu hoá?(2 đ) 2. Bài mới:.

(98) * Giới thiệu bài : Từ nhỏ tới giờ, hoạt động tiêu hoá của các em đã từng bị rối loạn hay có những biểu hiện bất thường chưa? Những tác nhân nào có thể gây hại cho hệ tiêu hoá của người? và làm thế nào để có được một hệ tiêu hoá khoẻ mạnh? đó là nội dung bài học hôm nay. I.Tìm hiểu về các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hoá: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS đọc thông tin mục I - Cá nhân HS tự nghiên cứu thông Bảng 30 trong SGK và trả lời câu hỏi: tin SGK và trả lời: ? Keå teân caùc taùc nhaân gaây haïi cho heä tieâu + Taùc nhaân: vi sinh vaät gaây beänh, giun sán, chất độc trong thức ăn, đồ hoá? uống, ăn không đúng cách. - GV treo tranh aûnh caùc taùc nhaân vi -HS quan saùt. sinh vật, giun sán minh hoạ. ? Các tác nhân gây ảnh hưởng đến cơ quan nào? mức độ ảnh hưởng như thế. - HS kẻ sẵn bảng 30.1 vào vở bài tập. Trao đổi nhóm để hoàn thành baûng.. naøo? - Yêu cầu HS thảo luận hoàn thành - Đại diện nhóm trình bày trên bảng. baûng. Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. - GV phaân coâng moãi nhoùm (2 nhoùm) hoàn thành 1 tác nhân sinh vật, 1 tác - HS suy nghĩ và trả lời. nhân chế độ ăn. -Ghi baøi. - Sau khi hoàn thành bảng: GV đặt câu hỏi: ?Ngoài những tác nhân treân, em coøn bieát taùc nhaân naøo khaùc? -Nhaän xeùt,choát laïi. Bảng 30.1: Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hoá Taùc nhaân Caùc. - Tạo ra môi trường axit làm hỏng men răng.. - Daï daøy, ruoät. - Bò vieâm loeùt.. - Các tuyến tiêu hoá - Ruoät. - Bò vieâm. - Gaây taéc ruoät. - Các tuyến tiêu hoá - Các cơ quan tiêu hoá. - Gaây taéc oáng daãn maät - Coù theå bò vieâm.. - Hoạt động tiêu hoá. - Keùm hieäu quaû.. AÊn uoáng khoâng. - Hoạt động hấp thụ - Các cơ quan tiêu hoá. - Keùm hieäu quaû. - Daï daøy, ruoät bò meät moûi, gan coù theå bò xô.. đúng khẩu phần. - Hoạt động tiêu hoá. - Bị rối loạn hoặc kém hiệu quả.. Vi khuaån Giun, saùn AÊn uoáng khoâng. Cheá độ ăn uoáng. Mức độ ảnh hưởng. động bị ảnh hưởng - Raêng. sinh vaät. Cơ quan hoặc hoạt. đúng cách. (không hợp lí) - Hoạt động hấp thụ - Bị rối loạn hoặc kém hiệu quả. II.Tìm hiểu các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hoá có hieäu quaû: Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS đọc SGK.. Hoạt động của HS ND ghi baûng - Cá nhân HS nghiên cứu thông tin - Các biện pháp : muïc II SGK + Veä sinh raêng.

(99) ?Neâu caùc bieän phaùp baûo veä heä. -Neâu caùc bieän phaùp vaø keát luaän.. tiêu hoá khỏi tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hoá hiệu quả? - Yeâu caàu HS phaân tích :. - HS trao đổi nhóm và nêu được: + Đánh răng sau khi ăn và trước khi ? Theá naøo laø veä sinh raêng mieäng ñi nguû baèng baøn chaûi meàm, thuoác đúng cách? đánh răng có Ca và Flo, trải đúng (GV treo tranh hướng dẫn vệ cách như đã biết ở tiểu học. sinh răng miệng minh hoạ). + AÊn chín, uoáng soâi. Rau soáng vaø ? Thế nào là ăn uống hợp vệ trái cây rửa sạch, gọt vỏ trước khi sinh? ăn, không ăn thức ăn ôi thiu, không để ruồi nhặng đậu vào thức ăn. + Ăn chậm, nhai kĩ giúp thức ăn ?Tại sao ăn uống đúng được nghiền nhỏ đẽ thấm dịch tiêu cách lại giúp sự tiêu hoá hoá => tiêu hoá hiệu quả hơn. đạt hiệu quả? + Ăn đúng giờ, đúng bữa thì sự tiết dịch tiêu hoá thuận lợi, số lượng và ?Theo em, theá naøo laø aên chất lượng dịch tiêu hoá tốt hơn. uống đúng cách? + Sau khi ăn nghỉ ngơi giúp hoạt động tiết dịch tiêu hoá và hoạt động co bóp dạ dày, ruột tập trung => tiêu hoá có hiệu quả hơn. -Trả lời.. miệng đúng cách. + Ăn uống hợp vệ sinh. + Ăn uống đúng caùch. + Thieát laäp khaåu phần ăn hợp lí. +Veä sinh moâi trường và nguồn nước. +Taåy giun ñònh kì 4-6 thaùng 1 laàn.. GV yeâu caàu HS trình baøy, nhaän xeùt, choát laïi 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV yêu cầu HS đọc ghi nhớ và trả lời câu hỏi SGK. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc trước bài : Thực hành :Tìm hiểu hoạt động của en zim trong tuyến nước bọt. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 16. Ngày soạn: 10/ 11/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 31 Bài 26: THỰC HAØNH TÌM HIỂU HOẠT ĐỘNG CỦA ENZIM TRONG NƯỚC BỌT I. MUÏC TIEÂU. - HS biết đặt các thí nghiệm để tìm hiểu những điều kiện đảm bảo cho enzim hoạt động. - HS biết kết luận từ những thí nghiệm đối chứng. - Reøn luyeän cho HS kó naêng thao taùc thí nghieäm chính xaùc. + Tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc SGK + Kĩ năng hợp tác, giao tiếp, lắng nghe tích cực trong nhóm.

(100) + Kĩ năng quản lý thời gian, đảm nhận trách nhiệm được phân công. II. CHUAÅN BÒ. 1/ GV: -Tranh veõ H 26 phoùng to. - Chuẩn bị cho mỗi nhóm: 8 ống nghiệm nhỏ (10 ml), 2 ống đong chia độ, 2 giá để ống nghiệm, 2 đèn cồn, 1 cuộn giấy đo độ pH, 1 phễu có bông lọc, 1 bình thuỷ tinh, cặp nhiệt kế, cặp ống nghiệm, phích nước nóng, hồ tinh bột 1%, dd HCl 2%, dd iốt 1%, thuốc thử Strôme (3 ml dd NaOH 10% + 3 ml dd CuSO4 2%). 2/ HS: -Trong 5 phút đầu giờ, mỗi nhóm chuẩn bị 24 ml nước bọt loãng (lấy 6 ml nước bọt + 18 ml nước cất lắc đều rồi lọc qua phễu và bông lọc) và hồ tinh bột. -Đọc trước các bước tiến hành theo SGK. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra : - Thực chất biến đổi lí học của thức ăn trong khoang miệng là gì? Khi nhai cơm lâu trong miệng thấy coù caûm giaùc ngoït vì sao? - Kieåm tra caâu 3, 4 SGK. 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Các em đã biết, ăn cơm nhai kĩ ta thấy có vị ngọt. Vậy enzim trong nước bọt hoạt động như thế nào? ở điều kiện nào nó hoạt động tốt nhất? Chúng ta cùng tiến hành tìm hiểu bài thực haønh hoâm nay. - GV ghi vaøo goùc baûng:. tinh boät + ioát xuaát hòeân maøu xanh. đường + thuốc thử Strôme xuất hiện màu đỏ nâu.. - GV kiểm tra sự chuẩn bị nước bọt và tinh bột của các nhóm. I.Các bước tiến hành thí nghiệm và chuẩn bị thí nghiệm: Hoạt động của Hoạt động của HS ND ghi baûng GV - GV phát dụng cụ - HS tự đọc trước nội dung thí nghiệm bài 26. thí nghieäm. - Tổ trưởng phân công công việc cho các nhóm trong toå, + 2 HS nhaän duïng cuï vaø vaät lieäu + 1 HS chuaån bò nhaõn cho oáng nghieäm. + 2 HS chuẩn bị nước bọt hoà loãng, lọc, đun sôi. + 2 HS chuẩn bị bình thuỷ tinh đựng nước. II.Tiến hành bước 1 và bước 3 của thí nghiệm: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV yeâu caàu HS tieán haønh - Caùc toå tieán haønh nhö sau: Baûng 26 – thí nghiệm như bước 1 và Bước 1: Chuẩn bị vật liệu vào các ống 1: bước 2 SGK nghieäm + GV löu yù HS: khi roùt hoà tinh + Duøng oáng ñong hoà tinh boät (2 ml) roùt bột không để rớt lên thành. vào các ống A, B, C, D. Đặt các ống này vaøo giaù. + Duøng caùc oáng ñong laáy vaät lieäu khaùc. Ống A: 2 ml nước lã.

(101) Ống B: 2 ml nước bọt Ống C: 2 ml nước bọt đã đun sôi Ống D: 2 ml nước bọt+ vài giọt HCl (2%) Bước 2: Tiến hành - Đo độ pH của các ống nghiệm và ghi vào vở. - Ñaët caùc oáng nghieäm vaøo bình thuyû tinh có nước ấm 37oC trong 15 phút. - Caùc toå quan saùt vaø ghi keát quaû vaøo baûng 26.1 Thoáng nhaát yù kieán giaûi thích. - Đại diện nhóm lên bảng điền, nhận xét.. ? Đo độ pH trong các ống nghiệm để làm gì? -GV keõ saün baûng 26.1 leân baûng. -Yeâu caàu HS leân ñieàn. + Lưu ý: Thực tế độ trong không thay đổi nhiều. - GV thông báo đáp án bảng 26.1. -Ghi baøi. Bảng 26 – 1 : Kết quả thí nghiệm về hoạt động của enzim trong nước bọt Caùc oáng nghieäm. Hiện tượng. Ống A : tinh bột + nước lã Ống B : Tinh bột + nước bọt Ống C : Tinh bột + nước bọt đã. Giaûi thích độ trong - Không đổi - Nước lã không có enzim biến đổi tinh bột. - Tăng lên - Nước bọt có enzim biến đổi tinh bột. - Không đổi - Nước bọt đun sôi đã làm mất hoạt tính của enzim. ñun soâi Ống D : Tinh bột + nước bọt +. biến đổi tinh bột. - Không đổi - Do HCl đã hạ thấp pH nên enzim trong nước bọt. HCl(2%) không biến đổi tinh bột. III.Kieåm tra keát quaû thí nghieäm vaø giaûi thích keát quaû: Hoạt động của GV Hoạt động của HS. ND ghi baûng - GV yêu cầu chia dd trong các ống - Trong tổ cử 2 HS chia đều dd ra các Bảng 26 -2 : A, B, C, D thaønh 2 phaàn. ống đã chuẩn bị sẵn A1; A2; B1; B2... + Lưu ý: ống A chia vào A1, A2 đã - Đặt các ống A1; B1; C1; D1 vào giá 1 daùn nhaõn, B chia vaøo B1; B2 ... (loâ 1). Nhoû vaøo moãi oáng 5-6 gioït ioát  -Tinh boät + Ioát maøu xanh lắc đều các ống.  -Đường + thuốc thử Strôme - Ñaët caùc oáng A2; B2; C2; D2 vaøo giaù 2 màu nâu đỏ (loâ 2). Nhoû vaøo moãi oáng 5-6 gioït - GV keû saün baûng 26.2 leân baûng, Stroâme, ñun soâi caùc oáng naøy treân yeâu caàu HS leân ghi keát quaû. ngọn lửa đèn cồn. + Lưu ý: Các tổ thí nghiệm không - Những HS khác quan sát, so sánh thành công thì lưu ý điều kiện thí màu sắc ở các ống nghiệm, thống nghieäm. nhaát yù kieán , ghi keát quaû vaøo baûng - GV nhận xét bảng 26.2 để đưa ra 26.2 (kẻ sẵn). đáp án đúng. - Đại diện nhóm lên điền vào bảng, nhaän xeùt. -Ghi baøi. Bảng 26.2 : Kết quả thí nghiệm về hoạt động của enzim trong nước bọt: Caùc oáng nghieäm - Ống A1 : tinh bột + nước lã + Iốt. Hiện tượng (maøu saéc) - Coù maøu xanh. - Ống A2 : tinh bột + nước lã + Strôme + - Không có màu. Giaûi thích - Nước lã không có enzim biến đổi tinh bột thành đường..

(102) ñun soâi - Ống B1 : Tinh bột + nước bọt + Iốt. đỏ nâu - Khoâng coù maøu. xanh - Ống B2 : Tinh bột + nước bọt + Strôme - Có màu đỏ nâu + ñun soâi - Ống C1 : Tinh bột + nước bọt đã đun - Có màu xanh soâi + Ioát - Ống C2 : Tinh bột + nước bọt đã đun - Không có màu soâi + Stroâme + ñun soâi đỏ nâu - Ống D1 : Tinh bột + nước bọt + - Có màu xanh. - Nước bọt có enzim biến đổi tinh bột thành đường.. - Emzim trong nước bọt bị đun sôi không có khẳ năng biến đổi tinh bột thành đường. - Enzim trong nước bọt không hoạt. HCl(2%) + Ioát - Ống Đ2 : Tinh bột + nước bọt + - Không có màu. động ở môi trường axit nên tinh. HCl(2%) + Stroâme + ñun soâi. đường.. đỏ nâu. bột không bị biến đổi thành. IV.Thu hoạch: - Mỗi HS tự làm báo cáo thu hoạch ở nhà và nộp báo cáo cho GV đánh giá vào giờ sau. Gợi ý: 1. Kiến thức: - Enzim trong nước bọt có tên là amilaza. - Enzim trong nước bọt có tác dụng biến đổi tinh bột thành đường mantozơ. - Enzim trong nước bọt hoạt động tốt nhất trong điều kiện độ pH = 7,2. và nhiệt độ = 37 oC. 2. Kó naêng: - Trình bày thí nghiệm (HS tự làm). - So sánh kết quả ống nghiệm A và B cho phép ta khẳng định enzim trong nước bọt có tác dụng biến đổi tinh bột thành đường. - So sánh kết quả ống nghiệm B và C cho phép ta khẳng định enzim trong nước bọt hoạt động tốt nhất ở nhiệt độ = 37oC. Enzim trong nước bọt bị phá huỷ ở 100oC. - So sánh kết quả ống nghiệm B và D cho phép ta khẳng định enzim trong nước bọt hoạt động tốt nhất ở pH = 7,2. Enzim trong nước bọt không hoạt động ở môi trường axit. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV nhận xét giờ thực hành: khen các nhóm làm tốt và ghi điểm cho các nhóm. -Phê bình,nhắc nhở một số nhóm chưa tích cực. - Thu dọn vệ sinh lớp sạch sẽ. 4. Hướng dẫn về nhà: - Viết báo cáo thu hoạch. -Xem trước bài 31:Trao đổi chất. 5. BOÅ SUNG : …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 16.. Ngày soạn: 12/ 11/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 32 CHƯƠNG VI- TRAO ĐỔI CHẤT VAØ NĂNG LƯỢNG Bài 31: TRAO ĐỔI CHẤT I. MUÏC TIEÂU..

(103) - HS nắm được trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường với sự trao đổi chất ở cấp độ tế bào. - Trình bày được mối liên quan giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất ở cấp độ tế bào. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV:- Tranh phoùng to H 31.1; 31.2. 2/HS: Xem trứơc nội dung bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kiểm tra bài cũ: - Thực hiện trong tiết dạy. 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: Các hoạt động tiêu hoá, tuần hoàn, hô hấp đều phục vụ cho hoạt động trao đổi chất tạo năng lượng cho cơ thể hoạt động. Vậy thế nào là trao đổi chất? I.Trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yeâu caàu HS quan saùt H 31.1 cuøng - HS quan saùt kó H 31.1, cuøng với hiểu biết của bản thân và với kiến thức đã học trả trả lời câu hỏi: lời các câu hỏi: ? Sự trao đổi chất giữa cơ thể và - 1 HS trả lời, các HS khác môi trường ngoài biểu hiện như nhận xét, bổ sung rút ra theá naøo? kiến thức. ? Hệ tiêu hoá, hệ hô hấp, hệ -Trả lời. tuần hoàn, hệ bài tiết đóng vai trò gì trong trao đổi chất? -Trả lời. ? Trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài có ý nghĩa gì? - GV : Nhờ trao đổi chất mà cơ thể và môi trường ngoài cơ thể - HS laéng nghe, tieáp thu kieán tồn tại và phát triển, nếu không thức. cơ thể sẽ chết, ở vật vô sinh trao đổi chất dẫn tới biến tính, huỷ hoại. II.Trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong cơ thể: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS quan sát H 31.2 và - HS dựa vào H 31.2, thảo trả lời câu hỏi: luận nhóm và nêu được: ? Nêu thành phần của môi + Môi trường trong cơ thể trường trong cơ thể? gồm: máu, nước mô và ? Máu và nước mô cung cấp gì bạch huyết. cho teá baøo? + Maùu cung caáp chaát dinh dưỡng, O2 qua nước mô tới ? Hoạt động sống cuả tế bào tế bào. tạo ra những sản phẩm gì? + Hoạt động sống của tế ? Những sản phẩm đó của tế bào tạo năng lượng, CO2, bào và nước mô vào máu được chất thải. đưa tới đâu? + Saûn phaåm cuûa teá baøo ? Sự trao đổi chất giữa tế bào vào nước mô, vào máu tới và môi trường trong biểu hiện heä baøi tieát (phoåi, thaän, da) nhö theá naøo? và ra ngoài.. ND ghi baûng - Môi trường ngoài cung caáp cho cô theå thức ăn, nước uống muối khoáng thông qua hệ tiêu hoá, hệ hô hấp đồng thời thaûi chaát caën baõ, saûn phaåm phaân huyû , CO2 từ cơ thể ra môi trường. - Trao đổi chất giữa cô theå vaø moâi trường là đặc trưng cơ bản của sự sống.. ND ghi baûng - Trao đổi chất giữa teá baøo vaø moâi trường trong biểu hieän: caùc chaát dinh dưỡng và O2 tiếp nhận từ máu, nước mô được tế bào sử dụng cho hoạt động sống đồng thời các saûn phaåm phaân huyû được thải vào môi trường trong và đưa tới cơ quan bài tiết, thải ra ngoài..

(104) - GV choát laïi. - HS neâu keát luaän. - HS ghi baøi III.Mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất ở cấp độ tế bào: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS quan sát lại H - HS dựa vào H 31.2, thảo - Trao đổi chất ở cơ thể 31.2 luận nhóm và trả lời: cung caáp O2 vaø chaát dinh + Biểu hiện: trao đổi của dưỡng cho tế bào và ?Trao đổi chất ở cấp độ cơ môi trường với các hệ cơ nhận từ tế bào các theå bieåu hieän nhö theá naøo? quan. saûn phaåm baøi tieát, CO 2 ? Trao đổi chất ở cấp độ +HS : trao đổi giữa tế bào để thải ra môi trường. tế bào được thực hiện như và môi trường trong cơ thể. - Trao đổi chất ở tế bào theá naøo? +HS: cơ thể sẽ chết nếu 1 giải phóng năng lượng ? Mối quan hệ giữa trao đổi trong 2 cấp độ dừng lại. cung caáp cho caùc cô quan chất ở 2 cấp độ ? (Nếu +Vậy trao đổi chất ở 2 cấp trong cơ thể thực hiện trao đổi chất ở một trong độ có quan hệ mật thiết các hoạt động trao đổi hai cấp độ dùng lại thì có với nhau, đảm bảo cho cơ chất với môi trường haäu quaû gì?) theå toàn taïi vaø phaùt trieån. ngoài. -Ghi baøi. - Hoạt động trao đổi chất -Nhaän xeùt,choát laïi. ở 2 cấp độ gắn bó mật thiết với nhau, không thể tách rời. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV yêu cầu HS đọc ghi nhớ và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Nêu sự khác nhau giữa trao đổi chất ở cấp baøo : Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể Xảy ra giữa cơ thể với môi trường ngoài Cơ thể nhận thức ăn, khí oxi, nước, muối khoáng … từ môi trường ngoài Cơ thể thải ra ngoài khí CO2 và chất bã. độ cơ thể và trao đổi chất ở cấp độ tế Trao đổi chất ở cấp độ tế bào Xảy ra giữa máu và tế bào Tế bào nhận oxi và chất dinh dưỡng từ máu Teá baøo thaûi ra maùu khí CO 2 vaø chaát baõ. - Đọc trước bài 32: Chuyển hóa. - Làm câu 3 vào vở. 5. BOÅ SUNG: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Tuaàn 17. Ngày soạn: 14/ 11/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 33 Bài 32: CHUYỂN HOÁ I. MUÏC TIEÂU. - HS nắm được sự chuyển hoá vật chất và năng lượng trong tế bào gồm hai quá trình đồng hoá và dị hoá, là hoạt động cơ bản của sự sống. - HS phân tích được mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng..

(105) - Reøn luyeän kó naêng phaân tích, so saùnh, thaûo luaän nhoùm. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: Tranh phoùng to H 31.1. 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm: (4 ñ) - Phân biệt trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và trao đổi chất ở cấp độ tế bào. Nêu mối quan hệ về sự trao đổi chất ở hai cấp độ này?(6 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài: ? Tế bào trao đổi chất như thế nào? Vật chất do môi trường cung cấp được cơ thể sử duïng nhö theá naøo? -Chuùng ta cuøng tìm hieåu trong baøi naøy. I. Chuyển hoá vật chất và năng lượng: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nghiên cứu - HS nghiên cứu thông tin quan sát thông tin, quan sát H 32.1 và H 32.1 và trả lời. trả lời câu hỏi: - Thảo luận nhóm và trả lời caùc caâu hoûi: ? Sự chuyển hoá vật chất + gồm 2 quá trình là đồng hoá và năng lượng ở tế bào và dị hoá. gồm những quá trình nào? ? Phân biệt trao đổi chất ở + Trao đổi chất ở tế bào là trao tế bào với sự chuyển hoá đổi chất giữa tế bào với môi vật chất và năng lượng? trường trong. Chuyển hoá vật chất và năng lượng sự biến đổi ? Năng lượng giải phóng trong vật chất và năng lượng. tế bào được sử dụng vào những + Năng lượng được sử dụng cho hoạt động co cơ, hoạt động sinh lí hoạt động nào? vaø sinh nhieät. - GV giải thích sơ đồ H 32.1: -Nghe. Sự chuyển hoá vật chất và năng lượng. - GV yeâu caàu HS: Laäp baûng so sánh đồng hoá và dị hoá. Nêu mối quan hệ giữa đồng hoá và dị hoá. - Yeâu caàu HS ruùt ra moái quan hệ giữa chúng. ?Tỉ lệ giữa đồng hoá và dị hoá trong cơ thể ở những độ tuổi và trạng thái khác nhau thay đổi như thế nào? -GV choát laïi.. - HS dựa vào khái niệm đồng hoá và dị hoá để hoàn thành baûng so saùnh. - 1 HS ñieàn keát quaû, caùc HS khaùc nhaän xeùt, boå sung. + Quan hệ mâu thuẫn ngược chieàu. + Tæ leä khoâng gioáng nhau. Treû em: đồng hóa lớn hơn dị hoá. Người già: đồng hoá nhỏ hơn dị hoá, nam đồng hoá lớn hơn nữ. Khi lao động đồng hoá nhỏ hơn dị hóa. Khi nghỉ ngơi đồng hoá lớn hơn dị hoá.. ND ghi baûng - Trao đổi chất là bieåu hieän beân ngoài của quá trình chuyển hoá vật chất và năng lượng xaûy ra beân trong teá baøo. - Mọi hoạt động soáng cuûa cô theå đều bắt nguồn từ sự chuyển hoá vật chất và năng lượng cuûa teá baøo. - Chuyển hoá vật chất và năng lượng trong teá baøo goàm 2 quaù trình: + Đồng hoá (SGK). + Dị hoá (SGK). - Đồng hoá và dị hoá là 2 mặt đối laäp nhöng thoáng nhaát. - Tỉ lệ giữa đồng hoá và dị hoá ở moãi cô theå khaùc nhau, phuï thuoäc vaøo độ tuổi , giới tính vaø traïng thaùi cô theå..

(106) -Ghi baøi Bảng so sánh đồng hoá và dị hoá Đồng hoá - Tổng hợp các chất. Dị hoá - Phaân giaûi caùc chaát. - Tích luỹ năng lượng. - Giải phóng năng lượng.. - Xaûy ra trong teá baøo. II.Chuyển hoá cơ bản: Hoạt động của GV ? Cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi. - Xaûy ra trong teá baøo. Hoạt động của HS - HS vận dụng kiến thức đã học và nêu được: + Có tiêu dùng năng lượng cho các hoạt động của tim, hoâ haáp, duy trì thaân nhieät ... - 1 HS trả lời, nêu kết luận.. ND ghi baûng - Chuyển hoá cơ bản là năng lượng tiêu dùng khi có tiờu dùng năng lượng không? cơ thể hoàn toàn nghỉ Taïi sao? ngôi. - GV : Năng lượng tiêu dùng - Ñôn vò: kJ/h/kg. khi cô theå nghæ ngôi goïi laø - Ý nghĩa: căn cứ vào gì? Neâu khaùi nieäm chuyeån chuyển hoá cơ bản để hoá cơ bản? Đơn vị và ý xác định tình trạng sức nghóa? khoeû, beänh lí. III.Điều hoà sự chuyển hoá vật chất và năng lượng ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất ở cấp độ tế bào: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS đọc thông tin - HS nghiên cứu thông - Điều hoà bằng thần kinh. mục III và trả lời câu hỏi: tin và trả lời. + Ở não có các trung khu điều ?Có những hình thức nào khiển sự trao đổi chất (trực -Traû lời. điều hoà sự chuyển hoá tieáp). vật chất và năng lượng? + Thần kinh điều hoà thông qua -Choát laïi. tim, maïch (giaùn tieáp). -Ghi baøi. - Ñieàu hoøa baèng cô cheá theå dòch: do caùc hoocmoân cuûa tuyeán noäi tieát tieát vaøo maùu. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV yêu cầu HS làm bài tập trắc nghiệm: Ghép nội dung cột B với nội dung cột A cho phự hợp. Coät A 1. Đồng hoá. Coät B a. Lấy thức ăn biến đổi thành chất dinh dưỡng hấp thụ vào máu.. Keát quaû 1.. b. Tổng hợp chất đặc trưng và tích luỹ năng lượng. 2. Dị hoá. c. Thải các sản phẩm phân huỷ và các sản phẩm thừa ra môi 2.. 3. Tiêu hoá. trường ngoài. d. Phaân giaûi caùc chaát ñaëc tröng thaønh chaát ñôn giaûn vaø giaûi phoùng. 4. Baøi tieát. năng lượng.. 3. 4.. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4 SGK. Câu 1 : Chuyển háo vật chất và năng lượng ở tế bào gồm quá trình tổng hợp các sản phẩm đặc trưng cho tế bào cơ thể, tiến hành song song với quá trình dị hóa để giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống. Trao đổi chất và vận chuyển vật chất và năng lượng liên quan chặt chẽ với nhau. Câu 2 : Mọi hoạt động sống cảu cơ thể đều cần năng lượng, năng lượng giải phóng từ quá trình chuyển hóa. Nếu không có chuyển hóa thì không có hoạt động sống. Caâu 3 : So saùnh :.

(107) Đồng hóa : Tieâu hoùa : - Tổng hợp chất đặc trưng. Lấy thức ăn biến đổi thành chất dinh - tích lũy năng lượng ở các liên kết hóa học. dưỡng hấp thụ vào máu … Dò hoùa : Baøi tieát : - Phaân giaûi chaát ñaëc tröng thaønh chaát ñôn Thaûi caùc saûn phaåm phaân huûy vaø saûn giaûn. phẩm thừa ra môi trường ngoài như - Bẻ gãy liên kết hóa học giải phóng năng phân, nước tiểu, mồ hôi, CO2 lượng Xảy ra ở tế bào Xảy ra ở các cơ quan So với nhu cầu năng lượng thực tế của cơ thể, thì chuyển hóa cơ bản nhiều hay ít hơn ?Vì sao ? + So với nhu cầu năng lượng thực tế của cơ thể,thì chuyển hóa cơ bản thấp hơn rất nhiều + vì nhu cầu bình thường của cơ thể,ngoài chuyển hóa cơ bản,còn cần thêm rất nhiều năng lượng cho các hoạt động như co cơ,hoạt động trí óc, điều hòa thân nhiệt trong điều kiện nhiệt độ môi trường thường xuyên thay đổi … - Làm bài tập 2, 3, 4 vào vở. - Đọc trước bài 33: Thân nhiệt. 5. BOÅ SUNG: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Tuaàn 17. Ngày soạn: 16/ 11/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 34 Baøi 33: THAÂN NHIEÄT I. MUÏC TIEÂU. - HS nắm được khái niệm thân nhiệt và các cơ chế điều hoà thân nhiệt. - Giải thích được cơ sở khoa học và vận dụng vào đời sống các biện pháp chống nóng, lạnh, đề phòng caûm noùng, laïnh. - Rèn luyện kĩ năng thu thập và xử lí thông tin khi đọc SGk. + Kĩ năng hợp tác, ứng xử / giao tiếp trong khi thảo luận . + Kĩ năng tự tin trình bày ý kiến trước tổ nhóm, lớp II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: Sưu tầm 1 số tranh ảnh về bảo vệ môi trường sinh thái góp phần điều hoà không khí như trồng cây xanh, xây hồ nước ở khu dân cư. 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm.(4 ñ) baûng phuï. - Chuyển hoá là gì? Chuyển hoá gồm các quá trình nào? Vì sao nói chuyển hoá vật chất và năng lượng là đặc trưng cơ bản của cơ thể sống?(6 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : ? Năng lượng sản sinh trong quá trình dị hoá được cơ thể sử dụng như thế nào?.

(108) - GV: Nhiệt được dị hoá giải phóng bù vào phần đã mất tức là thực hiện điều hoà thân nhiệt. Vậy thân nhiệt là gì? cơ thể có những biện pháp nào để điều hoà thân nhiệt? I.Thaân nhieät: Hoạt động của GV (Động não – vấn đáp tìm tòi ). Hoạt động của HS. ND ghi baûng. - Yêu cầu đọc thông tin SGK và trả - Cá nhân HS nghiên cứu - Thân nhiệt là thông mục I SGK trang 105 trả nhiệt độ của cơ thể. lời câu hỏi: lời các câu hỏi: - Thaân nhieät luoân ? Thaân nhieät laø gì? - Trao đổi nhóm để thống nhất ổn định là 37oC là ?Ở người khoẻ mạnh, khi trời yù kieán. do sự cân bằng giữa nóng và khi trời lạnh nhiệt độ cơ sinh nhiệt và toả thể là bao nhiêu? Thay đổi như - Đại diện 1 nhóm trình bày, nhiệt. theá naøo? caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå ?Sự ổn định thân nhiệt do đâu? sung. - GV giúp HS hoàn thiện kiến -Ghi baøi. thức. II.Sự điều hoà thân nhiệt: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Vấn đáp – tìm tòi – dạy học nhóm – hỏi chuyên gia ) - HS dựa vào thông tin SGK 1. Vai trò của da trong điều - Yêu cầu HS nghiên cứu thảo luận nhóm và nêu hoà thân nhiệt: thông tin và trả lời câu được: - Da là cơ quan đóng vai trò hoûi: quan trọng nhất trong sự điều ?Bộ phận nào của cơ thể + Da và hệ thần kinh có vai hoà thân nhiệt. tham gia vào sự điều hoà trò quan trọng trong điều hoà - Cơ chế: thaân nhieät? thaân nhieät. + Khi trời nóng và khi lao + Nhiệt thoát ra ngoài môi động nặng mao mạch ở ? Nhiệt của cơ thể sinh ra trường qua da để đảm bảo dưới da dãn ra giúp toả đã đi đâu và để làm gì? thaân nhieät oån ñònh. nhieät nhanh, taêng tieát moà + Lao động nặng: toát mồ hôi, giải phóng nhiệt cho cơ ?Khi lao động nặng, cơ thể hôi, hô hấp mạnh, da mặt thể. có những phương thức toả đỏ. + Khi trời rét mao mạch ở nhieät naøo? dưới da co lại, cơ chân lông ? Vì sao mùa hè, da người ta + Mùa hè: Mạch máu dãn co để giảm sự thoát nhiệt. hồng hào, còn mùa đông giúp toả bớt nhiệt qua da. Trời quá lạnh cơ co dãn rét da tái hoặc sởn gai ốc? Mùa đông: mạch máu co, liên tục gây phản xạ run để sởn gai ốc giúp giảm bớt tăng sinh nhiệt. ? Khi trời nóng, độ ẩm nhiệt qua da. 2. Vai troø cuûa heä thaàn không khí cao, không thoáng + Ngày oi bức, mồ hôi khó kinh trong sự điều hoà gió (oi bức) cơ thể có phản bay hơi, sự toả nhiệt khó thân nhiệt: ứng gì và có cảm giác như khăn làm cho người bức bối - Mọi hoạt động điều hoà theá naøo? khoù chòu. thân nhiệt của da đều là ? Từ những ý kiến trên, phản xạ dưới sự điều khiển hãy rút ra kết luận về vai - HS tự rút ra kết luận. cuûa heä thaàn kinh. trò của da trong sự điều hoà - HS đọc thông tin và nghe thaân nhieät? giaûng. - GV giaûng giaûi theâm. III.Phöông phaùp phoøng choáng noùng laïnh:.

(109) Hoạt động của GV ( Vấn đáp - tìm tòi – đóng vai ). Hoạt động của HS. - Yêu cầu HS thảo luận nhóm - HS liên hệ thực tế thảo luận nhóm để trả lời các để trả lời câu hỏi: caâu hoûi. ? Chế độ ăn uống mùa hè - 1 HS trình baøy, caùc HS khaùc vaø muøa ñoâng khaùc nhau nhö nhaän xeùt boå sung. theá naøo? ? Mùa hè cần làm gì để choáng noùng? ? Vì sao noùi reøn luyeän thaân theå cuõng laø bieän phaùp phoøng choáng noùng laïnh? -Nghe. ? Việc xây dựng nhà, công sở cần lưu ý yếu tố nào - HS ruùt ra keát luaän. để chống nóng, lạnh? -GV Giaùo duïc hs caùc bieän pháp vệ sinh môi trường, troàng nhieàu caây xanh; caùc bieän phaùp choáng noùng, choáng laïnh, giaûi caûm. -Choát laïi. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. ND ghi baûng - Chế độ ăn uống phù hợp với từng mùa. - Không chơi thể thao ngoài trời nắng và nhiệt độ khoâng khí cao. - Mùa hè: đội mũ nón khi ra đường. Lao động, mồ hôi ra khoâng neân taém ngay, khoâng ngoài nôi loäng gioù, khoâng baät quaït maïnh quaù. - Mùa đông: giữ ấm cổ, tay chân, ngực. - Rèn luyện TDTT hợp lí để tăng sức chịu đựng cho cơ theå. - Troàng nhieàu caây xanh quanh trường học, nhà ở và nơi coâng coäng.. - GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi: ? Thaân nhieät laø gì? Taïi sao thaân nhieät luoân oån ñònh? ? Trình bày cơ chế điều hoà thân nhiệt khi trời nóng, lạnh? 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc “Em có biết”. -Xem trước bài 35: Ôn tập học kì I. Kẻ bảng ở bài 35 vào vở bài tập. 5. BOÅ SUNG: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Tuaàn 18. Ngày soạn: 17/ 11/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2.. Tieát 35 Baøi 35: OÂN TAÄP HOÏC KÌ I I. MUÏC TIEÂU. - HS hệ thống hoá kiến thức học kì I. - HS nắm sâu, nắm chắc kiến thức đã học. - Vận dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh aûnh coù lieân quan. -Baûng phuï.

(110) 2/HS: -Xem trước bài . Kẻ bảng ở bài 35 vào vở bài tập. - Các nhóm với nội dung đã phân công (1 tờ giấy khổ to). III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kiểm tra bài cũ: thực hiện trong tiết dạy. 2.Baøi hoïc : I.Hệ thống hoá kiến thức : Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV chia lớp thành 6 nhóm. - Các nhóm tiến hành thảo luận nội Bảng 35 .1 Phân công mỗi nhóm làm 1 dung trong bảng (cá nhân phải hoàn đến 35.5 baûng. thành bảng của mình ở nhà) - Thaûo luaän nhoùm, thoáng nhaát yù kieán ghi vào tờ giấy to. - Đại diện nhóm trình bày kết quả, các - Yeâu caàu caùc nhoùm daùn keát nhoùm khaùc boå sung. quaû (khoå giaáy to) leân baûng. - Các nhóm hoàn thiện kết quả. - GV nhaän xeùt ghi yù kieán boå - HS hoàn thành vào vở bài tập. sung đáp án. Bảng 35. 1: Khái quát về cơ thể người Cấp độ tổ chức Teá baøo. Ñaëc ñieåm ñaëc tröng Caáu taïo Vai troø - Gồm: màng, tế bào chất với các bào - Là đơn vị cấu tạo và chức năng của quan chủ yếu (ti thể, lưới nội chất, bộ cơ thể. maùy Goângi..) vaø nhaân. - Tập hợp các tế bào chuyên hoá có cấu - Tham gia cấu tạo nên các cơ quan.. Moâ. truùc gioáng nhau. - Được cấu tạo nên bởi các mô khác - Tham gia cấu tạo và thực hiện chức. Cô quan Heä cô quan. nhau. naêng nhaát ñònh cuûa heä cô quan. - Gồm các cơ quan có mối quan hệ về - Thực hiện chức năng nhất định của chức năng.. Heä cô quan. Ñaëc ñieåm caáu taïo. thực hiện. Chức năng. Vai troø chung. - Gồm nhiều xương liên kết với Tạo bộ khung cơ thể. - Giuùp cô theå. nhau qua các khớp.. hoạt động để. ñaëc tröng. vận động Boä xöông Heä cô. Cô quan Tim. cô theå. Bảng 35. 2: Sự vận động của cơ thể. + Baûo veä. - Có tính chất cứng rắn và đàn hồi. - Teá baøo cô daøi. + Nôi baùm cuûa cô thích ứng với - Cơ co dãn giúp cơ quan hoạt môi trường. - Coù khaû naêng co daõn động. Bảng 35. 3: Tuần hoàn máu Ñaëc ñieåm caáu taïo ñaëc. Chức năng Vai troø chung tröng - Có van nhĩ thất và van - Bơm máu liên tục theo 1 - Giúp máu tuần hoàn liên động mạch.. chiều từ tâm nhĩ vào tâm tục theo 1 chiều trong cơ thể,. - Co bóp theo chu kì thất và từ tâm thất vào động mước mô cũng liên tục được goàm 3 pha.. maïch..

(111) Heä maïch. - Gồm động mạch, mao - Dẫn máu từ tim đi khắp cơ đổi mới, bạch huyết cũng maïch vaø tónh maïch.. thể và từ khắp cơ thể về tim.. liên tục được lưu thông.. Baûng 35. 4: Hoâ haáp Các giai đoạn chủ yeáu trong hoâ haáp Thở. Rieâng Chung Hoạt động phối hợp của Giúp không khí trong phổi Cung cấp oxi lồng ngực và các cơ hô thường xuyên đổi mới.. Trao đổi khí ở phổi Trao đổi khí ở tế bào. Hoạt độunhoá g Tieâ. Vai troø. Cô cheá. Loại Gluxit chaát Lipit. haáp. baøo cô theå vaø - Các khí (O2; CO2) khuếch - Tăng nồng độ O2 và giảm nồng thải khí tán từ nơi có nồng độ cao độ khí CO2 trong máu. cacbonic ra Cung caá p O cho teá baø o vaø 2 đến nơi có nồng độ thấp. ngoài cơ thể. nhaän CO2 do teá baøo thaûi ra. Bảng 35. 5: Tiêu hoá. Cô quan thực hieän. Khoang. Thực. Daï. Ruoät. Ruoät. mieäng. quaûn. daøy. non. giaø. x. x. Proâteâin Đường Haáp thuï. cho caùc teá. x x. Axit beùo vaø glixeârin. x x x. Axit amin x II.Caâu hoûi oân taäp: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS thảo luận và - HS thảo luận nhóm thống nhất - Phần đáp án trả lời 3 câu hỏi SGK trang câu trả lời. 112. Đại diện nhóm trình bày, nhận - GV nhaän xeùt vaø giuùp HS xeùt, boå sung. hoàn thiện kiến thức. -HS tự hoàn thiện kiến thức. Câu 1 : Trong phạm vi các kiến thức đã học, hãy chứng minh rằng tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của sự sống ? TL : a. teá baøo laø ñôn vò caáu truùc : - Mọi cơ quan của cơ thể đều được cấu tạo từ các tế bào. - Ví duï : teá baøo xöông, teá baøo cô, teá baøo bieåu bì vaùch maïch maùu, teá baøo hoàng caàu, teá baøo baïch caàu, teá bào biểu bì ở niêm mạc dạ dày, các tế bào tuyến …. b. Tế bào là đơn vị chức năng : - Các tế bào tham gia vào hoạt động chức năng của các cơ quan. - Ví duï : + Hoạt động của các tơ cơ trong tế bào giúp cơ co, dãn. + Các tế bào cơ tim co, dãn giúp tim co bóp tạo lực đẩy máu vào hệ mạch. + Các tế bào tuyến tiết dịch vào ống tiêu hóa để biến đổi thức ăn về mặt hóa học..

(112) Câu 2 : Trình bày mối liên hệ về chức năng giữa các hệ cơ quan đã học ( bộ xương, hệ cơ, hệ tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa ). TL : - Mối liên hệ về chức năng giữa các hệ tuần hoàn với các hệ cơ quan đã học được phản ánh bằng sơ đồ sau : Hệ vận động Hệ tuần hoàn. Heä hoâ haáp. Heä tieâu hoùa. Heä baøi tieát. - Giaûi thích : + Bộ xương tạo khung cho toàn bộ cơ thể, là nơi bám của hệ cơ và là giá đỡ cho các hệ cơ quan khác. + Hệ cơ hoạt động giúp xương cử động. + Hệ tuần hoàn dẫn máu đến tất cả các hệ cơ quan, giúp các hệ này trao đổi chất. + Hệ hô hấp lấy O2 từ môi trường cung cấp cho các hệ cơ quan và thải CO 2 ra môi trường thông qua hệ tuần hoàn. + Hệ tiêu hóa lấy thức ăn từ môi trường ngoài và biến đổi chúng thnah2 các chất dinh dương để cung cấp cho tất cả các hệ cơ quan thông qua hệ tuần hoàn. + Hệ bài tiết giúp thải các chất cặn bã, thừa trong trao đổi chất của tất cả các hệ cơ quan ra môi trường ngoài thông qua hệ tuần hoàn. Câu 3 : Các hệ tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa đã tham gia vào hoạt động trao đổi chất và chuyển hóa nhö theá naøo ? TL : - Hệ tuần hoàn tham gia vận chuyển chất dinh dưỡng từ hệ tiêu hóa tới các tế bào. + Mang O2 từ hệ hô hấp và chất dinh dưỡng từ hệ tiêu hóa tới các tế bào. + Mang các sản phẩm thải từ các tế bào đi tới hệ hô hấp và hệ bài tiết. - Heä hoâ haáp giuùp caùc teá baøo trao doåi khí : + Lấy O2 từ môi trường ngoài cung cấp cho các tế bào. Thaûi CO2 do caùc teá baøo thaûi ra khoûi cô theå. - Hệ tiêu hóa biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng cung cấp cho các tế bào. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV nhận xét, đánh giá kết quả làm việc của từng nhóm. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và hoàn thiện nội dung ôn tập. - Chuẩn bị để giờ sau kiểm tra học kì I. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… NOÄI DUNG OÂN TAÄP HKI. MOÂN SINH HOÏC 8 Câu 1: Nơron có cấu tạo và chức năng như thế nào?Phản xạ là gì?Cho ví dụ? Một cung phản xạ gồm những thành phần nào? - Caáu taïo cuûa nôron : + Thân chứa nhân,xung quanh là tua ngắn gọi là sợi nhánh. + Tua dài (sợi trục):bên ngoài có bao Miêlin,tận cùng sợi trục có các cúc xinap..

(113) - Chức năng của nơron : cảm ứng và dẫn truyền xung thần kinh. - Phản xạ là phản ứng của cơ thể để trả lời kích thích từ môi trường dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. VD: Tay chaïm phaûi vaät noùng ruùt tay laïi. - Một cung phản xạ gồm 5 yếu tố là: cơ quan thụ cảm, nơron hướng tâm, nơron trung gian, nơron li tâm và cơ quan phản ứng. Câu 2: Em hãy so sánh điểm giống và khác nhau giữa mô sợi, mô xương và mô sụn ? - Gioáng nhau : Mô sợi, mô xương và mô sụn đều thuộc loại mô liên kết. -Khaùc nhau : Mô sợi Moâ xöông Moâ suïn - Có dạng sợi, dai, đàn hồi - Có tổ chức khối rắn chắc - Có tổ chức chắc, đàn hồi - Có ở da, trong khoang cơ thể, - Tạo khung chống đỡ hay bảo - Thường bọc các đầu xương laøm nhieäm vuï noái keát caùc cô veä caùc noäi quan nhö naõo, tuûy, làm chức năng đệm và quan tim, phoåi giaûm ma saùt khi xöông chuyeån động Câu 3 : Nêu một số điểm giống và khác nhau cơ bản giữa xương tay và xương chân ? * Giống nhau : Đều được cấu tạo bởi 2 bộ phận là phần đai và phần cử động tự do. * Khaùc nhau : Xöông tay Xöông chaân - Phaàn ñai goàm coù xöông deït ( xöông baû ) vaø - Phaàn ñai goàm coù xöông deït ( xöông chaäu ) vaø xương dài ( xương đòn ). các xương ngắn ( các xương đốt sống cùng ). - Phaàn caúng tay goàm xöông truï vaø xöông quay taïo - Phaàn caúng chaân goàm xöông chaøy vaø xöông thành khớp bán động mác tạo thành khớp bất động - Có chức năng là bộ phận lao động của cơ - Có chức năng chống đỡ và tham gia vận động theå cô theå Câu 4 : Hãy giải thích những đặc điểm của hệ cơ thích nghi với chức năng co rút và vận động ? - Tế bào cơ có cấu tạo dạng sợi, có nhiều tơ cơ ( gồm tơ cơ mảnh và tơ cơ dày ) xen kẽ và xuyên sâu vào vùng phân bố của nhau khi cơ co làm sợi cơ co rút lại và tạo ra lực kéo. - Nhiều tế bào hợp thành bó cơ có màng liên kết bọc ngoài, nhiều bó cơ hợp thành bắp cơ, bắp cơ gắn vào xương cơ co rút lại làm xương chuyển dịch và vận động. - Số lượng cơ nhiều ( khoảng 600 cơ ) đủ để liên kết toàn bộ xương, tạo ra bộ máy vận động cho cơ thể. Câu 5 : Có khi nào cả cơ gấp và cơ duỗi một bộ phận cơ thể cùng co tối đa hoặc cùng duỗi tối đa ? Vì sao ? - Khoâng khi naøo caû 2 cô gaáp vaø duoãi cuûa moät boä phaän cô theå cuøng co toái ña. - Cô gaáp vaø cô duoãi cuûa moät boä phaän cô theå cuøng duoãi toái ña khi caùc cô naøy maát khaû naêng tieáp nhaän kích thích do đó mất trương lực cơ ( trường hợp bị liệt ) Câu 6 : Môi trường trong của cơ thể có những thành phần nào? Chúng có quan hệ với nhau như thế nào ? - Môi trường trong gồm máu, nước mô và bạch huyết. - quan hệ của chúng theo sơ đồ : Maùu Nước mô Baïch huyeát + Một số thành phần của máu thẩm thấu qua thành mạch máu tạo ra nước mô. + Nước mô thẩm thấu qua thành mạch bạch huyết tạo ra bach huyết. + Bạch huyết lưu chuyển trong mạch bạch huyết rồi lại đổ về tĩnh mạch máu và hòa vào máu. Câu 7 : Các bạch cầu tạo nên những hàng rào phòng thủ nào để bảo vệ cơ thể ? - Sự thực bào do các bạch cầu trung tính và đại thực bào thực hiện. - Sự tiết ra kháng thể để vô hiệu hóa các kháng nguyên do các bạch cầu limphô B thực hiện. - Sự phá hủy các tế bào cơ thể đã nhiễm bệnh do các tế bào limphô T thực hiện. Câu 8 : Hãy phân tích tính hợp lý của chu kì tim giúp tim có thể hoạt động liên tục và suốt đời sống của cơ thể người ? Trong moãi chu kì tim coù 0,8 giaây thì : - Taâm nhó co 0,1 giaây, hai taâm nhó daõn vaø nghæ ngôi 0,7 giaây. - Taâm thaát co 0,3 giaây, hai taâm thaát daõn vaø nghæ ngôi 0,5 giaây. Chính vì sự phân chia thời gian co, dãn hợp lí của 2 tâm nhĩ và 2 tâm thất nên tim làm việc liên tục, các bộ phận của tim vẫn đủ thời gian nghỉ ngơi và phục hồi khả năng hoạt động. Câu 9 : Nêu cấu tạo của hệ tuần máu ở người ? Trong vệ sinh hệ tim mạch em cần chú ý điều gì? - Cấu tạo hệ tuần hoàn máu gồm :.

(114) + Tim: có 4 ngăn (hai tâm nhĩ ở trên, hai tâm thất ở dưới), chia làm hai nửa, nửa phải chứa máu đỏ thẩm, nửa trái chứa máu đỏ tươi. + Hệ mạch gồm:động mạch, mao mạch, tĩnh mạch. - Bieän phaùp phoøng traùnh caùc taùc nhaân coù haïi cho tim : + Khaéc phuïc vaø haïn cheá caùc nguyeân nhaân laøm taêng nhòp tim vaø huyeát aùp khoâng mong muoán:  Không sử dụng các chất kích thích có hại: rượu,thuốc lá,hêrôin, đôping…  Cần kiểm tra sức khỏe định kì hàng năm để phát hiện khuyết tật có liên quan đến tim mạch để điều trị kịp thời.  Khi bị sốc hoặc stress cần điều chỉnh cơ thể theo lời bác sĩ.  Cần tiêm phòng các bệnh có hại cho tim mạch như:thương hàn, bạch hầu…và điều trị các chứng như: cúm, thấp khớp…  Hạn chế thức ăn có hại cho tim mạch như: mỡ động vật… - Biện pháp rèn luyện hệ tim mạch: Tập TDTT thường xuyên, đều đặn, vừa sức kết hợp với xoa bóp ngoài da. Câu 10 : Hệ hô hấp của người gồm những cơ quan nào, chức năng của các cơ quan đó là gì ? - Heä hoâ haáp goàm caùc cô quan: + Đường dẫn khí: mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản  dẫn khí ra vào phổi, làm ấm và ẩm không khí khi đi vào phổi , đồng thời bảo vệ phổi khỏi các tác nhân gây hại. + Hai lá phổi  Thực hiện trao đổi khí giữa máu và môi trường ngoài qua mao mạch phổi. Câu 11: So sánh khí quản với phế quản ? - Caùc ñieåm gioáng nhau : + Đều là bộ phận của đường dẫn khí thuộc hệ hô hấp. + Đều có cấu tạo bằng sụn. + Đều tham gia vào chức năng dẫn khí ra vào phổi.. - Caùc ñieåm khaùc nhau : Khí quaûn Pheá quaûn Moãi cô theå coù moät khí quaûn Moãi cô theå coù 2 pheá quaûn Cấu tạo bởi các vòng sụn khuyết Cấu tạo bởi các vòng sụn hoàn toàn Có đường kính lớn Có đường kính nhỏ Maët trong coù tuyeán tieát chaát nhaày vaø nhieàu Khoâng coù tuyeán nhaày vaø loâng. loâng Câu 12 : Để bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hại ta cần thực hiện những biện pháp nào? Chobiết tác dụng của các biện pháp đó? Bieän phaùp Taùc duïng -Trồng nhiều cây xanh hai bên đường phố,nơi -Ñieàu hoøa thaønh phaàn khoâng khí(chuû yeáu laø công cộng,trường học,bệnh viện và nơi ở… tỉ lệ oxi và cacbonic) theo hướng có lợi cho hô -Nên đeo khẩu trang khi dọn vệ sinh và ở haáp. những nơi có bụi. -Hạn chế ô nhiễm không khí từ bụi. -Đảm bảo nơi làm việc và ở có đủ nắng, -Hạn chế ô nhiễm không khí từ vi sinh vật gioù, traùnh aåm thaáp. gaây beänh. -Thường xuyên dọn vệ sinh. -Không khạc nhổ bừa bãi. -Hạn chế sử dụng các thiết bị có thải ra các -Hạn chế ô nhiễm không khí từ các chất khí khí độc hại. độc (NOx, SOx, CO, nicôtin…). -Không hút thuốc lá và vận động mọi người khoâng neân huùt thuoác. Câu 13 : Hãy giải thích tác hại của các khí độc có trong thuốc lá có hại cho hệ hô hấp ? Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc và có hại cho hệ hô hấp như sau : - CO : chiếm chỗ của O2 trong hồng cầu, làm cho cơ thể ở trạng thái thiếu O 2 đặc biệt khi cơ thể hoạt động maïnh. - NOx : gây viêm, sưng lớp niêm mạc, cản trở trao đổi khí, có thể gây chết ở liều cao. - Nicôtin : làm tê liệt lớp lông rung trong phế quản, giảm hiệu quả lọc sạch không khí, có thể gây ung thư phổi. Câu 14 : Hệ tiêu hóa người gồm những cơ quan nào? Em hãy cho biết tiêu hóa có vai trò như thế nào đối với cơ thể? Trình bày cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng? - Heä tieâu hoùa goàm: + Ống tiêu hóa: Miệng, họng, thực quản, dạ dày, ruột (non,già), hậu môn..

(115) + Tuyến tiêu hóa: Tuyến nước bọt, tuyến vị, tuyến gan, tuyến tụy, tuyến ruột. - Vai trò của tiêu hóa: biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng mà cơ thể có thể hấp thụ được và thải bỏ các chất cặn bã trong thức ăn. - Cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng: + Niêm mạc ruột non có nhiều nếp gấp với các lông ruột và lông cực nhỏ có tác dụng tăng diện tích tiếp xúc( tới 500 m2). + Hệ mao mạch máu và mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột. + Ruoät daøi 2,8- 3 m, toång S beà maët 400- 500 m2. Câu 15 : Hãy giải thích vì sao sự vận chuyển chất dinh dưỡng sâu hấp thu phải thưc hiện bằng hai con đường : máu và bạch huyết ? - Vì : + Giảm bớt “ gánh nặng” cho gan trong vai trò điều tiết, điều hòa các chất dinh dưỡng vào máu và giải độc cho cơ thể. + Kịp thời đưa đủ các chất dinh dưỡng về tim để theo vòng tuần hoàn máu cung cấp cho các cơ quan và tế baøo. Câu 16 : Hãy giải thích vì sao prôtêin trong thức ăn bị dịch vị của dạ dày phân hủy nhưng prôtêin của lớp niêm mạc dạ dày lại được bảo vệ và không bị phân hủy ? - Prôtêin trong thức ăn bị dịch vị phân hủy nhưng prôtêin của lớp niêm mạc dạ dày lại được bảo vệ và không bị phân hủy là nhờ các tế bào tiết chất nhày ở cổ tuyến vị tiết chất nhày phủ lên bề mặt niêm mạc ngăn cách tế bào niêm mạc với enzim pepsin. Câu 17 : Một người bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non có hiệu quả như thế naøo? Vì sao ? - Một người bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non hiệu quả tiêu hóa sẽ thấp vì : Môn vị thiếu tín hiệu đóng nên thức ăn sẽ qua môn vị xuống ruột non liên tục và nhanh hơn, thức ăn sẽ không đủ thời gian ngấm đều dịch tiêu hóa của ruột non nên hiệu qua tiêu hóa sẽ thấp. Câu 18 : Nêu các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hóa ở người? Em cần thực hiện những biện pháp nào để bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hóa có hiệu quả? - Caùc taùc nhaân gaây haïi cho heä tieâu hoùa: + Caùc sinh vaät: Vi khuaån, giun saùn… + Chế độ ăn uống: ăn uống không đúng cách, ăn uống không đúng khẩu phần (không hợp lí) - Bieän phaùp baûo veä heä tieâu hoùa… + Vệ sinh răng miệng đúng cách. + Ăn uống hợp vệ sinh. + Giữ vệ sinh môi trường và nguồn nước. + Ăn uống đúng cách. + Thiết lập khẩu phần ăn hợp lí. + Taåy giun ñònh kì 4-6 thaùng 1 laàn..

(116) ĐỀ CƯƠNG ÔN THI HKI MÔN SINH HỌC 8 Câu 1: Nơron có cấu tạo và chức năng như thế nào?Phản xạ là gì?Cho ví dụ? Một cung phản xạ gồm những thành phần nào? - Caáu taïo cuûa nôron: + Thân chứa nhân,xung quanh là tua ngắn gọi là sợi nhánh. + Tua dài (sợi trục):bên ngoài có bao Miêlin,tận cùng sợi trục có các cúc xinap. - Chức năng của nơron:cảm ứng và dẫn truyền xung thần kinh. - Phản xạ là phản ứng của cơ thể để trả lời kích thích từ môi trường dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. VD: Tay chaïm phaûi vaät noùng ruùt tay laïi. - Một cung phản xạ gồm 5 yếu tố là:cơ quan thụ cảm, nơron hướng tâm, nơron trung gian, nơron li tâm và cơ quan phản ứng. Câu 2: Em hãy cho biết bộ xương người có vai trò gì? Vì sao xương người già thường giòn và dễ gãy? - Vai troø cuûa boä xöông: + Nâng đỡ cơ thể,tạo hình dáng cho cơ thể. + Tạo khoang chứa và bảo vệ các cơ quan. + Cùng với hệ cơ giúp cơ thể vận động. - Xương người già tỉ lệ chất cốt giao giảm, chất vô cơ (muối canxi) tăng, khả năng đàn hồi của xương kém nên gioøn vaø deã gaõy. Câu 3: Trình bày những đặc điểm của bộ xương người thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng hai chaân? - Đặc điểm của bộ xương người thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng hai chân: + Cột sống có 4 chỗ cong tạo thành 2 hình chữ S nối tiếp nhau . + Lồng ngực: nở rộng sang hai bên. + Xương chậu nở rộng. + Xương đùi phát triễn, khỏe. + Xöông baøn chaân hình voøm, xöông ngoùn ngaén. + Xương gót lớn, phát triễn về phía sau.. Câu 4: sự khác nhau giữa xương tay và xương chân có ý nghĩa gì đối với hoạt động của con người ? Xöông tay - Ngắn hơn, nhỏ hơn so với xương chân.. Xöông chaân - To khỏe hơn, dài hơn ( đặc biệt là xương đùi là xöông daøi nhaát ) - Gắn với xương đai vai ( gồm 2 xương đòn, 2 - Gắn với xương đai hông ( xương chậu, xương xöông baû ) haùng, xöông ngoài ) - Xương cổ tay và bàn tay linh hoạt, ngón cái đối - Xương cổ chân có xương gót phát triển, bàn diện với 4 ngón còn lại. chaân hình voøm..

(117) Câu 5: Hãy giải thích vì sao xương động vật được hầm ( đun sôi lâu ) thì bở ? - Khi hầm xương bò, lợn … chất cốt giao bị phân hủy, vì vậy nước hầm xương thường sánh và ngọt, phần xương còn lại là chất vô cơ không còn được liên kết bởi chất cốt giao nên xương bở. Câu 6: Em hãy cho biết nguyên nhân của sự mỏi cơ? Có biện pháp nào chống lại sự mỏi cơ không? - Nguyên nhân của sự mỏi cơ: + Thieáu oxi. + Thiếu năng lượng. + Axit lactic bị tích tụ trong cơ, đầu độc cơ. - Bieän phaùp choáng moûi cô: + Khi mỏi cơ cần nghỉ ngơi, thở sâu, kết hợp xoa bóp cơ ,sau khi hoạt động(chạy…)nên đi bộ từ từ đến khi bình thường. + Để lao động có năng suất cao cần làm việc nhịp nhàng, vừa sức, đặc biệt tinh thần phải vui vẻ, thoải mái. + Thường xuyên lao động, tập TDTT để tăng sức chịu đựng của cơ. Câu 7: Có khi nào cả cơ gấp và cơ duỗi một bộ phận cơ thể cùng co tối đa hoặc cùng duỗi tối đa ? Vì sao ? - Khoâng khi naøo caû 2 cô gaáp vaø duoãi cuûa moät boä phaän cô theå cuøng co toái ña. - Cô gaáp vaø cô duoãi cuûa moät boä phaän cô theå cuøng duoãi toái ña khi caùc cô naøy maát khaû naêng tieáp nhaän kích thích do đó mất trương lực cơ ( trường hợp bị liệt ) Câu 8: Môi trường trong của cơ thể có những thành phần nào ? Chúng có quan hệ với nhau như thế nào ? - Môi trường trong gồm máu, nước mô và bạch huyết. - quan hệ của chúng theo sơ đồ : Maùu Nước mô Baïch huyeát + Một số thành phần của máu thẩm thấu qua thành mạch máu tạo ra nước mô. + Nước mô thẩm thấu qua thành mạch bạch huyết tạo ra bach huyết. + Bạch huyết lưu chuyển trong mạch bạch huyết rồi lại đổ về tĩnh mạch máu và hòa vào máu. Câu 9: Các bạch cầu tạo nên những hàng rào phòng thủ nào để bảo vệ cơ thể ? - Sự thực bào do các bạch cầu trung tính và đại thực bào thực hiện. - Sự tiết ra kháng thể để vô hiệu hóa các kháng nguyên do các bạch cầu limphô B thực hiện. - Sự phá hủy các tế bào cơ thể đã nhiễm bệnh do các tế bào limphô T thực hiện. Câu 10: Miễn dịch là gì ? Có mấy loại miễn dịch? Ngày nay người ta đã tiêm phòng (chích ngừa) cho trẻ em những loại bệnh nào? - Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh nào đó dù sống trong môi trường có vi khuaån,virut gaây beänh. - Có hai loại miễn dịch: miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo. - Ngày nay người ta đã tiêm phòng (chích ngừa) cho trẻ em các loại bệnh: lao,uốn ván,ho gà,sởi, viêm gan B, vieâm naõo Nhaät Baûn… Caâu 11: Maùu coù tính chaát baûo veä cô theå nhö theá naøo? - Trong máu có bạch cầu có khả năng tiêu diệt vi khuẩn bằng sự thực bào hoặc tiết ra chất kháng độc (Khaùng theå). - Tieåu caàu tham gia vaøo quaù trình ñoâng maùu baûo veä cô theå choáng maát maùu nhieàu khi bò thöông. Câu 12: Nêu cấu tạo hệ tuần hoàn máu ở người? Em hãy mô tả đường đi của máu trong hai vòng tuần hoàn lớn và nhỏ? Giải thích vì sao tim làm việc suốt đời mà không mệt mỏi? - Cấu tạo hệ tuần hoàn máu gồm: + Tim: có 4 ngăn (hai tâm nhĩ ở trên, hai tâm thất ở dưới), chia làm hai nửa, nửa phải chứa máu đỏ thẩm, nửa trái chứa máu đỏ tươi. + Hệ mạch gồm:động mạch, mao mạch, tĩnh mạch. - Đường đi của máu trong hai vòng tuần hoàn: + Vòng tuần hoàn nhỏ: Máu đỏ thẩm (giàu CO2) từ tâm thất phải theo động mạch phổi đến hai lá phổi (trao đổi khí nhường CO2 nhận O2) trở thành máu đỏ tươi, tới tĩnh mạch phổi trở về tâm nhĩ trái xuống tâm thất trái. + Vòng tuần hoàn lớn: Máu đỏ tươi (giàu O2 ) từ tâm thất trái theo động mạch chủ chia làm hai hướng tới các mao mạch ở các phần trên và dưới cơ thể,tại đây máu nhường oxi và chất dinh dưỡng cho các tế bào và nhận CO2 do tế bào thải ra trở thành máu đỏ thẩm theo tĩnh mạch chủ trên, tĩnh mạch chủ dưới trở về tâm nhĩ phải xuoáng taâm thaát phaûi. - Mỗi chu kì co dãn của tim kéo dài 0,8s, trong đó tâm nhĩ co 0,1s nghỉ 0,7s, tâm thất co 0,3s nghỉ 0,5s => đủ để tim phục hồi hoàn toàn. Do đó tim làm việc suốt đời mà không mệt mỏi..

(118) Câu 13: Vì sao máu chảy trong mạch không bị đông lại ? Vì sao khi bị đỉa đeo hút máu, chỗ vết đứt máu chaûy laâu ñoâng laïi ? - Maùu chaûy trong maïch khoâng ñoâng : Trong maïch maùu, keå caû khi coù va chaïm vaøo cô theå maø maïch khoâng bò đứt, máu không bị đông cục lại, dù cơ thể có hiện tượng tiểu cầu bị vỡ do một số yếu tố như : + thành trong của mạch máu rất trơn nên các tơ máu tạo ra không có chỗ bám lại và kết mạng với nhau + Máu tuần hoàn liên tục đẩy các tơ máu đi và sau đó làm tan chúng - Khi bị đỉa đeo máu chảy lâu : Khi bị đỉa đeo vào da động vật hay người, chỗ gần giác bám của đỉa có bộ phận tiết một loại hóa chất có tên là hiruđin. Chất này có tác dụng ngăn cản quá trình tạo tơ máu và làm máu không đông. Kể cả khi con đỉa bị gạt ra khỏi cơ thể động vật, máu có thể còn tiếp tục chảy khá lâu mới đông lại do chất hiruđin hòa tan chưa được đẩy ra hết. Caâu 14 : Trong veä sinh heä tim maïch em caàn chuù yù ñieàu gì? - Bieän phaùp phoøng traùnh caùc taùc nhaân coù haïi cho tim: + Khaéc phuïc vaø haïn cheá caùc nguyeân nhaân laøm taêng nhòp tim vaø huyeát aùp khoâng mong muoán:  Không sử dụng các chất kích thích có hại: rượu,thuốc lá,hêrôin…  Cần kiểm tra sức khỏe định kì hàng năm để phát hiện khuyết tật có liên quan đến tim mạch để điều trị kịp thời.  Khi bị sốc hoặc stress cần điều chỉnh cơ thể theo lời bác sĩ.  Cần tiêm phòng các bệnh có hại cho tim mạch như:thương hàn, bạch hầu…và điều trị các chứng như: cúm, thấp khớp…  Hạn chế thức ăn có hại cho tim mạch như: mỡ động vật… - Biện pháp rèn luyện hệ tim mạch: Tập TDTT thường xuyên, đều đặn, vừa sức kết hợp với xoa bóp ngoài da. Câu 15 : Hô hấp là gì? Hệ hô hấp của người gồm những cơ quan nào, chức năng của các cơ quan đó là gì ? Cơ quan nào quan trọng nhất? Vì sao? Trình bày tóm tắt sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào? - Hô hấp là quá trình cung cấp oxi cho các tế bào cơ thể và thải khí cacbonic ra ngoài cơ thể. - Heä hoâ haáp goàm caùc cô quan: + Đường dẫn khí: mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản  dẫn khí ra vào phổi, làm ấm và ẩm không khí khi đi vào phổi , đồng thời bảo vệ phổi khỏi các tác nhân gây hại. + Hai lá phổi  Thực hiện trao đổi khí giữa máu và môi trường ngoài qua mao mạch phổi. => Hai lá phổi quan trọng nhất vì đây là nơi diễn ra sự trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường. - Sự trao đổi khí: + Ở phổi: O2 khuếch tán từ phế nang vào máu, CO2 khuếch tán từ máu vào phế nang. + Ở tế bào: O2 khuếch tán từ máu vào tế bào, CO2 từ tế bào khuếch tán vào máu. Câu 16: So sánh khí quản với phế quản ? - Caùc ñieåm gioáng nhau : + Đều là bộ phận của đường dẫn khí thuộc hệ hô hấp. + Đều có cấu tạo bằng sụn. + Đều tham gia vào chức năng dẫn khí ra vào phổi.. - Caùc ñieåm khaùc nhau : Khí quaûn Moãi cô theå coù moät khí quaûn Cấu tạo bởi các vòng sụn khuyết Có đường kính lớn Maët trong coù tuyeán tieát chaát nhaày vaø nhieàu loâng Câu 17: So sánh hoạt động hô hấp ở người và ở thỏ ?. Pheá quaûn Moãi cô theå coù 2 pheá quaûn Cấu tạo bởi các vòng sụn hoàn toàn Có đường kính nhỏ Khoâng coù tuyeán nhaày vaø loâng.. *Giống nhau: - Đều gồm 3 giai đoạn : sự thở, sự trao đổi khí ở phổi, sự trao đổi khí ở tế bào. - Trao đổi khí ở phổi và tế bào đều theo cơ chế khuếch tán khí. * Khaùc nhau: - Ở thở sự thông khí ở phổi chủ yếu do hoạt động của cơ hoành và lồng ngực, do bị ép giữa 2 chi trước nên không dãn nở về hai bên. - Ở người: sự thông khí ở phổi do nhiều cơ phối hợp hơn và lồng ngực dãn nở về cả 2 bên. Câu 18: Tại sao trong đường dẫn khí của hệ hô hấp đã có những cấu trúc và cơ chế chống bụi, bảo vệ phổi nhưng khi lao động vệ sinh hay đi đường vẫn cần đeo khẩu trang chống bụi ?.

(119) Mật độ bụi, khói trên đường phố nhiều khi quá lớn, vượt quá khả năng làm sạch của đường dẫn khí của hệ hô hấp. Bởi vậy nên đeo khẩu trang chống bụi khi đi đường và khi lao động vệ sinh. Câu 19: Khi lao động nặng hay chơi thể thao nhu cầu khí của cơ thể như thế nào ? hoạt động hô hấp biến đổi theo chiều hướng như thế nào để đáp ứng nhu cầu đó ? Khi lao động nặng hay chơi thể thao, nhu cầu trao đổi khí tăng, hoạt động hô hấp của cơ thể biến đổi theo hướng vừa tăng nhịp hô hấp ( thở nhanh hơn ), vừa tăng dung tích sống ( thở sâu hơn ). Câu 20 : Để bảo vệ hệ hô hấp luôn khỏe mạnh chúng ta cần phải làm gì? + Để hệ hô hấp khỏe mạnh chúng ta cần phải:sống và làm việc trong bầu không khí trong lành như: trồng cây xanh, không vứt rác bừa bãi, không hút thuốc lá, đeo khẩu trang chống bụi khi làm việc trong môi trường có nhiều buị hay đi ngoài phố. + Tích cực luyện tập TDTT, phối hợp với hít thở sâu và giảm nhịp thở thường xuyên từ bé. Câu 21: Hệ tiêu hóa người gồm những cơ quan nào? Em hãy cho biết tiêu hóa có vai trò như thế nào đối với cơ thể? Trình bày cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng? - Heä tieâu hoùa goàm: + Ống tiêu hóa: Miệng, họng, thực quản, dạ dày, ruột (non,già), hậu môn. + Tuyến tiêu hóa: Tuyến nước bọt, tuyến vị, tuyến gan, tuyến tụy, tuyến ruột. - Vai trò của tiêu hóa: biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng mà cơ thể có thể hấp thụ được và thải bỏ các chất cặn bã trong thức ăn. - Cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng: + Niêm mạc ruột non có nhiều nếp gấp với các lông ruột và lông cực nhỏ có tác dụng tăng diện tích tiếp xúc( tới 500 m2). + Hệ mao mạch máu và mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột. + Ruoät daøi 2,8- 3 m, toång S beà maët 400- 500 m2. Câu 22 : Ngoài việc nhận các chất dinh dưỡng qua hoạt động biến đổi thức ăn của hệ tiêu hóa, cơ thể người còn có thể nhận các chất này theo con đường nào khác không ? - Cơ thể người có thể nhận các chất này theo con đường khác là: tiêm (chích) qua tĩnh mạch vào hệ tuần hoàn hoặc qua kẽ giữa các tế bào vào mô rồi lại vào hệ tuần hoàn máu (tiêm bắp). Câu 23: Hãy giải thích vì sao sự vận chuyển chất dinh dưỡng sâu hấp thu phải thưc hiện bằng hai con đường : máu và bạch huyết ? - Vì : + giảm bớt “ gánh nặng” cho gan trong vai trò điều tiết, điều hòa các chất dinh dưỡng vào máu và giải độc cho cơ thể. + Kịp thời đưa đủ các chất dinh dưỡng về tim để theo vòng tuần hoàn máu cung cấp cho các cơ quan và tế baøo. Câu 24: Hãy giải thích vì sao prôtêin trong thức ăn bị dịch vị của dạ dày phân hủy nhưng prôtêin của lớp niêm mạc dạ dày lại được bảo vệ và không bị phân hủy ? - Prôtêin trong thức ăn bị dịch vị phân hủy nhưng prôtêin của lớp niêm mạc dạ dày lại được bảo vệ và không bị phân hủy là nhờ các tế bào tiết chất nhày ở cổ tuyến vị tiết chất nhày phủ lên bề mặt niêm mạc ngăn cách tế bào niêm mạc với enzim pepsin. Câu 25 : Một người bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non có thể thế nào? - Một người bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non có thể diễn ra như sau : Môn vị thiếu tín hiệu đóng nên thức ăn sẽ qua môn vị xuống ruột non liên tục và nhanh hơn, thức ăn sẽ không đủ thời gian ngấm đều dịch tiêu hóa của ruột non nên hiệu qua tiêu hóa sẽ thấp. Câu 26 : Hãy giải thích nghĩa đen về mặt sinh học của câu thành ngữ “ Nhai kĩ no lâu” ? - Nhai kĩ thức ăn càng được nghiền nhuyễn, thấm đều dịch tiêu hóa  hiệu suất tiêu hóa cao, cơ thể hấp thụ được nhiều dinh dưỡng nên no lâu hơn. Câu 27 : Nêu các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hóa ở người? Em cần thực hiện những biện pháp nào để bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hóa có hiệu quả? - Caùc taùc nhaân gaây haïi cho heä tieâu hoùa: + Caùc sinh vaät: Vi khuaån, giun saùn… + Chế độ ăn uống: ăn uống không đúng cách, ăn uống không đúng khẩu phần (không hợp lí) - Bieän phaùp baûo veä heä tieâu hoùa… + Vệ sinh răng miệng đúng cách. + Ăn uống hợp vệ sinh. + Giữ vệ sinh môi trường và nguồn nước..

(120) + Ăn uống đúng cách. + Thiết lập khẩu phần ăn hợp lí. + Taåy giun ñònh kì 4-6 thaùng 1 laàn. Câu 28 : Để bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hại ta cần thực hiện những biện pháp nào? Chobiết tác dụng của các biện pháp đó? Bieän phaùp Taùc duïng -Trồng nhiều cây xanh hai bên đường phố,nơi -Ñieàu hoøa thaønh phaàn khoâng khí(chuû yeáu laø công cộng,trường học,bệnh viện và nơi ở… tỉ lệ oxi và cacbonic) theo hướng có lợi cho hô -Nên đeo khẩu trang khi dọn vệ sinh và ở haáp. những nơi có bụi. -Hạn chế ô nhiễm không khí từ bụi. -Đảm bảo nơi làm việc và ở có đủ nắng, -Hạn chế ô nhiễm không khí từ vi sinh vật gioù, traùnh aåm thaáp. gaây beänh. -Thường xuyên dọn vệ sinh. -Không khạc nhổ bừa bãi. -Hạn chế sử dụng các thiết bị có thải ra các -Hạn chế ô nhiễm không khí từ các chất khí khí độc hại. độc (NOx, SOx, CO, nicôtin…). -Không hút thuốc lá và vận động mọi người khoâng neân huùt thuoác.. Tuaàn 18. Ngày soạn: 18/ 11/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 36 KIEÅM TRA HOÏC KÌ I I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - Kiểm tra kiến thức trong chương trình học kì I, đánh giá năng lực nhận thức của HS, thấy được những mặt tốt, những mặt yếu kém của HS giúp GV uốn nắn kịp thời, điều chỉnh quá trình dạy và học để giúp HS đạt kết quả tốt. 2. Kó naêng : Reøn kó naêng laøm baøi, phaân tích,giaûi thích. -Rèn cho học sinh kĩ năng làm bài,vận dụng kiến thức vào thực tế - Phát huy tính tự giác của HS trong quá trình làm bài. 3. Thái độ : Đối tượng HS : TB – Khá . - Phát huy tính tự giác, tích cực của HS.Giáo dục ý thức nghiêm túc, cẩn thận trong kiểm tra. - Xây dựng lòng tin, tính quyết đoán của HS khi giải quyết vấn đề. II.HÌNH THỨC : Kiểm tra tự luận III. LAÄP MA TRAÄN : IV. ĐỀ KIỂM TRA : V. ĐÁP ÁN VAØ BIỂU ĐIỂM CHI TIẾT : 1. Đáp án và biểu điểm chi tiết : 2. Hướng dẫn học ở nhà : - Xem trước bài 34 : Vitamin và muối khoáng. 3. BOÅ SUNG. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… MA TRAÄN KIEÅM TRA HK I – MOÂN SINH HOÏC 8. Naêm hoïc : 2011 – 2012 ĐỀ LẺ. Nội dung kiến thức Chöông I : Khaùi quát cơ thể người. Nhaän bieát. Mức độ nhận thức Thoâng hieåu So saùnh ñieåm gioáng và khác nhau giữa. Vaän duïng. Coäng.

(121) mô sợi và mô xương 1 caâu 1,5ñ. (6 tieát) Soá caâu Soá ñieåm Tæ leä Chöông II : Vaän động (6 tiết). Neâu ñieåm khaùc nhau cơ bản giữa xương tay vaø xöông chaân 1 caâu 1,5ñ. Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Chöông III : Tuaàn hoàn (7 tiết). Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Chöông IV : Hoâ haáp ( 6 tieát ). 1 caâu 1,5ñ 15%. 1 caâu 1,5ñ 15%. Neâu caáu taïo cuûa heä tuần hoàn máu. Nêu những biện pháp phòng tránh những taùc nhaân coù haïi cho heä tim maïch 1 caâu 4ñ. 1 caâu 40ñ 40% Haõy giaûi thích taùc haïi của khí độc có trong thuoác laù coù haïi cho heä hoâ haáp 1 caâu 1,5ñ. Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Chöông V : Tieâu hoùa ( 7 tieát ). Giải thích một người bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non có hiệu quaû nhö theá naøo. Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Toång soá caâu Toång soá ñieåm Tæ leä. 1 caâu 1,5ñ 15%. 1caâu 4ñ 40%. 2caâu 3ñ 30%. 1 caâu 1,5ñ. 1 caâu 1,5ñ 15%. 2caâu 3ñ 30%. 5caâu 10ñ 100%. MA TRAÄN KIEÅM TRA HK I – MOÂN SINH HOÏC 8 ĐỀ CHẴN. Nội dung kiến thức Chöông I : Khaùi quát cơ thể người (6 tieát) Soá caâu Soá ñieåm Tæ leä. Nhaän bieát. Mức độ nhận thức Thoâng hieåu So saùnh ñieåm gioáng và khác nhau giữa mô sợi và mô sụn 1 caâu 1,5ñ. Vaän duïng. Coäng. 1 caâu 1,5ñ 15%.

(122) Giải thích những đặc ñieåm cuûa heä cô thích nghi với chức năng co rút và vận động 1 caâu 1,5ñ. Chöông II : Vaän động (6 tiết). Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Chöông III : Tuaàn hoàn (7 tiết). Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Chöông IV : Hoâ haáp ( 6 tieát ). Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Chöông V : Tieâu hoùa ( 7 tieát ). Phân tích tính hợp lý cuûa chu kì tim giuùp tim có thể hoạt động liên tục và suốt đời sống cuûa cô theå. 1 caâu 1,5ñ Hệ hô hấp gồm những thaønh phaàn naøo. Neâu những biện pháp bảo veä heä hoâ haáp traùnh caùc taùc nhaân coù haïi. 1 caâu 4ñ Giải thích vì sao sự vận chuyển chất dinh dưỡng sau khi hấp thụ phải thực hieän baèng hai con đường : Máu và bạch huyeát. 1 caâu 1,5ñ. 1caâu 4ñ 40%. Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân : ………………..………………………….. Lớp :8 / ……... Ñieåm. Đề :. 1 caâu 1,5ñ 15%. 1 caâu 40ñ 40%. Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Toång soá caâu Toång soá ñieåm Tæ leä. 1 caâu 1,5ñ 15%. 2caâu 3ñ 30%. 2caâu 3ñ 30%. 5caâu 10ñ 100%. Ngaøy : ……………………………. KIEÅM TRA HOÏC KÌ I. Naêm hoïc : 2011 – 2012 MOÂN : SINH HOÏC Thời gian : 45 phút. Lời phê …………………………………………………………………………… ……………………………………………………. …………………………………………………………………………… ……………………………………………………. …………………………………………………………………………… …………………………………………………….. 1 caâu 1,5ñ 15%. Đề leû.

(123) Câu 1 : Nêu cấu tạo của hệ tuần hoàn máu ở người ? Nêu những biện pháp phòng tránh những tác nhaân coù haïi cho tim maïch ? ( 4ñ) Câu 2 : So sánh những điểm giống và khác nhau giữa mô sợi và mô xương ? (1,5đ) Câu 3 : Nêu những điểm khác nhau cơ bản giữa xương tay và xương chân ? (1,5đ) Câu 4 : Hãy giải thích tác hại của các chất khí độc có trong thuốc lá có hại cho hệ hô hấp ? ( 1,5đ) Câu 5 : Một người bị triệu chứng thiếu axit ở dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non có hiệu quả như thế naøo ? Vì sao ? (1,5ñ) Baøi laøm. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân : ………………..………………………….. Lớp :8 / ……... Ñieåm. Đề :. Ngaøy : …………………………….. KIEÅM TRA HOÏC KÌ I. Naêm hoïc : 2011 – 2012 MOÂN : SINH HOÏC Thời gian : 45 phút Lời phê Đề ………………………………………………………………………… chaün ………………………………………………………. ………………………………………………………………………… ………………………………………………………. ………………………………………………………………………… ………………………………………………………..

(124) Câu 1 : Hệ hô hấp gồm những cơ quan nào ? Để bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hại ta cần thực hiện những biện pháp nào ? ( 4đ) Câu 2 : So Sánh những điểm giống nhau và khác nhau giữa mô sợi và mô sụn (1,5đ) Câu 3 : Giải thích những đặc điểm của hệ cơ thích nghi với chức năng co rút và vận động ? (1,5đ) Câu 4 : Hãy phân tích tính hợp lý của chu kì tim giúp tim có thể hoạt động liên tục và suốt đời sống cuûa cô theå ? ( 1,5ñ) Câu 5 : Hãy giải thích vì sao sự vận chuyển chất dinh dưỡng sau khi hấp thụ phải thực hiện bằng hai con đường : máu và bạch huyết ? (1,5đ) Baøi laøm. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Caâu Caâu 1 : ( 4ñ). ĐÁP ÁN : KIỂM TRA HK I – MÔN SINH HỌC 8. Năm học 2011 – 2012 ĐỀ LẺ Đáp án * Cấu tạo hệ tuần hoàn máu gồm: + Tim: có 4 ngăn (hai tâm nhĩ ở trên, hai tâm thất ở dưới), chia làm hai nửa, nửa phải chứa máu đỏ thẩm, nửa trái chứa máu đỏ tươi. + Hệ mạch gồm : động mạch, mao mạch, tĩnh mạch. * Bieän phaùp phoøng traùnh caùc taùc nhaân coù haïi cho tim:Khaéc phuïc vaø haïn cheá caùc nguyeân nhaân laøm taêng nhòp tim vaø huyeát aùp khoâng mong muoán: - Không sử dụng các chất kích thích có hại: rượu,thuốc lá,hêrôin, đôping… - Cần kiểm tra sức khỏe định kì hàng năm để phát hiện khuyết tật có liên quan đến tim mạch để điều trị kịp thời. - Khi bị sốc hoặc stress cần điều chỉnh cơ thể theo lời bác sĩ. - Caàn tieâm phoøng caùc beänh coù haïi cho tim maïch nhö:thöông haøn, baïch haàu…vaø điều trị các chứng như: cúm, thấp khớp…. Ñieåm ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ).

(125) Caâu 2 : ( 1,5ñ). - Hạn chế thức ăn có hại cho tim mạch như: mỡ động vật… - Gioáng nhau : Mô sợi, mô xương và mô sụn đều thuộc loại mô liên kết.. Caâu 4 : ( 1,5ñ). Caâu 5 : ( 1,5ñ). Caâu Caâu 1 : ( 4ñ). Caâu 2 : ( 1,5ñ). Caâu 3 :. ( 0,5ñ). -Khaùc nhau : Mô sợi - Có dạng sợi, dai, đàn hồi - Có ở da, trong khoang cơ thể, laøm nhieäm vuï noái keát caùc cô quan. Caâu 3 : ( 1,5ñ). ( 0,5ñ). Moâ xöông - Có tổ chức khối rắn chắc - Tạo khung chống đỡ hay bảo veä caùc noäi quan nhö naõo, tuûy, tim, phoåi. ( 0,5ñ) ( 0,5ñ). Ñieåm khaùc nhau : Xöông tay Xöông chaân - Phaàn ñai goàm coù xöông deït - Phaàn ñai goàm coù xöông deït ( xöông chaäu ) ( xöông baû ) vaø xöông daøi ( xöông và các xương ngắn ( các xương đốt sống đòn ). cuøng ). - Phaàn caúng tay goàm xöông truï vaø - Phaàn caúng chaân goàm xöông chaøy vaø xương quay tạo thành khớp bán xương mác tạo thành khớp bất động động - Có chức năng là bộ phận lao - Có chức năng chống đỡ và tham gia động của cơ thể vận động cơ thể Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc và có hại cho hệ hô hấp như sau : - CO : chiếm chỗ của O 2 trong hồng cầu, làm cho cơ thể ở trạng thái thiếu O 2 đặc biệt khi cơ thể hoạt động mạnh. - NOx : gây viêm, sưng lớp niêm mạc, cản trở trao đổi khí, có thể gây chết ở lieàu cao. - Nicôtin : làm tê liệt lớp lông rung trong phế quản, giảm hiệu quả lọc sạch khoâng khí, coù theå gaây ung thö phoåi. Một người bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non hiệu quaû tieâu hoùa seõ thaáp vì : - Môn vị thiếu tín hiệu đóng nên thức ăn sẽ qua môn vị xuống ruột non liên tuïc vaø nhanh hôn. - Thức ăn sẽ không đủ thời gian ngấm đều dịch tiêu hóa của ruột non nên hieäu qua tieâu hoùa seõ thaáp.. ĐÁP ÁN : KIỂM TRA HK I – MÔN SINH HỌC 8. Năm học 2011 – 2012 ĐỀ CHẴN Đáp án - Heä hoâ haáp goàm caùc cô quan: + Đường dẫn khí: mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản + Hai laù phoåi - Caùc bieän phaùp baûo veä heä hoâ haáp : +Trồng nhiều cây xanh hai bên đường phố,nơi công cộng,trường học,bệnh viện và nơi ở… + Nên đeo khẩu trang khi dọn vệ sinh và ở những nơi có bụi. + Đảm bảo nơi làm việc và ở có đủ nắng, gió, tránh ẩm thấp. + Thường xuyên dọn vệ sinh. + Không khạc nhổ bừa bãi. + Hạn chế sử dụng các thiết bị có thải ra các khí độc hại. + Không hút thuốc lá và vận động mọi người không nên hút thuốc. - Gioáng nhau : Mô sợi, mô xương và mô sụn đều thuộc loại mô liên kết. -Khaùc nhau : Mô sợi Moâ suïn - Có dạng sợi, dai, đàn hồi - Có tổ chức chắc, đàn hồi - Có ở da, trong khoang cơ - Thường bọc các đầu xương làm chức thể, làm nhiệm vụ nối kết năng đệm và giảm ma sát khi xương caùc cô quan chuyển động - Tế bào cơ có cấu tạo dạng sợi, có nhiều tơ cơ ( gồm tơ cơ mảnh và tơ cơ. ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ). ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ). Ñieåm ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,25ñ) ( 0,25ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ).

(126) ( 1,5ñ). Caâu 4 : ( 1,5ñ). Caâu 5 : ( 1,5ñ). dày ) xen kẽ và xuyên sâu vào vùng phân bố của nhau khi cơ co làm sợi cơ co rút lại và tạo ra lực kéo. - Nhiều tế bào hợp thành bó cơ có màng liên kết bọc ngoài, nhiều bó cơ hợp thành bắp cơ, bắp cơ gắn vào xương cơ co rút lại làm xương chuyển dịch và vận động. - Số lượng cơ nhiều ( khoảng 600 cơ ) đủ để liên kết toàn bộ xương, tạo ra bộ máy vận động cho cơ thể. Trong moãi chu kì tim coù 0,8 giaây thì : - Taâm nhó co 0,1 giaây, hai taâm nhó daõn vaø nghæ ngôi 0,7 giaây. - Taâm thaát co 0,3 giaây, hai taâm thaát daõn vaø nghæ ngôi 0,5 giaây. Chính vì sự phân chia thời gian co, dãn hợp lí của 2 tâm nhĩ và 2 tâm thất nên tim làm việc liên tục, các bộ phận của tim vẫn đủ thời gian nghỉ ngơi và phục hồi khả năng hoạt động. Vì : + Giảm bớt “ gánh nặng” cho gan trong vai trò điều tiết, điều hòa các chất dinh dưỡng vào máu và giải độc cho cơ thể. + Kịp thời đưa đủ các chất dinh dưỡng về tim để theo vòng tuần hoàn maùu cung caáp cho caùc cô quan vaø teá baøo.. Tuaàn 19. Ngày soạn: 18/ 11/ 2011. Tieát 37 – 38.. ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,25ñ) ( 0,25ñ) ( 0,5ñ) ( 0,75ñ) ( 0,75ñ). Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. DỰ PHÒNG. Tuaàn 18. Ngày soạn: 18/ 11/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 36 KIEÅM TRA HOÏC KÌ I I. MUÏC TIEÂU. - Kiểm tra kiến thức trong chương trình học kì I, đánh giá năng lực nhận thức của HS, thấy được những mặt tốt, những mặt yếu kém của HS giúp GV uốn nắn kịp thời, điều chỉnh quá trình dạy và học để giúp HS đạt kết quả tốt. -Rèn cho học sinh kĩ năng làm bài,vận dụng kiến thức vào thực tế - Phát huy tính tự giác của HS trong quá trình làm bài. II. CHUAÅN BÒ: 1/GV: -Đề -Đáp án và thang điểm chi tiết. -Ma traän. MA TRẬN KIỂM TRA HỌC Kè I MễN SINH HỌC 8 (DẠNG TỰ LUẬN) Mạch kiến thức Chöông II: Heä vaän động Chöông III: Heä tuần hoàn Chöông IV: Heä hoâ haáp Chöông V:Heä tieâu hoùa Toång coäng. Tæ troïng 20%. Nhaän bieát 1(1 ñ). 20%. Thuïng hieåu 1(1 ñ). Vaän duïng. 1(2 ñ). 20% 40%. 1(3 ñ). 100%. 2(4 ñ). 2(3 ñ). Toång coäng 2(2 ñ) 1(2 ñ). 1(2 ñ). 1(2 ñ). 1(1 ñ). 2(4 ñ). 2(3 ñ). 6(10 ñ).

(127) 2/HS: OÂn caùc noäi dung chöông I V. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Phát đề kiểm tra. 2/HS laøm baøi. 3/Hướng dẫn học ở nhà: -Xem trước bài 34: Vitamin và muối khoáng. IV.BOÅ SUNG: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ĐỀ BAØI A. Traéc nghieäm Chọn câu trả lời đúng nhất bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đầu câu. Caâu 1: Teá baøo maùu naøo tham gia vaøo quaù trình ñoâng maùu: a. Hoàng caàu b. Baïch caàu c. Tieåu caàu Câu 2: Người có nhóm máu AB không truyền cho nhóm máu O, A, B vì: a. Nhoùm maùu AB hoàng caàu coù caû A vaø B. b. Nhoùm maùu AB huyeát töông khoâng co khaùng theå. c. Nhóm máu AB ít người có. d. Cả a, b, c đúng. Câu 3: Những đặc điểm cấu tạo nào của cơ quan trong đường dẫn khí có tác dụng làm ấm không khí ñi vaøo phoåi: a. Loâng muõi b. Lớp mao mạch dày đặc ở khoang mũi c. Nắp thanh quản có thể cử động để đậy kín đường hô hấp d. Caû a, b, c Câu 4: Quá trình tiêu hoá ở khoang miệng gồm: a. Biến đổi lí học b. Biến đổi hoá học c. Nhai, đảo trộn thức ăn d. Tiết nước bọt e. Chæ coù a vaø c B. Tự luận Câu 1: Nêu những đặc điểm cấu tạo của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trò hấp thụ chất dinh dưỡng?.

(128) Câu 2: Để nghiên cứu vai trò và điều kiện hoạt động của enzim nước bọt, bạn An đã làm thí nghiệm sau: Chọn 4 ống nghiệm đều chứa 5 ml hồ tinh bột loãng, lần lượt thêm vào các ống : - Ống 1: Thêm 5 ml nước cất - Ống 2: Thêm 5 ml nước bọt loãng - Ống 3: Thêm 5 ml nước bọt loãng và vài giọt HCl - Ống 4: Thêm 5 ml nước bọt đun sôi Tất cả các ống đều đặt trong nước ấm 37oC trong thời gian từ 15- 30 phút. a. Hồ tinh bột trong các ống nghiệm có biến đổi không ? Tại sao? b. Từ đó hãy xác định nhiệt độ và môi trường thích hợp cho sự hoạt động của enzim nước bọt? III. ĐÁP ÁN – BIỂU ĐIỂM A. Traéc nghieäm Caâu 1: c (1 ñ) Caâu 2: a (1 ñ) Caâu 3: b (1 ñ) Caâu 4: e (1 ñ) B. Tự luận Câu 1: Những đặc điểm cấu tạo của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trò hấp thụ chất dinh dưỡng laø: - Lớp niêm mạc ruột non có các nếp gấp vàc các lông ruột và lông cực nhỏ làm cho diện tích bề mặt bên trong của nó tưng gấp khoảng 600 lần so với diện tích mặt ngoài. (1 đ) - Ruột non rất dài (2,8 – 3 m ở người trưởng thành), là bộ phận dài nhất trong các cơ quan tiêu hoá. (1 ñ) - Mạng mao mạch máu và mao mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột. ( 1 đ) Caâu 2: a. Chỉ có ống (2) hồ tinh bột bị biến đổi vì ống (2) có enzim amilaza trong nước bọt biến đổi tinh bột thành đường mantôzơ (0,5 đ) - Ở ống 1: Nước cất không có enzim biến đổi nước bọt (0,5 đ) - Ở ống 3: Enzim nước bọt không hoạt động ở môi trường axit nên tinh bột không bị biến đổi (0,5 đ) - Ở ống 4: Enzim nước bọt bị mất hoạt tính khi đun sôi nên tinh bột không bị biến đổi (0,5 đ). b. ở nhiệt độ thích hợp cho hoạt động của enzim nước bọt là 37 oC ( nhiệt độ cơ thể người) (0,5 đ) - Môi trường thích hợp cho enzim nước bọt hoạt động là môi trường trung tính hoặc hơi kiềm ( tốt nhất laø pH = 7,2) ( 0,5 ñ)..

(129) Tuaàn 20. Ngày soạn: 11/ 12/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 39 Bài 34: VITAMIN VAØ MUỐI KHOÁNG I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - HS nắm được vai trò của vitamin và muối khoáng. - Vận dụng những hiểu biết về vitamin và muối khoáng trong lập khẩu phần ăn và xây dựng chế độ ăn uống hợp lí. 2. Kó naêng : - Rèn kuyện kĩ năng chủ động ăn uống các chất cung cấp nhiều vitamin và muối khoáng. + Tự tin khi trình bày ý kiến trước tổ , nhóm, lớp. + Xử lí và thu thập thông tin khi đọc SGk, tài liệu… 3. Thái độ : - Phát huy tính tự giác, tích cực của HS. - Xây dựng lòng tin, tính quyết đoán của HS khi giải quyết vấn đề. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh ảnh về một nhóm thức ăn chứa vitamin và muối khoáng. - Tranh trẻ em bị thiếu vitamin D, còi xương, bước cổ do thiếu muối iốt. 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ: Thực hiện trong tiết dạy. 2. Bài mới: VB: ? Kể tên các chất dinh dưỡng được hấp thụ vào cơ thể?Vai trò của các chất đó? Vitamin và muối khoáng không tạo năng lượng cho cơ thể, vậy nó có vai trò gì với cơ thể? I.Vitamin: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Động não – vấn đáp tìm tòi – Daïy hoïc nhoùm ) - Yêu cầu đọc thông tin mục I SGK - Cá nhân HS nghiên - Vitamin là hợp chất.

(130) và hoàn thành bài tập SGK:. - GV nhận xét đưa ra kết quả đúng.. - Yêu cầu HS đọc tiếp thông tin mục I SGK để trả lời câu hỏi: ? Vitamin là gì? nó có vai trò gì đối với cô theå? - Yêu cầu HS nghiên cứu bảng 34.1 SGK toùm taét vai troø chuû yeáu cuûa 1 soá vitamin + GV löu yù HS: vitamin D duy nhaát được tổng hợp trong cơ thể dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời từ chất egôstêrin có ở da. Mùa hè cơ thể tổng hợp vitamin D dư thừa sẽ tích luỹ ở gan. ? Thực đơn trong bữa ăn cần phối hợp. cứu thông mục I SGK cùng với vốn hiểu biết của mình, hoàn thaønh baøi taäp theo nhoùm. -HS trình baøy keát quaû nhaän xeùt :- keát quaû đúng :1,3,5,6 - HS dựa vào kết quả bài tập, thông tin để trả lời kết luận. - HS nghiên cứu bảng 34.1 để nhận thấy vai troø cuûa moät soá vitamin -Trả lời.. hữu cơ có trong thức ăn với một liều lượng nhoû nhöng raát caàn thieát. + Vitamin tham gia thaønh phaàn caáu truùc cuûa nhieàu enzim khaùc nhau => đảm bảo các hoạt động sinh lí bình thường của cơ thể. Người và động vật không có khả năng tự tổng hợp vitamin maø phaûi laáy vitamin từ thức ăn. - Coù 2 nhoùm vitamin: vitamin tan trong daàu(A,D,E,K…) vaø vitamin tan trong nước(B,C…). - Trong khaåu phaàn aên haøng ngaøy caàn phoái hợp các loại thức ăn để cung cấp đủ vitamin cho cô theå.. như thế nào để có đủ vitamin - Löu yù HS: 2 nhoùm vitamin tan trong -Chuù yù phaân bieät 2 nhoùm vitamin. dầu và tan trong nước => cần chế biến thức ăn cho phù hợp. II.Muối khoáng: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Động não – đóng vai – hỏi chuyên gia – vấn đáp – tìm toøi ) - HS dựa vào thông tin - Muối khoáng là thành - Yêu cầu HS nghiên cứu SGK + bảng 34.2, thảo phần quan trọng của tế bào bảng 34.2 và trả lời câu luận nhóm và nêu đảm bảo cân bằng áp suất hoûi: được: thẩm thấu và lực trương tế ? Muối khoáng có vai trò gì baøo, tham gia vaøo thaønh với cơ thể? + Thiếu vitamin D, trẻ phần cấu tạo enzim đảm ? Vì sao thiếu vitamin D trẻ bị còi xương vì cơ thể bảo quá trình trao đổi chất em seõ maéc beänh coøi xöông? chỉ hấp thụ Ca khi có và năng lượng. maët vitamin D. Vitamin D - Khaåu phaàn aên caàn: thúc đẩy quá trình + Cung cấp đủ lượng thịt chuyển hoá Ca và P ,cỏ (hoặc trứng, sữa và rau taïo xöông. quaû töôi) ? Vì sao nhà nước vận động + Sử dụng muối iốt để + Cung cấp muối hoặc nước nhaân daân duøng muoái ioát? phòng tránh bướu cổ. chấm vừa phải, nên dùng ?Trong khaåu phaàn aên haøng muoái ioát. ngày cần cung cấp những + Trẻ em cần tăng cường loại thực phẩm nào và chế muối Ca (sữa, nước xương biến như thế nào để bảo haàm...).

(131) đảm đủ vitamin và muối -Hs nhận xét,bổ sung khoáng cho cơ thể? vaø ruùt ra keát luaän. -GV goïi hoïc sinh traû lời,nhận xét,bổ sung. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. + Chế biến hợp lí để chống maát vitamin khi naáu aên.. - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4 SGK – Tr 110. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. Làm bài tập 3,4. - Đọc “Em có biết”. Câu 1: Vitamin tham gia vào cấu trúc nhiều hệ enzim xúc tác của các phản ứng sinh hóa trong cơ thể. Thiếu vitamin gây rối loạn các hoạt động sinh lí, quá trình thừa vitamin cũng gây bệnh nguy hieåm. Câu 3: Trong tro của cỏ tranh có 1 số muối khoáng, tuy không nhiều, chủ yếu là muối K, vì vậy việc ăn tro cỏ tranh chỉ là biện pháp tạm thời chứ không thể thay thế muối ăn hàng ngày. Câu 4: Sắt cần cho sự tạo thành hồng cầu và tham gia quá trình chuyển hoá vì vậy bà mẹ mang thai cần được bổ sung chất sắt để thai phát triển tốt, người mẹ khoẻ mạnh. -Xem trước bài 36: Tiêu chuẩn ăn uống và nguyên tắc lập khẩu phần. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... Tuaàn 20. Ngày soạn: 12/ 12/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 40 Baøi 36: TIEÂU CHUAÅN AÊN UOÁNG. NGUYEÂN TAÉC LAÄP KHAÅU PHAÀN I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - Nêu được nguyên nhân của sự khác nhau về nhu cầu dinh dưỡng ở các đối tượng khác nhau. - Phân biệt được giá trị dinh dưỡng có ở các loại thực phẩm chính. - Xác định được cơ sở và nguyên tắc xác định khẩu phần. 2. Kĩ năng : + Xác định giá trị cần cung cấp hợp lí và đầy đủ chất dinh dưỡng để có một cơ thể khỏe maïnh + thu thập và xử lí thông tin khi đọc SGK. + Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực + Tự tin khi trình bày ý kiến trước tổ, nhóm, lớp. 3. Thái độ : - Phát huy tính tự giác, tích cực của HS. - Xây dựng lòng tin, tính quyết đoán của HS khi giải quyết vấn đề. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh ảnh các nhóm thực phẩm chính. - Bảng phụ lục ghi giá trị dinh dưỡng của 1 số loại thức ăn..

(132) 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm: (4 ñ) (baûng phuï) - Vitamin có vai trò gì đối với hoạt động sinh lí của cơ thể? Hãy kể những điều em biết về vitamin và vai trò của các loại vitamin đó?(6 đ) 2. Bài mới: VB: Các chất dinh dưỡng (thức ăn) cung cấp cho cơ thể theo tiêu chuẩn quy định gọi là tiêu chuẩn ăn uống. Dựa vào cơ sở khoa học nào để đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lí. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu bài mới. I.Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể: Hoạt động của GV ( Hỏi chuyên gia – vấn đáp – tìm toøi ) - GV yêu cầu HS đọc bảng mục I:+ Đọc bảng nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Vieät Nam (Tr - 120) và trả lời câu hỏi : ? Nhu cầu dinh dưỡng của trẻ em, người trưởng thành, người già khác nhau như thế nào? Vì sao có sự khác nhau đó ? ? Sự khác nhau về nhu cầu dinh dưỡng ở mỗi cơ thể phuï thuoäc vaøo yeáu toá naøo?. Hoạt động của HS. - HS tự thu nhận thông tin => thảo luận nhóm, nêu được:. ND ghi baûng - Nhu caàu dinh dưỡng của từng người không giống nhau vaø phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá: + Giới tính : namlớn hơn ( > ) nữ. + Lứa tuổi: trẻ em > người già. + Dạng hoạt động lao động : Lao động nặng > lao động nhẹ + Traïng thaùi cô thể: Người kích thước lớn nhu cầu dinh dưỡng > người có kích thước nhỏ. + Người ốm cần nhieàu chaát dinh dưỡng hơn người khoeû.. + Nhu cầu dinh dưỡng của trẻ em cao hơn người trưởng thành vì ngoài năng lượng tiêu hao do các hoạt động coøn caàn tích luyõ cho cô theå phát triển. Người già nhu cầu dinh dưỡng thấp vì sự vận động cơ thể ít. - HS tự tìm hiểu và rút ra keát luaän. - 1 HS trình baøy, caùc HS khaùc nhận xét, bổ sung và hoàn - GV tổng kết lại nội dung thiện kiến thức. thaûo luaän. + Các nước đang phát triển chất lượng cuộc sông thấp ? Vì sao trẻ em suy dinh dưỡng => trẻ em suy dinh dưỡng ở các nước đang phát triển chiếm tỉ lệ cao. chieám tæ leä cao? II.Giá trị dinh dưỡng của thức ăn: Hoạt động của GV Hoạt động của HS (Thaûo luaän – chuùng em bieát 3 – vaán đáp tìm tòi ) - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông - Nghiên cứu bảng và tin mục II SGK và trả lời câu hỏi: trả lời ? Giá trị dinh dưỡng của thức ăn biểu Nhận xét và rút ra kết luaän hieän nhö theá naøo?. ND ghi baûng. - Giaù trò dinh dưỡng của thức aên bieåu hieän : + Thaønh phaàn caùc chất hữu cơ. + Năng lượng - GV treo tranh các nhóm thực phẩm chứa trong nó. - Yêu cầu HS hoàn thành phiếu - HS dựa vào vốn hiểu -Tỉ lệ các chất hoïc taäp:.

(133) Loại thực phẩm + Giaøu Gluxít. Tên thực phẩm. + Giaøu proâteâin + Giaøu lipit + Nhieàu vitamin và muối khoáng - GVnhaän xeùt ? Sự phối hợp các loại thức ăn trong bữa ăn có ý nghĩa gì?. bieát quan saùt tranh vaø thảo luận nhóm, hoàn thaønh phieáu hoïc taäp. + Đại diện nhóm trình bày, bổ sung => đáp án chuaån.. hữu cơ chứa trong thực phẩm không gioáng nhau neân cần phối hợp các loại thức ăn trong bữa ăn để cung cấp đủ cho nhu cầu cơ thể đồng thời giúp ăn ngon hôn => haáp thuï toát hôn.. -Chuù yù theo doõi. + Tỉ lệ các loại chất trong thực phẩm không giống nhau => phối hợp các loại thức ăn để cung cấp đủ chất cho cơ thể => KL. III.Khaåu phaàn vaø nguyeân taéc laäp khaåu phaàn: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( giải quyết vấn đề – vấn đáp tìm tòi ) - Khẩu phần là lượng thức - GV yêu cầu HS đọc SGK. - HS nghiên cứu SGK, thảo ăn cần cung cấp cho cơ thể luận nhóm và nêu được : trong 1 ngaøy. -Trả lời. - Khẩu phần cho các tượng ?-Khaåu phaàn laø gì ? khaùc nhau khoâng gioáng nhau - Yeâu caàu HS thaûo luaän : ?Khẩu phần ăn uống của + Người mới ốm khỏi cần và ngay với 1 người trong người mới ốm khỏi có gì thức ăn bổ dưỡng để giai đoan khác nhau cũng tăng cường phục hồi sức khác nhau vì: nhu cầu năng khác người bình thường? lượng và nhu cầu dinh ? Vì sao trong khaåu phaàn aên khoeû. uống nên tăng cường rau + Tăng cường vitamin, tăng dưỡng ở những thời điểm cường chất xơ để dễ tiêu khác nhau không giống nhau. quaû töôi? *Nguyeân taéc laäp khaåu phaàn ? Để xây dựng khẩu phần hoá. : ăn uống hợp lí cần dựa +SGK. + Đảm bảo đủ lượng thức trên căn cứ nào? ăn phù hợp nhu cầu từng - GV chốt lại kiến thức. -HS ruùt ra keát luaän. đối tượng. ? Vì sao những người ăn - Họ dùng sản phẩm từ + Đảm bảo cân đối thành chay vaãn khoeû maïnh? thực vật như : đậu, vừng, phần các chất hữu cơ, cung lạc chứa nhiều prôtêin, cấp đủ muối khoáng vitamin lipít . + Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : Khoanh tròn vào đầu câu đúng nhất: Câu 1: Bữa ăn hợp lí cần có năng lượng là: a. Có đủ thành phần dinh dưỡng, vitamin, muối khoáng. b. Có sự phối hợp đảm bảo cân đối tỉ lệ các thành phần thức ăn. c. Cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể d. Cả a, b, c đúng..

(134) Câu 2: Để nâng cao chất lượng bữa ăn trong gia đình cần: a. Phaùt trieån kinh teá gia ñình b. Làm bữa ăn hấp dẫn, ngon miệng c. Bữa ăn nhiều thịt, cá, trứng, sữa. d. Chæ a vaø b e. Caû a, b, c. - Vì sao khi lập khẩu phần, cần thiết phải có sự phối hợp của nhiều loại thức ăn khác nhau ? Vì những lí do sau đây : + Không có một loại thức ăn nào có chứa đầy đủ các loại chất cho nhu cầu cơ thể. + Ở mỗi lứa tuổi khác nhau,mỗi dạng lao động khác nhau, nhu cầu về chất của từng loại thức ăn cuõng khoâng gioáng nhau. + Tùy theo địa phương, theo điều kiện kinh tế của mỗi gia đình,có thể sử dụng loại thức ăn thay thế. Vì nhiều loại thức ăn khác nhau có thể cung cấp cho cơ thể một loại chất giống nhau. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết”. - Xem trước bài 37, kẻ sẵn các bảng SGK/116 vào giấy. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………... Tuaàn 21. Ngày soạn: 14/ 12/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 41 Bài 37: THỰC HAØNH: PHÂN TÍCH MỘT KHẨU PHẦN CHO TRƯỚC I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - HS nắm được các bước lập khẩu phần dựa trên các nguyên tắc thành lập khẩu phần. - Đánh giá được định mức đáp ứng của một khẩu phần mẫu và dựa vào đó xây dựng khẩu phần hợp lí cho baûn thaân. 2. Kó naêng : + Tự nhận thức : xác định được nhu cầu dinh dưỡng của bản thân + Tìm kiếm và xử li thông tin + Quản lí thời gian, đảm nhận trách nhiệm được phân công. 3. Thái độ : - Phát huy tính tự giác, tích cực của HS. - Xây dựng lòng tin, tính quyết đoán của HS khi giải quyết vấn đề. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - HS cheùp baûng 37.1; 37.2 vaø 37.3 ra giaáy. - Phoùng to caùc baûng 37.1; 37.2 vaø 37.3 SGK. 2/HS: Xem trước bài và kẻ bảng vào vở bài tập. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY :.

(135) 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caâu 1, 2 SGK. 2. Bài mới: * Giới thiệu bài ? Nêu nguyên tắc lập khẩu phần. Vận dụng nguyên tắc lập khẩu phần để xây dựng khẩu phần 1 cách hợp lí cho bản thân. I.Hướng dẫn phương pháp thành lập khẩu phần: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( động não – hỏi chuyên gia - Bước 1: Kẻ bảng tính toán -) theo mẫu từ nhà. - GV lần lượt giới thiệu các - Bước 2: Điền tên thực bước tiến hành: phẩm và số lượng cung cấp + Bước 1: Hướng dẫn nội vào cột A. dung baûng 37.1 A: Lượng cung cấp + Xác định lượng thải bỏ: A1: Lượng thải bỏ A1= A (tæ leä %) A2: Lượng thực phẩm ăn + Xác định lượng thực phẩm được ăn được: + Bước 2: GV lấy 1 VD để A2= A – A1 neâu caùch tính. - Bước 3: Tính giá trị thành phần đã kê trong bảng và ñieàn vaøo coät thaønh phaàn dinh dưỡng, năng lượng, - GV dùng bảng 37.2 (SGK) muối khoáng, vitamin lấy VD về gạo tẻ, cá chép - Bước 4: để tính thành phần dinh + Cộng các số liệu đã liệt dưỡng. keâ. + Cộng đối chiếu với bảng “Nhu caàu khuyeán nghò cho người Việt Nam” từ đó có kế hoạch điều chỉnh chế độ ăn cho hợp lí.. ND ghi baûng - Bước 1: Kẻ bảng tính toán theo mẫu từ nhà. - Bước 2: Điền tên thực phẩm và số lượng cung cấp vào coät A. + Xác định lượng thaûi boû: A1= A (tæ leä %) + Xác định lượng thực phẩm ăn được: A2= A – A1 - Bước 3: Tính giá trị thành phần đã keâ trong baûng vaø ñieàn vaøo coät thaønh phần dinh dưỡng, năng lượng, muối khoáng, vitamin - Bước 4: + Coäng caùc soá lieäu đã liệt kê. + Cộng đối chiếu với bảng “Nhu cầu khuyeán nghò cho người Việt Nam” từ đó có kế hoạch điều chỉnh chế độ ăn cho hợp lí.. II.Tập đánh giá một khẩu phần mẫu SGK: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( daïy hoïc nhoùm – giaûi quyeát Baûng 37.2, vấn đề – thực hành – thí 37.3 nghieäm ) - GV yêu cầu HS đọc khẩu - HS đọc kĩ bảng 37.2, tính toán số phần của 1 nữ sing lớp 8, liệu điền vào ô có dấu ? ở bảng nghiên cứu thông tin bảng 37.2. 37.2 tính soá lieäu vaø ñieàn vào chỗ có dấu ?, từ đó xác định mức áp dụng nhu - Đại diện nhóm lên hoàn thành.

(136) caàu tính theo %. - Yêu cầu HS lên chữa.. baûng, caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. - Từ bảng 37.2 đã hoàn thành, HS tính toán mức đáp ứng nhu cầu và điền vào bảng đánh giá. Đáp án bảng 37.2 - Bảng số liệu khẩu phần. Thực phẩm A 400 100. (g) Gaïo teû Caù cheùp Toång coäng. Naêng lượng Keát quaû. 2156,85. tính toán Nhu cầu đề. Trọng lượng A1 0 40. Thành phần dinh dưỡng A2 Proâteâin Lipit Gluxit 400 31,6 4 304,8 60 9,6 2,16 0 80,2 33,31 383,48 Đáp án bảng 37.3 – Bảng đánh giá. Proâteâin 80,2x60% = 48,12. 2200. nghò. 55. Muối khoáng Canxi Saét 486,8. 26,72. A. B1. 1082,5. 1,23. Năng lượng Kcal 137 57,6 2156,85. Vitamin B2 PP 0,58. 36,7. C 88,6x 50% = 44,3. 700. 20. 600. 1,0. 1,5. 16,4. 75. 180,4. 123. 38,7. 223,8. 59. uploa. Mức đáp ứng nhu. 98,04. 87,5. caàu (%). 69,53. d.123 doc.n et,5. III.Thu hoạch: Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. ( Hoàn tất một nhiệm vụ ) - Yêu cầu HS thay đổi 1 vài - HS tập xác định 1 số thay đổi về loại loại thức ăn rồi tính toán lại thức ăn và khối lượng dựa vào bữa số liệu cho phù hợp. ăn thực tế rồi tính lại số liệu cho phù hợp với mức đáp ứng nhu cầu. - Dựa vào bảng nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Vviệt Nam và bảng phụ lục dinh dưỡng thức ăn để tính toán. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. ND ghi baûng HS dự kiến thực phẩm vaø khoái lượng từng loại. - GV nhận xét tinh thần, thái độ của HS trong giờ thực hành. - Đánh giá hoạt động của HS qua bảng 37.2 và 37.3. 4.Hướng dẫn về nhà: - Về nhà hoàn thành bản thu hoạch để giờ sau nộp. - Đọc trước bài 38: Bài tiết và cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 21 Tieát 42. Ngày soạn: 15/ 12/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4..

(137) CHÖÔNG VII- BAØI TIEÁT Bài 38: BAØI TIẾT VAØ CẤU TẠO HỆ BAØI TIẾT NƯỚC TIỂU I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - HS nắm được khái niệm bài tiết và vai trò của nó trong cuộc sống, nắm được các hoạt động bài tiết chủ yếu và hoạt động quan trọng. - HS xác định trên hình và trình bày được bằng lời cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu. 2. Kó naêng : + Tự tin khi phát biểu ý kiến trước tổ, nhóm, lớp + Thu thập và xử lí thông tin khi đọc SGK, quan sát tranh ảnh + Hợp tác, lắng nghe tích cực khi hoạt động nhóm. 3. Thái độ : - Bồi dưỡng cho HS ý thức bảo vệ cơ thể. II. CHUAÅN BÒ. 1.GV: - Tranh phoùng to H 38. - Moâ hình caáu taïo thaän. 2.HS: Xem trước bài ở nhà. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kiểm tra bài cũ: - GV thu bản thu hoạch của giờ trước. 2. Bài mới: * Giới thiệu bài ? Hằng ngày cơ thể chúng ta bài tiết ra môi trường ngoài những sản phẩm nào? + HS: CO2; phân; nước tiểu và mồ hôi. ? Vậy thực chất của hoạt động bài tiết là gì? Vai trò của bài tiết đối với cơ thể như thế nào? Chuùng ta cuøng tìm hieåu baøi hoïc hoâm nay. I.Baøi tieát: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( động não – Vấn đáp - Bài tiết là quá trình lọc và thải tìm toøi ) ra môi trường ngoài các chất cặn - Yêu cầu HS đọc thông - HS nghiên cứu bã do hoạt động trao đổi chất của tin SGK và trả lời câu thông tin mục I SGK, tế bào thải ra và một số chất hoûi: thảo luận nhóm và thừa đưa vào cơ thể quá liều ? Bài tiết là gì? Bài tiết trả lời các câu hỏi: lượng để duy trì tính ổn định của có vai trò như thế nào - 1 HS đại diện nhóm môi trường trong, làm cho cơ thể đối với cơ thể sống? trả lời từng câu không bị nhiễm độc, đảm bảo ? Các sản phẩm thải các HS khác nhận các hoạt động diễn ra bình thường. cần được bài tiết phát xét, bổ sung rút ra - Cơ quan bài tiết gồm: phổi, da, sinh từ đâu? kiến thức. thaän (thaän laø cô quan baøi tieát chuû ? Các cơ quan nào thực yeáu). Coøn saûn phaåm cuûa baøi tieát hieän baøi tieát? Cô quan là: CO2; mồ hôi; nước tiểu. naøo chuû yeáu? -Ghi baøi. - GV chốt kiến thức. II.Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Trực quan – Dạy học nhóm ) - Hệ bài tiết nước - Yêu cầu HS quan sát H - HS quan sát H 38.1; đọc chú tiểu gồm: thận, ống 38.1; đọc chú thích, thảo luận thích thảo luận và hoàn dẫn nước tieåu,.

(138) và hoàn thành bài tập SGK. thành bài tập SGK. bóng đái và ống - Yêu cầu đại diện nhóm -Kết quả: đái. trình baøy keát quaû. 1- d - Thaän goàm 2 trieäu 2- a đơn vị thận có chức 3- d naêng loïc maùu vaø 4- d hình thành nước - Yêu cầu HS trả lời câu - 1 vài HS trình bày, các HS tiểu. Mỗi đơn vị hoûi vaø trình baøy treân hình khaùc nhaän xeùt. chức năng gồm cầu veõ: thận (thực chất là 1 buùi mao maïch), nang ? Trình bày cấu tạo cơ quan bài -Trả lời. cầu thận (thực chất tiết nước tiểu? -Ghi baøi. laø hai caùi tuùi goàm 2 - GV giúp HS hoàn thiện lớp bào quanh cầu kiến thức. thaän) vaø oáng thaän. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV yêu cầu HS đọc ghi nhớ và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc trước bài 39. - Đọc mục “Em có biết”. 5. BOÅ SUNG: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Tuaàn 22. Ngày soạn: 26/ 11/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 43 Bài 39: BAØI TIẾT NƯỚC TIỂU I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - HS nắm được quá trình tạo thành nước tiểu và thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu. - Nắm được quá trình thải nước tiểu, chỉ ra được sự khác biệt giữa nước tiểu đầu và huyết tương, nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức. 2. Kó naêng : + Tự tin khi phát biểu ý kiến trước tổ, nhóm, lớp + Thu thập và xử lí thông tin khi đọc SGK, quan sát tranh ảnh + Hợp tác, lắng nghe tích cực khi hoạt động nhóm. 3. Thái độ : - Bồi dưỡng cho HS ý thức bảo vệ cơ thể. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 391. - Băng video hoặc đĩa CD minh hoạ quá trình hình thành nước tiểu và thải nước tiểu (nếu có). 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY :.

(139) 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm.(baûng phuï)(4 ñ) - Bài tiết có vai trò gì với cơ thể sống? Nêu cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu ở người? (6 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Như các em đã biết mỗi quả thận có 1 triệu đơn vị chức năng để lọc máu hình thành nên nước tiểu. Vậy quá trình lọc máu diễn ra như thế nào? gồm bao nhiêu quá trình ? Khi nào cơ thể thải nước tiểu ra ngoài? Đó là nội dung bài học hôm nay. I.Tìm hiểu sự tạo thành nước tiểu: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc thông tin - HS đọc và sử lí thông tin. SGK muïc I, quan saùt H 39.1 + Quan saùt tranh vaø noäi dung để tìm hiểu sự tạo thành chú thích H 39.1 SGK (hoặc nước tiểu. treân baûng). + Trao đổi nhóm thống nhất - Thảo luận nhóm và trả câu trả lời. lời câu hỏi: - 1 HS đại diện nhóm trình baøy, caùc nhoùm khaùc nhaän xét, bổ sung để hoàn thiện kiến thức. + Sự tạo thành nước tiểu ? Sự tạo thành nước tiểu gồm goàm 3 quaù trình..... những quá trình nào? diễn ra ở ñaâu? - Yêu cầu HS đọc lại chú thích H 39.1, thaûo luaän vaø trả lời: ? Thành phần nước tiểu đầu khác máu ở điểm nào? - GV phaùt phieáu hoïc taäp cho HS hoàn thành bảng so sánh nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức. - Yeâu caàu caùc nhoùm trao đổi phiếu, so sánh với đáp án để chấm điểm. - GV chốt lại kiến thức.. ND ghi baûng - Sự tạo thành nước tieåu goàm 3 quaù trình: + Qua trình loïc maùu ở cầu thận: máu tới cầu thận với áp lực lớn tạo lực đẩy nước và các chất hoà tan có kích thước nhỏ qua lỗ loïc (30-40 angtron) treân vaùch mao maïch vaøo nang caàu thaän (caùc teá baøo maùu vaø proâteâin coù kích + Nước tiểu đầu không có thước lớn neân teá baøo maùu vaø proâteâin. khoâng qua loã loïc). - HS laøm vieäc trong 2 phuùt. Kết quả tạo ra nước tiểu đầu trong nang caàu thaän. - Trao đổi phiếu học tập cho + Quá trình hấp thụ nhau, đối chiếu với đáp án lại ở ống thận: để đánh giá. nước tiểu đầu được - HS tiếp thu kiến thức. hấp thụ lại nước và caùc chaát caàn thieát (chất dinh dưỡng, caùc ion caàn cho cô theå...). + Quaù trình baøi tieát tiếp (ở ống thận): Haáp thuï chaát caàn thieát, baøi tieát tieáp chất thừa, chất thải tạo thành nước tiểu chính thức. Phieáu hoïc taäp. Ñaëc ñieåm - Nồng độ các chất hoà tan. Nước tiểu đầu - Loãng. Nước tiểu chính thức - Đậm đặc.

(140) - Chất độc, chất cặn bã. - Coù ít. - Coù nhieàu. - Chất dinh dưỡng - Coù nhieàu - Gaàn nhö khoâng coù II.Tìm hiểu về sự thải nước tiểu: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS đọc thông tin - HS tự thu nhận thông tin và - Nước tiểu chính SGK và trả lời câu hỏi: trả lời câu hỏi, rút ra kết thức tạo thành đổ ?Sự thải nước tiểu diễn ra luận: vaøo beå thaän, qua nhö theá naøo? (duøng hình veõ ống dẫn nước tiểu để minh hoạ). xuống tích trữ ở ?Thực chất của quá trình tạo + Thực chất là quá trình lọc bóng đái, sau đó máu và thải chất cặn bã, được thải ra ngoài thành nước tiểu là gì? ? Vì sao sự tạo thành nước chất độc, chất thừa ra khỏi nhờ hoạt động của cơ bóng đái và cơ tiểu diễn ra liên tục mà sự cơ thể. bài tiết nước tiểu lại gián + Máu tuần hoàn liên tục bụng. qua cầu thận nên nước tiểu đoạn? - GV lưu ý HS: Trẻ sơ sinh, cũng được hình thành liên baøi tieát nöôcs tieåu laø phaûn tuïc. xạ không điều kiện, ở + Nước tiểu tích trữ ở trong người trưởng thành đây là bóng đái lên tới 200 ml đủ phản xạ có điều kiện do vỏ áp lực gây cảm giác buồn đi tiểu, lúc đó mới bài tiết naõo ñieàu khieån. nước tiểu ra ngoài. - Cho HS đọc kết luận. -Keát luaän. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV yêu cầu HS đọc ghi nhớ và mục “Em có biết” SGK. * So sánh nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức do thận tạo ra ? Gioáng nhau : - Đều được tạo ra trong đơn vị chức năng của thận - Đều có chứa nước và một số chất bã giống nhau như : urê, axit uric. * Khaùc nhau : Nước tiểu đầu Nước tiểu chính thức Tỉ lệ nước cao hơn so với nước tiểu chính Tỉ lệ nước thấp hơn so với nước tiểu đầu thức Nồng độ các chất bã thấp hơn Nồng độ các chất bã cao hơn Có chứa một số tế bào máu, prôtêin, Khôngù chứa một số tế bào máu, prôtêin, moät soá ion caàn thieát cuûa cô theå vaø chaát một số ion , chất dinh dưỡng dinh dưỡng Được tạo ra từ quá trình lọc máu ở nang cầu Được tạo ra sau quá trình hấp thụ lại và bài thận thuộc đoạn đầu của đơn vị thận tiết tiếp ở đoạn sau của đơn vị thận - HS laøm baøi taäp traéc nghieäm: Câu 1: Khoanh tròn vào đầu câu đúng: Nước tiểu đầu được hình thành là do: a. Quá trình lọc máu xảy ra ở cầu thận. b. Quá trình lọc máu xảy ra ở nang cầu thận. c. Quá trình lọc máu xảy ra ở ống thận. d. Quá trình lọc máu xảy ra ở bể thận. Câu 2: Đánh dấu X vào ô đúng trong bảng dưới đây: TT. Noäi dung. Nước tiểu đầu. Nước tiểu chính thức.

(141) 1. Nồng độ các chất hoà tan đậm đặc.. 2. Nồng độ các chất hoà tan loãng.. 3. Nồng độ các chất cặn bã và chất độc thấp.. 4. Nồng độ các chất cặn bã và chất độc cao.. 5. Nồng độ các chất dinh dưỡng cao.. 6 Nồng độ các chất dinh dưỡng rất thấp. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc trước bài 40. -Kẻ bảng 40 vào vở bài tập. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 22. Ngày soạn: 16/ 12/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 44 Bài 40: VỆ SINH BAØI TIẾT NƯỚC TIỂU I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - HS trình bày được các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu và hậu quả của nó. - Trình bày được các thói quen, xây dựng các thói quen để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu và giải thích cơ sở khoa học của nó. 2. Kó naêng : - Rèn luyện, bồi dưỡng cho HS thói quen sống khoa học, ăn uống hợp lí để bảo vệ hệ bài tiết nước tieåu. - Rèn luyện kĩ năng : thu thập và xử lí thông tin + Lắng nghe tích cực. + Ứng xử / giao tiếp trong khi thảo luận + Tự tin khi xây dựng các thói quen sống khoa học để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu và phát biểu ý kiến trước tổ, nhóm, lớp. 3. Thái độ : - Bồi dưỡng cho HS ý thức bảo vệ cơ thể. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: Tranh phoùng to H 38.1; 39.1. 2/HS: -Kẻ bảng 40 vào vở bài tập. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm(4 ñ) - Trình bày quá trình tạo thành nước tiểu? Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là gì? Vai trò của bài tiết đối với cơ thể? (6 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Hoạt động bài tiết có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể. Vậy làm thế nào để có 1 heä baøi tieát khoeû maïnh? Caùc em cuøng tìm hieåu baøi hoâm nay. I.Một số tác nhân chủ yếu gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu: ( Thảo luận nhóm – vấn đáp tìm tòi – trình baøy 1 phuùt ).

(142) Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nghiên cứu - HS nghiên cứu, xử lí thông thông tin SGK và trả lời tin, thu nhận kiến thức, vận caâu hoûi: dụng hiểu biết của mình để lieät keâ caùc taùc nhaân coù ? Nêu những tác nhân gây hại hại. - 1 HS trình baøy, caùc HS khaùc cho hệ bài tiết nước tiểu? - GV boå sung: vi khuaån gaây nhaän xeùt, boå sung. vieâm tai, muõi, hoïng giaùn tieáp gaây vieâm caàu thaän do caùc khaùng theå cuûa cô theå taán coâng vi khuaån naøy (theo đường máu ở cầu thận) tấn coâng nhaàm laøm cho hö caáu truùc caàu thaän. - Cho HS quan saùt H 38.1 vaø 39.1để trả lời: - GV phaùt phieáu hoïc taäp.. ND ghi baûng - Caùc taùc nhaân coù haïi cho heä baøi tieát nước tiểu: + Vi khuaån gaây beänh (vi khuaån gaây beänh tai, muõi, hoïng ...) + Các chất độc hại trong thức ăn, đồ uống, thuốc, thức ăn ôi thiu ... + Khaåu phaàn aên -HS quan saùt. không hợp lí, các - HS hoạt động nhóm, trao chất vô cơ và hữu đổi thống nhất ý kiến và cơ kết tinh ở nồng hoàn thành phiếu học tập. độ cao gây ra sỏi thaän.. ? Khi caùc caàu thaän bò vieâm vaø suy thoái dẫn đến hậu quả nghêm trọng như thế nào về sức khoeû? ? Khi caùc teá baøo oáng thaän laøm vieäc keùm hieäu quaû hay bò toån thương có thể dẫn đến hậu quả nhö theá naøo? ? Khi đường dẫn nước tiểu bị tắc nghẽn bởi sỏi thận có thể ảnh hưởng đến sức khoeû nhö theá naøo? - GV tập hợp ý kiến , thông báo đáp án. Phieáu hoïc taäp:. - Đại diện nhóm lên hoàn thaønh baûng, caùc nhoùm khaùc boå sung. (Mỗi nhóm hoàn thành một noäi dung). Toån thöông heä baøi. Taùc nhaân. Haäu quaû tiết nước tiểu - Caàu thaän bò vieâm - Quaù trình loïc maùu bò trì treä " caùc chaát caën. Vi khuaån. và suy thoái.. bã và chất độc hại tích tụ trong máu " cơ thể. nhiễm độc, phù " suy thận " chết. - OÁng thaän bò toån - Quaù trình haáp thuï laïi vaø baøi tieát tieáp bò Các chất độc hại trong thức ăn, đồ uống, thức ăn ôi thiu, thuoác.. thương, làm việc giảm " môi trường trong bị biến đổi " trao keùm hieäu quaû.. đổi chất bị rối loạn ảnh hưởng bất lợi tới sức khoeû. - Ống thận tổn thương " nước tiểu hoà vào. máu " đầu độc cơ thể. Khẩu phần ăn không hợp lí, - Đường dẫn nước - Gây bí tiểu " nguy hiểm đến tính mạng..

(143) các chất vô cơ và hữu cơ kết tiểu bị tắc nghẽn. tinh ở nồng độ cao gây ra sỏi thaän. II.Xây dựng thói quen sống khoa học để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu: ( Hỏi chuyên gia – vấn đáp tìm toøi – Khaên traûi baøn ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV treo baûng phuï: Baûng 40. - HS thu nhaän thoâng tin, thaûo Yêu cầu HS thảo luận, hoàn luận nhóm và hoàn thành thaønh thoâng tin vaøo baûng. baûng 40. - GV tập hợp ý kiến HS, - Đại diện nhóm lên bảng chốt lại kiến thức. ñieàn, caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. Baûng 40 STT 1. Caùc thoùi quen soáng khoa hoïc Cơ sở khoa học - Thường xuyên giữ vệ sinh cho toàn - Hạn chế tác hại của vi sinh vật gây cơ thể cũng như cho hệ bài tiết nước bệnh. tieåu. - Khẩu phần ăn uống hợp lí + Khoâng aên quaù nhieàu P, quaù maën, - Traùnh cho thaän laøm vieäc quaù nhieàu vaø quaù chua, quaù nhieàu chaát taïo soûi.. 2. haïn cheá khaû naêng taïo soûi.. + Không ăn thức ăn ôi thiu và nhiễm - Hạn chế tác hại của chất độc hại. chất độc hại. + Uống đủ nước.. 3. - Taïo ñieàu kieän cho quaù trình loïc maùu. được liên tục. - Nên đi tiểu đúng lúc, không nên - Hạn chế khả năng tạo sỏi ở bóng đái.. nhòn laâu. 3. Cuûng coá,luyeän taäp : - Yêu cầu HS đọc “Ghi nhớ” SGK. - Đọc “Em có biết”. 4. Hướng dẫn về nhà: - Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp trong SGK. - Đọc trước bài 41. 5. BOÅ SUNG: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Tuaàn 23. Ngày soạn: 18/ 12/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 45 CHÖÔNG VIII- DA Bài 41: CẤU TẠO VAØ CHỨC NĂNG CỦA DA I. MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức : - Mô tả được cấu tạo của da..

(144) - Nắm được mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng của da. 2. Kó naêng : + thu thập và xử lí thông tin + Tự nhận thức : không nên lạm dụng kem phấn, nhổ lông mày, dùng bút chì kẻ lông mày. + Hợp tác và lắng nghe tích cực. + Tự tin khi phát biểu ý kiến trước tổ, nhóm, lớp. 3. Thái độ : - Có ý thức giữ vệ sinh da. II. CHUAÅN BÒ. 1/ GV: - Tranh caâm caáu taïo da, caùc mieáng bìa ghi thaønh phaàn caáu taïo (1 " 10). - Moâ hình caáu taïo da (neáu coù). 2/ HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Kieåm tra 15 phuùt. -Đề và đáp án kèm theo. 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : ? Cơ quan nào đóng vai trò chủ yếu trong điều hoà thân nhiệt? Ngoài chức năng điều hoà thân nhiệt, da còn có chức năng gì ? Cấu tạo của nó như thế nào để đảm nhiệm chức năng đó? I.Tìm hieåu caáu taïo da: Hoạt động của GV - Yeâu caàu HS quan saùt H 41.1, đọc kĩ chú thích và ghi nhớ. - GV treo tranh sơ đồ câm H 41.1, yeâu caàu HS leân baûng daùn chuù thích. (GV coù theå treo 2 tranh caâm cho 2 nhoùm thi daùn chuù thích). - GV cho HS duøng muõi teân <> chæ caùc thaønh phaàn caáu taïo cuûa da. (Baøi taäp - Tr 132 SGK).. Hoạt động của HS - HS tự nghiên cứu H 41.1, chú thích. - Đại diện 2 nhóm lên dán chú thích, các HS khác nhận xét, đánh giaù keát quaû cuûa 2 ñoâi chôi. - Đại diện nhóm lên hoàn thành sơ đồ dùng mũi tên đánh vào sơ đồ chæ caùc thaønh phaàn caáu taïo cuûa các lớp biểu bì, lớp bì, lớp mỡ dưới da. -Trả lời.. ? Neâu caáu taïo cuûa da?. - GV dùng mô hình minh hoạ, - HS thảo luận nhóm nêu được: yeâu caàu HS ruùt ra keát luaän. - Yeâu caàu HS thaûo luaän caâu hỏi và hoàn thành bài tập trang 133 – SGK. ? Muøa hanh khoâ, da bong những vảy trắng nhỏ. Giải thích hiện tượng này? ? Vì sao da ta luoân meàm maïi, không thấm nước?. + Vảy trắng tự bong ra chứng tỏ lớp tế bào ngoài cùng của da hoá sừng và chết. + Da mềm mại. không thấm nước vì được cấu tạo từ các sợi mô liên kết bện chặt với nhau và trên da có nhiều tuyến nhờn tiết chất nhờn trên bề mặt da.. ND ghi baûng - Da caáu taïo goàm 3 lớp: + Lớp biểu bì goàm tầng sừng vaø taàng teá baøo soáng. + Lớp bì goàm sợi moâ lieân keát vaø caùc cô quan. + Lớp mớ dưới da goàm caùc teá baøo mỡ..

(145) + Da nhiều cơ quan thụ cảm là đầu muùt caùc teá baøo thaàn kinh giuùp da ?Vì sao ta nhận biết được nhận biết nóng, lạnh, đau ... nóng, lạnh, độ cứng, mềm + Khi trời nóng mao mạch dưới da cuûa vaät? daõn ra, tuyeán moà hoâi tieát ra moà hoâi keùo theo nhieät laøm giaûm nhieät ? Da có phản ứng thế nào độ cơ thể. Khi trời lạnh mao mạch co khi trời quá nóng hoặc quá lại, cơ chân lông co để giữ nhiệt. laïnh? + Lớp mỡ dưới da là lớp đệm choáng taùc duïng cô hoïc cuûa moâi trường và chống mất nhiệt khi trời ?Lớp mỡ dưới da có vai trò rét. gì? + Tóc tạo lớp đệm không khí, chống tia tử ngoại và điều hoà nhiệt độ. ? Tóc và lông mày có tác + Lông mày ngăn mồ hôi và nước duïng gì? khoâng chaûy xuoáng maét. II.Tìm hiểu chức năng của da: Hoạt động của GV Hoạt động của ND ghi bảng HS - Yêu cầu HS thảo luận để - HS trả lời dựa Chức năng của da: trả lời các câu hỏi mục s vào bài tập ở - Bảo vệ cơ thể: chống các yếu mục I của bài, tố gây hại của môi trường như: SGK – Tr 133. ? Da có những chức năng nêu được 4 chức sự va đập, sự xâm nhập của vi naêng cuûa da. khuẩn, chống thấm nước thoát gì? ? Đặc điểm nào của da Tìm hiểu được nước. Đó là do đặc điểm cấu tạo nhân từ các sợi của mô liên kết, lớp giúp da thực hiện chức nguyên của từng chức mỡ dưới da và tuyến nhờn. Chất naêng baûo veä? nhờn do tuyến nhờn tiét ra còn ? Boä phaän naøo cuûa da giuùp naêng. coù taùc duïng dieät khuaån. Saéc toá da da tieáp nhaän kích thích? goùp phaàn choáng taùc haïi cuûa tia ? Boä phaän naøo cuûa da giuùp tử ngoại. da thực hiện chức năng bài - Điều hoà thân nhiệt: nhờ sự co tieát? dãn của mao mạch dưới da, tuyến ? Da điều hoà thân nhiệt - Tự rút ra kết luaän. mồ hôi, cơ co chân lông, lớp mỡ baèng caùch naøo? dưới da chống mất nhiệt. -GV yêu cầu HS tự kết luận. - Nhaän bieát kích thích cuûa moâi trường: nhờ các cơ quan thụ cảm. - Tham gia hoạt động bài tiết qua tuyeán moà hoâi. - Da coøn laø saûn phaåm taïo neân veû đẹp của con người. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV yeâu caàu HS trình baøy caáu taïo da baèng moâ hình. - Cho HS trả lời các câu hỏi SGK. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 SGK..

(146) - Đọc mục “Em có biết”. @Hướng dẫn câu 2: Lông mày có tác dụng ngăn không cho mồ hôi, nước chảy xuống mắt. Vì vậy không nên nhổ lông mày, lạm dụng kem phấn sẽ bít lỗ chân lông và lỗ tiết chất nhờn, tạo điều kiện cho vi khuẩn bám vào da phaùt trieån. -Xem trước bài 42: Vệ sinh da. -Kẻ bảng 42.1 và 42.2 vào vở bài tập. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 23. Ngày soạn: 19/ 12/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 44 Baøi 42: VEÄ SINH DA I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - Trình bày được cơ sở khoa học của các biện pháp bảo vệ da, rèn luyện da. 2. Kó naêng : - Rèn kĩ năng quan sát, liên hệ thực tế. + Giải quyết vấn đề : các biện pháp khoa học để bảo vệ da. + Thu thập và xử lí thông tin khi đọc SGK. + Hợp tác, lắng nghe tích cực. + Ứng xử / giao tiếp trong khi thảo luận + Tự tin khi phát biểu ý kiến trước tổ, nhóm, lớp 3. Thái độ : - Có ý thức vệ sinh, phòng tránh các bệnh về da. - Có thái độ vệ sinh cá nhân, cộng đồng. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: Tranh ảnh các bệnh ngoài da. 2/HS: Xem trước bài và kẻ bảng 42.1 ,42.2 vào vở bài tập. III.TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm(4 ñ) - Kieåm tra caâu 1 SGK – Tr 133. (6 ñ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Da có vai trò rất quan trọng với cơ thể, nó có chức năng bảo vệ, bài tiết, tiếp nhận kích thích, điều hoà thân nhiệt. Như vậy ta phải bảo vệ da để da thực hiện tốt các chức năng của nó. I.Baûo veä da: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi bảng - Yêu cầu HS thảo luận, trả - Cá nhân HS tự - Da bẩn là môi trường thuận lợi lời câu hỏi mục s SGK. nghiên cứu thông cho vi khuẩn phát triển, hạn chế ? Da bẩn có hại như thế tin, cùng với hiểu hoạt động của tuyến mồ hôi, bieát cuûa baûn thaân haïn cheá khaû naêng dieät khuaån naøo? cuûa da. ? Da bị xây xát có hại như trả lời câu hỏi. - 1 HS trả lời, các - Da bị xây xát dễ nhiễm trùng, theá naøo?.

(147) - Yêu cầu HS đọc thông tin mục HS khác nhận xeùt, boå sung. I. ? Giữ gìn da sạch bằng cách -HS đọc tt SGK. -Trả lời. naøo? -HS tự đề ra các - Yêu cầu HS đề ra các biện bieän phaùp. phaùp baûo veä da. II.Tìm hieåu caùch reøn luyeän da: Hoạt động của GV - GV phaân tích: + Cô theå laø 1 khoái thoáng nhaát, reøn luyeän cô theå laø reøn luyeän caùc heä cô quan trong đó có da. + Reøn luyeän thaân theå phaûi thường xuyên tiếp xúc với môi trường nhằm tăng khả năng chịu đựng của da. + Da baûo veä caùc heä cô quan trong cô theå vaø coù lieân quan mật thiết đến nội quan, đến khả năng chịu đựng của da và của các cơ quan, giữa chuùng coù taùc duïng qua laïi. - Yeâu caàu HS thaûo luaän nhóm hoàn thành bài tập s SGK. - Cho 1 vaøi nhoùm neâu keát quả. GV chốt lại kiến thức. - Yeâu caàu HS thaûo luaän nhóm hoàn thành bài tập (135) để đưa ra nguyên tắc reøn luyeän da. - Yeâu caàu caùc nhoùm neâu keát quaû, GV boå sung.. nhieãm truøng maùu, uoán vaùn. *Caùc bieän phaùp baûo veä da: - Thường xuyên tắm rửa. - Thay quần áo và giữ gìn da saïch seõ. - Không nên nặn trứng cá. - Traùnh laïm duïng mó phaåm.... Hoạt động của HS - HS nghe và ghi nhớ.. - HS đọc kĩ bài tập, thảo luaän nhoùm thoáng nhaát yù kiến, đánh dấu vào bảng 42.1 trong vở bài tập. - Caùc nhoùm nhaän xeùt, boå sung. - HS thảo luận, đánh dấu vào ô trống ở cuối mỗi nguyeân taéc. - 1 vài đại diện đưa kết quả, các HS khác nhận xét để hoàn thiện kiến thức. - Kết quả: các hình thức rèn luyeän da: 1, 4, 5, 8, 9. -Chú ý theo dõi và ghi nhớ.. ND ghi baûng -Cô theå laø moät khoái thoáng nhaát cho neân reøn luyeän cô theå laø reøn luyeän caùc heä cô quan trong đó có da. -Caùc caùch reøn luyeän da: + Taém naéng lúc 8-9 giờ sáng. + Taäp chaïy buoåi saùng, + Tham gia theå thao buoåi chieàu. + Xoa boùp. + Lao động chân tay vừa sức. + Reøn luyeän từ từ. + Reøn luyeän thích hợp với tình trạng sức khoẻ của từng người. + Cần thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào buổi sáng để cô theå taïo ra vitamin D choáng coøi xöông.. - GV lưu ý HS: hình thức tắm nước lạnh phải được rèn luyện thường xuyên, trước khi tắm phải khởi động, khoâng taém laâu, sau khi taém phải lau người, thay quần áo nôi kín gioù. III.Tìm hiểu cách phòng chống bệnh ngoài da: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV yêu cầu HS hoàn thành - HS vận dụng kiến thức, - Các bệnh ngoài baûng 42.2. hiểu biết của mình về các da: ghẻ lở, hắc lào,.

(148) bệnh ngoài da, trao đổi nhóm để hoàn thành bài - Yeâu caàu HS neâu keát quaû, taäp. GV nhaän xeùt. - 1 vài đại diện trình bày, caùc nhoùm khaùc boå sung. - Cho HS đọc thông tin mục III -HS đọc tt /SGK. SGK- Tr 135 -Trả lời. ? Kể tên các bệnh ngoài da mà em biết, nêu cách - HS tiếp thu kiến thức. phoøng choáng? - GV ñöa ra 1 soá tranh aûnh veà bệnh ngoài da để HS quan saùt. Ñöa thoâng tin veà phoøng beänh uoán vaùn cho treû sô sinh và người mẹ bằng tiêm phoøng. Dieät boï moø, boï choù bằng cách vệ sinh, sử dụng thuoác dieät phun vaøo oå raùc, buïi caây. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. naám, choác, muïn nhoït, chaáy raän, boûng.... - Phòng chữa: + Veä sinh cô theå, veä sinh môi trường, tránh để da bị xây xaùt. + Khi maéc beänh caàn chữa theo chỉ dẫn cuûa baùc só. + Khi bò boûng nheï: ngaâm phaàn boûng vào nước lạnh sạch, boâi thuoác mỡ choáng boûng. Bò naëng caàn ñöa ñi beänh vieän.. ? Vì sao phải bảo vệ và giữ gìn vệ sinh da? ? Reøn luyeän da baèng caùch naøo? ? Vì sao nói giữ vệ sinh môi trường sạch đẹp cũng là bảo vệ da? 4. Hướng dẫn về nhà - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 SGK. - Thường xuyên thực hiện theo bài tập 2. - Đọc mục “Em có biết”. - OÂn laïi baøi phaûn xaï. -Xem trước bài 43: Giới thiệu chung hệ thần kinh. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(149) Trường THCS Giục Tượng Ngaøy …………………………………. Lớp : 8 / …………. KIEÅM TRA 15 phuùt Hoï vaø teân : ……………………………………………………….…. MOÂN : SINH HOÏC 8. ( Tuaàn 23) Ñieåm. Lời Phê. Đề chaü n. Câu 1 : Nêu những nguyên tắc lập khẩu phần ? ( 2đ) Câu 2 : Nêu những tác nhân và hậu quả của các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu ? (5đ) Câu 3 : Nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức khác nhau ở những điểm nào ? (3đ) Baøi laøm ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Trường THCS Giục Tượng Ngaøy …………………………………..

(150) Lớp : 8 / …………. KIEÅM TRA 15 phuùt Hoï vaø teân : ……………………………………………………..……. MOÂN : SINH HOÏC 8. ( Tuaàn 23 ) Ñieåm. Lời Phê. Đề leû. Câu 1 : Vitamin là gì ? Vitamin có vai trò gì đối với cơ thể ? (2đ) Câu 2 : Nêu những thói quen và cơ sở khoa học để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu khỏi các tác nhân gây haïi ? (5 ñ) Câu 3 : Sự bài tiết của da và phổi khác biệt gì so với sự bài tiết của thận ? (3đ) Baøi laøm ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ĐÁP ÁN : MÔN SINH HỌC 8. KIỂM TRA PHÚT. Tuần 23 ĐỀ CHẴN :.

(151) Câu 1 : Nêu những nguyên tắc lập khẩu phần ? ( 2đ) *Nguyeân taéc laäp khaåu phaàn : + Đảm bảo đủ lượng thức ăn phù hợp nhu cầu từng đối tượng. (0,5đ ) + Đảm bảo cân đối thành phần các chất hữu cơ, cung cấp đủ muối khoáng vitamin . (1đ ) + Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. (0,5đ ) Câu 2 : Nêu những tác nhân và hậu quả của các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu ? (5đ) Taùc nhaân Haäu quaû - Quá trình lọc máu bị trì trệ " các chất cặn bã và chất độc Vi khuaån (0,25ñ ). hại tích tụ trong máu " cơ thể nhiễm độc, phù " suy thận " cheát. (1ñ ) - Quá trình hấp thụ lại và bài tiết tiếp bị giảm " môi trường. Các chất độc hại trong thức ăn, đồ uống, thức ăn ôi thiu, thuốc. (0,75đ ). trong bị biến đổi " trao đổi chất bị rối loạn ảnh hưởng bất lợi tới sức khoẻ. (1đ ) - Ống thận tổn thương " nước tiểu hoà vào máu " đầu độc. cô theå. (0,75ñ ) Khẩu phần ăn không hợp lí, các chất vô - Gây bí tiểu " nguy hiểm đến tính mạng. (0,5đ ) cơ và hữu cơ kết tinh ở nồng độ cao gây ra soûi thaän. (0,75ñ ) Câu 3 : Nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức khác nhau ở những điểm nào ? (3đ) Nước tiểu đầu Nước tiểu chính thức Tỉ lệ nước cao hơn so với nước tiểu chính Tỉ lệ nước thấp hơn so với nước tiểu đầu. thức (0,25đ ) (0,25ñ ) Nồng độ các chất bã thấp hơn. (0,25đ ) Nồng độ các chất bã cao hơn (0,25ñ ) Có chứa một số tế bào máu, prôtêin, Khôngù chứa một số tế bào máu, prôtêin, moät soá ion caàn thieát cuûa cô theå vaø chaát một số ion , chất dinh dưỡng. (0,5đ ) dinh dưỡng (0,5đ ) Được tạo ra từ quá trình lọc máu ở nang cầu Được tạo ra sau quá trình hấp thụ lại và bài thận thuộc đoạn đầu của đơn vị thận (0,5đ ) tiết tiếp ở đoạn sau của đơn vị thận. (0,5đ ). ĐÁP ÁN : MÔN SINH HỌC 8. KIỂM TRA PHÚT. Tuần 23. ĐỀ LẺ : Câu 1 : Vitamin là gì ? Vitamin có vai trò gì đối với cơ thể ? (2đ).

(152) - Vitamin là hợp chất hữu cơ có trong thức ăn với một liều lượng nhỏ nhưng rất cần thiết. (0,5đ ) + Vitamin tham gia thành phần cấu trúc của nhiều enzim khác nhau => đảm bảo các hoạt động sinh lí bình thường của cơ thể. Người và động vật không có khả năng tự tổng hợp vitamin mà phải lấy vitamin từ thức ăn. (1,5đ ) Câu 2 : Nêu những thói quen và cơ sở khoa học để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu khỏi các tác nhân gây haïi ? (5 ñ) STT Caùc thoùi quen soáng khoa hoïc Cơ sở khoa học - Thường xuyên giữ vệ sinh cho toàn cơ thể - Hạn chế tác hại của vi sinh vật gây bệnh. 1 cũng như cho hệ bài tiết nước tiểu. (0,5đ ) (0,5ñ ) - Khẩu phần ăn uống hợp lí + Khoâng aên quaù nhieàu P, quaù maën, quaù - Traùnh cho thaän laøm vieäc quaù nhieàu vaø haïn chua, quaù nhieàu chaát taïo soûi. (0,5ñ ) 2. cheá khaû naêng taïo soûi. (0,5ñ ). + Không ăn thức ăn ôi thiu và nhiễm chất - Hạn chế tác hại của chất độc hại. (0,5đ ) độc hại. (0,5đ ) + Uống đủ nước. (0,5đ ). 3. - Tạo điều kiện cho quá trình lọc máu được. lieân tuïc. (0,5ñ ) - Nên đi tiểu đúng lúc, không nên nhịn lâu. - Hạn chế khả năng tạo sỏi ở bóng đái. (0,5đ. (0,5ñ ) ) Câu 3 : Sự bài tiết của da và phổi khác biệt gì so với sự bài tiết của thận ? (3đ) - Chất bài tiết của phổi : ở dạng khí, gồm toàn bộ khí CO2 do hoạt động tế bào tạo ra. (1đ) - Chất bài tiết của da ở dạng dịch mồ hôi, chứa 10% sản phẩm bài tiết hòa tan trong máu ( trừ khí CO 2 ) (1ñ) - Chất bài tiết của thận ở dạng nước tiểu, có chứa 90%sản phẩm bài tiết hòa tan trong máu ( trừ CO2 ) (1đ). Tuaàn 24. Ngày soạn: 20/ 12/ 2011. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 47 CHÖÔNG IX- THAÀN KINH VAØ GIAÙC QUAN.

(153) Bài 43: GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - Trình bày được cấu tạo và chức năng của nơron, đồng thời xác định rõ nơron là đơn vị cấu tạo cơ baûn cuûa heä thaàn kinh. 2. Kó naêng : - Phân biệt được các thành phần cấu tạo của hệ thần kinh (bộ phận trung ương và bộ phận ngoại bieân). 3. Thái độ : - Phân biệt được chức năng quan sát, thái độ yêu thích môn học. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: Tranh phoùng to H 43.1; 43.2. 2/HS: Xem trước nội dung bài SGK. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ:. -Traéc nghieäm (4 ñ). - Nêu các biện pháp giữ vệ sinh da và giải thích cơ sở khoa học của các biện pháp đó? Nêu các hình thức và nguyên tắc rèn luyện da?(6 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Cơ thể thường xuyên tiếp nhận và trả lời các kích thích bằng sự điều khiển, điều hoà và phối hợp hoạt động của các nhóm cơ quan, hệ cơ quan giúp cơ thể luôn thích nghi với môi trường, dưới dự chỉ đạo của hệ thầnkinh. Hệ thần kinh có cấu tạo như thế nào để thực hiện các chức năng đó? I.Nôron - ñôn vò caáu taïo cuûa heä thaàn kinh: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS quan sát H 43.1, - HS nhớ lại kiến thức đã cùng với kiến thức đã học học ở bài phản xạ dể trả và trả lời câu hỏi: lời: ?Neâu thaønh phaàn caáu taïo cuûa + Moâ thaàn kinh goàm: teá baøo thần kinh đệm. moâ thaàn kinh? + Tế bào thần kinh đệm có chức năng nâng đỡ, sinh dưỡng và bảo vệ tế bào thaàn kinh. + Teá baøo thaàn kinh (nôron) là đơn vị cấu tạo và chức ?Moâ taû caáu taïo 1 nôron? - GV löu yù HS: nôron khoâng naêng cuûa heä thaàn kinh. - 1 HS gaén chuù thích caáu taïo coù trung theå. - GV nhận xét câu trả lời của nơron, sau đó mô tả cấu taïo. cuûa HS.. ND ghi baûng a. Caáu taïo cuûa nôron goàm: + Thân: chứa nhaân. + Caùc sợi nhánh: ở quanh thaân. + 1 sợi trục: dài, thường có bao mieâlin (caùc bao miêlin thường được ngaên caùch baèng eo Raêngvieâ ,taän cuøng coù cuùc xinap – laø nơi tiếp xúc giữa caùc nôron. ? Nêu chức năng của nơron? b. Chức năng của - Cho HS quan sát tranh để + Chức năng cẩm ứng và nơron: thaáy chieàu daãn truyeàn xung daãn truyeàn. + Caûm thaàn kinh cuûa nôron. - Quan sát tranh, nghe GV giới ứng(hưng phấn) - GV bổ sung: dựa vào chức thiệu và tiếp thu kiến thức. + Daãn truyeàn.

(154) năng dẫn truyền, nơron được chia thành 3 loại.. -Chuù yù.. xung thaàn kinh theo một chiều (từ sợi nhánh tới thân, từ thân tới sợi trục).. II.Tìm hieåu caùc boä phaän cuûa heä thaàn kinh: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV thoâng baùo coù nhieàu - HS thaûo luaän nhoùm, laøm cách phân chia các bộ phận bài tập điền từ SGK vào của hệ thần kinh (giới thiệu vở bài tập. 2 caùch). - 1 HS trình baøy keát quaû, caùc + Theo caáu taïo. HS khaùc nhaän xeùt, boå sung. + Theo chức năng. 1: Naõo - Yeâu caàu HS quan saùt H 43.2, 2: Tuyû đọc kĩ bài tập, lựa chọn cụm 3 + 4: bó sợi cảm giác và từ điền vào chỗ trống. bó vận động. - Gọi 1 HS báo cáo kết quả. - HS dựa vào SGK để trả lời.. ND ghi baûng a. Dựa vào cấu tạo heä thaàn kinh goàm: + Boä phaän trung öông goàm boä naõo tuûy soáng. + Boä phaän ngoại biên gồm dây thaàn kinh vaø caùc haïch thaàn kinh. + Daây thaàn kinh: dây hướng taâm, li taâm, daây pha. b. Dựa vào chức naêng, heä thaàn kinh + Do sợi trục của nơron tạo -Cho HS nhận xét, trả lời được chia thành: thaønh. caâu hoûi: + Heä thaàn kinh ? Xét về cấu tạo, hệ thần kinh + Có 3 loại dây thần kinh: vận động (cơ xương) gồm những bộ phận nào? dây hướng tâm, dây li tâm, điều khiển sự hoạt động của cơ vân ? Daây thaàn kinh do boä phaän naøo daây pha. (là hoạt động có ý cuûa nôron caáu taïo neân? thức). ? Căn cứ vào chức năng +Hệ thần kinh vận động và + Heä thaàn kinh dẫn truyền xung thần kinh hệ thần kinh sinh dưỡng. sinh dưỡng: điều cuûa nôron coù theå chia maáy hoà hoạt động của loại dây thần kinh? caùc cô quan sinh ? Dựa vào chức năng hệ dưỡng và cơ quan thần kinh gồm những bộ sinh sản (là hoạt phận nào? Sự khác nhau về động không có ý chức năng của 2 bộ phận thức). naøy?. Bài 44: THỰC HAØNH TÌM HIỂU CHỨC NĂNG (LIÊN QUAN ĐẾN CẤU TẠO) CUÛA TUYÛ SOÁNG I. MUÏC TIEÂU. - Tieán haønh thaønh coâng caùc thí nghieäm quy ñònh. - Từ thí nghiệm và kết quả quan sát:.

(155) + Nêu được chức năng của tuỷ sống, dự đoán được thành phần cấu tạo của tuỷ sống. + Đối chiếu với cấu tạo của tuỷ sống để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng. - Có kĩ năng thực hành. - Có ý thức kỉ luật, ý thức vệ sinh. II. CHUAÅN BÒ. 1/ Chuaån bò cuûa GV: + Ếch 1 con, 1 đoạn tuỷ sống lợn tươi. + Bộ đồ mổ: đủ cho các nhóm. + Dung dịch HCl 0,3%; 1%; 3%, cốc đựng nước lã, bông thấm nước. 2/Chuaån bò cuûa HS (moãi nhoùm): + EÁch 1 con. + Khaên lau, boâng. + Kẻ sẵn bảng vào vở . III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY . 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caâu 1, 2 SGK –Tr 138. 2.. Bài mới: * Giới thiệu bài : Trong bài trước các em đã nắm được các bộ phận của hệ thần kinh. Các em biết rằng trung ương thần kinh gồm não và tuỷ sống. Tuỷ sống nằm ở đâu? Nó có cấu tạo và chức năng như thế nào? chúng ta cùng tìm hiểu bài thực hành hôm nay để trả lời câu hỏi đó. I.Tìm hiểu chức năng của tuỷ sống: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Dạy học nhóm – Trực quan ) - Yêu cầu HS huỷ não ếch, - Từng nhóm HS tiến hành: để nguyên tuỷ. + Cắt đầu ếch hoặc phá - Yeâu caàu HS tieán haønh: naõo. + Bước 1: HS tiến hành thí + Treo lên giá 3 -5 phút cho nghiệm 1, 2, 3 theo giới thiệu ếch hết choáng. ở bảng 44. - Từng nhóm đọc kĩ 3 thí GV lưu ý: sau mỗi lần kích nghiệm phải làm, lần lượt thích bằng axit phải rửa thật làm thí nghiệm 1, 2, 3. Ghi sạch chỗ có axit, lau khô để kết quả quan sát được vào khoảng 3 – 5 phút mới kích bảng 44 (đã kẻ sẵn ở vở). thích laïi. - Từ kết quả thí nghiệm và - Các nhóm dự đoán ra giấy hieåu bieát veà phaûn xaï, GV nhaùp. yeâu caàu HS: ?Dự đoán về chức năng của tuỷ - 1 số nhóm đọc kết quả dự đoán. soáng? - GV ghi nhanh dự đoán của + Trong tuỷ sống chắc chắn phải có nhiều căn cứ thần HS ra goùc baûng. kinh điều khiển sự vận động cuûa caùc chi. + Các căn cứ đó phải có sự liên hệ với nhau theo các đường liên hệ dọc (vì khi. ND ghi baûng Tieán haønh thaønh coâng thí nghieäm seõ coù keát quaû: + Thí nghieäm 1: Chi sau beân phaûi co. + Thí nghieäm 2: Co caû 2 chi sau. + Thí nghieäm 3: Cả 4 chi đều co. + Thí nghieäm 4: Caû 2 chi sau co. + Thí nghieäm 5: Chỉ 2 chi trước co. + Thí nghieäm 6: 2 chi trước không co. + Thí nghieäm 7: 2 chi sau co. Keát luaän: Tuyû soáng có các căn cứ thaàn kinh ñieàu khieån sự vận động của caùc chi (PXKÑK). Giữa các căn cứ thần kinh có sự liên.

(156) kích thích chi dưới không chỉ hệ với nhau. + Bước 2: GV biểu diễn thí chi dưới co mà 2 chi trên nghieäm 4,5. cuõng co). - Cắt ngang tuỷ ở đôi dây - HS quan sát thí nghiệm, ghi thần kinh thứ 1 và thứ 2 (ở kết quả thí nghiệm 4, 5 vào löng) bảng 44 trong vở. - Löu yù: neáu veát caét noâng có thể chỉ cắt đường lên (trong chất trắng ở mặt sau tuỷ sống) do đó nếu kích thích chi trước thì 2 chi sau cũng co (đường xuống trong - HS thảo luận nhóm và chaát traéng coøn). nêu được: ? Em hãy cho biết thí nghiệm +Thí nghiệm này chứng tỏ só sự liên hệ giữa các căn naøy nhaèm muïc ñích gì? cứ thần kinh ở các phần khaùc nhau cuûa tuyû soáng (giữa căn cứ điều khiển chi + Bước 3: GV biểu diễn thí trước và chi sau). nghiệm 6 và 7 (huỷ tuỷ ở - HS quan sát phản ứng của treân veát caét ngang roài tieán eách, ghi keát quaû thí nghieäm 6, 7 vaøo baûng 44. haønh nhö SGK) ? Qua thí nghiệm 6, 7 có thể - HS trao đổi nhóm và rút ra keát luaän. khaúng ñònh ñieàu gì? + Tuyû soáng coù nhieàu caên - GV cho HS đối chiếi với dự cứ thần kinh điều khiển sự đoán ban đầu, sữa câu sai. vận động của các chi. - Yêu cầu HS nêu chức - HS neâu. naêng cuûa tuyû soáng. II.Nghiên cứu cấu tạo của tuỷ sống: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Trực quan – Thực hành – a. Cấu tạo ngoài: quan saùt – Trình baøy 1 phuùt ) - Tuyû soáng - GV cho HS quan sát lần lượt - HS quan sát kĩ hình vẽ, đọc nằm trong cột sống H 44.1; 44.2; mô hình tuỷ chú thích, quan sát mô hình, từ đốt cổ thức I sống lợn và 1 đoạn tuỷ mẫu vật để nhận biết màu đến thắt lưng II, dài sống lợn. sắc của tuỷ sống trả lời 50 cm, hình trụ, có 2 caâu hoûi: phaàn phình (coå vaø ? Nhận xét về hình dạng, - 1 HS trả lời, các HS khác thắt löng), maøu kích thước, mầu sắc, vị trí nhận xét, bổ sung và rút ra trắng, mềm. cuûa tuyû soáng? keát luaän. - Tuyû soáng boïc -GV chốt lại kiến thức. - HS trả lời, nhận xét, rút ra trong 3 lớp màng: -Yeâu caàu HS nhaän xeùt keát luaän. màng cứng, màng maøng tuyû. nheän, maøng nuoâi. Caùc maøng naøy coù - GV cho HS quan saùt kó moâ taùc duïng baûo veä, hình và mẫu tuỷ lợn. nuôi dưỡng tuỷ ? Nhận xét cấu tạo trong -Trả lời. soáng. cuûa tuyû soáng?.

(157) ? Từ kết quả thí nghiệm neâu roõ vai troø cuûa chaát xaùm, chaát traéng. - Cho HS giaûi thích thí nghieäm 1 trên sơ đồ cung phản xạ. - Giaûi thích thí nghieäm 2 baèng nôron lieân laïc baét cheùo. - Giaûi thích thí nghieäm 3 baèng đường lên, đường xuống (chaát traéng).. b. Caáu taïo trong: - Đại diện nhóm trình bày, - Chaát xaùm các nhóm khác nhận xét, nằm trong, hình chữ boå sung. H (do thân, sợi nhaùnh nôron taïo nên) là căn cứ (trung khu) cuûa caùc -Chuù yù. PXKÑK. - Chất trắng ở ngoài (gồm các sợi truïc coù mieâlin) laø các đường dẫn truyeàn noái caùc caên cứ trong tuỷ sống với nhau và với naõo boä.. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV treo tranh câm cấu tạo nơron, yêu cầu HS trình bày cấu tạo và chức năng của nơron. - Hoàn thành sơ đồ sau: .............. ............. Heä thaàn kinh. Tuyû soáng .................. Bộ phận ngoại biên. Haïch thaàn kinh - So sánh điểm khác nhau giữa trung ương thần kinh và ngoại biên thần kinh : Trung öông thaàn kinh Phần ngoại biên Cấu tạo bởi não và tủy sống Cấu tạo bởi các dây thần kinh và các hạch thaàn kinh Được bảo vệ trong khoang xương ( như hộp sọ Nằm bên ngoài hộp sọ và cột sống chứa não, cột sống chứa tủy ) Chức năng điều khiển các hoạt động và Chức năng dẫn truyền các xung thần kinh phaûn xaï *Thu hoạch: HS hoàn thành bảng 44 vào vở bài tập.Ghi lại kết quả thực hiện các lệnh trong các bước thí nghiệm. 4.Hướng dẫn về nhà: - Học cấu tạo, chức năng của tuỷ sống. - Hoàn thành báo cáo thực hành để nộp vào giờ sau. -Xem trước bài 45:Dây thần kinh tủy. 5. BOÅ SUNG:.

(158) Tuaàn 24. Ngày soạn: 26/ 12/ 2011. Lớp dạy : 8/3,4.. Tieát 48 Baøi 45: DAÂY THAÀN KINH TUYÛ I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - Nắm được cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tuỷ. - Giải thích được vì sao dây thần kinh tuỷ là dây pha. 2. Kó naêng : - Reøn luyeän kó naêng quan saùt, phaân tích keânh hình. 3. Thái độ : - Bồi dưỡng thái độ yêu thích môn học. II. CHUAÅN BÒ. 1/ GV: - Tranh phoùng to H 44.2; 45.1; 45.2. - Mô hình 1 đoạn tuỷ sống. - Baûng 45 keû saün. - Caùc phöông tieän thí nghieäm (neáu coù). 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Trình bày cấu tạo và chức năng của tuỷ sống? - Giaûi thích phaûn xaï: kích thích vaøo da chaân eách, chaân eách co laïi? 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Từ câu 2 GV nêu: Các kích thích dưới dạng xung thần kinh được truyền từ ngoài vào tuỷ sống ra ngoài phải qua dây thần kinh tuỷ. Vậy dây thần kinh tuỷ có cấu tạo như thế nào? là loại dây thần kinh nào? Chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay. I.Caáu taïo cuûa daây thaàn kinh tuyû: Hoạt động của GV - Yêu cầu HS nghiên cứu thoâng tin muïc I, quan saùt H 43.2; 45.1 và trả lời câu hoûi:. Hoạt động của HS - HS nghiên cứu thông tin muïc I, quan saùt H 43.2; 45.1 và trả lời câu hỏi: - 1 HS trả lời, các HS khác ? Coù bao nhieâu ñoâi daây thaàn nhaän xeùt, boå sung. - 1 HS leân baûng daùn chuù kinh tuyû? - Tiếp tục đọc thông tin, quan thích, trình bày cấu tạo dây sát kĩ H 45.1 để dán chú thần kinh tuỷ. thích vaøo tranh caâm H 45.1 treân baûng vaø trình baøy caáu -Caùc HS khaùc quan saùt, nhaän xét, bổ sung hoàn thiện taïo daây thaàn kinh tuyû. - GV hoàn thiện kiến thức kiến thức. trên mô hình đốt tuỷ sống, - HS lắng nghe và ghi nhớ. ruùt ra keát luaän. - Löu yù HS: + Phân biệt rõ mặt trước. ND ghi baûng - Coù 31 ñoâi daây thaàn kinh tuyû. - Moãi daây thaàn kinh tuỷ được nối với tuyû soáng goàm 2 reã: + Rễ trước (rễ vận động) gồm các bó sợi li tâm. + Reã sau (reã caûm giaùc) goàm caùc boù sợi hướng tâm. - Caùc reã tuyû ñi ra khỏi lỗ gian đốt soáng nhaäp laïi thaønh daây thaàn kinh tuyû..

(159) vaø maët sau tuyû soáng, reã trước và rễ sau. + Sử dụng H 45.2 để chỉ cho HS thấy từ đốt thắt lưng I các bó rễ tuỷ của đoạn cùng, cụt tập hợp thành “tùng đuôi ngựa”. II.Chức năng của dây thần kinh tuỷ: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu - HS đọc kĩ thông tin về nội thí nghiệm phần  SGK mục dung thí nghiệm, đọc kĩ bảng 45. II, nghiên cứu kĩ bảng 45. - GV treo baûng 45 moâ taû thí nghieäm baèng tranh veõ eách bò kích thích bởi HCl 1%, chi sau beân phaûi, chi sau beân traùi. Ñaët vaøo ñieàu kieän thí nghieäm (daùn kín) veõ keát - 1 HS leân baûng xaùc ñònh vò trí vết cắt rễ trước bên quaû thí nghieäm. - Yeâu caàu HS leân baûng xaùc phaûi, reã sau beân traùi, neâu ñònh vò trí veát caét, neâu keát keát quaû. - HS khaùc nhaän xeùt. quaû thí nghieäm. - GV boùc keát quaû cho HS + Thí nghieäm 1: Khi kích thích baèng HCl 1% vaøo chi sau beân nhaän xeùt. -Yeâu caàu HS giaûi thích keát phaûi, xung thaàn kinh truyeàn từ cơ quan thụ cảm (da) tới quaû thí nghieäm treân. tuỷ sống nhưng vì rễ trước beân phaûi bò caét khoâng daãn xung thần kinh đến chi đó nên chi đó không co. Xung ?Thí nghieäm 1cho pheùp ta ruùt thaàn kinh qua nôron baét cheùo ra kết luận gì về chức năng sang chi bên kia, chi bên kia co và xung thần kinh qua đường rễ trước? ? Thí nghieäm 2 cho pheùp ta daãn truyeàn leân chi treân laøm rút ra kết luận gì về chức cho 2 chi trên co. + Thí nghieäm 2: Reã sau beân naêng reã sau? - GV nhận xét, đưa ra kết trái bị cắt, xung thần kinh từ cô quan thuï caûm khoâng daãn luaän. truyền về tuỷ sống được - GV ñöa caâu hoûi: ? Nêu chức năng của dây thần nên không chi nào co cả. - HS thaûo luaän 2 caâu hoûi, kinh tuyû? - Yêu cầu 1 HS đọc kết luận trả lời, nhận xét. - HS đọc kết luận. (SGK).. ND ghi baûng - Rễ trước: dẫn truyeàn xung thaàn kinh vận động từ trung öông ñi ra cô quan đáp ứng (rễ li taâm). - Reã sau: daãn truyeàn xung thaàn kinh caûm giác từ các thụ quan veà trung öông (rễ hướng tâm) => Daây thaàn kinh tuyû laø daây pha: daãn truyeàn xung thaàn kinh theo 2 chieàu.. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV treo tranh sơ đồ tuỷ sống cắt ngang có đánh chú thích 1, 2, 3, 4, 5. Yêu cầu HS lên bảng viết chú thích. - Baøi taäp traéc nghieäm:.

(160) Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất. *Daây thaàn kinh tuyû laø daây pha vì: a. Dây thần kinh tuỷ gồm các bó sợi cảm giác và bó sợi vận động. b. Dây thần kinh tuỷ dẫn truyền xung thần kinh theo 2 chiều hướng tâm và li tâm. c. Dây thần kinh tuỷ nối với tuỷ sống bởi rễ trước và rễ sau. d. Cả 1, 2, 3 đúng. e. Cả 2, 3 đúng. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc trước bài 46. - Kẻ bảng 46 vào vở. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 25. Ngày soạn: 05/ 01/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 49 Baøi 46: TRUÏ NAÕO, TIEÅU NAÕO, NAÕO TRUNG GIAN I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - Xác định được vị trí và các thành phần của trụ não. - Trình bày được chức năng chủ yếu của trụ não. 2. Kó naêng : - Xác định được vị trí, chức năng của tiểu não. - Xác định được vị trí, chức năng chủ yếu của não trung gian. 3. Thái độ : - Bồi dưỡng cho HS ý thức bảo vệ bộ não. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 46.1; 46.2; 46.3. - Moâ hình boä naõo thaùo laép. - Baûng 46 keû saün vaøo baûng phuï. 2/HS:. -Xem trước bài và kẻ bảng 46 vào vở bài tập.. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm: (4 ñ) - Trình bày cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tuỷ? Vì sao nói dây thần kinh tuỷ là dây pha? (6 ñ) 2. Bài mới: *Giới thiệu bài: SGK I.Vò trí vaø caùc thaønh phaàn cuûa boä naõo: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Cho HS quan saùt moâ hình boä - HS quan saùt kó tranh vaø moâ não, đối chiếu với H 46.1 hình, ghi nhớ chú thích. và trả lời câu hỏi: - 1 HS trả lời, HS khác nhận ?Bộ não gồm những thành phần xét.. ND ghi baûng - Boä naõo goàm: Truï naõo, tieåu naõo, naõo trung gian và đại naõo. - Bài tập điền từ.

(161) naøo? - GV nhaän xeùt. - Yêu cầu HS hoàn thành bài tập điền từ (SGK) mục I.. - HS dựa vào chú thích hình SGK. veõ, tìm hieåu vò trí, thaønh phần não, hoàn thành bài tập điền từ. - 1 vài HS đọc kết quả, lớp - GV kieåm tra baøi taäp cuûa nhaän xeùt, boå sung. HS, chính xác hoá lại thông Đáp án: 1 – Naõo trung gian; 2 – Naõo tin. giữa 3 – Cầu não; 4 – Não giữa; 5 – Cuoáng naõo; 6 – Cuû naõo sinh tö; - GV goïi 1 HS chæ treân tranh 7 – Tieåu naõo. hoặc mô hình các thành -Hs xác định trên tranh các thaønh phaàn cuûa boä naõo. phaàn treân. II.Cấu tạo và chức năng của trụ não: ( Không dạy  và bảng 46/145 SGK ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV yêu cầu HS nghiên cứu - HS đọc kĩ và xử lí thông - Chất trắng ở ngoài: gồm đường thông tin Tr 144 và trả lời câu tin, trả lời câu hỏi: leân (caûm giaùc) vaø hoûi: - 1 vài HS nhận xét, bổ sung, đường xuống (vận ? Neâu caáu taïo truï naõo? ruùt ra keát luaän. động) liên hệ với ? Chaát traéng vaø chaát xaùm tuyû soáng vaø caùc ở trụ não có chức năng gì? - HS laéng nghe vaø tieáp thu phaàn khaùc cuûa naõo. - GV hoàn thiện kiến thức, kiến thức. - Chất xám ở trong, giới thiệu 12 đôi dây thần taäp trung thaønh caùc kinh naõo (daây caûm giaùc, nhaân xaùm, laø nôi dây vận động, dây pha). xuaát phaùt 12 ñoâi daây thaàn kinh naõo. + Chaát xaùm laø trung khu ñieàu khieån, ñieàu hoà hoạt động của caùc cô quan: tuaàn hoàn, hô hấp, tiêu hoá (các cơ quan sinh dưỡng). III.Naõo trung gian: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS chỉ vị trí của - 1 HS lên bảng chỉ. - Não trung gian gồm đồi thị naõo trung gian treân tranh (moâ và vùng dưới đồi thị: hình). - HS đọc thông tin + Chất trắng (ngoài) chuyển - Yêu cầu HS nghiên cứu SGK và trả lời câu tiếp các đường dẫn truyền thông tin và trả lời: hoûi. từ dưới lên não. ? Nêu cấu tạo và chức + Chaát xaùm (trong): laø caùc naêng cuûa naõo trung gian? - HS khaùc nhaän xeùt nhaân xaùm ñieàu khieån quaù boå sung. trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt. IV.Tieåu naõo :.

(162) Hoạt động của GV - Yêu cầu HS đọc thông tin muïc IV, quan saùt H 46.3 vaø trả lời câu hỏi: ? Vò trí cuûa tieåu naõo? ? Tieåu naõo coù caáu taïo nhö theá naøo? - Yêu cầu HS đọc thí nghiệm SGK () và trả lời: ? Tiểu não có chức năng gì?. Hoạt động của HS - HS nghiên cứu thông tin, hình vẽ và trả lời câu hỏi. - 1 HS trình baøy, caùc HS khaùc nhaän xeùt, boå sung. - HS đọc thí nghiệm, rút ra chức năng của tiễu não. - Ruùt ra keát luaän.. ND ghi baûng - Tieåu naõo naèm sau trụ não, dưới bán caàu naõo. - Caáu taïo: + Chất xám ở ngoài làm thành voû tieåu naõo. + Chất trắng ở trong là các đường dẫn truyeàn noái 2 voû tiểu não với các nhaân vaø caùc phaàn khaùc cuûa heä thaàn kinh. - Chức năng: điều hoà, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cho cô theå.. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV nhắc lại nội dung bài, cho HS đọc “Ghi nhớ” SGK. - GV đánh giá giờ học. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc phần “Em có biết” Câu 1 : So sánh cấu tạo và chức năng trụ não, não trung gian, tiểu não theo mẫu sau: Caáu taïo. Truï naõo Naõo trung gian Tieåu naõo Gồm hành não, cầu não và Gồm : Đồi thị và vùng Vỏ chất xám nằm ngoài não giữa. dưới đồi thị. Chất trắng là đường dẫn. Chất trắng bao ngoài. Đồi thị và các nhân xám truyền liên hệ giữa tiểu. Chaát xaùm laø caùc nhaân xaùm. vùng dưới đồi là chất não với các phần khác của. Chức. xaùm heä thaàn kinh Điều khiển hoạt động của các Điều khiển quá trình Điều hòa và phối hợp các. naêng. cơ quan sinh dưỡng : tuần trao đổi chất và điều hoạt động phức tạp.. hoàn, tiêu hóa, hô hấp … hoøa thaân nhieät Câu 2 : Người say rượu chân nam đá chân chiêu do rượu đã ngăn cản, ức chế sự dẫn truyền qua xinap giữa các tế bào có liên quan đến tiểu não khiến sự phối hợp các hoạt động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể bị ảnh hưởng. - Đọc trước bài 47: “Đại não”. - Mỗi nhóm chuẩn bị 1 bộ não lợn tươi. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… KHOÂNG DAÏY : Bảng 46- Bảng so sánh vị trí, cấu tạo, chức năng của tuỷ sống và trụ não.

(163) Chaát. Boä. xaùm. phaän trung öông. Chaát traéng. Boä phaän. Tuyû soáng Truï naõo Vò trí Chức năng Vò trí Chức năng - Ở giữa, thành - Là căn cứ - Ở trong, phân - Là căn cứ thần kinh. daûi lieân tuïc.. thaàn kinh.. thaønh caùc nhaân. - Ở ngoài. bao - Dẫn truyền.. xaùm. - Bao ngoài các - Dẫn truyền dọc và. quanh. nhaân xaùm.. chaát. xaùm. - 31 ñoâi daây thaàn kinh pha.. noái 2 baùn caàu tieåu naõo.. - 12 đôi dây gồm 3 loại: cảm giác, vận. ngoại biên. động, dây pha.. Tuaàn 25. Ngày soạn: 14/ 01/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 50 Bài 47: ĐẠI NÃO I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - HS nắm rõ được cấu tạo của đại não người, đặc biệt là vỏ đại não thể hiện sự tiến hoá so với động vật lớp thú. - Xác định được các vùng chức năng của vỏ đại não người. 2. Kó naêng : - Reøn luyeän kó naêng quan saùt, phaân tích keânh hình. 3. Thái độ : - Bồi dưỡng cho HS ý thức bảo vệ bộ não. II. CHUAÅN BÒ. 1/ GV: - Tranh phoùng to H 47.1; 47.2; 47.3; 47.4. - Tranh caâm H 47.2; 47.4 vaø caùc bìa chuù thích. - Mẫu ngâm não lợn tươi, dao sắc. - Moâ hình naõo thaùo laép. 2/ HS:-Xem trước bài . III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kieåm tra baøi cuõ: So sánh cấu tạo và chức năng trụ não, não trung gian, tiểu não theo mẫu sau: Truï naõo. Naõo trung gian. Tieåu naõo. Caáu taïo Chức năng 2. Bài mới: VB: Nhö SGK. I. Cấu tạo của đại não: Hoạt động của GV - GV cho HS quan saùt moâ hình bộ não người và trả lời caâu hoûi: ? Xác định vị trí của đại não? - Cho HS quan saùt moâ hình boä não 5 lớp ĐVCXS và bộ. Hoạt động của HS ND ghi baûng - HS quan sát mô hình, trả - Ở người, đại não lời được: laø phaàn phaùt trieån nhaát. + Vị trí: phía trên não trung a. Cấu tạo ngoài: gian. - Raõnh lieân baùn cầu chia đại não.

(164) não người. ? So sánh đại não người với đại não của 5 lớp ĐVCXS? - Yeâu caàu HS tìm hieåu theâm thoâng tin muïc “Em coù bieát” thấy được khối lượng não. - Yeâu caàu HS quan saùt H 47.1 và 47.2 để thấy cấu tạo ngoài và trong của đại não. -Thảo luận nhóm hoàn thành bài tập điền từ (SGK). - GV phaùt phieáu hoïc taäp. - GV cho HS trình baøy keát quaû cuûa baøi taäp.. - HS so saùnh vaø ruùt ra keát luaän.. - HS quan saùt kó H 47.1 vaø 47.2 SGK ghi nhớ chú thích. - Caùc nhoùm thaûo luaän, thống nhất ý kiến, hoàn thành bài tập điền từ. - HS trình baøy, nhaän xeùt vaø nêu được kết quả: 1 – Khe; 2 – Raõnh; 3 – Traùn; 4 - Ñænh; 5 – Thuyø thaùi döông; 6 – Chaát traéng. - Yêu cầu HS đọc lại thông - HS nghiên cứu thông tin và trình bày cấu tạo ngoài của tin và trả lời câu hỏi: ? Trình bày cấu tạo ngoài của dại não. đại não? - GV cho HS quan saùt moâ hình boä naõo vaø nhaän xeùt.. - Ruùt ra keát luaän. - Đều có nếp gấp nhưng ở nghóa gì? người nhiều hơn giúp diện - Cho HS so sánh đại não của tích bề mặt lớn hơn. người và thú? Nhận xét nếp gấp ở đại não người vaø thuù? - HS quan saùt maãu naõo, - Cho HS quan sát mẫu não nghiên cứu thông tin để trình cắt ngang, đọc thông tin và bày. trả lời: -Chuù yù. ? Trình caày caáu taïo trong cuûa ? Khe, rãnh của đại não có ý. thành 2 nửa bán caàu naõo. - Caùc raõnh saâu chia baùn caàu naõo laøm 4 thuyø (thuyø traùn, ñænh, chaåm vaø thaùi döông) - Caùc khe vaø raõnh (neáp gaáp) nhieàu taïo khuùc cuoän, laøm taêng dieän tích beà maët naõo. b. Caáu taïo trong: - Chất xám (ở ngoài) làm thành voû naõo, daøy 2 -3 mm gồm 6 lớp. - Chất trắng (ở trong) là các đường thaàn kinh noái caùc phaàn cuûa voû naõo với các phần khác cuûa heä thaàn kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tủy soáng. -Trong chaát traéng coøn coù caùc nhaân neàn.. đại não (chỉ vị trí chất xám, chất traéng)? - 1 HS đọc. - GV nhaän xeùt, cho HS quan sát H 47.3 để thấy các đường dẫn truyền trong chất trắng của đại não. - Cho HS đọc vai trò của nhaân neàn trong muïc “Em coù bieát” SGK. II. Sự phân vùng chức năng của đại não: ( Không dạy /149 SGK ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu - Cá nhân tự thu nhận thông thông tin SGK, đối chiếu với tin, H 47.4. ? Nhận xét về các vùng - Hoàn thành lại phiếu theo. ND ghi baûng - Voû naõo coù caùc vuøng caûm giaùc vaø vùng vận động có yù thức thuoäc.

(165) cuûa voû naõo? VD? ? Tại sao những người bị chấn thương sọ não thường bị mất cảm giác , trí nhớ, mù, điếc... để lại di chứng suốt đời? - GV liên hệ đến việc đội mũ bảo hiểm để bảo vệ naõo khi tham gia giao thoâng. ? Trong soá caùc vuøng treân, vùng nào không có ở động vật ? 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. kết quả đúng. PXCÑK. - HS hoạt động cá nhân, dựa - Riêng ở người có vào những hiểu biết của thêm vùng vận mình để trả lời. động ngôn ngữ và vuøng hieåu tieáng noùi -Ghi nhận kiến thức. và chữ viết. - Vuøng hieåu tieáng noùi, vuøng hiểu chữ viết, vùng vận động ngôn ngữ.. - GV treo tranh câm H 47.2 , yêu câu HS điền chú thích và nêu đặc điểm cấu tạo ngoài của đại não. - Treo H 47.3 yêu câdu HS trình bày cấu tạo trong của đại não. 4. Hướng dẫn về nhà - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK. - Nêu điểm khác nhau về cấu tạo và chức năng giữa đại não và tủy sống. Bộ Đại não Tuûy soáng phaän Ñaëc ñieåm Caáu taïo Coù daïng baùn caàu Coù daïng hình truï Naèm trong hoäp soï Naèm trong oáng xöông soáng Chất xám bên ngoài và chất Chất xám bên trong và chất trắng traéng beân trong bên ngoài Có nhiều khe và rãnh làm tăng Không có nhiều khe và rãnh ( trừ dieän tích beà maët moät soá raõnh doïc ) Chức năng Laø trung khu cuûa caùc phaûn xaï Laø trung khu cuûa caùc phaûn xaï khoâng có điều kiện và của ý thức điều kiện và không có ý thức Có sự phân vùng chức năng Không có phân vùng chức năng - Về chức năng, đại não có điểm gì giống và khác so với tủy sống và các phần não khác ? * Giống nhau : Về chức năng , đại não giống với tủy sống và các phần khác của não là có 2 chức naêng : - Chức năng phản xạ do chất xám phụ trách. - Chức năng dẫn truyền xung thần kinh do chất trắng phụ trách. * Khác nhau : Đại não cũng có những điểm khác biệt so với tủy sống và các phần não khác là : - Là trung khu của các phản xạ có điều kiện và là trung khu của ý thức. - Có sự phân chia các vùng chức năng khác nhau trên lớp vỏ của đại não. - Đọc phần “Em có biết” - Làm bài tập 3 vào vở bài tập. -Xem trước bài: Hệ thần kinh sinh dưỡng. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 26. Ngày soạn: 16/ 01/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 51 Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG.

(166) I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - Phân biệt được phản xạ sinh dưỡng và phản xạ vận động. - Phân biệt được bộ phận giao cảm với bộ phận đối giao cảm trong hệ thần kinh sinh dưỡng về cấu tạo và chức năng. 2. Kó naêng : - Reøn luyeän kó naêng quan saùt, phaân tích tranh. 3. Thái độ : - Có ý thức vệ sinh, bảo vệ hệ thần kinh. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 48.1; 48.2; 48.3. - Baûng phuï ghi noäi dung phieáu hoïc taäp. 2/ HS:-Xem trước bài . III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY ; 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm.(4 ñ) - Nêu chức năng của đại não? Đại não của người tiến hoá hơn đại não của các động vật thuộc lớp thú như thế nào? 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Trong cuộc sống hàng ngày, những công việc ta làm đều là do sự chỉ đạo của các trung ương thần kinh, tuy nhiên có những cơ quan trong cơ thể không chịu sự chỉ đạo có suy nghĩ của con người. VD: khi chạy nhanh, tim ta đập gấp, ta không thể bảo nó đập từ từ được... Những cơ quan chịu sự điều khiển như vậy được xếp chung là chịu sự điều khiển của hệ thần kinh sinh dưỡng. I.Cung phản xạ sinh dưỡng: ( Không dạy hình 48.2 và /151 SGK ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS. ND ghi baûng - HS vận dụng kiến thức đã Bảng học, kết hợp quan sát hình vẽ.. - GV yêu cầu HS quan sát H 48.1 : Giới thiệu cung phản xạ vận động II.Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên - Cá nhân HS tự cứu thông tin SGKvà trả thu nhận thông lời câu hỏi: tin, trao đổi ? Hệ thần kinh sinh dưỡng nhóm, thoáng có cấu tạo như thế nào? nhất câu trả lời ? Trình bày sự khác nhau - Đại diện nhóm giữa 2 phân hệ giao cảm trình bày. và đối giao cảm? (treo H - Caùc nhoùm 48.3 để HS minh hoạ) khaùc nhaän xeùt, boå sung.. ND ghi baûng. - Phân hệ thần kinh sinh dưỡng gồm: + Trung öông; naõo, tuyû soáng. + Ngoại biên: dây thần kinh và haïch thaàn kinh. - Hệ thần kinh sinh dưỡng được chia thaønh: + Phaân heä thaàn kinh giao caûm. + Phân hệ thần kinh đối giao cảm. - So saùnh caáu taïo cuûa phaân heä thaàn kinh giao cảm và phân hệ thần kinh đối giao caûm (baûng 48.2 SGK). So sánh cấu tạo của phân hệ thần kinh giao cảm và phân hệ thần kinh đối giao cảm : * Gioáng nhau : - Về cấu tạo đều gồm 2 bộ phận là trung ương và phần ngoại biện - Đều có chức năng điều khiển và điều hòa hoạt động của các nội quan ( cơ quan sinh sản và các cơ quan dinh dưỡng ).

(167) * Khaùc nhau : phaân heä thaàn kinh giao caûm Trung ương nằm ở sừng bên của tủy sống ( từ đốt sống ngực I đến đốt thắt lưng III ) Haïch thaàn kinh naèm gaàn coät soáng ( trung öông ) vaø xa cô quan phuï traùch. phân hệ thần kinh đối giao cảm Trung ương nằm ở trụ não và đoạn cùng cuûa tuûy soáng Haïch thaàn kinh naèm xa trung öông ( truï naõo và tủy sống ) và ở gần hoặc cạnh cơ quan phuï traùch Sợi trục của nơron trước hạch dài Sợi trục của nơron sau hạch ngắn. Sợi trục của nơron trước hạch ngắn Sợi trục của nơron sau hạch dài III.Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên - Cá nhân HS tự thu cứu kĩ thông tin bảng nhận và xử lí thông 48.2 SGK và trả lời câu tin, trao đổi nhóm, hoûi: thống nhất câu trả lời: ? Em có nhận xét gì về - Đại diện nhóm trình chức năng của 2 phân bày. hệ giao cảm và đối giao caûm? - Caùc nhoùm khaùc nhaän ? Điều đó có ý nghĩa xeùt, boå sung. gì đối với đời sống? 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. ND ghi baûng - Phaân heä thaàn kinh giao caûm vaø đối giao cảm có tác dụng đối lập nhau trong điều hoà hoạt động của các cơ quan sinh dưỡng. - Nhờ tác dụng đối lập đó mà hệ thần kinh sinh dưỡng điều hoà được hoạt động của các cơ quan noäi taïng.. - GV treo tranh H 48.3, yeâu caâu HS : - Trình bày sự giống và khác nhau về cấu trúc và chức năng của phân hệ giao cảm và đối giao cảm? 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 SGK. - Đọc phần “Em có biết” -Xem trước bài: Cơ quan phân tích thị giác. 5. BOÅ SUNG: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. So sánh cung phản xạ sinh dưỡng và cung phản xạ vận động Ñaëc ñieåm - Trung öông - Haïch thaàn kinh Caáu taïo. Đường. Cung phản xạ vận động Cung phản xạ sinh dưỡng - Chất xám ở đại não và tuỷ - Chất xám ở trụ não và sừng bên soáng.. tuyû soáng.. - Khoâng coù. - Coù. hướng - 1 nơron: từ cơ quan thụ cảm - 1 nơron: từ cơ quan thụ cảm tới. taâm. tới trung ương.. trung öông.. - 1 nơron: từ trung ương tới - 2 nơron: từ trung ương tới cơ - Đường li tâm. cơ quan phản ứng.. quan phản ứng: Sợi trước hạch và sợi sau hạch, chuyển giao xináp ở. Chức năng. haïch thaàn kinh. - Điều khiển hoạt động cơ - Điều khiển hoạt động nội quan vân (có ý thức).. (không có ý thức).. Hướng dẫn bài 2 SGK: Phản xạ điều hoà hoạt động của tim và hệ mạch trong từng trường hợp:.

(168) + Luùc huyeát aùp taêng cao: thuï quan bò kích thích, xuaát hòeân xung thaàn kinh truyeàn veà trung öông phuï trách tim mạch nằm trong các nhân xám thuộc phân hệ đối giao cảm, theo dây li tâm tới tim làm giảm nhịp co tim đồng thời dãn mạch máu da và mạch ruột giúp hạ huyết áp. + Lúc hoạt động lao động: Khi hoạt động lao động xảy ra sự oxi hoá glucôzơ để tạo năng lượng cần cho sự co cơ, đồng thời sản phẩm phân huỷ của quá trình này là CO 2 tích luỹ dần trong máu sẽ khích thích thụ quan gây ra xung thần kinh hướng tâm tới trung khu hô hấp và trung khu tuần hoàn nằm trong hành tuỷ truyền tới trung khu giao cảm, qua dây giao cảm đến tim, mạch máu làm tăng nhịp co tim và mạch máu co dãn để cung cấp O 2 cho nhu cầu năng lượng cơ đông thời chuyển nhanh sản phẩm phân huỷ đến cơ quan bài tiết.. Tuaàn 26. Ngày soạn: 28/ 01/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 52 Baøi 49: CÔ QUAN PHAÂN TÍCH THÒ GIAÙC I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Nắm được thành phần của một cơ quan phân tích. Nêu được ý nghĩa của các cơ quan phân tích đối với cơ thể. - Nắm được các thành phần chính của cơ quan phân tích thị giác, nêu rõ được cấu tạo của màng lưới trong caàu maét. - Giải thích được cơ chế điều tiết của mắt để nhìn rõ vật. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 49.1; 49.2; 49.3. - Moâ hình caáu taïo maét. - Boä thí nghieäm veà thaáu kính hoäi tuï cuûa moân vaät lí. 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Trình bày sự khác nhau giữa cung phản xạ sinh dưỡng và cung phản xạ vận động? - Trình bày sự giống và khác nhau về mặt cấu trúc và chức năng giữa 2 phân hệ giao cảm và đối giao cảm trong hệ thần kinh sinh dưỡng? 2. Bài mới: VB: Nhờ các giác quan chúng ta nhận biết và phản ứng lại các tác động của môi trường. Cơ quan phaân tích thò giaùc giuùp ta nhìn thaáy xung quanh, vaäy noù coù caáu taïo nhö theá naøo? Cô cheá naøo giuùp ta nhìn thaáy vaät? Chuùng ta cuøng tìm hieåu baøi hoâm nay. I.Cô quan phaân tích: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS - HS tự thu nhận thông tin và nghiên cứu thông tin trả lời: SGK và trả lời câu hoûi: - 1 HS trình baøy, caùc HS khaùc ? Moãi cô quan phaân tích nhaän xeùt, boå sung.. ND ghi baûng - Cô quan phaân tích goàm: + Cô quan thuï caûm. + Daây thaàn kinh (daãn truyeàn hướng tâm). + Bộ phận phân tích ở trung.

(169) gồm những thành phần naøo?. + Cơ quan phân tích gồm 3 ương (nằm ở vỏ não). thaønh phaàn sgk. - Cô quan phaân tích giuùp cô + Vai troø giuùp cô theå nhaän thể nhận biết tác động của biết tác động của môi môi trường xung quanh. trường xung quanh.. ? Vai troø cuûa cô quan phân tích đối với cơ theå? II.Cô quan phaân tích thò giaùc: ( Khoâng daïy hình 49.1 vaø /155 SGK ) ( Khoâng daïy hình 49.4 vaø /157 SGK ) Hoạt động của GV ? Cô quan phaân tích thò. giác gồm những thành. Hoạt động của HS - HS dựa vào kiến thức mục I để trả lời. 1. Caáu taïo cuûa caàu maét: - HS quan saùt kó hình từ ngoài vào trong ghi nhớ chú thích, nghiên cứu thông tin để trả lời câu hoûi, -Naèm trong hoác maét.. ND ghi baûng - Cô quan phaân tích thò giaùc goàm: + Cô quan thuï caûm thò giaùc (trong màng lưới của cầu mắt) + Daây thaàn kinh thò giaùc (daây soá II). + Vùng thị giác (ở thuỳ chẩm). 1. Caáu taïo cuûa caàu maét: - Caàu maét naèm trong hoác maét cuûa xöông soï - Caàu maét goàm maøng boïc vaø moâi trường trong suốt , màng bọc gồm 3 lớp : + Màng cứng : ở ngoài cùng, có nhieäm vuï baûo veä phaàn trong cuûa caàu mắt, phía trước là màng giác trong suốt để ánh sáng đi vào trong cầu mắt, phía sau đục để tránh ánh sáng. + Maøng maïch : coù nhieàu maïch maùu và các sắc tố đen, phía trước màng maïch laø loøng ñen + Màng lưới : ở trong cùng chứa các tế bào thụ cảm thị giác, gồm 2 loại : teá baøo noùn vaø teá baøo que. Giuùp tieáp nhaän kích thích aùnh saùng vaø laø nôi xuaát hieän aûnh cuûa vaät. + Môi trường trong suốt gồm : Màng giaùc, thuûy dòch,theå thuûy tinh, dòch thuûy tinh.. phaàn naøo? 1. Caáu taïo cuûa caàu maét: - GV hướng dẫn HS nghiên cứu cấu tạo caàu maét H 49.2 laàn lượt từ ngoài vào trong, đọc thông tin SGK trả lời câu hỏi: ? Neâu vò trí cuûa caàu maét? - Hoàn chỉnh thông tin veà caáu taïo caàu maét 2. Caáu taïo cuûa SGK. màng lưới: 2. Caáu taïo cuûa maøng - HS dựa vào thông lưới: tin, kết hợp với hình - Yêu cầu HS đọc thông vẽ để trả lời, lớp tin muïc 2 SGK, quan saùt nhaän xeùt, boå sung. H 49.3 và trả lời câu hỏi: ? Nêu cấu tạo của + Ở điểm vàng, màng lưới? moãi chi tieát cuûa ? Sự khác nhau giữa ảnh được 1 tế bào teá baøo noùn vaø teá noùn tieáp nhaän vaø baøo que trong moái quan truyeàn veà naõo qua 1 hệ với tế bào thần tế bào thần kinh thị kinh thò giaùc ? giác, ở các vùng ? Taïi sao aûnh cuûa vaät khaùc teá baøo noùn 2. Cấu tạo của màng lưới: hieän treân ñieåm vaøng laïi vaø nhieàu teá baøo - Màng lưới gồm: que liên hệ với 1 nhìn roõ nhaát? + Caùc teá baøo noùn: tieáp nhaän ? Tại sao trời tối ta vài tế bào thần kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc. khoâng nhìn roõ maøu kinh thò giaùc. + Teá baøo que: tieáp nhaän kích thích saéc cuûa vaät? aùnh saùng yeáu. 3. Sự tạo ảnh ở 3. Sự tạo ảnh ở +Ñieåm muø : khoâng coù teá baøo màng lưới: ( không màng lưới: thuï caûm thò giaùc. daïy thí nghieäm hình - HS theo doõi thí + Ñieåm vaøng (treân truïc maét) laø nghiệm, ghi nhớ nơi tập trung các tế bào nón, mỗi tế 49.4 ) kiến thức..

(170) - GV hướng dẫn HS quan saùt thí nghieäm veà quaù trình taïo aûnh qua thaáu kính hoäi tuï vaø trả lời câu hỏi: ? Trình baøy quaù trình tạo ảnh ở màng lưới? ?Vai troø cuûa theå thuyû tinh trong caàu maét?. - 1 vaøi HS phaùt bieåu, caùc HS khaùc nhaän xeùt, boå sung để hoàn thiện kiến thức.. bào nón liên hệ với tế bào thần kinh thị giác qua 1 tế bào 2 cực giúp ta tieáp nhaän hình aûnh cuûa vaät roõ nhaát. 3. Sự tạo ảnh ở màng lưới: - Ánh sáng phản chiếu từ vật qua môi trường trong suốt ( gồm màng giaùc, thuûy dòch, theå thuûy tinh, dòch thủy tinh ) tới màng lưới tạo nên 1 ảnh thu nhỏ, đảo ngược sẽ kích thích teá baøo thuï caûm thò giaùc, xuaát hieän luoàng xung thaàn kinh qua daây thaàn kinh thị giác tới vùng thị giác ở thuỳ chaåm cho ta nhaän bieát hình aûnh cuûa vaät. - Theå thuyû tinh (nhö 1 thaáu kính hoäi tuï) có khả năng điều tiết để điều chỉnh ảnh rơi trên màng lưới giúp ta nhìn roõ vaät. - Lỗ đồng tử ở giữa lòng đen ( mống maét ) coù taùc duïng ñieàu tieát aùnh saùng.. 3. Cuûng coá, luyeän taäp. Câu 1. Khoanh tròn vào chữ cái đầu câu đúng: a. Cô quan phaân tích goàm: cô quan thuï caûm, daây thaàn kinh vaø boä phaän trung öông. b. Caùc teá baøo noùn giuùp ta nhìn roõ veà ban ñeâm. c. Sự phân tích hình ảnh xảy ra ngay ở cơ quan thụ cảm thị giác d. Khi dọi đèn pin vào mắt đồng tử dãn rộng để nhìn rõ vật. e. Vùng thị giác ở thuỳ chẩm. Câu 2. Trình bày quá trình thu nhận ảnh của vật ở cơ quan phân tích thị giác? 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. Câu 2 : Khi dọi đèn pin vào mắt, đồng tử co hẹp lại, nhỏ hơn đồng tử trước khi dọi đèn. Đó là phản xạ đồng tử. Vì khi ánh sáng quá mạnh - Làm bài tập 3 vào vở. - Đọc mục “Em có biết”. - Tìm hieåu caùc taät, beänh veà maét. -Xem trước bài 50: Vệ sinh mắt. Kẻ bảng 50 vào vở bài tập. 5. BOÅ SUNG: Aùnh sáng, màu sắc phản chiếu từ vật tới màng lưới sẽ tác động các tế bào thụ cảm thị giác là các tế bào thụ cảm thị giác là tế bào nón hoặc tế bào que, gây nên những biến đổi quang hóa, đó là phản ứng biến đổi các sắc tố cảm quang. - Tế bào que có rôđôpsin dưới tác dụng của ánh sáng, rôđôpsin bị biến đổi thành ôpsin và rêtinen, sau đó rêtinen chuyển thành vitamin A dưới tác dụng của một loại enzim. Quá trình biến đổi này của.

(171) rôđôpsin chuyển thành hưng phấn, được truyền sang các tế bào thần kinh và chuyển đi dưới dạng xung thần kinh để về não ở thùy chẩm. - Khi ánh sáng thôi tác dụng , rêtinen lại được hình thành từ vitamin A dưới tác dụng của một loại enzim khác, sẽ kết hợp với ôpsin để tái tạo lại rôđôpsin. Như vậy, vitamin A là một thành phần cấu taïo neân roâñoâpsin. - Tế bào nón có iôđôpsin cũng biến đổi như rôđôpsin, nhưng ôpsin trong iôđôpsin khác với rôđôpsin ( op6sin laø 1 proâteâin ) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 27. Ngày soạn: 02/ 02/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 53 Baøi 50: VEÄ SINH MAÉT I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Nắm được các nguyên nhân của tật cận thị và viễn thị, cách khắc phục. - Nêu được nguyên nhân của bệnh đau mắt hột, con đường lây truyền và cách phòng tránh. - Biết cách giữ gìn vệ sinh mắt. - Kĩ năng : Thu thập và xử lí thông tin khi đọc SGK và quan sát tranh + Hợp tác, lắng nghe tích cực, ứng xử/ giao tiếp trong khi thảo luận + Tự tin khi trình bày ý kiến trước tổ nhóm, lớp. + Tự nhận thức : nhận biết được những thói quen xấu ảnh hưởng đến mắt của bản thân II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 50.1; 50.2; 50.3; 50.4 SGK. - Phieáu hoïc taäp. - Baûng phuï ghi saün noäi dung phieáu. 2/HS: Xem trước bài và kẻ bảng 50 vào vở bài tập. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm(4 ñ) (baûng phuï) - Mô tả cấu tạo cầu mắt nói chung và màng lưới nói riêng? - Trình bày quá trình thu nhận ảnh của vật ở cơ quan phân tích thị giác? (6 đ) 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Yêu cầu HS kể tên các tật, bệnh về mắt ? I.Caùc taät cuûa maét: Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. ( Dạy học nhóm – Động não – Vấn đáp – tìm tòi – Trực quan ) ? Theá naøo laø taät caän thò? Vieãn thò? - Hướng dẫn HS quan sát H 50.1 và đặt caâu hoûi: ? Neâu nguyeân nhaân cuûa taät caän thò?. - 1 vài HS trả lời dựa vào vốn hiểu biết thực tế. - HS trả lời dựa vào H 50.1.. ND ghi baûng Baûng 50.

(172) - GV nhaän xeùt, phaân tích veà taät caän thò học đường mà HS thường mắc phải. - Cho HS quan sát H 50.2 và trả lời: - HS trả lời dựa vào H 50.2. ? Neâu caùch khaéc phuïc taät caän thò? - Cho HS quan sát H 50.3 và trả lời câu - HS trả lời dựa vào H 50.3. hoûi: ?Neâu nguyeân nhaân cuûa taät vieãn thò? - GV nhaän xeùt, phaân tích veà taät vieãn thò. - GV cho HS quan sát H 50.4 và trả lời: ? Caùch khaéc phuïc taät vieãn thò? - Từ các kiến thức trên, yêu cầu HS hoàn thành bảng 50.. - HS trả lời dựa vào H 50.4. - HS tự hoàn thiện kiến thức vào bảng 50.2 (kẻ sắn trong vở). - HS vaän duïng hieåu bieát cuûa mình, trao đổi nhóm hoàn thành baûng. - Đại diện nhóm nêu kết quả, caùc nhoùm khaùc boå sung.. - GV cho HS liên hệ thực tế, giáo dục +Xem ti vi qúa gần,đọc sách nơi HS. thieáu aùnh saùng…. ? Do những nguyên nhân nào HS mắc cận thị +Phòng học phải đủ ánh nhieàu? ? Nêu các biện pháp hạn chế tỉ lệ HS sáng,xem ti vi phải giữ đúng khoảng cách,… maéc taät caän thò? Baûng 50: Caùc taät cuûa maét , nguyeân nhaân vaø caùch khaéc phuïc Caùc taät cuûa maét Caän thò laø taät maø maét chæ coù khaû naêng nhìn gaàn Vieãn thò laø taät maét chæ coù khaû naêng nhìn xa. Nguyeân nhaân - Baåm sinh: Caàu maét daøi. Caùch khaéc phuïc - Ñeo kính maët loõm (kính. - Do không giữ đúng khoảng cách khi đọc cận). sách (đọc gần) => thể thuỷ tinh quá phồng. - Baåm sinh: Caàu maét ngaén. - Ñeo kính maët loài (kính - Do thể thuỷ tinh bị lão hoá (người già) => viễn). không phồng được.. II.Beänh veà maét: Hoạt động của GV ( Vấn đáp tìm tòi – Trình bày 1 phuùt ) - GV cho HS nghiên cứu thông tin SGK hoàn thành phiếu học tập. - Gọi đại diện 1 nhóm lên trình baøy treân baûng phuï, caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. - GV khẳng định đáp án đúng. ? Ngoài bệnh đau mắt hột còn có những bệnh gì về mắt?. Hoạt động của HS. ND ghi baûng -Beänh veà maét phoå - HS nghiên cứu kĩ thông tin, trao đổi biến nhaát nhóm và hoàn thành bảng. laø beänh ñau - Đại diện 1 nhóm lên trình bày, các mắt hột. nhoùm khaùc boå sung veà beänh ñau maét hoät. - HS keå theâm veà 1 soá beänh cuûa maét.. ? Neâu caùch phoøng traùnh? - Cho 1 HS đọc ghi nhớ SGK.. - HS neâu caùc caùch phoøng traùnh qua liên hệ thực tế. Đáp án tìm hiểu về bệnh đau mắt hột:. 1. Nguyeân nhaân. - Do 1 loại virut có trong dử mắt gây ra..

(173) 2. Đường lây. - Dùng chung khăn chậu với người bị bệnh, tắm rửa trong ao hồ tù haõm.. 3. Triệu chứng. - Maët trong mi maét coù nhieàu hoät noåi coäm leân.. 4. Haäu quaû. - Khi hột vỡ thành sẹo làm lông mi quặp vào trong (lông quặm)  đục màng giác  mù loà.. 5. Phoøng traùnh. - Giữ vệ sinh mắt.. - Duøng thuoác theo chæ daãn cuûa baùc só. - Ngoài ra còn có các bệnh: đau mắt đỏ, viêm kết mạc, khô mắt... - Phoøng traùnh caùc beänh veà maét: + Giữ sạch sẽ mắt. + Rửa mắt bằng nước muối loãng, nhỏ thuốc mắt. + Ăn đủ vitamin A. + Ra đường nên đeo kính. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - Neâu caùc taät cuûa maét? Nguyeân nhaân vaø caùch khaéc phuïc? - Tại sao không nên đọc sách nơi thiếu ánh sáng? Không nên nằm đọc sách? Không nên đọc sách khi ñang ñi taøu xe? - Neâu haäu quaû cuûa beänh ñau maét hoät? Caùch phoøng traùnh? 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biêt”. - Đọc trước bài 51: Cơ quan phân tích thính giác. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... Tuaàn 27. Ngày soạn: 04/ 02/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 54 Baøi 49: CÔ QUAN PHAÂN TÍCH THÍNH GIAÙC I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Nắm được thành phần của cơ quan phân tích thính giác. - Mô tả được các bộ phận của tai vầ cấu tạo của cơ quan Coocti trên tranh hoặc mô hình. - Trình bày được quá trình thu nhận cảm giác âm thanh. - Có kĩ năng phân tích cấu tạo của 1 loại cơ quan qua phân tích tranh. + Kĩ năng thu thập và xử lí thông tin.

(174) + Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực, ứng xử, giao tiếp trong khi thảo luận + Tự tin khi phát biểu ý kiến trước tổ, nhóm, lớp. - Có ý thức giữ gìn vệ sinh tai. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 51.1; 51.2 SGK. - Moâ hình caáu taïo tai. 2/HS: Xem trước nội dung bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kiểm tra bài cũ: - Kiểm tra 15 phút. -Đề và đáp án kèm theo. 2. Bài mới: * Giới thiệu bài : Ta nhận biết được âm thanh là nhờ cơ quan phân tích thính giác. Vậy cơ quan phân tích thính giaùc coù caáu taïo nhö theá naøo? Chuùng ta cuøng tìm hieåu baøi hoâm nay. - Cơ quan phân tích tính giác gồm những bộ phận nào? HS: Cô quan phaân tích tính giaùc goàm: + Teá baøo thuï caûm thính giaùc ( trong cô quan Coocti). + Daây thaàn kinh thính giaùc (daây soá VIII). + Vùng thính giác (ở thuỳ thái dương) I.Caáu taïo cuûa tai: ( Boû hình 51.2 vaø noäi dung trang 163 ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Daïy hoïc nhoùm – Vaán đáp tìm tòi – Trực quan ) - GV hướng dẫn HS quan - HS quan sát kĩ sơ đồ sát H 51.1 và hoàn thành cấu tạo tai, cá nhân baøi taäp SGK – Tr 162. laøm baøi taäp. - Goïi 1-2 HS neâu keát quaû. - 1 HS neâu keát quaû, HS khaùc nhaän xeùt, boå - GV nhaän xeùt keát quaû, sung. gọi 1 HS đọc lại thông tin, -Đáp án: hoàn chỉnh và trả lời 1- Vành tai caâu hoûi: 2- oáng tai 3- Maøng nhó 4- Chuoãi xöông tai - HS căn cứ vào thông tin SGK vừa hoàn chỉnh ?Neâu caáu taïo cuûa tai? - GV cho HS minh hoạ trên để trả lời: + Vì tai, muõi, hoïng H 51.1 ? Vì sao bác sĩ chữa được thông với nhau. caû tai, muõi hoïng? ? Vì sao khi maùy bay leân cao hoặc xuống thấp, haønh khaùch caûm thaáy ñau trong tai? - GV treo tranh H 51.2 hướng dẫn HS quan sát,. ND ghi baûng Tai gồm: Tai ngoài, tai giữa và tai trong. 1. Tai ngoài gồm: - Vành tai (hứng sóng âm) - Ống tai (hướng sóng âm). - Màng nhĩ (truyền và khuếch đại aâm). 2. Tai giữa gồm: - 1 chuoãi xöông tai ( truyeàn vaø khueách đại sóng âm). - Voøi nhó (caân baèng aùp suaát 2 beân maøng nhó). 3. Tai trong goàm 2 boä phaän: - Boä phaän tieàn ñình vaø caùc oáng baùn khuyeân coù taùc duïng thu nhaän các thông tin về vị trí và sự chuyển động của cơ thể trong không gian. - OÁc tai coù taùc duïng thu nhaän kích thích soùng aâm * Cơ chế truyền âm và sự thu nhận - HS căn cứ vào thông cảm giác âm thanh: tin, quan sát tranh và Sóng âm từ nguồn âm tới được chú thích để trình bày. vành tai hứng lấy, qua ống tai tới - HS đọc thông tin mục làm rung màng nhĩ, tới chuỗi xương II, quan sát tranh để tai, được khuếch đại ở màng cửa.

(175) trình baøy caáu taïo tai trong. - GV hướng dẫn HS quan saùt H 51.1, H 51.2 tìm hieåu đường truyền sóng âm từ tai ngoài vào trong dieãn ra nhö theá naøo. Caáu taïo tai :. hieåu quaù trình truyeàn vaø thu nhaän kích thích soùng aâm.. Thaønh phaàn caáu taïo Tai Vaønh tai OÁng tai ngoài Maøng nhó Tai giữa Chuỗi xương tai Tai. bầu, làm chuyển động ngoại dịch rồi nội dịch, làm rung màng cơ sở, tác động tới cơ quan Coocti kích thích teá baøo thuï caûm thính giaùc veà vuøng thính giaùc cho ta nhaän bieát aâm thanh.. Chức năng Hứng sóng âm Hướng sóng âm Giới hạn giữa tai ngoài-tai giữa Vai trò đệm. Voøi nhó Thông với hầu Tiền đình và các ống Thu nhận thông tin về vị trí và sự chuyển động của cơ. trong. baùn khuyeân theå OÁc tai Thu nhaän kích thích cuûa soùng aâm II.Veä sinh tai: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Giữ gìn tai sạch ( Trình bày 1 phút – vấn đáp tìm - Baûo veä tai: toøi ) + Khoâng duøng - Yêu cầu HS nghiên cứu thông - HS nghiên cứu thông tin và trả lời. vật sắc nhọn để tin SGK và trả lời câu hỏi: - 1 HS trả lời, các HS khác ngoáy tai. ?Để tai hoạt động tốt cần nhaän xeùt, boå sung. + Giữ vệ sinh lưu ý những vấn đề gì? - HS tự đề ra các biện pháp mũi, hoïng để ? Haõy neâu caùc bieän phaùp veä sinh tai. phoøng beänh cho tai. giữ gìn và bảo vệ tai? + Coù bieän phaùp choáng, giaûm tieáng oàn. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV treo H 51.1 vaø yeâu caàu HS trình baøy caáu taïo tai? - Baøi taäp traéc nghieäm: Chọn phương án đúng trong các phương án sau: Để đỡ ù tai khi đi máy bay lúc lên cao hoặc xuống thấp có thể: + Ngậm miệng, nín thở. + Nuốt nước bọt nhiều lần hoặc bịt mũi, há miệng để thở. + Đọc sách báo cho quên đi. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi 2,3 SGK. - Làm bài tập 3 vào vở. - Đọc mục “Em có biêt”. -Xem trước bài 52:Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện. -Kẻ bảng 52.1,2 vào vở bài tập. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(176) Hoï vaø teân : ………………..………………………….. Lớp :8 / …….. Ñieåm. Ngaøy : ……………………………. KIEÅM TRA 15 PHUÙT MOÂN : SINH HOÏC. Lời phê …………………………………………………………………………… ……………………………………………………. …………………………………………………………………………… ……………………………………………………. …………………………………………………………………………… …………………………………………………….. Đề leû. Đề : Câu 1 : Nêu cấu tạo của màng lưới của mắt ? ( 4đ) Câu 2 : Nêu chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng ? (3đ) Câu 3 : Nêu những điểm khác nhau về cấu tạo và chức năng của trụ não và não trung gian ? (3đ) Baøi laøm. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(177) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Hoï vaø teân : ………………..………………………….. Lớp :8 / …….. Ñieåm. Ngaøy : ……………………………. KIEÅM TRA 15 PHUÙT MOÂN : SINH HOÏC. Lời phê ………………………………………………………………………… ………………………………………………………. ………………………………………………………………………… ………………………………………………………. ………………………………………………………………………… ……………………………………………………….. Đề chaün. Đề : Câu 1 : Nêu những nguyên nhân, đường lây truyền, triệu chứng, hậu quả và cách phòng tránh bệnh ñau maét hoät ? ( 4ñ) Câu 2 : Nêu cấu tạo trong của đại não người ? (3đ) Câu 3 : Nêu những điểm khác nhau về cấu tạo và chức năng của não trung gian tiểu não ? (3đ) Baøi laøm. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(178) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Caâu Caâu 1: ( 4ñ). Caâu 2: ( 3ñ) Caâu 3: ( 3ñ). Caâu Caâu 1 : ( 4ñ). ĐÁP ÁN : KIỂM TRA 15 PHÚT– MÔN SINH HỌC 8. Tuần 28. ĐỀ LẺ Đáp án - Màng lưới gồm: + Caùc teá baøo noùn: tieáp nhaän kích thích aùnh saùng maïnh vaø maøu saéc. + Teá baøo que: tieáp nhaän kích thích aùnh saùng yeáu. +Ñieåm muø : khoâng coù teá baøo thuï caûm thò giaùc. + Ñieåm vaøng (treân truïc maét) laø nôi taäp trung caùc teá baøo noùn, moãi teá bào nón liên hệ với tế bào thần kinh thị giác qua 1 tế bào 2 cực giúp ta tieáp nhaän hình aûnh cuûa vaät roõ nhaát. - Phân hệ thần kinh giao cảm và đối giao cảm có tác dụng đối lập nhau trong điều hoà hoạt động của các cơ quan sinh dưỡng. - Nhờ tác dụng đối lập đó mà hệ thần kinh sinh dưỡng điều hoà được hoạt động của các cơ quan nội tạng. Ñieåm khaùc nhau : Truï naõo Naõo trung gian Cấu Gồm hành não, cầu não Gồm : Đồi thị và vùng dưới đồi taïo và não giữa thò Chất trắng bao ngoài Đồi thị và các nhân xám vùng dưới đồi là chất xám Chaát xaùm laø caùc nhaân xaùm Chứ Điều khiển hoạt Điều khiển quá trình trao đổi chất c động của các cơ quan sinh vaø ñieàu hoøa thaân nhieät năng dưỡng : tuần hoàn, tiêu hoùa, hoâ haáp … ĐỀ CHẴN Đáp án - Nguyên nhân : Do 1 loại virut có trong dử mắt gây ra. - Đường lây : Dùng chung khăn chậu với người bị bệnh, tắm rửa trong ao hoà tuø haõm. - Triệu chứng : Mặt trong mi mắt có nhiều hột nổi cộm lên. - Hậu quả : Khi hột vỡ thành sẹo làm lông mi quặp vào trong (lông quặm) đục màng giác  mù loà. - Phòng tránh : + Giữ vệ sinh mắt. + Duøng thuoác theo chæ daãn cuûa baùc só.. Ñieåm ( 0,75ñ) ( 0,75ñ) ( 0,5ñ) ( 2ñ) ( 1,5ñ) ( 1,5ñ). ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ) ( 1,5ñ). Ñieåm ( 0,5ñ) ( 1ñ) ( 0,5ñ) ( 1ñ) ( 0,5ñ) ( 0,5ñ).

(179) Caâu 2 : ( 3ñ). Caâu 3 : ( 3ñ). - Chất xám (ở ngoài) làm thành vỏ não, dày 2 -3 mm gồm 6 lớp. ( 0,75ñ) - Chất trắng (ở trong) là các đường thần kinh nối các phần của vỏ não với các phần khác của hệ thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở ( 2đ) hành tuỷ hoặc tủy sống. ( 0,5ñ) -Trong chaát traéng coøn coù caùc nhaân neàn Naõo trung gian Tieåu naõo Caáu taïo Gồm : Đồi thị và vùng dưới đồi Vỏ chất xám nằm ngoài ( 0,75ñ) thò Chất trắng là đường dẫn truyền Đồi thị và các nhân xám vùng liên hệ giữa tiểu não với các phần ( 0,75đ) dưới đồi là chất xám khaùc cuûa heä thaàn kinh Điều khiển quá trình trao đổi Điều hòa và phối hợp các hoạt. Chức naêng Tuaàn 28. ( 1,5ñ). chaát vaø ñieàu hoøa thaân nhieät động phức tạp. Ngày soạn: 05/ 02/ 2012 Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 55 Baøi 52: PHAÛN XAÏ KHOÂNG ÑIEÀU KIEÄN VAØ PHAÛN XAÏ COÙ ÑIEÀU KIEÄN I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Phân biệt được phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện. - Trình bày được quá trình hình thành các phản xạ mới và ức chế các phản xạ cũ. Nêu rõ các điều kieän caàn khi thaønh laäp caùc phaûn xaï coù ñieàu kieän. - Nêu rõ ý nghĩa của phản xạ có điều kiện với đời sống. - Có kĩ năng quan sát kênh hình, tư duy so sánh, liên hệ thực tế. - Có ý thức học tập nghiêm túc. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 521; 52.2; 52.3. - Baûng phuï ghi noäi dung baûng 52.2 SGK. 2/HS: Xem trước nội dung bài.Kẻ bảng 52.1,2 vào vở bài tập. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Traéc nghieäm(4 ñ) - Trình bày cấu tạo của ốc tai dựa vào H 51.2. - Quá trình thu nhận kích thích sóng âm diễn ra như thé nào giúp ta nghe được?(6 đ) 2. Bài mới: *Giới thiệu bài : Trong bài 6 các em đã nắm được khái niệm về phản xạ. Nhiều phản xạ khi sinh ra đã có, cũng có những phản xạ phải học tập mới có được. Vậy phản xạ có những loại nào? làm thế nào để phân biệt được chúng? Muốn hình thành hoặc xoá bỏ phản xạ thì làm như thế nào? Chúng ta cuøng tìm hieåu baøi hoïc hoâm nay. I.Phaân bieät PXCÑK vaø PXKÑK: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV yêu cầu HS trả lời câu - HS : Phản xạ là phản ứng - PXKĐK là phản hoûi: của cơ thể trước những kích xạ sinh ra đã có,.

(180) ?Phaûn xaï laø gì? - GV laáy 1 soá VD veà PXCÑK vaø PXKÑK. VD: - Phản xạ mút sữa mẹ. - Phaûn xaï haét xì hôi - Phản xạ tiết nước bọt khi nghe nói tới chanh. - Hoïc taäp .... - Yêu cầu HS hoàn thành baøi taäp SGK.. thích của môi trường. - HS lắng nghe GV giới thiệu.. khoâng caàn phaûi hoïc taäp vaø reøn luyeän. - PXCÑK laø phaûn xaï được hình thành trong đời sống của cá theå, laø keát quaû cuûa quaù trình hoïc taäp, reøn luyeän.. - HS hoạt động nhóm và hoàn thành bài tập SGK. + HS lên chữa bài. - HS laáy VD. - 1 HS neâu khaùi nieäm, caùc HS khaùc nhaän xeùt, boå sung.. - GV chốt lại kiến thức. + Yeâu caàu HS laáy VD cho mỗi loại. ?PXKÑK laø gì? PXCÑK laø gì? II.Sự hình thành phản xạ có điều kiện: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nghiên cứu - HS đọc thông tin SGK và thoâng tin SGK. nghiên cứu thí nghiệm của Nghiên cứu thí nghiệm của Paplốp. Paplop. - 1 HS trình baøy thí nghieäm. - Yeâu caàu HS trình baøy thí nghieäm thaønh laäp phaûn xaï - 1 HS chæ treân tranh. tiết nước bọt khi có ánh đèn của chó. - Caàn coù 1 PXKÑK, haønh - GV hoàn thiện kiến thức. động phải lặp đi lặp lại - Yeâu caàu HS thaûo luaän vaø nhieàu laàn. trả lời các câu hỏi; - Dựa vào kiến thức vừa ? Để có PXCĐK cần có những trình bày và H 52.3A, B để trả lời. ñieàu kieän gì? + Cô seõ moïc laïi nhö khi chöa ?Thực chất của quá trình tạo thành đường mòn. + Nhiều lần bật đèn mà thaønh laäp PXCÑK? không cho chó ăn, 1 thời - GV liên hệ thực tế; đường gian sau chó sẽ không tiết mòn nếu không đi nữa sẽ nước bọt khi bật đèn nữa. - HS trình bày dựa vào thí có hiện tượng gì? ? Neáu trong thí nghieäm treân ta nghieäm quaù trình hình thaønh phaûn xaï cuûa Paplop. chỉ bật đèn mà không cho ăn - HS dựa vào thông tin và nhiều lần thì hiện tượng gì sẽ trả lời. xaûy ra?. ND ghi baûng 1. Hình thaønh PXCÑK: - Thực chất của sự thaønh laäp PXCÑK là sự hình thành đường liên hệ tạm thời nối các vùng của vỏ đại não với nhau. - Điều kiện để thaønh laäp PXCÑK: + Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện với kích thích khoâng ñieàu kiện, trong đó kích thích coù ñieàu kieän xảy ra trước 1 thời gian ngaén. + Quá trình kết hợp đó phải lặp đi lặp laïi nhieàu laàn. 2. Ức chế PXCĐK: - Khi PXCĐK được thaønh laäp, neáu - Yêu cầu HS trình bày sự hình - HS dựa vào hiểu biết và ý không củng cố thành PXCĐK ở người: tiết thức của bản thân để trả thường xuyên sẽ lời. mất dần đi do ức nước bọt khi nhìn thấy khế. cheá taét daàn. ?Ý nghĩa của sự hình thành.

(181) và ức chế PXCĐK đối với -Chú ý. * YÙ nghóa: đời sống là gì? + Đảm bảo sự thích ? Những PXCĐK nào nên nghi với môi trường duy trì, những phản xạ nào vaø ñieàu kieän soáng nên ức chế? luôn luôn thay đổi. - GV khắc sâu: những thói + Hình thaønh caùc quen tốt cần được duy trì, thoùi quen vaø taäp những thói quen xấu như quán tốt đối với nghieän thuoác, nghieän ma con người. tuý... cần phải loại bỏ. III.So sánh các tính chất của PXKĐK với PXCĐK: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV yêu cầu HS hoàn thành - HS dựa vào kiến thức mục - Bảng 52.2 SGK. baøi taäp baûng 52.2 I vaø II, thaûo luaän nhoùm vaø - Moái lieân quan: - GV treo bảng phụ 52.2, gọi hoàn thành bài tập. + Phaûn xaï khoâng HS lên bảng hoàn thành. - Đại diện nhóm lên làm, điều kiện là cơ sở - GV nhận xét, chốt lại kiến các nhóm khác nhận xét, để thành lập phản thức. boå sung. xaï coù ñieàu kieän + Phản xạ không điều kiện: - Sửa lại cho đúng với đáp + Phải có sự kết bền vững, số lượng hạn chế. án GV đã chữa. hợp giữa một kích + Phaûn xaï coù ñieàu kieän: thích coù ñieàu kieän được hình thành trong đời với kích thích không soáng (qua hoïc taäp, reøn điều kiện ( trong đó luyeän), coù tính chaát caù theå, kích thích coù ñieàu khoâng di truyeàn, trung öông kiện tác động trước nằm ở vỏ não. kích thích khoâng ñieàu ? Nêu mối quan hệ giữa - Dựa vào SGK để trả lời. kiện một thời gian PXKÑK vaø PXCÑK? ngaén ) Baûng 52 – 2: So saùnh tính chaát cuûa phaûn xaï coù ñieàu kieän vaø phaûn xaï khoâng ñieàu kieän. Tính chaát cuûa phaûn xaï khoâng ñieàu kieän Tính chaát cuûa phaûn xaï coù ñieàu kieän 1. Trả lời các kích thích tương ứng hay kích 1. Trả lời các kích thích bất kì hay kích thích thích khoâng ñieàu kieän có điều kiện ( dã được kết hợp với kích thích khoâng ñieàu kieän moät soá laàn ) 2. Baåm sinh 2.Được hình thành trong đời sống ( qua học taäp, reøn luyeän ) 3. Bền vững 3.Deã maát ñi khi khoâng cuûng coá 4. Coù tính chaát di truyeàn,mang tính chaát 4. Coù tính chaát caù theå,khoâng di truyeàn chủng loại 5. Số lượng hạn chế 5. Số lượng không hạn định 6.Cung phaûn xaï ñôn giaûn 6. Hình thành đường liên hệ tạm thời 7.Trung ương nằm ở trụ não,tủy sống. 7. Trung ương thần kinh chủ yếu có sự tham gia cuûa voû naõo. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - Phaân bieät PXKÑK vaø PXCÑK? - Đọc mục “Em có biết” và trả lời câu hỏi: Vì sao quân sĩ hết khát và nhà Chúa chịu mất mèo? 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Xem trước bài 53:hoạt động thần kinh cấp cao ở người..

(182) 5. BOÅ SUNG: Tuaàn 28. Ngày soạn: 08/ 02/ 2012. Tieát 56. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Bài 53: HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI. I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Phân tích được những điểm giống nhau và khác nhau giữa các PXCĐK ở người với động vật nói chung vaø thuù noùi rieâng. - Trình bày được vai trò của tiếng nói, chữ viết và khả năng tư duy, trừu tượng ở người. - Reøn luyeän kó naêng tö duy logic, suy luaän chaët cheõ. - Bồi dưỡng ý thức học tập, xây dựng thói quen, nếp sống văn hóa. II. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Traéc nghieäm(4 ñ) ?Cho biết điều kiện để thành lập PXC ĐK? ?Ý nghĩa của sự hình thành và ức chế PXCĐK đối với đời sống là gì? (6 đ) 2. Bài mới: VB: Vai trò của phản xạ trong đời sống? GV: PXKĐK là cơ sở hoạt động của nhận thức, tinh thần , tư duy, trí nhớ ở người và 1 số động vật bậc cao, là biểu hiện của hoạt động thần kinh bậc cao. - Hoạt động thần kinh bậc cao ở người và động vật có đặc điểm gì giống và khác nhau? I.Sự thành lập và ức chế các phản xạ có điều kiện ở người: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV yêu cầu HS nghiên - Cá nhân HS tự thu nhận - PXKĐK được hình thành ở trẻ cứu thông tin mục I SGK và thông tin và trả lời câu mới sinh từ rất sớm. trả lời câu hỏi: hoûi. - Ức chế PXCĐK xảy ra nếu ?Nêu sự thành lập và ức - 1 HS trình bày, các HS PXCĐK đó không cần thiết đối chế PXCĐK ở người? ý khác nhận xét, bổ sung với đời sống. nghóa? để rút ra kết luận. - Sự hình thành và ức chế ? Hãy tìm VD trong thực tế - HS có thể lấy VD trong PXCĐK là 2 quá trình thuận đời sống về sự thành lập học tập, xây dựng các nghịch, quan hệ mật thiết với các phản xạ mới và ức thói quen. nhau làm cơ thể thích nghi với cheá caùc phaûn xaï cuõ điều kiện sống luôn thay đổi. không còn thich hợp nữa? + Giống về quá trình - Ở người: học tập, rèn luyện ? Sự thành lập và ức chế thành lập và ức chế các thói quen, các tập quán tốt, PXCĐK ở người và động PXCĐK và ý nghĩa của nếp sống văn hoá chính là kết vật có những điểm gì chúng với đời sống. quả của sự hình thành và ức gioáng vaø khaùc nhau? + Khác về số lượng và chế PXCĐK. mức độ phức tạp của PXCÑK. II.Vai trò của tiếng nói và chữ viết: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS tìm hiểu - HS nghiên cứu thông 1. Tiếng nói và chữ viết là tín thông tin SGK cùng với tin và hiểu biết của hiệu gây ra các phản xạ có thực tế hiểu biết trả lời mình, trả lời câu hỏi: ñieàu kieän caáp cao. caâu hoûi: - 1 HS trả lời, các HS - Tiếng nói và chữ viết giúp mô.

(183) ? Tiếng nói và chữ viết có vai trò gì trong đời soáng? Yeâu caàu HS laáy VD cuï theå. - GV giúp HS hoàn thiện kiến thức. ? Tieáng noùi coù vai troø gì? ? Chữ viết có vai trò gì?. khác nhận xét, bổ tả sự vật, hiện tượng. Khi con sung. người đọc, nghe có thể tưởng tượng ra. - HS lắng nghe GV chốt - Tiếng nói và chữ viết là kết kiến thức. quả của quá trình học tập (đó là caùc PXCÑK). - HS trình baøy. 2. Tiếng nói và chữ viết là phương tiện để con người giao tiếp, trao đổi kinh nghiệm với nhau.. III.Tư duy trừu tượng: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV yêu cầu HS đọc thông - HS đọc thông tin SGK. - Nhờ có tiếng nói và tin SGK. + Chúng được xếp chung là chữ viết con người có khả năng tư duy trừu ? Nói tới gà, trâu, chó... chúng động vật. tượng. coù ñaëc ñieåm chung gì? - Từ những thuộc tính ? Vaäy con vòt coù phaûi laø + Coù. - HS tự lấy VD khác. chung của sự vật hiện động vật không? tượng, con người biết khái - Yeâu caàu HS laáy VD khaùc quát hoá thành những về sự hình thành khái niệm. - HS: Từ những điểm chung khái niệm, được diễn đạt ?Từ các khái niệm đã rút ra của sự vật hiện tượng, con người biết khái quát hoá bằng các từ. được qua VD từ động vật được thành những khái niệm, - Khả năng khái quát hoá hình thaønh nhö theá naøo? được diễn đạt bằng các từ. và trừu tượng hoá là cơ Đó là tư duy trừu tượng. sở của tư duy trừu tượng, ?Vậy tư duy trừu tượng là gì? chỉ có ở con người. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - Yeâu caàu HS nhaéc laïi noäi dung baøi. - HS trả lời câu 2 SGK. 4.Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Đọc trước bài 54: Vệ sinh hệ thần kinh. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Tuaàn 29. Ngày soạn: 09/ 02/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 57 Baøi 54: VEÄ SINH HEÄ THAÀN KINH I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Hiểu rõ ý nghĩa sinh học của giấc ngủ đối với sức khoẻ. - Phân tích ý nghĩa của lao động và nghỉ ngơi hợp lí, tránh ảnh hưởng xấu tới hệ thần kinh. - Nêu được tác hại của ma tuý và các chất gây nghiện đối với sức khoẻ và hệ thần kinh..

(184) - Xây dựng cho bản thân một kế hoạch học tập và nghỉ ngơi hợp lí, đảm bảo sức khoẻ. - Rèn luyện kĩ năng tư duy, liên hệ thực tế. - Có ý thức vệ sinh, giữ gìn sức khoẻ, tránh xa ma tuý. II. CHUAÅN BÒ 1/ GV: - Tranh ảnh thông tin tuyên truyền về tác hại của các chất gây nghiện: rượi, thuốc lá, ma tuý .... - Baûng phuï ghi noäi dung baûng 54. 2/HS: Xem trước nội dung bài. III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Thực hiện trong tiết dạy. 2. Bài mới: VB: Trong cuộc sống hàng ngày, nhiều công việc đôi khi làm ta mệt mỏi. Sự mệt mỏi này bắt nguồn từ hệ thần kinh sau đó tới các cơ quan khác. Vậy để có hệ thần kinh khoẻ mạnh, hoạt động của cơ thể hợp lí chúng ta cần làm gì? Đó là nội dung của bài học hôm nay. I. Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khoẻ: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cung cấp thông tin: chó có - Cá nhân HS tự thu nhận thể nhịn ăn 20 ngày vẫn có thể thông tin, dựa vào hiểu biết nuôi béo trở lại nhưng mất ngủ của bản thân, thảo luận 10 – 12 ngaøy laø cheát. nhóm và nêu được: - Ñaët caâu hoûi cho HS thaûo luaän: + Ngủ là 1 đòi hỏi tự nhiên ? Vì sao noùi nguû laø 1 nhu caàu sinh cuûa cô theå, caàn hôn aên. lí cuûa cô theå? - Keát luaän. ? Ngủ là gì? Khi ngủ sự hoạt độngcủa các cơ quan như thế naøo? ? Giấc ngủ có ý nghĩa như thế - HS liên hệ thực tế, thảo nào đối với sức khoẻ? luận thống nhất câu trả lời, - GV ñöa ra soá lieäu veà nhu caàu cho VD cuï theå. ngủ ở các lứa tuổi khác nhau. ? Muốn có giấc ngủ tốt cần những - Keát luaän. điều kiện gì? Nêu những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp, gián tiếp đến giấc. ND ghi baûng Nguû laø moät nhu caàu sinh lí cuûa cô theå. - Baûn chaát cuûa giaác ngủ là quá trình ức chế tự nhiên. Khi nguû caùc cô quan giảm hoạt động, có taùc duïng phuïc hoài hoạt động của hệ thaàn kinh vaø caùc heä cô quan khaùc. - Để đảm bảo giấc nguû toát caàn: + Ngủ đúng giờ. + Choã nguû thuaän lợi. + Khoâng duøng chaát kích thích: caø pheâ, cheø ñaëc, thuoác laù. + Khoâng aên quaù no, haïn cheá kích thích ảnh hưởng tới vỏ naõo gaây höng phaán.. nguû? - GV: không chỉ ngủ mới phục hồi sức làm việc của hệ thần kinh mà còn phải lao động, học tập xen kẽ nghỉ ngơi hoạp lí tránh caêng thaúng, meät moûi cho heä thaàn kinh. II. Lao động và nghỉ ngơi hợp lí: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ? Tại sao không nên làm + Để tránh căng thẳng và - Lao động và nghỉ ngơi việc quá sức, thức quá mệt mỏi cho hệ thần kinh. hợp lí để giữ gìn và bảo.

(185) khuya? + Lao động , học tập xen kẽ vệ hệ thần kinh. ? Lao động và nghỉ ngơi như với nghỉ ngơi, tránh đơn điệu - Để bảo vệ hệ thần thế nào là hợp lí? deã nhaøm chaùn. kinh caàn: - GV cho HS lieân heä: quy ñònh + Đảm bảo giấc ngủ thời gian làm việc, nghỉ ngơi haøng ngaøy. đối với những người làm + Giữ cho tâm hồn thanh công việc khác nhau. Với - Từ các kiến thức trên thaûn. HS: xây dựng thời gian biểu cùng với thông tin SGK, HS + Xây dựng chế độ làm hợp lí. trả lời câu hỏi. việc và nghỉ ngơi hợp lí. ?Muoán baûo veä heä thaàn kinh ta phaûi laøm gì? III.Tránh lạm dụng các chất kích thích và ức chế đối với hệ thần kinh: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV cho HS quan saùt tranh haäu quaû cuûa - HS quan saùt. Baûng nghiện ma tuý, nghiện rượu, thuốc lá... - Yêu cầu HS thảo luận nhóm hoàn - HS thảo luận nhóm. thống thnaøh baøi taäp baûng 54 SGK. nhất ý kiến và hoàn thành - GV yêu cầu HS lên bảng chữa bài bảng 54. taäp. - Đại diện nhóm lên bảng - GV nhaän xeùt, ñöa ra keát quaû neáu caàn. trình baøy. Tác hại của các chất kích thích đối với hệ thần kinh : Loại chất Chaát kích thích. Teân chaát - Rượu, bia. Taùc haïi - Hoạt động vỏ não bị rối loạn, trí nhớ kém.. Chaát gaây nghieän. - Nước chè đặc, cà phê - Thuoác laù. - Kích thích heä thaàn kinh, gaây maát nguû. - Cô theå suy yeáu, deã maéc beänh ung thö.. - Ma tuyù. - Suy yeáu noøi gioáng, caïn kieät kinh teá, laây nhieãm. Chất suy giảm chức - Rượu, bia. HIV, maát nhaân caùch... - Hoạt động vỏ não bị rối loạn, trí nhớ kém.. naêng heä thaàn kinh. -Thuoác laù. - Trí nhớ kém. - Ma tuùy. - Kích thích heä thaàn kinh, gaây höng phaán.. - Nước chè đặc, cà phê 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. - Kích thích heä thaàn kinh, gaây maát nguû.. ? Muốn đảm bảo giấc ngủ tốt, cần những điều kiện gì? ? Trong vệ sinh đối với hệ thần kinh cần quan tâm tới những vấn đề gì? Vì sao? 4 . Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Xây dựng cho mình thời gian biểu hợp lí vào vở bài tập và thực hiện nghiêm túc theo thời gian biểu đó. - Oân taäp noäi dung chöông VII,VIII,IX tieát sau. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………….

(186) Tuaàn 29. Ngày soạn: 10/ 02/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 58 OÂN TAÄP ( CHÖÔNG VI, VII, VIII, IX ) I. MUÏC TIEÂU : - Củng cố,hệ thống hóa kiến thức các chương VI, VII, VIII, IX. - Nắm chắc các kiến thức đã học - Có khả năng vận dụng kiến thức đã học vào các câu hỏi, bài tập. II.CHUAÅN BÒ : 1.GV : - Baûng phuï, caùc caâu hoûi, baøi taäp 2. HS : - Oân lại kiến thức các chương VI, VII, VIII, IX. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Kiểm tra : Kết hợp trong bài giảng. 2. Bài mới : I. HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC : : Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV hướng dẫn HS hoàn - HS đọc và lần lượt hoàn thaønh caùc noäi dung baèng heä thaønh caùc noäi dung thống sơ đồ . GV sửa bài Sơ đồ hệ thống kiến thức :. ND ghi baûng Sơ đồ hệ thống hóa kiến thức. Trao đổi chất Chuyeån hoùa Chương VI :Trao đổi chất và năng Thaân nhieät lượng Vitamin và muối khoáng Tieâu chuaån aên uoáng.Nguyeân taéc laäp khaåu phaàn Bài tiết và cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu Quá trình lọc máu ở cầu thận Chöông VII : Baøi Tieát Bài tiết nước tiểu Quaù trình haáp thuï laïi oáng thaän Vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu. Chöông VIII:Da. Cấu tạo và chức năng của da Veä sinh da. Chöông IX : Thaàn kinh vaø giaùc quan. Giới thiệu chung hệ thần kinh Daây thaàn kinh tuûy Truï naõo,tieåu naõo, naõo trung gian Đại naõ Heäothaàn kinh sinh dưỡquan ng phaân tích thò giaùc Cô Veä sinh maét Cô quan phaân tích thính giaùc Phaûn xaï khoâng ñieàu kieän vaø phaûn xaï coù ñieàu kiệnt động thần kinh cấp cao ở người Hoạ Veä sinh heä thaàn kinh. Quá trình bài tiết tiếp ở ống thận.

(187) II. CAÂU HOÛI OÂN TAÄP : Hoạt động của GV. Hoạt động của HS HS trả lời.. ND ghi baûng. - GV hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi : ( Noäi dung 1. Khaåu phaån aên laø gì ? Neâu nguyeân taéc laäp khaåu câu trả lời) phaàn ? 2.Giá trị dinh dưỡng của thức ăn biểu hiện như thế naøo ? 3. Vitamin là gì ? Vitamin có vai trò gì đối với cơ thể ? 4. Muối khoáng có vai trò gì ? Khẩu phần ăn cần làm để có đù muối khoáng ? 5. Nêu cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu ? 6.Bài tiết là gì ? Bài tiết có vai trò gì đối với cơ theå ? HS trả lời , HS 7. Kể tên các bệnh ngoài da mà em biết ? Nêu các khaùc nhaän xeùt, biện pháp phòng và chữa các bệnh ngoài da ? boå sung 8. Để rèn luyện da cần thực hiện những biện pháp gì ? 9. Cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tủy ? 10. Nêu cấu tạo của đại não ? 11. So saùnh caùc tính chaát cuûa phaûn xaï khoâng ñieàu kieän với phản xạ có điều kiện ? - GV nhận xét hoàn thiện kiến thức Câu 1 : Nêu sự khác nhau giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và trao đổi chất ở cấp độ tế bào : Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể Trao đổi chất ở cấp độ tế bào Xảy ra giữa cơ thể với môi trường ngoài Xảy ra giữa máu và tế bào Cơ thể nhận thức ăn, khí oxi, nước, muối Tế bào nhận oxi và chất dinh dưỡng khoáng … từ môi trường ngoài từ máu Cơ thể thải ra ngoài khí CO2 và chất bã Teá baøo thaûi ra maùu khí CO 2 vaø chaát baõ Câu 2 : So sánh giữa đồng hóa, tiêu hóa , dị hóa, bài tiết : Đồng hóa : Tieâu hoùa : - Tổng hợp chất đặc trưng. Lấy thức ăn biến đổi thành chất dinh - tích lũy năng lượng ở các liên kết hóa học. dưỡng hấp thụ vào máu … Dò hoùa : Baøi tieát : - Phaân giaûi chaát ñaëc tröng thaønh chaát ñôn Thaûi caùc saûn phaåm phaân huûy vaø saûn giaûn. phẩm thừa ra môi trường ngoài như - Bẻ gãy liên kết hóa học giải phóng năng phân, nước tiểu, mồ hôi, CO2 lượng Xảy ra ở tế bào Xảy ra ở các cơ quan Câu 3 :So sánh điểm khác nhau giữa trung ương thần kinh và ngoại biên thần kinh : Trung öông thaàn kinh Phần ngoại biên Cấu tạo bởi não và tủy sống Cấu tạo bởi các dây thần kinh và các haïch thaàn kinh Được bảo vệ trong khoang xương ( như hộp sọ Nằm bên ngoài hộp sọ và cột sống chứa não, cột sống chứa tủy ) Chức năng điều khiển các hoạt động và Chức năng dẫn truyền các xung thần kinh phaûn xaï Câu 4 : Nêu điểm khác nhau về cấu tạo và chức năng giữa đại não và tủy sống. Bộ Đại não Tuûy soáng.

(188) phaän Ñaëc ñieåm Caáu taïo. Coù daïng baùn caàu Coù daïng hình truï Naèm trong hoäp soï Naèm trong oáng xöông soáng Chất xám bên ngoài và chất Chất xám bên trong và chất trắng traéng beân trong bên ngoài Có nhiều khe và rãnh làm tăng Không có nhiều khe và rãnh ( trừ dieän tích beà maët moät soá raõnh doïc ) Chức năng Laø trung khu cuûa caùc phaûn xaï Laø trung khu cuûa caùc phaûn xaï khoâng có điều kiện và của ý thức điều kiện và không có ý thức Có sự phân vùng chức năng Không có phân vùng chức năng Câu 5 : So sánh cấu tạo của phân hệ thần kinh giao cảm và phân hệ thần kinh đối giao cảm : * Gioáng nhau : - Về cấu tạo đều gồm 2 bộ phận là trung ương và phần ngoại biện - Đều có chức năng điều khiển và điều hòa hoạt động của các nội quan ( cơ quan sinh sản và các cơ quan dinh dưỡng ) * Khaùc nhau : Phaân heä thaàn kinh giao caûm Trung ương nằm ở sừng bên của tủy sống ( từ đốt sống ngực I đến đốt thắt lưng III ) Haïch thaàn kinh naèm gaàn coät soáng ( trung öông ) vaø xa cô quan phuï traùch. Phân hệ thần kinh đối giao cảm Trung ương nằm ở trụ não và đoạn cùng cuûa tuûy soáng Haïch thaàn kinh naèm xa trung öông ( truï naõo và tủy sống ) và ở gần hoặc cạnh cơ quan phuï traùch Sợi trục của nơron trước hạch ngắn Sợi trục của nơron trước hạch dài Sợi trục của nơron sau hạch dài Sợi trục của nơron sau hạch ngắn Câu 6 : So với nhu cầu năng lượng thực tế của cơ thể, thì chuyển hóa cơ bản nhiều hay ít hơn ?Vì sao ? + So với nhu cầu năng lượng thực tế của cơ thể,thì chuyển hóa cơ bản thấp hơn rất nhiều + vì nhu cầu bình thường của cơ thể, ngoài chuyển hóa cơ bản, còn cần thêm rất nhiều năng lượng cho các hoạt động như co cơ, hoạt động trí óc, điều hòa thân nhiệt trong điều kiện nhiệt độ môi trường thường xuyên thay đổi … Câu 7 : Vì sao khi lập khẩu phần, cần thiết phải có sự phối hợp của nhiều loại thức ăn khác nhau ? Vì những lí do sau đây : + Không có một loại thức ăn nào có chứa đầy đủ các loại chất cho nhu cầu cơ thể. + Ở mỗi lứa tuổi khác nhau, mỗi dạng lao động khác nhau, nhu cầu về chất của từng loại thức aên cuõng khoâng gioáng nhau. + Tùy theo địa phương, theo điều kiện kinh tế của mỗi gia đình,có thể sử dụng loại thức ăn thay thế. Vì nhiều loại thức ăn khác nhau có thể cung cấp cho cơ thể một loại chất giống nhau. 3. Cuûng coá, luyeän taäp. - GV hệ thống lại nội dung kiến thức toàn bài. 4. Hướng dẫn về nhà : - HS ôn lại kiến thức các chương VI, VII, VIII, IX. Chuaån bò tieát sau kieåm tra :1 tieát. 5. Boå sung :.

(189) Tuaàn 30. Ngày soạn: 22/ 02/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 59 KIEÅM TRA I. MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức : - Kiểm tra kiến thức trong chương VI,VII, VIII, IX, đánh giá năng lực nhận thức của HS, thấy được những mặt tốt, những mặt yếu kém của HS giúp GV uốn nắn kịp thời, điều chỉnh quá trình dạy và học để giúp HS đạt kết quả tốt. 2. Kó naêng : Reøn kó naêng laøm baøi, phaân tích,giaûi thích. -Rèn cho học sinh kĩ năng làm bài,vận dụng kiến thức vào thực tế - Phát huy tính tự giác của HS trong quá trình làm bài. 3. Thái độ : Đối tượng HS : TB – Khá . - Phát huy tính tự giác, tích cực của HS.Giáo dục ý thức nghiêm túc, cẩn thận trong kiểm tra. - Xây dựng lòng tin, tính quyết đoán của HS khi giải quyết vấn đề. II.HÌNH THỨC : Kiểm tra tự luận III. LAÄP MA TRAÄN : IV. ĐỀ KIỂM TRA : V. ĐÁP ÁN VAØ BIỂU ĐIỂM CHI TIẾT : 1. Đáp án và biểu điểm chi tiết : 2. Hướng dẫn học ở nhà : - Xem trước bài 55 : Giới thiệu chung hệ nội tiết. 3. BOÅ SUNG. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. MA TRAÄN KIEÅM TRA 45 PHUÙT – MOÂN SINH HOÏC 8. TUAÀN 30 ĐỀ LẺ Mức độ nhận thức Nội dung kiến thức Nhaän bieát Thoâng hieåu Vaän duïng Chương VI : Trao đổi Khẩu phần ăn là chất và năng lượng gì ? (7 tieát) Soá caâu 1 caâu Soá ñieåm 1ñ Tæ leä Chương VII : Bài tiết Những cơ quan nào (3 tieát) thực hiện chức năng baøi tieát chaát thaûi cho cô theå ? Heä baøi tieát. Coäng. 1 caâu 1ñ 10%.

(190) nước tiểu gồm những bộ phận naøo ? 1 caâu 1ñ. Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Chöông VIII : Da (2 tieát). Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Chöông IX : Thaàn kinh vaø giaùc quan ( 12 tieát ). 1 caâu 1ñ 10% Keå teân caùc beänh ngoài da mà em biết ? Neâu caùc bieän phaùp phòng và chữa bệnh ngoài da ? 1 caâu 3ñ. Neâu caáu taïo cuûa daây thaàn kinh tuûy ?. Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Toång soá caâu Toång soá ñieåm Tæ leä. Phaân heä thaàn kinh giao caûm coù ñaëc ñieåm gì khaùc phaân heä thaàn kinh đối giao cảm ? 1 caâu 3ñ. 1 caâu 2ñ 3caâu 4ñ 40%. 1 caâu 3ñ 30%. 1caâu 3ñ 30%. 1caâu 3ñ 30%. 2 caâu 5ñ 50% 5caâu 10ñ 100%. MA TRAÄN KIEÅM TRA 45 PHUÙT – MOÂN SINH HOÏC 8 . TUAÀN 30 ĐỀ CHẴN. Nội dung kiến thức Chương VI : Trao đổi chất và năng lượng (7 tieát) Soá caâu Soá ñieåm Tæ leä Chöông VII : Baøi tieát (3 tieát). Nhaän bieát Giá trị dinh dưỡng của thức ăn được bieåu hieän nhö theá naøo ? 1 caâu 1ñ Neâu caáu taïo cuûa thaän ?. Mức độ nhận thức Thoâng hieåu. Vaän duïng. Coäng. 1 caâu 1ñ 10%.

(191) Soá caâu hoûi. 1 caâu 1ñ. Soá ñieåm Tæ leä Chöông VIII : Da (2 tieát) Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Chöông IX : Thaàn kinh vaø giaùc quan ( 12 tieát ) Soá caâu hoûi Soá ñieåm Tæ leä Toång soá caâu Toång soá ñieåm Tæ leä. Để rèn luyện da ta cần thực hiện những bieän phaùp gì ? 1 caâu 3ñ Nêu chức năng của daây thaàn kinh tuûy ?. 3caâu 4ñ 40%. 1 caâu 3ñ 30% Cấu tạo của đại não có điểm gì khác với caáu taïo cuûa tuûy soáng ? 1 caâu 3ñ. 1 caâu 2ñ. Lớp :8 / …….. Hoï vaø teân : ………………..………………………….….. Ñieåm. 1 caâu 1ñ 10%. 1caâu 3ñ 30%. 1caâu 3ñ 30%. 2 caâu 5ñ 50% 5caâu 10ñ 100%. Ngaøy : ……………………………. KIEÅM TRA 45 PHUÙT MOÂN : SINH HOÏC .TUAÀN 30. Lời phê …………………………………………………………………………… ……………………………………………………. …………………………………………………………………………… ……………………………………………………. …………………………………………………………………………… …………………………………………………….. Đề leû. Đề : Caâu 1 : Khaåu phaàn aên laø gì ? ( 1ñ) Câu 2 : Những cơ quan nào thực hiện chức năng bài tiết chất thải cho cơ thể ? Hệ bài tiết nước tiểu gồm những bộ phận nào ? (1đ).

(192) Câu 3 : Kể tên các bệnh ngoài da mà em biết ? Nêu các biện pháp phòng và chữa bệnh ngoài da ? (3ñ) Caâu 4 : Neâu caáu taïo cuûa daây thaàn kinh tuûy ? ( 2ñ) Câu 5 : Phân hệ thần kinh giao cảm có đặc điểm gì khác phân hệ thần kinh đối giao cảm ? (3đ) Baøi laøm. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Lớp :8 / …….. Hoï vaø teân : ………………..………………………….….. Ñieåm. Ngaøy : ……………………………. KIEÅM TRA 45 PHUÙT MOÂN : SINH HOÏC .TUAÀN 30. Lời phê …………………………………………………………………………… ……………………………………………………. …………………………………………………………………………… ……………………………………………………. …………………………………………………………………………… …………………………………………………….. Đề : Câu 1 : Giá trị dinh dưỡng của thức ăn được biểu hiện như thế nào ? ( 1đ). Đề chaün.

(193) Caâu 2 : Neâu caáu taïo cuûa thaän ? (1ñ) Câu 3 : Để rèn luyện da ta cần thực hiện những biện pháp gì ? (3đ) Câu 4 : Nêu chức năng của dây thần kinh tủy ? ( 2đ) Câu 5 : Cấu tạo của đại não có điểm gì khác với cấu tạo của tủy sống ? (3đ) Baøi laøm. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ĐÁP ÁN : KIỂM TRA 45 PHÚT – MÔN SINH HỌC 8. Tuần 30 ĐỀ LẺ. Caâu 1 : ( 1ñ) Khẩu phần là lượng thức ăn cần cung cấp cho cơ thể trong một ngày. ( 1đ) Caâu 2 : (1ñ) - Những cơ quan thực hiện chức năng bài tiết chất thải cho cơ thể : Phổi, thận, da . ( 0,5đ ) - Hệ bài tiết nước tiểu gồm : Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái. ( 0,5đ ) Caâu 3 : (3ñ) - Các bệnh ngoài da: ghẻ lở, hắc lào, nấm, chốc, mụn nhọt, chấy rận, bỏng.... ( 0,75đ ).

(194) - Phòng chữa: + Vệ sinh cơ thể, vệ sinh môi trường, tránh để da bị xây xát. ( 0,75đ ) + Khi mắc bệnh cần chữa theo chỉ dẫn của bác sĩ. ( 0,5đ ) + Khi bị bỏng nhẹ: ngâm phần bỏng vào nước lạnh sạch, bôi thuốc mỡ chống bỏng. Bị nặng cần đưa ñi beänh vieän. ( 1ñ ) Caâu 4 : Caáu taïo cuûa daây thaàn kinh tuûy : ( 2ñ) - Coù 31 ñoâi daây thaàn kinh tuyû. ( 0,25ñ ) - Mỗi dây thần kinh tuỷ được nối với tuỷ sống gồm 2 rễ: ( 0,25đ ) + Rễ trước (rễ vận động) gồm các bó sợi li tâm. ( 0,5đ ) + Rễ sau (rễ cảm giác) gồm các bó sợi hướng tâm. ( 0,5đ ) - Các rễ tuỷ đi ra khỏi lỗ gian đốt sống nhập lại thành dây thần kinh tuỷ. ( 0,5đ ) Caâu 5 : (3ñ) * Khaùc nhau : Phaân heä thaàn kinh giao caûm Trung ương nằm ở sừng bên của tủy sống ( từ đốt sống ngực I đến đốt thắt löng III ) ( 0,5ñ ) Haïch thaàn kinh naèm gaàn coät soáng ( trung öông ) vaø xa cô quan phuï traùch ( 0,5ñ ) Sợi trục của nơron trước hạch ngắn ( 0,25ñ ) Sợi trục của nơron sau hạch dài( 0,25đ ). Phân hệ thần kinh đối giao cảm Trung ương nằm ở trụ não và đoạn cùng của tuûy soáng ( 0,5ñ ) Haïch thaàn kinh naèm xa trung öông ( truï naõo vaø tủy sống ) và ở gần hoặc cạnh cơ quan phụ traùch ( 0,5ñ) Sợi trục của nơron trước hạch dài ( 0,25đ ) Sợi trục của nơron sau hạch ngắn ( 0,25đ ). ĐÁP ÁN : KIỂM TRA 45 PHÚT – MÔN SINH HỌC 8. Tuần 30 ĐỀ CHẴN. Caâu 1 : ( 1ñ) - Giá trị dinh dưỡng của thức ăn biểu hiện : + Thành phần các chất hữu cơ. ( 0,5đ ) + Năng lượng chứa trong nó. ( 0,5đ ) Caâu 2 : (1ñ).

(195) - Thận gồm 2 triệu đơn vị thận có chức năng lọc máu và hình thành nước tiểu. ( 0,5đ ) Mỗi đơn vị chức năng gồm cầu thận (thực chất là 1 búi mao mạch), nang cầu thận (thực chất là hai cái túi gồm 2 lớp bào quanh cầu thận) và ống thận. ( 0,5đ ) Caâu 3 : (3ñ) -Caùc caùch reøn luyeän da: + Tắm nắng lúc 8-9 giờ sáng. ( 0,25đ ) + Taäp chaïy buoåi saùng. ( 0,25ñ ) + Tham gia theå thao buoåi chieàu. ( 0,5ñ ) + Xoa boùp. ( 0,25ñ ) + Lao động chân tay vừa sức. ( 0,5đ ) + Rèn luyện từ từ. ( 0,25đ ) + Rèn luyện thích hợp với tình trạng sức khoẻ của từng người. ( 0,5đ ) + Cần thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào buổi sáng để cơ thể tạo ra vitamin D choáng coøi xöông. ( 0,5ñ ) Câu 4 : Chức năng của dây thần kinh tủy : ( 2đ) - Rễ trước: dẫn truyền xung thần kinh vận động từ trung ương đi ra cơ quan đáp ứng (rễ li tâm). (0,75ñ) - Rễ sau: dẫn truyền xung thần kinh cảm giác từ các thụ quan về trung ương (rễ hướng tâm) ( 0,75đ ) => Daây thaàn kinh tuyû laø daây pha: daãn truyeàn xung thaàn kinh theo 2 chieàu. ( 0,5ñ ) Caâu 5 : (3ñ). Bộ Đại não phaän Ñaëc ñieåm Caáu taïo. Tuaàn 30. Tuûy soáng. Coù daïng baùn caàu ( 0,25ñ ) Coù daïng hình truï ( 0,25ñ ) Naèm trong hoäp soï ( 0,25ñ ) Naèm trong oáng xöông soáng ( 0,25ñ ) Chất xám bên ngoài và chất Chất xám bên trong và chất trắng traéng beân trong ( 0,5ñ ) bên ngoài ( 0,5đ ) Có nhiều khe và rãnh làm tăng Không có nhiều khe và rãnh ( trừ dieän tích beà maët ( 0,5ñ ) moät soá raõnh doïc ) ( 0,5ñ ). Ngày soạn: 24/ 02/ 2012. Tieát 60. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. CHÖÔNG X- TUYEÁN NOÄI TIEÁT Bài 55: GIỚI THIỆU CHUNG HỆ NỘI TIẾT. I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Nắm được sự giống và khác nhau giữa tuyến nội tiết và ngoại tiết..

(196) - Nêu được các tuyến nội tiết chính của cơ thể và vị trí của chúng. - Trình bày được vai trò và tính chát của các sản phẩm tiết của tuyến nội tiết từ đó nêu rõ được tầm quan trọng của tuyến nội tiết với dời sống. - Coù kó naêng quan saùt vaø phaân tích keânh hình. - Có thái độ yêu thích môn học. II. CHUAÅN BÒ. - GV: Tranh phoùng to H 55.1; 55.2; 55.3. -HS: -Đọc trước bài 55: Giới thiệu chung hệ nội tiết. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: Thực hiện trong tiết dạy. 2. Bài mới: VB: Cùng với hệ thần kinh, các tuyến nội tiết cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hoà các hoạt động sinh lí trong cơ thể. Vậy tuyến nội tiết là gì? có những tuyến nội tiết nào? I. Ñaëc ñieåm cuûa heä noäi tieát: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV yêu cầu HS nghiên cứu - HS đọc thông tin và trả lời - Điều hoà quá trình noäi dung thoâng tin SGK. caâu hoûi. sinh lí cuûa cô theå, ñaëc bieät laø quaù ? Neâu ñaëc ñieåm cuûa heä noäi tieát? - 1 HS trình bày, các HS khác trình trao đổi chất. - GV khaúng ñònh laïi kieán boå sung. - Saûn xuaát ra caùc thức. hoôcmon theo đường máu đến cơ quan ñích. Taùc động chaäm, keùo daøi treân dieän roäng. II.Phân biệt tuyến nội tiết với tuyến ngoại tiết: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS quan sát H - HS quan sát kĩ hình vẽ, - Tuyến ngoại tiết: 55.1; 55.2 nghiên cứu đường thảo luận nhóm và trả lời sản phẩm tiết tập ñi cuûa saûn phaåm tuyeán vaø caâu hoûi. trung vaøo oáng daãn trả lời câu hỏi : - Các HS khác nhận xét, bổ để đổ ra ngoài. - Tuyeán noäi tieát: ?Nêu rõ sự khác biệt giữa tuyến sung. + Gioáng: caùc teá baøo tuyeán saûn phaåm tieát ngaám nội tiết và tuyến ngoại tiết? đều tiết ra sản phẩm tiết. thaúng vaøo maùu. + Khác về nơi đổ sản phẩm. - Tuyến vừa là nội tiết, vừa là ngoại ? Keå teân caùc tuyeán maø em biết và cho biết chúng - HS hoạt động cá nhân và tiết gọi là tuyến trả ời. pha: tuyeán sinh duïc, thuộc loại tuyến nào? tuyeán tuî. - Cho HS quan saùt H 50.3 keå teân tuyeán noäi tieát, neâu vò trí. - 1 HS neâu teân vaø vò trí cuûa tuyeán noäi tieát. III. Hoocmon: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV yêu cầu HS nghiên cứu - HS tự thu nhận kiến thức - Hoocmon là sản qua thoâng tin SGK. phaåm tieát cuûa thông tin và trả lời câu hỏi:.

(197) ?Hoocmon laø gì? ? Hoocmon có những tính chaát naøo? - GV giới thiệu thêm thông tin. + Hoocmon  cô quan ñích theo cô chế chìa khoá, ổ khoá. + Moãi tính chaát GV ñöa ra 1 VD để phân tích. ? Hoocmon có vai trò gì đối với. tuyeán noäi tieát. - 1 HS trả lời, các HS khác 1. Tính chất của nhaän xeùt, boå sung. hoocmon: - Moãi hoocmon chæ - HS lắng nghe và tiếp thu ảnh hưởng tới một kiến thức. hoặc một số cơ quaánc ñònh. - Hoocmon có hoạt tính sinh duïc raát cao. - Dựa vào thông tin SGK và - Hoocmon không trả lời. mang tính ñaëc tröng cô theå? -Chuù yù nghe. cho loài. - GV löu yù HS: trong ñieàu 2. Vai troø cuûa kiện hoạt động binh thươngg hoocmon: cuûa tuyeán ta khoâng thaáy roõ - Duy trì tính oån ñònh vai troø cuûa chuùng, chæ khi của môi trường bên mất cân bằng hoạt động trong cô theå. của tuyến nào đó gây bệnh - Điều hoà các quá lí mới thấy rõ vai trò. trình sinh lí dieãn ra bình thường. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : Yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau: So sánh tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết về cấu tạo và chức năng bằng cách hoàn thaønh thoâng tin vaøo baûng sau: Ñaëc ñieåm so saùnh Gioáng nhau Khaùc nhau:. Tuyến ngoại tiết Tuyeán noäi tieát - Các tế bào tuyến đều tạo ra các sản phẩm tiết. - Kích thước lớn hơn. - Kích thước nhỏ hơn.. + Caáu taïo. - Có ống dẫn chất tiết đổ ra. - Khoâng coù oáng daãn, chaát tieát. ngoài. - Lượng chất tiết ra nhiều, không. ngaám thaúng vaøo maùu. - Lượng chất tiết ra ít, hoạt tính. + Chức năng. có hoạt tính mạnh. 4. Hướng dẫn về nhà:. maïnh.. - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết”. - Xem baøi 56:Tuyeán yeân,tuyeán giaùp. 5. BOÅ SUNG:. Tuaàn 31 Tieát 61. Ngày soạn: 29/ 02/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2, 3,4.. Baøi 56: TUYEÁN YEÂN , TUYEÁN GIAÙP. I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Trình bày được vị trí, cấu tạo, chức năng của tuyến yên, tuyến giáp. - Xác định rõ mối quan hệ nhân quả giữa hoạt động các tuyến với các bệnh do hoocmon của các tuyến đó tiết ra quá ít hoặc quá nhiều..

(198) - Reøn kó naêng quan saùt, phaân tích keânh hình. + Kĩ năng thu thập và xử lí thông tin khi đọcSGK,quan sát tranh ảnh + Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp. + Kĩ năng lắng nghe tích cực. - Bồi dưỡng ý thức giữa gìn sức khoẻ, bảo vệ cơ thể. II. CHUAÅN BÒ. -GV: Tranh phoùng to H 56.1; 56.2; 56.3. Baûng 56.1 -HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - So sánh cấu tạo và chức năng của tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết? (6 đ) - Neâu vai troø cuûa hoocmon?(4 ñ) 2. Bài mới: VB: ? Keå teân caùc tuyeán noäi tieát chính trong cô theå? - GV: Baøi hoïc cuûa chuùng ta hoâm nay laø ñi tìm hieåu veà 2 tuyeán noäi tieát: tuyeán yeân vaø tuyeán giaùp. I. Tuyến yên: ( Trực quan – Vấn đáp – tìm tòi- Trìh bày 1 phút ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - GV yêu cầu HS quan sát - HS quan sát tranh, - Tuyến yên nằm ở nền sọ, tranh, nghiên cứu nội dung nghiên cứu nội dung có liên quan tới vùng dưới thông tin SGK và trả lời thông tin SGK và trả đồi. caâu hoûi: lời câu hỏi: - Gồm 3 thuỳ: truỳ trước, thuỳ giữa, thuỳ sau. ?Neâu vò trí, caáu taïo cuûa tuyeán - Chức năng: yeân? + Thuỳ trước: tiết hoocmon - Yêu cầu HS nghiên cứu bảng 56.1 và trả lời câu - HS nghiên cứu thông kích thích hoạt động của tin baûng 56.1, thaûo nhieàu tuyeán noäi tieát khaùc, hoûi: ? Tuyến yên tiết những loại luận nhóm thống nhất ảnh hưởng đến sự tăng yù kieán. trưởng, sự trao đổi glucozơ, hoocmon naøo? Taùc duïng cuûa - Đại diện nhóm trình chất khoáng. các loại hoocmon đó? baøy, caùc nhoùm khaùc + Thuyø sau: tieát hoocmon ? Nêu chức năng của tuyến yên? nhaän xeùt, boå sung. điều hoà trao đổi nước, sự - HS laéng nghe. co thắt các cơ trơn (ở tử - GV giúp HS hoàn thiện cung). kiến thức và đưa thêm một + Thuỳ giữa; chỉ phát triển số thông tin liên quan đến ở trẻ nhỏ, có tác dụng hoạt động của tuyến yên. đối với sự phân bố sắc tố da. - Hoạt động của tuyến yên chịu sự điều khiển trực tiếp hoặc gián tiếp của hệ thần kinh. II.Tuyến giáp: ( dạy học nhóm – vấn đáp – tìm tòi – trực quan ) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng - Yêu cầu HS quan sát H 56.2 - HS quan sát kĩ hình - Tuyến giáp nằm trước sụn nghiên cứu thông tin và trả vẽ, nghiên cứu thông giáp của thanh quản, nặng lời câu hỏi : tin, thaûo luaän nhoùm 20 – 25 gam..

(199) ?Neâu vò trí, caáu taïo cuûa tuyeán. và trả lời câu hỏi. - Tieát hoocmon tiroâxin (coù - Caùc HS khaùc nhaän thaønh phaàn chuû yeáu laø giaùp? ioát), coù vai troø quan troïng ? Chức năng của tuyến xét, bổ sung. trong trao đổi chất và quá giaùp laø gì? ? Hãy nêu ý nghĩa của + Thiếu muối iốt sẽ trình chuyển hoá các chất cuộc vận động toàn dân làm giảm chức năng trong tế bào. tuyến giáp, gây bệnh - Bệnh liên quan đến tuyến duøng muoái ioát? giáp: bệnh bướu cổ, bệnh ? Phân biệt bệnh bazơđo với bướu cổ. bazôñoâ (nguyeân nhaân, haäu bệnh bướu cổ do thiếu quaû SGK). muoái ioát veà nguyeân nhaân - HS quan saùt tranh - Tuyeán giaùp vaø tuyeán caän vaø haäu quaû? aûnh. giáp có vai trò trao đổi - GV cho HS quan saùt tranh muoái canxi vaø photpho trong aûnh veà 2 beänh naøy. maùu. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - HS trả lời câu hỏi SGK (278) ? Vì sao noùi tuyeán yeân laø tuyeán noäi tieát quan troïng nhaát? 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết”. - Đọc trước bài 57: Tuyến tuỵ và tuyến trên thận. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 31 Tieát 62. Ngày soạn: 02/ 03/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2, 3,4.. Baøi 57: TUYEÁN TUÏY VAØ TUYEÁN TREÂN THAÄN I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Phân biệt được chức năng nội tiết và ngoại tiết của tuyến tuỵ dựa trên cấu tạo của tuyến. - Sơ đô fhoá chức năng của tuyến tuỵ trong sự điều hoà lượng đường trong máu. - Trình bày các chức năng của tuyến trên thận dựa trên cấu tạo của tuyến. - Coù kó naêng quan saùt vaø phaân tích keânh hình. - Có thái độ yêu thích môn học. II. CHUAÅN BÒ. - Tranh phoùng to H 57.1; 57.2. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm(baûng phuï) 4 ñ. - Trình baøy vai troø cuûa tuyeán yeân, tuyeán giaùp? 6 ñ 2. Bài mới: - Em đã biết tuyến tuỵ có chức năng gì? VB: như các em đã học, tuyến tuỵ có chức năng ngoại tiết là tiết dịch tuỵ vào tá tràng tham gia vào tiêu hoá thức ăn, vừa có chức năng nội tiết, cùng với tuyến trên thận, tuyến tuỵ tham gia vào quá.

(200) trình điều hoà lượng đường trong máu. Vậy hoạt động của 2 tuyến này như thế nào? chúng ta cùng tìm hieåu baøi hoïc hoâm nay. I. Tuyeán tuî: Hoạt động của GV - Yeâu caàu HS quan saùt H 57.1 SGK, đọc thông tin, quan sát H 24.3 trang 79 để nhớ lại vị trí cuûa tuyeán tuî. ? Tuỵ có cấu tạo từ các loại tế bào nào?Chức naêng cuûa chuùng laø gì? ? Chức năng nội tiết và ngoại tiết của tuyến tuỵ được thực hiện như thế nào?. ? Tuyeán tuî tieát hoocmon nào? Từ đâu?. - GV ñaët caâu hoûi: ? Nồng độ đường trong máu ổn định là bao nhiêu? Khi lượng đường trong máu tăng cao cơ thể sẽ làm gì để ổn định nồng độ. Hoạt động của HS - Xem laïi H 24.3 trang 79.. -HS: Tuỵ cấu tạo từ tế bào tieát dòch tuî, teá baøo anpha vaø teá baøo beâta. +Teá baøo tieát dòch tuî; tieát dịch tuỵ (chức năng ngoại tieát). +Teá baøo anpha vaø beâta: tieát hoocmon (chức năng nội tieát). - HS trình baøy treân hình veõ. - HS trả lời: + Teá baøo anpha: tieát glucagoân. + Teá baøo beâta: tieát insulin. -Khi nồng độ đường tăng cao, teá baøo beâta tieát insulin giúp chuyển hoá glucozơ thaønh glicoâgen giuùp laøm giảm lượng đường trong maùu. - HS: Khi đường huyết giảm, teá baøo anpha tieát glucagon giúp chuyển hoá glicôgen thaønh glucoâzô giuùp taêng lượng đường trong máu. - HS dựa vào sơ đồ trên bảng để trình bày lại.. đường? ? Khi lượng đường huyết giaûm seõ coù quaù trình naøo xaûy ra? - GV vẽ lên bảng sơ đồ: đường > 0,12%; tế bào beâta tieát insulin Glucozô Glicoâgen đường < 0,12%; tế bào anpha tieát glucagoân - HS trình baøy: giuùp tæ leä - Yeâu caàu HS trình baøy laïi đường huyết luôn ổn định, vai troø cuûa hoocmon tuyeán đảm bảo hoạt động sinh lí tuî. cuûa cô theå dieãn ra bình thường. ? Tác động đối lập của 2 loại hoocmon insulin vaø glucagoân coù vai troø gì? - Chuù yù - GV liên hệ thực tế: bệnh tiểu đường (lượng đường taêng cao, thaän khoâng haáp. ND ghi baûng Chức năng của tuyeán tuî: - Chức năng ngoại tieát: tieát dòch tuî (do caùc teá baøo tieát dòch tuî). - Chức năng nội tieát: do caùc teá baøo đảo tuỵ thực hiện. +Teá baøo anpha tieát glucagoân. + Teá baøo beâta tieát insulin. Vai troø cuûa caùc hoocmn tuyeán tuî: đường > 0,12%; tế baøo beâta tieát insulin Glucozô Glicoâgen đường < 0,12%; tế baøo anpha tieát glucagoân -Nhờ tác động đối lập của 2 loại hoocmon tuyeán tuî giúp tỉ lệ đường huyeát luoân oân ñònh đảm bảo hoạt động sinh lí dieãn ra bình thường..

(201) thụ lại hết được dẫn tới đi tiểu ra đường). Hậu quả: có theå cheát. - Chứng hạ đường huyết. II. Tuyeán treân thaän: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yeâu caàu HS quan saùt moâ -Quan saùt hình vaø cho bieát vò trí cuûa tuyeán treân thaän. + HS: Tuyeán treân thaän goàm 1 ñoâi naèm treân ñænh 2 quaû ? Tuyến trên thận nằm ở đâu? - Yeâu caàu HS quan saùt H 57.2 thaän. - 1 HS leân baûng trình baøy. (SGK). ND ghi baûng - Vò trí: tuyeán treân thaän goàm 1 ñoâi, naèm treân ñænh 2 quaû thaän. *Cấu tạo và chức naêng: - Phaàn voû: tieát caùc ? Trình baøy caáu taïo cuûa tuyeán hoocmon ñieàu hoøa treân thaän? - HS trình baøy vai troø cuûa caùc muoái natri, - GV treo tranh caâm. kali ... điều hoà - Yêu cầu HS nghiên cứu hoocmon. đường huyết, làm thoâng tin SGK. thay đổi các đặc ?Nêu chức năng của các tính sinh duïc nam. hoocmon tuyeán treân thaän? - HS tieáp thu noäi dung. - Phaàn tuyû: tieát + Voû tuyeán? añreânalin vaø + Tuyû tuyeán? noañreânalin coù taùc - GV löu yù HS: Hoocmon phaàn dụng điều hoà hoạt tuyû tuyeán treân thaän cuøng động tim mạch và glucagoân (tuyeán tuî) ñieàu hoâ haáp, cuøng chỉnh lượng đường trong máu glucagoân ñieàu chænh khi bị hạ đường huyết. lượng đường trong maùu. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV cuûng coá noäi dung baøi. - Treo bảng phụ cho HS hoàn thành bài tập: Khi đường huyết tăng (+) Teá baøo beâta. Khi đường huyết giảm (+) Đảo tuỵ. Tieát insulin. (-) Glucozô. Đường huyết giảm đến mức bình thường. Teá baøo anpha Tieát glucagoân. Glicogen. Glucozô Đường huyết tăng đến mức bình thường. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK, làm bài tập trong SBT. - Đọc mục “Em có biết”. - Đọc trước bài 58: Tuyến sinh dục. 5. BOÅ SUNG:. (-).

(202) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………..…….. Tuaàn 32. Ngày soạn: 19/ 02/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2, 3,4.. Tieát 63 Baøi 58: TUYEÁN SINH DUÏC I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Trình bày được các chức năng của tinh hoàn và buồng trứng. - Nắm được các hoocmon sinh dục nam và hoocmon sinh dục nữ. - Hiểu rõ ảnh hưởng của hoocmon sinh dục nam và nữ đến những biến đổi của cơ thể ở tuổi dậy thì. - Kĩ năng : tự nhận thức : tự tin, thoải mái chia sẻ những thay đổi và vướng mắc của bản thân đến tuổi daäy thì + Thu thập và xử lí thông tin + Ứng xử/ giao tiếp + Tự tin trình bày ý kiến + Coù kó naêng quan saùt vaø phaân tích keânh hình. - Có ý thức vệ sinh và bảo vệ cơ thể. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 58.1; 58.2; 58.3. - Baûng phuï vieát noäi dung baûng 58.1; 58.2. 2/HS: Xem trước bài và kẻ bảng 58.1,58.2 vào vở. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: -Traéc nghieäm: (baûng phuï) 4 ñ. - Trình bày chức năng của các hoocmon tuyến tuỵ? 3 đ - Trình baøy vai troø cuûa tuyeán treân thaän? 3 ñ 2. Bài mới: VB: Sinh sản là một đặc tính quan trọng ở sinh vật. Đối với con người, khi phát triển đến một độ tuổi nhất định, trẻ em có những biến đổi. Những biến đổi đó do đâu mà có? Nó chịu sự điều khiển của hoocmon nào? Biến đổi đó có ý nghĩa gì ? đó là nội dung bài học hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu. I. Tinh hoàn và hoocmon sinh dục nam: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Dạy học nhóm – Trực quan – tìm toøi ) - Cá nhận HS làm việc độc - GV hướng dẫn HS quan sát lập, quan sát kĩ hình, đọc H 58. 1; 58.2 vaø laøm baøi taäp chuù thích. điền từ (SGK – Tr 182). - Thaûo luaän nhoùm vaø ñieàn từ vào bài tập. - GV nhận xét, công bố đáp - Đại diện nhóm trình bày, aùn: caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt,. ND ghi baûng -Tinh hoàn: + Saûn sinh ra tinh truøng. + Tieát hoocmon sinh duïc nam testosteron. - Hoocmon sinh duïc nam gây biến đổi cơ.

(203) 1- LH, FSH boå sung. 2- Teá baøo keõ. 3- Testosteron ? Nêu chức năng của tinh - HS dựa vào bài tập vừa hoàn? làm để trả lời, sau đó rút ra keát luaän. - GV phát bài tập bảng 58.1 - HS nam đọc kĩ nội dung cho các HS nam, yêu cầu: bảng 58.1 và đánh dấu vào các em đánh dấu vào dấu các ô lựa chọn. hiệu có ở bản thân? - GV công bố đáp án. - Löu yù HS: daáu hieäu xuaát - HS nghe GV giaûng. tinh lần đầu là dấu hiệu của giai đoạn dậy thì chính thức. II.Buồng trứng và hoocmon sinh dục nữ: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Trực quan – trình bày 1 phút – vấn đáp ) - Caù nhaân HS quan saùt kó - Yeâu caàu HS quan saùt kó H hình tìm hieåu quaù trình phaùt 58.3 và làm bài tập điền từ triển của nang trứng. (từ SGK. các nang trứng gốc) và tiết hoocmon buồng trứng. - Yeâu caàu HS neâu keát quaû. - Trao đổi nhóm, lựa chọn từ - GV nhận xét, khẳng định cần thiết. Đại diện nhóm đáp án. trình baøy, caùc nhoùm khaùc 1- Tuyeán yeân nhaän xeùt, boå sung. 2- Nang trứng 3- Ôstrogen 4- Progesteron ? Nêu chức năng của buồng - Dựa vào bài tập đã làm để trả lời câu hỏi, rút ra trứng? keát luaän. - GV phát bài tập bảng 58.2 - HS nữ đọc kĩ nội dung cho HS nữ, yêu cầu: các em bảng 58.2, đánh dấu vào ô đánh dấu vào ô trống dấu lựa chọn. hieäu cuûa baûn thaân. - GV goïi 1 HS trình baøy, caùc - 1 HS trình baøy, caùc HS khaùc nhaän xeùt, boâ sung. HS khaùc boå sung. - GV tổng kết lại những dấu hiệu ở tuổi dậy thì. - Löu yù HS: kinh nguyeät laàn - HS laéng nghe. đầu tiên là dấu hiệu của dậy thì chính thức ở nữ. - GV nhắc nhở HS ý thức veä sinh kinh nguyeät. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - Yêu cầu HS trả lời câu hỏi:. thể ở tuổi dậy thì cuûa nam. - Những dấu hiệu xuất hiện ở tuổi daäy thì: baûng 58.1 SGK.. ND ghi baûng - Buồng trứng: + Sản sinh ra trứng. + Tieát hoocmon sinh dục nữ Ơstrogen - Hoocmon Ôstrogen gây ra biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì của nữ. - Những dấu hiệu xuất hiện ở tuổi dậy thì ở nữ: bảng 58.2 SGK..

(204) - Vì sao noùi tuyeán sinh duïc laø tuyeán pha? - Nguyên nhân dẫn tới biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì ở nam và nữ ? 1. Caùc ñieåm gioáng vaø khaùc nhau cuûa tuyeán sinh duïc vaø tuyeán tuïy : * Giống nhau :Đều là những pha :vừa hoạt động nội tiết và vừa hoạt động ngoại tiết. * Khaùc nhau : Ñieåm phaân Tuyeán sinh duïc Tuyeán tuïy bieät Chức năng Sản xuất giao tử ( Tinh trùng ở nam Tiết dịch tụy đổ vào ruột non để tiêu ngoại tiết hoặc trứng ở nữ ) hóa thức ăn Chức năng Tiết hoocmon6 sinh dục ( testôstêrôn Tiết hoocmôn insulin và glucagôn phối noäi tieát ở nam hoặc ơstrôgen ở nữ ) hợp tác dụng điều hòa đường huyết Thời gian Muôn hơn từ khi cơ thể vào tuổi Sớm hơn từ khi cơ thể được sinh ra và hoạt động dậy thì và ngừng hoạt động khi cơ hoạt động suốt đời sống cơ thể theå veà giaø 2. Nêu điểm khác nhau giữa tuyến sinh dục nam và tuyến sinh dục nữ ? Ñieåm Tuyeán sinh duïc nam Tuyến sinh dục nữ phaân bieät Cấu tạo Là đôi tinh hoàn nằm bên ngoài khoang cơ Là đôi buồng trứng nằm trong và hoạt thể khoang buïng Hoạt động muộn hơn,từ khoàng 15 – 16 Hoạt động sớm hơn từ khoảng 10 – động tuoåi 11 tuoåi Chức Sản xuất tinh trùng ( chức năng ngoại tiết ) Sản xuất trứng ( chức năng ngoại naêng tieát ) Tiết hoocmôn sinh dục nam là testôtêrôn Tiết hoocmôn sinh dục nữ là ( noäi tieát ) ôstroâgen ( noäi tieát ) 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết”. - Đọc trước bài 59: Sự điều hoà và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………..………………….

(205) Tuaàn 32. Ngày soạn: 22/ 02/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2, 3,4.. Tieát 64 Bài 59: SỰ ĐIỀU HOAØ VAØ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CUÛA CAÙC TUYEÁN NOÄI TIEÁT I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Nêu được các ví dụ để chứng minh cơ thể tự điều hoà trong hoạt động nội tiết. - Hiểu rõ được sự phối hợp trong hoạt động nội tiết để giữ vững tính ổn định của môi trường trong. - Reøn luyeän kó naêng quan saùt vaø phaân tích keânh hình. - Có ý thức giữ gìn sức khoẻ. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: Tranh phoùng to H 59.1; 59.2; 59.3. 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Trình bày các chức năng của tinh hoàn và buồng trứng?(6 đ) - Nguyên nhân nào dẫn đến những biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì ở nam và nữ? Trong đó biến đổi nào laø quan troïng vaø caàn löu yù? (4 ñ) 2. Bài mới:.

(206) VB: Cũng như hệ thần kinh, trong hoạt động nội tiết cũng có cơ chế tự điều hoà để đảm bảo lượng hoocmon tiết ra vừa đủ nhờ các thông tin ngược. Thiếu thông tin này sẽ dẫn đến sự rối loạn trong hoạt động nội tiết và sẽ lâm vào tình trạng bệnh lí. I. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ? Haõy keå teân caùc tuyeán noäi tieát - HS lieät keâ; tuyeán giaùp, chịu ảnh hưởng của cá hoocmon tuyến dinh dục, tuyến trên thaän. tiết ra từ tuyến yên?. ND ghi baûng VD: - Tuyeán yeân tieát hoocmon điều khiển sự hoạt động cuûa caùc tuyeán noäi tieát. - Sự hoạt động của tuyến yên được tăng cường hay kìm hãm chịu - HS quan sát kĩ H 59.1; 59.2; sự chi phối của các 58.1 vaø trình baøy cô cheá ñieàu hoocmon do caùc tuyeán hoà hoạt động của từng nội tiết khác tiết ra. tuyeán. => Đó là cơ chế tự điều hoà của các tuyến nội - Đại diện nhóm trình bày tiết nhờ các thông tin treân tranh, caùc nhoùm khaùc ngược. boå sung.. - GV trình baøy noäi dung thoâng tin mục I SGK kết hợp sử duïng H 59.1 vaø 59.2 giuùp HS hiểu rõ cơ chế điều hoà hoạt động của các tuyến naøy. ? Trình bày cơ chế điều hoà hoạt động của tuyến giáp và tuyến trên thận? (hoặc sự điều hoà hoạt động của tế bào kẽ trong tinh hoàn) H 59.1; 59.2; 58.1 - Yeâu caàu HS ruùt ra keát luaän. II.Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết. Hoạt động của GV Hoạt động của HS HS vaän dụng kiến thức về ? Lượng đường trong máu giữ được tương đối ổn định là do chức năng của hoocmon tuyến tuỵ để trình bày. ñaâu?. ND ghi baûng VD: Sự phối hợp hoạt động cuûa tuyeán tuî vaø tuyeán treân thaän. - Sự điều hoà, phối hợp hoạt động của caùc tuyeán noäi tieát coù taùc duïng duy trì đảm bảo cho các - Caù nhaân HS quan saùt kó H quaù trình sinh lí trong 59.3, trao đổi nhóm trình bày cơ thể diễn ra bình ra giấy nháp câu trả lời. thường.. - GV đưa thông tin: khi lượng đường trong máu giảm mạnh khoâng chæ caùc teá baøo anpha của đảo tuỵ hoạt động tiết glucagôn mà còn có sự phối hợp hoạt động của cả tuyến trên thận để góp phần chuyển hoá lipit và proâteâin thaønh glucoâzô (taêng đường huyết). - GV yêu cầu HS quan sát H - Đại diện nhóm trình bày, caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, 59.3: boå sung. ? Trình bày sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết khi. - Tính oån ñònh cuûa moâi đường huyết giảm? trường bên trong. - GV: Ngoài ra ađrênalin và nonađrênalin cùng phối hợp với glucagôn làm tăng đường huyết. - Giuùp HS ruùt ra keát luaän..

(207) 3. Cuûng coá, luyeän taäp : Yêu cầu HS trả lời câu hỏi: - Nêu rõ mối quan hệ trong sự điều hoà hoạt động của tuyến yên đối với các tuyến nội tiết khác? - Trình bày cơ chế hoạt động của tuyến tuỵ? 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi 1, 2 SGK. - Nêu được các VD dẫn chứng cho kiến thức trên. - Xem trước bài 60:Cơ quan sinh dục nam. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………..………………………… Tuaàn 33. Ngày soạn: 29/ 02/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 65 CHÖÔNG XI- SINH SAÛN Baøi 60: CÔ QUAN SINH DUÏC NAM I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Kể tên và xác định được các bộ phận trong cơ quan sinh dục nam và đường đi của tinh trùng từ nơi sinh sản đến khi ra ngoài cơ thể. - Nêu được chức năng cơ bản của các bộ phận đó. - Nêu rõ được đặc điểm của tinh trùng. - Kó naêng : giao tieáp + Thu thập và xử lí thông tin + Lắng nghe tích cực + Có kĩ năng quan sát hình, nhận biết kiến thức. - Có nhận thức đúng đắn về cơ quan sinh dục của cơ thể. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 6.1; 60.2. - Baøi taäp baûng 60 SGK. 2/HS: Xem trước bài . III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra : -Traéc nghieäm: (baûng phuï) 4 ñ. - Caâu hoûi 1, 2 SGK. (6 ñ) 2. Bài mới: VB: Cơ quan sinh sản có chức năng quan trọng là duy trì nòi giống. Vậy chúng có cấu tạo như theá naøo ? chuùng ta cuøng tìm hieåu baøi hoïc hoâm nay. I. Caùc boä phaän cuûa cô quan sinh duïc nam: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Trực quan- tìm tòi – Dạy học nhóm – vấn đáp ). ND ghi baûng Cô quan sinh duïc nam goàm: + Tinh hoàn: là nơi sản.

(208) - GV yêu cầu HS nghiên cứu - HS nghiên cứu xuất ra tinh trùng. tranh H 60.1 SGK và hoàn thành thông tin H 60.1 + Mào tinh hoàn: nơi tinh bài tập điền từ. SGK , trao đổi nhóm trùng tiếp tục phát triển và và hoàn thành bài hoàn thiện về cấu tạo. - GV nhaän xeùt vaø khaúng ñònh taäp. + OÁng daãn tinh: daãn tinh đáp án. - Đại điện nhóm trùng đến túi tinh. 1- Tinh hoàn trình baøy, caùc nhoùm + Túi tinh; chứa tinh 2- Maøo tinh khaùc nhaän xeùt, boå truøng. 3- Bìu sung. + Döông vaät: daãn tinh 4- OÁng daãn tinh dich, dẫn nước tiểu ra ngoài. 5- Tuùi tinh + Tuyeán haønh, tuyeán - Cho HS đọc lại thông tin SGK tiền liệt; tiết dịch hoà loãng đã hoàn chỉnh và trả lời câu tinh truøng. hoûi: - 1 HS đọc to thông ? Cô quan sinh duïc nam goàm tin. những bộ phận nào? ? Chức năng của từng bộ phận - 1 HS lên trình bày laø gì? treân tranh. II.Tinh hoàn và tinh trùng: Hoạt động của GV Hoạt động của ND ghi bảng HS ( Trực quan – tìm tòi – trình bày - Tinh trùng được sản sinh bắt 1 phuùt ) - HS nghiên cứu đầu từ tuổi dậy thì. - Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin, quan - Tinh trùng sinh ra trong ống sinh thông tin SGK, quan sát H 60.2, sát H 60.2, thảo tinh từ các tế bào mầm (tế bào thảo luận nhóm và trả lời luận nhóm và gốc) trải qua phân chia giảm caâu hoûi: trả lời câu hỏi: nhiễm (bộ NST giảm 1/2). ? Tinh trùng được sản sinh ra ở - Đại diện nhóm - Tinh trùng nhỏ, gồm :đầu, cổ , đầu? Từ khi nào?Tinh trùng sản trình bày, các đuôi dài, di chuyển nhanh, khả nhóm khác nhận năng sống lâu hơn trứng (từ 3-4 sinh ra nhö theá naøo? ngaøy). - GV nhận xét, hoàn chỉnh xét, bổ sung. -Trả lời. - Có 2 loại tinh trùng là tinh thoâng tin. truøng X vaø tinh truøng Y. ? Tinh truøng coù ñaëc ñieåm veà hình thái , cấu tạo và hoạt động sống như thế nào? 3. Cuûng coá, luyeän taäp : Yêu cầu HS hoàn thành bài tập trang 189. - GV phát cho HS bài tập in sẵn, HS tự làm. - GV thông báo đáp án và biểu điểm cho HS tự chấm chéo của nhau. 1-c ; 2- g ; 3- i ; 4- h; 5- e; 6-a; 7-b; 8- d. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết” trang 189. - Xem trước bài 61:Cơ quan sinh dục nữ. 5. BOÅ SUNG:.

(209) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………….……………………… Tuaàn 33. Ngày soạn: 02/ 03/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2, 3,4.. Tieát 66 Bài 61: CƠ QUAN SINH DỤC NỮ I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Kể tên và xác định được trên tranh các bộ phận trong cơ quan sinh dục nữ. - Nêu được chức năng cơ bản của cơ quan sinh dục nữ. - Nêu được điểm đặc biệt của chúng. - Kó naêng : giao tieáp + Thu thập và xử lí thông tin + Lắng nghe tích cực + Có kĩ năng quan sát hình, nhận biết kiến thức. - Có ý thức giữ gìn vệ sinh và bảo vệ cơ thể. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 61.1; 61.2. - Phieáu hoïc taäp noäi dung baûng 61. 2/HS: Xem trước bài . III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Traéc nghieäm: (baûng phuï) 4 ñ. - Trình bày cấu tạo và chức năng các cơ quan của cơ quan sinh dục nam?(6đ) 2. Bài mới: VB: Cơ quan sinh dục nữ có chức năng đặc biệt, đó là mang thai và sinh sản. Vậy cơ quan sinh dục nữ có cấu tạo phù hợp với chức năng như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay. I.Các bộ phận của cơ quan sinh dục nữ: Hoạt động của GV ( Trực quan- tìm tòi – Dạy học nhóm – vấn đáp ) - GV yeâu caàu HS quan saùt H 61.1 SGK và ghi nhớ kiến thức. - Yêu cầu HS thảo luận, trả lời câu hoûi: ? Cơ quan sinh dục nữ gồm những bộ phận nào? Chức năng của từng bộ phận. Hoạt động của HS. - HS tự quan sát H 61.1 SGK và ghi nhớ kiến thức. - 1 HS trả lời, các HS khaùc nhaän xeùt, boå sung.. laø gì? - Yêu cầu HS hoàn thành bài tập - HS hoạt động nhóm vaøo phieáu hoïc taäp. -Cho HS trao đổi phiếu và so sánh và hoàn thành bài tập điền từ. với đáp án. - Trao đổi phiếu giữa caùc nhoùm, so saùnh - GV nhaän xeùt.. ND ghi baûng Cơ quan sinh dục nữ goàm: - Buồng trứng: nơi sản sinh trứng. - Ống dẫn trứng; thu và dẫn trứng. - Tử cung: đón nhận và nuôi dưỡng trứng đã thụ tinh. - Âm đạo: thông với tử cung. - Tuyeán tieàn ñình: tieát dòch..

(210) - GV giảng thêm về vị trí của tử cung và buồng trứng liên quan đến một số bệnh ở nữ và giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh. II. Buồng trứng và trứng: Hoạt động của GV ( Trực quan- tìm tòi – trình bày 1 phút – vấn đáp ). với đáp án. - HS tieáp thu kieán thức. Hoạt động của HS. - HS tự nghiên cứu SGK, quan saùt H 61.2; - GV nêu vấn đề: 58.3, thaûo luaän nhoùm ?Trứng được sinh ra bắt đầu từ khi thống nhất câu trả lời: naøo? ? Trứng sinh ra từ đâu và như thế - Đại diện nhóm trình baøy, caùc nhoùm khaùc naøo? ? Trứng có đặc điểm gì về cấu tạo nhận xét, bổ sung. và hoạt động? - GV nhận xét, đánh giá kết quả và - HS laéng nghe. giúp HS hoàn thiện kiến thức. - GV giaûng theâm veà quaù trình giaûm phân hình thành trứng (tương tự ở sự -Chú ý theo dõi. hình thaønh tinh truøng). ? Tại sao trứng di chuyển được trong - HS hoạt động cá nhaân, suy nghó vaø traû ống dẫn trứng? ? Tại sao trứng chỉ có 1 loại mang X? lời. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. ND ghi baûng - Trứng được sinh ra ở buồng trứng bắt đầu từ tuổi dậy thì. - Trứng lớn hơn tinh trùng, chứa nhiều chất dinh dưỡng, khoâng di chuyeån được. - Trứng có 1 loại mang X. - Trứng sống được 2 - 3 ngaøy vaø chæ coù khaû naêng thuï tinh trong voøng 1 ngaøy nếu gặp được tinh truøng.. - GV cho HS làm bài tập bảng 61 (Tr 192) bằng phiếu bài tập đã in sẵn. + HS tự làm, chữa lên bảng. - GV đưa đáp án, biểu điểm cho HS chấm Đáp án: a- ống dẫn nước tiểu. b- Tuyeán tieàn ñình. c- ống dẫn trứng. d- Sự rụng trứng. e- Phễu ống dẫn trứng. g- Tử cung. h- Theå vaøng, haønh kinh, kinh nguyeät. So sánh trứng và tinh trùng : * Gioáng nhau : - Đều được sản xuất từ tuyến sinh dục từ giai đoạn dậy thì trở đi đến khi tuyến ngừng hoạt động trước khi veà giaø. - Đều có khả năng thụ tinh tạo hợp tử. * Khaùc nhau : Trứng Được sản xuất từ buồng trứng Khoâng coù ñuoâi Có kích thước lớn hơn tinh trùng Ở người chỉ có một loại trứng mang X. Tinh truøng Được sản xuất từ tinh hoàn Coù ñuoâi Có kích thước nhỏ hơn trứng Ở người cò loại tinh trùng X và tinh trùng Y.

(211) 4. Hướng dẫn về nhà - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK, học theo bảng 61. - Đọc mục “Em có biết” trang 192. - Xem trước bài 61:Thụ tinh,thụ thai và phát triển của thai. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………….......................................................................……………… Tuaàn 34. Ngày soạn: 04/ 03/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2, 3,4.. Tieát 67 Baøi 61: THUÏ TINH , THUÏ THAI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA THAI I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Chỉ rõ được những điều kiện của sự thụ tinh và thụ thai trên cơ sở hiểu rõ các khái niệm về thụ tinh vaø thuï thai. - Trình bày được sự nuôi dưỡng thai trong quá trình mang thai và điều kiện đảm bảo cho thai phát trieån. - Giải thích được hiện tượng kinh nguyệt. + Kĩ năng thu thập và xử lý thông tin + Hợp tác, lắng nghe tích cực. + Ứng xử / giao tiếp trong khi thảo luận. - Có ý thức giữ gìn vệ sinh kinh nguyệt. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV:- Tranh phoùng to H 62.1; 62.2; 62.3. Tranh aûnh quaù trình phaùt trieån baøo thai. - Phoâtoâ baøi taäp (Tr 195 – SGK). 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Nêu đặc điểm của buồng trứng và trứng? (6 đ) - Baøi taäp baûng 61? (4 ñ) 2. Bài mới: VB: Sự thụ tinh và thụ thai xảy ra khi nào? trong những điều kiện nào? Thai được phát triển trong cơ thể mẹ như thế nào? Nhờ đâu? Đó là những vấn đề chúng ta sẽ học trong tiết hôm nay. I.Thuï tinh vaø thuï thai: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Trực quan – Dạy học nhóm – Vấn đáp - tìm tòi ) - GV yêu cầu HS nghiên cứu - HS nghiên cứu thông thoâng tin, quan saùt H 61.1 SGK vaø tin, quan saùt H 61.1 SGK trả lời câu hỏi: và trả lời câu hỏi: - Trao đổi nhóm, thống ? Theá naøo laø thuï tinh vaø thuï thai? ?Điều kiện cho sự thụ tinh và thụ nhất câu trả lời. - Đại diện nhóm trình thai laø gì?. ND ghi baûng - Thụ tinh là sự kết hợp giữa trứng và tinh trùng để tạo thành hợp tử. + Ñieàu kieän: trứng và tinh trùng gặp nhau ở 1/3 ống dẫn trứng ở phía.

(212) bày, các nhóm khác ngoài. - GV đánh giá kết quả, giúp HS nhận xét, bổ sung. Trứng hoàn thiện kiến thức. - HS ruùt ra nhaän xeùt. phaûi ruïng vaø gaëp tinh - GV giaûng theâm: trùng trong vòng 24 giờ + Nếu trứng di chuyển xuống gần sau khi ruïng tử cung mới gặp tinh trùng thì sự - HS lắng nghe để tiếp thu Soá thuï tinh seõ khoâng xaûy ra. kiến thức. lượng tinh trùng phải + Trứng được thụ tinh bám vào thành tử cung mà không phát triển tiếp thì sự thụ thai không có keát quaû. + Trứng thụ tinh phát triển ở ống dẫn trứng là hiện tượng chửa ngoài dạ con, rất nguy hiểm đến người mẹ.. II.Sự phát triển của thai: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Đóng vai – vấn đáp – tìm tòi ) - GV yêu cầu HS nghiên cứu - HS tự nghiên cứu SGK, thông tin SGK và trả lời câu hỏi: quan sát H 62.3, tranh quá trình phaùt trieån baøo thai, ghi ?Quá trình phát triển của bào thai nhớ kiến thức. - Trao đổi nhóm sau đó đại dieãn ra nhö theá naøo? dieän nhoùm trình baøy, caùc - GV boå sung theâm (chæ treân tranh): nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå Sau thụ tinh 7 ngày, lớp ngoài phôi sung. bám vào mặt tử cung phát triển thành - HS lắng nghe. nhau thai, 5 tuaàn sau nhau thai hình thành đầy đủ. Thai lấy chất dinh dưỡng và oxi từ máu mẹ và thải cacbonic, ureâ sang cho meï qua daây roán.. - HS thaûo luaän nhoùm, neâu được: ? Sức khoẻ của mẹ ảnh hưởng + Meï khoeû maïnh, thai phaùt như thế nào đối với sự phát trieån toát. Vì vaäy meï caàn trieån cuûa nhau thai? ăn uống đầy đủ chất dinh ? Trong quá trình mang thai, người dưỡng. mẹ cần làm gì để thai phát triển + Người mẹ mang thai toát vaø con sinh ra khoeû maïnh? không được hút thuốc, - GV löu khai khaùc theâm hieåu bieát uống rượu, vận động cuûa HS qua phöông tieän thoâng tin maïnh, khoâng nhieãm virut. đại chúng về chế độ dinh dưỡng. III.Hiện tượng kinh nguyệt:. nhiều và trứng chỉ nhận 1 tinh truøng - Thụ thai là trứng được thụ tinh bám vào thành tử cung tieáp tuïc phaùt trieån thaønh thai. + Ñieàu kieän: trứng được thụ tinh phaûi baùm vaøo thaønh tử cung. ND ghi baûng - Thai được nuôi dưỡng nhờ chất dinh dưỡng lấy từ mẹ qua nhau thai. - Khi mang thai, người mẹ cần được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và tránh caùc chaát kích thích coù haïi cho thai nhö: rượu, thuốc lá....

(213) Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Hỏi chuyên gia – vấn đáp tìm tòi – giải quyết vần đề ) - HS tự nghiên cứu thông - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, tin SGK, quan sát quan sát h 62.3 và trả lời câu hỏi: H62.3, kết hợp kiến thức chöông “Noäi tieát”, trao đổi nhóm và trả lời ? Hiện tượng kinh nguyệt là gì? caâu hoûi. ? Kinh nguyeät xaûy ra khi naøo? - Trao đổi nhóm ,trả lời ? Do ñaâu coù kinh nguyeät? - GV nhận xét, đánh giá kết quả câu hỏi. của các nhóm và giúp HS hoàn thiện kiến thức. - GV giaûng theâm: + Tính chaát cuûa chu kì kinh nguyeät do taùc duïng cuûa hoocmoân tuyeán yeân. + Tuôỉ kinh nguyệt có thể sớm hay muoän tuyø thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá. + Kinh nguyệt không đều là biểu hieän beänh lí, caàn ñi khaùm. + Veä sinh kinh nguyeät. 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. ND ghi baûng - Kinh nguyeät laø hiện tượng trứng không được thụ tinh, lớp niêm mạc tử cung bong ra, thoát ra ngoài cùng máu và dòch nhaày. - Kinh nguyeät laø daáu hieäu chứng toû trứng không được thuï tinh. -Đại diện nhóm trình - Kinh nguyệt xảy ra baøy, caùc nhoùm khaùc theo chu kì. nhaän xeùt, boå sung. - Kinh nguyệt đánh dấu chính thức tuổi - HS lắng nghe GV giảng, dậy thì ở các em tiếp thu kiến thức. gaùi.. - GV cho HS làm bài tập đã chuẩn bị trang 195) bằng phiếu bài tập đã in sẵn. + HS tự làm, chữa lên bảng. - GV đưa đáp án, biểu điểm cho HS chấm: Đáp án:. 1- Coù thai vaø sinh con.. 2- Trứng. 3- Sự rụng trứng. 4- Thuï tinh vaø mang thai. 5- Tử cung. 6- Laøm toå, nhau. 7- Mang thai. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết” . - Tìm hiểu về tác hại của việc mang thai ở tuổi vị thành niên. - Xem trước bài 63:Cơ sở khoa học của các biện pháp tránh thai.. 5. BOÅ SUNG: Tuaàn 34. Ngày soạn: 09/ 03/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 68 Bài 63: CƠ SỞ KHOA HỌC CUÛA CAÙC BIEÄN PHAÙP TRAÙNH THAI I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Phân tích được ý nghĩa của cuộc vận động sinh đẻ có kế hoạch trong kế hoạch hoá gia đình. - Phân tích được những nguy cơ khi có thai ở tuổi vị thành niên..

(214) - Giải thích được cơ sở khoa học của các biện pháp tránh thai, từ đó xác định được các nguyên tắc cần tuân thủ để tránh thai. + Thu thập và xử lý thông tin + Kó naêng ra quyeát ñònh + Kĩ năng từ chối + Kĩ năng ứng phó - GD : ý thức bảo vệ sức khỏe vị thành niên II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Thông tin về hiện tượng mang thai ở tuổi vị thành niên, tác hại của mang thai sớm. - 1 soá duïng cuï traùnh thai nhö: bao cao su, voøng traùnh thai, væ thuoác traùnh thai. 2/HS: Xem bai SGK. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Thế nào là sự thụ tinh? Thụ thai ? Điều kiện để có sự thụ tinh, thụ thai? (6 đ) - Hiện tượng kinh nguyệt ?(4 đ) 2. Bài mới: VB: Trong xã hội hiện nay, những tệ nạn làm cho cuộc sống của con người không lành mạnh, một phần trong số đó là do thiếu hiểu biết dẫn tới có trường hợp 15 tuổi đã có con. Tuy nhiên, khoa học đã nghiên cứu và đề ra các biện pháp tránh thai hữu hiệu nhằm giúp gia đình và xã hội phát triển ngày càng bền vững. I. YÙ nghóa cuûa vieäc traùnh thai: Hoạt động của GV ( Động não – hoạt động nhóm ) - GV neâu caâu hoûi:. Hoạt động của HS. - HS thaûo luaän nhoùm, thoáng nhaát yù kieán vaø ?Hãy cho biết nội dung cuộc vận động sinh nêu được: đẻ có kế hoạch trong kế hoạch hoá gia + Không sinh con quá sớm (trước 20) ñình? + Không đẻ dày, đẻ - GV vieát ngaén goïn noäi dung HS phaùt bieåu nhieàu. vaøo goùc baûng: - GV hoûi: ? Cuộc vận động sinh đẻ có kế hoạch coù yù nghóa nhö theá naøo? + Đảm bảo chất lượng ?Thực hiện cuộc vận động đó bằng cuộc sống. caùch naøo? ? Điều gì sẽ xảy ra nếu có thai ở tuoåi coøn ñang ñi hoïc? ? YÙ nghóa cuûa vieäc traùnh thai? - GV cần lắng nghe, ghi nhận những ý kiến đa dạng của HS để có biện pháp tuyeân truyeàn giaùo duïc.. + Mỗi người phải tự giác nhận thức để thực hieän. + Ảnh hưỏng xấu đến sức khoẻ và tinh thần, keát quaû hoïc taäp... - HS neâu yù kieán cuûa mình.. ND ghi baûng - YÙ nghóa cuûa vieäc traùnh thai: + Trong việc thực hiện kế hoạch hoá gia đình: đảm bảo sức khoẻ cho người mẹ và chất lượng cuoäc soáng. + Đối với HS (ở tuoåi ñang ñi hoïc): không có con sớm ảnh hưởng tới sức khoeû, hoïc taäp vaø tinh thaàn..

(215) -Chuù yù theo doõi. II. Những nguy cơ có thai ở tuổi vị thành niên: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Hỏi chuyên gia – vấn đáp tìm tòi ) - GV cho HS đọc thông tin mục “Em có - Một HS đọc to thông tin SGK. biết” (tr 199) để hiểu: Tuổi vị thành niên là gì? một số thông tin về hiện - HS nghiên cứu thông tin, thảo tượng mang thai ở tuổi vị thành niên luận nhóm, bổ sung và nêu được: ở Việt Nam. + Mang thai ở tuổi này có nguy cơ - HS nghiên cứu thông tin mục II SGK tử vong cao vì: để trả lời câu hỏi: - Dễ xảy thai, đẻ non. ? Những nguy cơ khi có thai ở tuổi vị - Con nếu đẻ thường nhẹ cân, khó nuôi, dễ tử vong. thaønh nieân laø gì? - GV nhắc nhở HS: cần phải nhận - Nếu phải nạo dễ dẫn tới vô sinh thức về vấn đề này ở cả nam và vì dính tử cung, tắc vòi trứng, nữ, phải giữ gìn bản thân, đó là chửa ngoài dạ con. - Coù nguy cô phaûi boû hoïc, aûnh tiền đồ cho cuộc sống sau này. - Cần phải làm gì để tránh mang thai hưởng tới tiền đồ, sự nghiệp. ngoài ý muốn hoặc tránh nạo thai ở - Chú ý. tuoåi vò thaønh nieân. III. Cơ sở khoa học của các biện pháp tránh thai: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Đóng vai – vấn đáp tìm tòi ) - GV yêu cầu HS thảo luận - HS dựa vào điều kiện cần nhóm và trả lời câu hỏi: cho sự thụ tinh, thụ thai (bài 62) , trao đổi nhóm thống ? Dựa vào những điều kiện nhất câu trả lời. cần cho sự thụ tinh và sự thụ - Đại diện nhóm trình bày , thai, haõy neâu caùc nguyeân taéc caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt để tránh thai? boå sung ? Thực hiện mỗi nguyên tắc có - HS phải nêu được: những biện pháp nào? + Tránh quan hệ tình dục ở tuổi HS, giữ gìn tình bạn trong saùng, laønh maïnh khoâng - GV nhận xét, cho HS nhận biết ảnh hưởng tới sức khoẻ, các phương tiện sử dụng bằng học tập và hạnh phúc trong caùch cho quan saùt caùc duïng cuï töông lai. traùnh thai. -HS quan sat, nhan biet. Sau khi HS thaûo luaän, GV yeâu cầu mỗi HS phải có dự kiến hành động cho bản thân và yêu -Phát biểu cầu trình bày trước lớp. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1 9trang 198). - Hoàn thành bảng 63. 4. Hướng dẫn về nhà:. ND ghi baûng - Có thai ở tuoåi vò thaønh nieân laø nguyeân nhaân taêng nguy cơ tử vong vaø gaây nhieàu haäu quaû xaáu.. ND ghi baûng - Muoán traùnh thai caàn nắm vững các nguyên taéc: + Ngăn trứng chín vaø ruïng. + Traùnh khoâng cho tinh trùng gặp trứng. + Chống sự làm tổ của trứng đã thụ tinh trong lớp niêm mạc tử cung ( dạ con ). - Phương tiện sử dụng traùnh thai: + Bao cao su, thuoác traùnh thai, voøng traùnh thai. + Trieät saûn: thaét oáng daãn tinh, thaét oáng dẫn trứng..

(216) - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Đọc trước bài 64: Các bệnh lây qua đường tình dục. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………… Tuaàn 35. Ngày soạn: 10/ 03/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 69 Bài 64: CÁC BỆNH LÂY TRUYỀN QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC ( BỆNH TÌNH DỤC ) I. MUÏC TIEÂU. - HS trình bày rõ được tác hại của một số bệnh tình dục phổ biến (lậu, giang mai, HIV, AIDS) - Nêu được những đặc điểm sống chủ yếu của các tác nhân gây bệnh (vi khuẩn lậu, giang mai và virut gây ra AIDS) và triệu trứng để có thể phát hiện sớm, điều trị đủ liều. - Kĩ năng : đặt mục tiêu : không để lây bệnh tình dục + Từ chối những lời rủ rê quan hệ tình dục sớm + Thu thập và xử lý thông tin + Ứng phó + Quản lý thời gian + Trình baøy saùng taïo - Xác đinh rõ con đường lây truyền để tìm cách phòng ngừa đối với mỗi bệnh. Tự giác phòng tránh, sống lành mạnh, quan hệ tình dục an toàn. II. CHUAÅN BÒ. 1/GV: - Tranh phoùng to H 64 SGK. - Tö lieäu veà beänh tình duïc. 2/HS: Xem bai SGK III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Những nguy cơ có thai ở tuổi vị thành niên? ( 4đ) - Caùc nguyeân taéc traùnh thai? ( 6ñ) 2. Bài mới: *VB: SGK I.Beänh laäu: Hoạt động của GV ( Vấn đáp - tìm tòi ) - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK. - Yêu cầu HS quan sát, đọc noäidung baûng 64.1. - Yêu cầu HS thảo luận để trả lời: ? Taùc nhaän gaây beänh? ?Triệu trứng của bệnh?. Hoạt động của HS. ND ghi baûng - Do song caàu khuaån gaây - HS đọc thông tin SGK, nội nên. dung baûng 64.1. - Triệu chứng: + Nam: đái buốt, tiểu tieän coù maùu, muû. -Thảo luận và trả lời câu + Nữ: khó phát hiện. hoûi: - Taùc haïi: - 1HS trình baøy, caùc HS + Gaây voâ sinh khaùc nhaän xeùt boå sung. + Có nguy cơ chửa.

(217) ? Taùc haïi cuûa beänh? - GV nhaän xeùt. II.Beänh giang mai: Hoạt động của GV ( đóng vai – vấn đáp ). - Lắng nghe hướng dẫn của ngoài dạ con. GV. + Con sinh ra coù theå bò mù loà. Hoạt động của HS. - GV yeâu caàu HS quan saùt - HS quan saùt hình hình 64, đọc nội dung bảng 64, đọc nội dung baûng 64.2 SGK, 64.2 SGK, thaûo luaän nhoùm thaûo luaän nhoùm và trả lời và trả lời: ? Beänh giang mai coù taùc nhaän gaây beänh laø gì? - 1 HS trả lời, các ? Triệu trứng của bệnh HS khác nhận xét, nhö theá naøo? boå sung. ?Beänh coù taùc haïi gì? - Ruùt ra keát luaän. -GV yeâu caàu HS keát luaän.. ND ghi baûng - Taùc nhaân: do xoaén khuaån gaây ra. - Triệu chứng: + Xuaát hieän caùc veát loeùt noâng, cứng có bờ viền, không đau, không có mủ, không đóng vảy, sau biến mất. + Nhieãm truøng vaøo maùu taïo neân những chấm đỏ như phát ban nhưng không ngứa. + Beänh naëng coù theå saêng chaán thaàn kinh. - Taùc haïi: + Toån thöông caùc phuû taïng (tim, gan, thaän) vaø heä thaàn kinh. + Con sinh ra coù theå mang khuyeát tật hoặc bị dị dạng bẩm sinh.. III. Các con đường lây truyền và cách phòng tránh: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( vấn đáp – tìm tòi ) - GV yêu cầu HS nghiên cứu - HS nghiên cứu thông tin, thông tin do GV cung cấp và ghi ghi nhớ kiến thức, thảo luận nhớ kiến thức. nhoùm, thoáng nhaát yù ieán traû - Yêu cầu HS trao đổi nhóm để lời: trả lời: - Đại diện nhóm trình ? Con đường lây truyền bệnh lậu bày, các nhóm khác nhaän xeùt, boå sung kieán vaø giang mai laø gì? ? Làm thế nào để giảm bớt tỉ thức: lệ người mắc bệnh tình dục trong + Quan hệ tình dục bừa baõi. xaõ hoäi hieän nay? ? Ngoài 2 bệnh trên em còn biết bệnh nào liên quan đến hoạt động tình dục?. + Soáng laønh maïnh, quan hệ tình dục an toàn. + HIV.. ND ghi baûng a. Con đường lây truyền: quan hệ tình dục bừa bãi, qua đường máu... b. Caùch phoøng traùnh: - Nhận thức đúng ñaén veà beänh tình duïc. - Soáng laønh maïnh, khoâng quan heä tình duïc bữa bãi. - Quan heä tình duïc an toàn. - Kieåm tra maùu trước khi truyền.. 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV cuûng coá noäi duïng baøi. - Yeâu caàu HS nhaéc laïi taùc haïi vaø caùch phoøng traùnh caùc beänh tình duïc. - GV đánh giá giờ. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết” SGK. - Đọc trước bài: Đại dịch AIDS - thảm hoạ của loài người. 5. BOÅ SUNG:.

(218) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………......................................................................………………… Tuaàn 35. Ngày soạn: 11/ 03/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 70 Bài 65: ĐẠI DỊCH AIDS - THẢM HOẠ CỦA LOAØI NGƯỜI I. MUÏC TIEÂU. Khi hoïc xong baøi naøy, HS: - Trình baøy roõ caùc taùc haïi cuûa beänh AIDS. - Nêu được đặc điểm sống của virut gây bệnh AIDS. - Chỉ ra được các con đường lây truyền và đưa ra cách phòng ngừa bệnh AIDS. - Có kĩ năng phát hiện kiến thức từ thông tin đã có. + Thu thập và xử lý thông tin + Giao tieáp + Kiên định : từ chối những hành vi dụ dỗ … - Có ý thức tự bảo vệ mình để phòng tránh AIDS. II. CHUAÅN BÒ. 1/ GV: - Tranh phóng to H 65, tranh quá trình xâm nhập của virut HIV vào cơ thể người. - Tranh tuyeân truyeàn veà AIDS. - Baûng trang 203. 2/HS: Xem trước bài. III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kieåm tra baøi cuõ: - Trình bày con đường lây truyền và tác hại của bệnh lậu, giang mai? 2. Bài mới: I. AIDS laø gì? HIV laø gì? Hoạt động của GV ( Viết tích cực – Thảo luận nhóm – trực quan ) - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, dựa vào hiểu biết của mình qua caùc phöông tieän thoâng tin đại chúng và trả lời câu hoûi: ? Em hieåu gì veà AIDS? HIV?. Hoạt động của HS - HS đọc thông tin SGK, dựa vào hieåu bieát cuûa mình qua caùc phương tiện thông tin đại chúng và trả lời câu hỏi: + AIDS là hội chứng suy giảm mieãn dòch maéc phaûi. - HS quan sát và hoàn thành baûng 65. - GV yêu cầu HS quan sát những hình ảnh về những người mắc - 1 HS lên bảng chữa, các HS bệnh AIDS và hoàn thiện bảng khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện kiến thức. 65. - GV keû saün baûng 65 vaøo baûng phụ, yêu cầu HS lên chữa bài. II. Đại dịch AIDS - Thảm hoạ của loài người: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ( Vấn đáp tìm tòi – hỏi chuyên gia ). ND ghi baûng - AIDS laø hoäi chứng suy giảm mieãn dòch maéc phaûi. - HIV laø virut gaây suy giaûm mieãn dịch ở người. - Các con đường laây truyeàn vaø taùc haïi (baûng 65).. ND ghi baûng - AIDS laø thaûm.

(219) - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK. - HS đọc thông tin và hoạ cuûa loài - Yêu cầu HS đọc lại mục “Em có mục “Em có biết” và người vì: biết” và trả lời câu hỏi: trả lời câu hỏi: + Tỉ lệ tử vong raát cao. ? Tại sao đại dịch AIDS là thảm hoạ của + Vì: AIDS laây lan nhanh, + Khoâng coù loài người? nhiễm HIV là tử vong văcxin phòng và - GV lưu ý HS: Số người nhiễm chưa và HIV là vấn đề toàn thuốc chữa. phát hiện còn nhiều hơn số đã phát caàu. + Laây lan nhanh. hieän raát nhieàu. - HS tieáp thu noäi dung. III. Caùc bieän phaùp phoøng choáng laây nhieãm HIV/ AIDS: Hoạt động của GV Hoạt động của HS ND ghi baûng ( Chúng em biết 3 – vấn đáp tìm - Chủ động phòng toøi ) + An toàn truyền máu. tránh lây nhiễm AIDS: - GV nêu vấn đề: + Meï bò AIDS khoâng + Khoâng tieâm chích ma ? Dựa vào con đường lây truyền nên sinh con. tuyù, khoâng duøng chung AIDS, hãy đề ra các biện pháp + Sống lành mạnh. kim tieâm, kieåm tra maùu phòng ngừa lây nhiễm AIDS? - HS thảo luận và trả trước khi truyền. ? HS phải làm gì để không mắc lời. + Soáng laønh maïnh, 1 AIDS? vợ 1 chồng. ? Em sẽ làm gì để góp sức mình + Người mẹ nhiễm vào công việc ngăn chặn sự lây - Các HS khác nhận AIDS khoâng neân sinh lan của đại dịch AIDS? xeùt, boå sung. con. ? Taïi sao noùi AIDS nguy hieåm nhưng không đáng sợ? 3. Cuûng coá, luyeän taäp : - GV cuûng coá noäi dung baøi. - Yeâu caàu HS nhaéc laïi: nguy cô laây nhieãm, taùc haïi vaø caùch phoøng traùnh AIDS. - Đánh giá giờ. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - Chuaån bò noäi dung oân taäp. 5. BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………… Tuaàn 36. Ngày soạn: 12/ 03/ 2012. Lớp dạy : 8/1,2,3,4.. Tieát 71 Baøi 66: OÂN TAÄP VAØ TOÅNG KEÁT I. MUÏC TIEÂU. - Hệ thống hóa kiến thức đã học trong năm + Nắm chắc các kiến thức cơ bản đã học - Có khả năng vận dụng kiến thức đã học - Có ý thức tập trung học tập II. CHUAÅN BÒ..

(220) 1/ GV: - Caâu hoûi vaø baøi taäp. 2/HS: Xem trước bài 66. - Kẻ bảng 66.1 -> 66.8 vào vở bài tập III. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY. 1. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong bài giảng 2. Bài mới: * Giới thiệu bài I. OÂN TAÄP HOÏC KÌ II : Hoạt động của GV - Gv chia nhóm mỗi nhóm hoàn thaønh noäi dung vaøo caùc baûng. Hoạt động của HS - HS mỗi nhóm hoàn thành nội. ND ghi baûng Baûng 66.1 -> 66.8. dung vaøo caùc baûng theo yeâu caàu - Đại diện từng nhóm lên baûng ghi noäi dung thaûo luaän vaøo baûng, caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt boå sung. theo yeâu caàu - Yêu cầu đại diện từng nhoùm leân baûng ghi noäi dung thaûo luaän vaøo baûng 1. Baûng 66. 1 : Caùc cô quan baøi tieát. Caùc cô quan baøi tieát chính. Saûn phaåm baøi tieát. Phoåi CO2, hơi nước Da Moà hoâi Thaän Nước tiểu ( cặn bã và các chất cơ thể dư thừa ) 2. Bảng 66 . 2 : Quá trình tạo thành nước tiểu của thận Các giai đoạn chủ yếu trong quá trình tạo thành nước tiểu Loïc. Haáp thuï laïi Baøi tieát tieáp. Boä phaän. Keát quaû. thực hiện Cầu thận Nước. Oáng thaän Oáng thaän. Thaønh phaàn caùc chaát Nước tiều đầu loãng :. tiểu đầu. - Ít cặn bã, chất độc. Nước. - Còn nhiều chất dinh dưỡng Nước tiểu đậm đặc các chất tan :. tieåu. - Haàu nhö khoâng coøn chaát dinh. chính. dưỡng. thức. - Nhiều cặn bã và chất độc. 3. Bảng 66 . 3 : Cấu tạo và chức năng của da Caùc boä phaän cuûa da Lớp biểu bì. Caùc thaønh phaàn caáu taïo chuû yeáu Tầng sừng ( tế bào chết ), tế bào. Chức năng của từng thành phần Baûo veä, ngaên vi khuaån, caùc hoùa. Lớp bì. bieåu bì soáng, caùc haït saéc toá Mô liên kết sợi, trong có các thụ. chất, ngăn tia cực tím Điều hòa nhiệt độ, chống thấm. quan, tuyến mồ hôi, tuyến nhờn,. nước, mềm da. Tiếp nhận các kích. loâng, cô co chaân loâng, maïch maùu Mỡ dự trữ. thích của môi trường - Chống tác động cơ học. Lớp mỡ dưới da. - Caùch nhieät 4. Bảng 66 . 4 : Cấu tạo và chức năng của các bộ phận thần kinh Caùc boä phaän cuûa heä thaàn kinh. Truï naõo. Naõo trung gian. Naõo Đại não. Tieåu naõo. Tuûy soáng.

(221) Boä phaän Chaát. Caùc nhaân. Đồi thị và. Vỏ não ( các Vỏ tiểu não Nằm giữa. trung. naõo. nhân dưới. vuøng thaàn. tuûy soáng. đồi thị. kinh ). thaønh coät. xaùm. öông Chaát. Các đường. Naèm xen. Đường dẫn. Đường dẫn. lieân tuïc Bao ngoài. traéng. daãn truyeàn. giữa các. truyeàn noái 2. truyeàn noái. coät chaát xaùm. giữa não và. nhaân. bán cầu đại. voû tieåu naõo. não và với. với các. caùc phaàn. phaàn khaùc. dưới. cuûa heä thaàn. Caáu taïo. tuûy soáng. kinh Bộ phận ngoại. Daây thaàn. - Daây thaàn. bieân. kinh naõo vaø. kinh tuûy. caùc daây. - Daây thaàn. thaàn kinh. kinh sinh. đối giao. dưỡng. caûm. - Haïch thaàn. Chức năng. kinh giao caûm Trung öông. Ñieàu khieån, ñieàu. Trung öông. Trung. Trung öông. Ñieàu hoøa. hòa và phối hợp. ñieàu khieån. öông ñieàu. cuûa. và phối hợp của các. hoạt động của các. vaø ñieàu hoøa. khieån vaø. PXCÑK.. các cử động PXKĐK về. cô quan, heä cô. các hoạt. ñieàu hoøa. Ñieàu khieån. phức tạp. quan trong cô theå. động tuần. trao đổi. các hoạt. baèng cô cheá phaûn. hoàn, hô. chaát, ñieàu. động có ý. xaï ( PXKÑK vaø. haáp, tieâu. hoøa nhieät. thức hoạt. PXCÑK ) hoùa 5. Bảng 66 . 5 : Hệ thần kinh sinh dưỡng Caáu taïo Boä phaän trung öông Naõo. vận động và sinh dưỡng. động tư duy Chức năng. Bộ phận ngoại biên Daây thaàn kinh naõo. Điều khiển hoạt động. vận động Tuûy soáng Heä Giao Sừng bên tủy sống. Daây thaàn kinh tuûy Sợi trước hạch ( ngắn ) hạch. cuûa heä cô xöông Có tác dụng đối lập. thaàn. caûm. giaûo caûm. trong điều khiển hoạt động của các cơ quan. sinh. Đối. Truï naõo. Sợi sau hạch (dài ) Sợi trước hạch (dài ) hạch đối. dưỡng. giao. Đoạn cùng tủy. giao caûm. Heä thaàn kinh. kinh. caûm. sinh dưỡng. Sợi sau hạch (ngắn ). 6. Baûng 66. 6 : Caùc cô quan phaân tích quan troïng Boä phaän thuï Thò. caûm Màng lưới. Thaønh phaàn caáu taïo Đường dẫn truyền Boä phaän phaân tích Daây thaàn kinh thò. trung öông Vùng thị giác ở thùy. Chức năng Thu nhaän kích thích.

(222) giaùc. ( cuûa caàu maét ). Thính Cô quan Coocti giaùc. ( trong oác tai ). giaùc ( daây II ). chaåm. của sóng ánh sáng từ. Daây thaàn kinh thính. Vùng thính giác ở. vaät Thu nhaän kích thích. giaùc ( daây VIII ). thuøy thaùi döông. của sóng âm thanh từ nguoàn phaùt. 7. Bảng 66. 7 : chức năng của các thành phần cấu tạo mắt và tai Caùc thaønh phaàn caáu taïo Mắt - Màng cứng và màng giác Lớp sác tố. - Maøng maïch. - Màng lưới. Tai. - Vaønh vaø oáng tai. Chức năng - Baûo veä caàu maét vaø maøng giaùc cho aùnh saùng ñi qua - Giữ cho trong cầu mắt hoàn toàn tối,. khoâng bò phaûn xaï aùnh saùng Lòng đen, đồng tử - Có khả năng điều tiết ánh sáng - teá baøo que thu nhaän kích thích aùnh saùng. Teá baøo noùn, teá Teá baøo noùn thu nhaän kích thích maøu saéc baøo que ( Đó là các tế bào thụ cảm ) Teá baøo thaàn kinh - Dẫn truyền xung thần kinh từ các tế bào thò giaùc thuï caûm veà trung öông. - Hứng và hướng sóng âm. - Maøng nhó. - Rung theo taàn soá cuûa soùng aâm. - Chuoãi xöông tai. - Truyền rung động từ màng nhĩ vào màng cửa bầu ( của tai trong ). - Oác tai – cô quan Coocti. - Cô quan Coocti trong oác tai tieáp nhaän kích thích cuûa soùng aâm chuyeån thaønh xung thaàn kinh truyeàn theo daây VIII ( nhaùnh oác tai ) veà trung khu thính giaùc.. - Vaønh baùn khuyeân. - Tieáp nhaän kích thích veà tö theá vaø chuyeån động trong không gian. 8. Baûng 66.8 : Tuyeán noäi tieát Tuyeán noäi tieát Hoocmoân Tuyeán yeân - Tăng trưởng ( GH ). Taùc duïng chuû yeáu - Giúp cơ thể phát triển bình thường. 1 Thùy trước. - Kích thích tuyến giáp hoạt động - Kích thích buồng trứng, tinh hoàn phát triển - Kích thích gây rụng trứng, tạo thể vàng ( ở. - TSH - FSH - LH. nữ ). 2. Thuøy sau - PrL - ADH - OÂxitoâxin (OT ). - Kích thích teá baøo keõ saûn xuaát testosteâroân - Kích thích tuyến sữa hoạt động - Chống đa niệu ( đái tháo nhạt ) - Gây co các cơ trơn, co tử cung. Tuyeán giaùp Tuyeán tuïy. - Insulin. - Điều hòa trao đổi chất - Biến đổi glucôzơ -> glicôgen. Tuyeán treân. - Glucagoân - Alñoâsteâroân. - Biến đổi glicôgen -> glucôzơ - Điều hòa muối khoáng trong máu.

(223) thaän. - Cooctizoân. - Ñieàu hoøa glucoâzô huyeát. 1. Voû tuyeán. - Anñroâgen (kích toá nam tính). - Thể hiện giới tính nam. Añreânalin vaø noñreânalin. - Ñieàu hoøa tim maïch – ñieàu hoøa glucoâzô. 2. Tuûy tuyeán. huyeát. Tuyeán sinh duïc 1. Nữ. - Ôstroâgen. - Phát triển giới tính nữ. 2. Nam. - Testoâsteâroân. - Phát triển giới tính nam. 3. Theå vaøng. - Proâgesteâroân. - Duy trì sự phát triển lớp niêm mạc tử cung vaø kìm haõm tuyeán yeân tieát FSH vaø LH. 4. Nhau thai. - Hoocmoân nhau thai. - Tác động phối hợp với Prôgestêrôn của thể vàng trong giai đoạn 3 tháng đầu, sau đó hoàn toàn thay thế thể vàng. 9. Cô quan sinh duïc a. Điều kiện của sự thụ tinh là : - Trứng phải rụng và gặp tinh trùng trong vòng 24 giờ sau khi rụng - Trứng gặp tinh trùng ở 1/3 ống dẫn trứng ở phía ngoài - Số lượng tinh trùng phải nhiều và trứng chỉ nhận 1 tinh trùng b. Điều kiện của sự thụ thai là : Trứng đã thụ tinh phải làm tổ trong lớp niêm mạc tử cung để phát trieån thaønh thai c. Nguyeân taéc traùnh thai laø : + Ngăn trứng chín và rụng. + Tránh không cho tinh trùng gặp trứng. + Chống sự làm tổ của trứng đã thụ tinh trong lớp niêm mạc tử cung ( dạ con ). II. TOÅNG KEÁT SINH HOÏC 8 : Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS đọc nội dung SGK/ 211 và hệ thống lại kiến thức đã học bằng sơ đồ . - GV nhaän xeùt, toång keát laïi yù kieán đúng 3. Cuûng coá, luyeän taäp :. Hoạt động của HS - HS đọc nội dung SGK/ 211 và hệ thống lại kiến thức đã học bằng sơ đồ .. ND ghi baûng. - GV cuûng coá noäi dung baøi. 4. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. - OÂân taäp chuaån bò Kieåm tra hoïc kì II. 5. BOÅ SUNG:. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………….

(224) NOÄI DUNG OÂN TAÄP HK II MOÂN SINH HOÏC 8 Câu 1: Sự tạo thành nước tiểu gồm mấy quá trình ? Chúng diễn ra ở đâu ? Các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu là gì ? Trình bày các thói quen sống khoa học để bảo vệ cho hệ bài tiết nước tiểu? Trả lời: - Sự tạo thành nước tiểu trải qua ba giai đoạn: + Qúa trình lọc máu: diễn ra ở nang cầu thận. + Qúa trình hấp thụ lại: diễn ra ở ống thận. + Qúa trình bài tiết tiếp: diễn ra ở ống thận. Các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu : + Vi khuaån gaây beänh ( vi khuaån gaây beänh tai, muõi, hoïng … ) + Các chất độc hại có trong thức ăn, đồ uống, thuốc, thức ăn ôi thiu … + Khẩu phần ăn không hợp lí, các chất vô cơ và hữu cơ kết tinh ở nồng độ cao gây ra sỏi thận. Các thói quen sống khoa học để bảo vệ cho hệ bài tiết nước tiểu: + Thường xuyên giữ vệ sinh cho toàn cơ thể cũng như cho hệ bài tiết nước tiểu. + Khẩu phần ăn uống hợp lý:  Khoâng aên quaù nhieàu proâteâin, quaù maën , quaù chua, quaù nhieàu chaát taïo soûi.  Không ăn thức ăn bị ôi thiu hoặc bị nhiễm chất độc hại.  Uống đủ nước. + Đi tiểu đúng lúc không nên nhịn tiểu. Câu 2 : Nêu cấu tạo và chức năng của da? Khi da bị bẩn và xây xát có tác hại như thế nào ? Nêu biện pháp baûo veä da? Trả lời : a. Cấu tạo da gồm 3 lớp: - Lớp biểu bì gồm: +Tầng sừng: Có các tế bào chết thường xuyên bong ra. +Tầng tế bào sống: Phân chia tạo các tế bào mới giúp thay thế thường xuyên các tế bào tầng sừng bị bong ra, có các hạt sắc tố tạo màu cho da, bảo vệ da tránh sự xâm nhập của tia bức xạ trong ánh sáng mặt trời. +Moùng goùp phaàn baûo veä ngoùn tay ngoùn chaân. - Lớp bì : Gồm các sợi mô liên kết bện chặt vào nhau (gồm có các thụ quan, tuyến mồ hôi, tuyến nhờn, mạch maùu, daây thaàn kinh ) - Lớp mỡ dưới da : tạo lớp đệm bảo vệ cơ, xương và các nội quan đồng thời có vai trò cách nhiệt cho cơ thể với môi trường. b. Chức năng của da: + Bảo vệ cơ thể chống các yếu tố gây hại của môi trường. +Tieáp nhaän kích thích xuùc giaùc. + Baøi tieát. + Ñieàu hoøa thaân nhieät. + Da và sản phẩm của da góp phần tạo nên vẻ đẹp con người. c. Khi da baån gaây ra caùc taùc haïi: +Giaûm khaû naêng dieät khuaån cuûa da. +Giảm khả năng thu nhận cảm giác và điều hòa nhiệt độ của cơ thể. +Chất bẩn bám vào da làm bít lỗ chân lông gây cản trở sự bài tiết mồ hôi để thải bã của da. - Da bị xây xát : dễ gây nhiễm trùng máu và cơ thể dẫn đến tạo ra các bệnh nguy hiểm(uốn ván,bại liệt…) gây đau đớn làm giảm năng xuất và hiệu quả trong học tập,lao động. d. Bieän phaùp baûo veä da :.

(225) + Giữ gìn da luôn sạch sẽ bằng các biện pháp như : tắm gội thường xuyên những bộ phận thường bị bụi bám như mặt, chân, tay rửa nhiều lần trong ngày. Quần áo được thay sạch sẽ hàng ngày. + Giữ da tránh xây xát, tránh cho da bị bỏng. + Không nên nặn trứng cá. + Traùnh laïm duïng mó phaåm. Câu 3 : Vì sao trời rét không ra mồ hôi, mặc nhiều áo quần cho nên không bị bụi bám vào mà tắm kì vẫn có “gheùt baån” ? Trả lời: - Về mùa rét không ra mồ hôi lại mặc nhiều quần ào, không bị bụi bám nhưng khi tắm kì vẫn ra “ ghét bẩn” vì lớp tầng sừng của lớp biểu bì da bị chết tạo nên “ghét bẩn”. Caâu 4 : Em haõy giaûi thích caùc boä phaän cuûa heä thaàn kinh? Trả lời: Caùc boä phaän cuûa heä thaàn kinh: _Căn cứ vào cấu tạo hệ thần kinh gồm hai phần : + Trung öông thaàn kinh goàm : naõo vaø tuûy soáng. + Phần ngoại biên bao gồm: các dây thần kinh(do các bó sợi vận động và bó sợi cảm giác tạo nên) và có hạch thaàn kinh. - Căn cứ vào chức năng phân thành: hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng. +Hệ thần kinh vận động: điều khiển hoạt động của cơ và xương ,hoạt động có ý thức. +Hệ thần kinh sinh dưỡng:có vai trò điều khiển điều hòa hoạt động của cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản, hoạt động không có ý thức. Câu 5 : Kể tên các phần của não bộ ? Nêu cấu tạo và chức năng của đại não? Trả lời : - Các phần của não bộ gồm : trụ não, tiểu não, não trung gian, đại não. - Cấu tạo đại não: + Cấu tạo ngoài:  Rãnh liên bán cầu chia đại não thành hai nửa.  Raõnh saâu chia baùn caàu naõo thaønh boán thuøy ( thuøy traùn, thuøy ñænh, thuøy chaåm, thuøy thaùi döông)  Khe vaø raõnh taïo thaønh khuùc cuoän laøm taêng dieän tích beà maët naõo 2300 – 2500 cm 2. + Caáu taïo trong:  Chất xám ( ngoài) làm thành vỏ dày 2-3mm gồm 6 lớp.  Chất trắng (trong) là các đường thần kinh hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tủy hoặc tủy soáng. - Chức năng của đại não: Có hai chức năng là phản xạ và dẫn truyền.  Vỏ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.  Vỏ não có nhiều vùng, mỗi vùng có tên gọi và chức năng riêng.  Chức năng dẫn truyền do các đường thần kinh trong chất trắng thực hiện. Câu 6 : Giải thích vì sao người say rượu thường có biểu hiện chân nam đá chân chiêu trong lúc đi ? Trả lời: Người say rượu chân nam đá chân chiêu do rượu đã ngăn cản, ức chế sự dẫn truyền qua xináp giữa các tế bào có liên quan đến tiểu não khiến sự phối hợp các hoạt động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể bị ảnh hưởng. Câu 7 : Về chức năng, đại não có điểm gì giống và khác so với tủy sống và các phần não khác ? * Giống nhau : Về chức năng , đại não giống với tủy sống và các phần khác của não là có 2 chức năng : - Chức năng phản xạ do chất xám phụ trách. - Chức năng dẫn truyền xung thần kinh do chất trắng phụ trách. * Khác nhau : Đại não cũng có những điểm khác biệt so với tủy sống và các phần não khác là : - Là trung khu của các phản xạ có điều kiện và là trung khu của ý thức. - Có sự phân chia các vùng chức năng khác nhau trên lớp vỏ của đại não. Câu 8 : Giải thích chức năng của tủy sống ? - Tủy sống thực hiện 2 chức năng là phản xạ và dẫn truyền xung thần kinh * Chức năng phản xạ : Trung ương điều khiển các phản xạ của tủy sống nằm ở trong chất xám, các phản xạ do tủy sống điều khiển là các phản xạ không điều kiện và không có ý thức. * Chức năng dẫn truyền : Các sợi trục trong chất trắng tập trung thành các loại đường dẫn truyền. - Đường dẫn truyền cảm giác : dẫn truyền xung cảm giác từ các cơ quan thụ cảm về tủy sống..

(226) - Đường dẫn truyền vận động : dẫn truyền xung vận động từ tủy sống đến cơ quan trả lời. - Các đường nối các vùng của tủy sống với nhau hoặc nối tủy sống với các phần khác của não. Câu 9 : Nêu cấu tạo và chức năng của tuyến yên, tuyến tụy, tuyến trên thận trong cơ thể? Hóocmôn có tính chaát vaø vai troø nhö theá naøo? Trả lời: * Tuyeán yeân : - Tuyến yên nằm ở nền sọ, có liên quan tới vùng dưới đồi. - Gồm 3 thuỳ: truỳ trước, thuỳ giữa, thuỳ sau. - Chức năng: + Thuỳ trước: tiết hoocmon kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, sự trao đổi glucozơ, chất khoáng. + Thuỳ sau: tiết hoocmon điều hoà trao đổi nước, sự co thắt các cơ trơn (ở tử cung). + Thuỳ giữa; chỉ phát triển ở trẻ nhỏ, có tác dụng đối với sự phân bố sắc tố da. - Hoạt động của tuyến yên chịu sự điều khiển trực tiếp hoặc gián tiếp của hệ thần kinh. * Tuyến tụy là tuyến pha :có tác dụng ổn định đường huyết cơ thể ở mức 0,12%. + Chức năng nội tiết của tuyến tụy là tiết hóoc môn insulin và glucagôn tác dụng điều hòa quá trình trao đổi gluxit. + Chức năng ngoại tiết của tuyến tụy là tiết dịch tụy đổ vào tá tràng tham gia tiêu hóa hóa học thức ăn trong ruoät non. * Tuyeán treân thaän : vò trí tuyeán treân thaän goàm 1 ñoâi, naèm treân ñænh 2 quaû thaän. + Hoocmôn của vỏ tuyến trên thận : tiết các hoocmôn có tác dụng điều hòa lượng các muối natri, kali, ... điều hòa đường huyết ( glucôzơ ) trong máu, điều hòa sinh dục và gây những biến đổi đặc tính sinh dục ở nam. + Hoocmôn của tủy tuyến trên thận : Tiết ađrênalin và noađrê nalin có tác dụng điều hòa hoạt động tim mạch gây tăng nhịp tim, co mạch, tăng huyết áp, tăng nhịp hô hấp và cùng với glucagôn tham gia điều hòa đường huyeát trong maùu. - Tính chaát cuûa hoùoc moân: + Mỗi hóoc môn chỉ ảnh hưởng đến một hoặc một số cơ quan xác định. + Hóoc môn có hoạt tính sinh học rất cao. + Hóoc môn không mang tính đặc trưng cho loài. - Vai troø cuûa hoùoc moân: + Duy trì tính ổn định môi trường bên trong cơ thể . + Điều hòa các quá trình sinh lý diễn ra bình thường. Câu 10 : Điều kiện của sự thụ tinh giữa tinh trùng và trứng là gì ? Tại sao khi thụ tinh chỉ có một tinh trùng được kết hợp với trứng ? Trả lời: * Điều kiện của sự thụ tinh : -Trứng và tinh trùng gặp nhau ở 1/3 ống dẫn trứng ở phía ngoài. -Trứng phải rụng và gặp tinh trùng trong vòng 24 giờ sau khi rụng - Số lượng tinh trùng phải nhiều và trứng chỉ nhận 1 tinh trùng * Khi thụ tinh chỉ có một tinh trùng được kết hợp với trứng : Số lượng tinh trùng trong mỗi lẫn phóng tinh (2 – 5ml ) có 200 – 300 triệu tinh trùng, khi gặp trứng thể đỉnh đầu tinh trùng tiết các enzim để chọc thủng màng trứng tạo điều kiện cho một tinh trùng thụ tinh với trứng tạo thành hợp tử. Khi một tinh trùng đã xâm nhập vào trứng, trứng có cơ chế phóng bế tức thời và phóng bế chậm để ngăn không cho các tinh trùng khác xâm nhập vaøo. Câu 11 : Nêu những nguyên tắc và biện pháp phòng tránh thai? Nêu những tác hại của việc mang thai ở lứa tuoåi vò thaønh nieân veà maët sinh hoïc vaø veà maët taâm lyù xaõ hoäi? Trả lời: - Nguyên tắc và biện phòng tránh thai: + Ngăn trứng chín và rụng ( dùng thuốc tránh thai ) + Tránh không để tinh trùng gặp trứng ( dùng bao cao su hoặc thắt ống dẫn trứng, ống dẫn tinh ). + Chống sự làm tổ của trứng đã thụ tinh ( dùng dụng cụ tránh thai )..

(227) - Tác hại của việc mang thai về mặt sinh học: Tuổi vị thành niên buồng trứng, tử cung chưa phát triển đầy đủ, đường sinh dục hẹp. Bên cạnh đó hoạt động nội tiết điều khiển hoạt động sinh sản chưa hoàn thiện vì vậy có thai ở tuổi này có thể tạo ra những tác hại sau: + Tỉ lệ sảy thai, đẻ non cao. + Khó đẻ , vỡ ối sớm, kèm theo đó là hiện tượng sót nhau, băng huyết, nhiễm trùng. + Dễ bị sảy thai hoặc con sinh ra thấp cân , kém phát triển, tỷ lệ tư û vong cao. Các tác hại trên có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển cơ thể, thậm chí gây chết cả meï vaø con . - Taùc haïi veà maët taâm lyù xaõ hoäi: + Làm giảm thể lực ở người mang thai, ảnh hưởng tới học tập và lao động. + Dễ tạo tâm lý chán nản, bế tắc trong cuộc sống do không có khả năng tự giải quyết vấn đề sinh con và nuôi con + Goùp phaàn taïo gaùnh naëng cho gia ñình, xaõ hoäi. Câu 12 : AIDS là gì? Nêu tác hại và phương thức lây truyền ? Tại sao nói AIDS là thảm họa của loài người? Nêu những biện pháp phòng tránh bệnh tình dục ? Trả lời: - AIDS: là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải . - Tác hại: làm cơ thể mất khả năng chống bệnh và dẫn đến tử vong. - Phương thức lây truyền: + Qua đường máu ( tiêm chích, truyền máu, dùng chung kiêm tiêm). + Qua quan hệ tình dục không an toàn. + Qua nhau thai truyền từ mẹ sang con. - AIDS là thảm họa của loài người vì: + Tỉ lệ tử vong rất cao. + Không có vắc xin phòng và thuốc chữa. + Laây truyeàn nhanh. * Bieän phaùp phoøng traùnh beänh tình duïc : - Nhận thức đúng đắn về bệnh tình dục. - Sống lành mạnh, không quan hệ tình dục bữa bãi. - Quan hệ tình dục an toàn. - Kiểm tra máu trước khi truyền. - Khi nhieãm beänh khoâng neân coù con. Câu 13 : So sánh trứng và tinh trùng : * Gioáng nhau : - Đều được sản xuất từ tuyến sinh dục từ giai đoạn dậy thì trở đi đến khi tuyến ngừng hoạt động trước khi về giaø. - Đều có khả năng thụ tinh tạo hợp tử.. * Khaùc nhau : Trứng Tinh truøng Được sản xuất từ buồng trứng Được sản xuất từ tinh hoàn Khoâng coù ñuoâi Coù ñuoâi Có kích thước lớn hơn tinh trùng Có kích thước nhỏ hơn trứng Ở người chỉ có một loại trứng mang X Ở người có loại tinh trùng X và tinh trùng Y Câu 14 : Nêu sự giống và khác nhau giữa tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết ? Cho VD. Trả lời: - Giống nhau : các tế bào tuyến đều tạo ra các sản phẩm tiết.. - Khaùc nhau : Tuyeán noäi tieát Tuyến ngoại tiết - Khoâng coù oáng daãn, Saûn phaåm tieát ngaám thaúng - Coù oáng daãn, Saûn phaåm tieát taäp trung vaøo vaøo maùu ống dẫn để đổ ra ngoài - VD : Tuyến tiêu - VD : Tuyeán yeân, tuyeán giaùp … hoùa, tuyeán leä … - Sản phẩm tiết ra nhiều, hoạt tính không mạnh - Sản phẩm tiết ra ít, hoạt tính mạnh Câu 15: Nêu điểm khác nhau giữa trung ương thần kinh và ngoại biên thần kinh ? Trả lời: Trung öông thaàn kinh Phần ngoại biên.

(228) Cấu tạo bởi não và tủy sống. Cấu tạo bởi các dây thần kinh và các hạch thần kinh Nằm bên ngoài hộp sọ và cột sống. Được bảo vệ trong khoang xương ( như hộp sọ chứa não, cột sống chứa tủy ). Chức năng điều khiển các hoạt động và Chức năng dẫn truyền các xung thần kinh phaûn xaï Câu 16 : So sánh cấu tạo của phân hệ thần kinh giao cảm và phân hệ thần kinh đối giao cảm : * Gioáng nhau : - Về cấu tạo đều gồm 2 bộ phận là trung ương và phần ngoại biện. - Đều có chức năng điều khiển và điều hòa hoạt động của các nội quan ( cơ quan sinh sản và các cơ quan dinh dưỡng ). * Khaùc nhau : Phaân heä thaàn kinh giao caûm Trung ương nằm ở sừng bên của tủy sống ( từ đốt sống ngực I đến đốt thắt lưng III ) Haïch thaàn kinh naèm gaàn coät soáng ( trung öông ) vaø xa cô quan phuï traùch. Phân hệ thần kinh đối giao cảm Trung ương nằm ở trụ não và đoạn cùng của tuûy soáng Haïch thaàn kinh naèm xa trung öông ( truï naõo vaø tủy sống ) và ở gần hoặc cạnh cơ quan phụ traùch Sợi trục của nơron trước hạch ngắn Sợi trục của nơron trước hạch dài Sợi trục của nơron sau hạch dài Sợi trục của nơron sau hạch ngắn Câu 17 : Nêu điểm khác nhau giữa tuyến sinh dục nam và tuyến sinh dục nữ ? Trả lời: Ñieåm Tuyeán sinh duïc nam Tuyến sinh dục nữ phaân bieät Cấu tạo Là đôi tinh hoàn nằm bên ngoài khoang cơ thể Là đôi buồng trứng nằm trong khoang và hoạt buïng Hoạt động muoän hơn,từ khoàng 15 – 16 tuoåi Hoạt động sớm hơn từ khoảng 10 – 11 động tuoåi Chức Sản xuất tinh trùng ( chức năng ngoại tiết ) Sản xuất trứng ( chức năng ngoại tiết ) Tiết hoocmôn sinh dục nam là testôtêrôn ( nội Tiết hoocmôn sinh dục nữ là ơstrôgen naêng tieát ) ( noäi tieát ) Caâu 18 : So saùnh tính chaát cuûa phaûn xaï coù ñieàu kieän vaø phaûn xaï khoâng ñieàu kieän. Tính chaát cuûa phaûn xaï khoâng ñieàu Tính chaát cuûa phaûn xaï coù ñieàu kieän kieän 1. Trả lời các kích thích tương ứng hay 1. Trả lời các kích thích bất kì hay kích thích có điều kích thích khoâng ñieàu kieän kiện ( dã được kết hợp với kích thích không điều kiện moät soá laàn ) 2. Baåm sinh 2.Được hình thành trong đời sống ( qua học tập, rèn luyeän ) 3. Bền vững 3.Deã maát ñi khi khoâng cuûng coá 4. Coù tính chaát di truyeàn,mang tính chaát 4. Coù tính chaát caù theå,khoâng di truyeàn chủng loại 5. Số lượng hạn chế 5. Số lượng không hạn định 6.Cung phaûn xaï ñôn giaûn 6. Hình thành đường liên hệ tạm thời 7.Trung ương nằm ở trụ não,tủy sống. 7. Trung ương thần kinh chủ yếu có sự tham gia của vỏ naõo. Caâu 19 : Caùc ñieåm gioáng vaø khaùc nhau cuûa tuyeán sinh duïc vaø tuyeán tuïy ? * Giống nhau :Đều là những pha : vừa hoạt động nội tiết và vừa hoạt động ngoại tiết.. * Khaùc nhau : Ñieåm phaân bieät Chức năng ngoại tiết Chức năng. Tuyeán sinh duïc. Tuyeán tuïy. Sản xuất giao tử ( Tinh trùng ở nam Tiết dịch tụy đổ vào ruột non để tiêu hóa hoặc trứng ở nữ ) thức ăn Tiết hoocmon6 sinh dục ( testôstêrôn ở Tiết hoocmôn insulin và glucagôn phối hợp.

(229) noäi tieát nam hoặc ơstrôgen ở nữ ) tác dụng điều hòa đường huyết Thời gian Muôn hơn từ khi cơ thể vào tuổi dậy thì Sớm hơn từ khi cơ thể được sinh ra và hoạt hoạt động và ngừng hoạt động khi cơ thể về già động suốt đời sống cơ thể. Tuaàn 36 Dạy lớp: 8/1,2,3,4 Tieát 70 ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II MÔN: SINH HỌC 8 Ngày soạn: 17/03/2012 I. Muïc tieâu: - KT: Củng cố, khắc sâu kiến thức trọng tâm từ chương VII đến chương XI. - KN: Reøn luyeän kó naêng tö duy, phaân bieät, giaûi thích. - TĐ: Giáo dục HS ý thức làm bài nghiêm túc, trung thực. ( Bài kiểm tra áp dụng cho đối tượng HS trung bình - khá) II. Hình thức ra đề: tự luận III. Laäp ma traän:. IV. Đề kiểm tra: V. Đáp án và biểu điểm chi tiết. VI. Boå sung: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(230) MA TRAÄN KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. NAÊM HOÏC 2011 – 2012 . MOÂN SINH HOÏC 8. ĐỀ LẺ Toång. Mức độ nhận thức Teân Chủ đề. Nhaän bieát. Thoâng hieåu. Chöông VII - Neâu caùc taùc : Baøi tieát. nhaân gaây haïi cho ( 3T ) hệ bài tiết nước tieåu. Caâu 1 caâu Ñieåm 1ñ % 10% Chöông - Da bò baån coù VIII : Da những tác hại gì ( 2T) cho da ? Caâu 1 caâu Ñieåm 1ñ % 10% Chöông IX Thaàn kinh vaø giaùc quan.(11T ) Caâu Ñieåm % Chöông X : - Neâu vò trí, caáu Noäi tieát tạo và chức ( 5T ) naêng cuûa tuyeán yeân Caâu 1 caâu Ñieåm 2ñ % Chöông XI. So saùnh ñieåm Sinh saûn gioáng vaø khaùc ( 7T ) nhau giữa tế bào trứng và tế bào. Vaän duïng thaáp. Vaän duïng cao. 1 caâu 1ñ (10%). 1 caâu 1ñ (10%) - Về chức năng, đại não coù ñieåm gì gioáng vaø khaùc so với tủy sống và các phaàn naõo khaùc. 1 caâu 3ñ. 1 caâu 3ñ (30%). 1 caâu 2ñ (20%).

(231) Caâu Ñieåm % Toång Caâu Ñieåm %. tinh truøng ? 1 caâu 3ñ 3 caâu 4ñ 40%. 1 caâu 3ñ 30%. 1 caâu 3ñ (30%) 1 caâu 3ñ 30%. 5 caâu 10ñ 100%. MA TRAÄN KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. NAÊM HOÏC 2011 – 2012 . MOÂN SINH HOÏC 8. ĐỀ CHẴN Mức độ nhận thức Teân Chủ đề Chöông VII : Baøi tieát. ( 3T ) Caâu Ñieåm % Chöông VIII : Da ( 2T) Caâu Ñieåm % Chöông IX Thaàn kinh vaø giaùc quan.(11T ) Caâu Ñieåm % Chöông X : Noäi tieát ( 5T ) Caâu Ñieåm % Chöông XI. Sinh saûn ( 7T ). Caâu Ñieåm. Nhaän bieát. Thoâng hieåu. Vaän duïng cao. Vaän duïng thaáp. - Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình naøo. 1 caâu 1ñ. Toång. 1 caâu 1ñ (10%). - Nêu chức năng cuûa da. 1 caâu 1ñ. 1 caâu 1ñ (10%) Giải thích chức naêng cuûa tuûy soáng. 1 caâu 3ñ. 1caâu 3ñ (30%). - Neâu vò trí, caáu tạo và chức năng cuûa tuyeán treân thaän. 1 caâu 2ñ Taïi sao khi thuï tinh chæ coù moät tinh truøng được kết hợp với trứng. 1 caâu 3ñ. 1 caâu 3ñ.

(232) % Toång Caâu Ñieåm %. (30%) 3 caâu 4ñ 40%. 1 caâu 3ñ 30%. 1 caâu 3ñ 30%. 5 caâu 10ñ 100%. Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân:………………………………….. KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. Ngaøy : ……./04/2012 Moân : Sinh hoïc 8 (Tuaàn 36). Lớp: 8/…. Thời gian : 45 phút.. Lời phê của giáo viên: Đề lẻ ……………………………………………………………………… ……………………………………. ……………………………………………………………………… ……………………………………. Câu 1: Nêu các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu? (1 điểm ) Câu 2: Da bị bẩn có những tác hại gì cho da ? (1 điểm ) Câu 3: Nêu vị trí, cấu tạo và chức năng của tuyến yên ? (2 điểm) Câu 4: Em hãy nêu điểm giống và khác nhau giữa tế bào trứng và tế bào tinh trùng?(3điểm ) Câu 5: Về chức năng, đại não có điểm gì giống và khác so với tủy sống và các phần não khác ? (3 ñieåm) BAØI LAØM Ñieåm. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(233) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân:………………………………….. KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. Ngaøy : ……./04/2012 Moân : Sinh hoïc 8 (Tuaàn 36). Lớp: 8/…. Thời gian : 45 phút. Ñieåm. Lời phê của giáo viên: Đề ……………………………………………………………………… chaün …………………………………………… ……………………………………………………………………… …………………………………………… Câu 1: Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? (1 điểm) Câu 2: Em hãy nêu chức năng của da? (1 điểm ) Câu 3: Nêu vị trí, cấu tạo và chức năng của tuyến trên thận ? (2 điểm) Câu 4: Tại sao khi thụ tinh chỉ có một tinh trùng được kết hợp với trứng ? (3 điểm) Câu 5: Hãy giải thích chức năng của tủy sống ? (3 điểm) BAØI LAØM. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(234) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. NAÊM HOÏC 2011 – 2012 . MOÂN SINH HOÏC 8.. Đáp án và biểu điểm:. ĐỀ LẺ Câu 1. Các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu : (1ñ) + Vi khuaån gaây beänh ( vi khuaån gaây beänh tai, muõi, hoïng … ) + Các chất độc hại có trong thức ăn, đồ uống, thuốc, thức ăn ôi thiu … + Khẩu phần ăn không hợp lí, các chất vô cơ và hữu cơ kết tinh ở nồng độ cao gây ra sỏi thận. Caâu 2. Khi da baån gaây ra caùc taùc haïi: (1ñ) +Giaûm khaû naêng dieät khuaån cuûa da. +Giảm khả năng thu nhận cảm giác và điều hòa nhiệt độ của cơ theå. +Chất bẩn bám vào da làm bít lỗ chân lông gây cản trở sự bài tiết mồ hôi để thải bã của da. Caâu 3. * Tuyeán yeân : (2ñ) - Tuyến yên nằm ở nền sọ, có liên quan tới vùng dưới đồi. - Gồm 3 thuỳ: truỳ trước, thuỳ giữa, thuỳ sau.. 0,25ñ 0,25ñ 0,5ñ. 0,25ñ 0,25ñ 0,5ñ. 0,25ñ 0,25ñ. - Chức năng: + Thuỳ trước: tiết hoocmon kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết 0,5đ khác, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, sự trao đổi glucozơ, chất khoáng. + Thuỳ sau: tiết hoocmon điều hoà trao đổi nước, sự co thắt các cơ trơn (ở tử cung).. 0,5ñ 0,5ñ. + Thuỳ giữa; chỉ phát triển ở trẻ nhỏ, có tác dụng đối với sự phân bố sắc tố da. Caâu 4. * Gioáng nhau : (3ñ) - Đều được sản xuất từ tuyến sinh dục từ giai đoạn dậy thì trở đi đến khi tuyến ngừng hoạt động trước khi về già. - Đều có khả năng thụ tinh tạo hợp tử. * Khaùc nhau : Trứng Tinh truøng Được sản xuất từ buồng trứng Được sản xuất từ tinh hoàn Khoâng coù ñuoâi Coù ñuoâi Có kích thước lớn hơn tinh trùng Có kích thước nhỏ hơn trứng Ở người chỉ có một loại trứng Ở người có loại tinh trùng X mang X vaø tinh truøng Y. 0,5ñ 0,5ñ. 0,5ñ 0,5ñ 0,5ñ 0,5ñ.

(235) Câu 5. * Giống nhau : Về chức năng , đại não giống với tủy sống và các (3ñ) phần khác của não là có 2 chức năng : - Chức năng phản xạ do chất xám phụ trách. - Chức năng dẫn truyền xung thần kinh do chất trắng phụ trách. * Khác nhau : Đại não cũng có những điểm khác biệt so với tủy soáng vaø caùc phaàn naõo khaùc laø : - Laø trung khu cuûa caùc phaûn xaï coù ñieàu kieän vaø laø trung khu cuûa yù thức. - Có sự phân chia các vùng chức năng khác nhau trên lớp vỏ của đại não.. 0,75ñ 0,75ñ. 0,75ñ 0,75ñ. KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. NAÊM HOÏC 2011 – 2012 . MOÂN SINH HOÏC 8.. Đáp án và biểu điểm: ĐỀ CHẴN Caâu 1. - Sự tạo thành nước tiểu trải qua ba quá trình: (1ñ) + Quá trình lọc máu: diễn ra ở nang cầu thận. + Quá trình hấp thụ lại: diễn ra ở ống thận. + Quá trình bài tiết tiếp: diễn ra ở ống thận. Caâu 2. Chức năng của da: + Bảo vệ cơ thể chống các yếu tố gây hại của môi (1ñ) trường. +Tieáp nhaän kích thích xuùc giaùc. + Baøi tieát. Ñieàu hoøa thaân nhieät. + Da và sản phẩm của da góp phần tạo nên vẻ đẹp con người. Caâu 3. * Tuyeán treân thaän : vò trí tuyeán treân thaän goàm 1 ñoâi, naèm treân ñænh 2 (2ñ) quaû thaän. + Hoocmoân cuûa voû tuyeán treân thaän : tieát caùc hoocmoân coù taùc duïng ñieàu hòa lượng các muối natri, kali, ... điều hòa đường huyết ( glucôzơ ) trong máu, điều hòa sinh dục và gây những biến đổi đặc tính sinh dục ở nam. + Hoocmoân cuûa tuûy tuyeán treân thaän : Tieát añreânalin vaø noañreânalin coù tác dụng điều hòa hoạt động tim mạch gây tăng nhịp tim, co mạch, tăng huyết áp, tăng nhịp hô hấp và cùng với glucagôn tham gia điều hòa đường huyết trong máu. Caâu 4. * Khi thụ tinh chỉ có một tinh trùng được kết hợp với trứng : Số lượng (3ñ) tinh truøng trong moãi laãn phoùng tinh (2 – 5ml ) coù 200 – 300 trieäu tinh truøng, khi gặp trứng thể đỉnh đầu tinh trùng tiết các enzim để chọc thủng màng trứng tạo điều kiện cho một tinh trùng thụ tinh với trứng tạo thành hợp tử. Khi một tinh trùng đã xâm nhập vào trứng, trứng có cơ chế phóng bế tức thời và phóng bế chậm để ngăn không cho các tinh truøng khaùc xaâm nhaäp vaøo. Caâu 5. - Tủy sống thực hiện 2 chức năng là phản xạ và dẫn truyền xung thần kinh (3ñ) * Chức năng phản xạ : Trung ương điều khiển các phản xạ của tủy sống nằm ở. 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,5ñ 1,25ñ. 1,25ñ 0,75ñ 0,75ñ 0,75ñ 0,75ñ 0,5ñ. trong chaát xaùm, caùc phaûn xaï do tuûy soáng ñieàu khieån laø caùc phaûn xaï khoâng ñieàu kiện và không có ý thức.. 0,5ñ. * Chức năng dẫn truyền : Các sợi trục trong chất trắng tập trung thành các loại. 0,5ñ. đường dẫn truyền. - Đường dẫn truyền cảm giác : dẫn truyền xung cảm giác từ các cơ quan thụ cảm. 0,5ñ. veà tuûy soáng. - Đường dẫn truyền vận động : dẫn truyền xung vận động từ tủy sống đến cơ quan 0,5đ trả lời..

(236) - Các đường nối các vùng của tủy sống với nhau hoặc nối tủy sống với các phần. 0,5ñ. khaùc cuûa naõo.. MA TRAÄN KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. NAÊM HOÏC 2011 – 2012 . MOÂN SINH HOÏC 8. ĐỀ LẺ Toång. Mức độ nhận thức Teân Chủ đề. Nhaän bieát. Thoâng hieåu. Chöông VII - Neâu caùc taùc : Baøi tieát. nhaân gaây haïi cho ( 3T ) hệ bài tiết nước tieåu. Caâu 1 caâu Ñieåm 1ñ % 10% Chöông - Nêu chức năng VIII : Da cuûa da. ( 2T) Caâu 1 caâu Ñieåm 1ñ % 10% Chöông IX Thaàn kinh vaø giaùc quan.(11T ) Caâu Ñieåm % Chöông X : - Neâu vò trí, caáu Noäi tieát tạo và chức ( 5T ) naêng cuûa tuyeán yeân Caâu 1 caâu Ñieåm 2ñ % Chöông XI. Nêu những tác Sinh saûn haïi cuûa vieäc mang ( 7T ) thai ở lứa tuổi vị thaønh nieân veà maët sinh hoïc Caâu 1 caâu Ñieåm 3ñ %. Vaän duïng thaáp. Vaän duïng cao. 1 caâu 1ñ (10%). 1 caâu 1ñ (10%) - Về chức năng, đại não coù ñieåm gì gioáng vaø khaùc so với tủy sống và các phaàn naõo khaùc. 1 caâu 3ñ. 1 caâu 3ñ (30%). 1 caâu 2ñ (20%). 1 caâu 3ñ (30%).

(237) Toång Caâu Ñieåm %. 3 caâu 4ñ 40%. 1 caâu 3ñ 30%. 1 caâu 3ñ 30%. 5 caâu 10ñ 100%. MA TRAÄN KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. NAÊM HOÏC 2011 – 2012 . MOÂN SINH HOÏC 8. ĐỀ CHẴN Mức độ nhận thức Teân Chủ đề Chöông VII : Baøi tieát. ( 3T ) Caâu Ñieåm % Chöông VIII : Da ( 2T) Caâu Ñieåm % Chöông IX Thaàn kinh vaø giaùc quan.(11T ) Caâu Ñieåm % Chöông X : Noäi tieát ( 5T ) Caâu Ñieåm % Chöông XI. Sinh saûn ( 7T ). Caâu. Nhaän bieát. Thoâng hieåu. Vaän duïng cao. Vaän duïng thaáp. - Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình naøo. 1 caâu 1ñ. Toång. 1 caâu 1ñ (10%). - Nêu được các bieän phaùp baûo veä da. 1 caâu 1ñ. 1 caâu 1ñ (10%) Giải thích chức naêng cuûa tuûy soáng. 1 caâu 3ñ. 1caâu 3ñ (30%). - Neâu vò trí, caáu tạo và chức năng cuûa tuyeán treân thaän. 1 caâu 2ñ Ñieàu kieän cuûa sự thụ tinh giữa tinh truøng vaø trứng là gì ? Taïi sao khi thuï tinh chæ coù moät tinh truøng được kết hợp với trứng. 1 caâu. 1 caâu.

(238) Ñieåm % Toång Caâu Ñieåm %. 3ñ 3 caâu 4ñ 40%. Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân:…………………………………. Lớp: 8/… Ñieåm. 3ñ (30%). 1 caâu 3ñ 30%. 1 caâu 3ñ 30%. 5 caâu 10ñ 100%. KIEÅM TRA HOÏC KÌ II Moân : Sinh hoïc 8 (Tuaàn 36) Thời gian : 45 phút. Ngaøy………….thaùng ………naêm 2012. Lời phê của giáo viên: Đề lẻ ………………………………………………………………… …………………………………………. ………………………………………………………………… …………………………………………. Câu 1: Nêu các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu? (1 điểm ) Câu 2: Em hãy nêu chức năng của da? (1 điểm ) Câu 3: Nêu vị trí, cấu tạo và chức năng của tuyến yên ? (2 điểm) Câu 4: Hãy trình bày những tác hại của việc mang thai ở lứa tuổi vị thành niên về mặt sinh hoïc?( 3 ñieåm ) Câu 5: Về chức năng, đại não có điểm gì giống và khác so với tủy sống và các phần naõo khaùc ? (3 ñieåm) BAØI LAØM ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(239) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân:…………………………………. Lớp: 8/… Ñieåm. KIEÅM TRA HOÏC KÌ II Moân : Sinh hoïc 8 (Tuaàn 36) Thời gian : 45 phút Ngaøy………….thaùng ………naêm 2012. Lời phê của giáo viên: Đề ………………………………………………………………… chaün ………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………… Câu 1: Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? (1 điểm) Caâu 2: Em haõy neâu bieän phaùp baûo veä da? (1 ñieåm) Câu 3: Nêu vị trí, cấu tạo và chức năng của tuyến trên thận ? (2 điểm) Câu 4: Điều kiện của sự thụ tinh giữa tinh trùng và trứng là gì ? Tại sao khi thụ tinh chỉ có một tinh trùng được kết hợp với trứng ? (3 điểm) Câu 5: Hãy giải thích chức năng của tủy sống ? (3 điểm) BAØI LAØM ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(240) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. NAÊM HOÏC 2011 – 2012 . MOÂN SINH HOÏC 8.. Đáp án và biểu điểm: ĐỀ LẺ Câu 1. Các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu : (1ñ) + Vi khuaån gaây beänh ( vi khuaån gaây beänh tai, muõi, hoïng … ) + Các chất độc hại có trong thức ăn, đồ uống, thuốc, thức aên oâi thiu … + Khẩu phần ăn không hợp lí, các chất vô cơ và hữu cơ kết tinh ở nồng độ cao gây ra sỏi thận. Câu 2. Chức năng của da: + Bảo vệ cơ thể chống các yếu tố gây (1ñ) hại của môi trường. +Tieáp nhaän kích thích xuùc giaùc. + Baøi tieát. Ñieàu hoøa thaân nhieät. + Da và sản phẩm của da góp phần tạo nên vẻ đẹp con người. Caâu 3. * Tuyeán yeân : (2ñ) - Tuyến yên nằm ở nền sọ, có liên quan tới vùng dưới đồi. - Gồm 3 thuỳ: truỳ trước, thuỳ giữa, thuỳ sau.. 0,25ñ 0,25ñ 0,5ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ. - Chức năng: + Thuỳ trước: tiết hoocmon kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội 0,5đ tiết khác, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, sự trao đổi glucozơ, chất khoáng. + Thuỳ sau: tiết hoocmon điều hoà trao đổi nước, sự co thắt các cơ 0,5đ trơn (ở tử cung). + Thuỳ giữa; chỉ phát triển ở trẻ nhỏ, có tác dụng đối với sự phân bố saéc toá da.. 0,25ñ 0,25ñ. - Hoạt động của tuyến yên chịu sự điều khiển trực tiếp hoặc gián tiếp cuûa heä thaàn kinh. Caâu 4. - Taùc haïi cuûa vieäc mang thai veà maët sinh hoïc: Tuoåi vò thaønh 0,5ñ (3ñ) niên buồng trứng, tử cung chưa phát triển đầy đủ, đường sinh duïc heïp. 0,5ñ.

(241) Bên cạnh đó hoạt động nội tiết điều khiển hoạt động sinh sản chưa hoàn thiện vì vậy có thai ở tuổi này có thể tạo ra những tác hại sau: + Tỉ lệ sảy thai, đẻ non cao. + Khó đẻ , vỡ ối sớm, kèm theo đó là hiện tượng sót nhau, baêng huyeát, nhieãm truøng. + Dễ bị sảy thai hoặc con sinh ra thấp cân , kém phát triển, tỷ leä tö û vong cao. Các tác hại trên có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển cơ thể, thậm chí gây chết cả mẹ vaø con . Câu 5. * Giống nhau : Về chức năng , đại não giống với tủy sống và (3ñ) các phần khác của não là có 2 chức năng : - Chức năng phản xạ do chất xám phụ trách. - Chức năng dẫn truyền xung thần kinh do chất trắng phụ trách. * Khác nhau : Đại não cũng có những điểm khác biệt so với tuûy soáng vaø caùc phaàn naõo khaùc laø : - Laø trung khu cuûa caùc phaûn xaï coù ñieàu kieän vaø laø trung khu của ý thức. - Có sự phân chia các vùng chức năng khác nhau trên lớp vỏ của đại não.. 0,5ñ 0,5ñ 0,5ñ 0,5ñ. 0,25ñ 0,25ñ 0,5ñ. 0,5ñ 0,5ñ. KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. NAÊM HOÏC 2011 – 2012 . MOÂN SINH HOÏC 8.. Đáp án và biểu điểm: ĐỀ CHẴN. Câu 1. - Sự tạo thành nước tiểu trải qua ba quá trình: (1ñ) + Quá trình lọc máu: diễn ra ở nang cầu thận. + Quá trình hấp thụ lại: diễn ra ở ống thận. + Quá trình bài tiết tiếp: diễn ra ở ống thận. Caâu 2. - Bieän phaùp baûo veä da : (1ñ) + Giữ gìn da luôn sạch sẽ bằng các biện pháp như: tắm gội thường xuyên những bộ phận thường bị bụi bám như mặt, chân, tay rửa nhiều lần trong ngày. Quần áo mặc được thay saïch haøng ngaøy. + Giữ da tránh xây xát, tránh cho da bị bỏng. + Không nên nặn trứng cá. + Traùnh laïm duïng mó phaåm. Caâu 3. * Tuyeán treân thaän : vò trí tuyeán treân thaän goàm 1 ñoâi, naèm treân (2ñ) ñænh 2 quaû thaän. + Hoocmoân cuûa voû tuyeán treân thaän : tieát caùc hoocmoân coù taùc dụng điều hòa lượng các muối natri, kali, ... điều hòa đường huyết ( glucôzơ ) trong máu, điều hòa sinh dục và gây những biến đổi đặc tính sinh dục ở nam. + Hoocmoân cuûa tuûy tuyeán treân thaän : Tieát añreânalin vaø noađrênalin có tác dụng điều hòa hoạt động tim mạch gây taêng nhòp tim, co maïch, taêng huyeát aùp, taêng nhòp hoâ haáp vaø. 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,5ñ 1,25ñ. 1,25ñ.

(242) cùng với glucagôn tham gia điều hòa đường huyết trong máu. Câu 4. * Điều kiện của sự thụ tinh : (3ñ) -Trứng và tinh trùng gặp nhau ở 1/3 ống dẫn trứng ở phía 0,5đ 0,5ñ ngoài. 0,5ñ -Trứng phải rụng và gặp tinh trùng trong vòng 24 giờ sau khi rụng 1,5ñ - Số lượng tinh trùng phải nhiều và trứng chỉ nhận 1 tinh trùng * Khi thụ tinh chỉ có một tinh trùng được kết hợp với trứng : Số lượng tinh trùng trong mỗi lẫn phóng tinh (2 – 5ml ) có 200 – 300 triệu tinh trùng, khi gặp trứng thể đỉnh đầu tinh trùng tiết các enzim để chọc thủng màng trứng tạo điều kiện cho một tinh trùng thụ tinh với trứng tạo thành hợp tử. Khi một tinh trùng đã xâm nhập vào trứng, trứng có cơ chế phóng bế tức thời và phóng bế chậm để ngăn không cho các tinh truøng khaùc xaâm nhaäp vaøo. Câu 5. - Tủy sống thực hiện 2 chức năng là phản xạ và dẫn truyền xung thần 0,5đ (3ñ) kinh * Chức năng phản xạ : Trung ương điều khiển các phản xạ của tủy sống nằm ở trong chất xám, các phản xạ do tủy sống điều khiển là. 0,5ñ. các phản xạ không điều kiện và không có ý thức.. 0,5ñ. * Chức năng dẫn truyền : Các sợi trục trong chất trắng tập trung thành các loại đường dẫn truyền.. 0,5ñ. - Đường dẫn truyền cảm giác : dẫn truyền xung cảm giác từ các cơ quan thuï caûm veà tuûy soáng. - Đường dẫn truyền vận động : dẫn truyền xung vận động từ tủy sống đến cơ quan trả lời. - Các đường nối các vùng của tủy sống với nhau hoặc nối tủy sống với caùc phaàn khaùc cuûa naõo.. 0,5ñ 0,5ñ.

(243) NOÄI DUNG OÂN TAÄP HK II MOÂN SINH HOÏC 8 Câu 1: Bài tiết là gì ? Ý nghĩa của bài tiết đối với cơ thể ? Nêu cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu ? Trong các cơ quan bài tiết nước tiểu, cơ quan nào quan trọng nhất ? Vì sao ? Trả lời: - Bài tiết là một hoạt động không ngừng của cơ thể nhằm lọc và thải ra môi trường các chất cặn bã do hoạt động trao đổi chất của tế bào, cùng một số chất được đưa vào cơ thể quá liều có thể gây hại cho cô theå . - Nhờ hệ bài tiết mà tính chất môi trường bên trong cơ thể luôn ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho trao đổi chất diễn ra bình thường. - Cấu tạo của cơ quan bài tiết nước tiểu gồm: thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái. - Trong các cơ quan bài tiết nước tiểu, thận là quan trọng nhất vì thận có hai quả, mỗi quả chứa khoảng một triệu đơn vị chức năng để lọc máu và hình thành nước tiểu. + Thận là cơ quan bài tiết quan trọng nhất vì : Chất bài tiết của thận ở dạng nước tiểu có chứa 90% sản phẩm bài tiết hòa tan trong máu ( trừ CO2 ) Thận thực hiện chức năng bài tiết ngay cả khi mồ hôi không tiết ra, thận đảm nhận hoàn toàn chức năng loïc vaø baøi tieát caùc saûn phaåm baøi tieát. Câu 2: Sự tạo thành nước tiểu gồm mấy quá trình ? Chúng diễn ra ở đâu ? Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là gì? Trình bày các thói quen sống khoa học để bảo vệ cho hệ bài tiết nước tiểu? Trả lời: - Sự tạo thành nước tiểu trải qua ba giai đoạn: + Qúa trình lọc máu: diễn ra ở nang cầu thận. + Qúa trình hấp thụ lại: diễn ra ở ống thận. + Qúa trình bài tiết tiếp: diễn ra ở ống thận. Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là: lọc máu và thải các chất cặn bã, chất độc, chất thừa ra khỏi cơ thể.. + Máu tuần hoàn liên tục qua cầu thận nên nước tiểu cũng được hình thành liên tục..

(244) + Nước tiểu tích trữ ở trong bóng đái lên tới 200 ml đủ áp lực gây cảm giác buồn đi tiểu, lúc đó mới bài tiết nước tiểu ra ngoài. -. Các thói quen sống khoa học để bảo vệ cho hệ bài tiết nước tiểu: + Thường xuyên giữ vệ sinh cho toàn cơ thể cũng như cho hệ bài tiết nước tiểu. + Khẩu phần ăn uống hợp lý:  Khoâng aên quaù nhieàu proâteâin, quaù maën , quaù chua, quaù nhieàu chaát taïo soûi.  Không ăn thức ăn bị ôi thiu hoặc bị nhiễm chất độc hại.  Uống đủ nước. + Đi tiểu đúng lúc không nên nhịn tiểu. Câu 3: Nêu cấu tạo và chức năng của da? Khi da bị bẩn và xây xát có tác hại như thế nào ?Nêu biện phaùp baûo veä da? Trả lời :Cấu tạo da gồm 3 lớp: - Lớp biểu bì gồm: +Tầng sừng: Có các tế bào chết thường xuyên bong ra. +Tầng tế bào sống: Phân chia tạo các tế bào mới giúp thay thế thường xuyên các tế bào tầng sừng bị bong ra, có các hạt sắc tố tạo màu cho da, bảo vệ da tránh sự xâm nhập của tia bức xạ trong ánh sáng mặt trời. +Moùng goùp phaàn baûo veä ngoùn tay ngoùn chaân. - Lớp bì : Gồm các sợi mô liên kết bện chặt vào nhau (gồm có các thụ quan, tuyến mồ hôi, tuyến nhờn, maïch maùu, daây thaàn kinh ) - Lớp mỡ dưới da : tạo lớp đệm bảo vệ cơ, xương và các nội quan đồng thời có vai trò cách nhiệt cho cơ thể với môi trường. - Chức năng của da: + Bảo vệ cơ thể. +Tieáp nhaän kích thích xuùc giaùc. + Baøi tieát. + Ñieàu hoøa thaân nhieät. + Da và sản phẩm của da góp phần tạo nên vẻ đẹp con người. - Khi da baån gaây ra caùc taùc haïi: +Giaûm khaû naêng dieät khuaån cuûa da. +Giảm khả năng thu nhận cảm giác và điều hòa nhiệt độ của cơ thể. +Chất bẩn bám vào da làm bít lỗ chân lông gây cản trở sự bài tiết mồ hôi để thải bã của da. - Da bị xây xát : dễ gây nhiễm trùng máu và cơ thể dẫn đến tạo ra các bệnh nguy hiểm(uốn ván,bại liệt…) gây đau đớn làm giảm năng xuất và hiệu quả trong học tập,lao động. - Bieän phaùp baûo veä da : + Giữ gìn da luôn sạch sẽ bằng các biện pháp như :tắm gội thường xuyên những bộ phận thường bị bụi bám như mặt, chân, tay rửa nhiều lần trong ngày.Quần áo được thay sạch sẽ hàng ngày. + Giữ da tránh xây xát, tránh cho da bị bỏng. Câu 4:Em hãy giải thích các bộ phận của hệ thần kinh? Nêu cấu tạo và chức năng dây thần kinh tủy ? taïi sao goïi daây thaàn kinh tuûy laø daây pha ? Trả lời: Caùc boä phaän cuûa heä thaàn kinh: _Căn cứ vào cấu tạo hệ thần kinh gồm hai phần : + Trung öông thaàn kinh goàm : naõo vaø tuûy soáng. + Phần ngoại biên bao gồm: các dây thần kinh(do các bó sợi vận động và bó sợi cảm giác tạo nên) và có haïch thaàn kinh. - Căn cứ vào chức năng phân thành: hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng. +Hệ thần kinh vận động: điều khiển hoạt động của cơ và xương ,hoạt động có ý thức. +Hệ thần kinh sinh dưỡng:có vai trò điều khiển điều hòa hoạt động của cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản, hoạt động không có ý thức. - Cấu tạo của dây thần kinh tủy: dây thần kinh tủy gồm 31 đôi, mỗi dây thần kinh tủy gồm nhóm sợi thần kinh cảm giác nối với tủy sống qua rễ sau(rễ cảm giác) và nhóm sợi thần kinh vận động nối với tủy sống qua rễ trước(rễ vận động), các rễ tủy đi qua lỗ gian đốt sống tạo thành dây thần kinh tủy. + Dây thần kinh tủy là dây pha:vì dây thần kinh tủy do các bó sợi cảm giác và bó sợi vận động nhập lại nối với tủy sống qua rễ trước và rễ sau. - Chức năng : + Rễ trước dẫn truyền xung vận động tù trung ương đến cơ quan đáp ứng(cơ,chi) + Rễ sau dẫn truyền xung thần kinh cảm giác từ thụ quan về trung ương. Câu 5:Trình bày vị trí các thành phần của não bộ? Nêu cấu tạo và chức năng của tiểu não và đại não?.

(245) Trả lời : - Vị trí các thành phần của não bộ:Trụ não tiếp liền với tủy sống ở phía dưới, Nằm giữa trụ não và đại não là não trung gian, trụ não gồm não giữa, cầu não và hành não, não giữa gồm cuống não ở mặt trước và củ não sinh tư ở mặt sau, phía sau trụ não là tiểu não. - Caáu taïo tieåu naõo goàm: +Chất xám ở ngoài làm thành lớp vỏ tiểu não và các nhân. +Chất trắng ở trong là các đường dẫn truyền nối vỏ tiểu não và các nhân với các phần của hệ thần kinh. *Chức năng : tiểu não điều hòa phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể. - Cấu tạo đại não: + Cấu tạo ngoài:  Rãnh liên bán cầu chia đại não thành hai nửa.  Raõnh saâu chia baùn caàu naõo thaønh boán thuøy ( thuøy traùn, thuøy ñænh, thuøy chaåm, thuøy thaùi döông)  Khe vaø raõnh taïo thaønh khuùc cuoän laøm taêng dieän tích beà maët naõo 2300 – 2500 cm 2. + Caáu taïo trong:  Chất xám ( ngoài) làm thành vỏ dày 2-3mm gồm 6 lớp.  Chất trắng (trong) là các đường thần kinh hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tủy hoặc tuûy soáng. - Chức năng của đại não: Có hai chức năng là phản xạ và dẫn truyền.  Vỏ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.  Vỏ não có nhiều vùng, mỗi vùng có tên gọi và chức năng riêng.  Chức năng dẫn truyền do các đường thần kinh trong chất trắng thực hiện. Câu 6: Giải thích vì sao người say rượu thường có biểu hiện chân nam đá chân chiêu trong lúc đi ? Trả lời: Người say rượu chân nam đá chân chiêu do rượu đã ngăn cản, ức chế sự dẫn truyền qua xináp giữa các tế bào có liên quan đến tiểu não khiến sự phối hợp các hoạt động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể bị ảnh hưởng. Câu 7: Nêu rõ đặc điểm cấu tạo và chức năng của đại não người chứng tỏ sự tiến hóa của người so với các động vật khác trong lớp thú ? Trả lời: - Khối lượng đại não người lớn hơn các động vật thuộc lớp thú. - Vỏ não có nhiều khe, rãnh làm tăng diện tích bề mặt chứa các nơron ( khối lượng chất xám lớn). - Ở người ngoài trung khu vận động, cảm giác như ở động vật thuộc lớp thú còn có trung khu vận động ngôn ngữ ( vùng hiểu tiếng nói, hiểu chữ viết) . Câu 8: Nêu cấu tạo của cầu mắt và màng lưới ? Trình bày sự tạo ảnh ở màng lưới ? Nêu nguyên nhân và cách khắc phục các tật của mắt ? Vì sao không nên đọc sách nơi thiếu ánh sáng? Trả lời: - Cấu tạo của cầu mắt gồm: màng bọc và môi trương trong suốt . + Maøng boïc goàm:  Màng cứng bảo vệ các phần trong của mắt, phía trước màng cứng là màng giác trong suốt để cho ánh sáng xuyên qua, phía sau đục để tránh ánh sáng.  Màng mạch: ở giữa có nhiều mạch máu giúp cho mắt thực hiện trao đổi chất, phía trước maøng maïch laø loøng ñen.  Màng lưới: nằm trong cùng tập trung các tế bào thụ cảm thị giác ( tế bào nón, tế bào que ) giuùp tieáp nhaän kích thích aùnh saùng vaø laø nôi xuaát hieän aùnh cuûa vaät. - Cấu tạo màng lưới :chứa các tế bào thụ cảm thị giác gồm: + Teá baøo noùn : tieáp nhaän kích thích aùnh saùng maïnh vaø maøu saéc . + Teá baøo que : tieáp nhaän kích thích aùnh saùng yeáu. + Trên màng lưới có điểm vàng và điểm mù.  Điểm vàng là nơi tập trung nhiều tế bào nón. Khi ảnh của vật rơi đúng vào điểm vàng mắt nhìn roõ nhaát, caøng xa ñieåm vaøng teá baøo noùn caøng ít, teá baøo que taêng leân .  Ñieåm muø : khoâng coù teá baøo thuï caûm thò giaùc, neáu aûnh cuûa vaät rôi vaøo ñieåm naøy thì maét khoâng thaáy gì. - Sự tạo ảnh ở màng lưới: ánh sáng phản chiếu từ vật qua môi trường trong suốt tới màng lưới tạo nên một ảnh thu nhỏ lộn ngược " kích thích tế bào thụ cảm thị giác " dây thần kinh thị giác và vùng thị giác. - Caùc taät cuûa maét: Caän thò: +Nguyeân nhaân: *Baåm sinh do caàu maét daøi. *Thể thủy tinh quá phồng do không giữ vệ sinh khi đọc sách. +Caùch khaéc phuïc:ñeo kính maët loõm(kính phaân kì hay kính caän).

(246) Vieãn thò: +Nguyeân nhaân: *Baåm sinh do caàu maét ngaén. *theå thuûy tinh bò laõo hoùa (xeïp) +Caùch khaéc phuïc : ñeo kính maët loài (kính hoäi tuï hay kính vieãn ) - Đọc sách nơi thiếu ánh sáng,mắt sẽ điều tiết mạnh làm cho thể thủy tinh dày lên lâu ngày bị cận thị. Câu 9:Nêu đặc điểm cấu tạo của tai?Nêu cơ chế truyền sóng âm? Để tai hoạt động tốt cần phải làm gì? Trả lời: Cấu tạo của tai gồm: - Tai ngoài: +Vành tai:hứng sóng âm. +Ông tai:hướng sóng âm. +Màng nhĩ: khuếch đại âm. - Tai giữa: +Chuỗi xương tai:truyền sóng âm. +Voøi nhó : caân baèng aùp suaát hai beân maøng nhó. - Tai trong: +Bộ phận tiền đình và ống bán khuyên:giúp thu nhận thông tin về vị trí và sự chuyển động cuûa cô theå trong khoâng gian. +Ốc tai:có cơ quan coocti chứa các tế bào thụ cảm thính giác giúp thu nhận kích thích sóng aâm. - Cơ chế truyền âm và sự thu nhận cảm giác âm thanh: sóng âm "màng nhĩ"chuỗi xương tai"làm rung cửa bầu"làm chuyển động ngoại dịch,nội dịch"rung màng cơ sở"kích thích cơ quan cooti xuất hiện xung thần kinh"vuøng thính giaùc(phaân tích cho bieát aâm thanh). - Để tai hoạt động tốt cần : + Giữ vệ sinh tai. + Baûo veä tai:  Không dùng vật sắc nhọn để ngoáy tai.  Giữ vệ sinh mũi họng để phòng bệnh cho tai.  Coù bieän phaùp choáng vaø giaûm tieáng oàn. Câu 10: Nêu phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện, cho ví dụ ? Nêu mối quan hệ giữa chúng ? Trình bày sự hình thành và ức chế phản xạ có điều kiện ? Nêu ý nghĩa của việc thành lập phản xạ có ñieàu kieän ? Trả lời: - Phản xạ có điều kiện: là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập và rèn luyện. VD: đã ăn một món ăn, khi nghe nói về món ăn này có hiện tượng tiết nước bọt. - Phản xạ không điều kiện là phản xạ sinh ra đã có không cần phải học tập. VD: Phản xạ ho, hắt hơi … - Mối liên hệ giữa : phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện: + Phản xạ không điều kiện là cơ sở để thành lập phản xạ có điều kiện. *Điều kiện để thành lập phản xạ có điều kiện: + Trong quá trình thành lập phản xạ có điều kiện phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện và kích thích khoâng ñieàu kieän. + Qúa trình đó phải được lập đi lập lại nhiều lần. * Thực chất của việc thành lập phản xạ có điều kiện là sự hình thành đường liên hệ thần kinh tạm thời nối các vùng của vỏ đại não với nhau. *Ức chế phản xạ có điều kiện :Khi phản xạ có điều kiện không được củng cố,phản xạ sẽ mất dần. *YÙ nghóa: +Đảm bảo thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn thay đổi. +Hình thành các thói quen, tập quán tốt đối với con người. Câu 11:Nêu khái niệm và cho ví dụ về tuyến nội tiết,tuyến ngoại tiết và tuyền pha trong cơ thể? Hoùocmoân coù tính chaát vaø vai troø nhö theá naøo? Trả lời: - Tuyến nội tiết là những tuyến không có ống dẫn, chất tiết của nó là hóoc môn ngấm trực tiếp vào máu rồi theo máu tới các cơ quan gây tác dụng. VD : Tuyến giáp tiết hóoc môn Tirôxin ngấm vào máu : kích thích tăng trao đổi chất và chuyển hóa trong teá baøo. - Tuyến ngoại tiết là tuyến có ống dẫn chất tiết của tuyến đến cơ quan gây tác dụng. VD: Tuyến nước bọt chứa enzim Amilaza theo ống dẫn đổ vào khoang miệng tiêu hóa hóa học chất tinh boät chin. - Tuyến pha là tuyến vừa làm nhiệm vụ của tuyến nội tiết, vừa làm nhiệm vụ của tuyến ngoại tiết..

(247) * Tuyến tụy là tuyến pha :có tác dụng ổn định đường huyết cơ thể ở mức 0,12%. + Chức năng nội tiết của tuyến tụy là tiết hóoc môn insulin và glucagôn tác dụng điều hòa quá trình trao đổi gluxit. + Chức năng ngoại tiết của tuyến tụy là tiết dịch tụy đổ vào tá tràng tham gia tiêu hóa hóa học thức ăn trong ruoät non. * Tuyeán treân thaän : tieát hoocmoân + Hoocmôn của vỏ tuyến trên thận : Có tác dụng điều hòa lượng Na+, K+, glucôzơ trong máu, điều hòa sinh dục và gây những biến đổi đặc tính sinh dục ở nam. + Hoocmoân cuûa tuûy tuyeán treân thaän : gaây taêng nhòp tim, co maïch, taêng huyeát aùp, taêng nhòp hoâ haáp vaø tham gia điều hòa đường huyết. - Tính chaát cuûa hoùoc moân: + Mỗi hóoc môn chỉ ảnh hưởng đến một hoặc một số cơ quan xác định. + Hóoc môn có hoạt tính sinh học rất cao. + Hóoc môn không mang tính đặc trưng cho loài. - Vai troø cuûa hoùoc moân: + Duy trì tính ổn định môi trường bên trong cơ thể . + Điều hòa các quá trình sinh lý diễn ra bình thường. Câu 12 : Điều kiện của sự thụ tinh giữa tinh trùng và trứng là gì ? Tại sao khi thụ tinh chỉ có một tinh trùng được kết hợp với trứng ? Trả lời: * Điều kiện của sự thụ tinh : -Trứng và tinh trùng gặp nhau ở 1/3 ống dẫn trứng ở phía ngoài. -Trứng phải rụng và gặp tinh trùng trong vòng 24 giờ sau khi rụng - Số lượng tinh trùng phải nhiều và trứng chỉ nhận 1 tinh trùng * Khi thụ tinh chỉ có một tinh trùng được kết hợp với trứng : Số lượng tinh trùng trong mỗi lẫn phóng tinh (2 – 5ml ) có 200 – 300 triệu tinh trùng, khi gặp trứng thể đỉnh đầu tinh trùng tiết các enzim để chọc thủng màng trứng tạo điều kiện cho một tinh trùng thụ tinh với trứng tạo thành hợp tử. Khi một tinh trùng đã xâm nhập vào trứng, trứng có cơ chế phóng bế tức thời và phóng bế chậm để ngăn không cho các tinh truøng khaùc xaâm nhaäp vaøo. Câu 13 : Nêu những nguyên tắc của việc phòng tránh thai? Nêu những tác hại của việc mang thai ở lứa tuoåi vò thaønh nieân veà maët sinh hoïc vaø veà maët taâm lyù xaõ hoäi? Trả lời: - Nguyên tắc của việc phòng tránh thai: + Ngăn trứng chín và rụng + Tránh không để tinh trùng gặp trứng. + Chống sự làm tổ của trứng đã thụ tinh. - Tác hại của việc mang thai về mặt sinh học: Tuổi vị thành niên buồng trứng, tử cung chưa phát triển đầy đủ, đường sinh dục hẹp. Bên cạnh đó hoạt động nội tiết điều khiển hoạt động sinh sản chưa hoàn thiện vì vậy có thai ở tuổi này có thể tạo ra những tác hại sau: + Tỉ lệ sảy thai, đẻ non cao. + Khó đẻ , vỡ ối sớm, kèm theo đó là hiện tượng sót nhau, băng huyết, nhiễm trùng. + Dễ bị sảy thai hoặc con sinh ra thấp cân , kém phát triển, tỷ lệ tư û vong cao. Các tác hại trên có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển cơ thể, thậm chí gây cheát caû meï vaø con . - Taùc haïi veà maët taâm lyù xaõ hoäi: + Làm giảm thể lực ở người mang thai, ảnh hưởng tới học tập và lao động. + Dễ tạo tâm lý chán nản, bế tắc trong cuộc sống do không có khả năng tự giải quyết vấn đề sinh con và nuoâi con + Goùp phaàn taïo gaùnh naëng cho gia ñình, xaõ hoäi. Câu 14: AIDS là gì? Nêu tác hại và phương thức lây truyền ? Tại sao nói AIDS là thảm họa của loài người? Nêu những biện pháp phòng tránh bệnh tình dục ? Trả lời: - AIDS: là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải . - Tác hại: làm cơ thể mất khả năng chống bệnh và dẫn đến tử vong. - Phương thức lây truyền: + Qua đường máu ( tiêm chích, truyền máu, dùng chung kiêm tiêm)..

(248) + Qua quan hệ tình dục không an toàn. + Qua nhau thai truyền từ mẹ sang con. - AIDS là thảm họa của loài người vì: + Tỉ lệ tử vong rất cao. + Không có vắc xin phòng và thuốc chữa. + Laây truyeàn nhanh. * Bieän phaùp phoøng traùnh beänh tình duïc : - Nhận thức đúng đắn về bệnh tình dục. - Sống lành mạnh, không quan hệ tình dục bữa bãi. - Quan hệ tình dục an toàn. - Kiểm tra máu trước khi truyền. - Khi nhieãm beänh khoâng neân coù con. Câu 15: Nêu sự giống và khác nhau giữa tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết ? Cho VD. Trả lời: - Giống nhau : các tế bào tuyến đều tạo ra các sản phẩm tiết.. - Khaùc nhau : Tuyeán noäi tieát Tuyến ngoại tiết - Khoâng coù oáng daãn, Saûn phaåm tieát ngaám - Coù oáng daãn, Saûn phaåm tieát taäp trung thaúng vaøo maùu vào ống dẫn để đổ ra ngoài - VD : Tuyến - VD : Tuyeán yeân, tuyeán giaùp … tieâu hoùa, tuyeán leä … Câu 16: Nêu điểm khác nhau giữa trung ương thần kinh và ngoại biên thần kinh ? Trả lời: Trung öông thaàn kinh Phần ngoại biên Cấu tạo bởi não và tủy sống Cấu tạo bởi các dây thần kinh và các haïch thaàn kinh Được bảo vệ trong khoang xương ( như hộp Nằm bên ngoài hộp sọ và cột sống sọ chứa não, cột sống chứa tủy ). Chức năng điều khiển các hoạt động và Chức năng dẫn truyền các xung thần kinh phaûn xaï Câu 17: Nêu điểm khác nhau giữa thần kinh giao cảm và thần kinh đối giao cảm ? Trả lời: Thaàn kinh giao caûm Thần kinh đối giao cảm Trương ương nằm ở sừng bên của tủy sống ( Trưng ương thần kinh nằm ở trụ não và từ đốt sống ngực I đến đốt thắt lưng III ) đoạn cùng của tủy sống Haïch thaàn kinh naèm gaàn coät soáng ( tröông Haïch thaàn kinh naèm xa trung öông ( truï naõo öông ) vaø xa cô quan phuï traùch và tủy sống ) và ở gần hoặc cạnh cơ quan phuï traùch Sợi trục của nơron trước hạch ngắn Sợi trục của nơron trước hạch dài Sợi trục của nơron sau hạch dài Sợi trục của nơron sau hạch ngắn Câu 18: Nêu điểm khác nhau về cấu tạo và chức năng giữa tủy sống, trụ não, tiểu não ? Trả lời: Boä Tuûy soáng Truï naõo Tieåu naõo phaän Ñaëc ñieåm Caáu taïo. Chức naêng. Chất xám ở trong và chất trắng ở ngoài. Chất xám ở trong và chất trắng ở ngoài. Khoâng coù caùc nhaân xaùm Trung khu cuûa phaûn xaï khoâng ñieàu kieän, ñaëc bieät laø caùc phaûn xaï cô - xöông. Chaát xaùm taäp trung thaønh caùc nhaân xaùm Điều khiển, điều hòa hoạt động của các nội quan, đặc biệt là hoạt động tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa. Chaát xaùm taïo thaønh lớp vỏ ngoài và chất trắng ở trong Khoâng coù caùc nhaân xaùm Điều hòa, phối hợp các cử động phức taïp cuûa cô theå. So sánh cung phản xạ sinh dưỡng và cung phản xạ vận động Ñaëc ñieåm. Cung phản xạ vận động. Cung phản xạ sinh dưỡng.

(249) - Trung öông. Caáu taïo. - Haïch thaàn kinh. - Chất xám ở đại não và tuỷ - Chất xám ở trụ não và sừng bên tuỷ sống. soáng.. - Coù. - Khoâng coù. - 1 nơron: từ cơ quan thụ cảm tới trung ương.. - Đường hướng - 1 nơron: từ cơ quan thụ cảm tới. - 2 nơron: từ trung ương tới cơ quan phản ứng:. taâm. trung öông.. Sợi trước hạch và sợi sau hạch, chuyển giao. - Đường li tâm. - 1 nơron: từ trung ương tới cơ xináp ở hạch thần kinh.. Chức năng. quan phản ứng. - Điều khiển hoạt động cơ vân - Điều khiển hoạt động nội quan (không có ý (có ý thức).. Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân : …………………………………………….……. Lớp : 8/……………... thức).. KIEÅM TRA HOÏC KÌ II Moân : Sinh hoïc 8 (Tuaàn 36) Thời gian :45 phút. Ngày………….tháng ………năm 2011. Ñieå m. Lời phê của giáo viên: Đề …………………………………………………………………………………… chaün ………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………...… I. PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM : 3Ñ Câu 1:Em hãy khoanh tròn chữ cái đầu câu đúng nhất ? (2 đ) 1. Sự khác biệt trong thành phần nước tiểu đầu và máu là : A. Trong maùu khoâng coù saûn phaåm thaûi. B. Trong nước tiểu đầu không có các tế bào máu và prôtêin. C. Trong nước tiểu đầu có prôtêin nhưng không có tế bào máu. D. Cả A và B đúng. 2. Hậu quả của viêm và suy thoái cầu thận là : A. Gây bệnh đái tháo đường. B. Quá trình lọc máu bị trì trệ, có thể gây chết người. C. Không thực hiện được quá trình tạo thành nước tiểu . D. Lọc và đưa các chất dinh dưỡng ra ngoài cơ thể nhiều hơn. 3. Caáu taïo cuûa da goàm : A. Lớp bì, lớp mỡ dưới da, lớp tế bào sống. B. Lớp biểu bì, lớp bì, lớp mỡ dưới da, lớp tế bào sống. C. Lớp biểu bì, lớp mỡ dưới da D. Lớp biểu bì, lớp bì, lớp mỡ dưới da. 4. Biện pháp nào không nên thực hiện rèn da : A. Tắm nước lạnh, đi dưới trời nắng không đội B. Taäp theå duïc buoåi saùng C. Rèn luyện từ từ thích hợp với tình trạng sức khỏe D. Thường xuyên tắm nắng buổi sáng lúc 8 – 9 giờ. Câu 2 : Hãy chọn cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống. (1 đ) Tuyeán giaùp, Hoocmoân, Tuyeán pha. Tuyến tụy là một (1) ………………………………………………….. , vừa tiết dịch tiêu hóa ( chức năng ngoại tiết ) vừa tiết (2)…………………………………………………………. Có 2 loại hoocmôn là insulin và glucagôn II. PHẦN TỰ LUẬN : 7Đ Câu 1 : Nêu cấu tạo ngoài và cấu tạo trong của đại não? (2 đ) Caâu 2: Neâu taùc duïng cuûa hoocmoân do tuyeán tuïy tieát ra (2 ñ) Caâu 3 : Taïi sao noùi thaän laø cô quan baøi tieát quan troïng nhaát ? ( 1ñ).

(250) Câu 4 : Nêu điểm khác nhau giữa thần kinh giao cảm và thần kinh đối giao cảm ? ( 2đ). BAØI LAØM …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………… ĐÁP ÁN KIỂM TRA HỌC KÌ II. MÔN SINH HỌC 8. ĐỀ CHẴN I. PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM : 3Ñ Câu 1: (2 đ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – C, 2 – B, 3 – D, 4 – A. Câu 2 : (1 đ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – Tuyeán pha, 2 – Hoocmoân II. PHẦN TỰ LUẬN : 7Đ Caâu 1 : (2 ñ) - Cấu tạo đại não: + Cấu tạo ngoài: Rãnh liên bán cầu chia đại não thành hai nửa. (0,25đ) Raõnh saâu chia baùn caàu naõo thaønh boán thuøy ( thuøy traùn, thuøy ñænh, thuøy chaåm, thuøy thaùi döông) (0,5ñ) Khe vaø raõnh taïo thaønh khuùc cuoän laøm taêng dieän tích beà maët naõo 2300 – 2500 cm 2. (0,25ñ) + Caáu taïo trong: Chất xám ( ngoài) làm thành vỏ dày 2-3mm gồm 6 lớp. (0,5đ) Chất trắng (trong) là các đường thần kinh hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tủy hoặc tủy sống. (0,5ñ) Caâu 2: (2 ñ) * Tuyến tụy là tuyến pha :có tác dụng ổn định đường huyết cơ thể ở mức 0,12%. (0,5đ) + Chức năng nội tiết của tuyến tụy là tiết hóoc môn insulin và glucagôn tác dụng điều hòa quá trình trao đổi gluxit. (0,75đ) + Chức năng ngoại tiết của tuyến tụy là tiết dịch tụy đổ vào tá tràng tham gia tiêu hóa hóa học thức ăn trong ruoät non. (0,75ñ) Caâu 3: (1 ñ) + Thận là cơ quan bài tiết quan trọng nhất vì : Chất bài tiết của thận ở dạng nước tiểu có chứa 90% sản phẩm bài tiết hòa tan trong máu ( trừ CO2 ) (0,5ñ) Thận thực hiện chức năng bài tiết ngay cả khi mồ hôi không tiết ra, thận đảm nhận hoàn toàn chức naêng loïc vaø baøi tieát caùc saûn phaåm baøi tieát. (0,5ñ) Caâu 4 : (2 ñ) Thaàn kinh giao caûm Thần kinh đối giao cảm Trương ương nằm ở sừng bên của tủy sống ( từ Trưng ương thần kinh nằm ở trụ não và đoạn đốt sống ngực I đến đốt thắt lưng III ) (0,25đ) cuøng cuûa tuûy soáng (0,25ñ) Haïch thaàn kinh naèm gaàn coät soáng ( tröông öông ) Haïch thaàn kinh naèm xa trung öông ( truï naõo vaø vaø xa cô quan phuï traùch (0,25ñ) tủy sống ) và ở gần hoặc cạnh cơ quan phụ traùch (0,25ñ) Sợi trục của nơron trước hạch ngắn (0,25đ) Sợi trục của nơron trước hạch dài (0,25đ) Sợi trục của nơron sau hạch dài (0,25đ) Sợi trục của nơron sau hạch ngắn (0,25đ).

(251) Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân : …………………………………………….……. Lớp : 8/…………….. Ñieå m. KIEÅM TRA HOÏC KÌ II Moân : Sinh hoïc 8 (Tuaàn 36) Thời gian :45 phút. Ngày………….tháng ………năm 2011. Lời phê của giáo viên: Đề lẻ …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………...… I. PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM : 3Ñ Câu 1:Em hãy khoanh tròn chữ cái đầu câu đúng nhất ? (2 đ) 1. Khi đườngdẫn nước tiểu bị sỏi thận sẽ ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe : A. Ñi tieåu ra maùu B. Gây tắc nghẽn đường dẫn nước tiểu, bí tiểu. C. Bàng quang căng có thể làm chết người. D. Cả A và B đúng. 2. Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm : A. nang caàu thaän, oáng thaän. B. caàu thaän, nang caàu thaän C. Caàu thaän, nang caàu thaän, oáng thaän . D. Caàu thaän, oáng thaän 3. Các hạt sắc tố tạo nên màu sắc của da thuộc lớp : A. Lớp bì. B. Lớp biểu bì. C. lớp mỡ dưới da. D. Lớp tế bào sừng. 4. Chức năng nào của da sau đây là quan trọng nhất : A. Baøi tieát qua tuyeán moà hoâi B. Chất nhờn do tuyến nhờn tiết ra làm mềm da C. Làm đẹp cho cơ thể D. Bảo vệ cơ thể, chống lại các yếu tố gây hại từ môi trường Câu 2 : Hãy chọn cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống. (1 đ) Tuyeán giaùp, Tuyeán noäi tieát, Hoocmoân. Tuyến yên là một tuyến quan trọng nhất tiết các (1) ………………………………………………….. kích thích hoạt động của nhiều (2)…………………………………………………………. khác. II. PHẦN TỰ LUẬN : 7Đ.

(252) Caâu 1: Neâu caáu taïo cuûa caàu maét ? (2 ñ) Caâu 2: Neâu taùc duïng cuûa hoocmoân do tuyeán treân thaän tieát ra (2 ñ). Câu 3 : Vì sao sự tạo thành nước tiểu diễn ra liên tục mà sự bài tiết nước tiểu lại gián đoạn ? (1đ) Câu 4: Nêu điểm khác nhau về cấu tạo và chức năng giữa tủy sống, trụ não? (2đ). BAØI LAØM …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ĐÁP ÁN KIỂM TRA HỌC KÌ II. MÔN SINH HỌC 8. ĐỀ LẺ I. PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM : 3Ñ Câu 1: (2 đ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – B, 2 – C, 3 – A, 4 – D. Câu 2 : (1 đ) Mỗi ý đúng 0,5 đ. 1 – Hoocmoân, 2 – Tuyeán noäi tieát II. PHẦN TỰ LUẬN : 7Đ Caâu 1: (2 ñ) - Caáu taïo cuûa caàu maét goàm: maøng boïc vaø moâi tröông trong suoát . (0,25ñ) + Maøng boïc goàm:  Màng cứng bảo vệ các phần trong của mắt, phía trước màng cứng là màng giác trong suốt để cho ánh sáng xuyên qua, phía sau đục để tránh ánh sáng. (0,75đ)  Màng mạch: ở giữa có nhiều mạch máu giúp cho mắt thực hiện trao đổi chất, phía trước maøng maïch laø loøng ñen. (0,5ñ)  Màng lưới: nằm trong cùng tập trung các tế bào thụ cảm thị giác ( tế bào nón, tế bào que ) giuùp tieáp nhaän kích thích aùnh saùng vaø laø nôi xuaát hieän aùnh cuûa vaät. (0,5ñ) Caâu 2: (2 ñ) * Tuyeán treân thaän : tieát hoocmoân + Hoocmôn của vỏ tuyến trên thận : Có tác dụng điều hòa lượng Na+, K+, glucôzơ trong máu, điều hòa sinh dục và gây những biến đổi đặc tính sinh dục ở nam. (1đ) + Hoocmoân cuûa tuûy tuyeán treân thaän : gaây taêng nhòp tim, co maïch, taêng huyeát aùp, taêng nhòp hoâ haáp vaø tham gia điều hòa đường huyết. (1đ) Caâu 3: (1 ñ) + Máu tuần hoàn liên tục qua cầu thận nên nước tiểu cũng được hình thành liên tục. (0,5đ) + Nước tiểu tích trữ ở trong bóng đái lên tới 200 ml đủ áp lực gây cảm giác buồn đi tiểu, lúc đó mới bài tiết nước tiểu ra ngoài. (0,5đ) Caâu 4 : (2 ñ) Boä phaän Ñaëc ñieåm. Tuûy soáng. Truï naõo.

(253) Caáu taïo. Chất xám ở trong và chất trắng ở ngoài (0,25đ) Khoâng coù caùc nhaân xaùm (0,25ñ). Chức naêng. Trung khu cuûa phaûn xaï khoâng ñieàu kieän, ñaëc bieät laø caùc phaûn xaï cô xöông (0,5ñ). Chất xám ở trong và chất trắng ở ngoài (0,25đ) Chaát xaùm taäp trung thaønh caùc nhaân xaùm (0,25ñ) Điều khiển, điều hòa hoạt động của các nội quan, đặc biệt là hoạt động tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa (0,5đ). MA TRAÄN KIEÅM TRA HK II. MOÂN SINH HOÏC 8. NOÄI DUNG Chöông VII: Baøi tieát Chöông VIII: Da Chöông IX:Thaàn kinh vaø giaùc quan. Chöông X: Noäi tieát. Toång. Mạch kiến thức. TÆ TROÏNG 20% 10% 40% 30% 100%. MỨC ĐỘ ĐÁNH GIÁ Nhaän bieát Thoâng hieåu Vaän duïng TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL 2caâu 1 caâu (1ñ) (1ñ) 2caâu (1ñ) 1 caâu 1 caâu (2ñ) (2ñ) 1caâu 1caâu (1ñ) (2ñ) 3caâu 2caâu 2caâu 1caâu 1caâu (2ñ) (4ñ) (1ñ) (1ñ) (2ñ). Tæ troïng. Nhaän bieát. 20% 20%. Thoâng hieåu 1Caâu (2ñ). Vaän duïng. 1caâu (2ñ). 1Caâu(2ñ). 40%. 1Caâu (1ñ). 20%. 1Caâu (1ñ). 100%. 3caâu(4ñ). Toång. 1caâu(2ñ) 1Caâu (1ñ). 1Caâu (2ñ) 1Caâu (1ñ). caâu(3ñ). 2caâu(3ñ). 3 caâu(4ñ) 2caâu(2ñ) 7caâu(10ñ ). TOÅN G 3 caâu (2ñ) 2caâu (1ñ) 2caâu (4ñ) 2caâu (3ñ) 2caâu (10ñ).

(254) Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân:…………………………………. Lớp:………………….. Ñieå m. KIEÅM TRA HOÏC KÌ II Moân :Sinh hoïc 8 (Tuaàn 36) Thời gian :45 phút Ngaøy………….thaùng ………naêm 201. Lời phê của giáo viên: Đề …………………………………………………………………………………… chaün … …………………………………………………………………………………… …… Câu 1:Em hãy nêu chức năng của da? (2 đ) Câu 2:Sự tạo thành nước tiểu gồm có mấy quá trình?Chúng diễn ra ở đâu?Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là gì? (2 đ) Câu 3:Tai ngoài có cấu tạo như thế nào?Để tai hoạt động tốt ta cần phải làm gì? (2 đ) Câu 4:Sự thành lập và ức chế phản xạ có điều kiện có ý nghĩa gì đối với đời sống?Em hãy nêu 2 ví duï veà PXC ÑK maø em bieát? (2 ñ) Câu 5:Hooc môn có vai trò gì đối với cơ thể?Vì sao gọi tuyến tụy là tuyến pha? (2 đ) BAØI LAØM …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(255) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Trường THCS Giục Tượng KIEÅM TRA HOÏC KÌ II Hoï vaø teân:…………………………………. Moân :Sinh hoïc 8 (Tuaàn 36) Lớp:………………….. Thời gian :45 phút Ngaøy………….thaùng ………naêm 201 Ñieåm Lời phê của giáo viên: Đề lẻ …………………………………………………………… ……………………………… …………………………………………………………… ……………………………… Câu 1:Để phòng tránh các bệnh về da ta cần phải làm gì?(2 đ) Câu 2:Bài tiết là gì?Bài tiết có ý nghĩa như thế nào đối với cơ thể? (2 đ) Câu 3:Nêu cấu tạo của màng lưới trong cầu mắt?Vì sao ảnh của vật hiện trên điểm vàng mắt lại nhìn roõ nhaát ? (2 ñ) Câu 4:Sự thành lập và ức chế phản xạ có điều kiện có ý nghĩa gì đối với đời sống?Em hãy nêu 2 ví duï veà PXC ÑK maø em bieát?( 2ñ) Câu 5:Em hãy phân biệt tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết?Kể tên một vài tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết mà em biết ? (2 đ) BAØI LAØM …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(256) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… MA TRAÄN KIEÅM TRA HK II. MOÂN SINH HOÏC 8 DẠNG TỰ LUẬN Tæ Nhaän Thoâng Vaän Mạch kiến thức Toång troïng bieát hieåu duïng 1Caâu (2ñ) 1caâu Chöông VII: Baøi tieát 20% (2ñ) 1Caâu(2ñ) Chöông VIII: Da 20% 1caâu(2ñ) 40%. 1Caâu (1ñ). Chöông X: Noäi tieát.. 20%. 1Caâu (1ñ). Toång. 100%. 3caâu(4ñ). Chöông IX:Thaàn kinh vaø giaùc quan.. 1Caâu (1ñ). 1Caâu (2ñ) 1Caâu (1ñ). caâu(3ñ). ĐÁP ÁN. SINH HỌC 8. KIỂM TRA HỌC KÌ II. 2caâu(3ñ). 3 caâu(4ñ) 2caâu(2ñ) 7caâu(10ñ ). ĐỀ CHẴN Câu 1:(2 đ)Chức năng của da: -Baûo veä cô theå.(0.25 ñ) -Baøi tieát.(0.25 ñ) -Tieáp nhaän kích thích xuùc giaùc.(0.5 ñ) -Ñieàu hoøa thaân nhieät.(0.5 ñ) -Da và sản phẩm của da(lông,tóc,móng)góp phần tạo nên vẻ đẹp cho con người.(0.5 đ) Caâu 2: (2 ñ) -Sự tạo thành nước tiểu trải qua 3 giai đoạn: +Qúa trình lọc máu:diễn ra ở nang cầu thận. (0.5 đ) +Qúa trình hấp thụ lại:diễn ra ở ống thận. (0.5 đ) +Qúa trình bài tiết tiếp: diễn ra ở ống thận. (0.5 đ) -Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là:lọc máu và thải các chất cặn bã,chất độc,chất thừa ra khoûi cô theå.(0.5 ñ) Câu 3: (2 đ) * Tai ngoài gồm: +Vành tai:hứng sóng âm.(0.25 đ) +Ống tai:hướng sóng âm.(0.25 đ) +Màng nhĩ :khuếch đại âm.(0.5 đ) *Để tai hoạt động tốt cần: -Giữ vệ sinh tai.(0.25 đ) -Baûo veä tai: +Không dùng vật sắc nhọn để ngoáy tai. (0.25 đ) +Giữ vệ sinh mũi họng để phòng bệnh cho tai. (0.25 đ) +Coù bieän phaùp choáng vaø giaûm tieáng oàn. (0.25 ñ) Câu 4: (2 đ)Sự thành lập và ức chế phản xạ có điều kiện có ý nghĩa: -Đảm bảo sự thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn thay đổi.(0.5 đ) -Hình thành các thói quen, tập quán tốt đối với con người. (0.5 đ) *Ví dụ về PXC ĐK: (Mỗi ví dụ đúng 0.5 đ) -Khi qua ngã tư thấy đèn đỏ vội dừng xe trước vạch kẻ. -Nghe goõ keûng gaø chaïy veà aên. Caâu 5: (2 ñ).

(257) *Vai troø cuûa Hooc moân: -Duy trì tính ổn định môi trường bên trong cơ thể. (0.5 đ) -Điều hòa các quá trình sinh lý diễn ra bình thường. (0.5 đ) *Tuyến tụy là tuyến pha vì:tuyến tụy vừa làm chức năng ngoại tiết(tiết dịch tụy đổ vào tá tràng),vừa làm chức năng nội tiết(tiết Hooc môn insulin điều hòa đường huyết)(1 đ) ĐÁP ÁN. SINH HỌC 8. KIỂM TRA HỌC KÌ II. ĐỀ LẺ Câu 1: (2 đ)Để phòng tránh các bệnh về da cần: -Giữ gìn da luôn sạch sẽ bằng các biện pháp như:tắm gội thường xuyên những bộ phận thường bị bụi bám như mặt ,chân,tay,quần áo mặc được thay sạch sẽ hàng ngày.(1 đ) -Giữ da tránh xây xát,tránh cho da bị bỏng.(0.5 đ) -Giữ vệ sinh môi trường và nguồn nước.(0.5 đ) Caâu 2: (2 ñ) -Bài tiết là một hoạt động không ngừng của cơ thể nhằm lọc và thải ra môi trường các chất cặn bã do hoạt động trao đổi chất của tế bào,cùng một số chất được đưa vào cơ thể quá liều có thể gây hại cho cô theå.(1 ñ) -Ý nghĩa của bài tiết:nhờ hệ bài tiết mà tính chất môi trường bên trong cơ thể luôn ổn định,tạo điều kiện thuận lợi cho trao đổi chất diễn ra bình thường.(1 đ) Câu 3: (2 đ)Màng lưới chứa các tế bào thụ cảm thị giác gồm: +Teá baøo noùn:tieáp nhaän kích thích aùnh saùng maïnh vaø maøu saéc. (0.5 ñ) +Teá baøo que:tieáp nhaän kích thích aùnh saùng yeáu. (0.5 ñ) *Điểm vàng:là nơi tập trung nhiều tế bào nón.Khi ảnh của vật rơi đúng vào điểm vàng mắt nhìn rõ nhaát,caøng xa ñieåm vaøng teá baøo noùn caøng ít,teá baøo que taêng leân.(1 ñ) Câu 4:Như đề I. Caâu 5: (2 ñ) -Tuyến nội tiết là những tuyến không có ống dẫn,chất tiết của nó là Hooc môn ngấm trực tiếp vào máu rồi theo máu tới các cơ quan gây tác dụng.(0.5 đ) VD:Tuyeán yeân,tuyeán giaùp,tuyeán tuïy…(0.5 ñ) -Tuyến ngoại tiết là tuyến có ống dẫn,chất tiết của tuyến theo ống dẫn đến thẳng các cơ quan gây tác duïng. (0.5 ñ) VD:Tuyến nước bọt,tuyến gan,tuyến tụy…(0.5 đ) Heát.

(258) Trường THCS Giục Tượng Hoï vaø teân:…………………………………. Lớp: 8/…. KIEÅM TRA HOÏC KÌ II Moân : Sinh hoïc 8 ( laàn 2 ) Thời gian : 45 phút. Ngaøy………….thaùng ………naêm 2012. Ñieåm. Lời phê của giáo viên: ………………………………………………………………… …………………………………………. ………………………………………………………………… ………………………………………….. Đề Caâu 1: Neâu caáu taïo cuûa da ? (3 ñieåm ) Caâu 2: Em haõy giaûi thích caùc boä phaän cuûa heä thaàn kinh? (3 ñieåm ) Caâu 3: Neâu tính chaát vaø vai troø cuûa hoocmoân ? (2 ñieåm) Câu 4: Hãy trình bày những tác hại của việc mang thai ở lứa tuổi vị thành niên về mặt sinh hoïc?( 2ñieåm ) BAØI LAØM ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(259) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… KIEÅM TRA HOÏC KÌ II. NAÊM HOÏC 2011 – 2012 . MOÂN SINH HOÏC 8. ( laàn 2 ). Đáp án và biểu điểm:. Caâu 1. (3ñ). Caâu 2. (3ñ). Caâu 3. (2ñ). Caâu 4. (2ñ). Cấu tạo da gồm 3 lớp: - Lớp biểu bì gồm: +Tầng sừng: Có các tế bào chết thường xuyên bong ra. +Tầng tế bào sống: Phân chia tạo các tế bào mới giúp thay thế thường xuyên các tế bào tầng sừng bị bong ra, có các hạt sắc tố tạo màu cho da, bảo vệ da tránh sự xâm nhập của tia bức xạ trong ánh sáng mặt trời. +Moùng goùp phaàn baûo veä ngoùn tay ngoùn chaân. - Lớp bì : Gồm các sợi mô liên kết bện chặt vào nhau (gồm có các thụ quan, tuyến mồ hôi, tuyến nhờn, mạch máu, dây thần kinh ) - Lớp mỡ dưới da : tạo lớp đệm bảo vệ cơ, xương và các nội quan đồng thời có vai trò cách nhiệt cho cơ thể với môi trường. Caùc boä phaän cuûa heä thaàn kinh: - Căn cứ vào cấu tạo hệ thần kinh gồm hai phần : + Trung öông thaàn kinh goàm : naõo vaø tuûy soáng. + Phần ngoại biên bao gồm: các dây thần kinh(do các bó sợi vận động và bó sợi cảm giác tạo nên) và có hạch thần kinh. - Căn cứ vào chức năng phân thành: hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng. +Hệ thần kinh vận động: điều khiển hoạt động của cơ và xương ,hoạt động có ý thức. +Hệ thần kinh sinh dưỡng:có vai trò điều khiển điều hòa hoạt động của cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản, hoạt động không có ý thức. - Tính chaát cuûa hoùoc moân: + Mỗi hóoc môn chỉ ảnh hưởng đến một hoặc một số cơ quan xaùc ñònh. + Hóoc môn có hoạt tính sinh học rất cao. + Hóoc môn không mang tính đặc trưng cho loài. - Vai troø cuûa hoùoc moân: + Duy trì tính ổn định môi trường bên trong cơ thể . + Điều hòa các quá trình sinh lý diễn ra bình thường. - Taùc haïi cuûa vieäc mang thai veà maët sinh hoïc: Tuoåi vò thaønh nieân buồng trứng, tử cung chưa phát triển đầy đủ, đường sinh dục hẹp. Bên cạnh đó hoạt động nội tiết điều khiển hoạt động sinh sản chưa hoàn thiện vì vậy có thai ở tuổi này có thể tạo ra những tác hại sau: + Tỉ lệ sảy thai, đẻ non cao. + Khó đẻ , vỡ ối sớm, kèm theo đó là hiện tượng sót nhau, băng huyeát, nhieãm truøng. + Dễ bị sảy thai hoặc con sinh ra thấp cân , kém phát triển, tỷ lệ tư û vong cao. Các tác hại trên có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển cơ thể, thậm chí gây chết cả meï vaø con .. 0,25ñ 0,5ñ 0,25ñ 0,5ñ 0,5ñ. 0,5ñ 0,75ñ 0,25ñ 0,5ñ 1ñ. 0,5ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,5ñ 0,5ñ 0,75ñ. 0,25ñ 0,25ñ 0,75ñ.

(260)

(261)

GIAO AN SINH 8 PHAM KIM LIEN 2012 2013

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về