van 8

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.4 MB, 351 trang )

(1)bé gi¸o ¸n v¨n 8 c¶ n¨m chuÈn KTKN 2010-2011 TuÇn : 1. TiÕt : 1-2. Bµi 1 v¨n b¶n. thanh tÞnh a. mục tiêu cần đạt . 1kiÕn thøc Giúp Hs : - cảm nhận đợc tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật ''tôi'' ở buổi tựu trờng đầu tiên trong đời . - Thấy đợc ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ , gợi d vị trữ tình man mác của Thanh TÞnh. 2 kÜ n¨ng - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm văn bản hồi ức - biểu cảm . 3 thái độ tÝch cùc häc tËp tèt b. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , tranh minh häa . H: ôn lại kiến thức về kiểu văn bản nhật dụng đã học ở lớp 7 . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. kiÓm tra bµi cò . Trong các văn bản đã học ở lớp 7 dới đây , văn bản nào là kiểu văn bản nhật dụng ? (A). Cæng trêng më ra . B. Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª . C. Sèng chÕt mÆc bay . D. Nh÷ng trß lè hay lµ Va-ren vµ Phan Béi Ch©u . III. Bµi míi . 1, Giíi thiÖu bµi . DÉn d¾t tõ phÇn KTBC '' T«i ®i häc '' lµ v¨n b¶n nhËt dông ®Çu tiªn chóng ta häc ở lớp 8 . Nội dung của văn bản đã diễn tả những kỉ niệm mơn man , bâng khuâng của nh©n 1 vật '' tôi'' trong ngày đầu tiên đến trờng . Chúng ta cùng tìm hiểu bài . 2, TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s đọc , I. §äc , chó 3-4 h/s đọc chó thÝch , bè côc . thÝch . Hs nhận xét cách đọc . G nêu yêu cầu đọc , giọng chậm , 1. T¸c gi¶ :.

(2) h¬i buån , l¾ng s©u ; chó ý giäng nãi cña nh©n vËt '' t«i '' , ngêi mÑ và ông đốc . G đọc mẫu . Gọi h/s đọc tiếp ? Yêu cầu h/s nhận xét cách đọc cña b¹n ? ? §äc thÇm chó thÝch ? Nªu ng¾n gän vÒ t¸c gi¶ Thanh TÞnh ?. ( 1911-1988) ë HuÕ . - 1911-1988 , quª ë HuÕ . Tõ n¨m 1933 vµo nghÒ d¹y häc vµ b¾t ®Çu viÕt v¨n , lµm th¬ .... H/s tự hỏi đáp chú thích . Câu chuyện đợc kể theo trình tự thêi gian cña buæi tùu trêng (theo dßng håi tëng cña nh©n vËt '' t«i''). 2. V¨n b¶n : In trong tËp ''Quª mÑ '' 1941 .. Truyện đợc kể theo ngôi thứ I . ? Cho h/s hỏi - đáp chú thích , lu Ngôi kể này giúp cho ngời kể ý chó thÝch 2, 6, 7 . ? chuyÖn dÔ dµng béc lé c¶m xóc , ? Câu chuyện đợc kể theo trình tự tình cảm của mình một cách chân bè côc ntn ? thùc nhÊt . ? Truyện đợc kể theo ngôi thứ mÊy ? T¸c dông cña ng«i kÓ ? - Thêi ®iÓm gîi nhí : cuèi thu (hµng n¨m ) - ngµy khai trêng . Hoạt động 2 : Đọc - hiểu văn bản - Cảnh thiên nhiên : lá rụng nhiều . , m©y bµng b¹c . ? §äc thÇm '' Tõ ®Çu ... tng bõng - C¶nh sinh ho¹t : mÊy em bÐ rôt rộn rã '' . Nỗi nhớ về buổi tựu tr- rè cùng mẹ đến trờng . ờng của tác giả đợc khơi nguồn tõ thêi ®iÓm nµo ? Quang c¶nh ra sao ?. ? Kỉ niệm về buổi tựu trờng đợc diÔn t¶ theo tr×nh tù nµo ? T×m. II. đọc- hiểu v¨n b¶n. 1. DiÔn biÕn t©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c nh©n vËt ''t«i'' trong buæi tùu trêng . a, Kh¬i nguån kØ niÖm .. 2. nh÷ng tõ ng÷ diÔn t¶ t©m tr¹ng nh©n vËt '' t«i'' ? Ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña nh÷ng tõ ng÷ Êy ?. - DiÔn t¶ theo tr×nh tù thêi gian : tõ hiÖn t¹i mµ nhí vÒ qu¸ khø . - C¸c tõ l¸y diÔn t¶ t©m tr¹ng , c¶m xóc : nao nøc , m¬n man , tng bõng , rén r· §ã lµ nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në trong lßng Gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a quá khứ và hiện tại . Chuyện đã x¶y ra tõ bao n¨m råi mµ dêng nh võa míi x¶y ra h«m qua .. Tõ hiÖn t¹i qu¸ khø . §ã lµ nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në trong lßng .. b. Trªn con đờng cùng.

(3) ? H·y t×m nh÷ng h×nh ¶nh , chi tiÕt chøng tá t©m tr¹ng ( nh©n vËt ''tôi'' trên con đờng cùng mẹ tới trêng) håi hép , c¶m gi¸c ngì ngàng của nhân vật ''tôi'' khi cùng - Con đờng này tôi đã quen đi lại mẹ đi trên đờng tới trờng ? l¾m lÇn .... C¶nh vËt chung quanh tôi đều thay đổi . - Cảm thấy trang trọng và đứng đắn với bộ quần áo , với mấy quyÓn vë míi trªn tay . - CÈn thËn n©ng niu mÊy quyÓn vë muèn thö søc muèn kh¼ng định mình khi xin mẹ đợc cầm bót , thíc nh c¸c b¹n kh¸c . ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù thay đổi trong tâm trạng nhân vật ''tôi'' khi cùng mẹ đi trên đờng ? Lần đầu tiên đợc đến trờng , đợc tiÕp xóc víi mét thÕ giíi hoµn toàn khác lạ không chỉ nô đùa , rong chơi, thả diều ngoài đồng n÷a , cho nªn ''t«i'' c¶m thÊy tÊt cả dờng nh trang trọng và đứng đắn . Tôi muốn thử sức và khẳng định mình trong việc cầm bút , thíc vµ 2 quyÓn vë §ã chÝnh lµ t©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c rất tự nhiên của một đứa bé lần đầu tiên đợc đến trờng . Tất cả nh÷ng cö chØ Êy gióp ta h×nh dung t thế ngộ nghĩnh , đáng yêu cña chó bÐ . 3 ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt chøng tá t©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vật ''tôi'' khi đến trờng nghe ông đốc gọi tên ... ? Hãy phân tích ? - Sân trờng hôm nay dày đặc ngời . Ai còng quÇn ¸o s¹ch sÏ ... - Ng«i trêng võa xinh x¾n võa oai nghiªm kh¸c thêng ... lßng t«i ®©m ra lo sî vÈn v¬ . - Nghe gọi đến tên tôi giật mình vµ lóng tóng t©m tr¹ng håi hép , lo l¾ng . - Khi nghe ông đốc gọi đến tên th× bÊt gi¸c dói ®Çu vµo lßng mÑ khãc nøc në t©m tr¹ng lóng tóng , sî sÖt khi ph¶i rêi xa bµn G: Tõ t©m tr¹ng h¸o høc , h¨m hë tay dÞu dµng cña mÑ . trên đờng tới trờng chuyển sang t©m tr¹ng lo sî vÈn v¬ , råi bì ngì, ngËp ngõng , ®©y lµ sù chuyÓn biÕn t©m lÝ rÊt phï hîp của một đứa trẻ lần đầu tiên đợc đến trờng .. mÑ tíi trêng. C¶m thÊy trang träng , đứng đắn Võa muèn thö søc vµ khẳng định m×nh H¸o høc c. T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña ''t«i''khi đến trờng và khi nghe «ng đốc gọi tên vµ ph¶i rêi bµn tay mÑ bíc vµo líp. Bì ngì , lo sî vÈn v¬ , håi hép lo l¾ng , lóng tóng sî sÖt ..

(4) ? Vì sao khi nghe ông đốc gọi tên h/s nh©n vËt ''t«i'' l¹i bÊt gi¸c dói ®Çu vµo lßng mÑ nøc në khãc ? Em cã c¶m thÊy chó bÐ nµy lµ Hs tù do th¶o luËn theo nhãm . ngêi yÕu ®uèi hay kh«ng ? Cử đại diện trònh bày . ( Hs th¶o luËn theo nhãm ) - Thật ra thì chẳng có gì đáng khãc c¶ . Chóng ta cã thÓ th«ng cảm vì đó chỉ là cảm giác nhất thời của một đứa bé nhút nhát ít khi đợc tiếp xúc với đám đông mµ th«i khi ph¶i rêi tay mÑ , cËu bÐ c¶m thÊy hôt hÉng lo sî cho nªn viÖc dói ®Çu vµo lßng mÑ khãc nøc në lµ mét tÊt yÕu sÏ x¶y ? Gọi h/s đọc nhẩm đoạn cuối ra . cïng . H·y ph©n tÝch t©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña ''t«i'' khi bíc vµo chç ngåi l¹ lïng ntn ? - Bíc vµo líp t«i nh×n bao qu¸t xung quanh thÊy c¸i g× còng míi l¹ vµ hay hay . Nh×n chç ngåi cña mình thật kĩ rồi tự lạm nhận đó là chỗ của riêng mình sau đó nhìn ngời bạn mới cha quen mà đã thÊy quyÕn luyÕn Tất cả đó lµ 4 sự biến đổi rất tự nhiên trong tâm lÝ nh©n vËt . Cã thÓ chç ngåi kia , ngêi b¹n míi Êy sÏ lµ n¬i mµ m×nh g¾n bã , gÇn gòi trong suèt c¶ n¨m häc . C©u hái th¶o luËn nhãm : N1: T¹i sao ë phÇn cuèi truyÖn t¸c gi¶ ®a h×nh ¶nh '' con chim liÖng ... bay cao '' cã ý nghÜa g× ? N2: Dßng ch÷ '' T«i ®i häc '' kÕt thóc truyÖn cã ý nghÜa g× ? Hs tù do th¶o lô©n theo nhãm . gäi h/s c¸c nhãm th¶o luËn vµ N1 : H×nh ¶nh '' mét con chim tr×nh bµy . non liệng đến ...'' có ý nghĩa tợng trng sự nuối tiếc quãng đời tuổi thơ tự do nô đùa , thả diều đã chấm dứt để bớc vào giai đoạn mới đó là làm học sinh , đợc đến trờng , đợc học hành , đợc làm quen víi thÇy c« , b¹n bÌ sèng trong mét m«i trêng cã sù qu¶n lÝ chÆt chÏ h¬n . N2 : C¸ch kÕt thóc truyÖn rÊt tù nhiªn vµ bÊt ngê . Dßng ch÷ '' T«i ®i häc '' nh më ra mét thÕ giíi , mét kho¶ng kh«ng gian míi , một giai đoạn mới trong cuộc đời đứa trẻ . Dòng chữ chậm chạp , nguÖch ngo¹c ®Çu tiªn trªn trang G bæ sung , söa ch÷a vµ chèt l¹i giÊy tr¾ng tinh lµ niÒm tù hµo ,. d. T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt ''t«i'' khi ngåi vµo chç cña mình và đón nhËn giê häc ®Çu tiªn ..

(5) vấn đề đã nêu. khao kh¸t trong tuæi th¬ cña con ngêi vµ dßng ch÷ còng thÓ hiÖn rõ chủ đề của truyện ngắn này .. ? Em có cảm nhận gì về thái độ cö chØ cña nh÷ng ngêi lín ( «ng đốc, thầy giáo đón nhận học trò mới , các bậc phụ huynh ) đối với - Các phụ huynh đều chuẩn bị c¸c em bÐ lÇn ®Çu ®i häc ? chu đáo cho con em trong buổi tựu trờng đầu tiên , đều trân trọng tham dù buæi lÔ nµy . Cã lÏ c¸c vÞ còng ®ang lo l¾ng håi hép cïng con em m×nh . - Ông đốc là hình ảnh ngời thầy , ngời lãnh đạo nhà trờng rất từ tốn , hiền hậu bao dung đối với h/s. - ThÇy gi¸o trÎ víi g¬ng mÆt t¬i 5 cời đón h/s vào lớp cũng là một ngêi vui tÝnh th¬ng yªu h/s . G: Nh÷ng h/¶ vÒ ngêi lín cho thÊy tr¸ch nhiÖm , tÊm lßng cña nhà trờng , gia đình đối với các em h/s . §©y thùc sù lµ nh÷ng dấu ấn tốt đẹp , những kỉ niệm trong s¸ng , Êm ¸p kh«ng thÓ phai nhoµ trong kÝ øc tuæi th¬ , gióp c¸c em tù tin , v÷ng vµng h¬n . §ã cßn lµ m«i trêng gi¸o dôc Êm ¸p , n¬i nu«i dìng t©m hån trÝ tuÖ vµ t×nh c¶m cña nh÷ng thÕ hÖ tơng lai của đất nớc . Hoạt động 3 : Hớng dẫn h/s tổng kÕt . ? H·y t×m vµ ph©n tÝch nh÷ng h/¶ so sánh đợc nhà văn sử dụng '' Tôi quên thế nào đợc ........'' trong truyÖn ng¾n nµy ? '' ý nghÜ Êy tho¸ng qua .........'' '' Hä nh con chim con ..........'' §©y lµ nh÷ng so s¸nh giµu h/¶ , giµu søc gîi c¶m ddîc g¾n víi nh÷ng c¶nh s¾c thiªn nhiªn t¬i s¸ng ; tr÷ t×nh . Nh÷ng so s¸nh nµy gãp phÇn diÔn t¶ cô thÓ , râ rµng nh÷ng c¶m gi¸c , ý nghÜ cña nh©n vËt ''t«i'' trong buæi ®Çu tien ®i häc , gãp phÇn t¹o nªn chÊt th¬ mang m¸c vµ c¶m gi¸c nhÑ nhµng ªm dÞu cho truyÖn ng¾n . ? Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật vµ søc cuèn hót cña t¸c phÈm ?. 2. Thái độ , cö chØ cña ngời lớn đối víi c¸c em . - C¸c bËc phô huynh . - Ông đốc . - ThÇy gi¸o trÎ ..

(6) a. §Æc s¾c nghÖ thuËt :+ TruyÖn ngắn đợc bố cục theo dòng hồi tởng , cảm nghĩ của nhân vật ''tôi'' theo tr×nh tù thêi gian cña buæi tùu trêng . + Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ , 6. Gọi h/s đọc ghi nhớ SGK / 9 . Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tËp ? Yªu cÇu h/s lµm bµi tËp 1 ( Nhãm 1 ). miªu t¶ víi béc lé c¶m xóc , t©m tr¹ng . b. Søc cuèn hót cña t¸c phÈm : - T×nh huèng truyÖn '' buæi ®Çu tiªn ®i häc '' cã dÊu Ên s©u ®Ëm , chứa đựng cảm xúc thiết tha. - Sù quan t©m ch¨m sãc tr×u mÕn yêu thơng của những ngời lớn đối víi c¸c em h/s trong buæi ®Çu tiªn ®i häc . - H×nh ¶nh thiªn nhiªn , ng«i trêng vµ c¸c h/¶ so s¸nh giµu søc gîi c¶m cña t¸c gi¶ . Hs đọc ghi nhớ . III. Ghi nhí . IV. LuyÖn tËp . Bµi 1: Hs th¶o luËn lµm theo nhãm . Yªu cÇu : Cã thÓ nªu c¶m nghÜ vÒ mét ®o¹n v¨n hoÆc c¶ bµi .. ? ViÕt bµi v¨n ng¾n ghi l¹i Ên tîng cña em trong buæi khai gi¶ng - C¶m xóc ch©n thùc , thiÕt tha . lÇn ®Çu tiªn ? ( Nhãm 2 ) . - Nªn chän nh÷ng chi tiÕt s©u s¾c , Ên tîng nhÊt . IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc bµi theo néi dung phÇn ghi nhí . - So¹n bµi : '' Trong lßng mÑ '' - Đact trớc bài Tiếng Việt : Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ . TuÇn : 1 TiÕt : 3. tiÕng viÖt. cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ A. môc tiªu.. 7.

(7) 1kiÕn thøc Giúp h/s : - Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ . 2 kÜ n¨ng - Th«ng qua bµi häc , rÌn luyÖn t duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng , vÒ ph¹m vi nghÜa réng vµ hÑp . B. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , b¶ng phô . H: §act vµ xem phÇn t×m hoi bµi . C. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra bµi cò . ở lớp 7 các em đã học về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa . Em hãy nhắc lại một số ví dụ về từ đồng nghĩa , từ trái nghĩa ? III. Bµi míi . 1. Giíi thiÖu bµi: ở lớp 8 , chúng ta sẽ nói về mối quan hệ khác về nghĩa của từ ngữ , đó là mối quan hệ bao hàm , hay nói một cách khác đó là phạm vi khái quát của nghĩa từ ngữ . Nghĩa cña tõ cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t nhng trong mét ng«n ng÷ , ph¹m vi kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ kh«ng gièng nhau . Cã nh÷ng tõ cã ph¹m vi kh¸i qu¸t réng , cã nh÷ng tõ cã ph¹m vi khái quát hẹp hơn . Chúng ta sẽ tìm hoi bài học hôm nay để rõ hơn . 2 . TiÕn tr×nh bµi d¹y: Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt I. Tõ ng÷ nghÜa Hoạt động 1 : Hình thành khái réng , tõ ng÷ niÖm tõ ng÷ nghÜa réng , tõ ng÷ nghÜa hÑp . nnghÜa hÑp . Hs quan sát sơ đồ . G treo bảng phụ ghi sẵn sơ đồ trong SGK / 10 . ? Nghĩa của từ động vật rộng hơn - Nghĩa của từ động vật rộng hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ thó , h¬n nghÜa cña tõ '' thó , chim , chim , c¸ . T¹i sao ? c¸ '' . V× ph¹m vi nghÜa cña tõ động vật bao hàm nghĩa của ba tõ '' thó , chim , c¸ '' . ? NghÜa cña tõ thó réng hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ '' voi , h¬u '' . Tõ chim réng hay hÑp h¬n nghÜa cña 8. tõ '' tu hó , s¸o ''. Tõ c¸ réng hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ '' c¸ r« , c¸ thu '' . V× sao ?. - C¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' cã ph¹m vi nghÜa réng h¬n c¸c tõ '' voi , h¬u , tu hó , s¸o ....'' ..

(8) V× c¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' cã ph¹m vi nghÜa bao hµm nghÜa cña c¸c tõ ..... ? C¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' réng h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ nµo ? §ång thêi hÑp h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ nµo ? G : Nh vậy từ '' động vật '' là từ cã nghÜa réng . Tõ '' voi , h¬u , tu hó , s¸o '' lµ tõ cã nghÜa hÑp . ? VËy em hoi thÕ nµo lµ mét tõ ng÷ cã nghÜa réng vµ nghÜa hÑp ?. ? Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa rộng , vừa có nghĩa hẹp đợc kh«ng ? T¹i sao ?. ? Gọi hs đọc ghi nhớ SGK / 10 ? Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s luyÖn tËp . Gv híng dÉn h/s tù lµm bµi 1 .. C¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' cã ph¹m vi nghÜa réng h¬n c¸c tõ '' voi , h¬u , tu hó '' vµ cã ph¹m vi nghĩa hẹp hơn từ ''động vật ''. - Mét tõ nng÷ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nnghÜa cña nã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c . - Mét tõ cã nghÜa hÑp khi phạm vi nghĩa đợc bao hàm trong ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c . - Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng , võa cã nghÜa hÑp v× tÝnh chÊt réng , hÑp cña nghĩa từ ngữ chỉ là tơng đối. Hs đọc ghi nhớ . a.. Y phôc QuÇn. ¸o. quần dài , quần đùi b.. Vò khÝ. Sóng. *. Ghi nhí .. ¸o dµi , ¸o s¬ mi II. LuyÖn tËp. Bµi 1: Bom. súng trờng , đại bác bom bi , ba cµng ? §äc yªu cÇu bµi 2 . Lµm c¸ nh©n Bµi 2 : a. Chất đốt b. NghÖ thuËt. c. Thøc ¨n d. Nh×n. 9. e. §¸nh .. Bài tập 3 : Chia hai nhóm . Nhóm nào nhanh , chính xác ( 3 từ trở lên ) nhóm đó th¾ng . a, Xe cộ : xe đạp ; xe máy ; ô tô . b, Kim loại : sắt ; đồng ; chì ; thiếc . c, Hoa qu¶ : cam ; chanh ; chuèi ; mÝt ..

(9) d, Hä hµng : chó ; d× ; c« ; b¸c . e, Mang : x¸ch ; khiªng ; g¸nh . Bµi tËp 4 : Lo¹i bá nh÷ng tõ kh«ng thuéc ph¹m vi nghÜa cña mçi nhãm tõ ng÷ : a, thuèc lµo . c, bót ®iÖn . b, thñ quü . d, hoa tai . Bài tập 5 : ba động từ thuộc một phạm vi nghĩa : khóc , nức nở , sụt sùi . khãc : nghÜa réng nøc në , sôt sïi: nghÜa hÑp IV. Híng dÉn vÒ nhµ : Häc thuéc phÇn ghi nhí ChuÈn bÞ bµi : Trêng tõ vùng . TuÇn : 1 TiÕt : 4 TËp lµm v¨n. tính thống nhất về chủ đề của văn bản A. môc tiªu. 1kiÕn thøc Giúp h/s : - Nắm đợc chủ đề của văn bản , tính thống nhất về chủ đề của văn bản . 2 kÜ n¨ng - Biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề ; biết xác định , lựa chọn , s¾p xÕp c¸c phÇn trong v¨n b¶n nh»m nªu bËt ý kiÕn , c¶m xóc cña m×nh . B. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , b¶ng phô . H: T×m hiÓu tríc phÇn t×m hiÓu bµi . C. Lªn líp. 10 I. ổn định tổ chức. II . kiÓm tra bµi cò . III. bµi míi . 1. Giíi thiÖu bµi : Chúng ta đã đợc tìm hiểu rất nhiều văn bản . Vậy chủ đề trong văn bản là gì ? Tại sao trong văn bản phải đảm bảo tính thống nhất về chủ đề . Để trả lời cho những câu hoỉo Êy chóng ta cïng t×m hiÓu bµi häc . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y : Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s tìm hiểu về chủ đề của văn bản . I. Chủ đề của.

(10) G yêu cầu h/s đọc thầm văn bản '' Tôi đi học '' của Thanh Tịnh . Hs đọc thầm văn bản . ? Trong v¨n b¶n t¸c gi¶ nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c nµo trong thêi th¬ Êu cña m×nh ? Sù håi tëng Êy gîi lªn nh÷ng Ên t- T¸c gi¶ nhí l¹i kØ niÖm vÒ buæi îng g× trong lßng t¸c gi¶ ? ®Çu tiªn ®i häc . Sù håi tëng Êy gîi lªn c¶m gi¸c b©ng khu©ng , xao xuyÕn kh«ng thÓ nµo quªn vÒ t©m tr¹ng n¸o nøc , bì ngì cña nh©n vËt '' t«i'' trong buæi tùu trêng . ? Hãy nêu lên chủ đề của văn Chủ đề của văn bản : Những kỉ b¶n ? niÖm s©u s¾c vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn . ? Vậy em hiểu chủ đề của văn Chủ đề của văn bản là những b¶n lµ g× ? vấn đề chủ chốt đợc tác giả nêu lên , đặt ra trong văn bản . ? Gọi h/s đọc ghi nhớ 1 ? Hs đọc ghi nhớ .. v¨n b¶n .. Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s h×nh thµnh kh¸i niÖm tÝnh thèng nhất về chủ đề của văn bản . ? §Ó t¸i hiÖn nh÷ng kØ niÖm vÒ ngày đầu tiên đi học , tác giả đã. II. TÝnh thèng nhất về chủ đề cña v¨n b¶n . 11. đặt nhan đề của văn bản và sử dông tõ ng÷ c©u ntn ?. ? T×m c¸c tõ ng÷ , c¸c chi tiÕt nªu bËt c¶m gi¸c míi l¹ xen lÉn bì ngì cña nh©n vËt '' t«i '' khi cùng mẹ đi đến trờng , khi cùng c¸c b¹n vµo líp ?. - Nhan đề '' Tôi đi học '' giúp chóng ta hiÓu ngay néi dung cña v¨n b¶n nãi vÒ chuyÖn ®i häc . + Các câu đều nhắc đến những kØ niÖm cña buæi tùu trêng ®Çu tiên trong đời . - H«m nay t«i ®i häc . - H»ng n¨m cø vµo cuèi thu .... lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kØ niÖm m¬n man cña buæi tùu trêng . - Hai quyÓn vë míi ®ang ë trªn tay tôi đã bắt đầu thấy nặng . - T«i bÆm tay gh× thËt chÆt , nhng mét quyÓn vë còng xÖch ra vµ chªnh ®Çu chói xuèng .. *. Khi cïng mÑ tíi trêng : Con đờng quen đi lại lắm lần.

(11) G: Tất cả các chi tiết trên đều tËp trung kh¾c häa t©m tr¹ng cña nh©n vËt '' t«i '' trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn . ? Vậy tính thống nhất về chủ đề. nay thÊy l¹ , c¶nh vËt xung quanh đều thay đổi thấy mình trang trọng và đứng dắn trong bé quÇn ¸o míi , cè lµm ra vÎ nh mét häc trß thùc sù '' tay bặm ghì hai quyển sách , đòi mẹ cÇm bót thíc ''. * Khi quan s¸t ng«i trêng : cao r¸o s¹ch sÏ h¬n c¸c nhµ trong lµng , xinh x¾n , oai nghiªm , s©n réng... ®©m ra lo sî vÈn v¬ . Nghe trèng thóc thÊy ch¬ v¬ , toàn thân run run , đợc mọi ngời nh×n th× tá ra lóng tóng , nghe gäi tªn m×nh th× giËt m×nh, lóng tóng . * Khi xÕp hµng vµo líp ; thÊy nÆng nÒ , dói ®Çu vµo lßng mÑ khãc nøc në . * Trong líp häc : c¶m thÊy xa mÑ nhí nhµ . 12. thÓ hiÖn ë nh÷ng ph¬ng diÖn nµo trong v¨n b¶n ?. V¨n b¶n cã tÝnh thèng nhÊt vÒ chủ đề khi chỉ nói tới chủ đề đã xác định , không xa rời hay lạc sang chủ đề khác .. ? Làm thế nào để có thể viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề ? Để viết đợc một văn ... cần xác định rõ chủ đề của văn bản . Chủ đề của văn bản đợc thể hiện trong đề bài , đề mục , trong quan hÖ gi÷a c¸c phÇn cña v¨n b¶n vµ ë c¸c tõ ng÷ then chèt lÆp ®i lÆp l¹i . Gọi h/s đọc phần ghi nhớ . Hs đọc ghi nhớ . III. Ghi nhí . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học IV. LuyÖn tËp . sinh luyÖn tËp . Bµi 1 . §äc yªu cÇu bµi tËp 1. ? Văn bản trên viết về vấn đề gì ? Các đoạn văn đã trình bày vấn đề theo thứ tự nào ? Theo em có thể thay đổi trật tự sắp - V¨n b¶n nãi vÒ c©y cä ë vïng xếp này đợc không ? Vì sao ? s«ng Thao quª h¬ng cña t¸c gi¶. - Thø tù tr×nh bµy : miªu t¶ h×nh d¸ng c©y cä , sù g¾n bã cña c©y cä víi tuæi th¬ t¸c gi¶ , t¸c dông cña c©y cä , t×nh c¶m g¾n bã cña c©y cä víi ngêi d©n s«ng Thao..

(12) - Khó thay đổi đợc trật tự sắp xếp vì các ý này đã rành mạch , liªn tôc . ? Nêu chủ đề của văn bản trên ? Chủ đề : Vẻ đẹp và ý nghĩa của rõng cä quª t«i . ? chủ đề ấy đợc thể hiện trong toµn v¨n b¶n . H·y chøng minh ?. Chủ đề đợc thể hiện qua nhan đề của văn bản , các ý miêu tả h×nh d¸ng , sù g¾n bã cña c©y cä víi tuæi th¬ t¸c gi¶ , t¸c dông cña c©y cä vµ t×nh c¶m gi÷a c©y víi ngêi .. ? T×m c¸c tõ ng÷ , c¸c c©u tiªu biểu thể hiện chủ đề của đề của 13. v¨n b¶n ?. Yªu cÇu th¶o luËn theo nhãm .. Gv yªu cÇu th¶o luËn theo nhãm.. C¸c tõ ng÷ lÆp l¹i nhiÒu lÇn : rõng cä , l¸ cä vµ c¸c chi tiÕt miªu t¶ vÒ : + h×nh d¸ng cña c©y cä . + sù g¾n bã cña c©y cä víi t¸c gi¶ . + công dụng của cây cọ đối với đời sống . Hs thảo luận nhóm và cử đại diÖn tr×nh bµy . Căn cứ vào chủ đề của văn bản thì ý b và d làm cho bài lạc đề v× nã kh«ng phôc vô cho viÖc chøng minh luËn ®iÓm '' V¨n ch¬ng lµm cho t×nh yªu quª h¬ng .... '' §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy . - Có những ý lạc chủ đề : c, g . - Có những ý hợp với chủ đề nhng do cách diễn đạt cha tốt nên thiếu sự tập trung vào chủ đề: b,e . a, Cø mïa thu vÒ , mçi lÇn thÊy c¸c em nhá ... xèn xang . b, Cảm thấy con đờng '' thờng đi l¹i l¾m lÇn '' tù nhiªn còng thÊy lạ , cảnh vật đều thay đổi . c, Muèn thö søc m×nh b»ng viÖc tù mang s¸ch vë nh mét cËu häc trß thùc sù . d, C¶m thÊy ng«i trêng vèn qua l¹i nhiÒu lÇn còng cã nhiÌu biÕn đổi .. Bµi 2 .. Bµi 3..

(13) e, Líp häc vµ nh÷ng ngêi b¹n míi trë nªn gÇn gòi , th©n th¬ng. IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc phÇn ghi nhí . - ChuÈn bÞ bµi : '' Bè côc cña v¨n b¶n ''. 14. TuÇn : 2. TiÕt : 5 - 6. bµi 2 v¨n b¶n. trong lßng mÑ ( trÝch : nh÷ng ngµy th¬ Êu ) nguyªn hång. a. môc tiªu : 1kiÕn thøc Giúp h/s : - Hiểu đợc tình cảnh đắng thơng và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng , cảm nhận đợc tình yêu thơng mãnh liệt của chú đối với mẹ . -2 kÜ n¨ng Hiểu đợc những đặc sắc của thể văn hồi kí qua cách viết của nhà văn Nguyên Hồng ; lối tự truyện chân thành , truyền cảm , thấm đợm chất trữ tình. RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt , ph©n tÝch c¸ch kÓ chuyÖn . b. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , tËp truyÖn '' Nh÷ng ngµy th¬ Êu '' vµ ch©n dung nhµ v¨n Nguyªn Hång , b¶ng phô . H: So¹n bµi . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. kiÓm tra bµi cò . H1: Ph©n tÝch t©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt '' t«i '' trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn. H2: Nhận xét nào đúng nhất những yếu tố góp phần tạo nên chất thơ của tác phẩm ? A. Truyện đợc bố cục theo dòng hồi tởng , cảm nghĩ của nhân vật '' tôi '' theo trình tự thêi gian cña buæi tùu trêng . B. Cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸c ph¬ng thøc t¹o lËp v¨n b¶n nh tù sù , miªu t¶ , biÓu c¶m ..

(14) C. Tình huống truyện chứa đựng chất thơ kết hợp với việc sử dụng các hình ảnh so s¸nh giµu chÊt tr÷ t×nh . (D). Cả A,B,C đều đúng . 15 III. Bµi míi 1. giíi thiÖu bµi : Gv cho hs quan s¸t ch©n dung nhµ v¨m Nguyªn Hång vµ cuèn håi kÝ tù truyÖn '' Nh÷ng ngµy th¬ Êu '' . Nguyªn hång lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n cã tuæi th¬ thËt cay đắng , khốn khổ . Những kỉ niệm ấy đã đợc nhà văm viết lại trong tập tiểu thuyết tự thuËt '' Những ngày thơ ấu '' . Kỉ niệm ấy về ngời mẹ đáng thơng qua cuộc trò chuyện với bà cô và cuộc gặp gỡ bất ngờ là một trong những chơng truyện cảm động nhất . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y : Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : hớng dẫn h/s I. §äc , chó thÝch , đọc , tìm hiểu chú thích , bố bè côc . côc . 1. §äc . G nêu yêu cầu đọc : giọng chËm , t×nh c¶m , chó ý c¸c tõ ng÷ h×nh ¶nh thÓ hiÖn c¶m xóc cña nh©n vËt '' t«i '' . - C¸c tõ ng÷ , h/¶ , lêi nãi cña bà cô đọc với giọng đay đả , béc lé s¾c th¸i ch©m biÕm , Hs nối nhau đọc truyện . cay nghiÖt . Nhận xét cách đọc của bạn . ? Gv đọc mẫu , gọi 3-4 h/s đọc - Nguyªn Hång lµ mét trong tiÕp ? nh÷ng nhµ v¨n lín cña nÒn ? Dựa trên phần soạn bài hãy văn học VN hiện đại . Ông là gi¶ cña nhiÒu cuèn tiÓu 2. T¸c gi¶ . nãi v¾n t¾t vÒ nhµ v¨n Nguyªn t¸c thuyÕt næi tiÕng : '' Cöa biÓn 1918- 1982 , quª ë '', BØ vá , tËp th¬ trêi xanh , Nam §Þnh nhng Hång ? S«ng nói quª h¬ng ...... sèng chñ yÕu ë H¶i - Thêi th¬ Êu tr¶i nhiÒu cay Phßng . đắng đẫ trở thành nguồn cảm høng cho t¸c gi¶ viÕt cuèn - Lµ nhµ v¨n lín cña hồi kí tự truyện cảm động '' nÒn v¨n häc VN . Nh÷ng ngµy th¬ Êu '' 19381940 . T¸c phÈm gåm 9 ch¬ng , mçi ch¬ng kÓ vÒ 3. T¸c phÈm : Ch¬ng 4 cña t¸c phÈm . 16. mét kØ niÖm s©u s¾c . §o¹n.

(15) ? Gv cho h/s hỏi đáp chú thích theo 2 nhãm : 6,8,12,13,14,17 ? ? ®oank trÝch '' Trong lßng mÑ '' cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ?. Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s đọc - hiểu văn bản . ? Chú bé Hồng đợc sinh ra trong hoàn cảnh gia đình ntn ?. G: Rõ ràng hoàn cảnh gia đình nh vËy cho nªn chó bÐ Hång sèng dùa vµo nh÷ng ngêi hä hµng th©n thÝch bªn néi trong đó có bà cô . ? Ngay ë phÇn ®Çu truyÖn bµ c« xuÊt hiÖn víi cö chØ '' cêi hái '' bÐ Hång . VËy cö chØ vµ néi dung c©u hái cã thÓ hiÖn đợc tình yêu thơng của bà cô với đứa cháu hay không ?. ? Em hiÓu '' cêi rÊt kÞch '' cã nghÜa lµ g× ?. trÝch thuéc ch¬ng 4 cña t¸c phÈm . Hs tự hỏi - đáp chú thích dựa vµo SGK / 19 . P1: Từ đầu ... ngời ta hỏi đến *, Bố cục : chứ : Cuộc đối thoại giữa ngời cô và chú bé Hồng ý nghÜ , c¶m xóc cña bÐ Hång vÒ ngêi mÑ . P2: Cßn l¹i : Cuéc gÆp gì gi÷a hai mÑ con bÐ Hång . II. §äc - hiÓu v¨n b¶n . Nh©n vËt bµ c« Bè chÕt , cha ®o¹n tang , mÑ 1. ( qua c¸i nh×n vµ t©m ph¶i ®i lµm ¨n xa vµ còng tr¹ng cña bÐ Hång ). chẳng khá giả gì , đã lâu rồi chú bé không đợc gặp mẹ .. - Ngêi c« '' cêi hái '' chø kh«ng ph¶i lo l¾ng , nghiªm nghÞ hái l¹i , kh«ng ph¶i lµ ©u yÕm hái l¹i . LÏ thêng , câu hỏi đó sẽ đợc trả lời rằng có, nhất là đối với chú bé vốn đã thiếu thốn tình yêu th¬ng Êp ñ . Nhng vèn nh¹y c¶m , nÆng t×nh th¬ng yªu vµ lßng kÝnh mÕn mÑ chó bÐ Hång lËp tøc nhËn ra nh÷ng ý nghĩ cay độc trong giọng nãi vµ trªn nÐt mÆt khi cêi rÊt kÞch cña 17 ngêi c« . V× thÕ chó cói ®Çu không đáp . Rất kịch : giống nh đóng kÞch trªn s©n khÊu , nhËp vai , biÓu diÔn nghÜa lµ rÊt.

(16) gi¶ dèi . Bµ c« cêi , hái ngät ngµo , dÞu dµng nhng kh«ng có ý định tốt đẹp mà đang có dắp tâm xấu đối với ngời ch¸u cña m×nh .. C©u hái th¶o luËn : ? Sau lêi tõ chèi cña bÐ Hång cuộc đối thoại tởng chừng chÊm døt , nhng ngêi c« ®©u đã chịu buông tha . Vậy bà hỏi l¹i bÐ Hång nh÷g g× ? NÐt mÆt và thái độ của bà thay đổi ra Hs th¶o luËn nhãm . sao . H·y ph©n tÝch ? *. C« t«i hái lu«n , giäng vÉn ngät : hai con m¾t long lanh nh×n ch¸u ch»m chÆp . Lêi nãi vµ cö chØ cµng chøng tá sự giả dối và độc ác của bà . Bà vẫn tiếp tục đóng kịch , tiếp tục diễu cợt , lôi kéo đứa cháu đáng thơng vào một trò chơi độc ác đã dàn tính sẵn . *. C« t«i liÒn vç vai t«i cêi mµ nãi r»ng '' Mµy d¹i qu¸ ...'' Râ rµng cö chØ Êy kh«ng chØ lộ rõ sự giả dối , độc ác mà cßn chuyÓn sang chiÒu híng ch©m chäc , nhôc m¹ . Qu¶ không gì cay đắng hơn khi G: Râ rµng bµ c« qu¶ lµ cay vÕt th¬ng lßng l¹i bÞ chÝnh nghiÖt vµ cao tay tríc chó bÐ ngêi c« ruét cña m×nh s¨m đáng thơng và bị động .Cho soi , hµnh h¹ . Hai tiÕng '' em đến khi chú phẫn uất , nức nở , bé '' mà cô tôi ngân dài ra ..... níc m¾t rßng rßng , råi ''cêi dµi trong tiÕng khãc '' hái l¹i , ngêi c« vÉn cha chÞu bu«ng tha . *. C« t«i vÉn cø t¬i cêi kÓ c¸c chuyÖn cho t«i nghe . 18. T×nh c¶nh tóng quÉn , d¸ng vÎ gÇy guéc , r¸ch ríi cña mẹ chú bé đợc ngời cô miêu t¶ mét c¸ch tØ mØ víi vÎ thÝch thó râ rÖt §èi lËp víi tâm trạng đau đớn , xót xa nh bÞ gai cµo , muèi x¸t cña đứa cháu là sự vô cảm sắc lạnh đến ghê rợn của ngời c«..

(17) *. Cô tôi bỗng đổi giọng , vỗ vai , nh×n vµo mÆt t«i nghiªm nghÞ . Cö chØ vµ lêi nãi tiÕp theo cña bµ c« ph¶i ch¨ng lµ sự thay đổi đấu pháp tấn công. Dờng nh đã đánh đến miếng đòn cuối cùng bà ta muốn làm cho đứa cháu đau khæ h¬n , thª th¶m h¬n n÷a . Khi thấy đứa cháu đau đớn , phẫn uất đến đỉnh điểm , bà ta míi tá ra ngËm ngïi , xãt thơng ngời đã mất . Đến đây sù gi¶ dèi , th©m hiÓm mµ tr¬ trẽn của ngời cô đã phơi bày ? Qua viÖc ph©n tÝch trªn em toµn bé . thÊy bµ c« bÐ Hång lµ ngêi nh thÕ nµo ? Đó là ngời đàn bà lạnh lùng, độc ác , thâm hiểm . Đó là h×nh ¶nh mang ý nghÜa tè c¸o h¹ng ngêi sèng tµn nhÉn , kh« hÐo c¶ t×nh m¸u mñ ruét thÞt trong x· héi thùc d©n nöa 19 G: H×nh ¶nh bµ c« g©y cho ng- phong kiÕn lóc bÊy giê . ời đọc sự khó chịu , căm ghét nhng còng chÝnh lµ h×nh ¶nh t¬ng ph¶n gióp t¸c gi¶ thÓ hiÖn h×nh ¶nh ngêi mÑ vµ t×nh c¶m cña bÐ Hång víi mÑ m¹nh mÏ h¬n m·nh liÖt h¬n . Bµi tËp : Theo em , nhí l¹i cuéc trß chuyÖn víi ngêi c« tøc lµ t¸c gi¶ nhí l¹i ®iÒu g× ? A. Cảnh ngộ tội nghiệp của một đứa trẻ . B. C¶nh ngé th¬ng t©m cña ngêi mÑ hiÒn tõ . C. Sự xảo quệt và độc ác của ngời cô . (D). Gåm A vµ B . tiÕt 2 A. môc tiªu ( nh trªn ) . B. chuÈn bÞ ..

(18) G: Gi¸o ¸n , b¶ng phô . H: Bài soạn , đọc tiếp văn bản . C. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra bµi cò . Nh©n vËt bµ c« hiÖn lªn trong cuéc trß chuyÖn víi bÐ Hång lµ mét con ngêi ntn ? A. Là một ngời đàn bà xấu xa , xảo quyệt , thâm độc với những '' rắp tâm tanh bẩn ''. B. Là một ngời đại diện cho những thành kiến phi nhân đạo , cổ hủ của XH lúc bấy giê. C. Là một ngời có tính cách tiêu biểu cho những phụ nữ từ xa đến nay . (D). C¶ A vµ B . III. Bµi míi . 1. Giíi thiÖu bµi . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt ? H·y cho biÕt hoµn c¶nh sèng 2, T×nh yªu th¬ng hiÖn t¹i cña chó bÐ Hång ? - Bè ch¬i bêi nghiÖn ngËp , cña chó bÐ 20 mÊt sím . Hồng đối với ng- Mẹ bỏ nhà tha hơng cầu êi mÑ . thùc , gÇn n¨m trêi kh«ng cã tin tøc g× ? - Hång ph¶i sèng víi bµ c« trong sự cô đơn , buồn tủi . ? DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi lÇn lît nghe nh÷ng c©u hỏi và thái độ cử chỉ của bà cô Hs th¶o luËn theo nhãm , ntn? cử đại diện trình bày . Chia nhãm th¶o luËn : N1: Míi ®Çu nghe ngêi c« N1: Khi nghe c©u hái ®Çu tiªn hái , lËp tøc trong kÝ øc chó cña ngêi c« '' Hång ! Mµy cã bÐ sèng dËy h×nh ¶nh ngêi muèn vµo Thanh Ho¸ ...''. víi vÎ mÆt rÇu rÇu vµ sù N2: Lêi hái thø hai cña ngêi c« . mÑ hiÒn tõ . Tõ ''cói ®Çu kh«ng N3: Khi nghe ngời cô kể về tình đáp rồi cêi vµ tõ chèi døt c¶nh téi nghiÖp cña mÑ m×nh . kho¸t lµ mét ph¶n øng th«ng minh xuÊt ph¸t tõ sù nh¹y c¶m vµ lßng tin yªu ngêi mÑ của chú bé . Bé Hồng đã sớm nhËn ra nh÷ng ý nghÜ cay độc trong giọng nói và trên Gäi h/s nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy nÐt mÆt cña ngêi c« m×nh . cña nhãm m×nh . N2: Tríc nh÷ng c©u hái , lêi khuyªn nh x¸t muèi vµo lßng nhng l¹i chøa ®Çy sù mØa mai , nhôc m¹ cña ngêi c« , lßng bÐ Hång cµng th¾t l¹i v×.

(19) Gäi h/s nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy .. Gv nêu vấn đề thảo luận : tiếng gäi th¶ng thèt , bèi rèi : Mî ¬i ! cña bÐ Hång vµ gi¶ thiÕt t¸c gi¶ đặt ra qua hình ảnh so sánh độc đáo . Em hãy thử hình dung tâm trạng bé Hồng lúc đó ra sao và t¸c dông cña biÖn ph¸p so s¸nh Êy ?. G: Có đặt cái thất vọng cùng cực tríc khi chÕt kh¸t nh vËy míi thÊy niÒm vui síng , h¹nh phóc trần gian vô hạn của đứa con. đau đớn , vì tủi nhục , xúc động vì thơng mẹ , thơng thân khiến khoé mắt em đã cay cay , råi '' níc m¾t rßng rßng rít xuèng hai bªn mÐp , chan hoà đầm đìa ở cằm và cæ '' Nçi ®au xãt tøc tëi ®ang d©ng lªn trong lßng . N3 : Tâm trạng đau đớn , uất ức của chú bé dâng đến cực ®iÓm khi nghe ngêi c« cø t¬i cêi kÓ vÒ t×nh c¶nh téi nghiÖp cña mÑ m×nh . Nguyên Hồng đã bộc lộ lòng c¨m tøc tét cïng Êy b»ng c¸c chi tiÕt ®Çy Ên tîng . Lêi v¨n lóc 21 nµy dån dËp b»ng c¸c h×nh ảnh so sánh , các động từ m¹nh : '' Gi¸ nh÷ng cæ tôc ...''. Nh÷ng c©u nãi cuèi cïng bµy tá sù ngËm ngïi cña bµ ta đối với ngời anh ruột cũng chØ lµ lêi vuèt ®u«i , gi¶ nh©n b, T©m tr¹ng cña gi¶ nghÜa mµ th«i . bÐ Hång khi gÆp mÑ .. - TiÕng gäi '' Mî ¬i ! '' bèi rèi, mõng tñi , xãt xa , ®au đớn , hi vọng . Chỉ là bóng cña mét ngêi tr«ng gièng mÑ thôi nhng bé Hồng đã cất tiếng gọi vang lên giữa đờng thÓ hiÖn niÒm khao kh¸t gÆp mÑ ®ang ch¸y lªn trong t©m hồn non nớt của đứa trẻ mồ c«i . - H×nh ¶nh so s¸nh ë ®©y chØ mang tính giả định nhng lại rất độc đáo phù hợp với việc béc lé t©m tr¹ng thÊt väng rồi đến tuyệt vọng của bé Hång . Tét cïng h¹nh phóc , tét cïng ®au khæ , c¶m gi¸c gÇn víi c¸i chÕt . §ã lµ.

(20) đang khao khát tình mẹ , đợc gặp phong cách văn chơng riêng mẹ và đợc nằm trong lòng mẹ . cña Nguyªn Hång . ? Cử chỉ , hành động và tâm trạng cña bÐ Hång khi bÊt ngê gÆp đúng mẹ mình ntn ?. - Cuèng cuång ®uæi theo xe mÑ , thë hång héc , rÝu c¶ ch©n l¹i , oµ khãc nøc në . Giät níc m¾t lÇn nµy kh¸c. 22 h¼n víi lÇn tríc ( khi tr¶ lêi bµ c« ) dçi hên mµ h¹nh phóc, tøc tëi mµ m·n nguyÖn . - Cảm giác sung sớng đến cực điểm của đứa con khi ở trong lòng mẹ đợc Nguyên Hồng diễn đạt bằng những rung động rất tinh tế , cảm nhËn b»ng nhiÒu gi¸c quan . + C¶m nhËn g¬ng mÆt mÑ , đôi mắt , nớc da , hai gò má. + C¶m gi¸c Êm ¸p , ªm dÞu m¬n man kh¾p da thÞt . + H¬ng th¬m : h¬i quÇn ¸o , mïi trÇu nhai : võa l¹ lïng , G b×nh : Chó bÐ Hång bÒnh tr«i trong c¶m gi¸c vui síng , r¹o rùc, võa gÇn gòi . kh«ng m¶y may nghÜ ngîi g× . TÊt c¶ lµ h×nh ¶nh vÒ Những lời cay độc của ngời cô , nh÷ng tñi cùc võa qua bÞ ch×m ®i mét thÕ giíi ®ang bõng në , gi÷a dßng c¶m xóc miªn man Êy . håi sinh, mét thÕ giíi dÞu dµng kØ niÖm vµ Êm ¸p t×nh mÉu tö . C©u hái th¶o luËn : Cã ý kiÕn cho r»ng ®o¹n v¨n cuèi bµi t¶ l¹i c¶m gi¸c trong lßng mÑ cña bÐ Hồng là một đoạn văn hay , một Hs thảo luận , nêu vấn đề : bài ca chân thành , cảm động về Đoạn văn đã diễn tả niềm t×nh mÉu tö thiªng liªng , bÊt sung sớng vô bờ khi đợc nằm diÖt ? ý kiÕn cña em ra sao ? trong lßng mÑ . §ã lµ nh÷ng gi©y phót thÇn tiªn h¹nh.

(21) phúc đẹp nhất của con ngời . Ngời mẹ , trong lòng đứa con trở nên vĩ đại biết bao. Đợc sèng trong lßng mÑ nh÷ng sÇu ®au , phiÒn muén , tñi hæ dêng nh tan 23. Hoạt động 3 : Hớng dẫn h/ s tæng kÕt . ? Qua ®o¹n trÝch , h·y chøng minh r»ng v¨n Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh ?. ? qua phÇn t×m hiÓu ( ch¬ng truyÖn ) ®o¹n trÝch em hiÓu thÕ nµo lµ håi kÝ ? Gọi h/s đọc phần ghi nhớ / sgk ? Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tËp .. biÕn hÕt chØ cßn l¹i t×nh mÉu tö thiªng liªng , bÊt diÖt . III. Tæng kÕt . 1. NghÖ thuËt : - Chất trữ tình thấm đợm ở nội dung câu chuyện đợc kể ë nh÷ng c¶m xóc xãt xa , căm giận , yêu thơng lên đến cùc ®iÓm vµ c¸ch thÓ hiÖn ( giäng ®iÖu , lêi v¨n ) cña t¸c gi¶ . + T×nh huèng vµ néi dung câu chuyện : hoàn cảnh đáng th¬ng cña chó bÐ Hång , c©u chuyÖn vÒ mét ngêi mÑ ©m thầm chịu đựng nhiều cay đắng . + DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña chó bÐ Hång trong suèt ®o¹n trÝch : tõ nçi ®au tñi hên v× hoµn c¶nh sèng thiÕu thèn tình ấp ủ đến sự phản ứng quyết liệt đối với những lời ch©m chäc cña bµ c« vµ c¶m gi¸c sung síng khi n»m trong lßng mÑ . + C¸ch thÓ hiÖn cña t¸c gi¶ còng gãp phÇn quan träng t¹o nªn chÊt tr÷ t×nh cña ch¬ng håi . - C¸c h×nh ¶nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng , c¸c so s¸nh g©y sinh động và ấn tợng . - KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a kÓ víi béc lé c¶m xóc . - Lêi v¨n ( nhÊt lµ phÇn cuèi chơng ) đợc viết trong dòng c¶m xóc d¹t dµo . Håi kÝ lµ mét thÓ cña kÝ , ë đó ngời viết kể lại những chuyÖn , nh÷ng ®iÒu chÝnh mình đã trải qua , đã chứng kiÕn . Hs đọc ghi nhớ . 24. III. Ghi nhí . IV. LuyÖn tËp ..

(22) ? Có nhà nghiên cứu nhận định BT : CM nhËn Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña phô định . nữ và nhi đồng . Qua đoạn trích ''Trong lßng mÑ '' h·y chøng minh - Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n nhận định trên ? viÕt nhiÒu vÒ phô n÷ vµ nhi đồng . Đây là những con ngời xuất hiện nhiều trong thế giíi nh©n vËt cña «ng . ¤ng đã dành cho họ lòng thơng yêu và thái độ nâng niu trân träng . + Nhà văn đã kể lại một cách thÊm thÝa nh÷ng nçi c¬ cùc , tñi nhôc mµ ngêi phô n÷ vµ nhi đồng phải gánh chịu thời tríc . + Nhà văn trân trọng vẻ đẹp tâm hồn , đức tính cao qúy của phụ nữ và nhi đồng . IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . - ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng bÐ Hång trong ®o¹n trÝch . - So¹n bµi míi : '' Tøc níc vì bê '' . TuÇn :2 TiÕt :7 tiÕng viÖt. trêng tõ vùng a. môc tiªu. 1kiÕn thøc Giúp h/s :- Hiểu đợc thế nào là trờng từ vựng , biết cách xác lập các trờng từ vựng đơn gi¶n . 2 kÜ n¨ng - Bớc đầu hiểu đợc mối liên quan giữa trờng từ vựng với các hiện tợng nngôn ngữ đã học nh đồng nghĩa , trái nghĩa ,ẩn dụ , hoán dụ nhân hoá . - RÌn luyÖn kÜ n¨ng lËp trêng tõ vùng vµ sö dông trong nãi , viÕt . 25 b. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , b¶ng phô . H: Tr¶ lêi c©u hái phÇn t×m hiÓu bµi . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức ..

(23) II. KiÓm tra bµi cò . 1. Khi nào một từ ngữ đợc coi là có nghĩa rộng ? Khi nào một từ ngữ đợc coi là có nghÜa hÑp ? LÊy vÝ dô minh häa ? 2. tõ nµo cã nghÜa bao hµm ph¹m vi nghÜa cña c¸c tõ sau ®©y : h/s , sinh viªn , gi¸o viªn, b¸c sÜ , kÜ s , luËt s , n«ng d©n , c«ng nh©n, néi trî . A. Con ngêi . C. NghÒ nghiÖp . B. M«n häc . D. TÝnh c¸ch . III. Bµi míi . 1. giíi thiÖubµi . Dẫn dắt từ phần KTBC : tất cả những từ h/s , sinh viên , bác sĩ .... đều bị bao hàm trong từ nghề nghiệp . Những từ đó đều có điểm chung về nghĩa , nằm trong một trờng từ vựng . Vậy trờng từ vựng là gì ? chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Hình thành cho h/s kh¸i niÖm trêng tõ vùng . I. ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng . G chÐp ®o¹n v¨n b¶ng phô . 1.VÝ dô . Hs đọc kĩ đoạn văn và chú ý Yêu cầu h/s đọc kĩ đoạn văn c¸c tõ in ®Ëm . trªn . ? C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n v¨n - Ngêi mÑ cña bÐ Hång . trên dùng để chỉ đối tợng nào ? - ChØ bé phËn c¬ thÓ cña con ? C¸c tõ in ®Ëm cã nÐt chung ngêi . nµo vÒ nghÜa ? ? NÕu tËp hîp c¸c tõ in ®Ëm Êy thµnh mét nhãm tõ th× chóng ta - Trêng tõ vùng lµ tËp hîp cã mét trêng tõ vùng . VËy theo c¸c tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt em trêng tõ vùng lµ g× ? 26. G: C¬ së h×nh thµnh trêng tõ chung vÒ nghÜa . vựng là đặc điểm chung về nghĩa không có đặc điểm chung vÒ nghÜa th× kh«ng cã trêng tõ ..... Hs đọc ghi nhớ . ? Gọi h/s đọc ghi nhớ / sgk ? Bài tập nhanh : Hãy đặt tên trờng từ vựng cho dãy từ dới đây : Dụng cụ nấu nớng . nồi, chảo, bếp , đũa nấu . Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s mét sè lu ý vÒ trêng tõ vùng . Cho h/s ch¬i ®iÒn nèi d·y tõ. 2. Ghi nhí .. II. Lu ý ..

(24) phï hîp víi trêng tõ vùng . Trêng tõ vùng '' m¾t '' cã nh÷ng trêng nhá sau : - Bé phËn cña m¾t . - §Æc ®iÓm cña m¾t . - C¶m gi¸c cña m¾t . - BÖnh vÒ m¾t . - Hoạt động của mắt . G: Mét trêng tõ vùng cã thÓ gåm nhiÒu trêng tõ vùng nhá h¬n . ? C¸c tõ thuéc trêng tõ vùng trªn thuéc tõ lo¹i g× ? ? Trong mét trêng tõ vùng cã thÓ tËp hîp nh÷ng tõ cã tõ lo¹i khác nhau đợc không ?. G: Treo b¶ng phô ghi s½n VD : Trờng mùi vị ; cay ,đắng Ngät Trêng ©m thanh:the thÐ Trêng thêi tiÕt : rÐt ngät . ? Qua VD em rót ra nhËn xÐt g× ?. Hs ®iÒn c¸c d·y tõ phï hîp theo gîi ý sgk .. Tõ lo¹i DT chØ sù vËt , §T chỉ hoạt động , TT chỉ tính chÊt . b. Mét trêng tõ Cã thÓ tËp hîp nh÷ng tõ vùng cã thÓ bao kh¸c nhau trong mét trêng tõ gåm nh÷ng tõ ng÷ vùng . kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i . Hs quan s¸t vÝ dô . Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng khac nhau .. G cho quan s¸t VD sgk trªn Nh©n ho¸ con chã Vµng cña b¶ng phô . l·o H¹c cã suy nghÜ , hµnh ? H·y cho biÕt ®o¹n v¨n trªn t¸c gi¶ dïng phÐp nghÖ thuËt g× ? 27 động nh con ngời . ? H·y t×m nh÷ng tõ chØ suy nghÜ , hành động , cách xng hô của con ngêi ? - Suy nghÜ cña con ngêi : tëng, ngì, - Hành động của con ngời : mõng , chùc . - C¸ch xng h« : cËu . G: Trong đoạn văn tác giả đã chuyÓn c¸c tõ trêng tõ vùng vÒ ngời sang trờng từ vựng về động vËt . ? C¸ch chuyÓn trêng tõ vùng nh vËy cã t¸c dông g× ? - Lµm t¨ng thªm tÝnh nghÖ thuËt cña ng«n tõ vµ kh¶ năng diễn đạt cho bài văn . G chèt : - Thêng cã hai bËc trêng tõ vùng : lµ lín vµ nhá . - C¸c trêng tõ vùng kh¸c nhau. a. mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÒu trêng tõ vùng nhá h¬n .. c. Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau .. d. Trong th¬ v¨n , trong cuéc sèng ngêi ta thêng dïng c¸ch chuyÓn trêng tõ vùng lµm t¨ng søc gîi c¶m ..

(25) vÒ tõ lo¹i . - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau . - C¸ch chuyÓn trêng tõ vùng lµm t¨ng søc gîi c¶m . Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tËp ? Cho h/s lµm bµi tËp : h×nh thøc c¸ nh©n ?. ? Cho h/s lµm bµi 2 theo nhãm : chia 2 nhóm đặt tên sau đó đọc đáp án , nhóm nào đủ đúng thì thëng ?. * Ghi nhí . III. LuyÖn tËp . Bµi 1 : Trêng tõ vùng '' ngêi ruét thÞt'' : thÇy , mÑ , c« . a. Dụng cụ đánh bắt thuỷ s¶n. b. Dụng cụ để đựng . c. Hoạt động của chân . d. Tr¹ng th¸i t©m lÝ . e. TÝnh c¸ch . g. Dụng cụ để viết ( đồ dùng häc tËp ) .. ? §äc yªu cÇu bµi tËp 4 ( lµm c¸ Khøu gi¸c : mòi , th¬m , nh©n ) ? thÝnh ThÝnh gi¸c : tai, nghe, ®iÕc, ? Chia nhãm lµm bµi tËp 5 . râ Mçi nhãm lµm 1 tõ ? a. Líi ( N1) - Trờng dụng cụ đánh bắt 28 thuû s¶n : líi , n¬m , vã , c©u - Trờng các hoạt động săn b¾t cña con ngêi : líi , bÉy, b¾n , ®©m . b. L¹nh ( N2 ) . - Trờng thời tiết và nhiệt độ: l¹nh , nãng , hanh ,Èm , m¸t . - Trêng tÝnh chÊt cña thùc phẩm : lạnh ( đồ lạnh , nãng ) - Trêng tÝnh chÊt t©m lÝ ho¹ch t×nh c¶m cña con ngêi: l¹nh , Êm . c. TÊn c«ng : ( N3 ) . - Trêng tù b¶o vÖ b»ng søc m¹nh cña chÝnh m×nh : tÊn c«ng , phßng thñ , cè thñ . - Trêng c¸c chiÕn lîc , chiÕn. Bµi 2 : §Æt tªn trêng tõ vùng .. Bµi 4 : Bµi 5 :.

(26) thuËt hoÆc ph¬ng ¸n t¸c chiÕn : ph¶n c«ng , tÊn ? Trong đoạn thơ sau , tác giả đã công , tổng tấn công . Bµi 6 : chuyÓn c¸c tõ in ®Ëm tõ trêng tõ vùng nµo sang trêng tõ vùng nµo ? Những từ in đậm đợc chuyển tõ trêng qu©n sù sang trêng chiÕn sÜ . IV . Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . - Lµm bµi tËp 3, 7. - ChuÈn bÞ bµi míi : Tõ tîng h×nh , tõ tîng thanh .. 29 TuÇn : 2. TiÕt : 8. tËp lµm v¨n. bè côc cña v¨n b¶n a.môc tiªu . 1kiÕn thøc giúp h/s : - Nắm đợc bố cục văn bản , đặc biệt là cách sắp xếp các nội dung trong phÇn th©n bµi . -2 kÜ n¨ng Biết xây dựng bố cục văn bản mạch lạc , phù hợp với đối tợng và nhận thức của ngời đọc . b. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , b¶ng phô . H: Tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn t×m hiÓu bµi . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra bµi cò . - Chủ đề của văn bản là gì ? Một văn bản có tính thống nhất về chủ đề phải đảm bảo nh÷ng yªu cÇu g× ? - KiÓm tra bµi tËp 3 cña h/s . III. Bµi míi . 1. Giíi thiÖu bµi ..

(27) Trong tiết trớc chúng ta đã đợc tìm hiểu về chủ đề của văn bản . Vậy chủ đề của văn bản có liên quan gì đến bố cục của văn bản . Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về mèi quan hÖ Êy vµ «n tËp l¹i bè côc trong v¨n b¶n . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn ôn tËp l¹i bè côc cña v¨n b¶n . I. Bè côc cña v¨n b¶n ? Gọi h/s đọc văn bản '' Ngời Hs đọc văn bản . Nhận xét thầy đạo cao đức trọng '' . 30. cách đọc . ? V¨n b¶n trªn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ? ChØ ra cô thÓ tõng phÇn ? Chia lµm ba phÇn : P1 : Tõ ®Çu ... kh«ng mµng danh lîi . P2 : TiÕp ... kh«ng cho vµo th¨m . P3 : Cßn l¹i . ? H·y cho biÕt nhiÖm vô cña tõng phÇn trong v¨n b¶n trªn ? P1 : Giíi thiÖu vÒ Chu V¨n An . P2 : C«ng lao , uy tÝn , tÝnh c¸ch cña Chu V¨n An . P3 : T×nh c¶m cña mäi ngêi đối với Chu Văn An . ? Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong v¨n b¶n ? - C¸c phÇn lu«n g¾n bã chÆt chÏ víi nhau , phÇn tríc lµ tiền đề cho phần sau , phần sau lµ sù nèi tiÕp phÇn tríc . - Các phần đều tập trung làm rõ chủ đề của văn bản là '' '' ''Ngời thầy đạo cao đức trọng ''. ? Qua viÖc ph©n tÝch h·y cho biÕt bè côc cña v¨n b¶n gåm mÊy phÇn ? NhiÖm vô cña tõng phÇn ? Mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong v¨n b¶n ? Bè côc cña v¨n b¶n gåm 3 phÇn : MB , TB , KB . Më bµi cã nhiÖm vô nªu ra chñ đề của văn bản . Thân bài có nhiÖm vô lµm râ néi dung mà chủ đề nêu ra . Kết bài tổng kết chủ đề của văn bản . Cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau để tập trung làm rõ chủ Gọi h/s đọc ghi nhớ 1-2 . đề của văn bản ..

(28) Hoạt động 2 : Hớng dẫn cách bè trÝ , s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi .. Hs đọc ghi nhớ .. 31 ? PhÇn th©n bµi v¨n b¶n '' T«i ®i häc '' cña Thanh TÞnh kÓ vÒ nh÷ng sù kiÖn nµo ? C¸c sù kiện ấy đợc sắp xếp theo thứ tù nµo ?. ? V¨n b¶n '' Trong lßng mÑ '' cña Nguyªn Hång chñ yÕu tr×nh bµy diÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång . h·y chØ ra diÔn biÕn t©m tr¹ng cña cËu bÐ trong phÇn th©n bµi ?. - PhÇn th©n bµi cña v¨n b¶n kÓ vÒ 2 sù kiÖn : c¶m xóc cña t¸c gi¶ trong thêi ®iÓm hiÖn t¹i vµ håi øc vÒ buæi ®Çu tiªn ®i häc . - Sù håi tëng vÒ buæi ®Çu tiên đi học đợc sắp xếp theo tr×nh tù thêi gian , c¶m xóc khi cùng mẹ trên đờng đến trờng , cảm xúc khi đứng trong s©n trêng , c¶m xóc khi rêi bµn tay mÑ bíc vµo líp häc vµ b¾t ®Çu buæi häc ®Çu tiªn ... + C¶m xóc trong thêi ®iÓm hiện tại của tác giả đợc sắp xếp theo sự liên tởng đối lập víi c¶m xóc cïng vÒ mïa thu trong buæi tùu trêng tríc ®©y .. - Tình thơng mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục đã đày đoạ mẹ của bé Hång khi nghe bµ c« cè t×nh bÞa chuyÖn nãi xÊu mÑ em . - Niềm vui sớng cực độ của cậu bé Hồng khi đợc ở trong lßng mÑ .. ? Khi t¶ ngêi , vËt , con vËt , phong c¶nh em sÏ lÇn lît miªu - T¶ ngêi , vËt , con vËt theo t¶ theo tr×nh tù nµo ? H·y kÓ tr×nh tù thêi gian , theo quan mét sè tr×nh tù thêng gÆp mµ hÖ t×nh c¶m , c¶m xóc , quan em biÕt ? hÖ chñ thÓ - bé phËn . - T¶ phong c¶nh : s¾p xÕp theo thø tù kh«ng gian . 32 ? PhÇn th©n bµi cña v¨n b¶n ''Ngời thầy đạo cao...'' nêu các. II. c¸ch bè trÝ , s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n ..

(29) sự việc để thể hiện chủ đề '' Ng thầy đạo cao đức trọng '' .H·y cho biÕt tr×nh tù s¾p xÕp c¸c sù viÖc Êy ?. - C¸c sù viÖc nãi vÒ Chu v¨n an lµ ngêi tµi cao . - C¸c sù viÖc nãi vÒ Chu v¨n An là ngời đạo đức , đợc học ? Qua bµi tËp trªn h·y cho biÕt trß kÝnh träng . c¸ch s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n ? - Nội dung phần thân bài thờng đợc sắp xếp theo thứ tự tuú thuéc vµo kiÓu v¨n b¶n, chủ đề văn bản , ý đồ giao tiÕp cña ngêi viÕt . - C¸c ý trong phÇn th©n bµi thêng s¾p xÕp theo tr×nh tù thêi gian , kh«ng gian , sù ph¸t triÓn cña sù viÖc . Gọi h/s đọc ghi nhớ . Hs đọc ghi nhớ . Hoạt động 3 : Hớng dẫn h/s luyÖn tËp . ? §äc yªu cÇu bµi 1 . Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy c¸c ý trong ®o¹n trÝch . Chia 3 nhãm , mçi nhãm mét C¸c nhãm lÇn lît tr×nh bµy . phÇn . N1 : a, Tr×nh bµy theo thø tù không gian : nhìn xa- đến gần - đến tận nơi - đi xa dÇn . N2: b, Tr×nh bµy theo thø tù thêi gian : vÒ chiÒu , lóc hoµng h«n . N3 : c, C¸c ý trong ®o¹n trích đợc sắp xếp theo cách diÔn gi¶i : ý sau lµm râ bæ sung cho ý tríc . - Bµn vÒ mèi quan hÖ gi÷a sù thËt lÞch sö vµ truyÒn thuyÕt . - LuËn chøng vÒ lêi bµn trªn . - Ph¸t triÓn lêi bµn vµ luËn chøng . 33 ? Tr×nh bµy lßng th¬ng mÑ cña chó bÐ Hång ë v¨n b¶n '' Trong lßng mÑ '' ? MB : Nªu kh¸i qu¸t t×nh c¶m của chú bé Hồng đối với mÑ . TB : - Hình ảnh đáng thơng cña chó bÐ Hång vµ sù khoa kh¸t t×nh yªu th¬ng cña mÑ . - Sù cay nghiÖt cña bµ c« vµ. * Ghi nhí . III. LuyÖn tËp . Bµi 1 :. Bµi 2 :.

(30) ph¶n øng quyÕt liÖt cña chó bé Hồng trớc thái độ của bà c« khi nãi vÒ mÑ m×nh . - NiÒm sung síng h¹nh phóc của bé Hồng khi đợc ở trong lßng mÑ . IV . Híng dÉn vÒ nhµ . - häc thuéc phÇn ghi nhí . - Lµm tiÕp bµi tËp 3 . - chuÈn bÞ bµi míi : '' X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n '' . TuÇn : 3. TiÕt : 9. bµi 3 v¨n b¶n. tøc níc vì bê ( trích : tắt đèn ) ng« tÊt tè a. môc tiªu . 1kiÕn thøc Giúp h/s : - Qua đoạn trích thấy đợc : + Bộ mặt tàn ác bất nhân của chế độ XH đơng thêi vµ t×nh c¶nh khèn khæ cïng cùc cña ngêi n«ng d©n trong x· héi cò . 2 kÜ n¨ng + Cảm nhận đợc quy luật của hiện thực : có áp bức có đấu tranh . + Thấy đợc vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của ngời phụ nữ nông dân . - Thấy đợc những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện của tác giả . - Rèn kĩ năng phân tích nhân vật qua đối thoại , cử chỉ , hành động , qua biện pháp đối lập , tơng phản . 34 b. chuÈn bÞ . G: ảnh chân dung Ngô Tất Tố , tác phẩm '' Tắt đèn '' - Giáo án . H: Bài soạn , đọc và tóm tắt tác phẩm '' Tắt đèn '' . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra bµi cò . - Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi n»m trong lßng mÑ . - Em hiÓu g× vÒ chó bÐ Hång qua ®o¹n trÝch '' Trong lßng mÑ '' . A. Lµ chó bÐ ph¶i chÞu nhiÒu nçi ®au mÊt m¸t . B. Là chú bé dễ xúc động , tinh tế và nhạy cảm . C. Là chú bé có tình thơng yêu vô bờ đối với mẹ ..

(31) D. Cả A, B , C đều đúng . III. Bµi míi . 1. Giíi thiÖu bµi . Ng« TÊt Tè lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n xuÊt s¾c nhÊt cña trµo lu v¨n häc hiÖn thùc tríc c¸ch m¹ng . §Ò tµi trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc cña «ng chñ yÕu viÕt vÒ ngêi n«ng dân , cho nên ông đợc mệnh danh là '' nhà văn của nông dân '' . '' Tắt đèn '' là tác phẩm tiêu biểu trong sự ngghiệp văn học của Ngô Tất Tố . Tác phẩm đã phản ánh đợc những nỗi cơ cực , khốn khổ của ngời nông dân trong vụ thuế ở làng quê đồng bằng B¾c Bé . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s đọc , tìm hiểu chú thích , bố I. §äc, chó thÝch , côc . bè côc . G nêu yêu cầu đọc : rõ ràng , chú ý lời đối thoại của các 1. §äc . nhân vật .G đọc mẫu . Gọi h/s Hs nối nhau đọc tiếp văn bản. Nhận xét phầ đọc của đọc tiếp . b¹n . ? Gọi h/s đọc chú thích * ? 2. T¸c gi¶ . ( 1893 - 1954 ) quª ë §«ng Nªu ng¾n gän vÒ t¸c gi¶ ? ( 1893 - 1954 ) , Anh - HN . Lµ mét trong §«ng Anh - HN . nh÷ng nhµ v¨n xuÊt s¾c nhÊt - Lµ nhµ v¨n xuÊt cña trµo lu v¨n häc hiÖn thùc s¾c nhÊt cña trµo lu tríc c¸ch m¹ng . §Ò tµi trong VHHT tríc c¸ch c¸c s¸ng t¸c cña «ng chñ yÕu m¹ng . viÕt vÒ ngêi n«ng d©n . 35 - '' Tắt đèn '' là tác phẩm tiêu biÓu trong sù nghiÖp v¨n häc của Ngô Tất Tố , đồng thời lµ mét trong nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu nhÊt cña trµo lu v¨n häc hiÖn thùc tríc c¸ch 3. V¨n b¶n . mạng . '' Tắt đèn '' đợc Vũ N»m ë ch¬ng XVIII Träng Phông gäi lµ '' mét cña t¸c phÈm . thiên tiểu thuyết có luận đề x· héi... hoµn toµn phông sù d©n quª , mét ¸ng v¨n cã thÓ gäi lµ kiÖt t¸c tßng lai cha tõng thÊy '' . - §o¹n trÝch n»m ë ch¬ng XVIII cña t¸c phÈm . ? Cho h/s kiÓm tra chó thÝch bằng cách hỏi - đáp ? Chó thÝch : su , cai lÖ , x¸i , lùc ®iÒn , hÇu cËn . ( Hs gi¶i thÝch dùa vµo ? Gäi h/s tãm t¾t l¹i ®o¹n SGK ). trÝch? Hs tãm t¾t dùa vµo hai néi dung chÝnh : - C¶nh buæi s¸ng ë nhµ chÞ DËu ..

(32) Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s đọc - hiểu văn bản . ? Khi bän tay sai x«ng vµo nhµ chÞ DËu , t×nh thÕ cña chÞ ntn ?. ? Trong t×nh thÕ Êy chÞ DËu mong muèn ®iÒu g× ?. - Cuộc đối mặt với bọn cai lÖ; ngêi nhµ lÝ trëng chÞ DËu vïng lªn chèng cù l¹i. - T×nh thÕ cña chÞ DËu trong buæi s¸ng sím : + Vô thuÕ ®ang trong thêi ®iÓm gay g¾t nhÊt : quan s¾p về tận làng để đốc thuế , bọn tay sai xông vào tận nhà để đánh trói , đem ra đình cùm kÑp .... + ChÞ DËu ph¶i b¸n con , b¸n chã , c¶ g¸nh khoai nhng vÉn không đủ tiền để nộp cả xuất su cho em chồng đã chết từ n¨m ngo¸i . + Anh DËu ®ang èm ®au rÒ rÒ vÉn cã thÓ bÞ b¾t trãi , đánh đập , hành hạ bất cứ lúc nµo . Chị Dậu ngời đàn bà đảm ®ang , nghÌo x¸c x¬ nµy cßn 36 biÕt lµm g× h¬n ngoµi sù lo lắng , hi vọng cơ may đến để làm sao bảo vệ đợc ngời chång ®ang èm nÆng .. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n . 1. T×nh thÕ cña gia đình chị Dậu khi bän tay sai x«ng đến .. G: T×nh thÕ nµy cã thÓ coi lµ thế '' tức nớc đầu tiên '' đợc tác gi¶ x©y dùng vµ dån tô . Qua ®©y thÊy râ t×nh yªu th¬ng cña chị Dậu đối với chồng mình . ChÝnh t×nh th¬ng yªu nµy vµ quyết định phần lớn thái độ và hành động của chị trong đoạn tiÕp theo . 2. Nh©n vËt cai lÖ . ? Em hiÓu '' cai lÖ '' cã nghÜa lµ g× ? Tªn cai lÖ cã mÆt ë lµng §«ng X¸ víi vai trß g× ? Cai lÖ : viªn cai chØ huy mét tèp lÝnh , lµ chøc quan thÊp nhất trong quân đội thực dân phong kiÕn . ở làng Đông Xá , cai lệ đợc coi là tên tay sai đắc lực của quan phñ , gióp quan trãc n· nh÷ng ngêi nghÌo cha nép đủ tiền su thuế . Có thể nói đánh trói ngời là nghề của hắn , đợc hắn làm với một kĩ ? Khi đến nhà chị Dậu tên cai thuật thành thạo và sự say lệ đợc miêu tả ntn ? Lời nói , mª. c chỉ , hành động của y đối với anh DËu , b¶n chÊt , tÝnh c¸ch cña y béc lé ra sao ? - Cử chỉ , hành động của cai.

(33) lÖ : sÇm sËp tiÕn vµo víi roi - Hành động . song , tay thíc vµ d©y thõng - Lêi nãi . trîn ngîc hai m¾t qu¸t , giËt ph¾t c¸i d©y thõng vµ ch¹y sầm sập đến chỗ anh Dậu , bÞch lu«n vµo ngùc chÞ DËu , tát vào mặt chị một cái đánh bèp .... - Lêi nãi : h¾n chØ biÕt qu¸t , thÐt , hÇm hÌ , nham nh¶m gièng nh tiÕng sña , rÝt , gÇm cña thó d÷ . Bản chất cai lệ đợc bộc lộ : đó là kẻ tàn bạo , không Lµ kÎ tµn b¹o , chót t×nh ngêi . H¾n cø nh»m kh«ng cã t×nh ngêi . vµo anh DËu mµ kh«ng bËn tâm đến việc hôm qua 37 anh èm nÆng tëng chÕt . H¾n bá ngoµi tai mäi lêi van xin , tr×nh bµy lÔ phÐp cã lÝ cã t×nh cña chÞ DËu . Tr¸i l¹i , hắn đã đáp lại chị Dậu bằng nh÷ng lêi lÏ th« tôc , hµnh động đểu cáng , hung hãn , t¸ng tËn l¬ng t©m .. ? ChØ lµ tªn tay sai m¹t h¹ng nhng t¹i sao h¾n l¹i cã quyÒn đánh trói ngời vô tội vạ nh vậy ? Qua nh©n vËt cai lÖ em hiÓu ntn về chế độ xã hội đơng thời ? - Trong bộ máy XH đơng thêi , cai lÖ chØ lµ g· tay sai m¹t h¹ng nhng nóp díi bãng quan phñ h¾n tha hå t¸c oai t¸c qu¸i . H¾n hung d÷ , s½n sµng g©y téi ¸c mµ kh«ng hÒ chïn tay , còng kh«ng hÒ bÞ ngăn chặn vì hắn đại diện cho '' nhµ níc '' nh©n danh '' phép nớc '' để hành động . Cã thÓ nãi , tªn cai lÖ v« danh kh«ng chót t×nh ngêi lµ hiện thân đầy đủ nhất , rõ nét nhÊt cña x· héi thùc d©n phong kiến đơng thời . G nªu c©u hái h/s th¶o luËn 3. Nh©n vËt chÞ theo nhãm : DËu . ? Chị Dậu đối phó với bọn tay sai để bảo vệ chòng bằng cách nµo ? Qu¸ tr×nh Êy diÔn ra ntn ? Ph©n tÝch sù biÕn chuyÓn thái độ chị Dậu từ cách xng hô Hs thảo luận . Cử đại diện đến nét mặt , cử chỉ , hành tr×nh bµy . động ? - Trớc thái độ hống hách , đe däa , sØ nhôc chÞ DËu cè '' van xin tha thiÕt '' . Bän tay.

(34) sai hung h·n ®ang nh©n danh '' phÐp níc '' '' ngêi nhµ níc '' để ra tay , còn chồng chị chØ lµ kÎ cïng ®inh ®ang cã téi nªn chÞ ph¶i van xin . Bëi v× chÞ lu«n biÕt râ th©n phËn m×nh lµ h¹ng thÊp cæ bÐ häng , cïng víi b¶n tÝnh méc m¹c , quen nhÉn nhôc khiÕn 38 chÞ chØ biÕt van xin rÊt lÔ phÐp, cè kh¬i gîi chót tõ t©m, lßng th¬ng ngêi cña «ng cai .. G: Nhng đến khi tên cai lệ kh«ng thÌm nghe chÞ lÊy nöa lời , đáp lại chị bằng những qu¶ '' bÞch '' vµo ngùc vµ cø xông đến anh Dậu , đến lúc ấy chị đã liều mạng cự lại . - Tho¹t ®Çu chÞ cù l¹i b»ng lÝ lÏ '' chång t«i ®au èm «ng không đợc phép hành hạ '' . Chị không viện đến pháp luật mà chỉ nói cái lí đơng nhiên, cái đạo lí tối thiểu của con ngời . Chị đã thay đổi cách xng h« t«i- «ng nh mét ngêi G: §Õn khi tªn cai lÖ kh«ng ngang hµng . thÌm tr¶ lêi , cßn t¸t vµo mÆt chị một cái đánh '' bốp '' rồi nh¶y vµo c¹nh anh DËu , chÞ đã vụt đứng dậy với niềm căm giËn ngïn ngôt . - C¸i nghiÕn r¨ng vµ c©u nãi buột ra từ miệng ngời đàn bà vèn rÊt hiÒn dÞu Êy cho thÊy cơn giận đã lên đến đỉnh cao , không nghĩ gì đến thân phận , đến hoàn cảnh , chị Dậu đã quát lại ông cai bằng lời lẽ nanh nọc , đanh đá và th¸ch thøc b¸o hiÖu hµnh động bạo lực tất yếu phải x¶y ra '' Mµy trãi ..........''. ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ c¶nh tîng chÞ DËu quËt ng· hai tªn tay sai ? - Víi tªn cai lÖ '' lÎo khoÎo '' v× nghiÖn ngËp , chÞ chØ cÇn một động tác '' túm lấy cổ h¾n, Ên dói ra cöa '' lµm y kh«ng kÞp trë tay ng· '' chỏng quèo '' trên mặt đất . - §Õn tªn ngêi nhµ lÝ trëng, cuộc đọ sức có dai dẳng hơn mét chót , nhng còng kh«ng l©u h¾n bÞ chÞ '' tóm tãc l¼ng G: Vừa ra tay , chị Dậu đã cho mét c¸i ng· nhµo ra nhanh chãng biÕn hai tªn hòng thÒm'' . h·n , vò khÝ ®Çy m×nh thµnh.

(35) nh÷ng kÎ t¶m b¹i xÊu xÝ , t¬i t¶. Sù thÊt b¹i cña chóng thËt hµi 39 híc . TiÕn sÜ Vò Ngäc Phan cã nhận xét : '' Đoạn văn đặc biệt sống động và toát lên một kh«ng khÝ hµo høng rÊt thó vÞ làm cho độc giả hả hê một chút sau khi đọc những trang rÊt buån ''. ? Vì sao chị Dậu lại có đủ dũng khí để quật ngã hai tên đàn ông độc ác , tàn nhẫn ấy ? ViÖc hai tªn tay sai th¶m h¹i tríc chÞ DËu cßn cã ý nghÜa vµ chøng tá ®iÒu g× ? - Hành động chống trả dữ déi, quyÕt liÖt cña chÞ DËu xuÊt ph¸t tõ lßng yªu th¬ng chång hÕt mùc . ChÞ kh«ng cam lßng khi nh×n thÊy chång ®au èm lÖt bÖt mµ bÞ hành hạ , cho nên chị đã quên mình để bảo vệ chồng cña m×nh khái sù tra tÊn cña bän tay sai . - ChiÕn th¾ng cña chÞ DËu cho thÊy søc m¹nh tiÒm tµng cña ngêi n«ng d©n , ngêi phô n÷ VN . ChiÕn th¾ng cña chÞ lµ tÊt yÕu , phï hîp víi quy ? Qua ph©n tÝch ®o¹n trÝch ta luật có áp bức có đấu tranh . thÊy chÞ DËu lµ ngêi ntn ? ChÞ DËu lµ ngêi phô n÷ hiÒn dÞu , yªu th¬ng chång con , biết nhẫn nhục chịu đựng nhng kh«ng hÒ yÕu ®uèi , mµ tr¸i l¹i cã søc sèng m¹nh mÏ , khi bị đẩy tới đờng cùng chÞ vïng lªn chèng tr¶ quyÕt liÖt . ? Sau khi t×m hiÓu ®o¹n trÝch em hiểu gì về nhan đề '' Tức nớc vỡ bờ '' . Theo em cách đặt tên nh vậy có thoả đáng không ? V× sao ? - Đoạn trích đã diễn tả tâm tr¹ng chÞ DËu tõ chç cam chÞu, van xin tªn cai lÖ cho đến khi vùng dậy quật ngã tªn cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng . Ngòi bút hiện thực NTT đã cho ta thÊy quy luËt : cã ¸p 40 bức, có đấu tranh , tức nớc th× vì bê . Trong t¸c phÈm mặc dù NTT cha chỉ ra đợc. Lµ ngêi phô n÷ hiÒn dÞu , yªu th¬ng chång , biÕt nhÉn nhục chịu đựng nhng l¹i tiÒm tµng søc sèng m¹nh mÏ ..

(36) Hoạt động 3 : Hớng dẫn h/s tæng kÕt rót ra ghi nhí . ? Nêu những nét đặc sắc về NT cña ®o¹n trÝch ?. con đờng đấu tranh CM là tất yÕu cña quÇn chóng bÞ ¸p bøc nh÷ng b»ng c¶m quan hiện thực nhà văn đã cảm nhận đợc xu thế '' tức nớc vỡ bê '' vµ søc m¹nh vµ søc m¹nh cña nã . - Kh¾c häa nh©n vËt râ nÐt nhÊt lµ hai nh©n vËt cai lÖ vµ chÞ DËu . + Cai lệ đợc tác giả tập trung miªu t¶ næi bËt . Giäng nãi hèng h¸ch , lêi nãi xá xiªn đểu cáng , thân hình loẻo khoÎo v× nghiÖn ngËp , t thÕ '' ng· cháng quÌo '' mµ miÖng vÉn cßn '' nham nh¶m thÐt trói'' , tất cả đều làm nổi bật h/¶ ®Çy Ên tîng vÒ mét tªn tay sai tr¾ng trîn , tµn ¸c , đểu giả đê tiện . + N/ vËt chÞ DËu : miªu t¶ tÝnh c¸ch rÊt ®a d¹ng võa van xin thiÕt tha lÔ phÐp , võa ngỗ nghịch , '' đanh đá '' , quyÕt liÖt , võa chan chøa t×nh yªu th¬ng võa ngïn ngôt c¨m thï diÔn biÕn tâm lí của chị Dậu đợc thể hiÖn thËt tù nhiªn , ch©n thùc , đúng lôgíc tính cách của chÞ . - Ngßi bót miªu t¶ linh ho¹t , sống động : đoạn văn miêu t¶ c¶nh chÞ DËu liÒu m¹ng cù lại hai tên tay sai , đúng là '' tuyÖt khÐo '' . ãc quan sát tinh tờng , rất chu đáo . - Ng«n ng÷ kÓ chuyÖn , miªu t¶ cña t¸c gi¶ vµ ng«n ng÷ đối thoại của nhân vật rất đặc sắc. §ã lµ lêi ¨n tiÕng nãi b×nh dÞ , sinh động trong đời sống hµng ngµy . Mçi nh©n vËt đều 41 cã ng«n ng÷ riªng . Ng«n tõ của cai lệ thì thô lỗ , đểu c¸ng. Lêi nãi cña chÞ DËu th× thiÕt tha , mÒm máng khi van xin , ®anh thÐp quyÕt liÖt khi liÒu m¹ng cù l¹i . KhÈu ngữ quần chúng nhân dân đợc nhà văn sử dụng nhuần. III. Tæng kÕt . 1. NT ..

(37) ? Qua bµi nµy chóng ta nhËn thức thêm đợc những điều gì vÒ XH , vÒ n«ng d©n VN tríc c¸ch m¹ng T8 , vÒ ngêi n«ng dân , đặc biệt là ngời phụ nữ n«ng th«n VN tõ h/¶ chÞ DËu . ? Hs đọc phần ghi nhớ . Hoạt động 4 : Hớng dẫn h/s luyÖn tËp . ? Nhµ v¨n NguyÔn Tu©n cho rằng tác phẩm '' Tắt đèn '' NTT đã '' xui ngời nông dân nổi lo¹n'' . Em hiÓu thÕ nµo vÒ nhận xét đó . Qua đoạn trích , em h·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn ?. nhuyÔn khiÕn cho c©u v¨n giản dị , đậm đà .. Hs tù ra tõ phÇn ghi nhí .. 2 . Néi dung * Ghi nhí IV. LuyÖn tËp .. Nhận định này hoàn toàn đúng vì trong tác phẩm NTT tuy cha chØ ra cho ngêi n«ng dân cách đấu tranh CM nhng ông đã làm toát lên cái chân lÝ hiÖn thùc cña cuéc sèng : tøc níc ¾t vì bê , ë ®©u cã ¸p bức ở đó có đấu tranh và con đờng tự giải phóng cứu lấy mình là một con đờng tất yÕu cña ngêi n«ng d©n díi chế độ cũ . Hành động liều m¹ng vïng lªncña chÞ DËu đã khơi dậy cho những ngời n«ng d©n ®ang sèng trong c¶nh lÇm than , cùc khæ tríc CM ý thøc s©u s¾c h¬n vÒ nh©n phÈm , gi¸ trÞ cña m×nh .. IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . Thö vÏ tranh minh häa ch©n dung chÞ DËu sau chiÕn th¾ng hoÆc cảnh 2 tên cai lệ và ngời nhà lí trởng thảm bại dới tay ngời đàn bà . - So¹n bµi míi : '' L·o H¹c ''. 42 TuÇn : 3. TiÕt : 10. tËp lµm v¨n. x©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n a. môc tiªu. 1kiÕn thøc Giúp h/s : - Hiểu đợc khái niệm đoạn văn , từ ngữ chủ đề , câu chủ đề , quan hệ giữa c¸c c©u trong ®o¹n v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n . -2 kÜ n¨ng.

(38) Viết đợc các đoạn văn mạch lạc đủ sức làm sáng tỏ một nội dung nhất định . b. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n . H: tr¶ lêi c©u hái phÇn t×m hiÓu bµi . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra bµi cò . - Bè côc cña v¨n b¶n gåm cã mÊy phÇn ? Nªu nhiÖm vô cña tõng phÇn . - Các ý trong phần TB của văn bản thờng đợc sắp xếp theo trình tự nào ? III. Bµi míi .1. Giíi thiÖu bµi . Đoạn văn chính là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản . Vậy viết văn bản nh thế nào để đảm bảo về hình thức và nội dung . Điều đó chúng ta sẽ đợc tìm hiểu trong bài học h«m nay . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Hình thành khái niÖm ®o¹n v¨n . I. ThÕ nµo lµ Gåm hai ý, mçi ý đợc viÕt ? Yêu cầu h/s đọc thầm hai ®o¹n v¨n. thµnh mét ®o¹n . ®o¹n v¨n SGK ? B¾t ®Çu tõ chç viÕt hoa , lïi ? Dùa vµo dÊu hiÖu h×nh thøc ®Çu dßng vµ kÕt thóc ®o¹n cã nµo gióp em nhËn biÕt ®o¹n v¨n dÊu ? 43. ? §o¹n v¨n lµ g× ?. §o¹n v¨n lµ : + §¬n vÞ trùc tiÕp t¹o nªn v¨n b¶n . + VÒ h×nh thøc : viÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ cã dÊu chÊm xuèng dßng . + Về nội dung : thờng biểu đạt một ý tơng đối hoàn chỉnh.. G chốt : Đoạn văn là đơn vị trên c©u , cã vai trß quan träng trong viÖc t¹o tËp v¨n b¶n . Hoạt động 2 : Hình thành khái niệm từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn văn . ? §äc thÇm ®o¹n 1 . T×m c¸c tõ §o¹n 1 : Ng« TÊt Tè ( «ng , ngữ có tác dụng duy trì đối tợng nhà văn ) . trong ®o¹n v¨n ? - Từ ngữ chủ đề là các từ ngữ đợc dùng làm đề mục hoặc đ? Từ ngữ ấy gọi là từ ngữ chủ. II. Tõ ng÷ vµ c©u trong ®o¹n v¨n . 1. Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của ®o¹n v¨n ..

(39) đề. Vậy em hiểu từ ngữ chủ đề lµ g×?. îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn nh»m duy trì đối tợng đợc nói đến trong ®o¹n v¨n .. ? §äc thÇm ®o¹n 2 . T×m c©u then chèt cña ®o¹n v¨n .T¹i sao em cho đó là câu chủ đề ?. Câu chủ đề : '' Tắt đèn '' là tác phẩm ..... Đó là câu chủ đề vì nó chứa đựng ý khái quát của ®o¹n v¨n .. ? Vậy câu chủ đề thờng đóng vai trß g× trong v¨n b¶n ? G chốt : - Từ ngữ chủ đề ... - Câu chủ đề ... Hoạt động 3 : Tìm hiểu cách tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n . G chia 2 nhãm th¶o luËn . N1 : §o¹n 1 : ®o¹n 1 cã c©u chủ đề không ? ý tố nào duy trì đối tợng trong đoạn văn . các c©u trong ®o¹n v¨n cã quan hÖ ntn ? N2 : Câu chủ đề Đ2 nằm ở ®©u ?. Câu chủ đề là câu mang nội dung kh¸i qu¸t cho toµn ®o¹n v¨n .. Hs thảo luận . Cử đại diện nhãm tr×nh bµy .. 44. ý cña ®o¹n v¨n triÓn khai theo tr×nh tù nµo ? N3 : Câu chủ đề Đ3 nằm ở ®©u ? Néi dung ®o¹n v¨n tr×nh bµy theo tr×nh tù nµo ?. G chèt :- §1 gäi lµ c¸ch tr×nh bµy theo kiÓu song hµnh . - §2 : gäi lµ c¸ch tr×nh bµy theo kiÓu diÔn dÞch . - §3 : theo kiÓu quy n¹p . ? Gọi h/s đọc ghi nhớ / sgk ?. N1 : §o¹n 1 kh«ng cã c©u chñ đề , chỉ có từ NTT đợc duy trì trong c¶ ®o¹n v¨n . C¸c c©u tr×nh bµy ngang b»ng nhau N2 : Câu chủ đề nằm ở đầu ®o¹n v¨n . ý chÝnh n»m trong câu chủ đề , các câu tiếp theo cô thÓ ho¸ ý chÝnh . N3 : Câu chủ đề nằm ở cuối ®o¹n v¨n . ý chÝnh n»m trong câu chủ đề ở cuối đoạn . Các câu trớc đó cụ thể hoá cho ý chÝnh ..

(40) Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tËp . Yêu cầu đọc thầm văn bản . V¨n b¶ cã thÓ chia thµnh mÊy ý ? Mỗi ý đợc diễn đạt ntn ? Chia nhãm bµi tËp 3 . Mçi nhãm mét phÇn . Bµi tËp 3 lµm h×nh thøc c¸ nh©n . G yªu cÇu viÕt ®o¹n v¨n theo cách diễn dịch sau đó biến đổi thµnh ®oan v¨n quy n¹p . Đoạn văn diễn dịch : câu chủ đề n»m ë ®Çu ®o¹n v¨n . §o¹n v¨n quy n¹p n»m ë cuèi ®o¹n .. Hs đọc ghi nhớ sgk /36 .. * Ghi nhí . III. LuyÖn tËp . Bµi 1 .. Văn bản gồm 2 ý . Mỗi ý đợc diễn đạt thành một đoạn văn . Bµi 2 : N1 : a, §o¹n v¨n diÔn dÞch. N2 : b, §o¹n v¨n song hµnh . N3 : c, ®o¹n v¨n song hµnh . Gợi ý : - Câu chủ đề . - C¸c c©u triÓn khai. Nªn dïng c¸c quan hÖ tõ nèi câu chủ đề với các câu triển khai : v× vËy , cho nªn . 45. Bµi 3 .. IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc phÇn ghi nhí . - Lµm bµi tËp 2 . - ChuÈn bÞ néi dung cho tiÕt viÕt bµi sè 1 .. TuÇn : 3. TiÕt : 11;12.. tËp lµm v¨n viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 v¨n tù sù a. môc tiªu . 1kiÕn thøc Giúp h/s : - Ôn lại kiểu bài tự sự đã học ở lớp 6 , có sự kết hợp các yếu tố miêu tả và biÓu c¶m . -2 kÜ n¨ng LuyÖn tËp viÕt thµnh ®o¹n v¨n , bµi v¨n . b. chuÈn bÞ . G: đề bài , đáp án , biểu điểm . H: GiÊy kiÓm tra . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña h/s . III. Bµi míi . §Ò bµi : KÓ l¹i ngµy ®Çu tiªn ®i häc . §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm.

(41) 1. Më bµi : ( 1,5 ® ) . - Nªu lÝ do gîi nhí kØ niÖm . - T©m tr¹ng khi nhí l¹i . 2. Th©n bµi : ( 6 ® ) . KÓ theo tr×nh tù thêi gian , kh«ng gian . + H«m tríc ngµy ®i häc + Buæi s¸ng tríc khi ®i häc . 46 + Trên đờng tới trờng . + Trªn s©n trêng . + Khi ë trong líp häc . 3 . Kết bài : ( 1,5 đ ) . Khẳng định lại cảm xúc : mãi mãi không bao giờ quên . ( Chó ý m¾c lçi chÝnh t¶ trong toµn bµi trõ 1 ®iÓm ) . TuÇn : 4. TiÕt : 13;14 .. bµi 4. v¨n b¶n : l·o h¹c nam cao a. môc tiªu . Giúp h/s : - Thấy đợc tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao qúy của nhân vật Lão hạc , qua đó hiểu thêm về số phận đang thơng và vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng của ngêi n«ng d©n VN tríc CM T8 . - Thấy đợc lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao ( thể hiện chủ yếu qua nhân vật ông giáo ) : thơng cảm , xót xa và trân trọng đối với những ngời nông dân nghèo khæ . - Bớc đầu hiểu đợc nghệ thuật viết truyện đặc sắc của tác giả : khắc họa nhân vật với chiÒu s©u t©m lÝ , c¸ch kÓ chuyÖn tù nhiªn , hÊp dÉn , kÕt hîp gi÷a tù sù , tr÷ t×nh vµ triÕt lÝ . - Rèn kĩ năng phân tích nhân vật qua độc thoại , đối thoại . b. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , ¶nh ch©n dung Nam Cao , b¶ng phô . H: Soạn bài , đọc kĩ chú thích . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra bµi cò . - Qua c¸c nh©n vËt anh DËu , chÞ DËu em cã thÓ kh¸i qu¸t ®iÒu g× vÒ sè phËn vµ phÈm 47 c¸ch cña ngêi n«ng d©n VN tríc CM T8 ..

(42) - Nhận định nào sau đây nói đúng nhất nội dung chính của đoạn trích '' Tức nớc vỡ bờ '' A. Vạch trần bộ mặt tàn ác của XHTD phong kiến đơng thời . B. ChØ nçi cùc khæ cña ngêi n«ng d©n bÞ ¸p bøc . C. Cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của ngời phụ nữ nông thôn : vừa giàu lòng yêu thơng vừa cã søc sèng tiÒm tµng m¹nh mÏ . D. KÕt hîp c¶ 3 néi dung trªn . III. Bµi míi . 1. Giíi thiÖu bµi . Nam Cao đợc coi là một trong những nhà văn xuất sắc trong dòng văn học hiện thực . §Ò tµi trong c¸c s¸ng t¸c cña «ng chñ yÕu viÕt vÒ ngêi n«ng d©n vµ trÝ thøc tiÓu t s¶n . truyện '' Lão Hạc '' là một bức tranh thu nhỏ về đời sống ngời nông dân trớc cách mạng tháng 8 . Trong truyện tác giả không trực tiếp phản ánh sự bóc lột , đàn áp của cờng hào , lí trởng mà tập trung miêu tả quá trình ngời nông bị bần cùng hoá đên chỗ bÞ ph¸ s¶n , lu vong . Qu¸ tr×nh Êy diÔn ra ntn ? Chóng ta cïng t×m hiÓu bµi häc . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn đọc , t×m hiÓu chó thÝch , bè côc vµ I. §äc , chó thÝch , bè côc , tãm t¾t . tãm t¾t v¨n b¶n . Yêu cầu đọc , giọng ông giáo : chËm , buån , c¶m th«ng cã lóc xót xa đau đớn . - Lão Hạc : khi đau đớn , ân hËn, d»n vÆt . G đọc mẫu 1 đoạn . Gọi h/s đọc Hs nối nhau đọc tiếp . Nhận tiÕp . xét phần đọc của bạn . ? §äc chó thÝch vÒ t¸c gi¶ . Nªu 1. T¸c gi¶ . ng¾n gän ? Nam Cao ( 1915 - 1951 ) quª ë Hµ Nam , lµ nhµ v¨n 1915 - 1951 , Hµ hiÖn thùc xuÊt s¾c. §Ò tµi Nam . chñ yÕu trong s¸ng t¸c cña Lµ nhµ v¨n xuÊt «ng lµ viÕt s¾c 48. ? Cho h/s hỏi - đáp chú thích 5,6,21,22,43 .. vÒ ngêi n«ng d©n vµ trÝ thøc tiÓu t s¶n . '' L·o H¹c '' lµ truyÖn ng¾n xuÊt s¾c vÒ ngêi n«ng d©n , ®¨ng b¸o 1943 .. 2. T¸c phÈm . 1943.

(43) ? TruyÖn ng¾n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn . Néi dung cña tõng phÇn ? Hs tãm t¾t l¹i v¨n b¶n ?. Hoạt động 2 : Hớng dẫn đọc hiểu văn bản . ? V× sao l·o H¹c rÊt yªu th¬ng '' cËu Vµng '' mµ vÉn ph¶i quyÕt định bán cậu Vàng ?. ? Khi quyết định bán cậu Vàng t©m tr¹ng cña l·o H¹c thÓ hiÖn ra sao ?. ? Sau khi b¸n '' cËu Vµng '' t©m tr¹ng l·o H¹c diÔn biÕn ra sao ? T×m c¸c chi tiÕt miªu t¶ bé d¹ng, cö chØ cña l·o H¹c khi kÓ l¹i víi «ng gi¸o ?. Hs hỏi đáp dựa vào phần chú 3. Bố cục thÝch / sgk 46;47 .. Hs tãm t¾t l¹i theo c¸c ý sau : - T×nh c¶nh cña l·o H¹c : nhà nghèo , vợ đã chết , con trai phÉn trÝ v× kh«ng cã tiÒn cíi vî bá nhµ ®i . - T×nh c¶nh cña l·o H¹c víi con chã Vµng , con chã nh ngêi b¹n lµm khu©y , nh kØ vật của đứa con trai .. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n . 1. Nh©n vËt l·o H¹c. Lão Hạc phải đành lòng bán con chã Vµng còng lµ ®iÒu vạn bất đắc dĩ , là con đờng cuèi cïng mµ th«i . L·o H¹c qu¸ nghÌo , l¹i yÕu mÖt sau trËn èm , kh«ng cã viÖc lµm , hoa mµu bÞ b·o ph¸ s¹ch . §ång tiÒn bÊy l©u nay dành dụm đã cạn kiệt . Đã vËy , l·o ph¶i nu«i thªm cËu Vµng . CËu l¹i ¨n rÊt khoÎ , nu«i th©n ch¼ng næi , lµm sao có thể nuôi chó . Mà đã nuôi, lão không nỡ để cho nó a. Tâm trạng của đói , nó gầy . Nh vậy chỉ còn lão Hạc sau khi c¸ch duy nhÊt lµ b¸n nã ®i . b¸n cËu Vµng . Trớc khi quyết định bán cậu Vàng , lão Hạc đã phải đắn ®o, suy tÝnh nhiÒu l¾m ( thÓ hiÖn ë viÖc l·o nãi ®i nãi l¹i ý 49 định bán cậu Vàng với ông giáo ) . Lão coi đó là một viÖc rÊt hÖ träng bëi cËu Vµng lµ ngêi b¹n th©n thiÕt , lµ kØ vËt cña anh con trai mµ l·o rÊt yªu th¬ng .. - Cè lµm ra vui vÎ , cêi nh mÕu , m¾t Çng Ëng níc , mÆt.

(44) ? Qua viÖc l·o H¹c b¸n cËu Vµng cho thÊy l·o lµ con ngêi ntn ?. đột nhiên co rúm lại ,vết nh¨n x« l¹i , Ðp cho níc m¾t ch¶y ra , miÖng mÕu m¸o , hu hu khãc . Tù tr¸ch m×nh giµ b»ng nµy tuổi rồi mà còn đánh lừa một con chã . T©m tr¹ng day døt , ¨n n¨n v× già ... đánh lừa một con chó . Cả đời lão sống nhân hậu , lơng thiện không lừa dối ai , lo· hæ thÑn víi l¬ng t©m cña m×nh . L·o bËt khãc hu hu tríc viÖc lµm cña m×nh , l·o v« cùng đau đớn ; xót xa ; ân hËn . L·o H¹c lµ con ngêi sèng rÊt - T©m tr¹ng day t×nh nghÜa , thuû chung , dứt, đau đớn , xót trung thực . Qua đó càng xa , ©n hËn . thÊm thÝa lßng th¬ng con s©u s¾c cra ngêi cha nghÌo khæ . Tõ ngµy anh con trai phÉn chí bỏ đi phu đồn điền vì kh«ng cã tiÒn cíi vî , l·o lu«n mang t©m tr¹ng ¨n n¨n c¶m gi¸c m¾c téi v× kh«ng lo liệu nổi cho con . Lão đã cố tích cóp , dành dụm để bù đắp lại cho con và chờ đợi khi con trë vÒ . V× thÕ dï rÊt thơng cậu Vàng đến tình cảnhnày lão cũng quyết định b¸n bëi nÕu kh«ng sÏ tiªu phạm vào đồng tiền , mảnh vên mµ l·o ®ang 50 cè gi÷ trän cho con trai .. BT : C©u v¨n '' KiÕp con chã lµ kiÕp khæ .... kiÕp ngêi nh kiÕp t«i ch¼ng h¹n '' . BiÓu hiÖn ®iÒu g× ? A. Sù chua ch¸t cña l·o H¹c khi nãi vÒ th©n phËn m×nh . B. Sự tự an ủi của lão Hạc đối với bản thân mình . C. Sự thơng tiếc của lão Hạc đối với cậu Vàng . D. Cả A,B,C đều sai . tiÕt 2 a. môc tiªu ( nh trªn ) . b. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , b¶ng phô . H: So¹n bµi . c. lªn líp ..

(45) I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra bµi cò . - Ph©n tÝch t©m tr¹ng cñ l·o H¹c sau khi b¸n cËu Vµng ? III. Bµi míi . 1. Giíi thiÖu bµi . Dẫn dắt từ phần KTBC . Nh vậy sau khi quyết định bán cậu Vàng , lão Hạc luôn luôn cảm thấy mình là ngời mắc tội , lão đau đớn biết bao khi lừa dối một con chó '' Tôi gì bằng này tuổi rồi ...'' . vậy sau đó cuộc sống của lão Hạc ra sao chúng ta cùng tìm hiÓu bµi häc . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Tiếp tục tìm hiểu nh©n vËt l·o H¹c . ? Sau khi b¸n cËu Vµng l·o H¹c chän cho m×nh c¸i chÕt . VËy theo em cái chết của lão Hạc bắt Tình cảnh nghèo khổ , đói rách, túng quẫn đã đẩy lão nguån tõ nguyªn nh©n nµo ? Hạc đến cái chết nh một hành động tự 51 gi¶i tho¸t cho chÝnh m×nh . Lão đã tự chọn cái chết để bảo b. C¸i chÕt cña toàn căn nhà , đồng tiền , l·o H¹c . mảnh vờn , đó là những vốn - Nguyªn nh©n : c¶nh nghÌo liếng cuối cùng lão để lại cho tình khổ , đói rách Trớc khi tìm đến cái chết sợ sẽ con . vµ qu¸ tóng g©y phiÒn hµ cho hµng xãm nªn quÉn . lão Hạc đã thu xếp , nhờ cậy ông giáo rồi sau đó tìm đến cái chết . ? Cã ý kiÕn cho r»ng l·o H¹c lµm thÕ lµ gµn dë . L¹i cã ý kiÕn cho rằng lão Hạc làm nh thế là đúng . VËy ý kiÕn cña em ntn ? - Nh×n tõ mét phÝa ( mét sè ngêi hµng xãm cña l·o H¹c ) thì giải quyết vấn đề nh thế là gµn dë , lµ d¹i . Cã tiÒn mµ chÞu khæ . tù l·o lµm l·o khæ đấy chứ . Nhận xét của vợ ông giáo chính là đại diện cho ý kiÕn mét sè ngêi nghÌo khæ sèng chung quanh l·o H¹c . - Lµ ngêi cha - Cã thÓ l·o H¹c lµm nh thÕ lµ hÕt lßng v× con , đúng . Lão hiểu tình cảnh của sống chu đáo , m×nh lóc nµy , l·o sî tiÕp tôc ngghÜa t×nh , sèng sÏ ¨n vµo sè tiÒn ba m¬i giµu lßng tù.

(46) ? Qua việc làm đó giúp em hiểu thªm g× vÒ l·o H¹c ?. đồng của con trai mà lão dành dụm đợc . Cái chết của lão xuÊt ph¸t tõ lßng th¬ng con ©m thÇm s©u s¾c vµ lßng tù trọng đáng kính của lão .. träng .. Qua nh÷ng ®iÒu l·o H¹c thu xÕp nhê cËy «ng gi¸o , cho thÊy l·o lµ ngêi hay suy nghÜ vµ tØnh t¸o nhËn ra t×nh c¶nh cña m×nh . H¬n thÕ n÷a l·o cßn lµ ngêi cha hÕt lßng v× con ? Cái chết của lão Hạc có ý nghĩa , tình nghĩa chu đáo và giàu g× , em hiÓu g× vÒ sè phËn ngêi lßng tù träng . n«ng d©n vµ thùc tr¹ng x· héi lóc đó ? - Gãp phÇn béc lé râ sè phËn vµ tÝnh c¸ch cña l·o H¹c ( cña nhiÒu ngêi n«ng d©n trong XHVN tríc CMT8 : nghÌo khổ , bế tắc cùng đờng nhng 52 l¹i giµu t×nh yªu th¬ng vµ lßng tù träng . - Tè c¸o thùc tr¹ng XH TD nöa phong kiÕn tµn ¸c , ®Èy ngời nông dân nghèo đến đờng cùng không có lối thoát buộc họ phải tìm đến cái chết . 2. Nhân vật «ng gi¸o - ngêi ? Khi nghe Binh T cho biÕt l·o kÓ chuyÖn . H¹c xin b¶ chã ... n/v '' t«i '' c¶m thấy cuộc đời quả thật ... đáng buån , nhng khi chøng kiÕn c¸i chết đau đớn của lão Hạc '' tôi '' lại nghĩ '' không cuộc đời .... nhng lại đáng buồn theo một nghĩa kh¸c'' . Em hiÓu ý nghÜ cña n/v - Chi tiÕt l·o H¹c xin b¶ chã '' t«i'' ntn ? cña Binh T cã mét vÞ trÝ nghÖ thuËt quan träng . NÕu l·o H¹c làm nh vậy qủa là đáng buồn . Mét con ngêi nh©n hËu , giµu lòng tự trọng nh lão Hạc đến khi chết cùng đờng cũng bị tha ho· biÕn chÊt . - C¸i chÕt cña l·o H¹c khiÕn «ng gi¸o giËt m×nh mµ ngÉm nghĩ về cuộc đời . Cuộc đời cha hẳn đã đáng buồn bơi còn cã nh÷ng con ngêi cao qóy nh lão Hạc . Nhng cuộc đời lại đáng buồn theo nghĩa khác ..

(47) ? Qua cuéc trß chuyÖn gi÷a l·o H¹c vµ «ng gi¸o , lêi suy nghÜ cña «ng gi¸o , em thÊy «ng gi¸o lµ ngêi ntn ?. Con ngêi cã nh©n c¸ch cao đẹp nh lão Hạc mà không đợc sèng , ph¶i chÕt bëi mét c¸i chết vật vã và dữ dội đến nh thÕ sao .. ¤ng gi¸o lµ trÝ thøc nghÌo sèng ë n«ng th«n , giµu lßng G: Nh vËy qua nh©n vËt chÞ DËu , yªu th¬ng , biÕt c¶m th«ng chia sÎ víi nçi ®au cña ngêi l·o H¹c , «ng gi¸o . Ta thÊy hä kh¸c . đều là những ngời nghèo , cuộc sèng 53 lu«n lu«n bÞ bÕ t¾c kh«ng cã lèi tho¸t . Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s tổng kÕt . ? ViÖc t¹o dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê cã t¸c dông ntn ? Cách xây dựng n/v có gì đặc sắc . Việc truyện đợc kể bằng lêi cña n/v - Bót ph¸p kh¾c häa nh©n vËt rÊt '' t«i '' cã hiÖu qu¶ NT g× ? thµnh c«ng . C¸c chi tiÕt miªu t¶ bé d¹ng , cö chØ cña l·o H¹c sau khi b¸n cËu Vµng , ®o¹n miªu t¶ sù vËt v· , đau đớn dữ dội của lão Hạc lúc chết . Thật sinh động , ấn tợng , giàu tính t¹o h×nh . - Diễn biến câu chuyện đợc kể bằng n/v '' t«i '' - «ng gi¸o . Nhê c¸ch kÓ nµy, c©u chuyÖn trë nªn gÇn gòi , chân thực. Tác giả nh kéo ngời đọc cïng nhËp cuéc , cïng sèng , chøng kiÕn cïng nh©n vËt . - KÕt hîp gi÷a kÓ víi t¶ , víi håi tëng ? TruyÖn ng¾n '' L·o H¹c '' lé tr÷ t×nh , kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn chứa chan tình nhân đạo đồng bộc gi÷a hiÖn thùc víi tr÷ t×nh . thêi s©u ®Ëm tÝnh hiÖn thùc . Qua t¸c phÈm em h·y nªu râ ®iÒu nµy ? ? Gọi h/s đọc ghi nhớ . * Ghi nhí . Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện Hs rút ra ghi nhớ . III. LuyÖn tËp . tËp . ? Nhận định nào nói đúng nhÊt ý nghÜa c¸i chÕt cña l·o H¹c ? A. Là bằng chứng cảm động vÒ t×nh phô tö méc m¹c , gi¶n dÞ nhng cao qóy v« cïng ..

(48) B. Gi¸n tiÕp tè c¸o XHTD phong kiến đã đẩy ngời nông d©n vµo hoµn c¶nh khèn cïng . C. ThÓ hiÖn lßng tù träng vµ quyÕt t©m kh«ng r¬i vµo Hs chọn đáp án D 54 con đờng tha hoá của ngời nông dân . D. Cả ba ý trên đều đúng . IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . - Tãm t¾t l¹i truyÖn . - ChuÈn bÞ bµi míi : '' C« bÐ b¸n diªm '' TuÇn : 4. TiÕt : 15. tiÕng viÖt. tõ tîng h×nh , tõ tîng thanh A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: -Giúp HS hiểu đợc thế nào là từ tợng hình, từ tợng thanh. - Có ý thức sử dụng từ tợng hình, từ tợng thanh để tăng thêm tính hình tợng, tÝnh biÓu c¶m trong giao tiÕp. 2. KÜ n¨ng:- RÌn kÜ n¨ng sö dông hai lo¹i tõ nµy trong viÖc viÕt v¨n tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. 3. Thái độ: Giáo dục HS có ý thức học tập. B. Ph¬ng ph¸p: - Trực quan, vấn đáp, giải quyết vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV: Nghiªn cøu vµ so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS:Häc bµi c, xem tríc bµi míi. D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy: I. ổn định:(1') II. Bµi Cò:(3') Em h·y t×m nh÷ng tõ thuéc trêng tõ vùng chØ tÝnh c¸ch con ngêi? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề:(1') 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s tìm hiểu đặc điểm , công dụng từ tợng hình , từ tợng thanh (10' ) G treo b¶ng phô . §äc ®o¹n trÝch trªn b¶ng phô . ? Trong c¸c tõ in ®Ëm trªn , nh÷ng tõ nµo gîi t¶ h/¶ , d¸ng vÎ , tr¹ng th¸i cña sù vËt . Nh÷ng tõ nµo m« pháng ©m thanh tù nhiªn cña con ngêi ?. Hoạt động H. ND cần đạt I. §Æc ®iÓm c«ng dông . 1. ghi nhí .. Hs đọc ví dụ ..

(49) ? VËy tõ tîng h×nh lµ ? Tõ tîng thanh lµ g× ?. G: nh÷ng tõ gîi t¶ h×nh d¸ng , h/ả, trạng thái ... gọi đó là từ tợng h×nh . Tõ gîi t¶ ©m thanh tù nhiên của con ngời ta gọi đó là từ tîng thanh . ? Nh÷ng tõ gîi t¶ h/¶ , d¸ng vÎ , tr¹ng th¸i .... cã t¸c dông g× trong ®o¹n v¨n miªu t¶ vµ tù sù ? ? Gọi h/s đọc to phần ghi nhớ ? BT nhanh : T×m nh÷ng tõ tîng h×nh , tõ tîng thanh trong ®o¹n v¨n sau '' Anh DËu uèn vai .. víi roi song , tay thíc vµ d©y thõng ''. - Tõ gîi t¶ h/¶ , d¸ng vÎ , tr¹ng th¸i cña sù vËt : mãm mÐm , xång xéc , vËt v· , rò rîi , xéc xÖch , sßng säc . - Tõ m« pháng ©m thanh : hu hu , ö . - Tõ tîng h×nh lµ tõ gîi t¶ h/¶ , d¸ng vÎ , tr¹ng th¸i cña sù vËt . - Tõ tîng thanh lµ tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn , cña con ngêi .. Có tác dụng gợi đợc hình ảnh, âm thanh cụ thể , sinh động , cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao . 2. ghi nhí . Hs đọc ghi nhớ .. Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tËp . ? §äc yªu cÇu bµi 1 . T×m tõ tîng - Tõ tîng h×nh : uÓ o¶i , run rÈy . h×nh , tõ tîng thanh ? - Tõ tîng thanh : sÇm sËp .. II. LuyÖn tËp . Bµi 1 .. - Tõ tîng h×nh : soµn so¹n , rãn rÐn ( a ) , lÎo khoÎo , cháng quÌo ( d ) . 56 - Tõ tîng thanh : bÞch ( b ) , bèp ( c ) . ? T×m 5 tõ tîng h×nh gîi t¶ d¸ng ®i cña ngêi ?. ? Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c tõ tîng thanh gîi t¶ tiÕng ngêi ?. Bµi 2 . §i : lß dß , khËt khìng , ngÊt ngëng , lom khom , dß dÉm , liªu xiªu . - Ha h¶ : tiÕng cêi to , tá ra kho¸i chÝ . - H× h× : võa ph¶i , thÝch thó cã Bµi 3 . vÎ hiÒn lµnh . - H« hè : cêi to vµ th« lç , g©y c¶m gi¸c khã chÞu cho ngêi kh¸c . - H¬ hí : to , h¬i v« duyªn ..

(50) Bài tập 5 : Cho h/s chơi tiếp sức . Chia 2 đội chơi trò chơi tiếp sức . Đội nào tìm đợc nhiều , nhanh ; đội đó thắng . Lîm - Tè H÷u . IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí .- Lµm bµi tËp 4 . - chuẩn bị bài mới : '' Từ ngữ địa phơng '' . TuÇn : 4. TiÕt : 16. tËp lµm v¨n. liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n A. Môc tiªu: KiÕn thøc: - HS Hiểu đợc vai trò và tầm quan trọng của việc sử dụng các phơng tiện liên kết để t¹o ra sù liªn kÕt gi÷a c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n. 2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng dùng phơng tiện liên kết để tạo liên kết hình thức và liªn kÕt néi dung gi÷a c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n. 3. Thái độ: Giáo dục HS thấy đựơc vai trò quan trọng của phợng tiện liên kết đoạn v¨n trong v¨n b¶n vµ cã ý thøc vËn dông khi viÕt tËp lµm v¨n. B. Ph¬ng ph¸p: - Vấn đáp, thảo luận nhóm, giải quyết vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy: I. ổn định:(1') II. Bài Cũ :(3') Thế nào là từ ngữ chủ đề, câu chủ đề? Em hãy trình bày các cách tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n? III. Bµi míi: 1. ĐVĐ:(1') Lâu nay, các em đã từng viết những bài tập làm văn, các em cũng đã biết cách sử dụng các phơng tiện liên kết trong văn bản để liên kết các đoạn văn với nhau. Phơng tiÖn liªn kÕt cã t¸c dông nh thÕ nµo ta sÏ t×m hiÓu. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động 1 : Tìm hiểu tác dụng cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n . ? Yêu cầu h/s đọc thầm hai đoạn v¨n trong sgk ? ? Hai ®o¹n v¨n cã mèi liªn hÖ g× víi nhau . V× sao ?. Hoạt động H. Hs đọc thầm đoạn văn ( 1 ). §1: t¶ c¶nh s©n trêng MÜ LÝ trong ngµy tùu trêng . §2: c¶m gi¸c cña n/v '' t«i '' trong mét lÇn ghÐ th¨m trêng . Hai ®o¹n v¨n cïng viÕt vÒ mét ng«i trêng nhng viÖc t¶. ND cần đạt I. T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n ..

(51) c¶nh hiÖn t¹i vÒ ng«i trêng vµ c¶m gi¸c vÒ ng«i trêng Êy trong qu¸ khø , kh«ng cã sù g¾n bã víi nhau . G©y c¶m giác hụt hẫng cho ngời đọc . ? §äc l¹i hai ®o¹n v¨n cña Thanh Tịnh và cho biết cụm từ '' trớc đó mÊy h«m '' bæ sung ý nghÜa g× cho ®o¹n v¨n thø hai ? ? Theo em víi côm tõ trªn hai đoạn văn đã liên hệ với nhau ntn ?. Bæ sung ý nghÜa vÒ thêi gian cho ®o¹n v¨n . Côm tõ Êy t¹o ra sù liªn kÕt vÒ h×nh thøc vµ néi dung víi 58. đoạn văn thứ nhất , do đó 2 ®o¹n v¨n trë nªn g¾n bã chÆt chÏ víi nhau , 2 ®o¹n v¨n cã sự phân định rõ về thời gian G: Cụm từ '' trớc đó mấy hôm '' là hiện tại và quá khứ . ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®o¹n . H·y cho biÕt t¸c dông cña viÖc liªn kÕt ®o¹n trong v¨n b¶n ? T¹o ra sù g¾n bã , cã quan hÖ vÒ ý nghÜa gi÷a c¸c ®o¹n v¨n gãp phÇn lµm nªn tÝnh hoµn chØnh . Hoạt động 2 : Hớng dẫn tìm hiểu c¸ch liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n . ? Yêu cầu h/s đọc thầm 3 đoạn v¨n. chia nhãm th¶o luËn . Mçi nhãm mét ®o¹n a,b,c. - xác định các phơng tiện liên kết C¸c nhãm th¶o luËn tr¶ lêi . ®o¹n v¨n . - T×m c¸c tõ ng÷ liªn kÕt trong 2 N1: a, Ph¬ng tiÖn liªn kÕt lµ: sau kh©u t×m hiÓu . ®o¹n v¨n . - KÓ thªm c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt - Quan hÖ liÖt kª . - Tríc hÕt , ®Çu tiªn , cuèi ®o¹n v¨n . cïng , sau n÷a , mÆt kh¸c , mét mÆt , ngoµi ra . N2: b, - Quan hÖ ý nghÜa : quan hệ tơng phản , đối lập . - Tõ ng÷ liªn kÕt : nhng . - tr¸i l¹i , tuy vËy , tuy nhiªn , ngîc l¹i , thÕ mµ , vËy mµ ... C¸c nhãm nhËn xÐt . N3: c, Quan hÖ ý nghÜa : G nhËn xÐt vµ bæ sung . quan hÖ tæng kÕt , quan hÖ kh¸i qu¸t . - Tõ ng÷ liªn kÕt : nèi tãm l¹i. - Tãm l¹i , nh×n chung , noi ? §äc l¹i ®o¹n v¨n ë môc I2 cho tãm l¹i , tæng kÕt l¹i , cã thÓ. II. C¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n . 1. Dùng từ ngữ để liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n ..

(52) biết '' đó '' thuộc từ loại nào . Trớc nói , nói cho cùng . đó là khi nào ? '' Đó '' là chỉ từ . Trớc đó là tríc lóc lóc n/v '' t«i '' lÇn ®Çu tiên cắp sách đến trờng . Việc dùng từ đó có tác dụng ? Chỉ từ , đại từ cũng đợc dùng liªn kÕt gi÷a hai ®o¹n v¨n . 2. Dïng c©u nèi lµm ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®o¹n v¨n. để liên kết các H·y kÓ mét sè c¸c chØ tõ kh¸c ? ®o¹n v¨n §ã , nµy ,Êy , vËy , thÕ ... 59.

(53) ? xác định câu nối dùng để liên kÕt gi÷a hai ®o¹n v¨n . T¹i sao câu đó lại có tác dụng liên kết ?. ? Nh vËy cã thÓ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt chñ yÕu nµo ? ? Gọi h/s đọc ghi nhớ ? Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tËp . Chia nhãm th¶o luËn .Mçi nhãm mét c©u .. . - C©u nèi : ¸i dµ , l¹i cßn chuyện đi học nữa cơ đấy . - Lí do : câu đó nối tiếp và ph¸t triÓn ý ë côm tõ '' bè đóng sách cho mà đi học '' trong ®o¹n v¨n trªn . - Dïng tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt . - Dïng c©u nèi . Hs đọc ghi nhớ sgk /53 . III. LuyÖn tËp . Bµi 1. N1: a, nãi nh vËy . chØ mèi quan hÖ tæng kÕt N2: b, thÕ mµ . chØ mèi quan hÖ t¬ng ph¶n . N3: c, còng , tuy nhiªn . mèi quan hÖ nèi tiÕp , liÖt kª , mèi quan hÖ t¬ng ph¶n . Bµi 2 .. Chia 4 nhãm th¶o luËn . Mçi nhãm mét c©u .. a, Từ đó . b, nãi tãm l¹i . c, tuy nhiªn . d, thËt khã tr¶ lêi . Bµi 3 .. Cho h/s viÕt ®o¹n . H×nh thøc : c¸ nh©n .. Cã thÓ lùa chän c¸ch viÕt ®o¹n v¨n theo lèi quy n¹p hoÆc diÔn dÞch . Sö dông tõ ng÷ cã t¸c dông liên kết , hoặc câu nối để liªn kÕt .. Gọi h/s đọc đoạn văn của mình vµ nhËn xÐt bµi cña tõng häc sinh . Gv cha lçi dïng tõ cha chÝnh x¸c , c¸c tõ ng÷ liªn kÕt .. IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí .- ChuÈn bÞ bµi : '' Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù '' . 60.

(54) TuÇn : 5. TiÕt : 17. bµi 5. từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: -HS Hiểu rõ thế nào là từ ngữ địa phơng, thế nào là biệt ngữ xã hội. 2. KÜ n¨ng: - Sử dụng từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội đúng lúc, đúng chổ 3. Thái độ: - Không nên làm dụng từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội, biết dùng đúng lúc đúng chổ, tráng gây khó khăn trong giao tiếp. B. Ph¬ng ph¸p: - Trực quan, vấn đáp, giải quyết vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV: Soạn giáo án, tìm thêm một số từ địa phơng ở các vùng. 2/ HS: Häc bµi cñ, xem tríc bµi míi. D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy: I. ổn định:(1') II. Bµi Cò: (3') III. Bµi míi: (1') ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tîng thanh? Cho vÝ dô? 1. §V§: TiÕng viÖt lµ thø tiÕng cã tÝnh thèng nhÊt cao. Ngêi B¾c Bé, Trung Bé vµ Nam Bộ có thể hiểu đợc tiếng nói của nhau. Tuy nhiên, bên cạnh sự thống nhất cơ bản đó, tiếng nói mỗi địa phơng cũng có những khác biệt về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp. Tiết học hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về từ địa phơng, biệt ngữ xã hội ở một số vùng miền và ở một tầng lớp xã hội nhất định. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hình thành khái niệm từ ngữ địa phơng . G chÐp VD ra b¶ng phô .? Gäi h/s đọc to VD .. Hoạt động H HS đọc to ví dụ. ND cần đạt I .Từ ngữ địa phơng 1. VÝ dô .. 61 ? Hai từ '' bắp , bẹ '' đều có nghĩa là '' ngô '' . ttrong ba từ đó từ nào đợc dùng phổ biến hơn . Tại sao ? Từ '' ngô '' đợc dùng phổ biÕn h¬n v× nã n»m trong vèn tõ vùng toµn d©n , cã tÝnh chuÈn mùc v¨n ho¸ ? trong 3 tõ trªn , nh÷ng tõ nµo ®- cao . ợc gọi là từ địa phơng . Tại sao? Hai tõ '' b¾p , bÑ '' lµ tõ địa phơng vì nó chỉ đợc dïng trong ph¹m vi hÑp , kh«ng réng r·i . Hs đọc ghi nhớ / 56. Gv gọi h/s đọc ghi nhớ . Hoạt động 2 : Hình thành khái niÖm biÖt ng÷ x· héi . ? Yêu cầu h/s đọc thầm hai đoạn v¨n ? ? Tại sao trong đoạn văn a có chỗ Hs đọc.. 2. ghi nhí /56. II. BiÖt ng÷ XH ..

(55) t¸c gi¶ dïng tõ '' mÑ '' cã chç l¹i dïng tõ '' mî '' ?. ? Tríc CM T8 , tÇng líp XH nµo ở nớc ta '' mẹ '' đợc gọi bằng từ mợ , cha đợc gọi bằng cậu ?. 1. VÝ dô . '' MÑ vµ mî '' lµ hai tõ đồng nghĩa . Dùng '' mẹ '' để miêu tả suy nghĩ của n/v '' t«i '' , dïng tõ '' mî '' trong câu đáp của cậu bé Hồng trong cuộc đối tho¹i víi bµ c« ( phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp ) .. ? ë VD b c¸c tõ '' ngçng , tróng tñ TÇng líp trung lu , thîng ' nghÜa lµ g× ? lu . ? các đối tợng nào thờng dùngtừ ng÷ nµy ? BT nhanh : C¸c tõ ng÷ '' trÉm , khanh , long sµng '' cã nghÜa lµ g×? TÇng líp nµo thêng dïng nh÷ng tõ ng÷ nµy ?. G: C¸c tõ '' mî , ngçng , tróng tñ '' lµ BiÖt ng÷ x· héi . Gọi h/s đọc ghi nhớ . Hoạt động 3 : Tìm hiểu cách sử dụng từ ngữ địa phơng và biệt ng÷ x· héi . ? Khi sử dụng từ ngữ địa phơng vµ biÖt ng÷ x· héi cÇn chó ý ®iÒu g× ?. ? T¹i sao kh«ng nªn l¹m dông tõ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã héi?. - Ngçng : ®iÓm 2 . - Trúng tủ : đúng phần đã häc . Häc sinh , sinh viªn . - TrÉm : c¸ch xng h« cña vua . - Khanh : c¸ch vua gäi c¸c quan . - Long sµng : giêng cña vua . TÇng líp vua quan trong 62 triều đình phong kiến . Hs đọc ghi nhớ / 57 .. - cần lu ý đối tợng giao tiếp ( ngời đối thoại , ngời đọc ) . + T×nh huèng giao tiÕp : trang träng , nghiªm tóc hay suång s· . + Hoµn c¶nh giao tiÕp : XH ®ang sèng , m«i trêng häc tËp , c«ng t¸c . Kh«ng nªn l¹m dông mét c¸ch tuú tiÖn nã dÔ g©y sù khã hiÓu .. 2. VÝ dô . III. Sö dông tõ ng÷ địa phơng và từ ng÷ x· héi ..

(56) ? T¹i sao trong c¸c t¸c phÈm v¨n thơ các tác giả vẫn sử dụng từ địa Để tô đậm sắc thái địa ph¬ng ? ph¬ng , tÇng líp xuÊt th©n hoÆc tÝnh c¸ch nh©n vËt . Hs đọc ghi nhớ / 58 . Gọi h/s đọc ghi nhớ . Hoạt động 4 : Hớng dẫn h/s luyÖn tËp . ? §äc yªu cÇu bµi 1 . H×nh thøc : chia 2 nhãm . Yªu cÇu ch¬i trß ch¬i tiÕp søc . Nhãm nào tìm đợc nhiều nhóm đó thắng ( 3') .. IV. LuyÖn tËp . Bµi 1 .. - Từ ngữ địa phơng : ngái ( NghÖ TÜnh ) ; MËn ( Nam Bé ) ; th¬m ; ghe ; mÌ . - Tõ ng÷ toµn d©n : xa ; qu¶ roi ; qu¶ døa ; thuyÒn ; võng . - Kh«ng nªn häc tñ : ®o¸n mò để học không ngó gv chia nhãm cho h/s th¶o luËn Bµi 2. ngàng đến bài khác . tìm VD . Nhóm nào tìm đợc - H«m qua , m×nh bÞ x¬i nhiÒu sÏ th¾ng . gËy : 1 ®iÓm . 63 - Nã ®Èy con xe ®i víi gi¸ qu¸ trêi : B¸n . ? Lùa chän trêng hîp nµo nªn Bµi 3 . dùng từ địa phơng , trờng hợp nào - Nên dùng từ ngữ địa phkhông nên dùng ? ¬ng : d, a . - Kh«ng nªn dïng tõ ng÷ địa phơng : b, c, e, g . IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí .- Lµm bµi 1, 5 . - ChuÈn bÞ bµi míi : '' Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù '' . TuÇn : 5. TiÕt : 18. tËp lµm v¨n. tãm t¾t v¨n b¶n tù sù A. Môc tiªu: 1/. Gióp HS: - Nắm đợc mục đích và cách thức tóm tắt 1 văn bản tự sự. 2/. KÜ n¨ng HS: - Luyện tập kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự, đầy đủ ý, ngắn gọn. 3/. Gi¸o dôc HS: - ThÊy ®c tÇm quan träng cña viÖc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù, cã ý thøc vËn dông khi đọc các tác phẩm văn học. B. Ph¬ng ph¸p: - Vấn đáp, thảo luận nhóm. C. ChuÈn bÞ: 1/ GV: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cñ, xem tríc bµi míi.

(57) D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy: I. ổn định:(1') II. Bài Cũ:(3') Em hãy kể tên 1 số tác phẩm văn học đã học từ đầu năm đến nay? Nêu nhân vật chính của các tác phẩm đó? III. Bµi míi: 1- ĐVĐ: Khi các em đọc 1 tác phẩm văn học, một văn bản tự sự nào đó, các em cảm thấy thích thú, tâm đắc, muốn kể lại một cách ngắn gọn cho gia đình nghe. Nh vậy các em đã thực hiện đợc việc tóm tắt văn bản tự sự. Vậy thế nào là tóm tắt văn bản tự sự? C¸ch thøc tãm t¾t nh thÕ nµo? TiÕt häc h«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu. 2. Triễn khai hoạt động:. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiÓu thÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù . G đa câu hỏi để h/s thảo luận . ? H·y cho biÕt trong t¸c phÈm tù sù yÕu tè nµo lµ quan träng nhÊt? ? Ngoài hai yếu tố đó còn có yÕu tè nµo kh¸c ? ? Khi tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ta ph¶i dùa vµo yÕu tè nµo lµ chÝnh?. Hoạt động H. ND cần đạt. I. ThÕ nµo lµ tãm t¾t t¸c phÈm tù sù . Sù viÖc vµ nh©n vËt trong t¸c phÈm tù sù . - YÕu tè miªu t¶ , biÓu c¶m , vµ nh©n vËt phô . Sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh .. ? Theo em mục đích chính của viÖc tãm t¾t t¸c phÈm tù sù lµ g×?. - Kể lại cốt truyện để ngời đọc hiểu đợc nội dung cơ bản của t¸c phÈm .. ? Yªu cÇu lµm c©u hái sè 2 . Chọn câu trả lời đúng nhất về thÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ?. Chän ý b vµ c .. ? Qua viÖc ph©n tÝch trªn em hiÓu tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ g× ?. Lµ dïng lêi v¨n cña m×nh tr×nh bµy ng¾n gän néi dung của văn bản đó . Hs đọc ghi nhớ. Gọi h/s đọc ghi nhớ 1/ sgk-61 . Hoạt động 2 : Tìm hiểu yêu cÇu cña viÖc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù . §äc ®o¹n v¨n trªn b¶ng phô . ? V¨n b¶n tãm t¾t trªn kÓ l¹i néi. Hs đọc đoạn văn . V¨n b¶n S¬n Tinh - Thuû Tinh. Dùa vµo c¸c nh©n vËt , sù viÖc. II. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù . 1. Nhøng yªu cÇu đối với văn bản tãm t¾t ..

(58) dung cña v¨n b¶n nµo ? ? Dùa vµo ®©u mµ em nhËn ra điều đó ?. và chi tiết tiêu biểu đã nêu trong v¨n b¶n tãm t¾t . 65. ? Văn bản tóm tắt có nêu đợc néi dung chÝnh cña v¨n b¶n S¬n Tinh - Thuû Tinh kh«ng ? ? V¨n b¶n tãm t¾t trªn cã g× khác so với văn bản Sơn Tinh Thuỷ Tinh về độ dài , lời văn , sè lîng nh©n vËt vµ sù viÖc ?. ? Tõ viÖc t×m hiÓu trªn h·y cho biết các yêu cầu đối với một v¨n b¶n tãm t¾t ?. Văn bản tóm tắt ấy đã nêu đợc c¸c nh©n vËt vµ sù viÖc chÝnh cña truyÖn .. - §é dµi cña v¨n b¶n tãm t¾t ngắn hơn so với độ dài của tác phÈm . - Sè lîng nh©n vËt vµ sù viÖc trong v¨n b¶n tãm t¾t Ýt h¬n so víi t¸c phÈm . - Cã lêi v¨n cña ngêi tãm t¾t .. - đáp ứng đúng mục đích và yªu cÇu cÇn tãm t¾t . - §¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan , trung thµnh víi v¨n b¶n , kh«ng chen vµo c¸c ý kiÕn b×nh luËn , khen chª cña ngêi tãm t¾t . - Bảo đảm tính hoàn chỉnh : më ®Çu , ph¸t triÓn vµ kÕt thóc . - Bảo đảm tính cân đối : số Gv yêu cầu h/s độc nội phần ghi dòng tóm tắt dành cho các sự viÖc chÝnh , nh©n vËt , c¸c chi nhí . tiÕt ... cho phï hîp .. 2. C¸c bíc tãm t¾t v¨n b¶n . - Đáp ứng đúng mục đích và yêu cÇu . - đảm bảo tính kh¸ch quan . - §¶m b¶o tÝnh hoµn chØnh . - §¶m b¶o tÝnh cân đối .. Hs đọc ghi nhớ . * Ghi nhí SGK/61 IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc phÇn ghi nhí . - ChuÈn bÞ tãm t¾t v¨n b¶n : '' L·o H¹c '' - Nam Cao . - So¹n bµi : Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù . 66 TuÇn : 5 TËp lµm v¨n :. LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. TiÕt : 19.

(59) A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Biết vận dụng các kiến thức đã học ở tiết 18 vào việc luyện tập tóm tắt văn b¶n tù sù. 2/. KÜ n¨ng: -RÌn luyÖn c¸c thao t¸c tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. 3/. Thái độ: - Thấy đựơc đây là việc làm quan trọng và cần thiết. B. Ph¬ng ph¸p: - Vấn đáp, đàm thoại. C. ChuÈn bÞ: 1/ GV: So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Tãm t¾t tríc v¨n b¶n " L·o H¹c" D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy: I. ổn định:(1') II. Bài Cũ:(3') Nêu các bớc tóm tắt văn bản tự sự? Yêu cầu đối với 1 văn bản tóm t¾t? 3/ Bµi míi: 1. ĐVĐ:(1') Tiết trớc, các em đã nắm đợc mục đích và cách thức tóm tắt 1 văn bản tự sự. Hôm nay, chúng ta sẽ tiến hành luyện tập tóm tắt 1 số tác phẩm văn học để kh¾c s©u lÝ thuyÕt. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s tìm hiÓu yªu cÇu tãm t¾t v¨n b¶n tù sù G treo b¶ng phô ghi néi dung bµi tËp .a, Con trai l·o H¹c ®i phu đồn điền.. Hoạt động H. 1. T×m hiÓu yªu cÇu tãm t¾t v¨n b¶n tù sù . 67. b. L·o H¹c cã mét ngêi con trai , mét m¶nh vên ... c. L·o mang tiÒn dµnh dôm .... d. Vì muốn để lại .............. ? Bản liệt kê trên đã nêu đợc nh÷ng sù viÖc tiªu biÓu vµ c¸c nh©n vËt quan träng trong truyÖn L·o H¹c cha ? Thø tù c¸c sù viÖc đã hợp lí cha ? ? H·y s¾p xÕp l¹i theo thø tù hîp lÝ?. ND cần đạt. Hs đọc và thảo luận theo nhãm ( 2 nhãm ). Bản liệt kê đã nêu các sự việc , nhân vật tơng đối đầy đủ nhng kh¸ lén xén , thiÕu m¹ch l¹c . S¾p xÕp : 1. lµ b ( l·o H¹c cã ngêi con trai ....) 2. lµ a : Con trai l·o ®i phu dån ®iÒn cao su .....

(60) ? H·y tãm t¾t truyÖn L·o H¹c b»ng mét v¨n b¶n ng¾n gän ? ( kho¶ng 10 dßng ). 3. lµ d: V× muèn gi÷ l¹i m¶nh .. 4. lµ c: L·o mang tiÒn dµnh dụm đợc gửi ... 5. lµ g: Cuéc sèng mçi ngµy ... 6. lµ e: Mét h«m l·o xin Binh... 7. lµ i :¤ng gi¸o rÊt buån ... 8. lµ h: L·o bçng nhiªn chÕt .... 2. ViÕt v¨n b¶n 9. lµ k: C¶ lµng kh«ng ai tù sù . hiÓu... Hs viÕt theo hai nhãm . '' L·o H¹c cã mét ngêi con trai , mét m¶nh vên vµ mét con chã Vµng . Con trai l·o ®i phu đồn điền cao su , lão chỉ cßn l¹i cËu Vµng . V× muèn gi÷ l¹i m¶nh vên cho con , l·o đành phải bán con chó , mặc dï hÕt søc buån b· vµ ®au xãt . L·o mang tÊt c¶ tiÒn dành dụm đợc gửi ông giáo và nhê tr«ng coi m¶nh vên . Cuéc sèng mçi ngµy mét khã khăn , lão kiếm đợc gì ăn nấy vµ tõ chèi tÊt c¶ nh÷ng g× «ng gi¸o gióp . Mét h«m l·o xin Binh T ít bả chó , nói là để giÕt con chã hay sang vên nhµ l·o lµm thÞt vµ rñ 68. Binh T cïng uèng rîu . ¤ng gi¸o rÊt buån khi nghe Binh T kÓ chuyÖn Êy . Nhng råi l·o bçng nhiªn chÕt - c¸i chÕt thËt d÷ déi . C¶ lµng kh«ng hiÓu v× sao l·o chÕt , chØ cã Binh T vµ «ng gi¸o hiÓu . Hs tãm t¾t . ? Gäi h/s tãm t¾t truyÖn l·o H¹c . ? H·y nªu c¸c sù viÖc tiªu biÓu vµ nh©n vËt quan träng trong ®o¹n trÝch '' Tøc níc vì bê '' ?. - Nh©n vËt chÝnh : lµ chÞ DËu . - Sù viÖc tiªu biÓu : chÞ dËu ch¨m chång bÞ èm . Cai lệ và ngời nhà lí trởng đến bắt trói anh Dậu , chị đã đánh l¹i cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng để bảo vệ chồng mình .. 3. Trao đổi đánh giá văn b¶n tãm t¾t . 4. LuyÖn tËp . Bµi 1. Bµi 2..

(61) ? Cã ý kiÕn cho r»ng v¨n b¶n : '' T«i ®i häc '' cña Thanh TÞnh vµ '' Trong lßng mÑ '' cña Nguyªn Hång rÊt khã tãm t¾t . Em thÊy có đúng không . Nếu tóm tắt đợc ta ph¶i lµm g× ?. Bµi 3 . Hai v¨n b¶n Êy khã tãm t¾t v× đó là những văn bản trữ tình , chñ yÕu miªu t¶ nh÷ng diÔn biến trong đời sống nội tâm của nhân vật , ít các sự việc để kÓ l¹i . - NÕu muèn tãm t¾t hai v¨n b¶n nµy th× chóng ta ph¶i viÕt l¹i truyÖn . §ã lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n , cÇn ph¶i cã thêi gian vµ vèn sèng míi thực hiện đợc .. IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Xem l¹i c¸c yªu cÇu , c¸c bíc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù . - Bµi tËp : ViÕt phÇn tãm t¾t ®o¹n trÝch : '' Tøc níc vì bê '' . + Yªu cÇu viÕt trong kho¶ng 10 dßng . - So¹n bµi : C« bÐ b¸n diªm .. 69 TuÇn : 5. TiÕt : 20. TËp lµm v¨n. tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1 A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc: - Qua tiÕt tr¶ bµi gióp HS «n tËp l¹i kiÕn thøc vÒ kiÓu v¨n tù sù kÕt hîp víi viÖc tãm t¾t t¸c phÈm tù sù. 2/. KÜ n¨ng : - Luyện tập kĩ năng dùng từ, đặt câu và kĩ năng xây dựng văn bản. 3/. Thái độ: Gi¸o dôc HS ý thøc phª b×nh vµ tù phª b×nh. B. Ph¬ng ph¸p: - Th¶o luËn, ph©n tÝch. C. ChuÈn bÞ: 1/ GV: T×m nh÷ng lçi cña HS vµ chän bµi kh¸ tèt. 2/ HS: Xem l¹i kiÕn thøc v¨n tù sù. D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy: I. ổn định:(1')nào là tự sự? Bố cục của 1 văn bản tự sự? II. Bµi míi: - §V§: §Ó gióp c¸c em tù nhËn ra nh÷ng u ®iÓm còng nh nh÷ng nhîc ®iÓm trong bài viết của mình và của các bạn, các em tự khắc phục đợc những cái cha tốt để hoàn thiÖn h¬n trong nh÷ng tiÕt viÕt bµi sau. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s tìm hiểu đề , nhận xét u - nhợc điểm. Hoạt động H. ND cần đạt 1.§Ò bµi KÓ l¹i nh÷ng kØ.

(62) c¶ líp. . ? HS nêu lại đề bài ? ? Xác định các yêu cầu trong phần tìm hiểu đề ? ? PhÇn më bµi cÇn nªu nh÷ng néi dung g× ?. - ThÓ lo¹i : Tù sù . - Néi dung : KØ niÖm vÒ ngµy ®Çu tiªn ®i häc .. niÖm vÒ ngµy ®Çu tiªn ®i häc .. * LËp dµn bµi : a, Më bµi.. - Nªu lÝ do gîi cho em nhí l¹i ? PhÇn th©n bµi cÇn kÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm vÒ ngµy ®Çu tiªn ®i häc. sù viÖc g× , kÓ l¹i ntn ? - T©m tr¹ng khi nhí l¹i . b, Th©n bµi .. ? PhÇn kÕt bµi cÇn nªu nh÷ng néi dung g× ? G nhËn xÐt :- u ®iÓm :+ hÇu hÕt nắm đợc yêu cầu đề bài , đúng néi dung . + Bµi viÕt tù sù xen lÉn miªu t¶ vµ biÓu c¶m . - Nhợc điểm : + Cha xác định yêu cầu đề bài , sai nội dung . + Bài viết sơ sài , chỉ đơn thuần kÓ sù viÖc , kh«ng cã miªu t¶ , biểu cảm , cha xác định rõ ràng bè côc bµi v¨n .. - KÓ l¹i diÔn biÕn t©m tr¹ng trong ngµy ®Çu tiªn ®i häc . - H«m tríc ngµy ®i häc . + Bố mẹ chuẩn bị chu đáo .... + T©m tr¹ng : håi hép , mong đợi . - Buæi s¸ng tríc khi ®i häc . + Trên đờng tới trờng . + Trªn s©n trêng . + Khi vµo trong líp häc . c, KÕt bµi . Khẳng định lại cảm xúc m·i m·i kh«ng bao giê quªn .. Hs đối chiếu bài làm . Lu ý : Thi , Thµnh , TuÊn , Anh .. 71. Hoạt động 2 : Chữa lỗi bài . ChÐp ®o¹n v¨n MB trªn b¶ng phô : '' Ngµy ®Çu tiªn ®i häc lµ mét kØ niÖm ®Çy nh÷ng vui buån cña t«i '' ( NguyÔn ThÞ Thi ) . ? NhËn xÐt phÇn më bµi trªn ? ? Theo em phÇn më bµi trªn cÇn sửa lại ntn cho đúng ?. 2. Ch÷a bµi . Häc sinh lµm c¸ nh©n. Cha đáp ứng đợc yêu cầu phần më bµi : cha cã lÝ do gîi nhí , t©m tr¹ng khi nhí l¹i . Sửa lại : '' Ai đã từng là h/s ch¾c h¼n sÏ cã nh÷ng kØ niÖm đẹp về thời cắp sách . Với tôi ,.

(63) Hoạt động 3 : Đọc bài văn mÉu . Gv đọc 2 bài văn mẫu đạt điểm tèt , hµnh v¨n râ rµng , lu lo¸t . NguyÔn ThÞ Thanh vµ NguyÔn ThÞ ViÖt Hµ .. kØ niÖm vÒ ngµy ®Çu tiªn ®i học đã để lại ấn tợng sâu sắc trong t«i ''. C¶ líp . Hs nghe bài văn đạt điểm cao . 3 . §äc bµi .. IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - TiÕp tôc söa lçi trong bµi TËp lµm v¨n . - ChuÈn bÞ bµi : '' Miªu t¶ vµ biÓu c¶m '' . TuÇn : 6. TiÕt : 21;22. bµi 6 v¨n b¶n. c« bÐ b¸n diªm. A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Giúp HS: - Khám phá nghệ thuật kể chuyện hấp đãn, có sựu đan xen giữa hiện thực và mộng tởng với các tình tiết diễn biến hợp lí của truyện “ Cô bé bán diêm “ qua đó Anđecxan truyền cho ngời đọc lòng cảm thơng của ông đối với be bất hạnh. 2. KÜ n¨ng: - BiÕt tãm t¾t vµ ph©n tÝch bè côc cña v¨n b¶n tù sù, ph©n tÝch nh©n vËt vµ ph©n tÝch tác dụng của biện pháp đối lập. 3. Gi¸o dôc HS: - Lòng cảm thông, yêu thơng đối với những em bé bất hạnh. B. Ph¬ng ph¸p: - Vấn đáp, đàm thoại, giải quyết vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV: Nghiªn cøu tµi liÖu liªn quan, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Học bài cũ, tìm đọc thêm truyện cổ tích của An-dec-xen và đọc toàn văn truyÖn “ c« bÐ b¸n diªm “ vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học: 1/ ổn định: 2/ Bµi Cò: - Tr×nh bµy nguyªn nh©n vµ ý nghÜa c¸i chÕt cña “ L·o H¹c “? 3/ Bµi míi: Vµo bµi: Trªn thÕ giíi cã rÊt nhiÒu nh÷ng nhµ v¨n chuyªn viÕt truyÖn vµ truyÖn cæ tÝch cho trÎ em. Nh÷ng truyÖn cæ tÝch do nhµ v¨n §an M¹ch An- dÐc xen s¸ng t¸c th× thËt tuyệt vời. Không những trẻ con khắp nơi vô cùng yêu thích, say mê đón đọc mà ngời lớn đủ mọi lứa tuổi cũng đọc mãi không chán. Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu 1 câu chuyện hay cña «ng t¸c phÈm ‘ C« bÐ b¸n diªm “.. Hoạt động G Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s đọc , chú thích , bố cục và tóm t¾t . G nêu yêu cầu đọc : giọng chËm , c¶m th«ng . ? G đọc mẫu . Gọi đọc và nhận. Hoạt động H. ND cần đạt. C¶ líp :. I. §äc , chó thÝch, bè côc . 1. §äc ..

(64) xÐt ? ? Nªu ng¾n gän vÒ t¸c gi¶ An®Ðc-xen ?. Hs đọc ( 2 h/s ) . Nhận xét phần đọc của bạn . ( 1805 - 1875 ) lµ nhµ v¨n §an M¹ch chuyªn viÕt truyÖn cho 73 trÎ em .. G: TruyÖn cña «ng nhÑ nhµng , t¬i m¸t , to¸t lªn lßng th¬ng yªu con ngêi nhÊt lµ nh÷ng ngêi nghÌo khæ vµ niÒm tin vµo sù th¾ng lîi cuèi cïng cña c¸i tốt đẹp trên thế gian . ? §o¹n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy phÇn , néi dung cña tõng phÇn ? Chia lµm 3 phÇn : - P1: Từ đầu .... cứng đờ ra : H/c¶nh cña c« bÐ b¸n diªm . - P2: Tiếp theo ... về chầu thợng đế : Những lần quẹt diêm vµ méng tëng . - P3 : Cßn l¹i : C¸i chÕt cña c« bÐ b¸n diªm . ? Yªu cÇu h/s tãm t¾t l¹i ®o¹n trÝch ? HS tãm t¾t . Hoạt động 2 : Đọc - hiểu văn b¶n . ? §äc P1 cña v¨n b¶n . Em thÊy gia c¶nh cña c« bÐ cã g× đặc biệt ?. 2. Chó thÝch a. t¸c gi¶ : (1805 - 1875 ), §an M¹ch . Næi tiªngd chuyªn viÕt truyÖn cho trÎ em. 3. Bè côc .. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n . 1. H/¶ c« bÐ b¸n diêm trong đêm giao thõa .. Gia c¶nh mÑ chÕt , bµ néi cung qua đời , ở với bố sống trong mét xã tèi t¨m . - Hoµn c¶nh: mÑ chÕt , bµ néi chÕt , ? Hoàn cảnh gia đình nh vậy sèng víi bè trong Ph¶i ®i b¸n diªm kiÕm sèng đã đẩy em đến tình trạng nào ? mét xã tèi t¨m . và luôn bị bố đánh đập . ? C« bÐ b¸n diªm xuÊt hiÖn trong thời điểm đặc biệt nào ? ? Thêi ®iÓm Êy thêng gîi cho ta nh÷ng Ên tîng g× ?. ? Cảnh tợng nào trong đêm giao thõa hiÖn ra tríc m¾t em. Trong đêm giao thừa . §ªm giao thõa lµ thêi ®iÓm quan träng kÕt thóc n¨m cò më đầu năm mới , mọi ngời đều sum họp đầm ấm ; con đờng trµn ®Çy niÒm vui , h¹nh phóc . - Cửa sổ mọi nhà đều rực sáng.

(65) bÐ b¸n diªm ?. ? Trong khi đó hình ảnh em bé b¸n diªm hiÖn ra ntn ? ? §Ó lµm næi bËt t×nh c¶nh téi nghiÖp cña em bÐ b¸n diªm trong đêm giao thừa , tác giả sö dông nghÖ thuËt g× ?. ánh đèn . - Trong phè sùc nøc ngçng quay. 74 - Ngåi nÐp vµo gãc têng . - RÐt buèt . - Kh«ng d¸m vÒ nhµ v× sî cha đánh .. H/¶ em bÐ b¸n diêm trong đêm giao thõa :..... - Sử dụng NT tơng phản đối lËp . + '' Trời đông giá rét , tuyết r¬i'' nhng c« bÐ ®Çu trÇn , ch©n đi đất . + Em bé bụng đói cả ngày cha ¨n uèng g× mµ trong phè sùc nøc mïi ngçng quay . G: Tác giả sử dụng các h/ả tGợi lòng thơng cảm đối ơng phản làm nổi bật tình cảnh với ngời đọc . tội nghiệp của em bé . Em đã rét đã khổ có lẽ càng rét và khæ h¬n khi thÊy mäi nhµ rùc ánh đèn . Em đã đói , có lẽ càng đói hơn khi ngửi thấy mói ngçng quay sùc nøc . ? Qua ph©n tÝch , em cã nhËn xÐt g× vÒ hoµn c¶nh em bÐ b¸n diªm ? Hoµn c¶nh rÊt téi nghiÖp .. IV .Cñng cè vµ hãng dÉn vÒ nhµ . 1. Cñng cè . Bài 1 : Nhận định nào nói đúng nhất về tính chất của truyện '' Cô bé bán diêm '' . A. C« bÐ b¸n diªm lµ mét truyÖn ng¾n cã hËu . B. C« bÐ b¸n diªm lµ mét truyÖn cæ tÝch cã hËu . C. C« bÐ b¸n diªm lµ mét truyÖn cor tÝch thÇn k× . D. C« bÐ b¸n diªm lµ mét truyÖn ng¾n cã tÝnh bi kÞch . Bµi 2 : Bè côc truyÖn '' C« bÐ b¸n diªm '' gåm mÊy phÇn ? A. Hai C. Bèn B. Ba D. N¨m 2. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc bµi theo híng dÉn s¸ch gi¸o khoa . - ChuÈn bÞ cho tiÕt 2 . 75. TiÕt 2 A. Môc tiªu: 1. Kiến thức: Hiểu đợc cảnh thực, oả trong các lần quẹt diêm, cái chết đau thơng của cô bÐ b¸n diªm.

(66) 2. KÜ n¨ng: RÌn kÝ n¨ng ph©n tÝch, c¶m thô t¸c phÈm 3. Thái độ: Giáo dục HS lòng yêu thơng con ngời nghèo khổ. B. Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i, ph©n tÝch C. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Bµi so¹n, t liÖu 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp:(1') II.KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy hoµn c¶nh cña c« bÐ b¸n diªm? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề:(1') 2. TriÓn khai bµi d¹y:. Hoạt động G ? Câu chuyện đợc tiếp tục nhờ chi tiết nào đợc lặp đi lặp lại ? ? Em bé đã quẹt diêm tất cả mÊy lÇn ? V× sao em bÐ ph¶i quÑt diªm ?. Hoạt động H §ã lµ chi tiÕt em bÐ quÑt diªm .. ND cần đạt 2. Thùc tÕ vµ méngtëng cña c« bÐ b¸n diªm .. Em bé đã quẹt diêm 5 lần : để G: Câu chuyện phát triển có sự đợc sởi ấm phần nào , để đợc ®an xen gi÷a thùc tÕ vµ ¶o đắm chìm trong thế giới ảo méng gièng hÖt nh trong mét ¶nh do em bÐ tëng tîng ra. c©u chuyÖn cæ tÝch . Khi ¸nh löa que diªm s¸ng bïng lªn th× thÕ giíi tëng tîng m¬ íc còng xuÊt hiÖn . Nhng chØ trong vµi tÝch t¾c , ¸nh löa trªn ®Çu que diªm vôt t¾t th× em bÐ l¹i trë vÒ víi c¶nh hiÖn thùc . C¶nh thùc th× chØ cã mét duy nhÊt nhng c¶nh ¶o th× biÕn 76 hãa 5 lÇn phï hîp víi íc m¬ ch¸y báng cña em bÐ . Gv ®a c©u hái th¶o luËn : ? Mỗi lần quẹt diêm tác giả đã Thảo luận nhóm . để cho em bé mơ thấy những g×? Sau mçi lÇn méng tëng em bÐ l¹i trë vÒ víi thùc t¹i cña m×nh ntn ? ( H×nh thøc chia 2 nhãm ) Méng tëng - LÇn 1 : Ngåi tríc lß sëi rùc hång mong đợc sởi ấm. - LÇn 2 : B÷a ¨n sang träng , ngon lµnh Mong đợc ăn ngon . - LÇn 3 : C©y th«ng N«-en. C¶nh thùc t¹i VÒ nhµ sî cha m¾ng . Nh÷ng bøc têng dày đặc ..

(67) Mong đợc vui đón Nô-en . - LÇn 4 : Bµ néi hiÖn vÒ Mong đợc che chở yêu thơng. - LÇn 5 : §i theo bµ .. ? Sự sắp đặt song song giữa méng tëng vµ c¶nh thùc t¹i trong lần 1 và 2 có ý nghĩa gì ? Hoạt động cả lớp .. ? Em suy nghÜ g× vÒ mong íc cña c« bÐ trong 4 lÇn quÑt diªm Êy ? G: Khi tÊt c¶ nh÷ng que diªm cßn l¹i ch¸y lªn lµ lóc c« bÐ b¸n diªm thÊy m×nh bay lªn cùng bà '' chẳng còn đói rét , ®au buån nµo ®e do¹ hä n÷a''. Điều đó có ý nghĩa gì ?. ChÕt trong gi¸ l¹nh .. - Mong íc h¹nh phóc chÝnh đáng của em bé và thân phận bÊt h¹nh cña em bÐ . - Sự thờ ơ , vô nhân đạo của xã hội đối với số phận bất hạnh ( ngêi nghÌo ) .. Lµ mong íc ch©n thµnh , gi¶n dị và rất chính đáng .. - Cuéc sèng chØ lµ ®au buån , đói rét đối với ngời cùng khổ , chØ cã c¸i chÕt míi gi¶i tho¸t cho hä . - Hạnh phúc của họ có nơi thợng đế chí nhân . 77 ? Qua viÖc ph©n tÝch em thÊy c« bÐ b¸n diªm lµ ngêi ntn ? G: Trong buæi s¸ng l¹nh lÏo Êy em bé bán diêm đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa . ?Tình cảm và thái độ của mọi ngêi khi chøng kiÕn c¶nh tîng Êy?. ? C¶nh huy hoµng lóc hai bµ cháu bay lên trời đón niềm vui ®Çu n¨m cã thËt hay còng lµ ¶o ảnh . Điều đó có ý nghĩa gì ?. Bị bỏ rơi cô độc .. - Bị bỏ rơi cô độc . - Lu«n khao kh¸t sống ấm no , đợc yªu th¬ng .. 3. C¸i chÕt cña ChØ cã bµ vµ mÑ lµ yªu th¬ng em bÐ b¸n diªm . em nhất nhng đã qua đời . Cha em th× nghiÖt ng· , v« t©m . X· héi l¹nh lïng , thê ¬ tríc sè - Mäi ngêi thê ¬ phËn bÊt h¹nh cña em . l¹nh lïng .. Làm ngời đọc bớt đi cảm giác bi thơng để tiễn đa cô bé lên trêi víi niÒm vui , niÒm hi.

(68) ? C©u chuyÖn '' C« bÐ b¸n väng chît loÐ s¸ng ...... diêm'' đã để lại cho em bài học g× ? - H·y biÕt yªu th¬ng nh÷ng sè phËn bÊt h¹nh . ? Tác giả đã sử dụng những biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× khi x©y dùng c©u chuyÖn ? - NghÖ thuËt t¬ng ph¶n . - C¸ch kÓ chuyÖn hÊp dÉn , ®an xen gi÷a hiÖn thùc vµ méng tëng . Yêu cầu h/s đọc ghi nhớ / SGK. Hoạt động 3 : Hớng dẫn hs luyÖn tËp . ? Khi th¶o luËn vÒ nguyªn nh©n g©y nªn c¸i chÕt c« bÐ b¸n diªm , mçi b¹n ®a ra mét ý kiến khác nhau : bạn thì đổ lçi cho ngêi cha tµn nhÉn v« tr¸ch nhiÖm , b¹n th× quy téi cho ngời đời lạnh lùng vô tâm. VËy ý kiÕn cña em ntn?. * Ghi nhí SGK / 68 . III. LuyÖn tËp .. H×nh thøc th¶o luËn nhãm :. Hs nªu ý kiÕn : - Nguyªn nh©n c¸i chÕt . 78 + Em phải sống trong gia đình thiÕu t×nh yªu th¬ng , ngêi cha tµn nhÉn v« tr¸ch nhiÖm . + Ngời đời lạnh lùng , vô tâm.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - T¹i sao cã thÓ nãi : '' C« bÐ b¸n diªm '' lµ mét bµi ca vÒ lßng nh©n ¸i víi con ngêi nãi chung , víi trÎ em nãi riªng . - Häc thuéc ghi nhí . - So¹n bµi : '' §¸nh nhau víi cèi xay giã '' . TuÇn : 6 tiÕng viÖt. trî tõ , th¸n tõ A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc; - HiÓu thÕ nµo lµ trî tõ, th¸n tõ. 2/. KÜ n¨ng : - Dïng trî tõ, th¸n tõ phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. 3/. Thái độ: - ThÊy ®c tÇm quan träng cña viÖc dïng trî tõ vµ th¸n tõ. B. Ph¬ng ph¸p: - Trực quan, thảo luận, vấn đáp. C. ChuÈn bÞ:. TiÕt : 23.

(69) 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu bµi. 2/ HS: Häc bµi cñ, xem tríc bµi míi D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học: I. ổn định:(1') II. Bµi Cò: (3')ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh? LÊy vÝ dô mçi lo¹i tõ riªng III. Bµi míi: 1. ĐVĐ:(1') Trong quá trình giao tiếp, đôi khi ngoài nội dung thông báo khách quan, chúng ta còn muốn thể hiện thái độ, tình cảm của mình và việc sử dụng phù hợp các trợ từ, thán từ sẽ giúp ta đạt đc hiệu quả giao tiếp mà mình mong muốn. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s tìm Hình thức hoạt động tập thể . hiÓu kh¸i niÖm trî tõ . Gv treo b¶ng phô ghi s½n vÝ dô . Gọi h/s đọc VD . ? Nghĩa của các câu có gì khác Hs đọc VD . nhau ? V× sao l¹i cã sù kh¸c nhau đó ?. G: Nh vËy c©u 2 vµ 3 ngoµi viÖc th«ng b¸o th«ng tin cßn cã s đánh giá , nhấn mạnh sự việc . ? Cho BT đặt câu có dùng 3 trợ. ND cần đạt I. Trî tõ . 1. VÝ dô SGK/69. - C©u 1 : th«ng b¸o kh¸ch quan. - C©u 2 : Cã ý kiÕn nhÊn mạnh , đánh giá việc nó ăn hai b¸t c¬m lµ nhiÒu qu¸ møc b×nh thêng . - Câu 3 : nhấn mạnh , đánh giá viÖc nã ¨n hai b¸t ... lµ Ýt so víi b×nh thêng . 80. từ : chính , đích , ngay và nêu t¸c dông cña viÖc dïng c¸c trî từ đó?. VD : - Nãi dèi lµm h¹i chÝnh m×nh . - Tôi đã gọi đích danh nó . - B¹n kh«ng tin ngay c¶ t«i n÷a µ . Nhấn mạnh đối tợng nói đến là mình , nó , tôi . Hs kh¸i qu¸t l¹i .. ? Qua viÖc ph©n tÝch VD em hiÓu trî tõ lµ g× ? Trî tõ cã t¸c dông g× ?. HS đọc ghi nhớ .. ? Gọi h/s đọc ghi nhớ SGK / 69 ?. - '' Nµy '' : tiÕng thèt ra g©y sù chú ý của ngời đối thoại . - '' A '' : tiÕng thèt ra biÓu thÞ Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s tìm thái độ tức giận . - '' Vâng '' : dùng để đáp lại lời hiÓu th¸n tõ .. 2. Ghi nhí / 69 II. Th¸n tõ ..

(70) Gv chÐp VD ra b¶ng phô . ? C¸c tõ '' nµy ; a ; v©ng '' trong c¸c VD biÓu thÞ ®iÒu g× ?. ngêi kh¸c mét c¸ch lÔ phÐp .. 1. VÝ dô SGK / 69 .. Hình thức hoạt động cá nhân. ? Chọn đáp án đúng về cách dïng tõ : '' nµy ; a; v©ng '' b»ng c¸ch lùa chän nh÷ng c©u tr¶ lêi đúng : a. C¸c tõ ng÷ Êy cã thÓ ............. b. C¸c tõ ng÷ Êy kh«ng thÓ ....... c. C¸c tõ Êy kh«ng thÓ lµm mét .. d. C¸c tõ Êy cã thÓ ................... ? Qua ph©n tÝch em hiÓu th¸n tõ lµ g× ?. HS khách quan chọn đáp án đúng : a và d . Hs rót ra tõ ghi nhí SGK / 70 . - '' Ôi ! buổi chiều thật đẹp . - ¸i ! t«i ®au qóa . - ừ ! cái cặp ấy đẹp đấy . Hs đọc lại ghi nhớ . 2. Ghi nhí /70. ? §¨t 3 c©u dïng 3 than tõ : '' «i ; ¸i ; õ '' ? III. LuyÖn tËp . Hoạt động 3 : Hớng dẫn h/s LT 81 Gv chÐp néi dung BT ra b¶ng phụ , yêu cầu h/s đọc và chọn câu trả lời đúng . Hs th¶o luËn theo nhãm , mçi nhãm 1 phÇn .. ? Yêu cầu h/s đọc bài ?. ? §Æt c©u víi 5 th¸n tõ ?. Bµi 1 : Lùa chän ®©u lµ trî tõ . Hs suy nghÜ tr¶ lêi : C©u cã trî tõ : a, c, g, i . Bµi 2 : Gi¶i thÝch nghÜa cña H×nh thøc th¶o luËn nhãm : trî tõ . N1: a: LÊy : Kh«ng cã ( 1 l¸ th ... ). N2: b, '' Nguyªn '' : riªng tiÒn cới đã qúa cao . + '' đến '' : tất cả . N3: c, ''c¶'' : nhÊn m¹nh viÖc ¨n qóa møc b×nh th¬ng . N4: d, '' cø '' : nhÊn m¹nh sù viÖc lÆp ®i lÆp l¹i . Bµi 3 : ChØ ra H×nh thøc lµm c¸ nh©n : c¸c th¸n tõ . C¸c th¸n tõ : a. Nµy , ¸ b. Êy c. V©ng .. d. chao «i . e. hìi ¬i .. - Ôi ! bông hoa đẹp qúa .. Bµi 5 . §Æt c©u víi th¸n tõ ..

(71) - V©ng ! Em biÕt ¹ . - ¸i ! §au qóa . IV .Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí .- Lµm bµi tËp 4 , 6 . - ChuÈn bÞ bµi míi : '' T×nh th¸i tõ '' . TuÇn : 6. TiÕt : 24. tËp lµm v¨n. miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Nhận biết đc sự kết hợp và tác động qua lại giữa các yếu tố kể, tả và biểu lộ t×nh c¶m cña ngêi viÕt trong mét v¨n b¶n tù sù. 2/. KÜ n¨ng : - N¾m ®c c¸ch thøc vËn dông c¸c yÕu tè nµy trong 1 v¨n b¶n tù sù. 3/. Thái độ: - BiÕt kÕt hîp c¸c yÕu tè 1 c¸ch nhuÇn nhuyÔn trong viÕt v¨n b¶n tù sù. B. Ph¬ng ph¸p: - Vấn đáp, thảo luận, giải quyết vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu bµi. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học: I. ổn định:(1') II. Bµi Cò:(2') ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù? Khi tãm t¾t v¨n b¶n tù sù cÇn lu ý ®iÒu g×?. III. Bµi míi: (3') 1. Giíi thiÖu bµi . ở lớp 6 , 7 văn miêu tả , tự sự , biểu cảm đợc tách rời nh là những phơng thức biểu đạt độc lập . Việc giới thiệu nh thế nhằm giúp h/s nắm chắc đặc trng của từng phơng thức . Trong thực tế , ít có tác phẩm nào lại chỉ dùng một phơng thức biểu đạt , phản ánh mµ thêng lµ sù kÕt hîp , ®an cµi nhiÒu ph¬ng thøc trong mét v¨n b¶n . VËy miªu t¶ , biểu cảm đợc sử dụng ntn trong văn bản tự sự . Chúng ta cùng tìm hiểu bài học . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s I. Sù kÕt hîp c¸c t×m hiÓu vÒ sù kÕt hîp c¸c yÕu yÕu tè kÓ , t¶ vµ tè kÓ , miªu t¶ vµ béc lé t×nh biÓu lé t×nh c¶m c¶m trong v¨n tù sù . trong v¨n b¶n tù Gọi h/s đọc đoạn văn / SGK . sù . ? Đoạn trích trên tác giả kể lại Hs đọc đoạn văn . KÓ l¹i cuéc gÆp gì ®Çy c¶m nh÷ng sù viÖc g× ? động của nhân vật '' tôi '' với ? Sự việc ấy đợc kể lại bằng ngêi mÑ xa c¸ch l©u ngµy . nh÷ng chi tiÕt nµo ? MÑ t«i vÉy t«i , t«i ch¹y theo 83. ? T×m c¸c yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n v¨n ?. mÑ kÐo t«i lªn xe , t«i oµ lªn khãc , mÑ t«i còng sôt sïi theo . - T«i thë hång héc .... ch©n l¹i..

(72) - MÑ t«i kh«ng cßm câi . - G¬ng mÆt ... ( cßn sung tóc ) gß m¸ . ? Xác định các yếu tố biểu c¶m trong ®o¹n v¨n ?. ? Các yếu tố này đứng riêng hay ®an xen víi c¸c yÕu tè tù sù ? T×m vÝ dô minh häa ?. ? NÕu tíc bá c¸c yÕu tè miªu t¶ , biÓu c¶m th× viÖc kÓ chuyÖn trong ®o¹n v¨n sÏ bÞ ¶nh hëng ntn ?. ? VËy yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m cã t¸c dông g× trong v¨n b¶n tù sù ? ? NÕu bá c¸c yÕu tè kÓ trong đoạn văn trên chỉ để lại yếu tố miªu t¶ vµ biÓu c¶m th× ®o¹n v¨n sÏ ntn ?. ? Qua ph©n tÝch ®o¹n v¨n em rút ra đợc kết luận gì ?. Hay t¹i sù .... cßn sung tóc ( suy nghÜ ) . T«i thÊy nh÷ng ... th¬m tho l¹ thêng ( c¶m nhËn ) . Ph¶i bÐ l¹i ... ªm dÞu v« cïng ( c¶m tëng nh©n vËt t«i ) .. Các yếu tố trên không đứng t¸ch riªng mµ ®an xen vµo nhau, võa kÓ , võa t¶ , võa biÓu c¶m . VD : '' T«i ngåi ... l¹ thêng '' .. NÕu bá yÕu tè miªu t¶ , biÓu c¶m th× ®o¹n v¨n sÏ trë nªn kh« khan , kh«ng kh¬i gîi t×nh cảm từ ngời đọc . Lµm cho viÖc kÓ chuyÖn thªm sinh động và sâu sắc hơn .. NÕu bá yÕu tè kÓ th× ®o¹n v¨n kh«ng cßn lµ c©u chuyÖn v× kh«ng cã nh©n vËt vµ sù viÖc . Hs tù rót ra néi dung ghi nhí ( 2 h/s đọc ) .. * Ghi nhí SGK/ 74 .. 84. Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s luyÖn tËp . ? §äc yªu cÇu Bµi tËp 1 ? H×nh thøc chia 3 nhãm th¶o luËn : N1: T×m trong v¨n b¶n : '' T«i ®i häc '' . N2: T×m trong v¨n b¶n : '' Tøc níc vì bê '' . N3: T×m trong v¨n b¶n : '' L·o. II . LuyÖn tËp . Bµ 1 : V¨n b¶n '' T«i ®i häc '' ; '' Tøc níc vì bê' ; '' L·o H¹c '' . Th¶o luËn theo nhãm . Cử đại diện trình bày . N1. N2. N3.

(73) H¹c '' . Gäi h/s nhËn xÐt . Gv chốt vấn đề , bổ sung nếu cÇn thiÕt . ? §äc yªu cÇu BT 2 ?. Gäi h/s tr×nh bµy . Hs kh¸c nhËn xÐt . G bæ sung Chốt vấn đề .. - Miªu t¶ : - BiÓ c¶m : H×nh thøc lµm c¸ nh©n . Hs viÕt ®o¹n v¨n theo gîi ý sau: - Nªn b¾t ®Çu tõ chç nµo ? - Tõ xa thÊy ngêi th©n ntn ? ( h×nh d¸ng , m¸i tãc ) . - L¹i gÇn thÊy ra sao ? Hµnh động của mình và ngời thân , t¶ chi tiÕt khu«n mÆt , quÇn ¸o . - Nh÷ng biÓu hiÖn t×nh c¶m của hai ngời sau khi đã gặp nh thÕ nµo ? ( Vui mõng , xóc động thể hiện bằng các chi tiết nào ? Ngôn ngữ , hành động , lêi nãi cö chØ , nÐt mÆt .... ) .. Bµi 2 . ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông ............... 85 IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí .- T×m tiÕp c¸c ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè miªu t¶ , biÓu c¶m - ChuÈn bÞ bµi : '' LuyÖn tËp viÕt v¨n b¶n ..... '' . TuÇn : 7. TiÕt : 25;26. bµi 7 v¨n b¶n :. đánh nhau với cối xay gió ( TrÝch : §«n - ki - h« - tª ) XÐc-van-tÐt A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Giúp HS: - Thấy đợc tài nghệ cảu Xec-van-tét trong việc xây dựng cặp nhân vật bất hủ Đôn-ki-hô-tê, Xanchôpanxa tơng phản về mọi mặt, đánh gia đúng đắn các mặt tốt xấu của 2 nhân vật ấy, từ đó rút ra bài học. 2. KÜ n¨ng: - Đọc, kể và tóm tắt truyện, kĩ năng phân tích, đánh giá, so sánh các nhân vật trong t¸c phÈm v¨n häc. 3. Thái độ: -ý thức sống đúng đắn, có lý tởng sống cao đẹp. B. Ph¬ng ph¸p: - Vấn đáp, đàm thoại, gợi tìm. C. ChuÈn bÞ: 1/ GV: Nghiªn cøu tµi liÖu liªn quan, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học: I. ổn định:.

(74) II. Bài Cũ: - Theo em, tại sao trong bốn lần đầu em bé chỉ đánh 1 que diêm và ở lần cuối cùng em lại đánh hết cả những que diêm còn lại trong bao? Tác giả đã bày tỏ thái độ, t×nh c¶m g× qua t¸c phÈm? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: Trong sách hiện nay, chúng ta vẫn thấy xuất hiện rất nhiều loại truyện kiếm hiệp khiến không biết bao nhiêu ngời mất ăn, mất ngũ vì nó. Song đó chỉ là nội dung xa vời hiện thực, đầy những ảo tởng viễn vong. Nhà văn Xec- van téc của TBN cũng đã s¸ng t¹o nªn t¸c phÈm “ §«n -ki- h«- tª “viÕt vÒ mét hiÖp sÜ. Trong tiÕt häc nµy chóng ta sÏ tìm hiểu văn bản “ Đánh nhau với cối xay gió “ trích trong tác phẩm đó. Chúng ta sẽ cùng xem nh©n vËt hiÖp sÜ ë ®©y cã kh¸c víi nh÷ng nh©n vËt hiÖp sÜ trong c¸c tiÓu thuyÕt kiÕm hiÖp ta thêng thÊy hay kk«ng? 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1 :Hớng dẫn h/s đọc, chó thÝch ; bè côc . G: Nêu yêu cầu đọc , chú ý những câu đối thoại , những câu nãi víi cèi xay giã cña §«n-kih«-tª Giäng thÝch hîp , võa ng©y th¬ , tù tin xen lÉn hµi híc . ? G đọc mẫu . Gọi h/s đọc , nhận xÐt ? ? Yêu cầu h/s hỏi đáp chú thích : 1,2,6,7,9,10 ? Hai h/s nối nhau đọc ? Dùa vµo chó thÝch * nªu ng¾n nhËn xÐt . gän vÒ t¸c gi¶ ? ? V¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ?. ND cần đạt I. §äc , chó thÝch , bè côc . 1. §äc. 2. Chó thÝch .. Hs hỏi - đáp chú thích dựa vào SGK .. - T¸c gi¶ ( 15471616 ) , T©y Ban Nha . 3 phÇn : - P1 : Tõ ®Çu ... kh«ng - §o¹n trÝch n»m c©n søc ThÇy trß §«n-ki- trong tiÓu thuyÕt hô-tê trớc trận chiến đấu . §«-ki-h«-tª . - P2: TiÕp ... ng· v¨ng ra xa 3. Bè côc . HiÖp sÜ §«n-ki-h«-tª liÒu m×nh tÊn c«ng bän khæng lå vµ th¶m b¹i . - P3: Cßn l¹i : Hai thÇy trß tiÕp tục lên đờng .. 87. Hoạt động 2: Hớng dẫn h/s tìm hiÓu v¨n b¶n .. II. §act - hoi v¨n b¶n ..

(75) Chó ý ®o¹n 1 . ? Trong v¨n b¶n cã mÊy nh©n vËt? Mèi quan hÖ gi÷a c¸c nh©n vật đó là gì ? ? Xem l¹i chó thÝch vµ t¸i hiÖn l¹i ch©n dung §«n-ki-h«-tª vµ Xan-ch« Pan-xa ?. 1. Tríc khi đánh nhau với cèi xay giã . Hai nh©n vËt : §«n-ki-h«-tª vµ Gi¸m m· Xan-ch« Pan-xa quan hÖ chñ tí ; thÇy trß . §«n-ki-h«-tª Xan-ch« Pan GÇy gß , cao BÐo lïn , cìi lªnh khªnh , c- trªn lng con ìi mét con lõa thÊp lÌ tÌ . ngùa cßm , m×nh mÆc ¸o giáp , đầu đội mò s¾t , vai v¸c gi¸o dµi toµn nh÷ng thø han gØ .. ? Tác giả đã sử dụng biện pháp nghÖ thuËt g× khi miªu t¶ ch©n dung 2 nh©n vËt ? ? Trên đờng đi khi nhìn thấy cối xay giã hai thÇy trß cã nh÷ng - NghÖ thuËt t¬ng ph¶n . nhận định và suy nghĩ ntn ?. ? V× sao §«n-ki-h«-tª l¹i cã những nhận định nh vậy ? ? Qua suy nghĩ , nhận định em thÊy §«n-ki-h«-tª vµ Xan-ch« lµ ngêi ntn ?. §«n-ki-h«-tª Xan -ch« Pan-xa - Nhận định : Nhận định : đó nh÷ng cèi xay lµ nh÷ng chiÕc giã lµ nh÷ng cèi xay giã . tªn khæng lå - Suy nghÜ : +QuyÕt giao chiÕn . + Thu chiÕn lîi phÈm . + QuÐt s¹ch gièng xÊu xa §äc nhiÒu truyÖn kiÕm hiÖp , - §«n-ki-h«-tª muèn trë thµnh hiÖp sÜ giang hå. cã kh¸t väng đẹp . Hoang tëng Lu«n thùc tÕ - Xan-ch« : tØnh nhng cã íc vµ tØnh t¸o . t¸o , thùc tÕ . tốt đẹp .. 88 G nªu c©u hái th¶o luËn : 2. §«n-ki-h«-tª ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ Th¶o luËn nhãm . tÊn c«ng bän hành động , lời nói của nhân vật Hs thảo luận . Cử đại diện trình khổng lồ . §«n-ki... vµ nh©n vËt Pan-xa ? bµy . H×nh thøc : chia 2 nhãm . Nhãm 1 Nhãm 2.

(76) - Thóc ngùa x«ng HÐt b¶o chñ lên hét lớn : '' Chớ đó là những cã ch¹y trèn ... cèi xay giã . bän mi ®©y ''. - LÊy khiªn che kÝn th©n , thóc ngùa ®©m mòi gi¸o vµo c¸ch qu¹t ? Nªu nhËn xÐt cña em vÒ hai nh©n vËt nµy ? c¶ ngêi vµ ngùa ng· v¨ng ra xa cøu. Thóclõa chạy đến. - §«n ... : dòng c¶m . - Xan-ch«: nh¸t gan .. ? Hình ảnh Đô-ki-hô-tê đánh nhau víi cèi xay giã råi ng· v¨ng ra xa g©y cho em c¶m gi¸c H·o huyÒn nhng nh¸t gan . g× ? G: Nh vËy , víi ®Çu ãc mª muéi rÊt dòng c¶m . nhiều khi đồng nhất một ngời thùc , viÖc thùc víi nh÷ng nh©n vật và sự việc hoang đờng trong Cảm giác buồn cời . tiểu thuyết . Đôn-ki.... đã lầm tởng những cối xay gió là những tªn khæng lå hung h·n cÇn ph¶i diệt trừ . Lí tởng chiến đấu cao qúy và tinh thần chiến đấu kiên cờng là điểm đáng trân trọng . Song những hành động ấy lại bắt chíc c¸c hiÖp sÜ trong truyÖnlµ điều điên rồ , đáng cời. IV. Củng cố : Bài tập : Bản thân Đôn-ki-hô-tê tự đánh giá cuộc giao tranh của mình víi nh÷ng chiÕc cèi xay giã ntn ? A. Lµ mét cuéc giao tranh lín . B. Lµ mét cuéc giao tranh ®iªn cuång kh«ng c©n søc . C. Là cuộc giao tranh cân bằng giữa hai đối thủ . D. Lµ cuéc giao tranh kh«ng ph©n th¾ng b¹i .. 89 TiÕt 2 A. Môc tiªu . ( nh trªn ) B. ChuÈn bÞ ( nh trªn ). C. Lªn Líp . I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra bµi cò . Mục đích cuộc giao chiến giữa Đô-ki-hô-tê là gì ? A. Thu đợc chiến lợi phẩm để trở nên giàu có . B. Quét sạch cái giống xấu xa này ra khỏi mặt đất . C. Đánh bại kẻ thù để trở nên vinh quang . D. §Ó thö søc m¹nh cña m×nh . Qua đó , em hiểu gì về Đôn-ki-hô-tê ? III. Bµi míi . 1. Giíi thiÖu bµi ..

(77) Với đầu óc hoang tởng , không thực tế Đôn-ki ..... '' đã lầm tởng những chiếc cối xay gió là những tên khổng lồ để sau đó lao vào cuộc chiến đấu dũng cảm rồi thất bại . Sau khi thÊt b¹i hai thÇy trß §«n-ki.... tiÕp tôc tranh luËn ®iÌu g× ? Chóng ta cïng t×m hiÓu . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt 3. Sau khi đánh Hoạt động 1 : Tiếp tục tìm hiểu nhau víi cèi xay v¨n b¶n . giã . ? Sau khi thÊt b¹i trong cuéc giao chiÕn hai thÇy trß l¹i tranh luËn víi nhau ®iÒu g× ? - Xan-ch« : nguyªn nh©n thÊ b¹i do ®Çu ãc ®iªn cuång . - §«n....... : do «ng ph¸p s ¨n cắp th phòng và sách vở đã C©u hái th¶o luËn : biến hóa đỗ trách nhiệm lên H×nh thøc chia : 2 nhãm . sự thần bí , hoang đờng . ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt , h×nh ¶nh cña Xan-ch« vµ §«n .... còng nh quan niÖm vÒ sù ®au đớn - chuyện ăn ; ngủ ? Hs th¶o luËn . §¹i diÖn tr×nh bµy . 90 §«n-ki-h«-tª Xan-ch« Pan . - ko kªu ®au , - ChØ cÇn h¬i kh«ng rªn rØ ®au mét tÝ lµ - Lóc nµy cha kªu . cÇn ¨n . - Võa ®i theo - Thøc tr¾ng chñ võa ung đêm để nghĩ dung đánh tíi t×nh n¬ng chÐn . - Ngñ mét mạch đến s¸ng .. ? Qua nh÷ng chi tiÕt nµy em thÊy §«n-ki ... vµ Xan-ch« cßn lµ ngêi ntn ?. kh«ng quan t©m đến vâht chất Có ớc muốn c¸c nh©n . tÇm thêng , thùc tÕ . kh¸t väng cao c¶ dòng c¶m , mong gióp Ých cho đời . Mª muéi , h·o huyÒn .. ? Qua ®o¹n trÝch em thÊy §«n vµ Xan cã nh÷ng mÆt nµo lµ tÝch cùc , h¹n chÕ nµo ? t¸o.. cã íc muèn tÇm thêng , chỉ nghĩ đến c¸ nh©n , hÌn nh¸t , thiÕt thùc , tØnh. - §«n: Ko quan tâm đến vật chất c¸ nh©n . Xan-ch« : Cã íc muèn .....

(78) Trong cuéc sèng cÇn ph¶i tØnh t¸o , thùc tÕ kh«ng nªn qóa h·o huyÒn vµ c¸ nh©n thgùc dông . Ph¶i biÕt chän s¸ch phï hîp với đối tợng , lứa tuổi và có ? §Æt 2 nh©n vËt víi hai tÝnh c¸ch kh¸c nhau nhng lu«n song song víi nhau , nhµ v¨n cã dông ý g× ?. ? Qua v¨n b¶n nµy em rót ra bµi häc g× cho m×nh vÒ c¸ch chän s¸ch ? 91 tÝnh gi¸o dôc cao . ? V¨n b¶n cã nh÷ng thµnh c«ng g× vÒ nghÖ thuËt ?. ? NghÖ thuËt Êy gãp phÇn lµm næi bËt néi dung g× trong truyÖn?. - X©y dùng cÆp nh©n vËt t¬ng ph¶n . - Bè côc râ rµng , rµnh m¹ch theo tr×nh tù thêi gian . - Ng«n ng÷ hµi híc , dÝ dám. - §an xen gi÷a tù sù , miªu t¶, biÓu c¶m . Hs rót ra phÇn ghi nhí SGK/80 .. Gọi h/s đọc ghi nhớ . Hs th¶o luËn nhãm . §¹i diÖn tr×nh bµy . Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyÖn tËp . C©u hái th¶o luËn : Theo em đặc điểm tính c¸ch nµo cña mçi nh©n vËt đáng khen , đáng chê nhÊt ? §«n-ki-h«-tª. * Ghi nhí . III. LuyÖn tËp .. Xan-ch« Pan-xa. §¸ng khen. + Cã kh¸t väng cao c¶ . + Dòng c¶m , träng danh dù .. Lu«n tØnh t¸o vµ thùc tÕ .. §¸ng chª. Hoang tëng. + Träng lîi Ých cô thÓ , vËt. hµnh.

(79) động điên rồ .. chÊt tríc m¾t . + Nghĩ đến bản thân nhiều hơn nghĩ đến ngời khác .. IV . Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . - So¹n bµi : '' ChiÕc l¸ cuèi cïng '' . - Xem tríc bµi TiÕng ViÖt : '' T×nh th¸i tõ '' . 92 TuÇn : 7. TiÕt : 27. TiÕng ViÖt. t×nh th¸i tõ 93 A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - HiÓu thÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ. 2/. KÜ n¨ng : - Sö dông t×nh th¸i tõ phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. 3/. Thái độ: - Có thói quen sử dụng tình thái từ để đạt đợc tính lịch sự, lễ phép trong giao tiếp. B. Ph¬ng ph¸p: - Trực quan, vấn đáp, thảo luận, giải quyết vấn đề. C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu bµi. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học: I. ổn định: II. Bµi Cò: ThÕ nµo lµ trî tõ, th¸n tõ? Cho vÝ dô? III. Bµi míi: -1. §V§:(1') ë mét sè trêng hîp, khi ta thªm vµo c©u trÇn thuËt nh÷ng t×nh th¸i tõ th× nã trë thµnh c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n hoÆc c©u nghi vÊn. TiÕt häc h«m nay chóng ta t×m hiÓu xem t×nh th¸i tõ lµ g×? C«ng dông cña nã nh thÕ nµo trong viÖc t¹o c©u trong mục đích nói.. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s tìm hiÓu chøc n¨ng cña trî tõ . G chÐp VD ra b¶ng phô . a. MÑ ®i lµm råi µ ? b. MÑ t«i võa kÐo tay t«i, ... Con nÝn ®i ! c. Th¬ng thay còng mét .... KhÐo thay mang lÊy s¾c tµi ...... d. Em chµo c« ¹ ! Gọi h/s đọc VD .. Hoạt động H. ND cần đạt I. Chøc n¨ng cña t×nh th¸i tõ . 1. VÝ dô ..

(80) ? Nêu mục đích nói của những c©u cã tõ in ®Ëm trong VD ? a. dùng để hỏi . b. dùng với mục đích cầu khiÕn . d. c¶m th¸n . ? NÕu bá in ®Ëm trong 3 VD th× mục đích nói của câu này có thay đổi không ? Các câu sẽ thay đổi . ? VËy nh÷ng tõ in ®Ëm thªm vµo c©u trªn cã t¸c dông g× ? - '' à'' : để tạo lập câu nghi vÊn - '' đi'' : để tạo lập câu cầu khiÕn . - ' thay '' : để tạo lập câu cảm ? Tõ '' ¹'' VD d biÓu thÞ s¾c th¸i th¸n . t×nh c¶m g× cña ngêi nãi ? BiÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m : G: Có những tình thái từ không thể hiện mức độ lễ phép cao ph¶i lµ ph¬ng tiÖn cÊu t¹o ba h¬n . lo¹i c©u trªn mµ dïng biÓu thÞ sắc thái tình cảm , thái độ của ngêi nãi '' ¹ , nhÐ , c¬ , mµ '' . Mét sè t×nh th¸i tõ xuÊt hiÖn ë c©u nghi vÊn , cÇu khiÕn nhng kh«ng cho phÐp lµ ph¬ng tiÖn cấu tạo loại câu đó , bởi lẽ kh«ng cã chóng ý nghÜa c©u nghi vÊn , c©u cÇu khiÕn vÉn cßn tån t¹i . VD : - ¤ng lµ ngêi HN ph¶i ko ¹? - ¤ng lµ ngêi HN ph¶i ko ? - Anh ¨n ®i chø ? ? Qua c¸c VD cho biÕt thÕ nµo - Anh ¨n ®i ! lµ t×nh th¸i tõ ? Hs rót ra tõ ghi nhí . Hs đọc ghi nhớ .. 2. Ghi nhí / 81.. 94. Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s sử dông t×nh th¸i tõ . G chÐp VD ra b¶ng phô . - B¹n cha vÒ µ ? - ThÇy mÖt ¹ ? - B¹n gióp t«i mét tay nhÐ ! - B¸c gióp ch¸u mét tay ¹ ! Gọi h/s đọc ví dụ . ? Nh÷ng c©u trong VD trªn lµ cña ai nãi víi ai , nãi víi môc đích và thái độ ntn ?. II . Sö dông t×nh th¸i tõ . 1. VÝ dô .. Hs đọc VD . a. Hái th©n mËt , b»ng vai nhau . b. Häc trß- thÇy : lÔ phÐp ,.

(81) kÝnh träng . c. CÇu khiÕn , th©n mËt , b»ng vai . d. Ch¸u - b¸c : cÇu khiÕn , lÔ phÐp . ? Qua VD , trong hoµn c¶nh giao tiÕp kh¸c nhau ta nªn sö dông t×nh th¸i tõ ntn ? ? H·y so s¸nh sù kh¸c biÖt gi÷a t×nh th¸i tõ víi th¸n tõ ? Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tËp . G chÐp BT ra b¶ng phô . Yªu cầu h/s chọn đáp án đúng .. Hs rót ra néi dung ghi nhí . Hs đọc ghi nhớ .. 2. Ghi nhí / 81.. - Cïng biÓu thÞ t×nh c¶m . - Th¸n tõ : t¸ch ra thµnh 1 c©u riªng biÖt . III. LuyÖn tËp . Bµi 1 . H×nh thøc lµm c¸ nh©n . T×nh th¸i tõ : b, c, e, i.. ? §äc yªu cÇu BT .. ? Đặt câu với các tình thái từ đã cho ?. Bµi 2 . H×nh thøc chia 4 nhãm . N1: a, chø: nghi vÊn dïng trong trêng hîp ®iÒu muèn hỏi đã ít nhiều khẳng định . N2: b, chø : nhÊn m¹nh ®iÒu vừa khẳng định cho là không thể khai thác đợc . N3: c, : hỏi về thái độ phân v©n . N4: d, nhỉ : thái độ thân mật . bài 3 : đặt câu với H×nh thøc lµm c¸ nh©n . t×nh th¸i tõ . - Nã lµ häc sinh giái mµ ! - §õng trªu chäc n÷a , nã khóc đấy ! - Tôi phải giải bằng đợc bài to¸n Êy chø lÞ ! 95 - Em chỉ nói vậy để anh biết th«i ! - Con thÝch b«ng hoa kia c¬ ! - Thôi , đành ăn cho xong vËy!. IV . Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí .- Lµm bµi 4,5 . - Chuẩn bị bài Tiếng việt địa phơng . TuÇn : 7. TiÕt : 28. tËp lµm v¨n luyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:.

(82) - Còng cè l¹i kiÕn thøc vÒ ®o¹n v¨n: CÊu tróc, liªn kÕt, chuyÓn ®o¹n. 2/. KÜ n¨ng : - ViÕt ®o¹n v¨n theo nh÷ng yªu cÇu cho tríc. 3/. Thái độ: - Thấy đợc vai trò quan trọng của việc xây dựng đoạn văn tự sự kết hợp miêu t¶ vµ biÓu c¶m. B. Ph¬ng ph¸p: - Đàm thoại, gợi tìm, giải quyết vấn đề. C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu bµi. 2/ HS: ViÕt ®o¹n v¨n theo sù viÖc cho tríc. D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học: I ổn định:(1') II. Bµi Cò: (3')KiÓm tra viÖc lam BT2 cña HS III. Bµi míi: 1. §V§: Trùc tiÕp.(1') 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiÓu quy tr×nh x©y dùng ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m . ? Những yếu tố cần thiết để x©y dùng ®o¹n v¨n tù sù ? ? Vai trß cña c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n tù sù ?. Hoạt động H. - Sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh .. ? Quy tr×nh x©y dùng ®o¹n v¨n Lµm cho sù viÖc trë nªn dÔ hiÓu , hÊp dÉn vµ nh©n vËt tù sù gåm mÊy bíc ? Nªu chÝnh trë nªn gÇn gòi , sinh nhiÖm vô cña mçi bíc lµ g× ? động .. Hoạt động 2 : hớng dẫn luyện tËp viÕt bµi .. ND cần đạt I. Tõ sù viÖc vµ nhân vật đến ®o¹n v¨n tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m .. - Bíc 1 : Lùa chän sù viÖc chính ( đồ vật , con ngời ...) . - Bíc 2 : Lùa chän ng«i kÓ : a. Ng«i kÓ thø nhÊt sè Ýt : t«i , m×nh , tí , em , anh ...... b. Ng«i kÓ thø nhÊt sè nhiÒu : chóng t«i , chóng ta , bän m×nh c. Ng«i kÓ thø nhÊt ( sè Ýt , nhiÒu ) gi¸n tiÕp thêng do t¸c gi¶ h cÊu , nh©n hãa . VD : C¸i bµn tù truyÖn . - Bớc 3 : Xác định thứ tự kể ( khëi ®Çu , diÔn biÕn , kÕt thóc) .. 1. C¸c bíc x©y dùng ®o¹n v¨n ..

(83) ? Hãy xác định một đoạn văn tù sù cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m theo c¸c bíc qua đề bài : '' Chẳng may em đánh vỡ một lọ hoa đẹp '' ?. - Bớc 4 : Xác định yếu tố miêu t¶ vµ biÓu c¶m sÏ dïng trong 2. ViÕt ®o¹n v¨n . ®o¹n v¨n tù sù . §Ò a : Ch¼ng may - Bớc 5 : Viết thành đoạn văn . em đánh vỡ một lọ hoa đẹp . 97 Em ngåi thÉn thê tríc lä hoa đẹp vừa bị vỡ tan . ChØ v× mét chót véi vµng mµ em ph¶i tr¶ gi¸ b»ng sù nuèi tiÕc ©n hËn . Lä hoa vì thµnh tõng m¶nh . Ng¾m nghÝa m©n mª v× m¶nh vỡ có hoa văn rất đẹp . Bè , mÑ , anh chÞ ... vÒ vµ chøng kiÕn . Suy nghĩ của mình , thái độ cña mäi ngêi . Bµi häc kinh nghiÖmvÒ sù cÈn thËn .. Hoạt động 3 : Hớng dẫn h/s luyÖn tËp.. II. LuyÖn tËp . bµi 1 .. Hình thức chia 2 nhóm : Hs thảo luận theo nhóm và cử đại diện trình bày . '' T«i ®ang ngåi nghÜ ngîi vÈn v¬ vÒ nh÷ng ngêi hµng xãm ®ang sèng quanh t«i , trong đó có lão Hạc . Lão sống âm thầm trong cảnh túng quẫn và trong cả sự chờ đợi vô vọng đứa con trai duy nhất đã đi xa . Bỗng lão Hạc bớc vào nhà tôi , lạng lẽ ngồi xuèng c¸i ghÕ gç äp Ñp cña nhµ t«i buån b· nãi : - Cậu Vàng đi đời rồi , ông giáo ạ ! T«i ng¹c nhiªn hái l¹i : - L·o yªu qóy con Vµng l¾m kia mµ ? - Th× vÉn yªu nhng ph¶i b¸n ! C·i sè kiÕp nã vµ c¶ t«i n÷a th× cã g× kh¸c nhau ®©u h¶ «ng gi¸o ? Tôi lẩm bẩm : - Không thể nào tin đợc ! - T«i b¸n thËt råi . Hä võa b¾t nã vµ mang ®i ............ L·o H¹c bá löng c©u nãi , cêi mµ miÖng mÐo xÖch ®i , níc m¾t lng trßng .... T«i c¶m thấy nghẹn ngào và chỉ muốn ôm chầm lấy lão để khóc ào lên cho vơi bớt những day dứt, bức bối trong lòng . Tôi chợt nghĩ đến cái việc tôi bán đi 5 quyển sách.... 98. ? ChØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n ?. - Miªu t¶ : T«i ®ang ngåi nghÜ ..... vÈn v¬ ... l·o H¹c bíc vµo ngåi xuèng chiÕc ghÕ äp Ñp ... bá löng c©u nãi , cêi nh mÕu..

(84) - BiÓu c¶m : T«i c¶m thÊy........ Bµi 2 : trong lßng . ? T×m ®o¹n v¨n t¬ng øng néi dung trªn trong t¸c phÈm '' L·o H¹c '' cña Nam Cao ?. ? Nh÷ng yÕu tè miªu t¶ vµ biểu cảm đã giúp Nam Cao thể hiện đợc điều gì ?. ? Đọc phần đọc thêm ?. '' H«m sau l·o H¹c ...... L·o hu hu khãc '' . - Miªu t¶ : Cêi nh mÕu , m¾t lão ầng ậng nớc , mặt lão đột nhiªn co róm l¹i , nh÷ng vÕt nh¨n x« l¹i , c¸i ®Çu ngoÑo vÒ mét bªn , miÖng mãm mÐm nh con nÝt . L·o hu hu khãc . - BiÓu c¶m : kh«ng xãt xa ... hái cho cã chuyÖn . - Sù viÖc : L·o H¹c b¸o tin b¸n con chã Vµng . - Ng«i kÓ : t«i ( ng«i thø nhÊt sè Ýt ) . Khắc sâu vào lòng ngời đọc mét h×nh ¶nh l·o H¹c khèn khæ vÒ hµnh d¸ng bªn ngoµi và đặc biệt thể hiện rất sinh động sự đau đớn , quằn quại vÒ tinh thÇn mét con ngêi trong gi©y phót ©n hËn , xãt xa '' giµ b»ng ngÇn nµy tuæi ®Çu rồi còn đánh lừa một con chó '' . Hs đọc .. IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Xem l¹i vai trß yÕu tè miªu t¶ , biÓu c¶m , kÓ trong v¨n b¶n tù sù . - §ãng vai Xan-ch« Pan-xa kÓ l¹i truyÖn : '' §¸nh nhau víi cèi xay giã '' . - ChuÈn bÞ bµi : '' LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù '' . 99 TuÇn : 8. TiÕt : 29, 30. bµi 8 v¨n b¶n :. chiÕc l¸ cuèi cïng ( trÝch ) O Hen-ri. A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Giúp HS: - Cảm nhận đc tình yêu thơng cao cả giữa những ngời lao động nghèo khổ. - NghÖ thuËt ch©n chÝnh lµ nghÖ thuËt v× sù sèng con ngêi, n¾m ®c nghÖ thuËt truyÖn ng¾n O-hen-ri. 2. KÜ n¨ng: - §äc diÔn c¶m, ph©n tÝch nh©n vËt, ph©n tÝch t×nh huèng truyÖn..

(85) 3. Thái độ: - T×nh c¶m yªu th¬ng con ngêi, quý träng gi¸ trÞ cña nghÖ thuËt ch©n chÝnh. B. Ph¬ng ph¸p: - Vấn đáp, đàm thoại, gợi tìm, giải quyết vấn đề. C. ChuÈn bÞ: 1/ GV: Soạn giáo án, đọc thêm truyện ngắn O-hen-ri. 2/ HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:1'). II. Bµi Cò:(3') - Nªu nh÷ng u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm cña nh©n vËt §«n- ki h«- tª và Xan- chô pan- xa? Em rút ra bài học thiết thực gì qua 2 nhân vật đó? III. Bµi míi: ĐVĐ: (1') Văn học Mĩ là một nên văn học trẻ nhng đã xuất hiện những nhà văn kiệt xuất nh Hêminway, Giăc sơn đơn.....Trong số đó, tên tuổi của O-hen-ri nỗi bật lên nh 1 tác gi¶ truyÖn ng¾n tµi danh. ChiÕc l¸ cuèi cïng lµ mét trong nh÷ng truyÖn ng¾n híng vµo cuéc sèng nghÌo khæ bÊt h¹nh cña ngêi d©n MÜ, vµo søc m¹nh cña nghÖ thuËt ch©n chÝnh ®em l¹i niÒm tin cho con n. Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s đọc vµ t×m hiÓu chó thÝch . G nêu yêu đọc : giọng nhẹ nhàng biểu cảm , chú ý lời đối tho¹i nh©n vËt . ? G đọc mẫu . Gọi h/s đọc và nhËn xÐt ? ? Cho h/s hỏi - đáp chú thích : Hs đọc . H nhận xét . 1,4,8? ? Nªu nh÷ng nÐt hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ ?. ND cần đạt. I. §äc , chó thÝch 1. §äc .. Hs hỏi - đáp chú thích . 2. Chó thÝch . - T¸c gi¶ : - Lµ nhµ v¨n MÜ chuyªn viÕt truyÖn ng¾n . Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s tìm - Thể hiện tinh thần nhân đạo cao c¶ , tinh yªu th¬ng ngêi hiÓu v¨n b¶n . ? §o¹n trÝch cã mÊy nh©n vËt ? nghÌo khæ . Nh©n vËt nµo lµ nh©n vËt chÝnh ? N»m ë phÇn cuèi cña truyÖn ? Theo dâi phÇn ®Çu v¨n b¶n cho biÕt Gi«nxi , Xiu , cô Bơmen đợc giới thiệu là ngời 3 nh©n vËt : Gi«n-xi , Xiu , Cô ntn , cã nh÷ng suy nghÜ g× ? B¬men . ? Nªu vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch ?. - T¸c phÈm : II. T×m hiÓu v¨n b¶n ..

(86) Gi«nxi Xiu - NghÖ sÜ nghÌo - NghÖ sÜ ? Gi«nxi cã t©m tr¹ng ntn khi ®ang bÞ sng nghÌo . nh×n nh÷ng chiÕc l¸ ? phæi . - Th¬ng yªu - T©m tr¹ng Gi«nxi . ? Qua đó em thấy Giônxi là ngời chán nản , ntn ? tuyÖt väng . - Suy nghÜ kú quÆc , l¹ lïng C« nghÜ : '' §ã lµ nh÷ng chiÕc l¸ ..... th× em sÏ chÕt '' . Cã suy nghÜ kú quÆc , l¹ lïng ; 101 là cô gái đáng thơng và yếu ®uèi . ? Tríc nh÷ng suy nghÜ kú quÆc lạ lùng của Giônxi , Xiu đã nói ntn ? T×m chi tiÕt ? ? Qua đó em thấy Xiu là ngời ntn ? ? Trong đoạn văn đó : '' Ngày hôm đó ... thấp kiểu Hà Lan '' . Trong đoạn văn này tác giả đã sö dông yÕu tè g× . H·y chØ ra ?. cô B¬men - NghÖ sÜ nghÌo . - Th¬ng yªu Gi«nxi .. 1 . Gi«n - xi :. - '' Em th©n yªu ..... chÞ sÏ lµm g× ®©y ? '' - RÊt th¬ng yªu Gi«nxi . - Kiªn tr× , an ñi , th¬ng xãt .. - Tù sù vµ miªu t¶ : + Tự sự : Ngày hôm đó ........ + Miªu t¶ : chiÕc l¸ thêng xu©n ....... giã bÊc l¹i µo µo .................. Kiªn cêng , dai d¼ng vît qua ? Tác giả sử dụng những yếu tố cái khắc nghiệt của thời tiết để này làm cho những chiếc lá hiện sống để tồn tại . lªn ntn ?. ? Khi trêi võa s¸ng Gi«nxi cã những hành động gì ? ? Có ý kiến cho rằng hành động này là hành động tàn nhẫn , theo em điều đó có đúng không ? Em h·y lÝ gi¶i ?. - Hành động kéo mµnh lªn . Gi«n xi lµ ngêi tµn nhÉn , l¹nh lïng thê ¬ víi chÝnh b¶n th©n m×nh , víi cuéc sèng ®ang t¾t dần trong cơ thể mình . Từ đó cô không để ý , không mấy quan tâm đến sự lo lắng , ân cÇn ch¨m sãc cña c« b¹n Xiu . Tµn nhÉn , thê ¬ , ch¸n chêng kh«ng ph¶i lµ b¶n tÝnh cña c« mµ do bÖnh nÆng , do thiÕu nghị lực gây nên . Cô đã sắn.

(87) sàng đón đợi lúc mình lìa đời nh chiÕc l¸ cuèi cïng l×a cµnh. ? Khi kÐo mµnh lªn , c« nh×n thÊy nh÷ng g× ? C« cã nh÷ng cö chỉ , hành động gì . Hãy tìm và ph©n tÝch ?. - ChiÕc l¸ thêng xuân vẫn còn đó. 102. Gi«n-xi - Hành động : kéo mành lên . - ChiÕc l¸ thêng xu©n vÉn cßn đó . - " Em thËt lµ c« bÐ h .... tÖ ntn . Muèn chÕt lµ mét téi ... xin tÝ ch¸o s÷a , rîu vang ... chiÕc g¬ng ... xem nÊu níng . §Êu tranh nghiªm kh¾c víi b¶n th©n muèn sèng , vui , quyÕt t©m tho¸t khái c¬n hiÓm nghÌo .. Xiu - '' Em th©n yªu , th©n yªu ... g× ®©y '' kiªn tr× , an ñi , th¬ng xãt . * quÊy mãn ch¸o gµ . say. B¸c B¬men * Trong hoµn c¶nh thêi tiÕt kh¾c nghiÖt : ma , gió , tuyết ; ban đêm . Ngêi b¸c ít sòng vµ l¹nh buèt h¨ng. Giµu t×nh yªu th¬ng , đức hi sinh .. quyÕt t©m ChiÕc l¸ cuèi cïng , kiÖt t¸c Giµu t×nh yªu th¬ng , đức hi sinh .. Cô nhận ra những hành động lúc tríc lµ sai đó chính là sự đấu ? Qua nh÷ng chi tiÕt trªn em h·y tranh víi b¶n th©n m×nh mét c¸ch phân tích sự biến đổi trong tâm nghiêm khắc . tr¹ng cña Gi«n xi ? T©m tr¹ng : tù xem m×nh trong g¬ng , xem nÊu níng , vÏ vÞnh Napl¬ . Giôn xi có sự thay đổi suy nghĩ , tâm trạng đó là sự khâm phục sự gan gãc , kiªn cêng cña chiÕc l¸. ChiÕc l¸ mong manh , nhng chèng chäi víi giã tuyÕt , víi thiªn nhiªn kh¾c nghiÖt b¸m lÊy d©y leo , b¸m lÊy cuéc sèng . ? Vì so Giôn xi lại có diễn biến Chiếc lá cuối cùng ấy đã đem lại t©m lÝ nh vËy ? nhiÖt t×nh tuæi trÎ vÒ cho c« . Chính cô đã tự chữa bệnh cho m×nh nhê chiÕc l¸ . Vît qua c¬n hiÓm nghÌo . 2. B¸c B¬men.

(88) ? Em hãy đánh giá bệnh tình của Gi«n xi lóc nµy ntn ? ? KÕt thóc truyÖn Xiu kÓ chuyÖn cho Gi«n xi nghe vÒ b¸c B¬men . B¸c B¬men lµm viÖc trong hoµn 103 c¶nh ntn ? Khi hoµn thµnh bøc kÝ häa «ng ph¶i tr¶ gi¸ ntn ?. Hoµn c¶nh thêi tiÕt kh¾c nghiÖt : ma , giã , tuyÕt , l¹i lµm vµo ban đêm . Khi hoàn thành bức kí häa, ngêi b¸c ít sòng vµ l¹nh buèt . ? Qua những chi tiết đó cho thấy B¸c bÞ bÖnh sng phæi , råi b¸c B¬men lµ ngêi ntn ? qua đời .. C©u hái th¶o luËn : ? Qua lêi kÓ cña Xiu chiÕc l¸ cuèi cïng lµ mét kiÖt t¸c ? ý kiÕn cña em ntn ?. H¨ng say , quyÕt t©m trong lao động nghệ thuật để vẽ đợc kiệt t¸c : '' ChiÕc l¸ cuèi cïng '' . Hs th¶o luËn ( chia 2 nhãm ) . §¹i diÖn tr×nh bµy .. - §îc vÏ trong ©m thÇm , trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh¾c nghiÖt . - Nó rất đẹp , rất giống lá thật từ cuống lá màu xanh sẫm , đến rìa l¸ h×nh r¨ng ca nhuèm mµu vµng úa , giống đến nỗi với con mắt chuyªn m«n cña hai c« häa sÜ trÎ kh«ng ph©n biÖt næi l¸ thËt G : KiÖt t¸c cña b¸c B¬men lµ sù hay l¸ gi¶ . tÝch lòy tæng hßa h¬n 40 n¨m - Tác phẩm đợc vẽ bằng tấm cầm bút , sự dồn tụ cao độ của lßng vµ sù hi sinh cña b¸c c¸i t©m vµ c¸i tµi khiÕn t¸c B¬men . phÈm cña b¸c trë thµnh bÊt tö . NghÖ thuËt ch©n chÝnh phôc vô con ngêi vµ v× con ngêi . ? Kết thúc truyện tác giả chỉ để cho Xiu kÓ chuyÖn vÒ b¸c Bơmen mà không để cho Giôn xi nãi mét lêi nµo vÒ b¸c B¬men . VËy em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch kết thúc truyện đó ? Xiu là ngời ntn ? - C¸ch bè trÝ t×nh tiÕt vµ kÕt truyÖn cã t¸c dông lµm cho c©u chuyÖn diÔn biÕn mét c¸ch tù nhiªn mµ cßn béc lé râ h¬n phÈm chÊt cña Xiu : kÝnh phôc ,. 3. Nh©n vËt Xiu .. Giµu t×nh yªu th¬ng , hÕt lßng víi b¹n ..

(89) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ t×nh b¹n gi÷a Xiu vµ Gi«n xi ?. nhí tiÕc b¸c häa sÜ vµ hÕt lßng víi b¹n . §ã lµ t×nh b¹n thuû chung , ch©n thµnh biÕt hi sinh cho nhau . 104. ? NghÖ thuËt tiªu biÓu cña v¨n b¶n nµy lµ g× ?. ? Víi nghÖ thuËt nh vËy , t tëng chủ đề của tác phẩm là gì?. Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tËp . ? H·y tëng tîng c¶nh cô B¬men vÏ chiÕc l¸ vµ minh häa b»ng tranh vÏ ?. Nghệ thuật đảo ngợc tình huèng: + LÇn 1 : §èi víi Gi«n xi ai còng nghÜ c« sÏ chÕt v× bÖnh nÆng , v× thÊt väng vÒ cuéc sèng vậy mà Giôn xi đã khỏi bệnh . + LÇn 2 : §èi víi b¸c B¬men , tõ ngêi khÎo m¹nh bÞ sng phæi qua đời sau hai ngày . - Cèt truyÖn chÆt chÏ , x©y dùng diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt . Lµ bøc th«ng ®iÖp mµu xanh göi tới bạn đọc khắp nơi về : + T×nh yªu th¬ng cña nh÷ng häa sÜ nghÌo . + Søc m¹nh cña t×nh yªu cuéc sèng chiÕn th¾ng bÖnh tËt . + Søc m¹nh gi¸ trÞ nh©n sinh , nh©n ¸i . III . LuyÖn tËp H×nh thøc c¸ nh©n : Hs vÏ tranh. Gv bæ sung vµ cho ®iÓm . IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . - So¹n bµi : '' Hai c©y phong '' .. TuÇn : 8. TiÕt : 31. TiÕng viÖt chơng trình địa phơng A. Môc tiªu: 1/ KiÕn thøc: - Hiểu đợc từ ngữ quan hệ ruột thịt, thân thích đợc dùng ở địa phơng em sinh sèng. - So sánh những từ ngữ địa phơng với từ ngữ toàn dân để thấy rõ từ nào trùng víi tõ ng÷ toµn d©n, tõ nµo kh«ng trïng víi tõ ng÷ toµn d©n 2/. KÜ n¨ng: - Giải nghĩa từ ngữ địa phơng bằng cách đối chiếu với từ ngữ toàn dân.

(90) .3.Thái độ: Giáo dục HS yêu thích , ham mê học tập Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i, th¶o luËn nhãm. C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu bµi. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi D. Tiến trình tổ chức hoạt động: I. ổn định:. B.. II. Bài Cũ: Em hãy nhắc lại thế nào là từ ngữ địa phơng?. III. Bµi míi: 1. ĐVĐ: Nh vậy, ở tiết trớc các em đã đc tìm hiểu về từ ngữ địa phơng. Từ ngữ địa phơng vẫn có những điểm chung so với từ ngữ toàn dân về mặt từ vựng, ngữ âm, ngữ pháp. Trong tiết học này, chúng ta cùng tìm hiểu từ ngữ địa phơng chỉ quan hệ ruột thịt, thân thÝch vµ so s¸nh chóng víi tõ ng÷ toµn d©n 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s th¶o luËn lËp b¶ng ®iÒu tra . Yªu cÇu h/s th¶o luËn theo nhãm .. Hoạt động H. ND cần đạt I. Th¶o luËn lËp b¶ng ®iÒu tra .. C¸c nhãm th¶o luËn . §¹i diÖn tr×nh bµy 106. Tõ ng÷ toµn d©n Từ ngữ địa phơng Cha bè , thÇy b¸ MÑ mî , u , bu ¤ng néi «ng néi Bµ néi bµ néi ¤ng ngo¹i bµ ngo¹i Bµ ngo¹i «ng ngo¹i B¸c ( anh trai cña cha ) b¸c B¸c ( vî anh cña cha ) b¸c Chó ( em trai cña cha ) chó ThÝm ( vî em trai cha ) thÝm B¸c ( chång chÞ cha ) b¸c C« ( em g¸i cña cha ) c« Chó ( chång em g¸icha) chó CËu ( em trai mÑ ) cËu Mî ( vî em trai mÑ) mî B¸c ( chÞ g¸i cña mÑ ) b¸c Hoạt động 2 : Các tổ trình bµy kÕt qña ®iÒu tra , su tÇm §¹i diÖn c¸c tæ lªn b¶ng d¸n kÕt ? G yªu cÇu c¸c tæ lªn tr×nh qủa điều tra để đối chiếu so bµy kÕt qu¶ ®iÒu tra ? s¸nh. G nhËn xÐt kÕt qña ®iÒu tra cña c¸c tæ vµ cho ®iÓm . ? Tõ kÕt qña ®iÒu tra h/s rót ra nhËn xÐt vÒ nh÷ng tõ ng÷. II. KÕt qña ®iÒu tra.

(91) địa phơng chỉ quan hệ ruột thÞt ?. - Từ ngữ địa phơng chỉ quan hệ ruột thịt ở địa phơng ( Hải Phòng ) hầu hết đều trùng với từ toµn d©n. ? Ph©n biÖt tõ ng÷ toµn d©n với từ ngữ địa phơng ?. - Từ ngữ toàn dân : đợc sử dụng phæ biÕn trong toµn d©n . - Từ ngữ địa phơng : là từ ngữ chỉ sử dụng ở một số địa phơng nhất định. 107 G : Lu ý khi sö dông tõ ng÷ địa phơng phải đặt vào từng v¨n c¶nh , trêng hîp cô thÓ . Hoạt động 3 : Hớng dẫn h/s luyÖn tËp . ? Hs su tầm từ ngữ địa phơng chỉ quan hệ ruột thịt ở địa phơng khác ( quê nội , quê Hs th¶o luËn nhãm . ngo¹i ) ? C¸c tõ ng÷ chØ quan hÖ ruét thÞt ë 3 miÒn B¾c - Trung - Nam . cha ba , b¸ , cËu , bä , tÝa , thÇy . mÑ m¸, bÇm ,u , mî Chó ( chång dîng em g¸i cha ) b¸c ( chÞ g¸i b¸ mÑ ) thÝm ( vî em mî trai cña cha ) c« ( em g¸i o cha ). ? T×m mét sè dÉn chøng t¸c phẩm thơ sử dụng từ ngữ địa ph¬ng chØ quan hÖ ruét thÞt ?. VD : Bao giê hÕt giÆc vÒ quª ? Đêm đêm bà bủ nằm mê khấn thÇn '' ( Bµ bñ - Tè H÷u ) '' Con ra tiÒn tuyÕn xa x«i Yêu bầm , yêu nớc cả đôi mẹ hiÒn '' ( BÇm ¬i - Tè H÷u ) '' Cuèi n¨m thÕ nµo mî ch¸u còng vÒ '' ( Nguyªn Hång ) '' X¶y cha cßn chó. - Tõ ng÷ chØ quan hệ ruột thịt ở địa ph¬ng trïng víi tõ toµn d©n .. III . LuyÖn tËp . Bµi tËp 1 . Su tầm từ ngữ địa ph¬ng .. Bµi tËp 2 . T×m dÉn chøng.

(92) X¶y mÑ bó d× ''. 108 Bài tập 3 : Viết một đoạn văn biểu cảm độ dài 6 - 7 câu giới thiệu về gia đình em trong đó có sử dụng các từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt - Hs viÕt ®o¹n v¨n . - G nhËn xÐt , bæ sung vµ söa ch÷a ( nÕu cÇn thiÕt ) . IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Tiếp tục su tầm những từ ngữ địa phơng mà em biết . - T×m ph©n tÝch ý nghÜa m«t sè c©u ca dao , tôc ng÷ nãi vÒ t×nh c¶m ruét thÞt gia đình . - ChuÈn bÞ bµi : '' Nãi qóa '' . TuÇn : 8 TiÕt : 32 tËp lµm v¨n lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:: - Nhận diện đợc bố cục các phần Mở bài, thân bài, kết bài của 1 văn bản tự sự kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - BiÕt c¸ch t×m vµ lùa chän c¸c ý trong 1 bµi v¨n. 2/. KÜ n¨ng: - S¾p xÕp c¸c ý trong v¨n b¶n tù sù kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m. 3/.Thái độ: -Gi¸o dôc HS cã ý thøc x©y dùng dµn ý tríc khi bíc vµo viÕt bµi. B. Phơng pháp: Luyện bài tập, trao đổi thảo luận C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu bµi. 2/ HS: Häc bµi cñ, xem tríc bµi míi D. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy và học: I. ổn định:. II. Bµi Cò: KiÓm tra viÖc viÕt ®o¹n v¨n cña HS III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề:Trực tiếp. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s tìm hiÓu vµ nhËn biÕt dµn ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m . ? Gọi h/s đọc : '' Món qùa sinh nhËt'' . ? H·y chØ ra bè côc cña v¨n b¶n , nªu néi dung kh¸i qu¸t cña mçi phÇn ?. Hoạt động H. ND cần đạt. I. Dµn ý cña bµi v¨n tù sù . 1. T×m hiÓu dµn ý cña bµi v¨n tù sù ..

(93) V¨n b¶n : '' Mãn quµ sinh nhËt '' .. ? TruyÖn kÓ vÒ viÖc g× ?. - MB : Tõ ®Çu ... la liÖt kÓ l¹i quang c¶nh chung cña buæi sinh nhËt . - TB : TiÕp ... kh«ng nãi kÓ về món qùa độc đáo của ngời b¹n . - KB : Cßn l¹i C¶m nghÜ cña nh©n vËt Trang vÒ mãn quµ.. ? Ngêi kÓ chuyÖn ë ng«i thø mÊy? KÓ vÒ buæi sinh nhËt . ? C©u chuyÖn x¶y ra víi ai . Cã nh÷ng nh©n vËt nµo . Ai lµ nh©n vËt chÝnh . TÝnh c¸ch cña mçi nh©n vËt? Ng«i kÓ thø nhÊt sè Ýt : '' t«i '' .. - Sù viÖc xoay quanh nh©n vËt chÝnh lµ Trang . Ngoµi ra cßn cã c¸c nh©n vËt : Trinh , Thanh vµ c¸c b¹n kh¸c . 110 - TÝnh c¸ch : + Trang : hån nhiªn , sèt ruét . + Trinh : kín đáo , đằm thắm , ch©n thµnh . + Thanh : hån nhiªn .. ? C©u chuyÖn diÔn ra nh thÕ nµo?. - Giíi thiÖu buæi sinh nhËt . - Món quà đặc biệt mà Trinh giµnh cho Trang . - Trang cảm động về món qùa mµ Trinh giµnh cho . Từ chỗ hiểu lầm , rồi vỡ lẽ , đến mét tÊm lßng th¬m th¶o , thÓ hiÖn qua mãn qïa sinh nhËt ®Çy ý nghÜa .. ? Điều gì đã tạo nên sự bất ngờ của c©u chuyÖn ? - Miªu t¶ : Suèt buæi s¸ng , nhµ t«i .... bao nhiªu thø bµy la liÖt trªn bµn . - Tù sù : Nh©n kØ niÖm ngµy sinh .... ? C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m - BiÓu c¶m : Vui th× vui thËt , đợc kết hợp sử dụng ở những chỗ nhng vÉn cø bån ... kia mµ . nµo trong v¨n b¶n ? T¸c dông cña béc lé t×nh c¶m b¹n bÌ.

(94) nh÷ng yÕu tè nµy ?. ch©n thµnh vµ s©u s¾c gióp ngêi đọc hiểu đợc . Miêu tả giúp ngời đọc có thể hình dung đợc không và cảm nhận đợc tình bạn thắm thiết gi÷a Trang vµ Trinh .. Hs th¶o luËn . - MB : Giíi thiÖu sù viÖc , nh©n vËt , t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn . G yêu cầu h/s thảo luận để rút ra cÊu t¹o chung cña dµn ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi v¨n miªu t¶ vµ biÓu c¶m .. 2. Dµn ý cña mét bµi v¨n tù sù .. 111. - TB : KÓ diÔn biÕn c©u chuyÖn theo một trình tự nhất định ( kÕt hîp miªu t¶ - biÓu c¶m ) . - KB : Nªu bè côc vµ c¶m nghÜ cña ngêi trong cuéc . Hs đọc ghi nhớ . Gọi h/s đọc ghi nhớ . ? So s¸nh víi dµn ý bµi v¨n tù sù đã học ở lớp 6 có điểm gì giống nhau vµ cã g× lµ kh¸c ?. - Giống : MB, TB , Kb đều nêu nh÷ng néi dung cô thÓ nh dµn ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m . - Kh¸c : V¨n tù sù ë líp 6 kh«ng cã chó träng yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m .. Hoạt động theo nhóm : Xem l¹i v¨n b¶n : '' C« bÐ b¸n diªm '' . Cử đại diện nhóm trình bày . Hoạt động 3 : Hớng dẫn h/s luyện a. MB . tËp . Giới thiệu quang cảnh đêm ? Yªu cÇu h/s lµm th¶o luËn theo giao thõa vµ gia c¶nh c« bÐ nhãm ? b¸n diªm - nh©n vËt chÝnh cña truyÖn . b. TB . * TruyÖn kÓ theo tr×nh tù thêi gian , theo thø tù c¸c lÇn quÑt diªm .. II. LuyÖn tËp . Bµi tËp 1 ..

(95) - Em bÐ kh«ng d¸m vÒ nhµ v× sợ bố mắng , vì không bán đợc diªm . Em t×m mét gãc têng tanh rÐt nhng toµn th©n em vÉn lạnh giá , em quẹt diêm để sởi Êm . + Que diªm thø nhÊt : em tëng tîng nh m×nh ®ang ngåi tríc lß sëi Êm ¸p , dÔ chÞu . + Que diªm thø hai : em m¬ thÊy mét bµn ¨n thÞnh so¹n . + Que diªm thø ba : em m¬ thÊy mét c©y th«ng N«-en léng 112 lÉy víi hµng ngµn ngän nÕn s¸ng rùc . + Que diªm thø t : em nh×n thÊy bµ ®ang mØm cêi víi em G : KÕt hîp sö dông c¸c yÕu tè và em đã cùng bà bay lên trờ , miêu tả và biểu cảm . Đặc biệt là về chầu thợng đế . c¶nh méng tëng sau mçi lÇn quÑt c. KB . diêm đợc miêu tả rát sinh động và Em bé bán diêm đã chết vì giá nh÷ng suy nghÜ cña nh©n vËt . lạnh trong đêm giao thừa . Ngời qua đờng không ai biết đợc điều kì diệu mà em đã thấy , nhÊt lµ lóc em ïng bµ bay lªn đón niềm vui đầu năm .. ? G đọc yêu cầu bài tập 2 ? Hớng dÉn h/s lµm .. - MB : Ngêi b¹n cña em lµ ai? Kỉ niệm khiến em xúc động là ai kØ niÖm g× ? ( Nªu kh¸i qu¸t) - TB : + KÓ vÒ kØ niÖm Êy . - X¶y ra ë ®©u , lóc nµo , víi ai? - ChuyÖn x¶y ra ntn ? ( Më ®Çu, diÔn biÕn , kÕt qña ) . - Điều gì khiến em xúc động ? Xúc động ntn ? ( Miêu tả các biểu hiện của sự xúc động ) . - KB : Nªu c¶m nghÜ vÒ kØ niệm đó .. IV . Híng dÉn vÒ nhµ . - LËp dµn ý cho v¨n b¶n : '' L·o H¹c '' cña Nam Cao . - ¤n tËp v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ , biÓu c¶m . - ChuÈn bÞ bµi viÕt sè 2 :. Bµi tËp 2 . LËp dàn ý với đề bµi : '' H·y kÓ vÒ mét kØ niÖm víi ngêi b¹n tuæi th¬ '' ..

(96) 113 TuÇn : 9. TiÕt : 33; 34 .. bµi 9 v¨n b¶n. hai c©y phong ( TrÝch : Ngêi thÇy ®Çu tiªn ) Ai-ma-tèp A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Giúp HS: - Hiểu đợc đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích: Tính chất trữ tình sâu đậm đợc biểu hiện trong sự kết hợp rất khoé giữa hồi ức, miêu tả, biểu cảm, kể chuyện, trong c¸ch lång xen hai ng«i kÓ t«i, chóng t«i, trong giäng v¨n chøa chan t×nh c¶m. 2. KÜ n¨ng: - Đọc văn xuôi tự sự, trử tình, phân tích tác dụng của sự thay đổi ngôi kể, của miêu t¶, biÓu c¶m trong tù sù. 3. Gi¸o dôc HS: -Bồi đắp cho HS sự rung cảm trớc cái đẹp của tự nhiên, trớc cái đẹp của tâm hồn. B, Phơng pháp: - Đọc, gợi tìm, đàm thoại C . ChuÈn bÞ: 1/ GV: Nghiªn cøu tµi liÖu liªn quan, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D. Tiến trình hoạt động: I. ổn định: II. Bµi Cò:. - Gi«n xi khái bÖnh v× sao?. - V× sao cã thÓ nãi “ ChiÕc l¸ cuèi cïng” lµ mét kiÖt t¸c? III. Bµi míi: 1. §V§: §èi víi mçi con ngêi ViÖt Nam, kÝ øc tuæi th¬ thêng g¾n liÒn víi nh÷ng cây đa, bến nớc, sân đình ở những làng quê mờ xa trong không gian và thời gian thăm thẳm. Còn đối với 1 nhân vật nghệ sĩ trong truyện vừa "ngời thầy đầu tiên "của nhà văn Ai-ma-tốp là nhớ tới làng quê. Mỗi lần thăm quê, ông không thể không đến thăm 2 cây Phong trên đỉnh đồi đầu làng. Để hiểu đợc sâu sắc tâm trạng của “ tôi”, chúng ta sẽ tìm hiểu đoạn trích. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s đọc, chú thích . G nêu yêu cầu đọc , giọng chậm , buån , gîi sù nhí nhung suy nghÜ cña ngêi kÓ chuyÖn . ? G đọc mẫu . Gọi h/s đọc tiếp . ? Nªu nh÷ng nÐt ng¾n gän vÒ t¸c Hs đọc . gi¶ Ai-ma-tèp ? ? §o¹n trÝch n»m ë vÞ trÝ nµo trong t¸c phÈm ? ? H/s hỏi - đáp chú thích : 3 , 5 ,. T¸c gi¶ sinh n¨m 1928 lµ nhµ v¨n C-r¬-g-xtan.. ND cần đạt I §äc , chó thÝch, bè côc . 1. §äc . 2. Chó thÝch . - T¸c gi¶ : - T¸c phÈm :.

(97) 6,7?. N»m ë phÇn ®Çu cña truyÖn : '' Ngêi thÇy ®Çu tiªn '' . 3. Bè côc .. ? §o¹n trÝch chia lµm mÊy Hs hỏi - đáp chú thích dựa vào phÇn? Néi dung cña tõng phÇn ? SGK .. 4 phÇn : a. Tõ ®Çu .... phÝa t©y : Giíi thiÖu vÞ trÝ lµng Ku - ku rªu . b. TiÕp ... chiÕc g¬ng thÇn xanh : h/¶ hai c©y phong ë ®Çu lµng vµ t©m tr¹ng cña nh©n v¹t mçi lÇn vÒ th¨m lµng . c. TiÕp ... biªng biÕc kia : KØ niÖm tuæi th¬ cña nh©n vËt t«i . ? TruyÖn kÓ theo ng«io tø mÊy ? d. Cßn l¹i : nh©n vËt t«i nhí T×m vµ nhËn xÐt g× vÒ sù thay đến ngời trồng hai cây phong đổi ngôi kể trong đoạn trích ? Êy g¾n liÒn víi trêng §uy- xen . - Ngêi kÓ chuyÖn khi xng '' t«i '' lóc th× xng '' chóng t«i'' Ng«i kÓ thø nhÊt sè Ýt , sè 115 nhiÒu . '' Tõ ®Çu ... g¬ng thÇn xanh '' xng '' t«i '' vµ '' T«i l¾ng nghe tiếng trên đỉnh đồi cao này . '' Vµo n¨m häc cuèi cïng ... biªng biÕc kia '' xng lµ '' chóng t«i '' . M¹ch kÓ xng '' t«i '' lµ ngêi kÓ chuyÖn , ngêi Êy tù giíi thiÖu m×nh lµ häa sÜ . M¹ch kÓ xng '' chóng t«i '' vèn lµ ngêi kÓ chuyÖn trªn nhng l¹i kÓ nh©n danh c¶ '' bän con trai '' ngµy tríc vµ håi Êy ngêi kÓ chuyện cũng là đứa trẻ trong bän . - C¸c ®o¹n a, b, d chØ ngêi kÓ chuyÖn ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i mµ nhí vÒ qóa khø . §o¹n c : ë thêi ®iÓm qóa khø .. G : C¸ch ®an xen , lång ghÐp hai.

(98) thêi ®iÓm hiÖn t¹i - qóa khø , trëng thµnh - niªn thiÕu , nhiÒu ngêi cïng trang løa lµm cho c©u chuyện trở nên sống động thân mật , gần gũi với ngời đọc . Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s đọc hiÓu v¨n b¶n . ? Trong m¹ch kÓ chuyÖn hai c©y phong trong kÝ øc tuæi th¬ h/¶ hai c©y phong hiÖn lªn ntn ? Trong hoµn c¶nh nµo ? Nã cã ý nghĩa ntn đối với bọn trẻ trong lµng Ku-ku-rªu ?. - Díi con m¾t cña häa sÜ hai cây phong đợc phác họa với hình dáng , động tác rõ ràng . - Hai c©y phong khæng lå víi c¸c m¾t mÊu , víi c¸c cµnh cao ngÊt , cao ngang tÇm c¸nh chim bay , với bang ram mát rợi , với động tác : '' nghiêng ng¶ ®ung ®a nh muèn chµo mêi '' lại có thêm hàng đàn chim tô ®iÓm cho bøc ph¸c häa Êy .. II . §äc - hiÓu v¨n b¶n . 1. Hai c©y phong kÝ øc tuæi th¬ .. Miªu t¶ tõ trªn cao nh×n xuèng . 116 Hai c©y phong nh ngêi b¹n ngêi b¹n lín cïng th©n thiÕt , bao dung , v« cïng th©n g¾n bã víi lò trÎ trong lµng . thiÕt , g¾n bã . Cßn lò trÎ nh nh÷ng con chim non ng©y th¬ , nghÞch ngîm , ngộ nghĩnh chơi đùa không biÕt ch¸n díi gèc hai c©y phong . - Tõ trªn cao nh×n xuèng , bøc tranh TN hiÖn ra kho¶ng ? Tõ trªn cao ngÊt , phãng tÇm m¾t ra xa , lò trÎ thÊy nh÷ng g× ? kh«ng gian bao la b¸t ng¸t víi cảm giác của chúng đợc diễn tả '' chân trời xa thẳm '' , '' thảo nguyªn hoang vu '' , '' dßng ntn ? s«ng lÊp l¸nh '' , '' lµn s¬ng mê đục '' và lọt thỏm giữa không gian bao la Êy lµ '' chuång ngùa cña n«ng trang '' trë nªn bÐ nhá . C¶m gi¸c kh«ng gian cho¸ng ngîp lµm chóng söng sèt , nÝn thë , quªn ®i c¶ viÖc lµm thÝch thó b¹c nhÊt lµ ph¸ tæ chim . ChÝnh ë trªn cao nµy míi c¶m nhËn sù mªnh m«ng , kh«ng cïng ®Çy bÝ Èn vµ quyÕn G b×nh : Tuæi th¬ ham hiÓu biÕt rò cña c¶nh vËt quª h¬ng . và khám phá , lần đầu tiên đợc.

(99) nh×n ng¾m toµn c¶nh quª h¬ng trong t thÕ tõ trªn cao xuèng mµ hai c©y phong lµ c¸i ghÕ ngåi , là bệ đỡ , bệ phóng cho những ớc mơ , khát vọng lần đầu tiên đợc thức tỉnh trong tâm hồn những đứa trẻ làng Ku-ku-rêu . ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i vÝ hai c©y phong nh ... hải đăng đặt trên núi '' . Điều đó có ý nghĩa gì ?. - Nó nh đèn tín hiệu dẫn vào lµng . - Khẳng định vai trò của hai c©y phong , nã kh«ng thÓ thiÕu đối với những ngời đi xa . - ThÓ hiÖn niÒm tù hoµ cña d©n lµng vÒ hai c©y phong .. 2. Hai c©y phong trong c¸i nh×n vµ c¶m nhËn cña ''t«i'' - ngêi häa sÜ .. - Miªu t¶ tõ xa nh×n l¹i , phãng tÇm m¾t nh×n tø phÝa , h/¶ ®Çu ? Dới con mắt của ngời họa sĩ hai cây phong đợc miêu tả ở vị trÝ nµo ? 117 tiên đập vào mắt đó là hai cây phong . ? Theo dâi ®o¹n tõ : '' Dï chóng có cao đến đâu chăng nữa .... làn giã nhÑ tho¶ng qua '' . T¸c gi¶ miªu t¶ hai c©y phong ë vÞ trÝ nµo ? C¸ch miªu t¶ hai c©y Miªu t¶ hai c©y phong ë gãc phong có gì độc đáo ? độ rất gần . Miêu tả qua tiếng nãi riªng , tam hån riªng cña ? Đứng ở góc độ gần để quan nã . sát, nhân vật '' tôi '' đã thấy nh÷ng g× ? ( qua nh÷ng gi¸c quan nµo ? ) - Vào ban ngày hay đêm , chóng nghiªng ng¶ th©n c©y , lay động lá cành , không ngớt tiÕng r× rµo . - C¶m nhËn : + nh lµn sãng thuû triÒu d©ng lªn vç vµo b·i c¶m nhËn vÒ c¸t . ©m thanh ( thÝnh + nh tiÕng th× thÇm thiÕt tha gi¸c ) nång th¾m . + Im bÆt mét tho¸ng , cÊt tiÕng thë dµi nh th¬ng tiÕc ngêi nµo . + Khi b·o d«ng nghiªng ng¶ tÊm th©n dÎo dai , reo vï C¶m nhËn vï nh ngän löa bèc ch¸y rõng b»ng thÞ gi¸c . rùc Nhạy bén đón mọi làn gió nhẹ tho¶ng qua ..

(100) G: Không chỉ cảm nhận vẻ đẹp cña hai c©y phong qua thÞ gi¸c vµ thÝnh gi¸c mµ t¸c gi¶ cån t« thêm vẻ đẹp ấy bằng nghệ thuật g× ? NhËn xÐt vÒ NT sö dông trong đoạn trích này ? Qua đó cho thÊy tµi nghÖ thuËt g× cña nhµ v¨n Ai-ma-tèp ?. ? B»ng nh÷ng c¶m nhËn tinh tÕ ấy đã giúp ta hiểu gì về hai cây phong - biÓu tîng cña quª h¬ng t¸c gi¶ ?. - NT miêu tả để thể hiện cảm xúc , các hình ảnh so sánh độc đáo , giàu giá trị biểu cảm . Có lêi ca t¹o bëi nh÷ng chiÕc l¸ cã lóc ån µo , rùc löa nhng cã lóc th©m trÇm , s©u l¾ng nuèi tiÕc Qua đó cho thấy tác giả có nh÷ng c¶m nhËn rÊt tinh tÕ nh÷ng cung bËc , tr¹ng th¸i cña vËt , cïng víi ãc tëng tîng upload.123doc.net phong phó T¸t c¶ những điều này đều xuất phát từ tình yêu quê hơng đất nớc nång th¾m , yªu nh÷ng g× gi¶n dÞ , gÇn gòi vµ th©n thuéc nhÊt . Hai cây phong sống động hơn , cã hån h¬n . kh«ng phØ lµ sinh thÓ v« t v« gi¸c n÷a mµ trë nªn có hồn hơn , có hành động, có tr¹ng th¸i t©m lÝ cô thÓ Đợc nhân cách hóa cao độ , hết sức sinh động có tiếng nói , cã t©m hån .. C©u hái th¶o luËn : ? Theo dâi : '' VÒ sau ... g¬ng thần xanh '' . Tại sao khi đã trởng thành đã hiểu đợc những điều bí ẩn của hai cây phong đó chỉ là cái chân lí giản đơn mà Hs th¶o luËn theo nhãm . Cö vÉn kh«ng lµm häa sÜ vì méng đại diện trình bày . xa ? Nh©n vËt '' t«i '' lµ mét nghÖ sÜ mét häa sÜ , ngêi cã t©m hån phong phó , giµu c¶ xóc . Khi đã hiểu đợc điều bí ẩn của thiªn nhiªn - ch¼ng qua chØ lµ một chân lí đơn giản - nhng anh vÉn kh«ng tan ®i giÊc méng k× diÖu cña tuæi th¬ .. Miªu t¶ tõ xa gÇn , kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m Hai c©y phong sèng động , có hồn h¬n ..

(101) Ngîc l¹i kØ niÖm vµ nh÷ng kÝ øc huyÒn ¶o Êy vÉn ¸m ¶nh trong t©m trÝ anh mçi khi nhí về , đặc biệt là mỗi lần trở về ng¾m nh×n hai c©y phong cæ thô . ? Theo dâi ®o¹n cuèi cïng . §iÒu cuèi cïng mµ t¸c gi¶ cha hề nghĩ đến thuở thiếu thời là gì ? Nó có ý nghĩa ntn đối với m¹ch diÔn biÕn cña c©u chuyÖn ?. Hai c©y phong g¾n víi tªn tuæi thÇy gi¸o §uy-sen - ngêi thÇy gi¸o cã c«ng x©y dùng ng«i trêng ®Çu tiªn , xãa mï ch÷ 119 cho bän trÎ con lµng Ku-kurªu trong nh÷ng n¨m 20 sau CMT10 . ChÝnh thÇy vµ c« häc trò An-t-nai đã trồng nó . Hai c©y phong lµ nh©n chứng của câu chuyễnúc động vÒ t×nh c¶m cña thÇy trß An-tnai - §uy-sen trång hai c©y phong để gửi gắm ớc mơ , hi vọng cho những đứa trẻ nghèo khæ , th«ng minh , ham häc nh An-t- nai sau nµy sÏ løon lªn , sÏ trëng thµnh , trë thµnh ngêi cã Ých . §ã lµ tÊm lßng , phÈm chÊt cña mét ngêi céng s¶n ch©n chÝnh .. - Hai c©y phong g¾n víi t×nh yªu quª h¬ng da diÕt . - Hai c©y phong g¾n voÝ kØ ? Hai c©y phong trë thµnh biÓu tợng đẹp đẽ trong lòng nhân vật niệm xa xa của tuổi học trò . '' t«i '' - ngêi kÓ chuyÖn . Hai c©y - Nã lµ nh©n chøng vÒ c©u phong gây đợc sự xúc động đối chuyện xúc động về thầy Đuysen . với ngời đọc là do những nguyªn nh©n nµo ? - §an xen , lång ghÐp hai ng«i kÓ . - Ngßi bót miªu t¶ ®Ëm chÊt héi häa kÕt hîp so s¸nh , Èn dô - KÕt hîp tù sù , miªu t¶ vµ biÓu c¶m . ? Nêu những nét đặc sắc về NT. Hs đọc ghi nhớ ..

(102) cña ®o¹n trÝch nµy ?. Gọi h/s đọc ghi nhớ . IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ . 1. Cñng cè : 120 Bài tập : Nhận định nào nói đúng nhất về đoạn trích '' Hai cây phong '' . A. §o¹n trÝch nãi lªn nh÷ng t×nh c¶m g¾n bã cña ngêi viÕt víi hi c©y phong . B. Đoạn trích nói lên ý nghĩa của hai cây phong đối với cuộc đời nhân vật '' tôi '' . C. Đoạn trích miêu tả hết sức sinh động h/ả hai cây phong qua con mắt và tâm hồn ngêi kÓ chuyÖn . D. Đoạn trích miêu tả hết sức sinh động h/ả hai cây phong qua con mắt ngời ho sĩ . 2 . Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . - Häc thuéc mét ®o¹n v¨n em thÝch nhÊt trong bµi . - Soạn bài : '' Thông tin về ngày Trái đất .........'' TuÇn : 9. TiÕt : 35;36. TËp lµm v¨n. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. a. môc tiªu . Giúp h/s : - Biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết bài văn tự sự kết hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m . - Rèn luyện các kĩ năng diễn đạt , trình bày , sử dụng đan xen các yếu tố tự sự , miêu t¶ vµ biÓu c¶m . b. chuÈn bÞ . G: Đề bài , đáp án , biểu điểm . H: GiÊy kiÓm tra . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. Bµi míi . §Ò bµi : KÓ vÒ mét lÇn em m¾c khuyÕt ®iÓm khiÕn thÇy c« gi¸o buån . 121 A.Yªu cÇu : 1. H×nh thøc : - Trình bày sạch sẽ , chữ viết đẹp , đúng chính tả , diễn đạt rõ ràng , mạch lạc . - Đầy đủ bố cục ở 3 phần : MB, TB, KB . 2. Néi dung : - Cã thÓ chän ng«i kÓ thø nhÊt xng : t«i , em ..

(103) - Xác định diễn biến , tình tiết của câu chuyện có mở đầu , diễn biến , đỉnh điểm và kÕt thóc . - KÕt hîp kÓ víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m . - Ph¶i râ néi dung 3 phÇn : + Më bµi : Giíi thiÖu sù viÖc . + Th©n bµi : DiÔn biÕn cña c©u chuyÖn . + KÕt bµi : KÕt thóc c©u chuyÖn vµ suy nghÜ . B. §¸p ¸n - biÓu ®iÓm . 1. Më bµi : ( 1,5 ® ) - Giíi thiÖu vÒ sù viÖc , c¶m xóc chung . - Kỉ niệm sâu sắc của mình về sự việc đó . 2. Th©n bµi ( 6 ® ) . - Nªu lÝ do , Thêi gian , hoµn c¶nh ph¹m lçi . - Nguyªn nh©n , diÔn biÕn , hoµn c¶nh , hËu qña cña viÖc ph¹m lçi . - Ngêi ph¹m lçi vµ nh÷ng ngêi cã liªn quan . Nªu c¶m xóc xen kÏ vµo bµi viÕt . - Suy nghÜ t×nh c¶m sau khi ph¹m lçi . - Lêi nãi cö chØ cña thÇy c« gi¸o . - Thái độ của thầy cô giáo . 3. KÕt bµi (1,5® ) . KÕt thóc c©u chuyÖn vµ c¶m nghÜ cña b¶n th©n . Chú ý : Diễn đạt lu loát , bố cục chặt chẽ , trình bày sạch sẽ , không sai chính tả : 1®. 122 TuÇn : 10. TiÕt : 37. bµi 10 tiÕng viÖt. nãi qóa A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Hiểu đợc khái niệm và giá trị biểu cảm của “ Nói quá” trong văn bản nghệ thuËt còng nh trong giao tiÕp hµng ngµy. 2/. KÜ n¨ng: - Sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸ trong viÕt v¨n b¶n vµ giao tiÕp. 3/.Thái độ: - Gi¸o dôc HS ý thøc häc tËp - sử dụng đúng nói quá trong từng văn bản cụ thể. B. Ph¬ng ph¸p: Qui n¹p C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi D.Tiến trình hoạt động: I. ổn định:. II. Bài Cũ: Em hãy nhắc lại những biện pháp tu từ đã học ở lớp 6, 7? III. Bµi míi.

(104) 1. ĐVĐ: Nh vậy, ở lớp 6, 7 các em đã đợc học một số biện pháp tu từ nh: so sánh nhân ho¸, ®iÖp ng÷....H«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu mét biÖn ph¸p tu tõ míi lµ: Nãi qu¸. VËy nãi qua lµ g×? Nã cã t¸c dông nh thÕ nµo trong v¨n b¶n nghÖ thuËt vµ trong giao tiÕp hµng ngµy? 2. TriÔn khai bµi d¹y:. 123 Họat động H. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s t×m hiÓu nãi qóa vµ t¸c dông cña nãi qóa . Gv chÐp VD ra b¶ng phô . Gäi h/s đọc ví dụ . ? Nói '' Đêm tháng năm .... đã Hs đọc VD . tèi vµ må h«i th¸nh thãt nh ma ruéng cµy '' cã qóa sù thËt kh«ng ?. ND cần đạt I. Nãi qóa vµ t¸c dông cña nãi qóa 1. VÝ dô / 101 .. ? Thùc chÊt mÊy c©u nµy nh»m nãi ®iÒu g× ? ( ý nghÜa hµm Nãi nh vËy lµ qóa sù thËt , Èn ) phóng đại mức độ của sự việc . - Đêm ....sáng : đêm tháng 5 ? Em hiÓu thÕ nµo lµ biÖn ph¸p rÊt ng¾n . - Ngµy .....tèi : ngµy th¸ng 10 tu tõ ? rÊt ng¾n . - Må h«i ... ruéng cµy : må h«i ? H·y so s¸nh c¸c c©u cã dïng ra nhiÒu ít ®Ém . phÐp nãi qóa víi c¸c c©u t¬ng ứng không dùng phép nói qúa Là biện pháp tu từ phóng đại xem cách nào hay hơn , gây ấn mức độ , quy mô , tính chất cña sù vËt hiÖn tîng . tîng h¬n ? ? VËy sö dông phÐp nãi qóa cã t¸c dông g× ? C¸c c©u dïng phÐp nãi qóa sÏ Gọic h/s đọc ghi nhớ SGK/ sinh động hơn , gây ấn tợng 102 h¬n . ? T×m mét sè c©u ca dao , th¬ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qóa ? Hs kh¸i qu¸t l¹i ghi nhí . Cho biÕt t¸c dông biÓu c¶m Hs đọc ghi nhớ . cña biÖn ph¸p tu tõ Êy ?. - Gánh cực mà đổ lên non Cßng lng mµ ch¹y cùc cßn theo sau .. 2. Ghi nhí / 102 ..

(105) Qu¸ cùc khæ . - §ªm n»m lng ch¼ng tíi giêng Mong trời mau sáng ra đờng 124. gÆp em . Hoạt động 2: Hớng dẫn h/s luyÖn tËp . G treo b¶ng phô bµi tËp 1 . Yêu cầu h/s đọc bài tập .. Gv treo b¶ng phô ghi néi dung bµi tËp 2 . H×nh thøc : chia 2 nhãm th¶o luËn . N1 : C©u a vµ b . N2 : C©u c, d vµ e .. II . LuyÖn tËp . Bµi 1 . §äc yªu cÇu bµi tËp 1 a, '' sỏi đá cũng thành cơn '' : có sự kiên trì , bền bỉ sẽ làm đợc tất cả . b, '' đi lên đến tận trời '' vết thơng chẳng có ý nghĩa gì, kh«ng cÇn ph¶i bËn . c, '' thÐt ra löa '' : kÎ cã quyÒn sinh quyÒn s¸t víi ngêi kh¸c Bµi tËp 2. C¸c nhãm th¶o luËn . §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy . - Nhãm 1 : a, Chó ăn đá , gà ăn sỏi . b, BÇm gan tÝm ruét . - Nhãm 2 : c, Ruột để ngoài da . d, Në tõng khóc ruét . e, V¾t ch©n lªn cæ . Bµi 3 .. ? Gọi h/s đặt câu với các thành a, Thúy Kiều có vẻ đẹp ng÷ cho tríc ? nghiªng níc nghiªng thµnh . b, §oµn kÕt lµ søc m¹nh gióp chóng ta dêi non lÊp biÓn . c, C«ng viÖc lÊp biÓn , v¸ trêi ấy là công việc của nhiều đời , nhiÒu thÕ hÖ míi cã thÓ lµm xong . d, Những chiến sĩ mình đồng da sắt đã chiến thắng . e, Mình nghĩ nát óc mà vẫn cha giải đợc bài toán này . ? Ph©n biÖt nãi qóa vµ nãi kho¸c ?. Bµi 6. Nói qúa và nói khoác đều phóng đại mức độ , qui mô , tÝnh chÊt cña sù vËt hiÖn tîng nhng khác nhau ở mục đích . + Nãi qóa : lµ biÖn ph¸p tu tõ nhằm mục đích nhấn mạnh , g©y Ên tîng , t¨ng søc biÓu.

(106) c¶m . 125 + Nãi kho¸c : nh»m gióp cho ngêi nghe tin vµo nh÷ng ®iÒu kh«ng cã thùc . Nãi kho¸c lµ hành động có tác động tiêu cùc. IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc phÇn ghi nhí . - lµm bµi tËp cßn l¹i : + Bµi 4 : T×m 5 thµnh ng÷ cã sö dông phÐp so s¸nh vµ biÖn ph¸p tu tõ nãi qóa . + Bài 5 : Viết đoạn văn ( từ 6 đến 8 câu ) hoặc một bài thơ có sử dụng biện pháp nói qóa. - So¹n bµi : '' Nãi gi¶m , nãi tr¸nh '' . TuÇn : 10. TiÕt : 38. V¨n b¶n. «n tËp truyÖn kÝ A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Cũng cố hệ thống hoá kiến thức phần truyện kí hiện đại Việt Nam đợc học ở líp 8.. 2/. KÜ n¨ng: - Tự phân tích đánh giá, so sánh đối chiếu cảm thụ. 3/.Thái độ:: -ý thøc tù häc, t×nh yªu v/c nghÖ thuËt. B. Phơng pháp: nêu vấn đề, thảo luận C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n.. 2/ HS: Häc bµi cñ, xem tríc bµi míi D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bµi Cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. III. Bµi míi: Trùc tiÕp. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s lËp b¶ng hÖ thèng kiÕn thøc . ? Từ đầu HKI đến nay em đã đợc học những tác phẩm truyÖn kÝ VN nµo ?. Hoạt động H. ND cần đạt I. B¶ng hÖ thèng hãa kiÕn thøc .. - T«i ®i häc . - Trong lßng mÑ ( TrÝch : '' Nh÷ng ngµy th¬ Êu '' ) . - Tøc níc vì bê ( TrÝch : '' Tắt đèn '' ) . - L·o H¹c . Yªu cÇu h/s th¶o luËn theo nhãm . Mçi nhãm mét bµi theo nh÷ng néi dung b¶ng sau ( Hs t×m ra b¶ng phô. Tªn v¨n. N¨m s¸ng. Gv treo lªn söa ch÷a vµ bæ sung ). ThÓ lo¹i. Néi dung. §Æc s¾c nghÖ thuËt.

(107) b¶n , tªn t¸c gi¶ . T«i ®i häc Thanh TÞnh. t¸c . 1941. TruyÖn ng¾n. Trong lßng mÑ ( Nguyªn ( 1938) Håi kÝ Hång ) 1940. Tøc níc vì bê ( Ng« TÊt 1939 Tè ) .. Tøc níc vì bê ( Ng« TÊt Tè ) . 1939. L·o H¹c ( Nam Cao ). 1943. TiÓu thuyÕt. TiÓu thuyÕt. TruyÖn ng¾n. Nh÷ng kØ niÖm trong s¸ng vÒ ngµy ®Çu tiªn ®i häc Nçi ®au cña chó bÐ må c«i vµ t×nh yªu th¬ng mÑ m·nh liÖt cña bÐ Hång khi xa mÑ , khi đợc nằm trong lßng mÑ V¹ch trÇn bé mÆt bÊt nh©n , tµn ¸c của chế độ TD nöa PK , tè c¸o chÝnh 127 s¸ch thuÕ khãa nÆng nÒ v« nh©n đạo . Ca ngîi phÈm chÊt cao quÝ vµ søc m¹nh tiÒm tµng cña ngêi phô n÷ VN tríc CM .. - Tù sù xen tr÷ t×nh . KÓ chuyÖn kÕt hîp víi mt¶ vµ bc¶m . Sö dông h/¶ so s¸nh - Tù sù xen tr÷ t×nh . - KÓ chuyÖn kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m . - Sö dông h×nh ¶nh so s¸nh , liên tởng độc đáo . - Ngßi bót hiÖn thùc ch©n thực , sinh động . - Kh¾c häa nh©n vËt chñ yÕu qua ngôn ngữ , hành động trong thÕ t¬ng ph¶n víi nh©n vËt kh¸c . - X©y dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê cã cao trµo vµ gi¶i quyÕt hîp lÝ .. - Thµnh c«ng trong viÖc miªu t¶ vµ ph©n tÝch diÔn biÕn t©m lÝ . - C¸ch kÓ chuyÖn tù nhiªn , linh ho¹t , võa ch©n thùc võa ®Ëm chÊt triÕt lÝ vµ tr÷ t×nh . - Ng«n ng÷ ch©n thùc , gi¶n dị đậm đà chất nông thôn Hs đọc phần bài làm của mình .. Sè phËn ®au th¬ng vµ phÈm chÊt cao quÝ cña ngêi n«ng d©n trong XHVN tríc CMT8 .. Gv treo phÇn th¶o luËn cña c¸c nhãm . ? Gäi h/s nhãm kh¸c nhËn xÐt ? Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s so sánh sự giống và khác nhau về nội dung t tởng và hình thøc NT cña ba v¨n b¶n 2, 3, 4. ? Yªu cÇu h/s th¶o luËn theo II. So s¸nh sù gièng nhãm ? ( Nhãm bµn ) . a, Gièng nhau : - VÒ thÓ vµ kh¸c nhau vÒ néi loại : đều là văn tự sự , là dung t tëng vµ h×nh truyện kí hiện đại ( đợc sáng thức NT của ba văn t¸c vµo thêi k× 1930, 1945 ) . b¶n 2, 3, 4 . - Đề tài , chủ đề : Đều lấy đề tµi vÒ con ngêi vµ cuéc sèng XH đơng thời của tác giả ; đều đi sâu miêu tả số phận cùc khæ cña nh÷ng con ngêi bÞ vïi dËp . - Giá trị t tởng : đều chan.

(108) chứa tinh thần nhân đạo ( yªu th¬ng tr©n träng nh÷ng t×nh c¶m , nh÷ng phÈm chÊt đẹp đẽ , cao quí của con ngời , tè c¸o nh÷ng g× tµn ¸c , xÊu xa ). - Giá trị nghệ thuật : đều có lèi viÕt ch©n thùc , gÇn gòi 128 G : Cã thÓ nãi nh÷ng ®iÓm với đời sống giản dị , cách kể gièng nhau cña ba v¨n b¶n nªu chuyÖn , miªu t¶ ngêi , t©m lÝ trên đều là đặc điểm chung rÊt cô thÓ , hÊp dÉn . nhÊt cña dßng v¨n xu«i hiÖn b, Kh¸c nhau : thùc níc ta tríc CM - dßng v¨n + ThÓ lo¹i : håi kÝ - tiÓu b¾t ®Çu kh¬i nguån tõ nh÷ng thuyÕt - truyÖn ng¾n . năm 20 , phát triển mạnh mẽ và + Phơng thức biểu đạt : tự sự rùc rì vµo nh÷ng n¨m 30 vµ xen tr÷ t×nh , tù sù . ®Çu nh÷ng n¨m 40 cña thÕ kØ XX víi tªn tuæi cña nh÷ng nhµ v¨n : Ph¹m Duy Tèn , NguyÔn C«ng Hoan , Ng« TÊt Tè , Vò Träng Phông , Nam Cao ,T« Hoµi , Bïi HiÓn T×nh . ? Em hiÓu håi kÝ lµ g× ? H·y nh¾c l¹i ? G : Thùc ra sù kh¸c nhau nµy cũng chỉ rất tơng đối và chính nhờ đó tạo nên sự đa dạng , đa diÖn hÊp dÉn cña VH hiÖn thùc phª ph¸n . Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tËp . ? Trong c¸c v¨n b¶n 2,3 vµ 4 em thÝch nhÊt nh©n vËt nµo , ®o¹n v¨n nµo ? V× sao ?. H×nh thøc : Lµm c¸ nh©n tr×nh bµy tríc líp .. Là một thể của kí ở đó ngời viÕt kÓ l¹i nh÷ng chuyÖn , những điều chính mình đã trải qua , đã chứng kiến .. Gîi ý : - §ã lµ ®o¹n v¨n .... III. LuyÖn tËp . trong v¨n b¶n ......cña t¸c gi¶ . - LÝ do yªu thÝch : a, VÒ néi dung t tëng : b, VÒ h×nh thøc nghÖ thuËt : c, LÝ do kh¸c :. IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - ¤n l¹i néi dung t tëng , NT cña c¸c v¨n b¶n trªn. ChuÈn bÞ bµi : '' Th«ng tin....'' - BT : Viết một đoạn văn hồi tởng lại buổi đầu tiên em đến trờng . - Giải thích ý nghĩa xâu thành ngữ : '' Tức nớc vỡ bờ '' . Câu thành ngữ ấy đợc chọn làm nhan đề cho đoạn trích có thỏa đáng không ? Vì sao ?.

(109) 129 TuÇn : 10. TiÕt : 39. v¨n b¶n. thông tin về ngày trái đất năm 2000 A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc: - Thấy đợc tác hại, mặt trái của việc sử dụng bao bì ni lông, thấy đợc tính thuyÕt phôc trong c¸ch thuyÕt minh vÒ t¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× ni l«ng còng nh tính hợp lí của những kiến nghị của văn bản đề xuất. 2/. KÜ n¨ng: - §äc, t×m hiÓu, ph©n tÝch mét v¨n b¶n nhËt dông díi d¹ng v¨n b¶n thuyÕt minh 1vấn đề khoa học. 3/.Thái độ: - Có suy nghĩ tích cực về những việc tơng tự khác trong vấn đề xử lý rác thải sinh hoạt và vận động mọi ngời cùng thực hiện khi có điều kiện. B. Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại, thảo luận C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n.. 2/ HS: Häc bµi cñ, so¹n bµi míi theo c©u hái SGK. D. Tiến trình tổ chức hoạt đông: I. ổn định:(1'). II.Bµi cò:(3') KiÓm tra chuÈn bÞ cña HS. III. Bài mới: 1.ĐVĐ: - Bảo vệ môi trờng sống quanh ta, rộng hơn là bảo vệ trái đất ng«i nhµ chung cña mäi ngêi ®ang bÞ « nhiÓm nÆng nÒ lµ mét nhiÖm vô khoa häc, x· héi, văn hoá vô cùng quan trọng đối với nhân dân toàn thế giới, cũng là nhiệm vụ của mỗi ngời chúng ta. Một trong những việc làm cụ thể và cần thiết hằng ngày là hạn chế thấp nhất đến møc kh«ng dïng bao b× ni l«ng. V× sao nh vËy? Bµi häc h«m nay sÏ thuyÕt minh, gi¶i thÝch giïm chóng ta. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s đọc , tìm hiểu chú thích, bố côc. G nêu yêu cầu đọc : rõ ràng, m¹ch l¹c , chó ý ph¸t ©m chÝnh x¸c c¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n . '' V× vËy chóng ta cÇn ... g©y « nhiễm nghiêm trọng đối với m«i trêng '' cÇn nhÊn m¹nh rµnh rät tõng ®iÓm kiÕn nghÞ . '' Mäi ngêi h·y ...'' giäng ®iÖu nh lêi kªu gäi . 3 h/s nối nhau đọc . ? Gọi h/s đọc bài ? ? Hỏi đáp chú thích : 1, 4, 5, 6, 7? G nãi thªm vÒ chó thÝch 2 ( SGV ) . ? V¨n b¶n cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn ? Néi dung cña tõng phÇn ?. ND cần đạt I. §äc , chó thÝch, bè côc v¨n b¶n . 1. §äc ..

(110) 3 phÇn : + Tõ ®Çu ... kh«ng sö dông bao b× ni l«ng: Nguên nhân ra đời của bản th«ng ®iÖp . Th«ng tin vÒ ngày Trái đất năm 2000 . + TiÕp theo ... nghiªm träng đối với môi trờng : Phân tích t¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× ni l«ng vµ nªu gi¶i ph¸p cho vấn đề sử dụng bao bì ni l«ng . + Còn lại : Lời kêu gọi động viªn mäi ngêi . 131. ? H·y cho biÕt v¨n b¶n nµy thuộc kiểu văn bản gì , đề cập đến vấn đề gì ?. Hoạt động 2 : Hớng dẫn h/s t×m hiÓu v¨n b¶n . ? Theo dâi phÇn ®Çu v¨n b¶n cho biÕt v¨n b¶n nµy chñ yÕu nh»m thuyÕt minh cho sù kiÖn nµo ? ? Sù kiÖn nµy gióp em hiÓu thêm gì về vấn đề bảo vệ môi trêng hiÖn nay ?. ? Hµng ngµy em cã sö dông bao b× ni l«ng trong sinh ho¹t của mình không ? ( đựng đồ đạc khi đến trờng , đựng thức ¨n khi ®i chî ) Sö dông nã cã nh÷ng mÆt lîi nµo ?. ? Dïng bao b× ni l«ng cã nh÷ng mặt lợi nh đã nêu trên . Nhng c¸i h¹i th× rÊt nhiÒu , vËy nh÷ng. §©y lµ kiÓu v¨n b¶n nhËt dông thuyÕt minh vÒ mét vấn đề khoa học tự nhiên . II. §äc - hiÓu v¨n b¶n . N¨m 2000 VN tham gia ngày Trái Đất với chủ đề '' Mét ngµy kh«ng sö dông bao b× ni l«ng '' . Bảo vệ môi trờng là vấn đề nóng bỏng , đặt lên hàng ®Çu , thÕ giíi rÊt quan t©m đến vấn đề này . §Ó hëng øng phong trµo nµy VN cũng hành động '' Mét ngµy ... bao b× ni lông'' để tỏ rõ sự quan tâm nµy .. - Nã rÊt tiÖn lîi : rÊt nhÑ, dai, giá thành rẻ, đựng đợc cả đồ nớc , lại trong suốt khi mua hµng ngêi mua chØ cÇn quan s¸t bªn ngoµi mµ kh«ng cÇn më ra ..

(111) c¸i h¹i cña bao b× ni l«ng lµ g×? C¸i h¹i nµo lµ c¬ b¶n nhÊt . V× sao ? ( Hs th¶o luËn theo nhãm ). c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt .. G lÊy vµi dÉn chøng ghi trªn b¶ng phô : - Mçi n¨m cã h¬n 400.000 tÊn p«-li-ª-ti-len .... - T¹i vên thó quèc gia C« bª ë Ên §é ... ? Em h·y lÊy dÉn chøng ë VN b»ng vèn hiÓu biÕt thùc tÕ ?. Hs th¶o luËn nhãm víi h×nh thøc ghi s½n ra giÊy . Nguyªn nh©n c¬ b¶n khiÕn cho viÖc dïng bao b× ni l«ng có thể gây hại đối với môi 1. T¸c h¹i cña trêng lµ '' tÝnh kh«ng ph©n viÖc dïng bao b× huû cña pla-tÝc '' / ni l«ng . - T¸c h¹i : SGK . 132 Ngoµi ra nã cßn cã t¸c h¹i : + Ni l«ng thêng bÞ vøt ë nh÷ng n¬i c«ng céng , cã khi lµ nh÷ng di tÝch , danh lam th¾ng c¶nh lµm mÊt mÜ quan cña c¶ khu vùc . + Ni lông thờng dùng để gói , đựng các loại rác thải . Rác đựng trong các túi ni lông buéc kÝn sÏ khã ph©n huû sinh ra các chất gây độc h¹i .. Ngµy 23 TÕt hµng n¨m ( cóng «ng c«ng t¸o ) rÊt nhiÒu ngêi th¶ c¸ chÐp vµ vøt c¶ tói ni l«ng xuèng s«ng , hå ..... LiÖt kª t¸c h¹i vµ ph©n tÝch cã c¬ së thùc tÕ vµ khoa häc của những tác hại đó .. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ph¬ng ph¸p thuyÕt minh cña ®o¹n v¨n nµy ?. Võa mang tÝnh khoa häc , võa mang tÝnh thùc tÕ , râ rµng , ng¾n gän nªn dÔ hiÓu, dÔ nhí .. ? C¸c thuyÕt minh nh vËy cã t¸c dông g× ? - Ch«n lÊp . VD : KHu vùc xö lÝ r¸c th¶i Nam S¬n , Sãc S¬n hµng ngµy tiÕp nhËn 1000 tÊn r¸c ? Vậy việc xử lí bao bì ni lông thải trong đó có khoảng 10hiện nay trên thế giới và VN có 15 tấn là nhựa , ni lông .. G©y nguy h¹i « nhiÔm m«i trêng do đặc tính phân huû cña nhùa platic ..

(112) nh÷ng biÖn ph¸p nµo ?. G : Hiện nay ở VN chúng ta đã vµ sÏ cã sù thay thÕ ni l«ng b»ng c¸c tói tù tiªu ( chÊt liÖu ) h¹n chÕ lîng r¸c th¶i do tói ni l«ng g©y ra . Tóm lại : việc xử lí vấn đề bao b× ni l«ng hiÖn nay vÉn ®ang lµ một vần đề phức tạp và cha triệt để . So sánh toàn diện thì dùng ni l«ng lîi Ýt h¹i nhiÒu . VËy trong khi cha loại bỏ đợc hoàn toàn bai ni lông chỉ có thể đề ra nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ viÖc dïng lo¹i bao b× nµy . G giíi thiÖu tranh minh häa . ? Gọi h/s đọc đoạn văn còn lại? ? Văn bản đã nêu ra những biện ph¸p g× ?. ViÖc ch«n lÊp gÆp nhiÒu khã 133 khăn và gây bất tiện nh đã nãi trªn . - §èt : ph¬ng ph¸p nµy cha đợc dùng phổ biến ở VN . Tuy nhiên việc đốt rác thải nhùa , ni l«ng th¶i ra lîng khí độc chứa thành phần C¸c bon cã thÓ lµm thñng tÇng «-z«n , khãi cã thÓ g©y ngÊt , khã thë , n«n ra m¸u , g©y rèi lo¹n chøc n¨ng vµ ung th . - T¸i chÕ : gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n . + Nh÷ng ngêi dän r¸c kh«ng hµo høng thu gom v× chóng qóa nhÑ ( kho¶ng 1000 bao mới đợc 1kg ) . + Giá thành tái chế qúa đắt gÊp 20 lÇn gi¸ thµnh s¶n xuÊt mét bao b× míi .. - Thay đổi thói quen dùng bao ni l«ng ... - Kh«ng sö dông ..... - Sö dông ....... Có khả năng thực hiện đợc vì nó chủ yếu tác động vào ý 2. Những biện thøc ngêi sö dông , nã dùa ph¸p h¹n chÕ trªn nguyªn t¾c phßng tr¸nh dïng bao ni l«ng . , gi¶m thiÓu t¸c h¹i cña bao b× ni l«ng b»ng nhiÒu c¸ch .. ? Các biện pháp đó có thể thực hiện đợc không ? 134 ? Muốn thực hiện đợc cần có thªm nh÷ng ®iÒu kiÖn g× ? B¶n th©n mçi ngêi ph¶i tù gi¸c , cã ý thøc , tõ bá thãi quen đễ dãi để góp phần ... ? C¸c biÖn ph¸p mµ t¸c gi¶ nªu ra đã giải quyết tận gốc vấn đề cha . V× sao ?.

(113) - Cha triệt để , cha giải quyÕt tËn gèc , cha lo¹i bá đợc hoàn toàn bao bì ni lông mµ chØ lµ gi¶i ph¸p thay thÕ , nªn h¹n chÕ viÖc sö dông bao b× ni l«ng . ? Em h·y liªn hÖ thc tÕ viÖc sö dông bao b× ni l«ng cña b¶n thân và của gia đình mình ?. HS tù liªn hÖ .. G: Một hộ gia đình chỉ sử dông mét bao b× ni l«ng / ngµy th× c¶ níc cã tíi 25 triÖu bao b× ni l«ng bÞ vøt ra m«i trêng mçi ngµy , trªn 9 tØ bao b× ni l«ng mçi n¨m . ? Văn bản này đã nêu lên nh÷ng nhiÖm vô g× ? NhiÖm vô ấy đợc cụ thể hóa bằng hành động gì ?. ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i nªu nhiÖm vụ chung trớc , hành động cụ thÓ sau ?. 3. ý nghÜa to lín trọng đại của vấn đề . - NHiÖm vô cña chóng ta : + h·y cïng nhau quan t©m đến Trái Đất . + B¶o vÖ Tr¸i §Êt tríc nguy c¬ « nhiÔm m«i trêng Hành động '' Mỗi ngày kh«ng dïng bao b× ni l«ng ''. - NhiÖm vô :. - Hành động :. NhÊn m¹nh viÖc b¶o vÖ Tr¸i §Êt lµ nhiÖm vô hµng ®Çu , thêng xuyªn vµ l©u dµi . - ViÖc h¹n chÕ dïng bao ni l«ng lµ c«ng viÖc tríc m¾t .. ? §Ó nªu ra n÷ng nhiÖm vô nµy, ngêi viÕt dïng kiÓu c©u g× ? Việc dùng kiểu câu đó có tác Sö dông c©u cÇu khiÕn : dông g× ? khyên bảo , yêu cầu , đề 135 nghÞ mäi ngêi nghÞ chÕ dïng bao b× ni l«ng . ? Qua viÖc t×m hiÓu v¨n b¶n '' Th«ng tin ... n¨m 2000 '' ®em l¹i cho em n÷ng hiÓu biÕt míi mÎ nµo vÒ viÖc '' Mét ngµy .. ni l«ng '' ?. - H¹n chÕ dïng bao b× ni l«ng - T¸c h¹i cña viÖc dïng bao ni l«ng . - C¸c biÖn ph¸p nh»m gi¶m thiÓu tèi ®a viÖc sö dông bao b× ni l«ng ..

(114) ? Em sẽ dự định gì để những thông tin này đi vào đời sống , biến thành những hành động cụ HS tự bộc lộ . - Tuyªn truyÒn ph«t biÕn thÓ ? réng r·i cho mäi ngêi cïng biÕt . - Kªu gäi mäi ngêi h·y tham gia bằng hành động cụ thÓ . ? V¨n b¶n trªn lµ v¨n b¶n thuyết minh . Vậy để thuyết minh vấn đề rõ ràng có sức thuyết phục cần phải đảm bảo yªu cÇu g× ?. Gọi h/s đọc ghi nhớ . Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tËp . V¨n b¶n '' Th«ng tin vÒ ngµy Tr¸i §Êt .... '' chñ yªu sö dông phơng thức biểu đạt nào ? A. Tù sù . B. NghÞ luËn . C. ThuyÕt minh . D. BiÓu c¶m .. - Lîng th«ng tin ®a ra ph¶i kh¸ck quan , chÝnh x¸c, cã Ých . - Trình bày vấn đề rõ ràng , chÆt chÏ . Hs đọc ghi nhớ . * Ghi nhí . III. LuyÖn tËp . Bµi tËp 1 : Tr¾c nghiÖm .. Chọn đáp án C. bµi 2.. ? ý nào nói lên mục đích lớn nhÊt cña t¸c gi¶ khi viÕt v¨n b¶n '' Th«ng tin ngµy ....2000'' A. §Ó mäi ngêi kh«ng sö 136. dông bao b× ni l«ng n÷a . B. §Ó mäi ngêi thÊy Tr¸i §Êt ®ang bÞ « nhiÔm nghiªm träng . C. §Ó gãp phµn vµo viÖc tuyªn truyÒn vµ b¶o vÖ m«i trêng cña Tr¸i §Êt . D. §ª gãp phÇn vµo viÖc thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni l«ng cña mäi ngêi . Chọn đáp án : D. IV . Híng dÉn vÒ nhµ . - Học thuộc ghi nhớ . Su tầm tranh ảnh theo nhóm về chủ đề trên ..

(115) - Ngay sau giê häc tæ chøc líp thu gom bao b× ni l«ng trong trêng . - ¤n tËp tiÕt 38 chuÈn bÞ cho tiÕt kiÓm tra V¨n . TuÇn : 10. TiÕt : 40. TiÕng viÖt. Nãi gi¶m nãi tr¸nh A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc: - ThÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh vµ t¸c dông cña nãi gi¶m vµ nãi tr¸nh trong ngôn ngữ đời thờng và trong tác phẩm văn học. 2/. KÜ n¨ng: - Ph©n tÝch vµ sö dông biÖn ph¸p tu tõ nµy trong c¶m thô v¨n ch¬ng vµ trong giao tiÕp. 3/.Thái độ: - VËn dông biÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong giao tiÕp khi cÇn thiÕt. B. Ph¬ng ph¸p: Qui n¹p. C. ChuÈn bÞ:. 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n.. 2/ HS: Häc bµi cñ, Xem tríc bµi míi.. D. TiÕn tr×nh : I. ổn định: II. Bµi Cò: Nãi qu¸ lµ g×? Em h·y cho 2 vÝ dô vÒ nãi qu¸?. KiÓm tra bµi tËp 3 cña häc sinh.. III. Bài mới: ĐVĐ - Trong giao tiếp hàng ngày hoặc trong văn chơng nghệ thuật, đôi khi để tránh gây cảm giác quá đau buồn ghê sợ, nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch sự …ng ời ta sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi gi¶m, nãi tr¸nh. VËy thÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh? T¸c dông cña biÖn ph¸p tu tõ nµy?. Hoạt động G Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s t×m hiÓu nãi gi¶m nãi tr¸nh vµ t¸c dông cña nãi gi¶m nãi tr¸nh . G treo b¶ng phô ghi s½n VD / SGK . Gọi h/s đọc VD . ? Các từ in đậm ở VD 1 đều nãi lªn ®iÒu g× ? ( nghÜa lµ g× ). Hoạt động H. 1. VÝ dô / SGK . Hs đọc ví dụ .. G: C¸cM¸c, Lªnin vµ c¸c vÞ lãnh tụ đều là những vị cách mạng tiền bối , đã qua đời rất lâu . Trong qúa trình đi tìm đờng cứu nớc Bác đã tiếp cận víi häc thuyÕt M¸c- Lªnin tìm ra đờng lối cách mạng đúng đắn giải phóng dân téc.VËy lóc nµy ®©y khi viÕt di chúc để lại cho toàn. - Đều nói đến cái chết : a, b : c¸i chÕt cña B¸c Hå . c: c¸i chÕt ( bè mÑ nh©n vËt Lîng ).. 138 thể nhân dân VN , Bác đã nói. ND cần đạt I . Nãi gi¶m nãi tr¸nh vµ t¸c dông cña nãi gi¶m nãi tr¸nh ..

(116) r»ng B¸c ®i gÆp cô C¸c M¸c ... ë thÕ giíi bªn kia . ? ViÕt vÒ c¸i chÕt nhng t¹i sao ngêi viÕt l¹i chän c¸ch diÔn đạt ấy nhằm mục đích gì?. C©u hái th¶o luËn theo nhãm : ? Khi nãi vÒ c¸i chÕt ngêi ta có nhiều cách diễn đạt khác nhau tr¸nh sù thËt phò phµng , gi¶m ®au xãt nh : '' ®i , ch¼ng cßn '' . Em h·y t×m vµi vÝ dô trong th¬ văn có sử dụng cách diễn đạt này cũng nói đến cái chết ?. G: Trong th¬ v¨n c¸c t¸c gi¶ rÊt chó ý sö dung c¸ch nãi nh trên để bày tỏ tình cảm , cảm xóc cña m×nh vµ tr¸nh c¶m gi¶m ®au buån , nÆng nÒ. Ngoµi ra sö dông c¸ch diÔn đạt nh trên còn có mục đích nµo kh¸c chóng ta cïng t×m hiÓu VD 2 . Gọi h/s đọc VD 2 . ? T¹i sao trong c©u v¨n t¸c. - VD a, b : gi¶m nhÑ sù th¬ng tiÕc , ®au buån cña nhµ thơ , của mọi ngời đối trớc c¸i chÕt cña B¸c . - VD c: gi¶m nhÑ sù ®au buån , th¬ng tiÕc cña ngêi con ( xa nhµ ) tríc mét sù thËt phò phµng , ®au xãt nh vËy .. C¸c nhãm th¶o luËn . §¹i diÖn tr×nh bµy . - Bỗng loè chớp đỏ Th«i råi , Lîm ¬i ! ( Lîm - Tè H÷u ). - Bác đã lên đờng theo tổ tiªn (Tè H÷u ). - H«m sau l·o H¹c sang nhµ t«i ! Võa thÊy t«i , l·o b¶o ngay : Cậu Vàng đi đời rồi , ông gi¸o ¹ ! (L·o H¹c - Nam Cao ) - Bác Dơng thôi đã , thôi råi . ( Khãc D¬ng khuª - NguyÔn KhuyÕn ). Hs đọc ví dụ 2 . 139 gi¶ l¹i dïng tõ '' bÇu s÷a '' mµ kh«ng dïng tõ ng÷ kh¸c cïng nghĩa để nhằm mục đích gì ? Dùng từ '' bầu sữa '' cốt để.

(117) ? Kh«ng chØ sö dông réng r·i tr¸nh th« tôc . vµ cã gi¸ trÞ trong th¬ v¨n , mµ trong lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy chóng ta còng sö dông cách diễn đạt trên . Đọc VD 3 ? Hai c©u cã néi dung g× ? §äc vÝ dô 3 . Ngời mẹ đều phê bình sự lời ? So s¸nh hai c¸ch nãi trªn , biÕng . c¸ch nãi nµo nhÑ nhµng , tÕ nhị hơn đối với ngời nghe ? C¸ch nãi hai tÕ nhÞ , nhÑ nhàng hơn đối với ngời tiếp G: Còng lµ phª b×nh nhng ë nhËn . mức độ nhe nhàng có sự động viªn , khuyÕn khÝch cè g¾ng v¬n lªn . ? §Æt c©u víi c¸ch nãi t¬ng t nh trªn ? - Anh h¸t rÊt dë . G: TÊt c¶ nh÷ng c¸ch nãi - Anh h¸t cha hay l¾m . tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån , tr¸nh th« tôc , thiÕu lÞch sù chÝnh lµ biÖn ph¸p tu tõ nãi gi¶m , nãi tr¸nh . VËy em h·y nh¾c l¹i nãi gi¶m , nãi tr¸nh lµ g× ? T¸c dông cña nã lµ g× ? Gọi h/s đọc ghi nhớ ? Hs rót ra tõ ghi nhí . G : Nói giảmt , nói tránh còn Hs đọc ghi nhớ / SGK . gäi lµ uyÓn ng÷ , nh· ng÷ , khinh tõ lµ mét biÖn ph¸p tu tõ chø kh«ng ph¶i lµ hai biÖn ph¸p . ? Qua ba vÝ dô cho biÕt t¸c giả đã nói giảm nói tránh b»ng c¸ch nµo ? VD 1, 2 : dùng từ đồng nghÜa . VD 3 : dïng c¸ch nã phñ định ở măt tích cực trong G: Ngoµi nh÷ng c¸ch nãi trªn cÆp tõ tr¸i nghÜa . ngêi ta cßn sö dông c¸c tõ HV ( tõ thuÇn ViÖt g©y Ên tîng cô thÓ , tõ HV g©y Ên tîng mê nh¹t ) . 140 VD : X¸c chÕt tö thi , thi hµi . Ch«n mai t¸ng ,an t¸ng . YÕu , kÐm cßn nhiÒu tån t¹i cÇn kh¾c phôc . HoÆc c¸ch nãi trèng . VD : ¤ng Êy s¾p chÕt . ¤ng Êy chØ nay mai th«i . G : Nói giảm nói tránh thể hiện thái độ lịch sự nhã nhặn của ngời nói , sự quan tâm , tôn trọng của ngời nói đối với ngời nghe góp phần tạo phong cách nói năng đúng mực.

(118) của ngời có giáo dục , có văn hóa . Là h/s các em phải học cách nói năng đúng mực , lÔ phÐp víi thÇy c« , hoµ nh· víi b¹n bÌ CÇn phª ph¸n thãi quen ¨n nãi bç b· , th« tôc .Trong cuéc sèng kh«ng ph¶i lóc nµo chóng ta còng sö dông c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh. ? ViÖc sö dông c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh lµ tuú thuéc t×nh huèng giao tiÕp . VËy trong nh÷ng trêng hîp nµo kh«ng nªn dïng c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh ? LÊy vÝ dô ?. Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tËp . Gọi h/s đọc yêu cầu của bài . H×nh thøc lµm c¸ nh©n .. Khi cÇn thiÕt ph¶i nãi th¼ng nãi đúng sự thật . - Khi tr×nh bµy , kÓ l¹i mét sù việc nào đó để tránh ngời nghe cã sù hiÓu lÇm th× cÇn ph¶i nãi đúng mức độ sự việc . II . LuyÖn tËp . Bµi 1 :. H×nh thøc : Th¶o luËn nhãm .. a,§i ngñ . b, chia tay nhau . c, khiÕm thÞ . d, cã tuæi . e, ®i bíc n÷a .. H×nh thøc th¶o luËn nhãm , lµm ra b¶ng phô .. a, a2 . b, b2 ; c, c1 ; d, d1 ; e, e2 .. Bµi 2 : Bµi 3:. - §õng cêi to Xin cêi nho nhá mét chót . - Giäng h¸t chua loÐt Giọng hát cha đợc ngọt lắm . 141 G : NhËn xÐt vµ bæ sung . BT : Cho 2 VD sau : 1, ThuËn vî thuËn chång t¸t biÓn §«ng còng c¹n . 2, Vác Dơng thôi đã , thôi rồi ? ( Khãc D¬ng Khuª - NGuyÔn KhuyÔn ) . ? Xác định biện pháp tu từ trong hai vÝ dô trªn ? - VD 1 : Nãi qóa nhÊn m¹nh sù hoµ thuËn , chung thuû , chung lßng cña vî chång làm đợc những điều lớn.

(119) ? Qua đó hãy so sánh nói quá và nãi gi¶m nãi tr¸nh ?. lao : '' t¸t c¹n níc biÓn §«ng '' - VD2 : Nãi qóa tr¸nh c¶m gi¸c ®au buån , th¬ng tiÕc cña nhà thơ đối với ngời bạn của m×nh .. - Gièng : §Òu lµ biÖn ph¸p tu tõ đợc dùng phổ biến trong thơ v¨n , trong lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy . - Kh¸c : + Nãi qu¸ lµ c¸ch nãi phóng đại mức độ , quy mô , tÝnh chÊt cña sù vËt hiÖn tîng để nhấn mạnh , gây ấn tợng , t¨ng søc biÓu c¶m . Tác dụng : Nói quá để nhấn m¹nh , g©y Ên tîng . + Nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµ biÖn G : Mặc dù có những điểm khác pháp tu từ dùng cách diễn đạt nhau nhng c¶ hai biÖn ph¸p tu tõ tÕ nhÞ , uyÓn chuyÓn tr¸nh g©y này khi sử dụng đều đem lại hiệu cảm giác đau buồn , nặng nề , qủa cao , đặc biệt trong văn, thơ . tránh thô tục thiếu lịch sự . T¸c dông :tr¸nh c¶m gi¸c ®au buån , nÆng nÒn.... BT : ý kiến nào nói đúng nhất mục đích của nói giảm nói tránh : A. Để bộc lộ thái độ , tình cảm , cảm xúc của ngời nói . B. §Ó tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån , ghª sî , nÆng nÒ, tr¸nh th« tôc , thiÕu lÞch sù . 142 C. Để ngời nghe thấm thía đợc vẻ đẹp hàm ẩn trong cách nói kín đáo giàu cảm xúc . D. Để nhấn mạnh . gây ấn tợng và tăng sức biểu cảm cho sự vật hiện tợng nói đến trong c©u . IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . - Su tÇm thªm nh÷ng bµi v¨n , bµi th¬ sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi gi¶m nãi tr¸nh . - So¹n bµi : C©u ghÐp . TuÇn : 11. TiÕt : 41. Ng÷ v¨n. kiểm tra 45' (đề 1) a. môc tiªu . - Kiểm tra và củng cố nhận thức của h/s sau bài '' Ôn tập .....'' hiện đại . - Tích hợp với phần Tiếng việt và phần Tập làm văn đã học từ đầu năm . - RÌn luyÖn vµ cñng cè kÜ n¨ng kh¸i qu¸t , tæng hîp , ph©n tÝch vµ so s¸nh viÕt ®o¹n v¨n. b. chuÈn bÞ . G: Giáo án , đề bài , đáp án biểu điểm . H: Ôn tập để kiểm tra ..

(120) c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. Bµi míi §Ò bµi I Tr¾c nghiÖm ( 3® ). Hãy khoanh tròn vào những câu trả lời đúng : 1. Câu nào sau đây thể hiện thái độ bắt đầu có sự phản kháng của chị Dậu đối với tên cai lÖ . A. ChÞ DËu run run. B. ChÞ DËu vÉn thiÕt tha. C. Hình nh tức qúa không thể chịu đợc , chịi Dậu liều mạng cự lại . 143 D. ChÞ DËu nghiÕn hai hµm r¨ng. 2. ý nào nói đúng nhất nguyên nhân sâu xa khiến lão Hạc phải lựa chọn cái chết . A. L·o H¹c ¨n ph¶i b¶ chã . C. L·o H¹c rÊt th¬ng con . B. Lão Hạc ân hận vì trót lừa cậu Vàng. D. Lão Hạc không muốn làm liên lụy đến mäi ngêi . 3. Các văn bản '' Tôi đi học ; Những ngày thơ ấu; Tắt đèn ; Lão Hạc '' đợc sáng tác vµo thêi k× nµo ? A. 1900 - 1930. C. 1945 - 1954. B. 1930 - 1945. D. 1955 - 1975. 4. Dòng nào nói đúng nhất giá trị của các văn bản '' Trong lòng mẹ ; Tức nớc vỡ bờ ; L·o H¹c '' . A. Gi¸ trÞ hiÖn thùc . C. Cả A và B đều đúng. B. Giá trị nhân đạo . D. Cả A và B đều sai . 5. Nhận định sau ứng với nội dung chủ yếu của văn bản nào ? '' Số phận bi thảm của ngời nông dân cùng khổ và những phẩm chất tốt đẹp của họ đã đợc thể hiện qua cái nhìn thơng cảm và sự trân trọng của nhà văn ''. A. T«i ®i häc . C. Trong lßng mÑ . B. Tøc níc vì bê . D. L·o H¹c . 6. NhËn xÐt : sö dông thÓ lo¹i håi kÝ víi lêi v¨n ch©n thµnh , giäng ®iÖu tr÷ t×nh , thiÕt tha, ứng với đặc sắc NT của văn bản nào ? A. Trong lßng mÑ . C. T«i ®i häc . B. Tøc níc vì bê . D. L·o H¹c . II. Tù luËn ( 7® ) 1. Néi dung chÝnh cña ®o¹n v¨n lµ g× ? '' Gơng mặt mẹ tôi vẫn tơi sáng với đôi mắt trong và nớc da mịn , làm nổi bật màu hång cña hai gß m¸ .................................... H¬i quÇn ¸o mÑ t«i vµ nh÷ng h¬i thë ë khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thờng ''. 2. Nªu c¶m xóc cña em vÒ nh©n vËt L·o H¹c sau khi häc xong ®o¹n trÝch '' L·o H¹c '' . §¸p ¸n - biÓu ®iÓm . I. Tr¾c nghiÖm ( 3® ) . Mỗi câu trả lời đúng : 0,5 điểm . 1.C ; 2C ; 3. B ; 4. A ; 5. D ; 6. A . 144 II. Tù luËn ( 7® ) . 1. ( 3® ) : Néi dung chÝnh cña ®o¹n v¨n lµ niÒm sung síng v« biªn cña bÐ Hång khi gÆp l¹i mÑ . 2. ( 4® ). - TriÓn khai thµnh mét ®o¹n v¨n ( 1® ) ..

(121) - c¶m xóc ch©n thùc g¾n liÒn nh©n vËt néi dung ®o¹n trÝch (3® ) . - Diễn đạt lu loát , chặt chẽ . IV . Híng dÉn vÒ nhµ . So¹n bµi '' ¤n dÞch thuèc l¸ '' . tæng hîp chÊt lîng bµi kiÓm tra . 1 2 3 4 TS % 5 6 7 8 9 10 TS % Líp 8D. kiểm tra 45' (đề 2) A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Nhận thức của HS về các văn bản truyện kí Việt Nam đã đợc học và một số v¨n b¶n níc ngoµi. 2/. KÜ n¨ng: - Khái quát tổng hợp, phân tích diễn đạt lựa chon viét đoạn văn. 3/. Thái độ: - Gi¸o dôc tin thÇn tù gi¸c trong lµm bµi.. B. Ph¬ng ph¸p: Bµi tËp thùc hµnh C. Chuẩn bị: 1/ GV:Soạn bài: Ra đề, đáp án, biểu điểm. 2/ HS: ¤n tËp c¸c v¨n b¶n. D. TiÕn tr×nh: I. ổn định:(1') II. Bµi Cò:(3'). KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS. III. Bµi míi: GV: Ghi đề lên bảng: I. Tr¾c nghiÖm: (3 ®iÓm) Khoanh tròn chữ cái của đáp án em cho là đúng nhất. Đọc đoạn văn: " Gơng mặt mẹ tôi vẫn tơi sáng với đôi mắt trong và nớc da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má. Hay tại sự sung sớng bỗng đợc trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mũ của mình mà mẹ tôi lại tơi đẹp nh thuở còn sung túc? Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao l©u mÊt ®i bçng l¹i m¬n man kh¾p da thÞt. H¬i quÇn ¸o mÑ t«i vµ nh÷ng h¬i thë ë khu«n miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thờng. Phải bé lại và lăn vào lòng một ngời mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của ngời mẹ, để bµn tay ngêi mÑ vuèt ve tõ tr¸n xuèng c»m vµ g·i r«m ë sèng lng cho, míi thÊy ngêi mÑ cã một êm dịu vô cùng. Từ ngã t đầu trờng học về đến nhà tôi không còn nhớ mẹ tôi đã hỏi tôi vµ t«i tr¶ lêi mÑ t«i nh÷ng c©u g×. Trong phót r¹o rùc Êy, c¸i c©u nãi cña c« t«i l¹i nh¾c l¹i: - Mµy d¹i qu¸! Vµo Thanh Ho¸ ®i, tao ch¹y cho tiÒn tµu. Vµo b¾t mî mµy may v¸ , s¾m söa cho vµ bÕ em bÐ chø. Nhng bªn tai ï ï cña t«i, c©u nãi Êy bÞ ch×m ngay ®i, t«i kh«ng m¶y may nghÜ ngîi g× n÷a..." I. Tr¾c nghiÖm: C©u 1: V¨n b¶n "Trong lßng mÑ" cña t¸c gi¶ nµo ? A. Thanh TÞnh B. Nam Cao C. Ng« TÊt Tè D. Nguyªn Hång Câu 2: Hồi kí "Những ngày thơ ấu" thuộc phơng thức biểu đạt chính nào? A. Miªu t¶ B. BiÓu c¶m C. Tù sù D. NghÞ luËn Câu 3: Vì sao em biết Hồi kí "Những ngày thơ ấu" thuộc phơng thức biểu đạt mà em đã khoanh tròn ở câu (2)? A. V× håi kÝ tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc. B. V× håi kÝ t¸i hiÖn tr¹ng th¸i sù vËt, con ngêi . C. V× håi kÝ bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc. D. Vì hồi kí nêu ý kiến đánh giá, bàn luận. Câu 4: Đoạn văn trên thuộc phơng thức biểu đạt nào? A. Tù sù B. Miªu t¶ C. BiÓu c¶m D. Nghi luËn Câu 5: Vì sao em biết đoạn trích trên thuộc phơng thức biểu đạt mà em đã khoanh trßn ë c©u (4)?.

(122) ®©u?. A. V× ®o¹n v¨n tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc . B. V× ®o¹n v¨n bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc. C. V× ®o¹n v¨n t¸i hiÖn tr¹ng th¸i sù vËt, con ngêi. D. Vì đoạn văn nêu ý kiến đánh giá, bàn luận. Câu 6: Theo em chất trữ tình thấm đợm ở đoạn trích" Trong lòng mẹ" đợc tạo nên từ. A. Từ nội dung câu chuyện kể về hoàn cảnh đáng thơng của chú bé Hồng. B. Từ những cảm xúc căm giận, xót xa, yêu thơng đều lên đến cao độ, thống thiết. C. Tõ c¸c h×nh ¶nh giµu gîi c¶m, g©y Ên tîng, nhÊt lµ lêi v¨n mª say kh¸c thêng nh đợc viết trong dòng cảm xúc dạt dào. D. Tất cả đều đúng. Câu 7: ý nào không nói lên đặc sắc về mặt nghệ thuật của đoạn trích "Trong lòng mÑ" ? A. Giµu chÊt tr÷ t×nh. B. Miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc. C. Sö dông nghÖ thuËt ch©m biÕm. D. Có những hình ảnh so sánh độc đáo. Câu 8: Văn bản "Trong lòng mẹ" đợc kể theo ngôi thứ mấy? A. Ng«i thø nhÊt. B. Ng«i thø hai C. Ng«i thø ba. D. Ng«i thø nhÊt vµ ng«i thø hai. Câu 9: Nhận định nào sau đây nói đúng nhất về nội dung của văn bản " Trong lòng mÑ" ? A. V¨n b¶n chñ yÕu tr×nh bµy nçi ®au khæ cña bÐ Hång. B. Văn bản chủ yếu trình bày tâm địa độc ác của ngời cô bé Hồng. C. V¨n b¶n chñ yÕu tr×nh bµy diÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång. D V¨n b¶n chñ yÕu tr×nh bµy sù hên tñi cña bÐ Hång khi gÆp me. C©u 10: Em hiÓu g× vÒ chó bÐ Hång qua v¨n b¶n " Trong lßng mÑ" ? A. Lµ mét chó bÐ ph¶i chÞu nhiÒu ®au khæ. B. Là một chú bé dễ xúc động, tinh tế và nhạy cảm. C. Là một chú bé có tình thơng yêu vô bờ bến đối với mẹ. D. Cả A, B, C đều đúng. C©u 11: C¸c tõ in ®Ëm trong c©u v¨n sau thuéc trêng tõ vùng nµo? Giá những cổ tục đầy đoạ mẹ tôi là một vật nh hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẫu gỗ, t«i quyÕt vå ngay lÊy mµ c¾n, mµ nhai, mµ nghiÕn cho k× n¸t vôn míi th«i" A. Hoạt động của miệng B. Hoạt động của răng C. Hoạt động của lỡi. D. Cả A,B,C đều đúng. C©u 12: C¸c tõ in ®Ëm trong c©u v¨n sau thuéc trêng tõ vùng nµo? " Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một ngời đàn bà đã bị cái tội là goá chồng, nợ nÇn cïng tóng qu¸, ph¶i bá con c¸i ®i tha h¬ng cÇu thùc." A. C¶m xóc cña con ngêi. B. Suy nghÜ cña con ngêi C. Thái độ của con ngời. D. Hoạt động của con ngời II. Tù luËn: ( 7 ®iÓm) 1. Em cã suy nghÜ g× vÒ sè phËn cña ngêi n«ng d©n tríc C¸ch m¹ng th¸ng T¸m qua hai v¨n b¶n "Tøc nøc vì bê"- Ng« TÊt Tè vµ " L·o H¹c" cña Nam Cao? (2 ®) Häc xong v¨n b¶n " ChiÕc l¸ cuèi cïng", theo em v× sao cã thÓ nãi " ChiÕc l¸ cuèi cïng" lµ kiÖt t¸c cña cô B¬- men ? (2 ® ) 3. Đóng vai nhân vật Giôn- xi nói lên những suy nghĩ sau khi biết cụ Bơ- men đã vẽ chiếc lá thờng xuân cuối cùng để cứu mình. (3đ) §¸p ¸n: I. Trắc nghiệm: 3điểm (Mỗi câu đúng 0,25đ) C©u 1: D; C©u 2: C. C©u 3: A. C©u 4: C; C©u 5: B; C©u 6: D; C©u 7:C; C©u 8:A C©u 9: C; C©u 10:D; C©u 11:D; c©u 12:C; II. Tù luËn: (7 ®iÓm) Câu 1: (2 đ) HS trả lơì đợc các ý sau: - Sè phËn cña ngêi n«ng d©n tríc CM th¸ng T¸m: cuéc sèng bÇn cïng, nghÌo khæ, bÕ t¾c. - Lu«n bÞ ¸p bøc, bãc lét, coi thêng. C©u 2: (2®) - Chiếc lá đợc cụ Bơ- men vẽ đẹp, rất giống chiếc lá thật - Vẽ bằng tấm lòng và tình thơng yêu của cụ đối với Giôn- xi.

(123) - Để cứu sống Giôn- Xi ,cụ đã đánh đổi cả mạng sống của mình C©u 3: (3®) - HS đóng vai nhân vật Giôn- xi trình bày những suy nghĩ của nhân vật về sự việc, thể hiÖn lßng biÕt ¬n s©u s¾c, th¬ng tiÕc cô B¬- men. yªu cÇu: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n gän,lêi v¨n cã c¶m xóc, néi dung tèt. * Mỗi câu tuỳ theo mức độ làm bài của HS để GV cho điểm phù hợp. IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶: GV thu bµi, nhËn xÐt giê lµm bµi V. Híng dÉn, dÆn dß: + Bµi cò: - Xem l¹i néi dung c¸c v¨n b¶n, tãm t¾t l¹i. + Bµi míi: - ¤n tËp l¹i ng«i kÓ. - Xem tríc néi dung bµi: LuyÖn nãi, kÓ chuyÖn theo ng«i, kÓ kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m.. TuÇn : 11. TiÕt : 42. tËp lµm v¨n. LUyÖn nãi : kÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m A. Môc tiªu: 1/. KIÕn thøc: - Biết trình bày miệng trớc tập thể một cách rõ ràng, gãy gọn, sinh động về mét c©u chuyÖn cã kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m, «n tËp vÒ ng«i kÓ. 2/. KÜ n¨ng: - Diễn đạt lu loát, mạch lạc có ngữ điệu, kĩ năng kể chuyện kết hợp với miêu t¶, biÓu c¶m. 3/. Thái độ: -ý thøc tÝch cùc tù gi¸c. B. Phơng pháp: Qui nạp, thảo luận,nêu vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: ChuÈn bÞ tríc bµi tËp 2. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định: II. Bµi Cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi tríc cña häc sinh. III.Bµi míi: §V§: Trùc tiÕp. Hoạt động G Hoạt động 1: Ôn tập về ngôi kÓ ? KÓ theo ng«i thø nhÊt lµ kÓ nh thÕ nµo ? Nªu t¸c dông cña ng«i kÓ nµy ?. Hoạt động H. ND cần đạt I. ¤n tËp ng«i kÓ 1. Ng«i kÓ thø nhÊt .. - Ngêi kÓ xng t«i trong c©u chuyÖn . KÓ theo ng«i nµy , ngêi kÓ cã thÓ trùc tiÕp kÓ ra nh÷ng g× m×nh nghe , m×nh thÊy, m×nh tr¶i qua cã thÓ trùc tiÕp nãi ra suy nghÜ t×nh c¶m cña chÝnh m×nh . KÓ nh ngêi trong cuéc nh»m t¨ng tÝnh tÝnh 2. Ng«i kÓ thø.

(124) ? VËy kÓ theo ng«i thø ba lµ nh thÕ nµo ? t¸c dông ?. ? LÊy vÝ dô vÒ c¸ch kÓ theo ng«i thø nhÊt vµ thø ba trong một vài tác phẩm mà em đã häc?. ? Tại sao ngời ta phải thay đổi ng«i kÓ ?. thuyÕt phôc , tÝnh ch©n thùc cña ba c©u chuyÖn . Ngêi kÓ tù dÊu m×nh ®i , gäi tªn c¸c nh©n vËt b»ng tªn cña chóng . C¸ch kÓ nµy gióp ngêi kÓ cã thÓ kÓ mét c¸ch linh ho¹t, tù do nh÷ng g× diÔn ra víi nh©n vËt .. - KÓ theo ng«i thø nhÊt : T«i ®i häc, L·o H¹c,Trong lßng mÑ . - Kể theo ngôi thứ ba : Tắt đèn, C« bÐ b¸n diªm , ChiÕc l¸ cuèi cïng . - Mục đích : Thay đổi điểm nhìn đối với sự việc và nhân vËt. Ngêi trong cuéc kÓ kh¸c 146 ngêi ngoµi cuéc . Sù viÖc cã liên quan đến ngời kể khác sự việc không liên quan đến ngời kÓ . - Thay đổi thái độ miêu tả , biÓu c¶m . - Ngêi trong cuéc cã thÓ buån vui theo c¶m tÝnh chñ quan . - Ngêi ngoµi cuéc cã thÓ dïng miêu tả , biểu cảm để góp phần kh¾c häa tÝnh c¸ch nh©n vËt .. Hoạt động 2: Hớng dẫn h/s II. LuyÖn nãi . luyÖn nãi . ? Nªu sù viÖc vµ nh©n vËt chính, ngôi kể trong đoạn văn ? - Sự việc : cuộc đối đầu giữa kẻ thóc su vµ ngêi khÊt su . - Nh©n vËt chÝnh : chÞ DËu, cai lÖ , ngêi nhµ lÝ trëng . - Ng«i kÓ thø ba . ? T×m c¸c yÕu tè næi bËt trong - Xng h« : Van xin , nÝn nhÞn , ®o¹n v¨n ? ch¸u van «ng ... - PhÉn né : chång t«i ®au èm ... - C¨m thï vïng lªn : mµy trãi .. ? Xác định yếu tố miêu tả và Hs t×m , g¹ch ch©n trong SGK . t¸c dông cña chóng ? T¸c dông : nªu bËt nçi uÊt øc , c¨m phÉn cña chÞ DËu . ? Muèn kÓ l¹i theo ng«i kÓ thø.

(125) nhất cần phải thay đổi những g×?. Gv híng dÉn h/s luyÖn nãi . ? Gäi h/s kÓ l¹i ®o¹n trÝch theo ng«i kÓ thø nhÊt ? Gv lu ý h/s vÒ ®iÖu bé , cö chØ, nét mặt khi kể để thể hiện tình c¶m cña nh©n vËt .. - Thay đổi cách xng hô ngôi thø nhÊt '' t«i '' . - ChuyÓn lêi tho¹i trùc tiÕp thµnh lêi tho¹i gi¸n tiÕp . - Lùa chän chi tiÕt miªu t¶ vµ biÓu c¶m cho s¸t hîp víi ng«i kÓ thø nhÊt .. Hs kÓ l¹i ®o¹n trÝch . '' Tôi xám mặt vội vàng đặt con bé xuống đất , chạy đến đỡ tay ngêi nhµ lÝ trëng vµ van xin '' ch¸u van «ng nhµ ch¸u ....''. Nhng '' tha nµy , tha nµy '' võa nãi tªn ngêi nhµ lÝ trëng bÞch 147 vµo ngùc t«i mÊy bÞch võa hùng hổ sấn tới để trói chồng t«i . Võa th¬ng chång , võa ø©t øc trớc thài độ bất nhân của hắn t«i liÒu m¹ng .. Gäi h/s nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña b¹n vÒ t¸c phong , lêi nãi, cö chØ , nÐt mÆt . Hs nhËn xÐt . IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - ¤n l¹i v¨n tù sù kÕt hîp víi v¨n miªu t¶ vµ biÓu c¶m . - ViÕt l¹i ®o¹n v¨n trong vë . - Thay ng«i kÓ bÐ Hång b»ng ng«i kÓ ngêi mÑ kÓ l¹i ®o¹n trÝch '' Trong lßng mÑ '' . TuÇn : 11 tiÕng viÖt. c©u ghÐp A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Nắm đợc đặc điểm của câu ghép. - Nắm đợc 2 cách nối các vế câu trong câu ghép. 2/. KÜ n¨ng : - Nhận diện, phân tích câu ghép, kĩ năng đặt câu. 3/. Thái độ: - VËn dông c©u ghÐp vµo c¸c v¨n b¶n. B. Phơng pháp: Qui nạp, thảo luận, nêu vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, Xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp:: I. ổn định:. TiÕt : 43.

(126) II. Bµi Cò:. Đặt 2 câu đánh giá về ngời, vật, hiện tợng nào đó có sử dụng biện pháp nói gi¶m, nãi tr¸nh. Bài mới: 1.ĐVĐ: - ở lớp dới các em đã đợc học về câu đơn. Vậy câu ghép khác câu đơn nh thế nào? Câu ghép có những đặc điểm gì? có những cách nối các vế câu nào trong câu ghép? Tiết học hôm nay sẽ giúp các em nắm rõ những điều đó. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s tìm hiểu đặc điểm của câu ghép . I. §Æc ®iÓm G chÐp VD ra b¶ng phô . cña c©u ghÐp . Gọi h/s đọc VD . ? Tìm các cụm C-V trong những Hs đọc VD . 1. VÝ dô . c©u in ®Ëm . Ph©n tÝch cÊu t¹o ? - Tôi / quên thế nào đợc những cảm giác trong sáng ấy / nảy nở trong lòng tôi C1 V1 C2 V2 Bæ ng÷ §T nh mấy cành hoa tơi / mỉm cời giữa bầu trời quang đãng . C3 V3 Sơ đồ :. §T c1. §T. v1 c2. v2. c3. v3. - Buæi s¸ng h«m Êy , mét buæi mai ®Çy s¬ng thu vµ giã l¹nh, mÑ t«i ©u yÕm n¾m tay tôi/dẫn đi trên con đờng làng dài và hẹp C V - Cảnh vật chung quanh tôi /đều thay đổi, vì chính lòng tôi /đang có sự thay đổi lớn: C1 V1 C2 V2 H«m nay t«i/ ®i häc . C3 V3 ? Tr×nh bµy kÕt qña ph©n tÝch vµo b¶ng theo mÉu ? ( Gv ghi mÉu b¶ng phô ) . - C©u cã 1 côm C-V : '' Buæi mai h«m Êy '' .... - Côm C-V nhá trong côm C-V lín : '' T«i quªn thÕ nµo đợc '' . - Côm C-V kh«ng bao chøa 149 nhau : '' C¶nh vËt chung quanh t«i '' ? Trong ba c©u trªn c©u nµo lµ c©u đơn , câu ghép ? - C©u 1: C©u phøc . - Câu 2: Câu đơn . - C©u 3: C©u ghÐp . ? Qua ph©n tÝch VD em hiÓu c©u.

(127) ghÐp lµ g× ? Hs rót ra tõ ghi nhí Gọi h/s đọc ghi nhớ . Hs đọc ghi nhớ . Hoạt động 2: Tìm hiểu cách nối các vÕ c©u . ? T×m thªm c¸c c©u ghÐp trong ®o¹n 1. Hµng n¨m cø vµo cuèi trÝch trªn ? thu.... lßng t«i / l¹i nao nøc c1 v1 nh÷ng kØ niÖm/ m¬n man c2 v2 cña buæi tùu trêng . 2. Nh÷ng ý tëng Êy/ t«i c1 v1 cha lÇn nµo ghi lªn giÊy, v× håi Êy t«i/ kh«ng biÕt ghi vµ c2 v2 ngµy nay t«i/ kh«ng nhí hÕt c3 v3 ? Trong mçi c©u ghÐp trªn , c¸c vÕ đợc nối với nhau bằng cách nào ? C©u 3 : v× C©u 4: nhng BT: Cho biết các câu ghép sau đợc nèi víi nhau b»ng c¸ch nµo ? 1. Trêi næi giã råi mét c¬n ma Ëp đến . 2. MÑ t«i cÇm nãn vÉy t«i , vµi gi©y 1. Quan hÖ tõ nèi : '' råi '' . 2. DÊu phÈy . sau , t«i ®uæi kÞp. 3. Khi.... th× . 3. Khi hai ngêi lªn g¸c th× Gi«nxi ®ang ngñ . ? Cã mÊy c¸ch nèi c¸c vÕ trong c©u Hs tù rót ra tõ ghi nhí . ghÐp ? Hoạt động 3: Hớng dẫn h/s luyện tËp . §äc yªu cÇu bµi tËp 1 . H×nh thøc : chia 4 nhãm . C¸c nhãm th¶o luËn lµm bµi - Mçi nhãm lµm mét phÇn . a. U van DÇn , u l¹y DÇn ! ChÞ con cã ®i, u míi cã tiÒn ... chø ( nèi b»ng dÊu phÈy ) - Sáng nay ngời ta đánh trói thÇy DÇn nh thÕ ....kh«ng ? ( dÊu phÈy ) 150. - NÕu DÇn kh«ng bu«ng ...nữa đấy. ( dấu phẩy ). b. C« t«i cha ... ra tiÕng ( dÊu phÈy ). - Gi¸ nh÷ng hñ tôc .... míi th«i ( dÊu phÈy ) c. T«i l¹i im lÆng ... cay cay (nèi b»ng dÊu hai chÊm). 2. Ghi nhí / 112. II. C¸ch nèi c¸c vÕ c©u .. * Ghi nhí / 112 III. LuyÖn tËp Bµi 1:.

(128) d. H¾n lµm nghÒ ¨n trém ... qu¸ ( nèi b»ng quan hÖ tõ '' bëi v× '' ). Bµi 2,3. ? §Æt vµ chuyÓn c©u ghÐp . a. Vì trời ma to nên đờng rất trơn. Trời ma to nên đờng rất trơn . §êng rÊt tr¬n v× trêi ma to . b. Nếu Nam chăm học thì nó sẽ thi đỗ Nam chăm học thì nó sẽ thi đỗ c. Tuy nhà khá xa nhng Lan vẫn đi hoc đúng giờ . d. Kh«ng nh÷ng V©n häc giái mµ cßn khÐo tay Bµi 4: - Nó vừa đợc điểm khá đã huyênh hoang . - Nó lấy cái gì ở đâu là cất vào đấy rất nghiêm chỉnh . IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i . - T×m hiÓu tiÕp : '' C©u ghÐp '' . TuÇn : 11. TiÕt : 44. tËp lµm v¨n. t×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Hiểu đợc thế nào là văn bản thuyết minh - Ph©n biÖt v¨n b¶n thuyÕt minh víi v¨n b¶n tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m nghÞ luËn. 2/. KÜ n¨ng : - KÜ n¨ng viÕt ph©n tÝch, nhËn diÖn v¨n b¶n thuyÕt minh. 3/. Thái độ: - ý thức đợc tính thiết thực của loại văn bản này trong cuộc sống ngày nay. B. Phơng pháp: Qui nạp, thảo luận, nêu vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:(1') II. Bµi cò: (3'). Nhắc lại những kiểu văn bản em đã học ở lớp 6, 7?. III. Bµi míi:(1') 1. §V§: - Trong cuéc sèng hµng ngµy, khi chóng ta mua mét c¸i m¸y nh ti vi, máy bơm...ngời ta đều kèm theo những lời giới thiệu về tính năng, cấu tạo, cách sử dông. §Õn mét danh lam th¾ng c¶nh, tríc cæng vµo thÕ nµo còng cã b¶ng ghi lêi giíi thiÖu lai lịch, sơ đồ thắng cảnh. Khi các em tiếp xúc với SGK trong nhà trờng, chúng ta thấy có nh÷ng bµi tr×nh bµy thÝ nghiªm hoÆc tr×nh bµy sù kiÖn lÞch sö, tr×nh bµy tiÓu sö nhµ v¨n...TÊt cả đều là văn bản thuyết minh. Vậy thế nàp là văn bản thuyết minh, nó có những đặc điểm gì? Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về vấn đề đó. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. . Hoạt động G Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu vai trò, đặc điểm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh . ? Yêu cầu h/s đọc thầm 3 văn b¶n trong SGK ? ? Ba v¨n b¶n tr×nh bµy , giíi. Hoạt động H. Hs đọc thầm 3 văn bản .. ND cần đạt I. Vai trò và đặc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh. 1. V¨n b¶n thuyÕt minh trong đời.

(129) sèng con ngêi .. thiÖu gi¶i thÝch vÒ ®iÒu g× ? - V¨n b¶n a: tr×nh bµy lîi Ých cña c©y dõa . Lîi Ých nµy g¾n với đặc điểm của cây dừa . ở ®©y lµ giíi thiÖu vÒ c©y dõa B×nh §Þnh , g¾n víi ngêi d©n B×nh §Þnh . 152. ? Trong thùc tÕ khi nµo ngêi ta dùng các văn bản đó ?. ? H·y kÓ tªn mét vµi v¨n b¶n đã học cùng kiểu văn bản trªn?. Yªu cÇu h/s th¶o luËn nhãm . ? C¸c v¨n b¶n trªn cã thÓ xem lµ v¨n b¶n tù sù , miªu t¶ , biÓu c¶m kh«ng ? T¹i sao chóng kh¸c víi c¸c v¨n b¶n Êy ë chç nµo ?. - V¨n b¶n b: Giíi thiÖu t¸c dông cña ch©t diÖp lôc lµm cho l¸ c©y cã mµu xanh . - V¨n b¶n c: Giíi thiÖu HuÕ lµ mét trung t©m v¨n hãa víi những đặc điểm tiêu biểu riêng cña HuÕ . Khi cÇn cã nh÷ng hiÓu biÕt khách quan về đối tợng ( sự vËt , sù viÖc , sù kiÖn ) th× ta ph¶i dïng v¨n b¶n trªn ( thuyÕt minh ) . VD: CÇu Long Biªn chøng nh©n lich sö . - Th«ng tin vÒ ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000. - ¤n dÞch thuèc l¸ .. Kh«ng ph¶i lµ v¨n b¶n tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m . V× : - V¨n b¶n tù sù ph¶i cã sù viÖc vµ nh©n vËt . - V¨n b¶n miªu t¶ ph¶i cã c¶nh s¾c , con ngêi , c¶m xóc . - V¨n b¶n nghÞ luËn ph¶i cã luËn ®iÓm , luËn cø , luËn chøng .. Hs kh¸i qu¸t l¹i dùa vµo ghi nhí . G: §©y lµ kiÓu v¨n b¶n kh¸c đó là văn bản thuyết minh . ? VËy thÕ nµo lµ v¨n b¶n thuyÕt minh ?. VD: C©y dõa : th©n , l¸ , níc , cïi . - L¸ c©y : tÕ bµo , ¸nh s¸ng , sù hÊp thô ¸nh s¸ng ... ntn ?. 2. §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh ..

(130) ? Các văn bản có đặc điểm chung nµo lµm chóng trë thµnh mét kiÓu riªng ? 153 - HuÕ : c¶nh s¾c , c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc ntn ? ? Cách trình bày về các đối tợng của ba văn bản trên có gì đáng lu ý ?. - Tr×nh bµy nh÷ng Cung cấp một cách khách quan đặc điểm tiêu biểu về đối tợng để ngời đọc hiểu của đối tợng . đùng đắn và đầy đủ về đối tợng đó . - Kh«ng cã yÕu tè h cÊu , tëng tîng vµ tr¸nh béc lé c¶m xóc chñ quan .. ? Mục đích của văn bản thuyÕt minh lµ g× ?. Giúp ngời đọc nhận thức về đối tîng nh nã vèn cã trong thùc tÕ chø kh«ng ph¶i gióp cho ngêi đọc có cảm hứng thởng thức một hiện tợng NT đợc xây dựng b»ng h cÊu , tëng tîng . Hs đọc .. ? Gọi h/s đọc ghi nhớ . Hoạt động 2: Hớng dẫn luyÖn tËp . ? Gọi h/s đọc văn bản . H×nh thøc : chia 2 nhãm .. ? Gọi h/s đọc bài 2, 3 ?. * Ghi nhí / 117. Hs đọc văn bản . Thảo luận III. LuyÖn tËp . theo nhãm . Bµi 1 : N1: Mét v¨n b¶n cung cÊp kiÕn thøc lÞch sö . - Mét v¨n b¶n cung cÊp kiÕn thøc khoa häc sinh vËt . - Bµi 2: Hs th¶o luËn theo nhãm V¨n b¶n nhËt dông kiÓu v¨n Bµi 2,3 . bản nghị luận đề xuất một hành động tích cực bảo vệ môi trờng nhng đã sử dụng yếu tố thuyết minh để nói rõ tác hại của bao b× ni l«ng lµm cho v¨n b¶n cã søc thuyÕt phôc cao . - Bµi 3: C¸c v¨n b¶n kh¸c còng cÇn ph¶i sö dông yÕu tè thuyÕt minh . V× : + Tù sù : giíi thiÖu sù viÖc , sù vËt . + Miªu t¶ : giíi thiÖu c¶nh vËt , con ngêi , thêi gian , kh«ng gian . + Biểu cảm : giới thiệu đối tợng g©y c¶m xóc lµ con ngêi hay sù vËt . 154 + NghÞ luËn : giíi thiÖu luËn.

(131) ®iÓm, luËn cø . IV . Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i . - ChuÈn bÞ bµi : '' Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ''. TuÇn : 12. TiÕt: 45. bµi 12 v¨n b¶n. «n dÞch, thuèc l¸ A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Xác định đợc quyết tâm phòng chống thuốc lá trên cơ sở nhận thức đợc tác hại to lớn, nhiều mặt của thuốc lá đối với đời sống cá nhân và cộng đồng. - Thấy đợc sự lập luận chặt chẽ kết hợp với phơng thức thuyết minh trong văn b¶n. 2/. KÜ n¨ng: - Phân tích 1 văn bản nhật dụng thuyết minh một vấn đề khoa học xã hội. 3/. Thái độ: - ý thức phòng chống thuốc lá, vận động mọi ngời cùng từ bỏ thuốc lá. B. Phơng pháp: Nêu vấn đề, thảo luận C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, Xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp:. I. ổn định:. II. Bài Cũ: Văn bản “ Thông tin về ngày trái đất 2000” kêu gọi về vấn đề gì? Vấn đề ấy có tầm quan trong nh thế nào? Bµi míi: 2.TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động 1: Hớng dẫn đọc chó thÝch, bè côc . G nêu yêu cầu đọc : rõ ràng, m¹ch l¹c, chó ý nh÷ng chç in nghiªng . ? Gọi h/s đọc bài . ? Yêu cầu h/s hỏi đáp chú thÝch : 1,2,3,5,6,9 ? ? V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ? Néi dung cña tõng phÇn ?. Hoạt động H. ND cần đạt I. §äc, chó thÝch, bè côc . 1. §äc .. 3 h/s nối nhau đọc . 2. Chó thÝch. Hs hỏi đáp chú thích 1,2,3,5,6,9 . 3. Bè côc . P1: Tõ ®Çu .... nÆng h¬n c¶ AIDS: thuèc l¸ trë thµnh «n dÞch P2: Tiếp .... sức khoẻ cộng đồng : T¸c h¹i cña thuèc l¸ ..

(132) P3: Cßn l¹i : Lêi kªu gäi chèng hót thuèc l¸ . ? Văn bản này đợc viết theo phơng thức biểu đạt nào ? Hoạt động 2: Hớng dẫn tìm hiÓu v¨n b¶n . ? T¸c gi¶ so s¸nh «n dÞch thuốc lá với đại dịch nào ? So s¸nh nh thÕ cã t¸c dông g× ?. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ «n dÞch? Dấu phẩy đặt ở nhan đề văn b¶n cã ý nghÜa g× ?. V¨n b¶n nhËt dông thuyÕt minh về một vấn đề khoa học .. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n . 1. Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸. So s¸nh «n dÞch thuèc l¸ víi «n dịch nổi tiếng khác đó là AIDS . So sánh nh vậy để gây sự chú ý cho ngời đọc . - ¤n dÞch chØ chung c¸c lo¹i bÖnh nguy hiÓm, l©y lan réng 156. lµm chÕt ngêi hµng lo¹t trong thời gian nhất định . - Dấu phẩy đặt ở giữa : là một c¸ch nhÊn m¹nh vµ më réng nghÜa ; t¸c gi¶ kh«ng chØ muèn nãi hót thuèc l¸ lµ «n dÞch nguy hiểm mà còn tỏ thái độ lên án, nguyÒn rña viÖc hót thuèc l¸ . ? Em có nhận xét đặc điểm lêi v¨n thuyÕt minh trong ®o¹n v¨n nµy ?. - Sö dông c¸c tõ th«ng dông cña ngµnh y tÕ ( «n dÞch, dÞch h¹ch, thæ t¶, AIDS ) . - Dïng phÐp so s¸nh : nÆng h¬n c¶ AIDS . T¸c dông : th«ng b¸o ng¾n gän, chÝnh x¸c n¹n dÞch thuèc l¸ . NhÊn m¹nh hiÓm häa to lín cña n¹n dÞch nµy . Hs tù béc lé suy nghÜ . Ph¬ng diÖn søc khoÎ , lèi sèng , đạo đức , cá nhân và cộng đồng .. ? Em đón nhận thông tin này với một thái độ nh thế nào ? ? PhÇn th©n bµi thuyÕt minh vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ ë nh÷ng ph¬ng diÖn nµo ?. - Khãi thuèc l¸ chøa nhiÒu chÊt độc thấm vào cơ thể ngời hút . + ChÊt h¾c Ýn : lµm tª liÖt c¸c l«ng mao ë vßm häng , phÕ qu¶n, nang phæi , tÝch tô l¹i g©y ho hen, viªm phÕ qu¶n, ung th vßm häng vµ phæi .. 2. T¸c h¹i cña thuèc l¸ . a. Thuèc l¸ cã h¹i cho søc khoÎ..

(133) ? Theo dâi ®o¹n v¨n :'' Ngµy tríc ... qu¶ lµ mét téi ¸c '' . Sù huỷ hoại của thuốc lá đến sức khoẻ con ngời đợc phân tích trªn nh÷ng chøng cí nµo ?. - Khãi thuèc l¸ chøa nhiÒu chÊt độc thấm vào ngời hút . + ChÊt h¾c Ýn :. 157 + ChÊt «xÝt c¸c-bon : thÊm vµo m¸u kh«ng cho tiÕp nhËn «xi khiÕn søc khoÎ gi¶m sót . + ChÊt ni-c«-tin : lµm co th¾t c¸c động mạch gây huyết áp cao , nhåi m¸u c¬ tim , cã thÓ tö vong. - Khói thuốc lá còn đầu độc nh÷ng ngêi xung quanh : ®au tim mạch, ung th , đẻ non , thai nhi yÕu . G: Thuèc l¸ lµ kÎ thï ngät ngµo vµ nham hiÓm cña søc khoẻ con ngời nhất là đối với c¸ nh©n ngêi hót . ? NhËn xÐt vÒ c¸c chøng cø mà tác giả dùng để thuyết minh trong ®o¹n nµy ?. Đó là các chứng cớ khoa học , đợc phân tích và mi nh họa bằng sè liÖu cô thÓ nªn cã søc thuyÕt phục bạn đọc. Huû ho¹i nghiªm träng søc khoÎ con ngêi .. ? Qua các t liệu đó cho thấy mức độ nguy hiểm của thuốc lá đối với sức khoẻ con ngời?. §ã lµ mét sù thËt chøng tá sù v« trách nhiệm trớc gia đình , ngời thân, trớc cộng đồng của họ. Họ chính là những kẻ đầu độc , làm ? Câu : ''có ngời bảo : Tôi hút, ô nhiễm môi trờng , vẫn đục bầu tôi bị bệnh mặc tôi !'' đợc đa kh«ng khÝ trong lµnh , lµm cho ra nh mét dÉn chøng , mét nh÷ng ngêi chung quanh chÞu v¹ tiÕng nãi kh¸ phæ biÕn cña l©y . nh÷ng con nghiÖn cã ý nghÜa g× ? - Sö dông biÖn ph¸p so s¸nh :. + ChÊt «xÝt cac bon . + ChÊt ni-c«-tin.. - Đầu độc những ngêi xung quanh ..

(134) + So s¸nh tØ lÖ hót thuèc cña thanh thiÕu niªn c¸c thµnh phè lín ë VN víi c¸c thµnh phè ¢u. b. Thuèc l¸ ¶nh hởng đến lối sống đạo đức của con ngêi .. ? Theo dâi ®o¹n tiÕp : '' Bè vµ anh ... con đờng phạm pháp''. ở đoạn này tác giả đã sử dụng biÖn ph¸p NT g× ? T¸c dông? 158 MÜ . + So sánh số tiền nhỏ ( một đô la MÜ mua mét bao 555 ) vµ sè tiÒn lín 15.000 ë VN . Dụng ý cảnh báo nạn đua đòi hút thuốc ở các nớc nghèo , từ đó n¶y sinh c¸c tÖ n¹n x· héi . Huû ho¹i ...... ? VËy thuèc l¸ cã t¸c h¹i ntn đến lối sống đạo đức của con ngêi ? HS tự liên hệ ở địa phơng .. Huû ho¹i lèi sèng nh©n c¸ch ngêi VN nhÊt lµ thanh thiÕu niªn.. ChiÕn dÞch thuèc l¸ .. 3. KiÕn nghÞ chèng thuèc l¸ .. ? Nh÷ng th«ng tin nµy cã hoàn toàn mới lạ đối với em kh«ng ? V× sao ? H·y liªn hÖ thực trạng ở địa phơng em ?. ? PhÇn cuèi v¨n b¶n cung cÊp thông tin về vấn đề gì ? ? Em hiÓu thÕ nµo lµ chiÕn dÞch chèng thuèc l¸ ?. ? C¸ch thuyÕt minh ë ®o¹n nµy lµ g× . ChØ ra c¸c biÓu hiÖn cô thÓ ?. '' ChiÕn dÞch '' : lµ nh÷ng viÖc làm khẩn trơng huy động nhiều lùc lîng trong mét thêi gian nhằm thực hiện một mục đích nhất định . '' ChiÕn dich chèng ...'' lµ c¸c hoạt động thống nhất rộng khắp nh»m chèng l¹i n¹n «n dÞch thuèc l¸ . - B»ng sè liÖu : + ë BØ n¨m 1987.... + ChØ trong vµi n¨m chiÕn dÞch chống thuốc lá đã làm giàu .... + Níc ta nghÌo h¬n ch©u ¢u. Thuyết phục bạn đọc tin ở tính kh¸ch quan cña chiÕn dÞch chèng thuèc l¸ ..

(135) ? T¸c dông cña ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµy lµ g× ? 159 ? Khi nªu kiÕn nghÞ chèng thuốc lá tác giả đã bày tỏ thái độ ntn ?. ? Em hiÓu g× vÒ thuèc l¸ sau khi häc xong v¨n b¶n ?. - Cæ vò chiÕn dÞch chèng thuèc l¸ . - Tin ë sù chiÕn th¾ng cña chiÕn dÞch .. - Cæ vò chiÕn dÞch chèng thuèc l¸ . - Tin tëng ë - Thuèc l¸ lµ mét «n dÞch g©y t¸c sù .... hại nghiêm trọng đến sức khoẻ , lèi sèng cña c¸ nh©n vµ céng đồng . - Chóng ta ph¶i cã quyÕt t©m chèng l¹i n¹n dÞch nµy .. ? Bản thân em dự định làm gì trong chiÕn dÞch chèng thuèc l¸ réng kh¾p hiÖn nay ? Gọi h/s đọc ghi nhớ /122. Hs tù béc lé . Hs đọc ghi nhớ . Hoạt động 3: Hớng dẫn luyÖn tËp . ? Nªu thùc tr¹ng hót thuèc l¸ ở gia đình em ( ngời thân ) . Nguyên nhân nào dẫn đến nghiÖn thuèc l¸ ? Hs tù liªn hÖ .. * Ghi nhí / 122. III. LuyÖn tËp . Bµi 1:. IV . Híng dÉn vÒ nhµ . - Häc thuéc ghi nhí . - lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i . - So¹n bµi : '' Bµi to¸n d©n sè '' .. TuÇn : 12 TiÕng viÖt. C©u ghÐp ( tiÕp theo ). TiÕt : 46.

(136) A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Nắm đợc mối quan hệ về ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép. 2/. KÜ n¨ng : - §Æt c©u ghÐp theo c¸c mèi quan hÖ ý nghÜa kh¸c nhau tuú vµo nh÷ng ngc cảnh nhất định. 3/.Thái độ: - Gi¸o dôc ý thøc thøc vËn dông c©u ghÐp mét c¸ch hîp lý. B.Ph¬ng ph¸p: Qui n¹p C. Híng dÉn dÆn dß: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, Xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp:. I. ổn định:. II. Bài cũ: Câu ghép có những đặc điểm nào? nêu các cách nối câu ghép? Lấy vÝ dô minh ho¹? III. Bài mới: 1. ĐVĐ: - Tiết trớc các em đã tìm hiểu về đặc điểm của câu ghép vav c¸c c¸ch nèi c¸c vÕ c©u ghÐp. TiÕt häc h«m nay c« cïng c¸c em sÏ t×m hiÓu vÒ quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Họat động1:Tìm hiểu quan hệ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u. G: treo bảng phụ. Gọi h/s đọc vÝ dô. ? Hãy xác định và gọi tên quan hÖ gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp?. ? Mçi vÕ c©u biÓu thÞ ý nghÜa g×?. Hoạt động H. - VÕ A: Cã lÏ TiÕng viÖt cña chúng ta đẹp. - VÕ B: ( bëi v× ) t©m hån cña ngêi VN. VÕ A: kÕt qña. VÕ B: nguyªn nh©n.. - >VÕ A: biÓu thÞ ý nghÜa khẳng định. ? H·y nªu thªm mét sè c©u ghÐp - > trong đó các vế câu có quan hệ VÕ B: biÓu thÞ ý nghÜa gi¶i vÒ ý nghÜa kh¸c víi quan hÖ thÝch. 161. trªn ? Gi¸o viªn ®a mét sè vÝ dô lªn b¶ng phô: ? Em h·y chØ ra c¸c mèi quan hÖ ý nghÜa giòa c¸c vÕ c©u ghÐp sau. NÕu t«i cã tiÒn th× t«i sÏ mua mét tËp s¸ch mới-> Quan hÖ ®iÒu kiÖn. - Tuy bÞ tµn tËt nhng chÞ vÉn giµnh huy ch¬ng vµng vÒ cho tæ quèc-> Quan hÖ t¬ng ph¶n.. - Chúng em sẽ cố gắng học để thÇy c« vµ cha mÑ vui lßng . C¸c vÕ c©u cã quan hÖ mục đích . - NÕu nã ch¨m chØ häc tËp th× bài kiểm tra sẽ đạt điểm cao h¬n. Quan hÖ ®iÒu kiÖn- kÕt qu¶. - B¹n Hoa cµng nãi mäi ngêi. ND cần đạt I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u. 1. VÝ dô/123.

(137) - Giã cµng to th× löa cµng bèc lªn cµng chó ý. cao-> Quan hÖ t¨ng tiÕn. Quan hÖ t¨ng tiÕn. - §ich ph¶i ®Çu hµng hoÆc chóng ta sÏ bÞ tiªu diÖt-> Quan hÖ lùa chän. - Nó không nói gì nữa và oà khóc> Quan hệ bổ sung hoặc đồng thêi. - ChÞ kh«ng nãi g× råi bá ®i -> Quan hÖ tiÕp nèi.. - Kh«ng nghe tiÕng sóng b¾n tr¶ địch đã rút chạy-> Quan hệ giải thÝch. Em h·y nªu nh÷ng mèi quan hÖ ý nghÜa thêng gÆp trong c©u ghÐp? Em h·y nhËn xÐt g× vÒ c¸c quan hÖ HS tù rót ra tõ ghi nhí. gi÷a c¸c vÕ c©u ghÐp? GV: Quan hệ các vế của câu ghép rất đa dạng vag phong phú. Để XĐ đúng mqh đó có thể dựa vào các quan hệ từ hoặc cặp qht, phụ từ, từ nối trong câu ghép. nhưng chủ yếu phải dựa vào hoàn cảnh giao tiếp cụ thể. H; Nhận xét về cấu tạo chung của câu ghép. Câu ghép có thể có nhiều vế, mqh giữa các vế câu ghép có nhiều tầng bậc khác nhau và có quan hệ ý nghĩa với nhau khá chặt chẽ. VD: (1) Tôi nói mãi (2) nhưng nó không nghe tôi(3) nên nó thi trượt. - !và 2: có quan hệ tương phản 2và 3 có quan hệ nguyên nhân.. Hs đọc ghi nhớ SGK/ 123.. ? Gọi h/s đọc ghi nhớ ? Tôi đi chợ, nó nấu cơm.( nối tiếp) Tôi đi chợ còn nó nấu cơm. ( Đồng thời) Nếu Tôi đi chợ thì nó sẽ nấu cơm.( NN- KQ) ? Tìm thêm một số câu ghép trong đó các vế câu có quan hệ ý nghĩa khác với những quan hệ ở ví dụ trên? + Chúng ta phải học thật tốt để cha mẹ vui lòng. (quan hệ mục đích) a, VÕ 1 - vÕ 2: nguyªn nh©n-. 2. Ghi nhí/123. II. LuyÖn tËp. Bµi1.. Bµi 2..

(138) + Nếu không chăm học thì chúng ta sẽ bị điểm kém (điều kiện- kết quả) + Mặc dù nó rất chăm chỉ nhưng kết quả học tập của nó không cao (quan hệ tương phản) Hoạt động2: Hớng dẫn h/s luyÖn tËp. ? §äc yªu cÇu bµi tËp 1 ? H×nh thøc : C¸ nh©n .. kÕt qña. - VÕ 2 vµ vÕ 3: gi¶i thÝch. b, Quan hÖ ®iÒu kiÖn- gi¶ thiÕt. c, Quan hÖ t¨ng tiÕn. d, Quan hÖ t¬ng ph¶n. e, '' råi'' chØ quan hÖ thêi gian nèi tiÕp quan hÖ nguyªn nh©n hÖ qu¶.. Các nhóm thảo luận. Cử đại diÖn tr×nh bµy. Đoạn 1: 4 câu ghép (2,3,4,5). Quan hệ điều kiện - kết quả -Đoạn 2: 2 câu ghép (2,3). Quan hệ nguyên nhân - kết quả. -Không nên tách vì ý nghĩa H×nh thøc : chia 2 nhãm của các vế câu có quan hệ chặt N1: đoạn '' Biển đẹp '' - Tú Nam. chẽ với nhau. N2: Thi S¶nh . 162. ? §äc yªu cÇu bµi tËp 3?. kÕt qu¶. -Không, vì nếu tách thì không đảm bảo được tính mạch lạc của lập luận. (Xét về mặt lập luận, mỗi câu ghép trình bày một việc Lão Hạc nhờ ông giáo. Xét về giá trị biểu hiện, tác giả cố ý viết câu dài để tái hiện cách kể lể dài dòng của Lão Hạc.. Bµi 3.. Củng cố: Bài tập: Cho 2 cặp qht: Nếu ...thì ; giá như....thì - Hãy đặt với mỗi cặp qht 1 câu. Cho biết sự kác nhau giữa các cặp qht đó Cặp qht đã cho đều biểu thị quan hệ ĐK- giae thiết - hệ quả nhng giữa chúng có sự khác nhau. SV được nêu ở ý chính ( có từ hì) trong câu ghép sd cặp qht ( giá như) ...thì...đã xảy ra( người nói cau này tiếc rằng SV đã xảy ra như vậy. Còn cặp quan hệ nếu...thì không có thêm sắc tái ý nghĩa như vậy. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc phÇn ghi nhí . - lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i. - Chuẩn bị bài mới : Dấu ngoặc đơn và hai dấu chấm..

(139) TuÇn: 12. TiÕt : 47. TËp lµm v¨n. ph¬ng ph¸p thuyÕt minh 163 A. Môc tiªu: 1/. Gióp HS: - Nắm đợc các phơng pháp thuyết minh. 2/. KÜ n¨ng HS: - NhËn biÕt vµ x©y dùng v¨n b¶n thuyÕt minh. 3/. Gi¸o dôc HS: - Thấy đợc tầm quan trọng của phơng pháp thuyết minh, biết vận dụng khi xây dùng v¨n b¶n thuyÕt minh. B. Phơng pháp: Qui nạp, thảo luận, nêu vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, Xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp:. I. ổn định:. II. Bài Cũ: Em hãy nêu đặc điểm chung của văn bản thuyết minh? Lấy một vài ví dụ về kiểu văn bản đó? Bài mới: 1.ĐVĐ: - Tiết trớc, chúng ta đã tìm hiểu đặc điểm chung của văn bản thuyết minh. Vậy để cung cấp đợc những tri thức, chúng ta cần đến những điều kiện nào? và cần có nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo trong kiÓu bµi nµy? TiÕt häc h«m nay sÏ gióp c¸c em tr¶ lời đợc những câu hỏi đó?. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động G Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh.. Hoạt động H C¶ líp.. Yªu cÇu h/s xem l¹i c¸c v¨n b¶n : C©y dõa B×nh §Þnh, T¹i sao l¸ c©y cã mµu xanh…. C¸c v¨n b¶n Êy đã sử dụng các loại tri thức gì? - C¸c tri thøc vÒ : sù vËt ( c©y dõa ), khoa häc ( l¸ cây, con giun đất ), lịch sử ( khëi nghÜa ), v¨n hãa ? Công việc cần chuẩn bị để viết ( HuÕ ). mét bµi v¨n thuyÕt minh? Quan s¸t, häc tËp, tÝch luü cã vai trß ntn trong bµi v¨n thuyÕt minh? - Cần quan sát: tìm hiểu đối 164 tîng vÒ mµu s¾c, h×nh d¸ng, kÝch thíc, tÝnh chÊt. - Häc tËp: t×m hiÓu qua s¸ch b¸o, tµi liÖu, tõ ®iÓn. - Tham quan: t×m hiÓu trùc tiÕp, ghi nhí qua c¸c gi¸c. ND cần đạt I. T×m hiÓu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. 1. Quan s¸t, häc tËp, tÝch luü tri thức để làm bài v¨n thuyÕt minh..

(140) quan, c¸c Ên tîng. Cã vai trß quan träng là cơ sở để viết văn bản thuyÕt minh. ? B»ng tëng tîng, suy luËn cã thÓ có tri thức để làm bài văn thuyết minh kh«ng?. Tëng tîng, suy luËn sÏ không đúng với thực tế đã có do vậy tri thức đó không đảm bảo sự chính xác về đối tîng cÇn thuyÕt minh, mµ ph¶i quan s¸t thùc tÕ.. ? §äc VDa/ 26. Trong c©u v¨n trªn ta thêng gÆp tõ g×, dung trong Tõ “Lµ” dung trong c¸ch nh÷ng trêng hîp nµo? nêu định nghĩa. ? Sau tõ “lµ” ngêi ta cung cÊp nh÷ng tri thøc g×? Cung cÊp kiÕn thøc vÒ v¨n hãa, nghÖ thuËt, vÒ nguån gèc xuÊt th©n ( nh©n vËt lÞch sö ). ? Dung phơng pháp nêu định nghÜa cã t¸c dông g×? Giúp ngời đọc hiểu về đối tợng. ? Qua đó em rút ra mô hình phơng ph¸p nµy ntn ?. A lµ B . A: đối tợng cần thuyết minh. B: tri thức về đối tợng.. 2. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. a) Ph¬ng ph¸p nêu định nghĩa.. M« h×nh: A lµ B A: đối tợng. B: tri thøc.. ? §äc VD b. Cho biÕt thuyÕt minh b»ng c¸ch nµo vµ cã t¸c dông g×? - C¸ch lµm: kÓ ra lÇn lît c¸c b) Ph¬ng ph¸p đặc điểm, tính chất… của sự liệt kê. vật theo một trật tự nào đó. - Tác dụng: giúp ngời đọc hiÓu s©u s¾c, toµn diÖn vµ cã ấn tợng về nội dung đợc thuyÕt minh. Th¶o luËn nhãm 165. Yªu cÇu h/s th¶o luËn nhãm , sau đó điền vào bảng. Nhãm 1: Ph¬ng ph¸p nªu VD. Nhãm 2: Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu ( con sè ). Nhãm 3: Ph¬ng ph¸p so s¸nh. Nhãm 4: Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i, ph©n tÝch. Hs th¶o luËn theo nhãm. Cö đại diện điền vào bảng c) Ph¬ng ph¸p thèng kª. nªu vÝ dô. N1: C¸ch lµm: dÉn ra nh÷ng VD cụ thể để ngời đọc tin vào nội dung đợc thuyết.

(141) minh. T¸c dông: t¹o sù thuyÕt phục, khiến ngời đọc tin vào những điều mà ngời viết đã cung cÊp. - N2: C¸ch lµm: dïng sè liệu chính xác để khẳng định độ tin cậy của các tri thứcđợc ung cấp. T¸c dông: nÕu kh«ng cã sè liệu ấy ngời đọc cha tin vào néi dung thuyÕt minh , cho r»ng ngêi viÕt suy diÔn. N3: C¸ch lµm : so s¸nh hai đối tợng cùng loại hoặc kh¸c lo¹i nh»m lµm næi bËt đặc điểm, tính chất của đối tîng cÇn thuyÕt minh. T¸c dông: lµm t¨ng søc thuyết phục và độ tin cậy cho nội dung đợc thuyết minh. N4: Cách làm: chia đối tợng G: Trong thùc tÕ ngêi viÕt v¨n b¶n ra tõng mÆt, tõng khÝa c¹nh, thuyÕt minh thêng kÕt hîp c¶ 5 từng vấn đề… để lần lợt ph¬ng ph¸p thuyÕt minh mét c¸ch thuyÕt minh. hîp lÝ vµ cã hiÖu qña. Tác dụng: giúp cho ngời đọc hiểu từng mặt của đối tợng mét c¸ch cã hÖ thèng. C¸ nh©n. 1-2 hs đọc ghi nhớ. Gọi hs đọc ghi nhớ Hoạt động 2: Hớng dẫn luyện tËp. H×nh thøc : chia líp thµnh hai nhãm. N1: Bµi tËp 1. N2: Bµi tËp 2.. * Ghi nhí SGK/ 128 Th¶o luËn nhãm. II. LuyÖn tËp. Bµi 1;2: C¸c nhãm th¶o luËn . Cử đại diện trình bày. N1: Bµi 1. 166 a) KiÕn thøc vÒ khoa häc: tác hại của khói thuốc lá đối với sức khoẻ và lối sống đạo đức của con ngời. b) KiÕn thøc vÒ x· héi: t©m lÝ lÖch l¹c cña mét sè ngêi coi hót thuèc l¸ lµ v¨n minh, sang träng. - TØ lÖ ngêi hót thuèc l¸ rÊt cao..

(142) N2: Bµi 2. - Ph¬ng ph¸p so s¸nh: so s¸nh víi AIDS , víi giÆc ngo¹i x©m. - Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch: t¸c h¹i cña h¾c Ýn, ni-c«-tin, «xÝt c¸c bon. - Ph¬ng ph¸p nªu sè liÖu: sè tiÒn ph¹t ë BØ, sè tiÒn mua mét bao thuèc 555. Bµi tËp 3:. C¸ nh©n. Gọi h/s đọc yêu cầu đề bài ? a, KiÕn thøc: - VÒ lÞch sö, vÒ cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc. - VÒ qu©n sù. - VÒ cuéc sèng cña c¸c n÷ thanh niªn xung phong thêi chèng MÜ cøu níc. b, Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Hoc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 4. - ¤n l¹i v¨n tù sù kÕt hîp víi v¨n miªu t¶ vµ biÓu c¶m chuÈn bÞ cho tiÕt tr¶ bµi.. 167 TuÇn : 12. TiÕt: 48. TËp lµm v¨n. tr¶ bµi kiÓm tra v¨n, tËp lµm v¨n sè 2 A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Đánh giá đợc những u, khuyết điểm của mình về kiến thức và kĩ năng. - KiÕn thøc cô thÓ: + KÓ chuyÖn cã sö dông kÕt hîp yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m. + Hệ thống hoá kiến thức từ các văn bản truyện kí VN hiện đại. 2/. KÜ n¨ng: - Liên kết văn bản, dùng từ, đặt câu, phân tích, khái quát, cảm thụ. 3/.Thái độ: - ý thøc phª b×nh vµ tù phª b×nh. B. Phơng pháp: Qui nạp, nêu vấn đề.

(143) C. ChuÈn bÞ: 1/ GV: Tæng hîp nh÷ng bµi tèt, cha tèt, ch÷a lçi cho HS.. 2/ HS: Xem l¹i kiÕn thøc v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bµi Cò:. III. Bµi míi: a).VÒ bµi tËp lµm v¨n:. Hoạt động G Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s tái hiện lại đề bài. ? Yêu cầu h/s đọc lại đề bài? G: nêu đáp án đúng phần trắc nghiÖm. 1-C;2-A; 3-1.d; 2.a; 3D; 4-C; 4-C. Tù luËn: 1. Suy nghÜ cña «ng gi¸o vÒ l·o H¹c. 2. Sè phËn vµ phÈm chÊt cña ngêi phô n÷ n«ng th«n trong x· héi cò. - Sè phËn : v« cïng cùc khæ. Cuéc sèng kh«ng cã lèi tho¸t. - PhÈm chÊt: võa giµu t×nh th¬ng, võa cã søc sèng tiÒm tµng m¹nh mÏ. G nhËn xÐt chung: HÇu hÕt c¸c em đã biết chọn lựa phơng án trả lời đúng trong câu hỏi trắc nghiÖm. - Phần tự luận : biết xác định nội dung cơ bản để triển khai viÕt thµnh ®o¹n v¨n. * Nhîc ®iÓm: - PhÇn c©u 1 tù luận: cha xác định đúng nội dung chÝnh cña ®o¹n v¨n. - KÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n rÊt kÐ, nhiÒu bµi kh«ng viÕt thµn ®o¹n v¨n hoµn chØnh mµ chØ nªu ý c¬ b¶n b»ng c¸ch g¹ch ý. VD: Thi; Anh; TuÊn. G chÐp ®o¹n v¨n: “Nãi lªn sè phËn cña ngêi phô n÷ n«ng th«n trong x· héi cò lµ: chÞ lµ ngêi phô n÷ n«ng d©n nhng chÞ cã mét t©m hån thanh cao vµ bÊt khu¸t tríc sù ¸p bøc cña bän thùc d©n phong kiÕn. Gi¸ trÞ ngêi phô n÷ n«ng d©n ngµy xa không đợc đề cao hay phải. 168 Hoạt động H C¶ líp.. ND cần đạt I. Bµi kiÓm tra V¨n. 1. §¸p ¸n.. HS đối chiếu vào bài làm cña m×nh.. HS đối chiếu nội dung phần tù luËn vµo bµi lµm cña m×nh.. 2. NhËn xÐt.. Hs tù rót ra nh¬c ®iÓm cña m×nh.. 3. Ch÷a lçi..

(144) chÞu nh÷ng khæ cùc trong x· héi phong kiÕn” ( Bµi cña Thi ). ? Yêu cầu h/s đọc và sửa đoạn v¨n?NhËn xÐt ®o¹n v¨n trªn?. C¸ nh©n. - HS1: VÒ h×nh thøc: cha đúng yêu cầu của một đoạn v¨n. ViÕt hoa lïi ®Çu dßng. 169. ? Gäi h/s söa l¹i ®o¹n v¨n?. G: §äc bµi v¨n hay : Th¶ob ; Thanh; Hµ; Tó. Yêu cầu h/s đọc đề bài . ? Nêu hớng giải quyết đề bài trªn ?. ? Nªu bè côc cña bµi v¨n? C¸ch viÕt tõng phÇn?. - HS2: Diễn đạt vụng về , c¸c ý s¾p xÕp lén xén, kh«ng liÒn m¹ch. - HS3: Sö dông tõ ng÷ cha phï hîp. Qua ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê”cña Ng« TÊt Tè ta thÊy sè phËn cña ngêi phô n÷ n«ng th«n v« cïng cùc khæ , bịi đè nén đẩy đến bớc đờng cùng….. 4. §äc bµi v¨n mÉu. Hs nghe và đối chiếu bài lµm cña m×nh. C¶ líp. Em h·y kÓ l¹i mét lÇn m¾c khuyết điểm của em đối với thÇy c« gi¸o. - Đọc kĩ đề. - T×m ý : nhí l¹i kØ niÖm m¾c lçi s©u s¾c nhÊt. - LËp dµn ý. - ViÕt bµi.. II. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n bµi sè 2. §Ò bµi:. 1. LËp dµn ý vµ söa bµi.. a. Më bµi: - Hoµn c¶nh m¾c lçi. - Thêi gian ? - C¶m xóc cña em.. G: đọc một phần mở bài và yªu cÇu h/s söa l¹i: “Håi häc cÊp I , trong mét giê häc To¸n em đã nói chuyện với bạn ngồi cïng bµn vµ bÞ c« gi¸o gäi lªn b¶ng lµm bµi. Nhng do m¶i nãi chuyÖn nªn em kh«ng hiÓu.” Gäi h/s nhËn xÐt phÇn më bµi trªn vµ nªu híng söa ch÷a phÇn më bµi nµy? - Đã nêu đợc hoàn cảnh nhng qúa dài dòng. - C¸ch söa: Hs söa. ? PhÇn th©n bµi em sÏ kÓ l¹i c©u chuyÖn Êy ntn? KÓ l¹i theo tr×nh tù c©u. a) Më bµi : - LÝ thuyÕt. - §äc phÇn më bµi. - Nªu c¸ch söa. b) Th©n bµi..

(145) G nhËn xÐt: Nh×n chung phÇn thân bài viết tơng đôi tốt ( Thanh; Ph¬ng ; Hµ ). Tuy nhiªn cßn mét sè em vÉn m¾c. chuyÖn theo kh«ng gian vµ thêi gian. 170. lỗi chính tả, diễn đạt. G đọc đoạn thân bài : “Lần m¾c lçi lµm t«i thÊy m×nh ©n hËn v« cïng. Trong lßng c¶m thÊy xÊu hæ cho b¶n th©n, xÊu hæ víi b¹n trong líp. T«i nh×n c« vµ c¶m thÊy c« rÊt buån cho dï c« kh«ng ph¹t t«i hay m¾ng t«i” ? Em cã ph¸t hiÖn ra lçi sai trong ®o¹n v¨n trªn? §o¹n v¨n trªn cßn m¾c lçi lÆp tõ vµ c©u v¨n cha râ nghÜa . G nhËn xÐt phÇn kÕt bµi : Nh×n chung đã có định hớng viết đợc phần thân bài song cha khẳng định đợc thái độ cảm xóc cña m×nh trong hiµn c¶nh Vò; Anh; Thanh; Tu©n; Hm¾c lçi. ¬ng .. c) KÕt bµi.. 2. §äc bµi v¨n mÉu. G đọc bài văn mẫu.. HS lắng nghe đối chiếu bài viÐt cña m×nh xem cßn m¾c G: yªu cÇu söa lçi vµo trong vë sai sãt g× kh«ng. bµi tËp Ng÷ V¨n. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - ViÕt l¹i bµi v¨n vµo vë bµi tËp Ng÷ V¨n. - ¤n l¹i v¨n tù sù vµ miªu t¶ kÕt hîp víi v¨n biÓu c¶m. - Xem trớc bài văn thuyết minh để tìm hiểu phơng pháp. TuÇn :12. TiÕt : 49. bµi 13. v¨n b¶n. bµi to¸n d©n sè. A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Hiểu đợc mục đích và nội dung chính mà tác giả đặt ra qua văn bản là cần phải hạn chế sự gia tăng dân số, đó là con đờng tồn tại hay không tồn tại của chính loại ngời. - C¸ch viÕt nhÑ nhµng kÕt hîp kÓ chuyÖn víi lËp luËn trong viÖc thÓ hiÖn néi dung bµi viÕt. 2/. KÜ n¨ng:.

(146) - §äc, ph©n tÝch lËp luËn chøng minh, gi¶i thiÝch trong mét v¨n b¶n nhËt dông. 3/. Thái độ: - Có ý thức trong việc tuyên truyền mọi ngời ở địa phơng vào việc hạn chế gia tăng dân số , một đòi hỏi tất yếu cho sự tăng của nhân loại nói chung và nớc Việt Nam nãi riªng. B.Phơng pháp: đọc, đàm thoại, phân tích C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cñ, so¹n bµi míi theo c©u hái SGK. D. ổn định lớp: I. ổn định:. II. Bµi Cò: Thuèc l¸ g©y ra nh÷ng t¸c h¹i trªn nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? Theo em, mọi ngời cần phải làm gì để chống lại và ngăn ngừa ôn dịch này?. III. Bài mới: ĐVĐ: - Trong cuộc sống, các em có lẽ đã nghe những câu nói nh: Con đàn cháu đống, Trời sinh voi, trời sinh cỏ, có nếp có tẻ...Đó là những câu tục ngữ, thành ngữ, nh÷ng c©u nãi cöa miÖng cña ngêi ViÖt Nam xa, thÓ hiÖn quan niÖm quý ngêi, cÇn ngêi, mong đẻ nhiều con ...để đáp ứng với nền nông nghiệp cổ truyền. Nhng cũng từ quan niệm ấy dẫn đến thói quen sinh đẻ tự do, dẫn đến sự tăng dân số quá nhanh, dẫn đến đói nghèo, bệnh tật lạc hậu. Chính sách dân số kế hoạch hoá gia đình đã từ lâu trở thành một trong những quốc sách hết sức quan trọng của đảng và nhà nớc ta. Bởi lẽ, từ lâu chúng ta đã và đang tìm mọi cách để giải bài toán hốc búa, bài toán dân số. Vậy bài toán dân số đó thực chÊt nh thÕ nµo c¸c em sÏ cïng t×m hiÓu bµi häc h«m nay.. Hoạt động G Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s đọc, chú thích. G nêu yêu cầu đọc; giọng rõ. Hoạt động H C¸ nh©n.. ND cần đạt I. §äc, chó thÝch. 1. §äc. 172. rµng, chó ý c¸c c©u c¶m; nh÷ng phiªn ©m. ? Gọi h/s hỏi đáp chú thích 1,2,3 ? ? V¨n b¶n nµy thuéc thÓ lo¹i v¨n b¶n nµo?. 1-2 h/s đọc nối tiếp nhau. Theo nhãm Hs hỏi đáp chú thích (2h/s).. 2. Chó thÝch.. ? V¨n b¶n nµy chia lµm mÊy phÇn?. - Lµ v¨n b¶n nhËt dông. V× nó đề cập đến một vấn đề thêi sù cÊp thiÕt võa l©u dài của đời sống nhân loại, đó là vấn đề gia tăng dân sè thÕ giíi vµ hiÓm häa cña nã.. Hoạt động 2: Hớng dẫn tìm hiÓu v¨n b¶n. ? Hs đọc đoạn mở bài . Bài to¸n d©n sè theo t¸c gi¶, thùc chất là vấn đề gì?. 3 phÇn : - Tõ ®Çu… s¸ng 3. Bè côc. mắt ra: Nêu vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình. - TiÕp theo .. « thø 31 cña bàn cờ: Làm rõ vấn đề dân sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia đình. - Còn lại: Bày tỏ thái độ về d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia đình. II. §äc – hiÓu v¨n C¶ líp. b¶n: 1, Nêu vấn đề dân số.

(147) ? Theo em điều gì đã làm tác gi¶ s¸ng m¾t ra?. ? Em hiểu thế nào là vấn đề d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia đình ?. Bµi to¸n d©n sè thùc chÊt là vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình; cụ thể là vấn đề sinh đẻ có kế ho¹ch .. vµ kÕ ho¹ch hãa gia đình.. Vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình đã đợc đặt ra từ thời cổ đại. Th¶o luËn nhãm. - D©n sè lµ ngêi sinh sèng trªn ph¹m vi mét quèc gia, ch©u lôc, toµn cÇu. - Gia t¨ng d©n sè ¶nh hëng đến tiến bộ xã hội và là nguyên nhân của đói 173 nghÌo, l¹c hËu. - D©n sè g¾ng liÒn víi kÕ hoạch hoá gia đình tức là vấn đề sinh sản. - D©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia đình đã và đang là vấn đề đợc quan tâm trên toàn thÕ giíi. C¶ líp.. ? Khi nãi m×nh“s¸ng m¾t ra” t¸c gi¶ muèn ®iÒu g× ë ngêi đọc?. ? §o¹n v¨n MB cã c¸ch diÔn đạt: A. NhÑ nhµng, gi¶n dÞ. B. Th©n mËt, t×nh c¶m. C. ChÝnh x¸c, kh¸ch quan. Em đồng ý với nhận xét nào ? Theo em cách diễn đạt đó có t¸c dông g×?. Còng “s¸ng m¾t ra”vÒ vÊn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình.. §¸p ¸n: A, B. GÇn gòi , tù nhiªn, dÔ thuyÕt phôc.. - Vấn đề dân số đợc nhìn nhËn tõ mét bµi to¸n cæ. 2. Làm rõ vấn đề dân sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia đình..

(148) ? Để làm rõ vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình tác giả đã lập luận và thuyết minh dựa trªn c¸c ý chÝnh nµo, t¬ng øng víi mçi ®o¹n v¨n b¶n nµo?. ( §ã lµ c©u chuyÖn… biÕt nhêng nµo !) - Bài toán dân số đợc tính to¸n tõ mét chuyÖn trong Kinh Th¸nh ( B©y giê…. kh«ng qóa 5 % ) . - Vấn đề dân số đợc nhìn nhËn tõ thùc tÕ “Trong thùc tÕ … cña bµn cê ”.. ? Cã thÓ tãm t¾t bµi to¸n cæ ntn?. ? T¹i sao ngêi viÕt l¹i mîn bµi toán cổ để nói về sự gia tăng d©n sè?. 174 Cã mét bµn cê gåm 64 «. Ô 1 đặt 1 hạt thóc, thì ô 2 lµ ; 3 lµ 4; 4 lµ 16; 5 – 32; 6- 64. Tổng số thóc thu đợc cã thÓ phñ kh¾p bÒ mÆt trái đất. - Bµi to¸n cæ sè ngêi sinh ra trªn tr¸i đất theo cấp số nhân. Con sè trong bµi to¸n cæ t¨ng dÇn theo cÊp sè nh©n, tơng ứng với số ngời đợc sinh ra trên trái đất theo cấp độ này không còn là con sè b×nh thêng mµ lµ con sè khñng khiÕp. G©y høng thó vµ dÔ hiÓu đối với ngời đọc.. ? Bµn vÒ d©n sè tõ bµi to¸n cæ điều đó có tác dụng gì? ? Tãm t¾t bµi to¸n d©n sè cã khëi ®iÓm tõ chuyÖn trong Kinh Th¸nh ?. - Lóc ®Çu Tr¸i §Êt chØ cã hai ngêi lµ A®am vµ E-va. - Nếu mỗi gia đình chỉ sinh 2 con thì đến năm 1995 d©n sè Tr¸i §Êt lµ 5,63 tØ. - So víi bµi to¸n cæ, con sè này đã xấp xỉ ở ô thứ 30 cña bµn cê. Mức độ gia tăng dân số rất. - C©u chuyÖn trong Kinh Th¸nh: Tr¸i §Êt chØ cã 2 ngêi 1995 lµ 5,63 tØ ngêi. Mức độ gia tăng d©n sè nhanh..

(149) nhanh. ? Qua sè liÖu thuyÕt minh em có nhận xét gì về tốc độ gia t¨ng d©n sè? ? Bàn về vấn đề dân số nhng tại sao tác giả lại đề cập đến vấn đề “một ngời phụ nữ có khả năng sinh đợc rất nhiều con”? ( Mục đích ở đây là gì ?). Th¶o luËn nhãm. - Cắt nghĩa đợc vấn đề gia t¨ng d©n sè tõ nghÞ lùc sinh s¶n tù nhiªn cña con ngêi. - Cái gốc của vấn đề hạn. 175 chế dân số sinh đẻ có kế ho¹ch. G lËp b¶ng sè liÖu tØ lÖ sinh con cña phô n÷. C¸c níc ch©u Phi TØ lÖ Ru-an-®a 8,1 Tan-®a-ni-a 6,7 Ma-®a-gat-xca 6,6 ? Theo th«ng b¸o cña Héi nghÞ Cai-r« c¸c níc cã tØ lÖ sinh con cao thuéc c¸c ch©u lôc nµo? ? Nh×n vµo b¶ng sè liÖu h·y nhËn xÐt tØ lÖ sinh con cña phô n÷ ë níc nµo cao nhÊt? Em biÕt g× vÒ thùc tr¹ng kinh tÕ, v¨n hãa ë ch©u lôc nµy?. C¸c níc ch©u ¸ Ên §é Nª-pan ViÖt Nam. TØ lÖ 4,5 6,3 3,7. C¶ líp. Châu Phi , châu á ( trong đó cã ViÖt Nam).. Ru-an-®a (8,1); Tan-®a-ni-a ( 6,7); Ma-®a-gat-xca ( 6,6); Ch©u Phi. Nª-pan ( 6,3) Ch©u ¸. §Òu lµ nh÷ng níc nghÌo trªn thÕ giíi, v¨n hãa giáo dục không đợc nâng cao, nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, l¹c hËu, hµng n¨m vÉn ph¶i nhËn viÖn trî tõ nh÷ng nớc giàu, nhng lại có tốc độ ? Qua b¶ng sè liÖu em rót ra kÕt luËn g× vÒ mèi quan hÖ d©n gia t¨ng d©n sè lín nhÊt ( so víi ch©u MÜ , ch©u ¢u). sè vµ sù ph¸t triÓn x· héi?. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch. T¨ng d©n sè nhanh sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña x· hội, là nguyên nhân dẫn đến. - TØ lÖ sinh con ë c¸c níc ch©u Phi, ch©u ¸ cao d©n sè t¨ng nhanh đói nghÌo, l¹c hËu, kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn..

(150) lập luận của tác giả trong phần tình trạng đói nghèo, lạc th©n bµi? hËu. - Lí lẽ đơn giản, chứng cớ đầy đủ. - VËn dông c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nh thèng kª , so s¸nh , ph©n tÝch. 176 - KÕt hîp dïng c¸c dÊu c©u nh dÊu hai chÊm , dÊu chÊm phÈy. ? Em hiÓu ntn vÒ lêi nãi sau đây của tác giả: “Đừng để cho mçi con ngêi … cµng tèt”?. 3. Thái độ của tác giả về vấn đề dân - NÕu con ngßi sinh s«i trªn sè kÕ ho¹ch hãa trái đất theo cấp số nhân của gia đình. bài toán cổ thì đến một lúc sẽ không còn đất sống. - Muốn đất sống phải sinh đẻ có kế hoạch để hạn chế gia t¨ng d©n sè trªn toµn cÇu.. ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i cho r»ng: Đó là con đờng “tồn tại hay kh«ng tån t¹i”cña chÝnh loµi ngêi?. Muèn sèng, con ngêi cÇn cã đất đai . Đất đai không sinh ra, nhng con ngêi ngµy cµng nhiều hơn. Do đó, con ngời muèn tån t¹i ph¶i biÕt ®iÒu chØnh, h¹n chÕ sù gia t¨ng dân số. Đây là vấn đề nghiªm tóc vµ sèng cßn cña nh©n lo¹i.. ? Qua những lời lẽ đó tác giả đã bộc lộ quan điểm và thái độ của mình về vấn đề dân số kế hoạch hóa gia đình ntn?. - Nhận thức rõ vấn đề gia t¨ng d©n sè vµ hiÓm häa cña nã. - Có trách nhiệm với đời sống cộng đồng. - Tr©n träng cuéc sèng tèt đẹp của con ngời.. G: Sù bïng næ d©n sè ®i kÌm víi nghÌo nµn, l¹c hËu, kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, v¨n hãa gi¸o dục không đợc nâng cao. Và ngîc l¹i khi kinh tÕ, v¨n hãa, gi¸o dôc cµng kÐm ph¸t triÓn th× kh«ng thÓ khèng chÕ sù.

(151) bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè. Hai yếu tố đó tác động lẫn nhau, võa lµ nguyªn nh©n võa lµ kÕt qña. Hoạt động 3: Tổng kết. ? Bµi v¨n ®em l¹i cho em những hiểu biết gì về vấn đề 177. d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia đình ?. ? Cho biÕt sù gia t¨ng d©n sè ë địa phơng em ntn, nó tác động đến đời sống ra sao?. - Sù gia t¨ng d©n sè lµ mét thực trạng đáng lo ngại của thÕ giíi, lµ nguyªn nh©n dÉn đến cuộc sống đói nghèo, l¹c hËu. - H¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè là đòi hỏi sống còn của nhân lo¹i. C¸ nh©n HS tù liªn hÖ t¹i địa phơng mình sống.. Gọi h/s đọc ghi nhớ . 2 h/s đọc ghi nhớ. Hoạt động 4: Hớng dẫn luyện tËp. ? Đọc phần đọc thêm cho biết con đờng tốt nhất để hạn chế gia t¨ng d©n sè lµ g×?. ? V× sao sù gia t¨ng d©n sè cã tÇm quan träng hÕt søc to lín đối với tơng lai nhân loại, nhất là đối với các dân tộc còn nghÌo nµn vµ l¹c hËu?. * Ghi nhí. III. LuyÖn tËp. Bµi 1:. §Èy m¹nh gi¸o dôc lµ con đờng tốt nhất để hạn chế sự gia t¨ng d©n sè. Bëi v×, sinh đẻ là quyền của phụ nữ, kh«ng thÓ cÊm ®o¸n b»ng mÖnh lÖnh vµ c¸c biÖn ph¸p thô bạo. Chỉ bằng con đờng gi¸o dôc míi gióp mäi ngêi hiÓu ra nguy c¬ cña sù bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè. Bµi 2: Th¶o luËn nhãm. - D©n sè t¨ng, thu hÑp dÇn môi trờng sống của con ngời, con ngời sẽ thiếu đất sèng. - D©n sè t¨ng sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ , v¨n hãa.. Hs đọc . ? Gọi 2 h/s đọc bài học thêm. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 3..

(152) - So¹n bµi míi: “Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c”. 178 TuÇn : 12 tiÕng viÖt. TiÕt: 50. dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Hiểu rõ công dụng của dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm. 2/. KÜ n¨ng: - Sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu 2 chấm khi viết. 3/. Thái độ: - HS Thấy đợc tầm quan trọng của dấu ngoặc đơn và dấu 2 chấm khi viết. B. Phơng pháp: Qui nạp, nêu vấn đề, thảo luận C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cñ, Xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bµi Cò: §Æt ba c©u ghÐp theo mèi quan hÖ ý nghÜa: §iÒu kiÖn, lùa chän, gi¶i thÝch. III. Bµi míi: §V§: - Trùc tiÕp.. Hoạt động G Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s t×m hiÓu c«ng dông cña dÊu. Hoạt động H. ND cần đạt I. Dấu ngoặc đơn.. 179. ngoặc đơn G treo b¶ng phô ghi s½n vÝ dô. Gọi h/s đọc ví dụ. ? Trong ®o¹n trÝch trªn dÊu ngoặc đơn dùng để làm gì? ? Nếu bỏ dấu ngoặc đơn đi thì ý nghÜa c¬ b¶n cña ®o¹n trÝch trên có thay đổi không . Tại sao? ? Qua nh÷ng vÝ dô trªn cho biết dấu ngoặc đơn dùng để lµm g×? Bµi tËp nhanh: PhÇn nµo sau ®©y cã thÓ cho vµo dÊu ngoÆc đơn? a) Nam, líp trëng líp 8B cã mét giäng h¸t thËt tuyÖt vêi. b) Mïa xu©n, mïa ®Çu ®Çu tiªn trong mét n¨m, c©y cèi xanh t¬i. Hoạt động 2: Tìm hiểu công dông dÊu hai chÊm. G treo b¶ng phô ghi vÝ dô.. C¶ líp. 1.VÝ dô.. HS đọc ví dụ. §¸nh dÊu phÇn chó thÝch.. Không thay đổi vì trong dấu ngoặc đơn chỉ là thông tin phô. 1. Ghi nhí SGK. HS rót ra phÇn ghi nhí C¸ nh©n. a) líp trëng líp 8B. b) mïa ®Çu tiªn trong mét n¨m. C¶ líp.. II. DÊu hai chÊm. 1. VÝ dô:.

(153) ? DÊu hai chÊm trong ®o¹n trích trên dùng để làm gì?. ? Theo dâi VD cho biÕt trêng hîp nµo ph¶i viÕt hoa sau dÊu hai chÊm? Gọi h/s đọc ghi nhớ.. a) b¸o tríc mét lêi tho¹i. b) b¸o tríc mét lêi dÉn dÉn ( n»m trong dÊu ngoÆc kÐp ). c) gi¶i thÝch mét néi dung. ViÕt hoa khi b¸o tríc lêi tho¹i hoÆc lêi dÉn. HS đọc. C¸ nh©n. ? §äc yªu cÇu bµi tËp 1,2 ?. G treo b¶ng phô. §äc yªu cÇu cña bµi tËp?. 2.Ghi nhí. III. LuyÖn tËp Bµi 1.. a. §¸nh dÊu phÇn gi¶i thÝch. b. §¸nh dÊu phÇn thuyÕt minh. c. §¸nh dÊu phÇn bæ sung. Bµi 2. Bµi 2: a. §¸nh dÊu phÇn gi¶i thÝch. b. §¸nh dÊu lëi tho¹i. c. §¸nh dÊu phÇn thuyÕt minh. 180 Th¶o luËn nhãm. Bµi 3: Cã thÓ lîc bá dÊu hai chÊm v× ý nghÜa c¬ b¶n cña c©u, ®o¹n v¨n kh«ng thay đổi. a, C¸ch viÕt thø nhÊt không bỏ đợc vì phần sau Bài 4: dÊu hai chÊm lµ th«ng tin c¬ b¶n. b. C¸ch viÕt thø hai cã thÓ bỏ đợc vì phần trong ngoặc đơn trả lời cho câu hái: hai bé phËn nµo.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc bµi theo néi dung phÇn ghi nhí. - Lµm bµi tËp 5. - Các nhóm chuẩn bị cho tiết chơng trình địa phơng. TuÇn : 13. TiÕt: 51. tËp lµm v¨n. đềvăn thuyết minh và cách làm bài văn thuyÕt minh A. Môc tiªu:.

(154) 1/. KiÕn thøc: - Hiểu đề văn thuyết minh, hiểu cách làm bài văn thuyết minh: quan sát, học tËp, tÝch luü kiÕn thøc vµ ph¬ng ph¸p tr×nh bµy. 2/. KÜ n¨ng: - Tìm hiểu đề, kĩ năng vận dụng các phơng pháp thuyết minh, biết kết hợp các ph¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶. 3/. Thái độ: - Thấy đợc văn thuyết minh rất thông dụng, cách làm bài không khó, chỉ yêu cÇu HS rÌn luyÖn kÜ n¨ng quan s¸t, biÕt tÝch luü. B. Phơng pháp: Nêu vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò. Xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp:. I. ổn định:. II. Bµi Cò: Em h·y nªu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh? Nªu t¸c dông cña ph¬ng pháp nêu định nghĩa, phơng pháp nêu ví dụ? III.Bài mới: 1. ĐVĐ: - Tiết trớc, các em đã nắm đợc đặc điểm chung của văn bản thuyết minh, biết đợc các phơng pháp thuyết minh phổ biến. Hôm nay, cô cùng các em sẽ tìm hiểu về đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động của Thầy Hoạt động 1 : HD Häc sinh t×m hiÓu vÒ đề văn thuyết minh. Gọi Học sinh đọc các để v¨n. H. Các đề bài trên nói lên ®iÒu g× ? H. §èi tîng thuyÕt minh cã thÓ gåm nh÷ng lo¹i nµo ? H. Làm thế nào để xác định đợc đề văn ấy là đề v¨n thuyÕt minh ? H. Hãy ra 1 đề văn thuyết minh ? ( Gi¸o viªn tæ chøc Häc sinh trß ch¬i tiÕp søc ). Chia líp thµnh 2 nhãm ( trong 5 phót ). Yªu cÇu Häc sinh nhËn xÐt chÐo. Gi¸o viªn söa ch÷a bæ sung. Tuyªn d¬ng nhãm lµm viÖc tèt. Hoạt động 2 : HD Häc sinh t×m hiÓu c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh . Gọi Học sinh đọc. H. §Ò Yªu cÇu g× ? H. §Ò kh«ng cã ch÷ "thuyÕt minh" , nhng râ rµng lµ thuyÕt minh . VËy. Hoạt động của Trò Học sinh đọc. Nêu đối tợng thuyết minh . - Con ngời , đồ vật, di tích, con vật, thực vật, món ăn , đồ chơi, lễ tết.... - Khi đề không Yêu cầu kể chuyện, miªu t¶ , biÓu c¶m, tøc lµ Yªu cÇu giíi thiÖu thuyÕt minh, gi¶i thÝch. Häc sinh ch¬i trß ch¬i tiÕp søc. Học sinh tự ra đề lần lợt từng bạn, bạn nµy vÒ b¹n kh¸c lªn. Häc sinh nhËn xÐt chÐo . Học sinh đọc. - Chiếc xe đạp. - Thuyết minh về chiếc xe đạp. - Nếu đề miêu tả thì phải miêu tả 1 chiếc xe đạp cụ thể . Ví dụ : Chiếc xe đạp của em, mẹ em hoặc bố em... xe mµu g× ? xe nam hay xe n÷, xe VN hay xe níc ngoµi . - §Ò thuyÕt minh th× Yªu cÇu tr×nh bÇy xe đạp nh 1 phơng tiện giao thông( t.. ) đại chúng, phổ biến. Do đó cần trình bÇy vÒ cÊu t¹o, t¸c dông cña lo¹i ph¬ng tiÖn nµy . 1. MB : .........nhê søc ngêi : giíi thiÖu khái quát về phơng tiện xe đạp. 2. TB : .....Tay cÇm : Giíi thiÖu cÊu t¹o xe đạp và nguyên tắc hoạt động của nó . 3. KB : Cßn l¹i :. N D cầnđạt I. §V§ ( SGK).

(155) tính chất của đề bài thuyết minh lµ g× ? Đề này khác gì so với đề miªu t¶ ?. Nêu vị trí của chiếc xe đạp trong đời sèng cña ngêi VN hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai . Học sinh đọc. - Cã . H. ChØ ra phÇn MB, TB, - Häc sinh tù béc lé. KB vµ cho biÕt ND mçi phÇn ? - Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch, chia sù vËt ra thành các bộ phận tạo thành để lần lợt T¸c gi¶ giíi thiÖu vÒ chiÕc giíi thiÖu. xe đạp nh thế nào ? + 3 bé phËn : H. Có thể diễn đạt cách - Hệ thống chuyển động. kh¸c kh«ng? H·y tr×nh - HÖ thèng ®iÒu khiÓn . bầy cách diễn đạt của em - Hệ thống chuyên chở . H. §Ó giíi thiÖu chiÕc xe Häc sinh tr×nh bÇy . đạp thì phải dùng phơng ph¸p g× ? - Kh«ng : V× nÕu nh vËy sÏ kh«ng nªu lên đợc cơ chế hoạt động của xe cũng H. Bài viết chiếc xe đạp nh công dụng của xe. gåm mÊy bé phËn. Các bộ phận đó là gì ? Học sinh đọc ghi nhớ ( sgk ). H. Các bộ phận đợc giới thiÖu theo thø tù nµo ? Giíi thiÖu vÒ chiÕc nãn l¸ VN . Cã hîp lý kh«ng? Häc sinh lËp dµn ý . V× sao ? 1. MB : Vẻ đẹp đặc trng, nét độc đáo H. NÕu tr×nh bÇy theo lèi cña nãn lµ VN. liệt kê: Xe đạp có khung 2. TB : -Giới thiệu nghề nón và lợi ích xe,b¸nh xe, cµng xe, xÝch kinh tÕ . lốp, đĩa, bàn đạp...có đợc - Giới thiệu quy trình làm nón. kh«ng ? V× sao ? - Giíi thiÖu gi¸ trÞ cña nãn l¸ . Gi¸o viªn kÕt luËn : C¸ch 3. KB : Vai trß cña chiÕc nãn l¸ trong giới thiệu về chiếc xe đạp chỉnh thể văn hoá Vvệt Nam. nh v¨n b¶n trªn lµ hoµn toµn hîp lý. Gi¸o viªn gäi Häc sinh đọc ghi nhớ ( sgk ). Hoạt động 3 : HD Häc sinh luyÖn tËp. Giáo viên chép đề lên b¶ng. Gọi Học sinh đọc. Yªu cÇu Häc sinh t×m hiÓu đề và lập dàn ý . NÕu cßn thêi gian Gi¸o viªn cã thÓ Yªu cÇu Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n MB vµ TB . Giáo viên đọc 1 số bài thuyÕt minh mÉu ..

(156) IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Häc ghi nhí . - Viết thành bài văn hoàn chỉnh cho đề trên ( bài tập 1 ). - Lập dàn ý cho đề văn : "áo dài VN". - Chuẩn bị cho bài mới : Tiết 52 : " Chơng trình địa phơng "( phần văn ). - Yªu cÇu : LËp danh s¸ch c¸c nhµ v¨n, nhµ th¬ sèng vµ s¸ng t¸c ë H¶i Phßng. - Su tÇm c¸c s¸ng t¸c : Th¬ , V¨n, Bµi h¸t vÒ thµnh phè Quª H¬ng. TuÇn : 13. TiÕt : 52. Chơng trình địa phơng : Phần văn A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc: - Bớc đầu có ý thức tìm hiểu về tác giả văn học ở địa phơng và các tác phẩm ( văn bản) văn học viết về địa phơng. 2/. KÜ n¨ng : - KÜ n¨ng hÖ thèng ho¸, kÜ n¨ng ph©n tÝch, c¶m thô. 3/. Thái độ: - Cã t×nh c¶m yªu quý, tù hµo vÒ quª h¬ng. B. Ph¬ng ph¸p: Th¶o luËn, tr×nh bµy. C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi theo yªu cÇu cña gi¸o viªn. D. TiÕn tr×nh lªn líp:. I. ổn định:(1'). II. Bµi Cò: (3') KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS. III.Bµi míi: 1. §V§: - §Ó t¹o nªn diÖn m¹o cña nÒn v¨n häc níc nhµ, qu¶ lµ cã sù đóng góp của nhiều nhà thơ, nhà văn ở nhiều địa phơng khác nhau. Tiết học hôm nay sẽ giúp các em hiểu đợc truyền thống văn học của địa phơng, biết đợc nhiều tác giả nổi tiếng của quê hơng mình đồng thời biết đợc nhiều tác phẩm viết về quê hơng, qua đó sẽ bồi đắp cho c¸c em t×nh c¶m quª h¬ng, tù hµo vÒ quª h¬ng m×nh. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động của Thầy. Hoạt động của Trò. Hoạt động1 : HD Häc sinh lËp danh s¸ch c¸c nhµ v¨n nhµ th¬ Häc sinh tr×nh bÇy . cña TP H¶i phßng viÕt vÒ Häc sinh nhËn xÐt . HP. Gi¸o viªn gäi 3 Häc sinh tr×nh bÇy phÇn chuÈn bÞ : ( Danh s¸ch c¸c nhµ v¨n , nhµ th¬ ë HP ) . Yªu cÇu Häc sinh nhËn xÐt vµ bæ sung. Gi¸o viªn kÎ b¶ng vµ liÖt kª c©u tr¶ lêi cña Häc sinh lªn b¶ng phô. Gi¸o viªn Yªu cÇu Häc. N D cầnđạt 1. Danh s¸ch c¸c nhµ v¨n , nhµ th¬ ë .... .).

(157) sinh th¶o luËn. TT. Hä vµ tªn. N¨m sinh N¨m mÊt 1491 - 1585. 1. NguyÔn BØnh Khiªm. 2. NguyÔn §×nh Thi. 20/12/1924 2000. 3 4. TrÇn Tiªu §oµn Lª. 1900 - 1954 1943. 5. Kh¸nh Hng (TrÇn kh¸nh Gi÷ ) TrÇn B¶ng. 1897 - 1947. 6. Hoạt động của Thầy Hoạt động 2 : HD Häc sinh su tÇm, chÐp, th¬ v¨n nãi vÒ c¶ng quª h¬ng HP. Gi¸o viªn cho Häc sinh chÐp bµi . " Nói voi - Danh th¾ng LÞch sö ".Gi¸o viªn ®a lªn m¸y chiÕu, bµi thuyÕt minh vÒ nói Voi, §å s¬n vµ C¸t Bµ. Gäi Häc sinh đọc.. 1926. Bót danh. Th¬ : - H÷u c¶m - GhÐt chuét TruyÖn : C¸i tÕt cña mÌo con. Th¬ : §Êt níc . Nhí H¶i phßng. KÞch : Con nai ®en T T : Con tr©u T T : Cuốn gia phả để l¹i. L·o giµ t©m thÇn. Kh¸nh TT : Hån bím m¬ tiªn. Gi÷ Nöa chõng xu©n KÞch : ChÞ TrÇn. Hoạt động của Trò. N D cầnđạt 2. Su tÇm th¬ Núi Voi nằm ở địa phận thôn : Tiên , văn viết về Hội, xã An Tiến. Đây là ngọn núi đá phong cảnh cao nhÊt ( kho¶ng 145 m ), ë phÝa b¾c quª h¬ng. quÇn thÓ c¸c ngän nói thuéc khu vùc KiÕn An - An L·o. B¾t m¹ch tõ nói Voi vµ ch¶y xuèng phÝa díi lµ nói Chung, nói Yªn Ngùa, nói Mét, nói Väng, nói §µo ... Các núi đã, núi đất, này nằm rải rác, đan xen với làng mạc đồng ruộng xanh tơi, dân c đông đúc. Giống nh 1 đàn voi, 1 vÞnh h¹ long nhá trªn c¹n. Học sinh đọc. IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Su tÇm thªm. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TuÇn : 13. TiÕt : 53 DÊu ngoÆc kÐp. A. Môc tiªu:. T¸c phÈm tiªu biÓu.

(158) 1/. KiÕn thøc: -HS nắm đợc: Công dụng của dấu ngoặc kép. 2/. KÜ n¨ng : - KÜ n¨ng sö dông dÊu ngoÆc kÐp khi viÕt 3/.Thái độ: - Phân biệt đợc dấu ngoặc kép và dấu ngoặc đơn để có ý thức vận dụng đúng. B. Phơng pháp: Qui nạp, nêu vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n.. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bài Cũ: Em hãy nêu công dụng của dấu ngoặc đơn và công dụng của dấu 2 chÊm? LÊy vÝ dô? III. Bµi míi: . §V§: - Trùc tiÕp.. Hoạt động của Thầy Hoạt động1 : HD Häc sinh t×m hiÓu c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp. Gi¸o viªn ®a vÝ dô lªn b¶ng phô. Gọi Học sinh đọc. H. DÊu ngoÆc kÐp trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau ®©y dùng để làm gì ?. Hoạt động của Trò. Hoạt động 2 : HD Häc sinh luyÖn tËp.. Học sinh đọc ghi nhớ / 142 . Häc sinh nh¾c l¹i.. N D cầnđạt I. C«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp. 1 VÝ dô : ( sgk/141). Học sinh đọc. - Dùng để đánh dấu. A, Lêi dÉn trùc tiÕp ( 1 c©u nãi cña G¨ng - ®i ). B, Từ ngữ hiểu theo nghĩa đặc biệt, nghĩa đợc hìng thàng trên cơ sở phơng H. Theo em dấu ngoặc kép thức ẩn dụ. Dùng từ ngữ " dải lụa" để chØ chiÕc cÇu ( nhÊn m¹nh ). cã t¸c dông g× ? Gọi Học sinh đọc ghi nhớ C, Từ ngữ có hàm ý mỉa mai. D, §¸nh dÊu tªn cña c¸c vë kÞch.. Tôc ng÷ cã c©u: " Ngêi ta lµ hoa cña đất " những thực ra ngời ta còn là "hoa cña biÓn n÷a." Sù sèng cña con ngời đã làm cho mặt đất trở nên xanh tơi đa dạng, phong phú biết chừng nào . H·y thö h×nh dung 1 hoang m¹c hay 1 hành tinh nào đó cha có sự sống của con ngêi... Cã 1 ngêi thuû thñ h¸t r»ng:" Trªn trêi nh÷ng c¸nh h¶i ©u, díi Gọi Học sinh đọc và lần l- nớc những đàn cá tung tăng..." A, Câu nói giả định đợc dẫn trực tiếp. ît lµm bµi tËp 1. B, Møa mai. Gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc C, Lêi dÉn trùc tiÕp. tËp. Yªu cÇu Häc sinh lµm D, Møa mai , tr©m biÕng. E, DÉn trùc tiÕp b»ng hai c©u th¬. bµi tËp 2. Gi¸o viªn ®a ®o¹n v¨n : " S¸ch thiÕt kÕ bµi gi¶ng "/309, lªn m¸y chiÕu. Yªu cÇu Häc sinh quan s¸t vµ lµm . H. Thªm dÊu ngoÆc kÐp Vµo nh÷ng chç cÇn thiÕt cho đúng chính tả ?. 2. Ghi nhí: sgk/142. II. LuyÖn tËp. 1. bµi tËp nhanh. 2. bµi tËp 1..

(159) A,....cêi b¶o....." c¸ t¬i "..... " t¬i "®i Yªu cÇu Häc sinh lµm bµi =>B¸o tríc lêi tho¹i vµ lêi dÈn trùc tËp 3vµo vë bµi tËp . tiÕp . 3. bµi tËp 2. Yêu cầu Học sinh so sánh B, ... chú tiến Lê : " cháy....."=> Báo trđáp án và chấm chéo bài . ớc lời dẫn trực tiếp. H. ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n : 4 - 6 c©u giíi thiÖu vÒ 1 t¸c gi¶ ; 1 nhµ v¨n ; 1 nhµ th¬ cña H¶i phßng mµ em biÕt ?. Häc sinh lµm bµi tËp vµo vë bµi tËp . 4. bµi tËp 3. A, Lời dẫn trực tiếp nên phải dùng đủ dÊu c©u. B, Lêi dÉn gi¸n tiÕp ( chØ lÊy ý c¬ b¶n 5. bµi tËp viÕt để diễn đạt thành câu văn của ngời đoạn. viÕt ) nªn kh«ng sö sông dÊu c©u.. IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Häc ghi nhí. - Lµm bµi tËp cßn l¹i. - ChuÈn bÞ bµi míi.. TuÇn : 13. TiÕt : 54. LuyÖn nãi Thuyết minh về một thứ đồ dùng. A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Dùng hình thức luyện nói để cũng cố trí thức, kĩ năng về cách làm bài văn thuyÕt minh. 2/. KÜ n¨ng: - Xây dựng văn bản thuyết minh, kĩ năng nói có ngữ điệu, diễn đạt lu loát. 3/. Thái độ: - Có ý thức quan sát và rèn tính suy nghĩ độc lập. B. Phơng pháp: Nêu vấn đề, thảo luận, trình bày C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem chuÈn bÞ bµi míi theo yªu cÇu cña gi¸o viªn. D. TiÕn tr×nh lªn líp:. I. ổn định:. II. Bµi Cò: Gi¸o viªn kiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. III. Bµi míi: 1. §V§: - Trùc tiÕp, cho hS thÊy tÇm quan träng cña giê luyÖn nãi. GV ghi đề lên bảng: Thuyết minh cái phích nớc. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động của Thầy Hoạt động 1: Tìm hiểu đề , tìm ý.. Hoạt động của Trò N D cầnđạt - KiÓu bµi thuyÕt minh . I. T×m hiÓu - Giúp ngời nghe có những hiểu biết t- đề, tìm ý..

(160) Giáo viên chép đề lên b¶ng : H. Xác định kiểu bài? Mục đích của đề bài thuyÕt minh . H. Để thuyết minh cho đồ vËt c¸i phÝch níc, ta cÇn lµm g× ? H. Lập dàn ý cho đề bài trªn .. ơng đối đầy đủ và đúng về phích nớc. - T×m hiÓu, quan s¸t, ghi chÐp. 1, Më bµi : Giíi thiÖu vÒ c¸i phÝch níc. 2, Th©n bµi : CÊu t¹o : - ChÊt liÖu vá : s¾t , nhùa... - Mµu s¾c ; Tr¾ng, xanh ... - Ruét : Cã líp thuû tinh ë gi÷a, bªn trong cïng lµ líp tr¸ng b¹c. C«ng dông: Gi÷ nhiÕt dïng cho sinh hoát đời sống. 3. KB : Hoạt động 2 : Hỡng dẫn Học sinh luyện - Thái độ đối với phích nớc. - Phích nớc trong đời sống sinh hoạt nãi. Chia líp thµnh 3 nhãm cña ngêi d©n. luyÖn nãi theo nhãm. Yªu cÇu c¸c nhãm tr×nh Häc sinh chia 3 nhãm luyÖn nãi, söa lçi cho nhau ( 10 phót ). bÇy vµ nh¹n xÐt chÐo. Giáo viên nhận xét đánh Các nhóm trình bầy và nhận xét chéo. gi¸ rót kinh nghiÖm cho Häc sinh .. §Ò bµi : ThuyÕt minh vÒ c¸i phÝch nîc 1. T×m hiÓu đề. 2. T×m ý. II. LËp dµn ý. II. LuyÖn Nãi.. IV . Híng dÉn vÒ nhµ Viết thành bài văn hoàn chỉnh về đồ vật trên. - ChuÈn bÞ cho bµi viÕt sè 3 : "V¨n thuyÕt minh ". TuÇn : 14. TiÕt : 55 - 56. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 3 - v¨n thuyÕt minh A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Kiểm tra toàn diện những kiến thức đã học về kiểu bài văn thuyết minh. 2/. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kØ n¨ng x©y dùng v¨n b¶n theo nh÷ng yªu cÇu th buéc vÌ cÊu tróc, kiÓu bµi, tÝnh liªn kÕt. 3/. Thái độ: - ý thøc tù gi¸c, nghiªm tóc khi lµm bµi B. Ph¬ng ph¸p: ViÕt bµi thùc hµnh C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Soạn bài: Ra đề, đáp án, biểu điểm. 2/ HS: Xem l¹i kiÕn thøc vÒ v¨n thuyÕt minh. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định: II. Bµi Cò:. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS III. Bµi míi: GV: Ghi đề lên bảng:. §Ò bµi :. * Giíi thiÖu bµi: Néi dung kiÓm tra. A : ThuyÕt minh vÒ c©y bót m¸y hoÆc bót bi..

(161) B :. Yªu cÇu bµi lµm vµ biÓu ®iÓm .. 1. Yªu cÇu bµi lµm : + Xác định kiểu bài : Thuyết minh . + §èi tîng thuyÕt minh : C©y bót m¸y hoÆc bót bi. 2. Dµn ý : A - Më bµi : Giíi thiÖu vÒ cay bót m¸y hoÆc c©y bót bi. B - Th©n bµi : CÊu t¹o cña c©y bót. - Vá bót : ChÊt liÖu nhùa ,s¾t ... - Mµu s¾c : Xanh, ®en, tr¾ng... - Ruét bót : - Ngßi bót : * Công dụng: - Dùng để ghi chép , lu giữ thông tin. - Là 1 đồ dùng học tập, là 1 đồ dụng phục vụ cho công việc. * C¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n. C. KB : - Khảng định ý nghĩa của cây bút đối với Học sinh nói riêng, đối với tất cả mọi ngời nãi chung. 3. BiÓu ®iÓm : + Më bµi : ( 1 ®iÓm ). + Th©n bµi : ( 8 ®iÓm ). - CÊu t¹o c©y bót : ( 3 ®iÓm ). - C«ng dông : ( 3 ®iÓm ). - C¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n : (2 ®iÓm ). + KB : ( 1 ®iÓm ). Bài viết đợc điểm tối đa khi văn phong rõ ràng, mạch lạc, lô gíc, không sai từ, sai chÝnh t¶, ch÷ viÕt s¹ch sÏ, tr×nh bÇy khoa häc. IV . Híng dÉn vÒ nhµ - ViÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnhvµo vë. - ChuÈn bÞ bµi míi. TiÕt 57 : V¨n b¶n . " Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng C¶m t¸c " - Yªu cÇu : Tr¶ lêi kü c¸c c©u hái. - §äc thuéc lßng bµi th¬. Ngµy tr¶ bµi KiÓm tra : 5/1/2007 KÕt qu¶ : §iÓm 0 sè KÕt 0 Qu¶. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 0. 0. 2. 6. 5. 7. 8. 6. Tû lÖ 26/34 = 76,5% >5. TuÇn : 15. V¨n b¶n. TiÕt : 57. 9. 10.

(162) vào nhà ngục quảng đông cảm tác ( Phan Béi Ch©u ) A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: Cảm nhận đợc vẻ đẹp của những chiến sĩ yêu nớc đầu thế kỉ XX, với t thế hiên ngang, bÊt khuÊt trong h/c tï ngôc. Thấy đợc giọng thơ khẩu khí hào hùng đầy sức truyền cảm. 2/. KÜ n¨ng: - Đọc thất ngôn bát cú đờng luật, kĩ năng phân tích cảm thụ. 3/. Thái độ: - Biết yêu quý cảm phục ngời chiến sĩ yêu nớc Phan Bội Châu đồng thời tự rèn luyÖn cho m×nh ý chÝ vît khã, lu«n lµm chñ hoµn c¶nh, l¹c quan. B. Phơng pháp: Đọc, nêu vấn đề, đàm thoại C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: §äc v¨n b¶n, so¹n bµi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:(1'). II. Bµi Cò:(3') - Em h·y nªu ý nghÜa v¨n b¶n “ Bµi to¸n d©n sè” Muèn thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch d©n sè, chóng ta ph¶i lµm g×?. III. Bµi míi:(1') 1. §V§: - §Çu thÕ kÜ XX, phong trµo c¸ch m¹ng ViÖt Nam chuyÓn sang giai đoạn mới theo khuynh hớng dân chủ t sản do các nhà nho yêu nớc lãnh đạo. Phan Béi Ch©u lµ mét trong nh÷ng nhµ nho yªu níc, tiÕp thu t tëng míi quyÕt t©m ®em hÕt tµi năng của mình thực hiện khát vọng xoay chuyển đất trời, đánh đuổi giặc thù. Cụ đã từng bị kẻ thù bắt giam, tù đày nhiều năm. trong tù, cụ đã làm thơ để bày tỏ chí khí của mình “ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” chính là tác phẩm trử tình tỏ chí, tỏ lòng đợc sáng tác trong hoàn cảnh đặc biệt ấy. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động của Thầy. Hoạt động của Trò. Hoạt động 1 : Học sinh đọc. HD Học sinh đọc chú thÝch. Gi¸o viªn gäi Häc sinh đọc văn bản. Gọi Học sinh đọc chú thÝch. H. Nªu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ Phan Béi Ch©u? H. V¨n b¶n : " Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c ". XuÊt xø nh thÕ nµo ? H. Nªu tõ khã gi¶i thÝch ? H. Nh¾c l¹i ng¾n gän vÒ thÓ th¬ : ThÊt ng«n b¸t có đờng luật ? Hoạt động 2 : T×m hiÓu v¨n b¶n .. Phan Béi Ch©u (1867 - 1940 ), tªn thña nhá lµ Phan V¨n San, tªn hiÖu lµ Sµo Nam, Ngêi lµng §an Nhiªm, Nam Hoµ, Nam §µn , NghÖ An. 33 tuổi đỗ giải nguyên, Ông là nhà yêu níc, nhµ c¸ch m¹ng, suÊt d¬ng sang NB, TQ, TL để mu đồ sự ghiệp cứu nớc. PBC còng lµ 1 nhµ v¨n, nhµ th¬ lín cã sự nghiệp sáng tác đồ sộ. T¸c phÈm thuéc nhiÒu thÓ lo¹i, thÓ hiÖn lßng yªu níc, th¬ng d©n... "H¶i ngo¹i huyÕt th. "V¨n tÕ Phan ChaoTrinh". - Lµ 1 bµi tËp n«m n»m trong t¸c phÈm " Ngôc trung th " viÕt b»ng ch÷ H¸n. S¸ng t¸c 1914 khi bÞ qu©n phiÖt Qu¶ng §«ng b¾t giam. Häc sinh béc lé.. N D cầnđạt I. §äc - Chó thÝch. 1. §äc. 2. Chó thÝch a - T¸c gi¶ : Phan béi Ch©u. (18761940) - Tªn thña nhá lµ Phan V¨n San. HiÖu lµ Sµo Nam. - Quª : §an NhiÖm, Nam Hoµ, Nam §µn , NghÖ An. - Lµ 1 nhµ yªu níc , 1 nhµ CM. - Tõng sang NB, TQ, TL. - T¸c phÈm :.

(163) H. A - văn bản này đợc t¹o thµnh b»ng ph¬ng thøc nµo ? B - Thuéc thÓ lo¹i g× ? C - BiÓu c¶m trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ? V× sao ? H. Theo em nh©n vËt tr÷ t×nh cña v¨n b¶n " Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c ", lµ ai ? H. Em hiÓu c¶m t¸c lµ g× ? H. VËy "Vµo ... t¸c", cã nghÜa lµ nh thÕ nµo ? Gọi Học sinh đọc 2 câu ®Çu. H. C¸c tõ "hµo kiÖt" vµ "phong lu" cho ta h×nh dung vÒ 1 con ngêi nh thÕ nµo ? H. Trong 2 c©u th¬ nµy t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p NT g× ? T¸c dông ? H. Quan niÖm : " ch¹y mái ch©n th× h·y ë tï " lµ nh thÕ nµo ? H. NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu cña 2 c©u th¬ nµy ? H. Từ đó em hiểu gì về phong th¸i cña nhµ chÝ sÜ khi r¬i vµo vßng tï ngôc ? Gọi Học sinh đọc diễn c¶m ( c©u 3 - 4) . H. NhËn xÐt vÒ ©m hëng giäng ®iÖu cña 2 c©u thùc so với 2 câu đề ? H. Theo em ë 2 c©u th¬ này biện pháp NT nào đã đợc tác giả sử dụng ? Tác dông cña nã ? H. Néi dung cña 2 c©u nµy ? Gi¸o viªn : Tõ 1905 => bÞ b¾t gÇn 10 n¨m lu l¹c, khi NB, khi TQ, khi Xiªm la (TL). 10 n¨m kh«ng 1 m¸i ấm gia đình, cực khổ về. H¶i ngo¹i - Gåm 4 phÇn : §Ò , thùc, luËn, kÕt. huyÕt th". - TrÝch tõ " A , BiÓu c¶n . Ngôc trung B, Tr÷ t×nh . th"(1914) khi C, Trùc tiÕp . qu©n phiÖt Qu¶ng §«ng V× t©m t cña con ngêi trùc tiÕp ,béc lé b¾t giam. kh«ng cÇn dùa vµo sù viÖc vµ h×nh ¶nh. - Lµ t¸c gi¶ Phan béi Ch©u : Nhµ yªu n- II. T×m hiÓu íc trong c¶nh tï ngôc. v¨n b¶n. - Lµ c¶m xóc viÕt ra thµnh s¸ng t¸c. - Là cảm xúc đợc viết khi bị bắt giam ở 1. Hai câu đề: nhµ ngôc Qu¶ng §«ng. ( c©u 1 vµ 2 ) Học sinh đọc. - §iÕp tõ - Ngêi cã tµi chÝ nh bËc anh hïng, "vÉn " phong thái ung dung, đàng hoàng sang có tác dụng träng. nhÊn m¹nh. - §iÖp tõ "vÉn" ®em l¹i cho c©u th¬ " Cuéc sèng Vẫn là ....phong lu ". 1 ý nghĩa nhấn đàng hoàng, mạnh cuộc sống đàng hoàng, sang sang trọng träng cña bËc anh hïng kh«ng bao giê kh«ng thay thay đổi, trong bất kỳ hoàn cảnh nào. đổi trong - Ngời yêu nớc quan niệm con đờng mọi hoµn cứu nớc của mình là đầy chông gai, đòi cảnh . hỏi những quyết tâm, không đợc ngng Quan nghØ. niÖm : Nhµ Do nh÷ng hoµn c¶nh kh¸ch quan, nhµ tï lµ n¬i tam tï ch¼ng qua chØ lµ n¬i nghØ t¹m nghØ, nghØ. gièng nh kÎ ch¹y khi mái ch©n. - Võa cøng cái , võa mÒm m¹i, diÔn t¶ néi t©m c©n b»ng, b×nh th¶m, kh«ng hÒ -Giäng ®iÖu: c¨ng th¼ng, hoÆc u uÊt cho dï c¶nh ngé + Cêi cît tï ngôc lµ bÊt b×nh thêng. + §ïa vui. - Phong thái thật đờng hoàng, tự tin, + Cứng cỏi thËt ung dung, thanh th¶n, võa ngang + MÒm m¹i. tµng bÊt khuÊt, l¹i võa hµo hoa tµi tö. Hä r¬i vµo vßng tï ngôc mµ cø nh ngêi - Phong th¸i chủ động nghỉ chân ở một nơi nào đó, đờng hoàng, trên chặng đờng bôn tẩu dài dặc. tù tin, ung dung,thanh Học sinh đọc. th¶n,võa bÊt khuÊt , võa - Giäng ®iÖu trÇm thèng, diÔn t¶ 1 nçi hµo hoa, tµi đau có nén khác giọng cời cợt đùa vui tử. ë 2 c©u trªn. 2. Hai c©u - Phép đối : thùc: (c©u 3- 4). Câu trên đối xứng với câu dới cả ý lẫn - Giọng điệu.

(164) vật chất, cay đắng về tinh thần. Pham Bội Châu đã tõng nÕm tr¶i biÕt bao nhiêu. Thêm vào đó còn cã sù s¨n ®uæi cña qu©n thï. Dï ë ®©u ¤ng còng lµ đối tợng bị truy bắt của thùc d©n Ph¸p. H. Lêi t©m sù Êy cã ý nghÜa nh thÕ nµo ? Gi¸o viªn: Lêi t©m sù Êy ph¶i ch¨ng lµ lêi than th©n của 1 ngời đã cam coi thờng hiểm nguy đến thế. 1 ngêi ngay tõ lóc dÊn th©n vào con đờng hoạt động Cách mạng đã tự nguyện gắn cuộc đời mình với sự tồn vong của đất nớc. Nh Phan Béi Ch©u " Non s«ng đã chết sống thêm nhục" ( Lu biÖt khi ra níc ngoµi ).Con ngêi Êy ®©u cÇn than cho sè phËn m×nh! T×nh c¶nh d©n téc mÊt níc lóc nµy cã kh¸c g× . G¾n liÒn sãng giã cña cuộc đời riêng, với hoàn cảnh chung của đất nớc. H. Từ đó vẻ đẹp nào ở ngời yêu nớc đợc bộc lộ ? Gọi Học sinh đọc 2 câu luËn. H. Nªu ý nghÜa cña 2 c©u th¬ nµy ? H. Trong 2 c©u nµy t¸c gi¶ sö dông nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ nµo ? H. C¸ch nãi qu¸ vµ phÐp đối mang lại hiệu quả gì cho 2 c©u th¬ nµy ? H. §äc 2 c©u kÕt . H. Hai c©u cuèi lµ kÕt tinh t tëng cña toµn bµi. Em cảm nhận đợc điều gì tõ 2 c©u th¬ Êy ? H. C¸ch lÆp l¹i tõ "cßn" cã t¸c dông g× ? ( NhËn xÐt vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷. thanh. Lµm næi bËt khÝ ph¸ch hiªn ngang cña ngêi CM trong hoµn c¶nh tï ngôc, t¹o nhÞp ®iÖu nhÞp nhµng cho bµi th¬. - Phan Bội Châu tự nói về cuộc đời bôn ba chiến đấu của mình, 1 cuộc đời đầy sãng giã vµ ®Çy bÊt ch¾c.. trÇm thèng. - Nçi ®au cã nÐn. - Phép đối : Đối ý - đối thanh. => Lµm næi bËt khÝ ph¸ch Häc sinh nghe. hiªn ngang, bÊt khuÊt cña - Giúp ta cảm nhận đầy đủ hơn tầm vóc ngời CM. lín lao phi thêng cña ngêi tï yªu níc. T¹o nhÞp §ã còng lµ nçi ®au lín lao trong t©m ®iÖu nhÑ hån bËc anh hïng. nhµng cho lêi th¬. Häc sinh nghe. - L¹c quan, kiªn cêng, chÊp nhËn nguy nan trên con đờng tranh đấu. Học sinh đọc.. Ngêi tï l¹c quan, kiªn cêng chÊp nhËn nguy nan trên đờng tranh đấu.. - §©y lµ 1 khÈu khÝ cña bËc anh hïng hµo kiÖt, cho dï cã ë t×nh tr¹ng bi kÞch đến mức độ nào thì chí khí vẫn không dời đổi, vẫn 1 lòng theo đuổi sự nghiệp cøu níc, cøu d©n. §íi v¨n can ng¹o nghÔ cêi tríc mäi thñ ®o¹n khñng bè tµn b¹o cña kÎ thï. 3 Hai c©u luËn : - Nãi qu¸ :" Bña ta «m chÆt ( c©u 5 vµ 6 ) Më miÖng cêi tan". - BiÖn ph¸p tu tõ. - Phép đối : + Nãi qu¸. + Phép đối. Câu trên đối xứng câu dới cả về ý lẫn ( ý - Thanh ) thanh. - Lối nói quá ( khoa trơng) thờng đợc sử * Tạo dọng dông ë bót ph¸p l·ng m¹ng kiÓu anh ®iÖu cøng hïng ca, khiÕn con ngêi cái, hïng ( Ngời yêu nớc ) thể hiện đợc khí phách hồn. hiªn ngang, kh«ng khuÊt phôc. * Gây ấn t- Gây đợc ấn tợng mạnh, tạo cảm xúc, ợng mạnh, cã søc truyÒn c¶m NT lín . t¹o c¶m xóc, - T¹o däng ®iÖu cøng cái, hïng hån cho cã søc truyÒn c©u th¬. c¶m. NT lín . Học sinh đọc. * Gîi t¶ khÝ ph¸ch hiªn - Khảng định t thế hiên ngang của con ngang không ngời đứng cao hơn cái chết, khảng định khuất phục..

(165) cña t¸c gi¶) H. Nh÷ng phÈm chÊt tèt đẹp của ngời yêu nớc đợc béc lé trong 2 c©u th¬ nµy ?. ý chÝ thÐp gang mµ kÎ thï kh«ng thÓ nµo bÎ g·y. Con ngêi Êy cßn sèng lµ còn chiến đấu, còn tin tởng vào sự nghiÖp chÝnh nghÜa cña m×nh, v× thÕ mµ kh«ng sî bÊt kú 1 thö th¸ch gian nan nµo ? - Tăng ý khảng định cho 2 câu thơ. ( Nhấn mạnh ý chí đấu tranh kiên cờng cña ngêi yªu níc). - ChÊp nhËn mäi nguy nan, vît lªn gian khổ trong đấu tranh. - Tin tëng m·nh liªt vµo sù nghiÖp cøu níc cña m×nh.. H. §äc " Vµo ... Qu¶ng §«ng c¶m t¸c" em hiÓu g× vÒ gi¸ trÞ néi dung vµ h×nh thøc NT cña v¨n b¶n nµy ? H. Từ đó em hiểu về chân dung tinh thÇn cña Phan béi Ch©u, Cònh nh nh÷ng ngêi yªu níc ViÖt Nam - H×nh thøc Nt : Lêi th¬ lµ lêi biÓu c¶m trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ trùc tiÕp, mang giäng ®iÖu hµo hïng kû 20 ? trong TNBC, kh¬i gîi c¶m xóc cao c¶ ë ngời đọc. Hoạt động 3 : - Néi dung : HD Häc sinh luyªn tËp. H. Phẩm chất tốt đẹp ở P á phong thái ung dung, lạc quan, nh÷ng ngêi tï yªu níc cßn khÝ ph¸ch kiªn cêng vµ lßng tin m·nh đợc P á qua bài thơ nào liệt vào sự nghiệp cứu nớc của ngời yêu mµ em biÕt ? nởc trong chốn lao tù của thực dân đế Gọi Học sinh đọc diễn quốc. c¶m . Bµi tËp : thi gi÷a 4 - Vît lªn thö th¸ch, hiÓm nguy, gi÷ tæ . v÷ng khÝ ph¸ch kiªn cêng, niÒm l¹c quan vµ lßng tin kh«ng lay chuyÓn vµo sù nghÖp cøu níc.. 4. Hai c©u kÕt ( 7 - 8 ). - §iÖp tõ "cßn" * NhÊn m¹nh ý chí đấu tranh kiªn cêng. * Ngêi yªu níc chÊp nhËn nguy nan, vît lªn mäi gian khæ, tin tëng m·nh liÖt vµo sù nghiÕp yªu níc. * ý nghÜa . III. tËp. Luyªn. - " T©m t trong tï " - " Míi ra tï tËp leo nói ". Hå ChÝ Minh Thi đọc diễn cảm giữa 4 đội. IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc lßng bµi tËp - Ph©n tÝch bµi tËp theo bè côc. - Chuẩn bị bài mới. Tiết 58 " Đập đá ở Côn Lôn ". TuÇn : 14. TiÕt : 58. Đập đá ở côn lôn ( Phan Ch©u trinh) A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc : Cảm nhận đợc t thế hiên ngang, bất khuất coi thờng mọi thử thách, gian nan cña ngêi tï...

(166) Thấy đợc giọng thơ khẩu khí ngang tàng. 2/. KÜ n¨ng : - Đọc thất ngôn bát cú đờng luật, kĩ năng phân tích cảm thụ thơ. 3/. Thái độ: - Biết yêu quý cảm phục ngời chiến sĩ yêu nớc Phan Bội Châu đồng thời tự rèn luyÖn cho m×nh ý chÝ vît khã, lu«n lµm chñ hoµn c¶nh, l¹c quan. B. Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, so¹n bµi theo c©u hái SGK D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định: II. Bµi Cò: - §äc thuéc lßng bµi th¬ “ C¶m t¸c vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng” vµ ph©n tÝch h×nh ¶nh ngêi tõ Phan Béi Ch©u thÓ hiÖn trong t¸c phÈm? Bài mới: 1.ĐVĐ: - Tiết trớc, các em đã đợc làm quen với một giọng thơ hào hùng, đanh thép, thấy đợc một t thế bất khuất, hiên ngang, coi thờng tù ngục, coi thờng cái chết của ngời tù Phan Bội Châu. Trong bài học hôm nay, các em lại đợc cẩm nhận một hình ảnh tuyệt đẹp về t thế của ngời cách mạng lúc sa cơ, rơi vào vòng tù ngục, phải lao động khổ sai nhng lại toát lên ý chí chiến đấu và niềm tin không dời đổi vào sự nghiệp của mình. 2. TriÔn khai bµi d¹y :. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng : Hoạt động của Thầy Hoạt động1 : HD Häc sinh t×m hiÓu chó thÝch. Gọi Học sinh đọc văn bản. H. Quan s¸t chó thÝch dÊu */sgk vµ cho biÕt hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ Phan Chu Trinh ?. Hoạt động của Trò. N D cầnđạt. I. §äc - Chó Học sinh đọc. ThÝch. - Phan Chu Trinh ( 1872 - 1926 ), hiÖu 1. §äc lµ T©y Hå. BiÖt hiÖu lµ Huy M·. 2. Chó thÝch Quª : a. T¸c gi¶: T©y Léc, Hµ §«ng, Qu¶ng Nam. Phan Chu §ç phã b¶ng lµm quan trong 1 thêi gian Trinh. (1872-1926) H. Văn bản "Đập đá ở ngắn. Côn Lôn ra đời trong hoàn - Đề xớng dân chủ, đòi bãi bỏ chế độ c¶nh nµo ? quân chủ sớm nhất Việt có tài văn chHoạt động 2 : HD Häc sinh t×m hiÓu v¨n ¬ng. b¶n. H. Bµi th¬ t¹o dông h×nh - T¸c phÈm chÝnh : " T©y Hå Thi TËp" . b. T¸c phÈm !908 Khi bÞ ¶nh 1 con ngêi "lµm " TØnh Quèc Hån Ca" .... trai"đập đá ở Côn Lôn và - Văn bản : Ra đời khi Phan Chu Tring bắt lao động bộc lộ cảm xúc của " kẻ bị bắt lao động khổ sai ở nhà tù Côn khổ sai ở nhà tï C«n §¶o. vá trời". Từ đó hãy xác Đảo (năm 1908 ). định nhân vật chữ tình của bµi th¬ nµy ? H. Căn cứ vào chú thích Nhân vật trữ tình là ngời đập đá xng " II. T×m hiÓu sgk th× nh©n vËt ch÷ t×nh ë lµ trai" vµ " kÎ v¸ trêi " . V¨n b¶n ®©y lµ ai ? Cã l¹c quan g× Nh©n vÊt ch÷ t×nh chÝnh lµ : Phan Chu đến tác giả bài tập này ? H. Em phân định bài thơ Trinh tác giả bài thơ này . nµy nh thÕ nµo ? Néi dung Bµi th¬ gåm 2 phÇn . cô thÓ ?.

(167) H. Văn bản đợc trình bầy bëi nh÷ng ph¬ng thøc biểu đạt nào? Phơng thức nµo lµ chÝnh, ph¬ng thøc nµo lµ yÕu tè tham gia ? H. PhÇn néi dông nµo sö dụng tự sự as 1 yếu tố đợc biÓu c¶m ? H. Ên tîng ®Çu tiªn - Ên tîng chung cña em vÒ giọng điệu đặc biệt của bµi th¬ nµy ? Gọi Học sinh đọc 4 câu th¬ ®Çu . H. Đập đá là công việc b×nh thêng, nhng viÖc " đập đá ở Côn Lôn "có b×nh thêng kh«ng ? V× sao ? H. Quan s¸t 2 c©u th¬ ®Çu vµ cho biÕt em hiÓu nh thÕ nào về chủ đề làm trai trong lêi th¬ nµy? H. T cách " làm trai"đó đã s¸ng lªn phÈm chÊt nµo cña ngêi yªu nëc trong bµi th¬ nµy ? H. Tõ 2 c©u th¬ tiÕp theo h·y cho biÕt : C«ng viÖc đập đá đợc gợi tả nh thế nµo ? H. H×nh dung cña em vÒ công việc đập đá này ? H. Nhng với hành động dòng m·nh " X¸ch bóa đáng tan" và " ra tayđập bể "thì việc đập đá ở Côn L«n mang 1 ý nghÜa kh¸c. Theo em đó là ý nghĩa nào ? H. NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu, c¸ch dïng tõ, phÐp đối trong 4 câu thơ đầu và t¸c dông cña chóng ? H. VËy ngêi tï thÓ hiÖn phÈm chÊt g× qua 4 c©u th¬ nµy ? Gọi Học sinh đọc 4 câu th¬ cuèi. Giáo viên : Việc lao động gîi lªn ë ngêi tï yªu níc. Phần 1 : 4 câu đầu : Công việc đập đá. PhÇn 2 : 4 c©u cuèi : C¶m nghÜ tõ viÖc đập đá. - BiÓu c¶m ChÝnh. vµ. - Tù sù Tham gia 1.C«ng viÖc. - Nội dung công việc đập đá. - Nội dung cảm nghĩ từ việc đập đá. - Hïng tr¸ng , khoÎ kho¾n. Học sinh đọc.. "lµm trai". Quan niÖm sèng anh hïng.. Kh«ng b×nh thêng. V× ®©y lµ c«ng viÖc khæ sai, buéc tï nh©n ph¶i lµm . - Lµm trai lµ quan niÖm sèng anh hïng của đấng nam nhi, dám chống trọ với gian nguy, để chiến thắng. - Cã khÝ ph¸ch hiªn ngang. - Kh«ng sî nguy nan. Dïng tay cÇm bóa ( X¸ch bóa ra tay), đập đá thành hòn, ( mấy trăn hòn ) thành đống, ( năm bẩy đống ). - B»ng thñ c«ng viÖc nÆng nhäc khèi lîng lín, chØ dµnh cho tï khæ sai.. - "Đập đá": C«ng viÖc thñ c«ng nÆng nhäc vÊt v¶. D¸m đơng ®Çu vît lªn, - ý nghĩa tinh thần : Dám đơng đầu, vơn chiến thắng lªn, chiÕn th¾ng thñ th¸ch, gian khæ. thö th¸ch. Giäng ®iÖu hïng tr¸ng s«i næi. - Giäng ®iÖu: - Dùng động từ mạnh. Hïng tr¸ng - §èi c©u 3 víi c©u 4. s«i næi. - Dùng động Tác dụng : Công việc đập đá diễn tả từ mạnh. khÝ ph¸ch hiªn ngang cña con ngêi. - §èi : C©u 3 víi c©u 4. - Hiªn ngang, kiªn cêng, tríc gian nan. Ngêi tï cã khÝ ph¸ch Học sinh đọc. hiªn ngang.Kh«ng - Tù thÊy m×nh cã tÊm th©n dÇy d¹n sî nguy nan. phong trÇn qua nhiÒu thö th¸ch. - Tù thÊy m×nh cã tinh thÇn cøng cái 2. C¶m nghÜ kiên trung, không sờn lòng, đổi chí trớc về việc đập mäi gian lao , thö th¸ch. đá. + NT đối lập: - Phép đối. - Câu 5 đối.

(168) c¶m nghÜ s©u s¾c vÒ b¶n th©n . - Tác dụng : Làm rõ sự chịu đựng H. Em hiÓu c¶m nghÜ cña m·nh liÕt c¶ vÒ thÓ x¸c lÉn tinh thÇn con ngời đợc bộc lộ trong của con ngời trớc thử thách gian nan. c©u th¬ : " Th¸ng ngµy ...sµnh sái ". - BÊt khuÊt tríc gian nguy. H. C©u th¬ 6 béc lé c¶m - Trung thµnh víi lý tëng yªu níc. - Nh÷ng ngêi cã gan lµm viÖc lín, khi xóc nµo cña con ngêi ? ph¶i chÞu tï ®Çy chØ lµ viÖc nhá, kh«ng H. Trong 2 câu thơ5, 6 này có gì đáng nói. tác giả sử dụng biện pháp - Lời thơ có cầu trúc đối lập :"Những kẻ v¶ trêi ". " viÖc cán con ". NT g× ? T¸c dông ? - Tác dụng : Khảng định lý tởng yêu nH. Qua 2 câu thơ này em ớc lớn lao mới là điều quan trọng nhất. hiÓu g× vÒ ngêi tï yªu n- - Tin tëng m·nh liÖt ë sù nghiÖp cøu níc cña m×nh . íc ? - Coi khinh gian lao tï ®Çy . H. Theo râi cÆp c©u kÕt - Ngêi tï hiªn ngang, trung thµng víi lý cña bµi th¬, cho biÕt néi tëng. - Ngêi anh hïng chÊp nhËn mäi nguy dung cña hai c©u kÕt ? H. Em cã nhËn xÐt g× vÒ nan, bÒn gan v÷ng chÝ víi lý tëng cña h×nh thøc Nt cña 2 c©u m×nh. nµy ? ý nghÜa cña nã ? - Bµi tËp viÕt theo thÓ th¬ TNBC. Víi bót ph¸p l·ng m¹n, giäng ®iÖu hµo H. Ngời tù yêu nớc bộc lộ hùng sôi nổi, NT đối đợc sử dụng phẩm chất gì qua 4 câu nhuần nhuyễn và độc đáo . th¬ cuèi ? H. Bài thơ " Đập đá ở Côn Lôn " đã làm hiện lên Học sinh đọc ghi nhớ ( sgk/ 150 ). những vẻ đẹp nào của ngời tï yªu níc ? H. Từ đó giúp em hiểu 3 Học sinh đọc diễn cảm bài tập . thªm nh÷ng ®iÒu cao quý vÒ con ngêi Phan chu Trinh ? H. Em học tập đợc gì về NT cña bµi th¬ nµy ? Gọi Học sinh đọc ghi nhớ Học sinh chuẩn bị trong 5 phút. . Hoạt động 3 : H D Häc sinh luyÖn tËp. Gọi Học sinh đọc diễn c¶m bµi tËp . Häc sinh tr×nh bÇy miÖng. H. Qua 2 bµi tËp " Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng" vµ " Đập đá ở Côn Lôn " Em h·y tr×nh bÇy l¹i nh÷ng c¶m nhËn cña em vÒ vÎ. c©u6. Søc chÞu đựng mãnh liÖt cña con ngëi tríc thö th¸ch nguy nan. - Câu 7 đối c©u 8. Khảng định lý tëng yªu níc lín lao lµ ®iÒu quan trängnhÊt. Ngêi tï coi khinh gian lao, tï ®Çy, tin tëng m·nh liÕt ë sù nghiÖp yªu níc cña m×nh . ý nghÜa : sgk/ 15 0. II. LuyÖn tËp 1. §äc diÔn c¶m. 2. PBCN.

(169) đẹp hào hùng lãng mạn cña h×nh tîng nhµ nho yªu níc vµ CM ®Çu thÓ kû 20. Yªu cÇu Häc sinh chuÈn bÞ trong 5 phót. Yªu cÇu Häc sinh ph¸t biÓu ý kiÕn c¸ nh©n. IV . Híng dÉn vÒ nhµ - §äc thuéc lßng bµi th¬. - ViÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh cho bµi tËp 2 ( sgk/150) - Lµm bµi tËp TN - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo : ¤n luyÖn vÒ dÊu c©u vµ chuÈn bÞ KTTV.. TuÇn : 15. TiÕt : 59. «n luyÖn vÒ dÊu c©u A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc : Hệ thống hoá các kiến thức về dấu câu đã học ở lớp 6 đến lớp 8. 2/. KÜ n¨ng : - KÜ n¨ng sö dông c¸c dÊu c©u vµ kÜ n¨ng söa c¸c lçi vÒ dÊu c©u. 3/.Thái độ : - BiÕt vËn dông dÊu c©u trong v¨n viÕt B.Ph¬ng ph¸p: ¤n tËp C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cñ, xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bµi Cò: - KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS. III. Bµi míi: §V§: - Trùc tiÕp.. I. C«ng dông cña dÊu c©u. Hoạt động1 : HD Häc sinh lËp b¶ng tæng kÕt vÒ dÊu c©u . Giáo viên : Trên cơ sở phần chuẩn bị ở nhà, các em sẽ chia thành 2 đội, chơi trò chơi " ai nhanh h¬n". Gi¸o viªn treo hai b¶ng phô : Cét A : DÊu c©u. Cét B : §Ó trèng. Yêu cầu hai đội lên bảng tìm các típ chữ ( Giáo viên chuẩn bị sắn) Ghi sẵn công dụng của các lọai dấu, sau đó dán vào bảng trống sao cho phù hợp. Trò chơi diễn ra trong 5 phút, mỗi ngời chỉ đợc lên 1 lần và chỉ đợc chọn 1 típ chữ để dán. S©u 5 phót khi Häc sinh tr×nh bÇy xong . Gi¸o viªn Yªu cÇu Häc sinh nhËn xÐt chÐo . Giáo viên công bố kết quả cuộc thi và tuyên dơng đội chơi tốt hơn, nhận xét tinh thần hoạt động của các đội..

(170) Giáo viên đa đáp án chính xác lên máy chiếu. Gọi Học sinh đọc. A : DÊu 1.DÊu chÊm 2. DÊu chÊm hái 3. DÊu chÊm than 4. DÊu phÈy. 5. DÊu chÊm löng 6. DÊu chÊm phÈy 7. DÊu g¹ch ngang 8. DÊu ngoÆc đơn. B : C«ng dông - Đợc đặt ở cuối câu trần thuật, miêu tả , kể chuyện hoặc câu cầu khiến để đánh dấu ( báo hiệu ) sự kết thúc của câu. - Đợc đặt ở cuối câu nghi vấn, hoặc trong ngoặc đơn, vào sau 1 ý hoặc từ ngữ nhất định, để biểu thị thái độ nghi ngờ hoặc châm biếng đối với ý đó hoặc nội dung của từ đó. - Đợc đặt ở cuối câu cầu khiến, cảm thán hoặc trong ngoặc đơn vào sau 1 ý hoặc 1 từ ngữ nhất định, để biểu thị thái độ nghi ngờ hoặc châm biếng đối với ý đó hoặc nội dung từ đó. - Đợc sử dụng để đánh dấu ranh giới giữa các biện pháp của câu. Cô thÓ lµ : Gi÷a c¸c thµnh phÇn phô cña víi chñ ng÷ vÞ ng÷, gi÷a c¸c tõ ng÷ cã cïng chøc vô trong c©u ; Gi÷a 1 tõ ng÷ víi bp chó thÝch cña nã ; Gi÷a c¸c vÕ cña 1 c©u ghÐp. - Đợc sử dụng để tỏ ý còn nhiều svht cha đợc liệt kê hết, thể hiện ë chç lêi nãi cßn bá dë hay ngËp ngõng ng¾t qu·ng ; Lµm gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n, chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn cña 1 tõ ng÷ biÓu thÞ néi dung bÊt ngê hoÆc hµi híc , ch©m biÕng. - Đợc dùng để đánh dấu ranh giới giữa các vế của 1 câu ghép có cấu tạo phức tạp hoặc đánh dấu ranh giới giữa các biện pháp trong phÐp liÖt kª phøc t¹p. - Đợc ở giữa câu để đánh dấu B P chú thích, Giải thích trong câu, đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật. Hoặc để liệt kê, nối các từ nằm trong 1 liên danh. - Đợc sử dụng để đánh dấu phần có chức năng chú thích ( giải thÝch, thuyÕt minh, bæ sung thªm ) cho 1 tõ ng÷, 1 vÕ c©u trong c©u hoÆc cho 1 c©u, chuçi c©u trong ®o¹n v¨n.. 9. Dấu hai - Đợc sử dụng để đáng dấu ( báo trớc ) thần giải thích thuyết chÊm minh cho 1 phần trớc đó, hoặc sử dụng để đánh dấu ( báo trớc ) lời dẫn trực tiếp ( dùng với dấu ngoặc kép ) hoặc lời đối thoại ( dïng víi dÊu g¹ch ngang ). 10. Dấu - Đợc sử dụng để đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp ; đánh ngoÆc kÐp dấu từ ngữ đợc hiểu theo nghĩa đặc biệt hoặc có hàm ý mỉa mai, đánh dấu tên tác phẩm ; Tờ báo ; Tập san...Đợc dẫn trong câu. Hoạt động của Thầy Hoạt động 2 : HD Học sinh t×m hiÓu vÒ c¸c lçi thêng gÆp vÒ dÊu c©u. Gi¸o viªn ®a vÝ dô 1 lªn b¶ng phô. Gọi Học sinh đọc. H. vÝ dô trªn thiÕu dÊu ë chç nµo ?. Hoạt động của Trò. Häc sinh quan s¸t vÝ dô 1. Học sinh đọc. Sau từ " súc động". - Dïng dÊu chÊm. - ViÕt hoa ch÷ T.. H. Nên dùng dấu gì để kết - Thiếu dấu ngắt câu khi câu đã kết thúc câu ở chỗ đó ? thóc. CÇn chó ý ®iÒu g× n÷a ? H. VËy trong vÝ dô nµy. N D cầnđạt I. §V§ ( SGK).

(171) ngời viết đã mắc lỗi gì ?. Học sinh đọc thầm ví dụ 2/151. ( trªn b¶ng phô) Gi¸o viªn ghi néi dung 1 - Sai - V× c©u cha kÕt thóc. lªn b¶ng. Gi¸o viªn ®a vÝ dô 2 lªn - DÊu phÈy. b¶ng phô. Yªu cÇu Häc sinh đọc thầm . - Dïng dÊu ng¾t c©u khi c©u cha kÕt H. Dïng dÊu chÊm sau tõ thóc. "này " là đúng hay sai ? V× sao ? Học sinh đọc ví dụ 3/151 trên bảng H. ë chç nµy nªn sö dông phô. dÊu g× ? H. Lçi cña c©u nµy lµ g× ? - ThiÕu dÊu phÈy . ( Giáo viên sửa trên - " Cam, quýt , bởi , xoài là đặc sản của b¶ng ). vïng nµy ". Giáo viên ghi nội dung 2 - Phân định danh giới giữa các danh từ lªn b¶ng . cïng gi÷ chøc vô chñ ng÷ trong c©u. Yêu cầu Học sinh ghi vào - Lỗi thiếu dấu thích hợp để tách bf của vë. c©u khi cÇn thiÕt. Yêu cầu Học sinh đọc ví dô 3 trªn b¶ng phô. Häc sinh ghi bµi vµo vë. H. C©u nµy thiÕu dÊu g× ? Viết lại cho đúng ? Viết as vậy nhằm mục đích gì? Học sinh đọc. H. ë c©u v¨n nµy ngêi viÕt đã mắc lỗi gì ?( Giáo viên söa ch÷a trªn b¶ng). Gi¸o viªn ghi néi dung 3 lªn b¶ng . Yªu cÇu Häc sinh chÐp vµo vë .. - Dïng dÊu chÊm hái ë cuèi c©u thø nhÊt lµ sai. V× : §©y kh«ng ph¶i lµ c©u nghi vÊn. §©y lµ c©u trÇn thuËt nªn sö dông dÊu chÊm . - Dïng dÊu chÊm ë cuèi c©u thø 2 lµ sai. V× : ®©y lµ c©u nghi vÊn nªn sö dông Yêu cầu Học sinh đọc ví dấu chấm hỏi. dô 34 / 151 trªn b¶ng phô. - LÉn lén c«ng dông cña c¸c dÊu c©u. H. §Æt dÊu chÊm hái ë cuối câu thứ nhất và dấu Học sinh đọc. chÊm ë cuèi c©u thø 2 trong đoạn văn này đã Học sinh quan sát trên bảng phụ. đúng cha ? Vì sao ? ậ các vị trí đó nên sử dụng Học sinh đọc. dÊu g× ? H. Theo em lçi cña ngêi - Häc sinh lÇn lît tr¶ lêi miÖng tõng viÕt lµ g× ? c©u. Gi¸o viªn ch÷a lçi trªn b¶ng ? Gi¸o viªn ghi néi dung 4 Häc sinh nhËn xÐt. lªn b¶ng. Yªu cÇu Häc sinh ghi bµi . 1. ( , ) 9. ( ! ) 17. (, ) 25.( ? ) Gi¸o viªn gäi Häc sinh 2. ( . ) 10. ( ! ) 18 (, ) 26 (! ) ghi nhí sè. 3. ( . ) 11. ( , ) 19. (. ) Hoạt động 3: H D Học 4. ( , ) 12. ( , ) 20. ( , ).

(172) sinh luyªn tËp. Gc ®a bµi 5. ( : ) 13. ( . ) 21. (: ) tËp 1/152 lªn b¶ng phô. 6. ( - ) 14. ( , ) 22. (- ) Gọi Học sinh đọc. 7. ( ! ) 15. ( . ) 23. (? ) LÇn lît gäi Häc sinh thùc 8. ( ! ) 16. (, ) 24.( ? ) hiÖn tõng c©u. Gi¸o viªn viÕt vµo b¶ng phô. Yªu cÇu Häc sinh nhËn Häc sinh tr×nh bÇy . xÐt . Giáo viên đánh giá và đa a. ... Mêi vÒ .... MÑ dÆn.....chiÒu nay. ra đáp án chính xác. b......s¶n xuÊt cã tôc ng÷ " L¸ lµnh ... l¸ H. Gi¸o viªn ®a bµi tËp 2 r¸ch. c...N¨m th¸ng, nhng.... lªn b¶ng phô. H. Ph¸t hiÖn söa lçi vÒ dÊu Học sinh đổi bài, chấm . c©u ? Yv Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n Häc sinh c«ng bè kÕt qu¶. đã sửa vào vở. Yªu cÇu Häc sinh tr×nh chÐo. bÇy . Giáo viên đa đáp án. Yêu cầu Học sinh đổi bài chÊm chÐo theo bµn. Yªu cÇu Häc sinh c«ng bè kÕt qu¶ tõng nhãm. Giáo viên nhận xét đánh gi¸. IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Häc ghi nhí, thuéc b¶ng thèng kª. - Lµm bµi tËp TN0 . - Ôn tập các kiến thức TV đã học. - ChuÈn bÞ bµi míi : TiÕt 61 :" ThuyÕt minh vÒ 1 thÓ lo¹i v¨n häc. TuÇn : 15. TiÕt : 60. Kiểm tra tiếng việt (đề 1) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp Học sinh - Củng cố, khắc sâu kiến thức đã học về Tù vực, ngữ pháp đã học ở học kỳ I, rèn luyÖn ch÷ viÕt, chÝnh t¶, c©u, ®o¹n. - Tr×nh bÇy bµi s¹ch sÏ , khoa häc. B. ChuÈn bÞ : - Giáo viên : SGK, SGV, đề kiểm tra in sẵn . - Học sinh : Ôn bài chu đáo. C. C¸c bíc lªn líp : I . Ôn định tổ chức : II . Nội dung Kiểm tra : Giáo viên phát đề in sẵn . I. PhÇn I.. Tr¾c nghiÖm : ( 4 ®iÓm )..

(173) §äc ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái b»ng c¸ch khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®Çu c©u trả lời đúng nhất. " Chao «i ! §èi víi nh÷ng ngêi ë quanh ta, nÕu ta kh«ng cã t×m mµ hiÓu hä th× ta chØ thấy họ, gàn dở , ngu ngốc, bần tiện , xấu xa, bỉ ổi...toàn những cớ để ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những ngời đáng thơng; không bao giờ ta thơng .... Vợ tôi không ác, nhng thị khổ quá rồi. Một ngời đau chân có bao giờ quên đợc cái chân đau của mình để nghĩ đến cái gì khác đâu. Khi ngời ta khổ quá thì ngời ta chẳng nghĩ đến ai đợc nữa. Cái bản tính tốt của ngời ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỷ che mÊt. T«i biÕt vËy nªn t«i chØ buån chø kh«ng nì dËn ." ( TrÝch : L·o H¹c - T¸c gi¶ : Nam Cao ). C©u 1 : DÊu ba chÊm ( löng ) trong c©u " §èi víi nh÷ng ngêi ë quanh ta, nÕu ta kh«ng cã mµ t×m hiÓu hä, th× ta chØ thÊy hä gµn dë, ngu ngèc, bÇn tiÖn, xÊu xa, bØ æi..." cã c«ng dông g× ? A. Tỏ ý các sự vật HT cha đợc liệt kê hết. B. §¸nh dÊu rang giíi gi÷a c¸c vÕ c©u. C. §¸nh dÊu bé phËn chó thÝch, gi¶i thÝch. D. §¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp. C©u 2 : C©u v¨n " §èi víi nh÷ng ngêi (....) kh«ng bao giê ta th¬ng...." sö dông phÐp tu tõ nµo ? A. LiÖt kª. C. Èn dô. B. So s¸nh. D. Nh©n ho¸. C©u 3 : Những từ in đậm trong câu văn trên đợc xếp vào trờng từ vực nào ? A. TrÝ tuÖ cña con ngêi. C. T×nh c¶m cña con ngêi. B. TÝnh c¸ch cña con ngêi. D. N¨ng lùc cña con ngêi. C©u 4 : C¸c tõ " lo l¾ng, buån ®au, Ých kû " trong ®o¹n v¨n trªn lµ nh÷ng tõ chØ ? A. H×nh d¸ng cña con ngêi. C. T©m tr¹ng cña con ngêi. B. TÝnh c¸ch cña con ngêi. D. §Æc ®iÓm cña con ngêi. C©u 5 : Tõ " ¤i " trong c©u : "Chao «i " Thuéc lo¹i tõ nµo ? A. Tõ tîng h×nh. C. Th¸n tõ . B. Tõ tîng thanh. D. T×nh th¸i tõ. C©u 6 : C©u ghÐp " t«i biÕt vËy nªn t«i chØ buån chø kh«ng nì giËn " chØ quan hÖ g× ? A. Quan hÖ t¨ng tiÕn C. Quan hÖ bæ sung. B. Quan hÖ lùa chän. D. Quan hÖ nguyªn nh©n. C©u 7 : C©u v¨n : "Vî t«i kh«ng ¸c, nhng thÞ khæ qu¸ råi lµ c©u g× ? A. Câu đơn. C. C©u ghÐp. B. Câu đặc biệt. D. C©u rót gän. C©u 8 :.

(174) Gi÷a hai vÕ cña c©u ghÐp sau ®©y nèi víi nhau b»ng c¸ch nµo ? " T«i biÕt vËy, nªn t«i chØ buån nhng kh«ng giËn ? " A. B»ng 1 quan hÖ tõ. C. B»ng 1 cÆp phã tõ. B. B»ng 1 c¾p quan hÖ F D. Kh«ng sö dông tõ nèi. PhÇn II :. Tù luËn.. ( 6 ®iÓm ).. C©u 1 : ( 2 ®iÓm ) Đặt 2 câu ghép và chỉ ra mối quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu đó. C©u 2 : ( 4 ®iÓm ). Viết đoạn văn 5 đến 7 câu theo cách diễn dịch giới thiệu về ( nhà văn ) Tác giả : Phan Bội Châu, trong đó em sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu ngoặc kép, xác định trên ®o¹n v¨n. * §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm : PhÇn I : Tr¾c nghiÖm ( 4 ®iÓm ). C©u sè 1 2 3 4. Mỗi ý đúng = ( 0,5 điểm ).. §¸p ¸n A A B C. PhÇn II:. C©u sè 5 6 7 8. §¸p ¸n C C D C. Tù luËn : ( 6 ®iÓm ).. C©u 1 : ( 2 ®iÓm ). - Đặt đợc 2 câu ghép : ( 1 ®iÓm ). - Xác định mối quan hệ ý nghĩa : ( 1 điểm ).. C©u 2 : ( 4 ®iÓm ) + §ñ sè lîng c©u v¨n : 0.5 ®iÓm . + §óng ph¬ng ph¸p diÔn dÞch : 0,5 ®iÓm . + Sử dụng đúng 2 loại dấu : 0.5 ®iÓm . + Xác định đợc các loại dấu đã dùng : 0.5 điểm . + Đúng ND, đúng kiến thức văn học sử : 2 điểm . * Gi¸o viªn thu bµi: KÕt qu¶:. §iÓm 0 sè Sè bµi. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 2. 8. 6. 11. 3. 3. 1. Tû lÖ §¹t : 32/34= 94,1% >5. Kiểm tra: Tiếng Việt (đề 2) A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc : - Cũng cố và tự đánh giá những kiến thức tiếng Việt đã học ở lớp 6, 7, 8 ( Và chủ yếu học kì I líp 8). 2/. KÜ n¨ng : - Kĩ năng nhận biết, vận dụng kiến thức, kĩ năng đặt câu, diễn đạt, sử dụng từ ngữ. .3/.ậThí độ :.

(175) - Giáo dục ý thức tự giác, độc lập suy nghĩ B. Ph¬ng ph¸p: C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Soạn bài: Ra đề, đáp án, biểu điểm. 2/ HS: Xem lại kiến thức về tiếng Việt đã học. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định: II. Bµi Cò:. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS. III. Bµi míi: GV phát đề cho HS Phần I : Trắc nghịêm : (3điểm) Mỗi câu đúng 0,5 điểm Khoanh tròn chữ cái của đáp án em cho là đúng nhất ‘’ Råi chÞ tóm lÊy cæ h¾n, Ên giói ra cöa. Søc lÎo khoÎo cña anh chµng nghiÖn chạy không kịp với sức xô đẩy của ngời đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu su. ‘’ C©u 1 : Trong ®o¹nv¨n trªn cãmÊy tõ thuéc trêng tõ vùng vÒ ngêi(bé phËn c¬ thÓ ngêi) A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 Câu 2 : Trong đoạn văn trên có mấy từ thuộc trờng từ vựng về hoạt động của ngời ? A. 4 B. 5 C. 6 D. 7 C©u 3 : Trong ®o¹n v¨n trªn cã mÊy tõ tîng h×nh ? A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 C©u 4 : Trong ®o¹n v¨n trªn cã mÊy c©u ghÐp ? A. 4 B. 2 C. 1 D. 3 C©u 5 : C¸c tõ cïng trêng tõ vùng ‘’thêi gian’’ sau ®©y tõ nµo cã ý nghÜa kh¸i qu¸t ? A. Hoµng h«n B. Ngµy C. Buæi tra D. B×nh minh C©u 6 : Trong c¸c tõ sau ®©y tõ nµo lµ tõ tîng h×nh ? A. Sung síng B. M¬n man C. R¹o rùc D. Cßm câi C©u 7 : Tõ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ tõ tîng h×nh ? A. Lªnh khªnh B. Vi vu C. Mãm mÐm D. Nghªnh nghªnh C©u 8 : Tõ nµo sau ®©y kh«ng cïng trêng nghÜa víi tõ ‘’b¬ v¬ ‘’ ? A. Ch¬ v¬ B. LËn ®Ën C. LÎ loi D. Tr¬ träi C©u 9 : Trong nh÷ng tõ in ®Ëm ë c¸c c©u sau, tõ nµo kh«ng ph¶i lµ trî tõ ? A. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : h«m nay t«i ®i häc. B. ChÝnh lóc nµy toµn th©n c¸c cËu còng ®ang run run theo nhÞp bíc rén rµng trong c¸c líp. C. . Nh÷ng ngêi nghÌo nhiÒu tù ¸i vÉn thêng nh thÕ. D. Xe kia råi ! L¹i c¶ «ng toµn quyÒn ®©y råi. C©u 10 : C©u hay nhãm tõ sau ®©y kh«ng cã trî tõ ? A. Ngay c¶ nã còng kh«ng tin t«i. B. Em muèn chÕt lµ mét téi. C. Em thËt lµ mét con bÐ h. D. Cứ mỗi năm vào độ rét, cây mận lại trổ hoa. C©u 11 : Trong c¸c tõ ng÷ in ®Ëm ë c¸c c©u sau, tõ nµo lµ th¸n tõ ? A. Hång ! Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mî mµy kh«ng ? B. Vâng, cháu cũng đã nghĩ nh cụ. C. Kh«ng, «ng gi¸o ¹ ! D. Cảm ơn cụ, nhà cháu đã tỉnh táo nh thờng. Câu 12 : Biện pháp nghệ thuật nào đợc tác giả dùng để làm nổi bật hoàn cảnh của cô bé b¸n diªm trong v¨n b¶n’’C« bÐ b¸n diªm’’ ? A. T¬ng ph¶n B. Èn dô C. So s¸nh D. LiÖt kª PhÇn II : Tù luËn (7 ®iÓm) Câu 1 : (1 điểm) Điền vào D từ có phạm vi nghĩa bao hàm đợc nghĩa của các từ ở A,B, C A. Khóc khÝch B. Khanh kh¸ch C. Tñm tØm D. ................................. C©u 2 : (1 ®iÓm) G¹ch ch©n díi nh÷ng tõ (c©u) cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸ ? a. Tiếng đồn cha mẹ anh hiền.

(176) Cắn cơm không vỡ, cắn tiền vỡ đôi (Ca dao) b. Mïa h¹ ®i råi, em ë ®©y Con ve kªu n¸t c¶ th©n gÇy. C©u 3 : (1 ®iÓm) Cho th«ng tin ‘’An lau nhµ’’ Hãy thêm tình thái từ để tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến. A................................................................ B................................................................ C©u 4 : (4 ®iÓm) ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ, g¹ch chân và chỉ rõ các từ đó. §¸p ¸n :  PhÇn tr¾c nghiÖm : C©u 1 : B ; C©u 2 : D ; C©u 3 : A ; C©u 4 : C ; C©u 5 : B ; C©u 6 : D ; C©u 7 : B ; C©u 8 : B ; C©u 9 : C ; c©u 10 : B ; C©u 11 : B ; C©u 12 : A  PhÇn tù luËn : C©u 1 : D. Cêi Câu 2 : Cắn tiền vỡ đôi Con ve kªu n¸t c¶ th©n gÇy C©u 3 :A. An lau nhµ µ ? B. An lau nhµ ®i ! C©u 4 : HS viÕt ®o¹n v¨n ng¾n gän, cã sö dông c¸c trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ vµ chØ râ. Tuỳ theo mứcđộ kết quả của bài làm GV cho điểm phù hợp. Điểm 4,3 : Đoạn văn viết hay, diễn đạt mạch lạc, có sử dụng đủ các từ loại theo yêu cầu. Điểm 2,1 : Nội dung đợc, có sử dụng nhng cha đầy đủ, còn sai lỗi chính tả, dùng từ.... IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶: GV nhËn xÐt tiÕt kiÓm tra, thu bµi V. Híng dÉn dÆn dß: Bài cũ: Xem lại những bài tập làm văn đã học. Bµi míi: - Đọc kĩ lại 2 văn bản “ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” và “ Đập đá ở Côn L«n” – Chó ý thÓ th¬.. -Xem néi dung bµi míi: ThuyÕt minh vÒ thÓ lo¹i v¨n häc. TuÇn :. 15 TiÕt :. 61. thuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: Còng cè kiÕn thøc vÒ kiÓu bµi thuyÕt minh. RÌn luyÖn n¨ng lùc quan s¸t, nhËn thøc, dïng kÕt qu¶ quan s¸t mµ lµm bµi thuyÕt minh. 2/. KÜ n¨ng : - KÜ n¨ng thuyÕt minh mét lo¹i v¨n häc. 3/. Thái độ: - Thấy đợc vai trò quan trọng của quan sát, tìm hiểu tra cứu để tiến hành làm mét bµi v¨n thuyÕt minh. B. Phơng pháp: Đàm thoại, nêu vấn đề C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cñ, chuÈn bÞ tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bài Cũ: - Nêu đặc điểm chung của văn bản thuyết minh?. III. Bµi míi:1. §V§: - Trùc tiÕp. 2. TriÔn khai bµi d¹y:.

(177) Hoạt động của Thầy Hoạt động 1 : HD Häc sinh t×m hiÓu c¸c bíc thuyÕt minh 1 thÓ lo¹i v¨n häc. Giáo viên chép đề lên b¶ng. H. KÓ tªn nh÷ng bµi th¬ viÕt theo thÓ TNBC ? Gọi Học sinh đọc 2 bài th¬ võa häc ( Gi¸o viªn treo b¶ng phô ). H. Xác định số tiếng trong 4 bµi tËp ? Gi¸o viªn chia líp thµnh 2 nhãm.. Hoạt động của Trò Häc sinh kÓ . Học sinh đọc 2 bài thơ trên bảng phụ. - 8 dßng. - Sè tiÕng( sè ch÷ ) trong 1 dßng : 7 *4 nhãm Häc sinh lµm 2 bµi tËp . Nhóm 1 : Xác định bằng trắc cho bài: " Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c" Nhóm 2 : Xác định bằng trắc cho bài : "Đập đá ở Côn lôn " .. Nhóm 3 : Xác định đối, niêm giữa c¸c dßng. Nhóm 1 : bài" Vào ..tác". Nhóm 4 : Xác định vần , cách ngắt Nhãm 2 : Bµi"§Ëp.. l«n". nhÞp. Sau khi c¸c nhãm tr×nh bầy và nhận xét kết quả Học sinh quan sát đáp án . lªn b¶ng phô. Gi¸o viªn nhận xét đánh giá và đa Học sinh trình bầy . 1. Më bµi : đáp án lên máy chiếu . Yªu cÇu Häc sinh quan - Th¬ TNBC lµ 1 thÓ th¬ th«ng dông trong các thể thơ Đờng luật, đợc các s¸t. H. Yªu cÇu Häc sinh nªu nhµ th¬ VN rÊt yªu chuéng. nh÷ng hiÓu biÕt cña em 2. Th©n bµi : - Nêu các đặc điểm : vÒ thÓ th¬ TNBC ? H. Lập dàn bài cho đề + Số câu, chữ. + Quy luËt b»ng tr¾c. bµi trªn ? Goi Häc sinh lµm phÇn + Gieo vÇn . + Ng¾t nhÞp. më bµi ? - NhËn xÐt : u, nhîc ®iÓm . H. Yêu cầu của phần thân + u : Vẻ đẹp hài hoà, cân đối, cổ điển + Nhîc ®iÓm : Gß bã, rµng buéc. bµi ? 3. KÕt bµi : H. NhËn xÐt u nhîc ®iÓm Häc sinh ghi nhí. cña thÓ th¬. Học sinh đọc. Bíc 1 : §Þnh nghÜa chuyÖn ng¾n lµ g×? Bíc 2 : Giíi thiÖu c¸c yÕu tè cña truyÖn ng¾n. 1. Tù sù : a - Là yếu tố chính , quyết định cho sự tån t¹icña chuyÖn ng¾n. b - Gåm : Hoạt động 2: - Sù viÖc chÝnhvµ NV phô. H D Học sinh luyện tập. 2. Miêu tả , biểu cảm ,đánh giá . Gọi Học sinh đọc bài tập - Là yếu tố bổ trợ, giúp cho chuyện H. Néi dung cña phÇn kÕt bµi ? H. Nh¾c l¹i bíc lµm lËp dàn ý cho đề văn " thuyết minh " vÒ 1 thÓ lo¹i v¨n häc " ?. N D cầnđạt I. §V§ ( SGK).

(178) 1,. ngắn sinh động, hấp dẫn . - Thêng ®an xen vµo c¸c yÕu tè tù sù. 3. Bè côc, lêi v¨n, chi tiÕt. IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Häc ghi nhí. - Lµm bµi tËp TN. - ViÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh cho bµi tËp 1. - Yªu cÇu so¹n bµi míi : TiÕt 62. V¨n b¶n. " Muèn lµm th»ng Cuéi " - T¶n §µ. ¤n tËp tiÕng ViÖt. + KÎ b¶ng : Cộy A : Ghi tên các kiến thức theo đơn vị bài học. Cột B : Nội dung các KN : để trống ( thực hiện trên lớp ). + Lµm bµi tËp TNo . Bµi tËp trong s¸ch gi¸o khoa.. TuÇn : 15. TiÕt : 62. V¨n b¶n. Muèn lµm th»ng cuéi ( Tù häc cã híng dÉn ). T¶n §µ A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: Hiểu đợc tâm sự của Tản Đà, buồn chán trớc thực tại tầm thờng, muốn thoát li khái thùc t¹i Êy b»ng mét íc méng rÊt “ Ng«ng” Cảm nhận đợc cái mới mẽ trong một bài thơ thất ngôn bát cú của Tản Đà 2/. KÜ n¨ng : - Kĩ năng đọc, cảm thụ và phân tích thơ. 3/.Thái độ: - Thái độ cảm thông với nhà thơ Tản Đà khi ông phải sống trong thực tại ngột ngạt, tù túng của xã hội đơng thời. B. Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, so¹n bµi theo c©u hái SGK D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:(1’). II. Bài Cũ:(3’) - Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “ Đập đá ở Côn Lôn” và cho biÕt hoµn c¶nh s¸ng t¸c vµ néi dung chÝnh cña bµi? III. Bài mới: 1. ĐVĐ:(1’) - Bên cạnh bộ phận văn thơ yêu nớc và cách mạng đợc lu truyÒn bÝ mËt ( nh hai bµi th¬ cña Phan Béi Ch©u vµ Phan Chu Trinh chóng ta võa häc), th× trên văn đàn còn có bộ phận văn học hợp pháp, đợc truyền bá công khai xuất hiện những bài th¬ s¸ng t¸c theo khuynh híng l·ng m¹n, mµ T¶n §µ lµ 1 trong nh÷ng c©y bót nçi bËt nhÊt. Tiết học hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu bài thơ “ Muốn làm thằng cuội cảu Tản Đà để biết đ ợc tâm sự, nỗi lòng của con ngời tài hoa, tài tử này. 2. TriÔn khai bµi d¹y :. Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Hoạt động1 : HD Học sinh đọc chú thích. Gọi Học sinh đọc Học sinh đọc .. N D cầnđạt I. §äc - Chó ThÝch. 1. §äc..

(179) v¨n b¶n . H. Tr×nh bÇy hiÓu biÕt cña em vÒ T¶n §µ ? H. XuÊt xø cña bµi th¬ ! H. §äc c¸c chó thÝch 2, 3, 4, 5,. H. "Muèn lµ th»ng Cuéi" là 1 bài tập đề cao nhu cầu sống của cá nhân đối với xã hội, đựơc gọi là thơ l·ng m¹n. Th¬ ch÷ t×nh l·n m¹n lµ tiÕng nãi trùc tiÕp cña t¸c gi¶. H. Víi nh©n vËt tr÷ t×nh l·n m¹n trong trong bµi th¬ nµy lµ ai ? Cã quan hÖ nh thế nào ? đối với tác gi¶ ? H. Nh©n vËt tr÷ t×nh ë ®©y cã t©m sù g× ? H. T©m sù Êy thuéc vÒ c¸ nhân hay cộng đồng ? Hoạt động 2 : HD Häc sinh t×m hiÓu v¨n b¶n . §äc 2 c©u th¬ ®Çu . H. Lời thơ nói đến nỗi buån cßn cã t×nh c¶m nµo lín h¬n c¶ nçi buån ? H. Nçi buån thuéc vÒ néi t©m con ngêi. Nhng V× sao con ngêi (t¸c gi¶) l¹i buån ch¸n ? H. Nhiều ngời đã nhận xét 1 cách xác đáng rằng Tản §µ lµ 1 hån th¬ "ng«ng". Em hiÓu "ng«ng" cã nghÜa lµ g× ? H. " Ng«ng" trong v¨n ch¬ng lµ nh thÕ nµo ? Thờng đợc biểu hiện nh thÕ nµo ? H. H·y ph©n tÝch c¸i : ng«ng " cña T¶n §µ trong ớc muốn đợc làm thằng Cuéi ? Giáo viên gợi mở để các em nhí l¹i truyÒn thuyÕt. Häc sinh tr×nh bÇy . 2. Chó thÝch Bµi th¬ n»m trong quyÓn " Khèi t×nh a. T¸c gi¶ : con I ". XuÊt b¶n 1917. T¶n §µ b. T¸c phÈm Nh©n vËt ch÷ t×nh lµ ; Em lµ c¸ch xng h« mµ t¸c gi¶ nh©n danh m×nh. - Ch¸n cuéch sèng trÇn thÕ, muèn cuéc sèng cung tr¨ng. - C¸ nh©n. Cña t¸c gi¶ nh©n danh em.. II. T×m hiÓu V¨n b¶n. 1. Hai c©u th¬ ®Çu.. Ch¸n. - V× : Cã nçi u thêi mÉn thÕ tríc sù tån vong của đất nớc, của dân tộc. Có nỗi đau nhân sinh trớc cảnh đời : " Gió ma", có nỗi cô đơn thất vọng, bế t¾c cña th©n thÓ c¸ nh©n m×nh . Bëi thÕ T¶n §µ c¶m thÊy bÊt hoµ sau s¾c víi x· hội và muốn thoát ly khỏi cuộc đời đáng chán nản . - "Ng«ng " cã nghÜa lµ lµm nh÷ng viÖc 2. Bèn c©u tr¸i víi lÏ thêng, kh¸c víi nh÷ng ngêi th¬ tiÕp theo. b×nh thêng . -"Ng«ng " trong ®o¹n v¨n ch¬ng thêng biÓu hiÖn b¶n lÜnh cña con ngêi cã c¸ tÝnh m¹nh mÏ, cã mèi bÊt hoµ s©u s¾c víi x· héi, kh«ng chÞu Ðp m×nh trong khu«n khæ chËt hÑp cña lÔ nghi cña lÒ thói thông thờng, lấy sự ngông ngạo để chống đối lại cái vòng cơng toả khắc nghiÖt ®ang k×m h·m sù ph¸t triÓn hîp quy luËt cña con ngêi. "Ng«ng " lµ s¶n phÈm cña x· héi phong kiÕn chuyªn chÕ kh«ng t«n träng c¸ tÝnh cña con ngêi. - Tản Đà đã ngông khi chọn cách xng h« th©n mËt, thËm chÝ h¬i suång s· víi chÞ H»ng ( Gäi chÞ H»ng lµ chÞ xng em ), khi d¸m lªn tËn trêi cao, tù nhËn m×nh lµ chi kû, chi ©m, xen chÞ H»ng lµ ngời bạn tâm tình để giãi bầy mọi nỗi niÒm s©u kÝn. - T¶n §µ còng rÊt "Ng«ng " trong íc nguyÖn "muèn lµm th»ng Cuéi ". Trớc hết tác giả đặt 1 câu hỏi thăm dò : " Cung quế đã ai...." rồi tiếp luôn 1 lời cÇu xin chi H»ng h·y th¶ 1 cµnh ®a xuống để nhủ mình lên cung trăng với.

(180) sù tÝch mÆt tr¨ng. Gi¸o viªn : Giê ®©y lªn cung quế, Tản Đà đợc s¸nh vai bÇu b¹n víi nµng đẹp Hằng Nga. Đợc vui ch¬i tho¶ thÝch cïng m©y giã. Cßn g× thó vÞ h¬n vµ lµm sao có thể cô đơn sầu tủi đợc. Cảm hứng lãn mạn cña T¶n §µ mang ®Ëm dấu ấn thời đại và đi xa hơn ngời xa là ở chôc đó. Gi¸o viªn gäi Häc sinh đọc 2 câu thơ cuối. H. Có 3 hành động chứa đựng trong 1 câu thơ. Đó là các hành động nào ? H. Trong đó hành động nào đợc nhấn mạnh nh sự bộc lộ trực tiếp thgái độ cña t¸c gi¶ ? Em hiÓu c¸i cêi ë ®©y coa ý nghÜa g× ? H. The em nh÷ng yÕu tè nghệ thuật nào đã nêu sức hÊp dÉn cña bµi th¬ ? Hoạt động 3 : H D luyÖn tËp. H. §äc diÔn c¶m bµi th¬. Giáo viên đọc cho Học sinh bµi viÕt " GiÊc méng ng«ng cña T¶n §µ " . ( S¸ch thiÕt kÕ bµi gi¶ng trang 349 ).. chÞ. ThËt m¬ méng còng thËt t×nh tø, t©m hån l·ng m¹n. - Nhng kh¸t väng cña T¶n §µ kh«ng chØ lµ chèn ch¹y vµ xa l¸nh. §i vµo câi mộng, thi sĩ vẫn mang theo đầy đủ bản lÜnh ®a t×nh vµ ng«ng cña m×nh . Vẫn muốn đợc sống đích thực với niềm vui ë câi trÇn kh«ng bao giê ¤ng thÊy. Học sinh đọc. - Tùa nhau, tr«ng xuèng, cêi. - Cêi . 2. Hai c©u - C¸i cêi cã thÓ cã 2 ü nghÜa : Cêi tho¶ th¬ cuèi. mãn vì đã đạt đợc khát vọng thoát ly mãnh liệt, đã xa hẳn đợc cõi tràn bụi bÆm, võa thÓ hiÖn sù mØa mai, khinh bØ c¸i câi trÇn giam gi÷ ®©y chØ cßn lµ " bÐ tí " khi mà đã xa hẳn đã bay bổng đợc lên trên đó. Đó là đỉnh cao của hồn thơ l·n m¹n vµ "Ng«ng " cña T¶n §µ . - Nguån c¶n xóc m·nh liÖt, dåi dµo võa phãng kho¸ng, bay bæng võa l¹i s©u l¾ng, thiÕt tha. - Lêi lÏ gi¶n dÞ, trong s¸ng. - Søc tëng tîng phong phó, t¸o b¹o. * YN VB. - ThÓ th¬ §êng luËt kh«ng gß bã, c«ng thøc. 3 Học sinh đọc diễn cảm bài thơ. III.LuyÖn tËp Häc sinh nghe.. Häc sinh viÕt trong 5 phót. H. ViÕt ®o¹n v¨n 4 - 6 c©u Häc sinh tr×nh bÇy. giíi thiÖu vÒ nhµ v¨n T¶n Häc sinh nhËn xÐt. §µ ? Gäi 2 Häc sinh tr×nh bÇy miÖng . Yªu cÇu Häc sinh nhËn xÐt IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc bµi th¬. - Lµm bµi tËp TN ( s¸ch bµi tËp TN ). - So¹n bµi míi : TiÕt 63 : ¤n tËp TV. - Xem l¹i bµi viÕt sè 3..

(181) TuÇn :16. TiÕt : 63. ¤n tËp tiÕng viÖt A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc : Nắm vững những nội dung về từ vựng và ngữ pháp tiếng việt đã học ở học kì I. 2/. KÜ n¨ng : - KÜ n¨ng sö dông tiÕng ViÖt trong nãi vµ viÕt. 3/.Thái độ : -Giáo dục HS có ý thức vận dụng trong nói, viết ở những hoàn cảnh nhất định. B. Phơng pháp : Nêu vấn đề, đàm thoại C. ChuÈn bÞ : 1/ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc néi dung bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:(1’). II. Bµi Cò:(3’) - KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS III. Bµi míi: (1’)1. §V§: - Trùc tiÕp. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. A B 1. Cấp độ khái quát của Nghĩa của 1 từ ngữ có thể rộng hơn ( khái quát hơn ) nghÜa tõ lµ g× ? hoÆc hÑp h¬n ( Ýt kh¸i qu¸t h¬n ) nghÜa cña 1 tõ ng÷ kh¸c. Nêu đặc điểm . - Réng : Khi ph¹m vi nghÜa bao hµm ph¹m vi nghÜa.

(182) cña 1 sè tõ ng÷ kh¸c. - Hẹp : Khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó đợc bao hàm trong ph¹m vi nghÜa cña 1 tõ ng÷ kh¸c. -1 từ ngũ có nghĩa rộng đối với những từ ngũ này, đồng thời có thể có nghĩa hẹp đối với 1 từ ngữ khác. 2. Trêng tõ vùng.. -Trêng tõ vùc lµ tËp hîp cña nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt 1 nÐt chung vÒ nghÜa.. -Tõ tîng h×nh lµ tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ tr¹ng th¸i 3. Tõ tîng h×nh, tõ tîng cña sù vËt. Tõ tîng thanh lµ tõ, m« pháng ©m thanh thanh lµ g× ? cña tù nhiªn, cña con ngêi. VÝ dô ? - Từ tợng hình, tợng thanh gợi đợc hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động có giá trị biểu cảm cao ; Thờng đợc sö dông trong v¨n miªu t¶ vµ tù sù. - Từ ngữ địa phơng là từ ngữ chỉ sử dụng ở 1 hoặc 1 số 4. Từ ngữ địa phơng và địa phơng nhất định. biÕt ng÷ x· héi lµ g× ? - Biệt ngữ xã hội là những từ chỉ đợc sử dụng trong 1 tầng lớp xã hội nhất định. - Trợ từ là những từ sử dụng để nhấn mạnh hoặc biểu 5. Trợ từ , thán từ là gì ? thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc đợc nói đến trong c©u. - Th¸n tõ lµ nh÷ng tõ sö dông lµm dÊu hiÖu biÓu lé cảm xúc, tình cảm, tháo độ của ngời nói hoặc sử dụng để gọi đáp. 6. T×nh th¸i tõ lµ g× ?. - TTT là những từ đợc thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thác để biểu thị các s¾c th¸i, t×nh c¶m cña ngêi nãi.. - Nói quá : Phóng đại mức độ, quy mô, tình cảm => 7. Nãi gi¶m nãi tr¸ng , nhÊn m¹nh g©y Ên tîng t¨ng søc biÓu c¶m. nãi qu¸. - Nói giản nói tránh : Diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån, tr¸nh th« tôc... 8. C©u ghÐp.. 9. DÊu c©u.. Hoạt động của Thầy. - Lµ c©u cã 2 côm C - V ph¸t triÓn vµ chóng kh«ng bao chøc nhau. Mçi côm C - V cña c©u ghÐp cã 1 d¹ng câu đơn và đợc gọi chung là 1 vế của câu ghép. - Dấu ngoặc đơn : sử dụng để đánh dấu phần có chức n¨ng chó thÝch. - Dấu hai chấm : sử dụng để đánh dấu( báo trớc) phần bổ sung, giải thích, thuyết minh cho 1 phần trớc đó, đán dấu ( báo trớc ) lời dẫn trực tiếp hay lời đối thoại. - Dấu ngoặc kép : sử dụng để đánh dấu từ ngữ câu, đoạn dẫn trực tiếp ; đánh dấu từ ngữ đợc biểu hiện theo nghĩa đặc biết hoặc có hàm ý mỉa mai ; đánh dấu tªn t¸c gi¶, tê b¸o , tËp san... dÉn trong ®o¹n v¨n. Hoạt động của Trò. N D cầnđạt.

(183) Hoạt động 2 : HD Häc sinh luyÖn tËp. Giáo viên đa sơ đồ bài tËp : a/157 . Gäi Häc sinh lµ trªn b¶ng phô. Gäi 2 Häc sinh lµm bµi tËp : b ( phÇn 2 ) sgk/158 . H. đặt câu có sử dụng trợ tõ vµ t×nh th¸i tõ ? Yªu cÇu Häc sinh nhËn xÐt. H. ViÕt ®o¹n v¨n 10 - 15 c©u giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm mà em đã học ( sử dụng các dấu đã học ) . Gäi Häc sinh tr×nh bÇy Yªu cÇu Häc sinh nhËn xÐt .. TruyÒn ThuyÕt. TruyÖn d©n gian Cæ Ngô tÝch Ng«n. Cêi. - Nói quá : " Tiếng đồn ...vỡ tan " "Bao giê ch¹ch..... Lêy ta ". II. Bµi tËp 1. Bµi tËp 157. 2. Bµi tËp : b- 2 / 158. 3. Bµi tËp : a.II . 2/158. - NoÝ gi¶n , nãi tr¸nh : ... 2 Häc sinh tr×nh bÇy trªn b¶ng . Yªu cÇu Häc sinh nhËn xÐt .. 4. Bµi tËp ViÕt ®o¹n v¨n.. Häc sinh lµ bµi c¸ nh©n trong 5 phót. Häc sinh tr×nh bÇy .. IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Học kiến thức tập văn đã học. - So¹n bµi míi : Hai ch÷ Níc nhµ. TuÇn : 16. TiÕt : 64. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3 A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: Tự đánh gí bài làm của mình theo yêu cầu văn bản và n.dung của đề bài. 2/. KÜ n¨ng : - Kĩ năng dùng từ, đặt câu, sửa chữa những lỗi sai. 3/. Thái độ: - Cã ý thøc phª b×nh vµ tù phª b×nh söa ch÷a. B. Ph¬ng ph¸p: C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc néi dung bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. yÕu?. II. Bµi Cò: - ThÕ nµo lµ thuyÕt minh? Nªu nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh chñ. III. Bài mới:1. ĐVĐ: - GV yêu cầu HS nhắc lại đề- GV ghi lên bảng. 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động 1 : H D Học sinh tìm hiểu để lập dàn ý. Gi¸o viªn chÐp bµi lªn b¶ng . Giáo viên Yêu cầu Học sinh thảo luận và xác định đợc..

(184) - KiÓu v¨n b¶n : V¨n thuyÕt minh. - §èi tîng ThuyÕt minh : + Bót m¸y ; Bót bi . Dµn ý : A. Më bµi : Giíi thiÒu vÒ c©u bót m¸y hoÆc bót bi . Cây bút là 1 hành trang, 1 đồ dùng không thể thiếu đợc của mỗi 1 Học sinh , sinh viªn, tÊt c¶ nh÷ng ngê häc tËp , nghiªn cøu. B. Th©n bµi : * H×nh d¸nh , mµu s¾c, kÝch cì. - CÊu t¹o cña c©y bót: + Vá bót : - ChÊt liÖu :nhùa , s¾t .... - Mµu s¾c : xanh , ®en , tr¾ng... + Ruét bót : - èng ; - mùc ; - s¨m .... + Ngßi bót : - Công dụng của bút : Là 1 thứ đồ dùng không thể thiếu đợc của mỗi Học sinh : §Ó ghi chÐp, häc tËp.nghiªn cøu ... - C¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n . C. Kết bài : Khảng định lại vai trò của cây bút đối với Học sinh . Hoạt động 2 : Thảo luận tìm ra các lôic tiêu biểu và chữa lỗi . Gi¸o viªn chia líp thµnh 3 nhãm Yªu cÇu Häc sinh t×m vµ nªu c¸c lçi tiªu biÓu. Gi¸o viªn tæng hîp kÕt qu¶ cña 3 nhãm trªn b¶ng . Giáo viên đa 1 số lỗi( dùng tử, chính tả, diễn đạt ...) lên máy chiếu. Yêu cầu Học sinh ch÷a lçi . Gi¸o viªn kiÓm tra x¸c suÊt viÖc ch÷a lçi cña c¸c nhãm . Hoạt động 3 : Bình bài hay. Giáo viên Yêu cầu 3 nhóm tiếp tục làm việc: Lựa chọn bài hay của nhóm mình, đọc vµ b×nh . Các Học sinh khác nghe và phát biểu cảm nhận : Mình đã học đợc điều gì qua bài của b¹n. Hoạt động 4 : Giáo viên nhận xét về u khuyết điểm . Gi¸o viªn nhËn xÐt vÒ mÆt m¹nh, yÕu qua bµi lµm cña Häc sinh, nh¾c nhë thiÕu sãt. u : - Bµi lµm bè cô râ rµng, bµi v¨n cã tÝnh liªn kÕt. - Viết đúng thể loại. - Néi dung ®Çy ®ue. - Nhiều bài viết hay, coa ý tởng mới mẻ, độc đáo. - Vấn để sai lỗi chíng tẩ, sai từ đợc hạn chế . Nhîc : - Diễn đạt lủng củng, tối nghĩa . - Néi dung cßn s¬ sµi . - PhÇn thuyÕt minh vÒ cÊu t¹o cßn s¬ sµi ho¾c kh«ng theo tr×nh tù hîp lý. - Cßn nhÇm lÉn v¨n miªu t¶ biÓu c¶m . - Bµi viÕt cßn sai tõ , sai chÝnh t¶, dÊu c©u. Hoạt động 5 : Giáo viên công bố kết quả. Hoạt động 6 : Học sinh tự chữa bài . IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Ch÷a bµi c¸ nh©n , chÐp vµo vë. - Bµi díi ®iÓm 5 viÕt l¹i. - So¹n bµi míi " Hai ch÷ Níc Nhµ ".

(185) TuÇn : 16 Bµi : 17 . tiết 65 – 66: Đọc - hiểu V¨n b¶n .. TiÕt: 65. Hai ch÷ níc nhµ ( TrÇn TuÊn Kh¶i ) A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc: Cảm nhận đợc nội dung trữ tình yêu nớc trong đoạn thơ trích: Nỗi đau mất nớc vµ ý chÝ phôc thï cøu níc. T×m hiÓu søc hÊp dÉn nghÖ thuËt cña ngßi bót TrÇn TuÊn Kh¶i c¸ch kh¸i th¸c đề tài lịch sử, sự lựa chọn thể thơ thích hợp, việc tạo dựng không khí, tâm trạng, giäng ®iÖu th¬ thèng thiÕt. 2/. KÜ n¨ng : - Kĩ năng đọc, cảm thụ và phân tích thơ, cảm thụ thơ song thất lục bát. 3/. Thái độ: -Giáo dục HS cảm thông và hiểu đợc nỗi đau mất nớc của Nguyễn Phi Khanh. B. Phơng pháp: Đọc, đàm thoại, phân tích C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, so¹n bµi theo c©u hái SGK D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bài Cũ: - Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “ Ông đồ” , Tâm trang của t¸c gi¶ qua bµi th¬?. III. Bài mới: 1. ĐVĐ: - Trần Tuấn Khải là một nhà thơ yêu nớc đầu thế kĩ XX ông thờng mợn những đề tài lịch sử để thầm kín nói lên tinh thần yêu nớc và ý chí cứu nớc của nh©n d©n ta. V¨n b¶n “ Hai ch÷ níc nhµ” trÝch trong bót “ Quan Hoµi” mµ chóng ta häc h«m nay cũng mợn hẳn câu chuyện lịch sử cảm động về việc Nguyễn Trãi tiễn cha là Nguyễn Phi Khanh bÞ giÆc Minh b¾t vÒ Trung Quèc. ViÕt bµi th¬ nµy, TrÇn TuÊn Kh¶i muèn gi·i bµy t©m sự yêu nớc và kích động tinh thần cứu nớc nhân dân ta đầu thế kĩ XX. 2. TriÔn khai bµi d¹y :.

(186) Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Hoạt động 1 : HD Học sinh đọc chú thích. H. Gọi Học sinh đọc văn bản . H. NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu - Khi nuèi tiÕc, tù hµo, khi c¨m uÊt, khi thiÕt tha. trong ®o¹n trÝch ? - TrÇn tuÊn Kh¶i ( 1885 - 1983 ) H. Tr×nh bÇy vÒ t¸c gi¶ : bót hiÖu ¸ Nam. (¸ Nam) TrÇn tuÊn Kh¶i? - Thờng mợn đề tài lịch sử hoặc H. Nêu xuất xứ của văn bản ? những biển tợng NT bóng gió để béc lé nçi ®au mÊt níc , nçi c¨m Gọi Học sinh đọc các chú hận bọn cớp nớc và bè lũ tay sai. T¸c phÈm chÝnh : Bót quan hoµi : thÝch ? H. C¶m xóc bao trïm ®o¹n I ; II " Víi s¬n hµ " I ; II... th¬ lµ g× ? H. NhËn xÐt vÒ thÓ th¬ ? Tr×nh bÇy hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ th¬ nµy ? H. ThÓ th¬ nµy gãp phÇn vµo viÖc miªu t¶ giäng ®iÖu nh thÕ nµo ?. 1. §äc. 1. Chó thÝch.. " Hai ch÷ níc nhµ " lµ bµi th¬ më ®Çu tËp : " Bót quan hoµi ". I, V¨n b¶n lµ ®o¹n ®Çu cña bµi th¬. Học sinh đọc.. H. Bè côc cña ®o¹n trÝch vµ ý - §©y lµ lêi tr¨ng trèi cña ngêi cha víi con tríc giê vÜnh biÖt, chÝnh cña tõng phÇn ? trong bèi c¶nh níc mÊt nhµ tan. Hoạt động 2 : HD Học sinh Nó nặng ân tình và cũng tràn đầy nỗi xót xa, đau đớn. t×m hiÓu v¨n b¶n . H. NhËn xÐt vÒ bèi c¶nh kh«ng gian cña cuéc chia ly ? - ThÓ th¬ song thÊt lôc b¸t. H. Bối cảnh đó có ý nghĩa nh - Học sinh trình bầy . thÕ nµo ? - C¸ch ng¾t nhÞp vµ nh÷ng thanh tr¾c n»m ë gi÷a hai c©u 7, kÕt H. Em h·y ph©n tÝch hoµn hîp víi ©m ®iÖu cña c©u lôc b¸t c¶nh Ðo le vµ t©m tr¹ng nh©n lµm cho nh¹c tÝnh cña tõng khæ th¬ trë nªn phong phó h¬n, rÊt vËt cha vµ con. thÝch hîp víi diÔn t¶ nh÷ng tiÕng lßng sÇu th¶m hay lµ v× nçi giËn H. Trong bèi c¶nh vµ t©m d÷, o¸n tho¸n . tr¹ng nh vËy lêi khuyªn cña - Bµi th¬ cã 3 phÇn : cha cã ý nghÜa nh thÕ nµo ? + 8 c©u ®Çu : T©m tr¹ng cña ngêi cha trong c¶nh ngé Ðo le, ®au H. Gọi Học sinh nhắc lại bố đớn . côc bµi th¬ ? Nªu néi dung + 20 c©u tiÕp theo : T×nh tr¹ng chÝnh cña tõng ®o¹n ? đất nớc trong cảnh đau thơng, tan Gọi Học sinh đọc 20 câu thơ tóc. tiÕp theo. +8 c©u cuèi : ThÕ bÊt lùc cña ngêi cha vµ lêi trao göi cho con. *KiÓm tra bµi cò :. N D cầnđạt I. §äc - Chó ThÝch.. II. T×m hiÓu V¨n b¶n . 1. T©m tr¹ng ngêi cha trong c¶nh ngé Ðo le đau đớn..

(187) H. Ngời cha nhắc đến lịch sử DT qua nh÷ng lêi khuyªn - Cuéc chia ly diÔn ra ë 1 n¬i nµo ? biên giới ảm đạm, heo hút : ải B¾c, m©u sÇu, giã th¶m, hæ thÐt, H. Qua c¸c sù tÝch " Gièng chim kªu...Biªn ¶i lµ n¬i tËn cïng Hồng Lạc" " Giời Nam riêng của đất nớcphủ lên cảnh vật1 mét câi " , "Anh hïng hiÖp mµu tang tãc, thª l¬ng vµ c¶nh n÷". vËt Êy l¹i cµng giôc c¬n sÇu trong Đặc điểm nào của dân tộc đợc lòng ngời. Sức gợi tả là ở đó. nãi tíi ? H. Tai sao khi khuyªn con trë - Hoµn c¶nh thËt Ðo le : Cha bÞ vÒ t×m c¸ch cøu níc, cøu nhµ, gi¶i sang Tµu, kh«ng mong ngµy ngời cha lại nhắc đến lịch sử trở lại, con muốn đi theo cha để cña anh hïng d©n téc ? phụng dỡng cho tròn đạo hiếu. H. §iÒu nµy thÓ hiÖn s©u s¾c - §èi víi c¶ 2 cha con t×nh nhµ tình cảm sâu đậm nào của ng- nghĩa nớc đều sâu đậm, da diết êi cha ? và để tột cùng đau đớn xót xa. NH. Những hình ảnh : "Bốn ph- ớc mất nhà tan, cha con ly biệt ¬ng khãi löa bõng bõng" , " cho nªn m¸u vµ lÖ hoµ quyÖn lµ Xơng rừng máu sông" , " sự chân thật tậm đáy lòng, không thµnh tung qu¸ch vì ", " bá vî cã chót s¸o mßnnµo c¶ . l×a con "mang tÝnh chÊt g× ? Những hình ảnh đó gợi cho - Có ý nghĩa nh 1 lời trăng trối. ngời đọc liên tởng tới hình ảnh Nó thiêng liêng súc động và có 1 đất nớc nh thế nào ? søc truyÒn c¶m m¹nh h¬n bao giê Gi¸o viªn : hÕt khiÕn ngêi nghe ph¶i kh¾c cè Còng gièng nh ë ®o¹n trªn vµ ghi t©m. trong c¶ bµi t¸c gi¶ sö dông nh÷ng h×nh ¶nh mang tÝnh Häc sinh lªn b¶ng tr×nh bÇy chÊt íc lÖ tîng trng . miÖng. Những hình ảnh trên nói về Học sinh đọc. tình hình đất nớc Đại Việt chúng ta dới ách đô hộ của " Giống Hồng lạc hoàng thiên đã giặc Minh. Cảnh đất nớc tơi định" bời trong khói lửa, đốt phá Anh hùng hiệp nữ xa nay kém gì giÕt chãc cña bän x©m líc tµn ! b¹o . QuyÕt t©m tµn h¹i c¶ gièng c«n trïng c©y cá, lµm - §Æc ®iÓm truyÒn thèng d©n téc: cho bao ngời dân con đỏ nheo Nòi giống cao quý, lịch sử lâu nhóc khôn cùng ( Cáo Bình đời, nhiều anh hùng hào kiệt. Ng« ). - V× DT ta vèn cã lÞch sö hµo Nhng chó ý cña t¸c gi¶ kh«ng hïng. phải nói tới thời đã qua mà - Vì ngời cha muốn khích lệ dòng muốn ngời đọc liên tởng tới máu anh hùng DT ở ngời con. tình hình đất nớc hiện thời . - NiÒm tù hµo DT :1 BiÓu hiÖn ë H. T©m tr¹ng cña ngêi cha tr- lßng yªu níc . íc lóc qua biªn giíi, nghÜ vÒ tình hình đất nớc đợc miêu tả - ớc lệ, tợng trng. nh thÕ nµo ? Gi¸o viªn : - Cã giÆc gi· , bÞ huû ho¹i. Nçi ®au thiªng liªng, cao c¶, - C¶nh níc mÊt nhµ tan. vît lªn trªn sè phËn c¸ nh©n. 2. Nçi lßng ngêi cha tríc c¶nh níc mÊt nhµ tan.. - H×nh ¶nh íc lÖ tîng trng.. - Nçi ®au mÊt níc. - Nçi ®au thiªng liªng cao c¶, vît lªn trªn sè phËn c¸ nh©n mµ trë thµnh nçi ®au non níc, kinh động cả trời đất. -Giäng ®iÖu: + L©m ly thèng thiÕt. + PhÉn uÊt, hên c¨m..

(188) mµ trë thµnh nçi ®au non níc, kinh động cả trời đất. H. §ã cßn lµ t©m tr¹ng cña ai, trong hoµn c¶nh nµo ? - §ã lµ nh÷ng t©m tr¹ng: " XÐ t©m can ", " NgËm ngïi" " H. Giäng ®iÖu cña ®o¹n th¬ cã khãc than", "th¬ng t©m", "x©y cßn tù hµo nh ë ®o¹n trªn n÷a khèi n¸t" "VËt c¬m sÇu ", " cµng không, đó là giọng điệu nh thế nói càng đau". nµo ? Gi¸o viªn : - §ã võa lµ t©m tr¹ng cña Giäng th¬ t©m huyÕt ®Çy bi NguyÔn phi Khanh, võa lµ t©m phÉn nµy lµ së trêng cña TrÇn tr¹ng cña t¸c gi¶ vµ nh©n d©n §¹i tuấn Khải, có sức rung động Việt đầu thể kỷ XV. lớn nhất là đối với những tâm - Giọng điệu không còn tự hào hồn đồng điệu ở thời điểm nh đoạn trên nữa mà trở nên lâm đó ! ly, thèng thiÕt lÉn phÇn phÉn uÊt hên c¨m . Mçi dßng th¬ lµ 1 tiÕg H. Để diễn tả tâm trạng bi th- than, tiếng nấc xót xa cay đắng. ơng ấy tác giả đã sử dụng biện - Sử dụng nhân hoá và so sánh để pháp NT gì ? tác dụng của tả nỗi đau mất nớc thấu đến cả biện pháp NT đó ? trời đất, sông núi Đại Việt. Học sinh đọc. Gọi Học sinh đọc đoạn thơ cuèi . " Cha sãt phËn tuæi giµ søc yÕu, lỡ sa cơ đành chịu bó tay : "Thân H. Nh÷ng lêi th¬ nµo diÔn t¶ l¬n bao qu¶n vïng l Çy " t×nh c¶m thùc cña ngêi cha. H. C¸c chi tiÕt " tuæi giµ søc - Tuæi giµ søc yÕu, bÊt lùc. yếu", " đành chịu bó tay", " th©n l¬n bao qu¶n " cho thÊy - KhÝch lÖ con lµm tiÕp nh÷ng ngời cha đang trong cảnh ngộ điều cha cha làm đợc, giúp ích nh thÕ nµo ? cho níc nhµ . H. Ngêi cha nãi tíi c¹nh ngé bÊt lùc cña m×nh nh»m môc " Giang s¬n g¸nh v¸c sau nµy cËy đích gì ? con. Con nªn nhí tíi tæ t«ng khi tríc. Gi¸o viªn : §· tõng phen v× níc gian lao Nói nhiều đến thất bại, đến Bắc nam bờ cõi phân mao, tuổi già, sức yếu, đến hoàn Ngọn cờ độc lập máu đào còn c¶nh bÊt lùc cña m×nh. ®©y." NguyÔn Phi Khanh biÕt NguyÔn Tr·i - ngêi con trai cña m×nh lµ ngêi cã tµi lín - §Ó khÝch lÖ con nèi nghiÖp vÎ quyÕt t©m phôc thï , cøu níc . vang cña tæ t«ng. H. Ngời cha đã dặn con những lêi cuèi cïng nh thÕ nµo ? Gi¸o viªn : Ngêi cha hoµn toµn tin tëng vµ tr«ng cËy vµo con trai sÏ thay mình rửa nhục cho nhà, cho nớc. Đó là nhiệm vụ trọng đại. - Thèng thiÕt ch©n thµnh. - Yªu con yªu níc. - Đặt niềm tin vào con và đất nớc . - T×nh yªu con hoµ trong t×nh yªu đất nớc, dân tộc. A. Nçi ®au mÊt níc.. - BiÖn ph¸p NT : Nh©n ho¸ SS. NhÊn m¹nh nçi ®au mÊt níc. 3. ThÕ bÊt lùc cña ngêi cha vµ lêi trao göi cho con. - Tu«Ø giµ søc yÕu, bÊt lùc. - KhÝch lÖ con lµm thÕp nh÷ng ®iÒu cha cha lµm đợc.- Khích lÖ con nèi nghiÖp vÎ vang cña tæ t«ng. Giäng ®iÖu : thèng thiÕt ch©n thµnh. - đặt niềm tin vµo con và đất nớc. - T×nh yªu con hoµ trong t×nh yêu đất nớc DT. * Ghi nhí: III. tËp. LuyÖn. 1. B T 6/110. (s¸ch BTTN) 2. B T 2/ 110 (s¸chBT TN) 3. B T 5/ 110 (s¸chBT TN).

(189) v« cïng, khã kh¨n v« cïng, thiªng liªng v« cïng : " Giang s¬n sau nµy cËy con ". H. T¹i sao ngê cha l¹i mong con nhớ đến tổ tông khi trớc ? H. Lêi khuyªn nhñ cña ngêi cha đợc tác giả diễn tả bằng giäng ®iÖu nh thÕ nµo ? H. Nçi lßng nµo cña ngêi cha đợc gửi gắm qua lời khuyên nhñ ch©n thµnh , thèng thiÕt Êy ?. B. ý chÝ phôc thï cøu níc. C. KhÝch lÖ lßng yªu níc, yªu 4.B T 16/113 thiªn nhiªn. (s¸chBT TN) D. Cả A và B, C đều đúng. A. TN C. LÞch sö . B. N«ng d©n. D. ChiÕn tranh . 5. B T 1/ sgk Bµi tËp 3 thÓ th¬). 6. Bµi tËp : Bæ sung A. §óng . B. Sai. a.. Hoạt động 3 : HD Häc sinh luyªn trËp. Gi¸o viªn Yªu cÇu Häc sinh lµm nhanh 1 sè Bµi tËp TN sau : Gi¸o viªn ®a Bµi tËp lªn m¸y chiÕu . H. Néi dung chñ yÕu cña ®o¹n trÝch bµi th¬ " Hai ch÷ níc nhµ " trong sgk lµ g× ? H. Bµi th¬ " Hai ch÷ níc nhµ " viết về đề tài gì ? H. Trong bài thơ đặc biết là ở ®o¹n trÝch trong sgk, t¸c gi¶ đã nhập vaingời trong cuộc để miêu tả tình cảm đất nớc và kể téi ¸c cña qu©n x©m lîc.§óng hoÆc sai ?. A. Hµo s¶ng , sang träng. B. L©m ly, thèng thiÕt, xen lÉn phÉn uÊt, hên c¨m. C. Nhẹ nhàng tha thiết êm đếm . b. D. Hµo hïng s¶ng kho¸i , dêng nh bay bæng.. H. Dòng nào nhận xét đúng nhÊt vÒ gäng ®iÖu cña bµi th¬ ? Gi¸o viªn : Néi dung Bµi tËp TN trªn còng chÝnh lµ Néi dung phÇn ghi nhí h«m nay c¸c em cÇn nắm đợc. Gi¸o viªn ®a phÇn ghi nhí lªn máy chiếu gọi Học sinh đọc. Gi¸o viªn ®a 3 Bµi tËp tiÕp theo lªn m¸y chiÕu. Yªu cÇu Häc sinh th¶o luËn.. Học sinh đọc. Häc sinh chia líp thµnh 3 nhãm th¶o luËn ghi kÕt qu¶ lªn giÊy trong. Nhãm 1 : Mét sè h×nh ¶nh cã tÝnh chÊt íc lÖ, s¸o mßn : "¶i b¾c", "gÝo th¶m ", "m©y sÇu ", há thÐt ", " chim kªu", m¸u nãng", hån níc", "Hång l¹c"," Vong quèc" , "hÐo hon tÊc da". "Lµ ch· dßng ch©u"... Tuy nhiªn c¸c h×nh ¶nh nµy g¾n víi lßng yªu níc thiÕt tha, nèi ®au s©u s¾c tríc t×nh c¶m ch©n thµnh cña t¸c gi¶ tríc t×nh cảnh đất nớc bị xâm lợc nên vẫn gây xúc động lòng ngời. Nhãm 2 : Søc hÊp dÉn cña ®o¹n th¬ xuÊt ph¸t thõ c¶m xóc m·nh liÖt, lßng yªu níc thiÕt tha cña TrÇn tuÊn Kh¶i.. Nhãm 3 : H. Nhãm 1 : Bµi tËp 1: Cã ngêi nhËn xÐt th¬ TrÇn ThÓ lo¹i STLB ( Chinh phô tuÊn Kh¶i vÉn sö dông nhiÒu ng©m) lµ thÓ lo¹i phï hîp víiviÖc.

(190) h×nh ¶nh, tõ ng÷ cã tÝnh chÊt - diÔn t¶ t©m tr¹ng u buån, sÇu íc lÖ, s¸o mßn. H·y t×m trong th¶m hay lµ nçi o¸n th¸n, c¨m ®o¹n th¬ 1 sè h×nh ¶nh, tõ ng÷ hên. nh thÕ vµ cho biÕt t¹i sao nã ViÖc lùa chän thÓ lo¹i lµ yÕu tè vẫn có sức truyền cảm mạnh rất quan trọng để nhà thơ diễn tả mÏ ? 1 c¸ch chÝnh x¸c nhÊt t©m tr¹ng H. Nhãm 2 : của mình. Trần tuấn Khải đã lựa Bµi tËp 2. chän hîp lý. Theo em søc hÊp dÉn lín nhÊt cña ®o¹n th¬ XP tõ ®©u ? H. Nhãm 3: V× sao TrÇn tuÊn Kh¶i chän thể loại sông thất lục bát để göi g¾m niÒm tÊm sù cña m×nh ? IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Học bài cũ. Ôn tập tất cả các kiến thức đã học. - Giê häc sau KiÓm tra häc kúI TuÇn: … TiÕt: 66 .. Đ ọc - hi ểu V¨n b¶n. ông đồ vũ đình liên A. Môc tiªu. 1. kiến thức Giúp h/s : - Hình ảnh đáng thơng của ông đồ viết chữ nho đã từng đợc mäi ngêi mÕn mé, nay bÞ l·ng quªn. - Niềm cảm thơng và nỗi nhớ tiếc ngậm ngùi của tác giả đối với cảnh cũ ngời xa gắn liền với một nét đẹp văn hóa cổ truyền. - Thấy đợc sức truyền cảm nghệ thuật đặc sắc của bài thơ. - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm thơ ngũ ngôn, phân tích hiệu qủa các biện pháp tu từ trong bµi. 2. Tư tưởng: Giáo dục Hs ý thức đọc - hiểu Vb, cảm nhận được giá trị của tác phẩm, phân tích tac phẩm. 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng phân tích tác phẩm. B. Tài liệu phương tiện : G: Gi¸o ¸n, t liÖu vÒ t¸c gi¶ Vò §×nh Liªn. H: Tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK. C.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. ổn định tổ chức. . KiÓm tra bµi cò. - Đọc thuộc đọc thơ em thích nhất trong bài? Nêu cảm nhận của em về đoạn thơ đó? - Trong bối cảnh không gian và tâm trạng nh vậy, lời khuyên của ngời cha đối với ngời con có ý nghĩa đặc biệt. Dòng nào nói đúng nhất ý nghĩa đó? A. Nh nh÷ng lêi høa hÑn. C. Nh nh÷ng lêi hß hÑn. B. Nh mét lêi tr¨ng trèi. D. C¶ ba néi dung..

(191) III. Bµi míi. 1. Giíi thiÖu bµi. Vò §×nh Liªn lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ míi l·ng m¹n ®Çu tiªn ë níc ta, nhµ gi¸o, nhµ nghiªn cøu, dÞch thuËt v¨n häc. ¤ng §å lµ bµi th¬ næi tiÕng nhÊt cña «ng. Bài thơ thể hiện tâm trạng ngậm ngùi, day dứt tớc sự tàn tạ rồi vắng bóng của ông đồ, con ngời một thời đã qua: “Ông đồ chín là cái di tích tiều tụy đáng thơng của một thêi tµn”. 2.TiÕn tr×nh bµi d¹y.. Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt ?động 1: Híng đọc, I. §äc, chó thÝch, NÐt ch÷ ấy đãdẫnh/s t¹o cho ông đồ ? Ho¹t Cã g×mét gièng kh¸cdÉn nhau 3.I.Nçi lßng động1: Híng đọc, §äc, chócña thÝch, địa và vÞ ntn trong cont×m m¾t ngtrong hai chi tiÕt “hao đào vµ t¸c gi¶. ¤ng đồ trở hiÓu chó thÝch, bè côc. bè côc. ời đời? ¤ng trë thµnh trung t©m cña «ng đồ”ở K5 vµ K1? Sù gièng thµnh trung t©m G nêu yêu cầu đọc: giọng chậm, sự chú ý đợc mọi ngời qu 1. Đọc. vµng¾t kh¸c nhau nµy cã ý nghÜa g×? Gièng: đều xuÊt hiÖn hoa cña sù chó ý….. nhÞp 2/3 ; 3-2. träng , mÕn mé. đào në . 2 H×nh ¶nh «ng K1,2?: BIÖn giängph¸p vui, NT phÊnchñ khëi. Hs đọc bài yếu nào đợc Kh¸c: K1: «ng đồ xuÊt đồ thời tàn. K3,4sö : ChËm xóc th¬ động. dông buån, ë hai khæ nµy? Ph©n hiÖn nh lÖ thêng th× ë K5 ? G gäi tÝchh/s tácđọc? dông cña nã? - Biện pháp đối lập tơng kh«ng cßn h×nh đồ. ? Nªu nh÷ng nÐt ng¾n gän vÒ t¸c - (1913-1996 quª H¶i D- xa vµ ph¶n: H/¶) ¶nh «ng«ng đồ thời ý nghÜa : thiªn nhiªn vÉn tån gi¶? ¬ng chñ Hµ Néi. h/¶ yÕu «ng sèng đồ côởđơn. Mét t¹i- Lµ đẹpmột đẽ vµ bÊt biÕn . Con c¶nhtrong tîng nh÷ng v¾ng vÎnhµ đến thê2.l-Chú thích. ngêi kh«ng thÕ, ®Çu hä cã th¬ th× míi l·ng m¹n tiªn ë a, T¸c gi¶: ¬ng. thÓ xa còNT vµ nh©n «ng ho¸ (1913-1996)quª níctrëta. -thµnh BiÖn ph¸p đồLàcũng vËy. nhµ th¬ tiªu vÞ mÆtH¶i D¬ng. “GiÊy đỏ cảbiểu, ngµycãph¬i ? ?“Nh÷ng ngêi mu«n n¨m cò”lµ Nªu vÞ trÝ bµi th¬ trong phong trÝ xøng đáng trong ra phè høng bôiphong mµ ch¼ngb, T¸c phÈm. nh÷ng trago ai? th¬ C©u míi?hái tu tõ cuèi bµi trµo th¬ métmíi. lần đợc nhận lấy những thơ giúp em hiểu đợc tình cảm §ã lµ t©m tr¹ng, tµihoµnh hoa cña Mäi ngêi l·ng nÐt bót tung nªn buån cña nhµ th¬ ntn? c¸c nhµ nho xa. quªn «ng; «ng b¬ b· mµ nhît nh¹t ®i trë nªn Lßng th¬ng c¶m cho Th¬ng c¶m l¹c cho lâng råi ? Yêu cầu về nhà đọc chú thích 3. Bèv¬, côc. bÏ bµng v« duyªn”. Nghiªn nh÷ng nhµ nho danh gi¸ mét nh÷ng nhµ nho vÒ tõ ng÷? K1.2:mùc H×nh ¶nh «ng đồ thời kh«ng hề đợc chiếc bút sụp đổ hoàn thêi , nay bÞ l·ng quªn do m«t toµn. ? Bài thơ đợc chia làm mấy đắc ýlông ( thêi xa). vµo nªn mùc danh chÊm nh gi¸ ? phÇn? Nh÷ngNéi c©udung th¬ cuèi cïng gieo cuéc đời thay đổi. thê … ..i của từng phần? K3,4:đọng H×nhl¹i¶nh bao«ng sầuđồtủithời vµ trë vào lòng ngời đọc đợc tình cảm tµn t¹.thµnh “nghiªn sÇu”. g×? C¶m tiÕccña nuèi K5: th¬ng, Nçi lßng t¸cnh÷ng gi¶. gi¸ trÞ tinh thÇn bÞ tµn t¹, ? H/ả “Ông đồ vẫn ngồi đấy”gợi - buồn thơng cho ông đồ l·ng quªn. cho em c¶m nghÜ g×? cũng nh cả một lớp ngời đã Ho¹t Hoạtđộng động3:2:Hớng HíngdÉn dÉntæng t×m trë nªn lçi thêi. kÕt. hiÓuv¨n b¶n. - Buån th¬ng cho nh÷ng g×II. §äc-hiÓu v¨n ? ?tõ bµi ¶nh th¬ em c¶m víivíi H×nh ôngđồng đồ gắn liÒn G¾n liÒn víi h×nh “hoatrë nªn b¶n. đã từng lµ gi¸¶nh trÞ nay nçi lßng nµo có bµi thời điểm nào? Điều đó có ý đào”:tàn tÝnt¹, hiÖu mïal·ng xu©n 1. H×nh ¶nh «ng bÞ cña r¬i vµo quªn. nghÜa g× ? vµ TÕt cæ truyÒn cña d©n đồ trong thời kì đắc ý ( thời xa). ? Hai c©u th¬ “L¸ vµng r¬i trªntéc. ¤ng đồ cã mÆt gi÷a mïa giÊy vui, mùa đẹp, hạnh phúc của Ngoµi trêi…..” t¶ c¶nh hay t¶ t×nh? H/¶ n¾ng con m- ngêi..

(192) IV. Híng dÉn vÒ nhµ . - Họ thuốc bài thơ.và đọc nhiều chứngMinh. - Tù ghi vµo vë. TuÇn :….. TiÕt :67 - 68. KiÓm tra tæng hîp häc kú I A. Mục tiêu cần đạt : 1. kiến thức Nhằm đánh giá. - Kh¶ n¨ng vËn dông linh ho¹t theo híng tÝch hîp c¸c kiÕn thøc vµ kü n¨ng ë c¶ 3 phÇn : V¨n, TËp v¨n vµ TËp lµm v¨n cña m«n häc ng÷ v¨n trong mét bµi kiÓm tra. - N¨ng lùc vËn dông ph¬ng thøc tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m trong 1 bµi viÕt và các kỹ năng làm bài nói chung để viết đợc 1 bài văn. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức làm bài kiểm tra … 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng viết bài … B. Tài liệu phương tiện : - Giáo viên : đề kiểm tra in sẵn. - Häc sinh : C.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. . Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : 3. Bµi míi : Giáo viên phát đề in sẵn cho Học sinh làm . * §Ò : PhÇn I : Tr¾c nghiÖm ( 4 ®iÓm ). Đọc kỹ đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi bằng cách chọn phơng án trả lời đúng. " ...Chao «i ! §èi víi nh÷ng ngêi ë quanh ta, nÕu ta kh«ng cã t×m mµ hiÓu hä, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi... toàn những cớ để chúng ta tàn nhẫn, không bao giờ ta thơng . "Vợ tôi không ác nhng thị khổ quá rồi". Một ngời đau chân có lúc nào quên đợc cái chân đau của mình để nghĩ đến 1 cái gì khác đâu. Khi ngời ta khổ quá thì ngời ta chẳng còn nghĩ đến ai nữa. Cái bản tính tốt của ngời ta bÞ nh÷ng nçi lo l¾ng, buån ®au , Ých kû che lÊp mÊt. T«i biÕt vËy, nªn t«i chØ buån chø kh«ng nì dËn..." 1. §o¹n v¨n trªn trÝch tõ t¸c phÈm nµo ? A. T«i ®i häc. C. Tắt đèn. B. Nh÷ng ngµy th¬ Êu . D. L·o H¹c. 2. T¸c gi¶ cña ®o¹n trÝch trªn lµ ai ?.

(193) A. Thanh TÞnh . C. Nam Cao. B. Ng« TÊt Tè . D. Nguyªn Hång. 3. Đoạn văn trên đợc viết theo phơng thức biểu đạt chủ yếu nào ? A. Tù sù C. BiÓu c¶m . B. Miªu t¶ . D. NghÞ luËn. 4. Lêi kÓ trong ®o¹n trÝch lµ lêi kÓ cña nh©n vËt ? A. Vî «ng gi¸o. C. Binh T. B. ¤ng gi¸o . D. L·o H¹c. 5. Tõ "chao «i" Thuéc lo¹i tõ g× ? A. Trî tõ C. §¹i tõ. B. Th¸n tõ D. T×nh th¸i tõ. 6. Dßng nµo chøa, trêng tõ vùc nãi vÒ " tÝnh c¸ch cña con ngêi ". A. T×m , hiÓu, thÊy, tµn nhÉn, th¬ng. B. T¶ , ngêi , hä. C. Lo l¾ng, buån ®au, Ých kû. D. Gµn dë , ngu ngèc, bÇn tiÖn , xÊu xa, bØ æi. 7. C©u v¨n " Vî t«i kh«ng ¸c nhng thÞ khæ qu¸ råi " thuéc lo¹i c©u nµo ? A. Câu đơn . C. C©u ghÐp . B. Câu đặc biệt . D. C©u rót gän. 8. Dòng nào nói đúng với nhận xét về ông giáo . A. Bênh vực, bao che đối với hành động từ chối giúp đỡ Lão Hạc của vợ mình . B. Thể hiện cái nhìn tiến bộ khi đánh giá con ngời . C. Thơng hai đối với ông giáo . D. Có cái nhìn hẹp hòi đối với cuộc sống chung. PhÇn II : Tù luËn ( 6 ®iÓm ). Thuyết minh về đặc điểm của truyện ngắn qua văn bản"Lão Hạc" của Nam Cao. * §¸p ¸n vµ BiÓu ®iÓm . PhÇn I : Tr¾c nghiÖm : ( 4 ®iÓm ). C©u 1 : D C©u 3 : C C©u 2 : C C©u 4 : B. C©u 5 : B C©u 6 : D. C©u 7 : C C©u 8 : B. PhÇn II : Tù luËn : (6 ®iÓm ). a. Yêu cầu đạt : - Viết đúng thể loại thuyết minh . - Trình bầy đớc những đặc điểm và giá trị của truyện ngắn qua các chi tiết của văn b¶n " L·o H¹c" . b. Yªu cÇu cô thÓ : 1. Mở bài : ( 0,5 điểm ). Nêu định nghĩa về truyện ngắn. 2. Th©n bµi : ( 4 ®iÓm ). Giíi thiÖu c¸c yÕu tè vÒ truyÖn ng¾n. A. Tự sự : Là yếu tố chính quyết định sự tồn tại của 1 truyện ngắn. Gåm : + Sù viÖc chÝnh : L·o H¹c quyÕt gi÷ tµi s¶n cho con b»ng c¸i chÕt cña m×nh. + Nh©n vËt chÝnh : L·o H¹c. + Sù viÖc phô : - Lão Hạc bán chó và kể lại sự việc đó cho ông giáo nghe. - Lão Hạc nhờ ông giáo giữ lại mảnh vờn và 30 đồng bạc. - Con trai L·o H¹c ®i lµm xa. - L·o H¹c xin b¶ chã cña Binh T....

(194) - C¸i chÕt cña L·o H¹c. + Nh©n vËt Phô : - Binh T , ¤ng Gi¸o, Vî «ng gi¸o, con trai L·o H¹c.... B. Miêu tả , biểu cảm , đánh giá: Là yếu tố bổ trợ, giúp cho chuyện ngắn sinh động, hấp dẫn. Các yếu tố này thờng đan xen vµo c¸c yÕu tè tù sù. - Những lời văn miêu tả thái độ, tâm trạng lão Hạc khi kể chuyện bán chó cho ông giáo nghe : " Lão cời nh mếu và đôi mắt lão ầng ậng nớc...mặt đột nhiên co dúm lại, vÕt nh¨n x« l¹i, Ðp míc m¾t ch¶y , ®Çu nghÑo , miÖng mÕu m¸o nh con nÝt... hu hu khãc "; KiÕp con chã... - §o¹n v¨n miªu t¶ c¸i chÕt cña L·o H¹c : L·o H¹c ®ang vËt v· ë trªn giêng, ®Çu tãc rò rîi.., kh¾p ngêi chèc chèc l¹i bÞ giËt m¹nh 1 c¸i nÈy lªn. - Đoạn văn ông giáo rút ra triết lý về nỗi buồn trớc cuộc đời và con ngời . + " Chao ôi !..... Mỗi ngày thêm 1 đáng buồn ". + "Không ! Cuộc đời cha hẳn đã đáng buồn hay là đáng buồn theo 1 nghĩa khác". C. Bè côc, lêi v¨n, chi tiÕt. + Bè côc chÆt chÏ hîp lý: - Chi tiÕt L·o H¹c b¸n chã lµ hîp lý : V× L·o H¹c qu¸ nghÌo sau khi bÞ èm cuéc sèng qu¸ khã kh¨n, kh«ng cã viÖc lµm, gÆp kú thãc cao g¹o kÐm l·o nu«i th©n m×nh kh«ng nổi. Đã vậy cậu vàng lại ăn khoẻ, lão không nỡ để nó đói nó gầy. - Chi tiÕt c¸i chÕt cña L·o H¹c: C¸i chÕt lµ tÊt yÕu vµ c¸ch chÕt còng lµ tÊt yÕu. - Lão Hạc không thể tìm con đờng nào khác để tiếp tục sống mà không ăn vào tiền cña con hoÆc b¸n m¶nh vên. L·o H¹c chän c¸i chÕt : C¸i chÕt lµ tÊt yÕu, c¸i chÕt còng tÊt yÕu. C¸i chÕt béc lé râ sè phËn vµ tÝnh c¸ch cña L·o H¹c, C¸i chÕt cã ý nghÜa tè c¸o hiÖn thùc x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn. + Lêi v¨n trong s¸ng, giµu h×nh ¶nh. + Chi tiết bất ngờ , độc đáo. - Chi tiết Lão Hạc yêu quý con chó của con trai, gọi nó là con là cậu vàng. Coi đó là ngêi b¹n cña m×nh. VËy mµ L·o H¹c l¹i b¸n chã. - Chi tiÕt c¸i chÕt cña L·o H¹c : L·o H¹c chÕt thËt bÊt ngê, bÊt ngê víi tÊt c¶, c¶ T BÝnh, c¶ «ng Gi¸o. Mäi ngêi trong lµng cµng bÊt ngê vµ khã hiÓu h¬n. Sù bÊt ngê cña cái chết ấy càng làm cho câu chuyện thêm căng thẳng, thêm xúc động. 3. KÕt bµi : ( 0,5®iÓm ). VÞ trÝ vai trß cña truyÖn ng¾n. + H×nh tjhøc ; ( 1 ®iÓm ). - Ng«n tõ chÝnh x¸c , dÔ hiÓu . - Diễn đạt lu loát. - Kh«ng sai chÝnh t¶, dÊu c©u... §iÓm 1 2 3 sè Sè 0 0 3 bµi. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 1. 11. 9. 4. 5. 1. 0. §¹t: 30/34= 82 % >5 IV . Híng dÉn vÒ nhµ ChuÈn bÞ : + Xem l¹i lý thuyÕt vÒ th¬ 7 ch÷. + TËp lµm th¬. TuÇn : 19. TiÕt : 69 -70.

(195) Hoạt động ngữ văn Thi lµm th¬ b¶y ch÷ A. Mục tiêu cần đạt: 1. kiến thức Gióp Häc sinh . - BiÕt c¸ch lµm th¬ b¶y ch÷ víi nh÷ng Yªu cÇu tèi thiÓu. §Æt c©u th¬ 7 ch÷ biÕt ng¾t nhịp 4/3 , biết gieo đúng vần . - T¹o kh«ng khÝ m¹nh d¹n, s¸ng t¹o vui vÎ. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức tập làm thơ 7 chữ 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng làm thơ …… B. Tài liệu phương tiện : - Gi¸o viªn : B¶ng phô. - Häc sinh : Bµi th¬ 7 ch÷ do m×nh s¸ng t¸c. C.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. . Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : 3. Bµi míi : * Giíi thiÖu bµi: Các em đã đợc tìm hiểu rất nhiều bài thơ 7 chữ. Tuổi trẻ với bao ớc mơ, hy vọng , bao rung động trong cuộc sống. Giờ học này chúng ta sẽ củng cố lại lý thuyết về thơ 7 ch÷ vµ thùc hµnh b»ng c¸ch viÕt nh÷ng bµi th¬ 7 ch÷. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng : Hoạt động của Thầy Hoạt động 1 :. Hoạt động của Trò. N D cầnđạt I. Lý thuyÕt. ¤n tËp bµi 15. Giáo viên chúng ta đã luyÖn tËp ph¬ng ph¸p thuyÕt minh vÒ 1 thÓ lo¹i v¨n häc ë bµi 15. H. Muèn lµm 1 bµi th¬ 7 ch÷( 4 c©u hoÆc 8 c©u) chúng ta phải xác định đợc những yếu tố nào ?. - Xác định đợc số tiếng và số dòng của bµi th¬. - Xác định đợc bằng trắc cho từng tiếng trong bµi th¬. - Xá định đối, niêm giữa các dòng thơ. - Xác định các vần trong bài thơ. Giáo viên chốt : Luật cơ - Xác định cách ngắt nhịp. b¶n lµ :" NhÊt tam ngò bÊt luËn ; nhÞ lôc ph©n minh. Trong c©u th¬ 7 tiÕng. C¸c tiÕng 1, 3, 5 cã thÓ sö dông vÇn b»ng, tr¾c tuú ý, cßn c¸c tiÕng 2, 4, 6 ph¶i ph©n biÖt râ rµng chÝnh x¸c. Hoạt động 2 : H D Học sinh phân tích Học sinh đọc.. II. Ph©n tÝch MÉu..

(196) mÉu . - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÕt Gi¸o viªn ®a Bµi tËp : " 4 c©u, 28 tiÕng. B¸nh tr«i nuíc" lªn b¶ng phô. Gọi Học sinh đọc. H. Bµi th¬ viÕt theo thÓ th¬ nµo ? Sè c©u ? Sè tiÕng ? Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn B B B T T B B H. Ph©n tÝch luËt b»ng B¶y næi ba ch×m víi níc non ,tr¸c ? T T B B T T B R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn T T T B B T T H. NhËn xÐt vÒ niªm Mµ em vÉn gi÷ tÊm lßng son ,đối ? B B T T T B B - Bằng đối với trắc. H. C¸ch ng¾t nhÞp ? - C¸c cÆp niªm : næi - n¸t VÇn . ch×m - dÇu ; níc - kÎ. - 4/3 ; 2 / 2 / 3 . TiÕt 2 : - VÇn : VÇn ch©n , b»ng ( vÇn on ) Trßn - non - son. Hoạt động 3 : H D Häc sinh luyÖn tËp. Gọi Học sinh đọc Bài tập " tèi " cña §oµn v¨n Cõ ? H. Bài thơ đã bị chép sai: H·y chØ ra chç sai, nãi lý do vµ thö t×m c¸ch söa l¹i cho đúng ? H. H·y lµm tiÕp 2 c©u cuèi theo ý m×nh trong bµi th¬ cña Tó X¬ng mµ ngêi biên soạn đã giấu đi ? H. Lµm tiÕp bµi th¬ dë dang díi ®©y cho trän vÑn theo ý m×nh ? Gi¸o viªn gäi 2 - 3 Häc sinh đọc bài thơ của mình để cả lớp bình, nhận xét. Giáo viên đọc 1 số bài thơ mấu tiêu biểu đắc sắc.. Học sinh đọc.. III. tËp.. LuyÖn. - Sau ch÷ "mê " bá dÊu phÈy. - Söa ch÷ " xanh "( tiÕng 7 gißng 2 ) thµnh ch÷ "lª ". - Häc sinh 1 : " §¸ng cho c¸i téi qu©n lõa dèi. Gi÷a kh¾p nh©n gian vÉn gäi thÇy ". - Häc sinh 2 : Hoặc chế diếu chú Quội cô đơn. Nơi mặt trăng chỉ có đá cuội với bụi. Cung trăng chỉ toàn đất cùng đá. Hít bụi suốt ngày đã sớng chăng. - Häc sinh 3 : Câi trÇn ai còng trêng mÆt nã Nay đến cung trăng bởi chị Hằng. C©u th¬ NguyÔn V¨n cña Tó X¬ng : Chøa ai ch¼ng chøa chøa th»ng Cuéi. T«i gím gan cho c¸i chi H»ng. - PhÊp phíi trong lßng bao tiÕng gäi Thoảng hơng lúa chín gió đồng quê. Học sinh đọc và bình bài hay. Häc sinh nghe. IV . Híng dÉn vÒ nhµ. TËp lµm th¬.

(197) - Mçi em lµm 1 bµi th¬ 7 ch÷. - ChuÈn bÞ bµi míi : TiÕt 71. - Yêu cầu xem bài kiểm tra đã trả tuần trớc. Tự chữa lỗi.. TuÇn :22. TiÕt : 71. Tr¶ bµi kiÓm tra tiÕng viÖt A. Mục tiêu cần đạt: 1. kiến thức Gióp Häc sinh. - Ôn lại những kiến thức đã học. - Nhận xét đánh giá rút kinh nghiệm về kết quả bài làm . - Híng kh¾c phôc nh÷ng lçi cßn m¾c. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức sửa các lỗi sai … 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng viết câu, đoạn… B. Tài liệu phương tiện : - Gi¸o viªn : §¸p ¸n , BKT cña Häc sinh , b¶ng phô. - Häc sinh : BKT cña b¶n th©n, söa lçi , b¶ng phô, bót d¹. C.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. . Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : 3. Bµi míi : : KiÓm tra x¸c suÊt viÖc söa lçi ë nhµ cña Häc sinh . * Giíi thiÖu bµi: Mặc dù đã làm rất nhiều những bài tập kiểm tra và đã chữa lỗi nhiều nhng các em vẫn hay mắc lỗi khi làm bài kiểm tra. Giờ học này cô cùnh các em sẽ xây dựng đáp án cho BKT tập văn và các em sẽ chữa lỗi đã mắc. tiÕn tr×nh bµi gi¶ng Hoạt động 1 : Xây dựng đáp án. Giáo viên Yêu cầu lần lợt từng Học sinh trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Sau đó Giáo viên đa đáp án đúng. Phần 1 : Trắc nghiệm : Mỗi ý đúng 0,5 điểm . 1. A 3. B 5. C 7. C 2. A 4. C 6. D 8. A.

(198) Gi¸o viªn nªu Yªu cÇu vµ biÓu ®iÓm cña phÇn tù luËn : Học sinh đối chiếu đáp án Yêu cầu và biểu điểm từ đó khái quát lên những u nhợc ®iÓm . Hoạt động 2 : Giáo viên nhận xét đánh giá. 1. KiÕn thøc: Đa số các em nắm đợc kiến thức cơ bản, đã biết ứng dụng những lý thuyết vào trong bài tập thực hành . Nhận diện các loại từ trong 1 câu văn cụ thể. Biết cách đặt câu ghép, xác định đợc yêu cầu phần trắc nghiệm. Nội dung đoạn văn còn thiếu , sai. 2. Kü n¨ng : - Kỹ năng đặt câu : Đa số các em đã biết đặt câu ghép với các cặp quan hệ từ cho trớc. Song một số em còn sai, 1 số em còn thiếu sáng tạo, cha biết vận dụng kiến thức thùc tÕ. - Kü n¨ng viÕt ®o¹n : §· biÕt c¸ch viÕt ®o¹n v¨n víi 1 néi dung cho tríc vµ theo 1 cấu trúc nhất định. Song các em còn quá phụ thuộc vào những kiến thức đã đợc cung cấp, cha biết diễn đạt bằng lời văn của mình. 3. Tr×nh bÇy : §a sè c¸c em biÕt c¸ch tr×nh bÇy khoa häc, s¹ch sÏ . Nhng vÉn cßn 1 sè em ch÷ xÊu, bÈn sai lçi chÝnh t¶ sai tõ nhiÒu . Hoạt động 3 : Häc sinh t×m vµ ch÷a lçi : Gi¸o viªn Yªu cÇu Häc sinh chia líp thµnh bèn nhãm : T×m vµ cha lçi . Gi¸o viªn gäi tõng nhãm t×m c¸c lçi tiªu biÓu cña nhãm m×nh vµ c¸ch ch÷a. Gi¸o viªn Yªu cÇu Häc sinh nhËn xÐt chÐo. Gi¸o viªn ®a 1 sè lçi lªn b¶ng phô. Yªu cÇu Häc sinh lµm vµ ph¸t biÓu ý kiÕn c¸ nh©n. Gi¸o viªn nh¾c nhë Häc sinh nh÷ng thiÕu sãt vµ c¸ch kh¾c phôc. Hoạt động 4 : Học sinh tự chữa bài, sau đó 2 ngời cùng bàn đổi chéo cho nhau để sửa lỗi. Hoạt động 5 : Gi¸o viªn c«ng bè kÕt qu¶. IV . Híng dÉn vÒ nhµ - Tiếp tục chữa lỗi, chép bài đã chữa vào vở. - Lµm l¹i bµi díi 5 ®iÓm . TuÇn : 22 Ngµy so¹n : 11/1/2008 Ngµy gi¶ng : 16/1/2008 TiÕt : 72. Tr¶ bµi kiÓm tra tæng hîp häc kú I A. Mục tiêu cần đạt: 1. kiến thức - Nhận xét đánh giá kết quả toàn diện của Học sinh qua 1 bài làm tổng hợp về mức độ nhớ kiến thức VH, TV , mức độ vận dụng kiến thức tập văn kỹ năng viết đúng thể loại TM, kỹ năng trình bầy , diễn đạt. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức sửa các lỗi sai … 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng viết câu, đoạn, hiểu tác phẩm.….

(199) B. Tài liệu phương tiện : C.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : 3. Bµi míi : B. ChuÈn bÞ : - Gi¸o viªn : B¶ng phô, c¸c lçi c¬ b¶n cña Häc sinh, m¸y chiÕu. - Häc sinh : B¶ng phô, bót d¹, BKT. C.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. . Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : 3. Bµi míi : * Giíi thiÖu bµi: C¸c em võa tr¶i qua kú thi KSCL cuèi kú. KÕt qu¶ m«n ng÷ v¨n cña chóng ta rÊt cao. MÆc dï vËy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng lçi nhá. Giờ học này chúng ta cùng nhau xây dựng đáp án và rút ra đợc những u nhợc điểm cña bµi thi kh¶o s¸t. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng : I. Hoạt động 1 : H D Học sinh xây dựng đáp án . Giáo viên đa đề thi lên máy chiếu . Yêu cầu Học sinh quan sát. Gọi Học sinh trả lời từng phần trắc nghiệm . ( mỗi ý đúng 0,25 điểm ). C©u 1 : C 5:C 9:B 2:C 6:C 10 : B 3:A 7:A 11 : B 4:A 8:D 12 : C Yêu cầu Học sinh tìm hiểu đề và lập dàn ý phần tự luận: 1. Yªu cÇu chung : - Bài viết đúng bố cục và thể loại, diễn đạt lu loát văn phong sáng sủa, đúng NP chứ viÕt râ rµng , s¹ch sÏ. - Thể hiện đợc cảnh đẹp núi Vọi. 2. Yªu cÇu cô thÓ : a. Më bµi : ( 1 ®iÓm ). Giới thiệu sơ lợc cảnh đẹp núi Voi ( danh lam thắng cảnh ), quê hơng em. b. Th©n bµi : ( 5 ®iÓm ). - Giới thiệu vị trí địa lý núi Voi ( 0,5 điểm ). - Giới thiệu tổng quát về cảnh đẹp ( 1 điểm ). - Lần lợt giới thiệu mô tả từng phần của cảnh đẹp núi Voi theo 1 trình tự nhất định (2 ®iÓm ). + Nh÷ng d·y nói cao ngÊt nh×n xa gièng h×nh con voi khæng lå n»m phñ phôc.... Đất đỏ ba zan trù phú, với rừng cây thông, cây tai tợng.., + Lng chõng nói cã hang hong voi. Díi nÒn hang cã giÕng níc trong. Trªn trÇn hang rñ xuèng nh÷ng chïm nhò th¹ch.... Vào tiết xuân cảnh đẹp núi Voi mờ ảo nh tranh thuỷ Mạc ( cảnh đẹp mê hồn ). - Nói Voi lµ 1 nh©n chøng lÞch sö cña TP H¶i Phßng. Nói Voi cã nh÷ng c«ng cô thêi đồ đá, đồ đồng. Gắn liền với sự hình thành & phát triển nhà Mạc. Những chiến công thời chống Pháp & chống Mỹ.... núi Voi đợc công nhận là di tích lịch sử năm 1960 ( 1 ®iÓm )..

(200) - Nêu vai trò ý nghĩa của danh lam thắng cảnh đối với đời sống con ngời ở địa phơng, đối với môi trờng sinh thái, du lịch ( 0,5 điểm ). 3. KÕt bµi : (1 ®iÓm ). - Thể hiện tình cảm và sự đánh giá của cá nhân( đối với đời sống con ngời ở địa phơng đối với môi trờng sinh thái ) đối với cảnh đẹp núi Voi. +Tự hào yêu mến cảnh đẹp quê hơng. + Tr¸ch nhiÖm b¶n th©n. Hoạt động 2 : Giáo viên nhận xét đánh giá bài làm của Học sinh : - Uu ®iÓm : Đa số các em biết làm 1 bài văn thuyết minh với bố cục rõ ràng, diễn đạt tốt văn phong s¸ng sña, tr×nh bÇy khoa häc, s¹ch sÏ. - Nhîc ®iÓm : Một số bài nội dung còn sơ sài, diễn đạt lủng củng, tối nghĩa, sai chính tả. Bµi viÕt cha thËt sù s¸ng t¹o. Hoạt động 3 : H D Häc sinh th¶o luËn vµ ch÷a lçi. - Gi¸o viªn chia líp thµnh ba nhãm : T×m & ch÷a lçi . Các nhóm nhận xét chéo. Giáo viên đánh giá nhận xét. - Giáo viên đa 1 số lỗi tiêu biểu lên bảng phụ hoặc máy chiếu để Học sinh tìm và ch÷a lçi . Hoạt động 4 : B×nh bµi hay. Giáo viên đa 1 số bài viết tốt lên máy chiếu gọi Học sinh đọc & bình những câu, ®o¹n , ý hay. Hoạt động 5 : Gi¸o viªn c«ng bè kÕt qu¶ . IV . Híng dÉn vÒ nhµ - ViÕt l¹i bµi ( díi ®iÓm 5 ) - ChÐp l¹i bµi vµo vë . - ChuÈn bÞ bµi míi : TiÕt : 73 . V¨n b¶n Nhí rõng.. TuÇn 21 . bµi 18: TiÕt 73-74: Đ ọc - hi ểu v¨n b¶n:. NHí rõng (thÕ l÷) I. Mục tiêu cần đạt: 1. kiến thức Giúp h/s : - Cảm nhận đợc niềm khao khát tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc thực tại tù túng, tầm thờng, giả dối đợc thể hiện trong bài thơ qua lời con hổ bị nhốt ở vên b¸ch thó. - Thấy đợc bút pháp lãng mạn đầy truyền cảm của nhà thơ..

(201) - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm thơ tám chữ và phân tích nhân vật qua diễn biến tâm tr¹ng. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức đọc - hiểu VB 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc - hiểu, phân tích tác phẩm.… II. Tài liệu phương tiện : G: Gi¸o ¸n, ch©n dung nhµ th¬ ThÕ L÷. H: Tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. III.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : - HS1: Néi dung chñ yÕu cña ®o¹n trÝch bµi th¬ “Hai ch÷ níc nhµ” trong s¸ch gi¸o khoa lµ g×? A. Nçi ®au mÊt níc. C. Lßng yªu thiªn nhiªn. B. ý chÝ phôc thï. D. Cả A và B đều đúng. - HS2: Em hãy đọc diễn cảm bài thơ “Hai chữ nớc nhà”? Qua bài thơ đó em hãy nªu c¶m nhËn cña m×nh ? 3. Bµi míi : 1/ Giíi thiÖu bµi: ở Việt Nam khoảng những năm 30 của thế kỉ XX đã xuất hiện phong trào Th¬ míi rất sôi động, đợc coi là “một cuộc cách mạng trong thơ ca, một thời đại trong thi ca” ( Hoµi Thanh ). §ã lµ mét phong trµo th¬ cã t×nh chÊt l·ng m¹n tiÓu t s¶n ( 19321945 ) g¾n liÒn víi nh÷ng tªn tuæi nh : ThÕ L÷, Lu Träng L, Xu©n DiÖu, Huy CËn, Hµn M¹c Tö, ChÕ Lan Viªn, NguyÔn BÝnh. ThÕ L÷ kh«ng ph¶i lµ ngêi viÕt bµi th¬ míi ®Çu tiªn nhng nhµ th¬ cã c«ng ®Çu tiªn ®em l¹i chiÕn th¾ng cho Th¬ míi lóc míi ra qu©n. “Nhí rõng”lµ bµi th¬ næi tiÕng cña ThÕ L÷ . 2/ TiÕn tr×nh bµy d¹y: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Hớng dẫn đọc, chó thÝch, bè côc. G nêu yêu cầu đọc: Đoạn 1,4 giäng buån ngao ng¸n, u uÊt. §o¹n: 2,3 vµ 5 giäng võa hµo høng, võa nuèi tiÕc, m¹nh mÏ vµ hïng tr¸ng. G đọc mẫu. Gọi /s đọc tiếp. ? Gäi h/s nh¾c l¹i nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ nhµ th¬?. G: “Thơ mới”lúc đầu dùng để gäi tªn mét thÓ th¬: th¬ tù do. Kho¶ng sau n¨m 1930 mét lo¹t thi sÜ trÎ xuÊt th©n “T©y häc”lªn ¸n “th¬ cò”( chñ yÕu lµ th¬ §êng LuËt ) lµ khu«n s¸o, trãi buéc.. Hoạt động của trò. Nội dung cần đạt I. §äc, chó thÝch, bè côc.. 1-3 học sinh đọc nối tiếp. 1. §äc.. ThÕ L÷ ( 1907-1989 ), quª B¾c Ninh. Lµ nhµ th¬ tiªu biÓu cña phong trµo Th¬ míi. §îc nhµ níc truy tÆng gi¶i thëng HCM vÒ 2. Chó thÝch. VHNT. a/ T¸c gi¶: ( 1907-1989). - Lµ nhµ th¬…..

(202) Họ đòi đổi mới thơ ca và đã sáng t¸c nh÷ng bµi th¬ kh¸ tù do, sè c©u sè ch÷ trong bµi kh«ng cã hạn định gọi đó là “Thơ mới”. Nhng rồi “Thơ mới”không chỉ để gäi thÓ th¬ tù do mµ chñ yÕu dùng để gọi một phong trào thơ cã tónh chÊt l·ng m¹n tiÓu t s¶n bét ph¸tn¨m 1932 vµ kÕt thóc vµo n¨m 1945 g¾n liÒn víi tªn tuæi cña ThÕ L÷, LTL, HC….Phong trµo Th¬ míi ra đời và phát triển mạnh mẽ rồi ®i vµo bÕ t¾c trong vßng 15 n¨m. Trong Th¬ míi sè th¬ tù do kh«ng nhiÒu mµ chñ yÕu lµ th¬ b¶y ch÷, lôc b¸t, t¸m ch÷ kh«ng cßn bÞ rµng buéc bëi nh÷ng quy t¾c nghiÖt ng· cña thi ph¸p cæ ®iÓn. ? Nªu vÞ trÝ cña bµi th¬ “Nhí rõng” trong sù nghiÖp cña ThÕ L÷ ?. 242. ? Yêu cầu h/s hỏi - đáp chú thÝch: 1, 2, 6, 9, 11, 12, 15, 16 ? ? Bµi th¬ chia lµm mÊy ®o¹n? Nªu néi dung cña tõng ®o¹n?. Lµ bµi th¬ tiªu biÓu vµ lµ tác phẩm mở đờng cho sự th¾ng lîi cña Th¬ míi. Hs hỏi - đáp chú thích theo gîi ý trong SGK.. §o¹n 1: C©u 1 -> 8. §o¹n 2,3 : C©u 9 -> 30 ( Ta sèng m·i… nay cßn ® ®©u ). §o¹n 4: C©u 31 -> 39 ( Nay ta «m…. cao c¶, ©m u) §o¹n 5: C©u 40 -> 47 ( Hìi oai linh… cña ta ¬i!) - §o¹n 1,4: T©m tr¹ng c¨m ? H·y chØ ra nh÷ng ®iÓm míi cña hên vµ uÊt hËn cña con hæ. h×nh thøc bµi th¬ nµy so víi c¸c - §o¹n 2,3 : Nhí tiÕc qusa bài thơ đã học, chẳng hạn thơ Đ- khứ oai hùng nơi rừng th¼m. êng LuËt? - §o¹n 5: Khao kh¸t giÊc méng ngµn.. b/ T¸c phÈm:.

(203) - ThÓ th¬ t¸m ch÷ ( tiÕng ). Không hạn định số lợng c©u, ch÷. - Nhịp thay đổi theo mạch 243. c¶m xóc: 5/3, 3/5, 3-3-2, 3-2-3. - VÇn: vÇn liÒn ( hai c©u liÒn nhau vÇn víi nhau ), vÇn ch©n ( tiÕng cuèi c©u), vần B-T hoán vị đều đặn. - Giäng th¬ µo ¹t, phãng kho¸ng. Hs đọc đoạn 1 và 4. Hoạt động 2: Hớng dẫn tìm hiểu v¨n b¶n. ? Gọi h/s đọc đoạn 1 và 4? ? H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ diÔn t¶ hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng cña con hæ ?. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n. - Hoµn c¶nh: trong còi s¾t, 1. C¶nh con hæ ë n»m dµi tr«ng ngµy th¸ng vên b¸ch thó. dÇn qua. - T©m tr¹ng: gËm khèi c¨m hên. Hoµn c¶nh: giam cÇm trong còi s¾t. ? Em hiÓu ntn vÒ tõ “gËm” vµ tõ “khèi”. Cã thÓ thay thÕ chóng bằng những từ ngữ khác đợc kh«ng ?. ? T thÕ “ n»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua”nãi lªn t×nh thÕ g× cña con hæ?. - Gậm : động từ, dùng r¨ng, miÖng mµ ¨n dÇn, c¾n dÇn tõng chót mét c¸ch chËm ch¹p. => Sù gÆm nhÊm ®Çy uÊt øc vµ bÊt lùc cña con hæ khi bÞ mÊt tù do. - “Khèi c¨m hên” gîi cho ta cã c¶m gi¸c nh tr«ng thÊy sù c¨m hên cã h×nh khèi râ rµng. C¨n hên, uÊt ức vì bị mất tự do đã kết tụ l¹i thµnh khèi, thµnh t¶ng, cøng nh nh÷ng chÊn song s¾t l¹nh lïng kia. T×nh thÕ bu«ng xu«i bÊt lực, n gày đêm gậm nhấm nçi c¨m hên. Nã khinh lò ngêi bªn ngoµi, nã c¶m thÊy nhôc nh· ph¶i h¹ 244. - Sö dông c¸c động từ mạnh : “gËm”, “Khèi c¨m hên”..

(204) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ©m ®iÖu cña hai c©u th¬ më ®Çu?. m×nh ngang hµng víi bän gÊu, b¸o. Lóc nµy hæ thÊm thÝa th©n phËn “Hïm thiêng khi đã sa cơ cùng hÌn”. Từ “căm hờn” đứng giữa c©u th¬ cã nhiÒu vÇn tr¾c diÔn t¶ t©m tr¹ng d»n vÆt, c¨m hên u©t øc cña con hæ.. - Khinh ghÐt con ngêi gäi hä lµ lò “ng¹o m¹n, ngÈn ? Khi bÞ nhèt trong còi s¾t ë vên ng¬”. bách thú, con hổ tỏ thái độ ntn - Nçi nhôc bÞ biÕn thµnh víi con ngêi vµ nh÷ng con vËt trß ch¬i l¹ m¾t tÇm thêng ( khác xung quanh? Thái độ đó thể Giơng mắt bé giễu…) hiÖn qua nh÷ng tõ ng÷ nµo? - BÊt b×nh v× bÞ ë chung cïng “bän gÊu dë h¬i, cÆp b¸o v« t lù” V× hæ lµ chóa s¬n l©m, chóa tÓ cña mu«n loµi, giê bÞ xem thêng nh nh÷ng kÎ thấp kém địa vị -> song quan träng h¬n nã ®au xãt cho lò gÊu, b¸o kh«ng biÕt đợc nỗi nhục nhằn tù hãm. ? T¹i sao con hæ l¹i ®au xãt khi ph¶i “chÞu ngang bÇy …”?. Hoa ch¨m, cá xÐn, lèi ph¼ng, c©y trång. D¶i níc ®en gi¶ suèi, ch¼ng th«ng. Yªu cÇu h/s theo dâi tiÕp ®o¹n 4. ? Díi con m¾t cña con hæ c¶nh vên b¸ch thó hiÖn ra ntn ? T×m chi tiÕt? §ã lµ c¶nh ntn? 245. dßng. Len díi n¸ch nh÷ng m« gß.

(205) thÊp kÐm. Võng l¸ kh«ng bÝ hiÓm. => Tất cả chỉ là đơn điệu, nhµm tÎ, chØ lµ nh©n t¹o do bµn tay söa sang, tØa tãt cña con ngêi nªn rÊt “tÇm thêng”, gi¶ dèi chø kh«ng ph¶i lµ thÕ giíi tù nhiªn to lín m¹nh mÏ, bÝ hiÓm.. ? Cảnh tợng ấy đã gây nên phản øng nµo trong t×nh c¶m cña con hổ? Qua đó em hiểu “niềm uất hËn ngµn th©u” ntn?. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu ®o¹n th¬, c¸ch sö dông tõ ng÷?. Gây nên phản ứng đó là niÒm uÊt hËn. §ã lµ tr¹ng th¸i bùc béi, u uÊt kÐo dµi v× ph¶o sèng chung víi mäi sù tÇm thêng gi¶ dèi.. C¶nh vên b¸ch thú: đơn điệu, nhµm tÎ, tÇm thêng, gi¶ dèi.. Giäng giÔu nh¹i, c¸ch ng¾n nhÞp ng¾n, dån dËp, tõ ng÷ liÖt kª liªn tiÕp. => t©m tr¹ng bùc béi, ch¸n chêng, khinh ghÐt víi thùc t¹i => Phñ nhËn thùc t¹i, khao kh¸t sù cao c¶, phi thêng. - §ã lµ t©m tr¹ng ch¸n ghÐt cuéc sèng thùc t¹i tï tóng, tÇm thêng, gi¶ dèi. - Khao khát đợc sống tự do, ch©n thùc.. ? Qua viÖc ph©n tÝch hai ®o¹n th¬ gióp em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña con hæ ë vên b¸ch thó? Thái độ ngao ngán, chán ghét cuộc sống thực tại đó chÝnh lµ tiÕng lßng, lµ nçi ? Nếu ta đặt bài thơ trong hoàn c¶nh s¸ng t¸c cña nã th× t©m tr¹ng Êy cßn lµ cña ai? 246 ngao ng¸n cña ngêi d©n n« lệểtong cảnh đời tối tăm, u buån. G: Điều đó giúp cho bài thơ có tiÕng vang réng r·i vµ Ýt nhiÒu cã. => T©m tr¹ng ch¸n ghÐt cuéc sèng thùc t¹i….

(206) t¸c dông kh¬i dËy t×nh c¶m yªu nớc, khát khao độc lập tự do của ngời dân VN khi đó. ? Cảnh sơn lâm đợc gợi tả qua nh÷ng chi tiÕt nµo?. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ vµ nghÖ thuËt cña t¸c gi¶? T¸c dông cña nghÖ thuËt ( C¶nh thiªn nhiªn hiÖn lªn ntn)?. ? Gi÷a kh«ng gian hoang vu, hïng vÜ Êy h×nh ¶nh chóa tÓ cña mu«n loµi hiÖn lªn ntn?. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷, giäng ®iÖu cña khæ th¬?. Bãng c¶, c©y giµ, tiÕng giã 2. C¶nh con hæ gµo ngµn, giäng nguån hÐt trong chèn giang nói, tróc trêng ca d÷ déi… s¬n hïng vÜ. Điệp từ “với”, các động từ chỉ đặc điểm của hành động “gào, hét” => Cảnh núi rừng đại ngàn, hoang vu, bÝ Èn.. - Thiªn nhiªn: nói rõng hïng vÜ, hoang vu, bÝ Èn , linh thiªng.. Bớc chân dõng dạc, đờng hoµng. Lîn tÊm th©n nh sãng cuén. mắt thần đã quắc, mọi vật im l×m. Tho¶ m·n tù hµo vÒ m×nh. =>T thế dõng dạc, đờng hoµng, oai phong, lÉm liÖt víi t©m tr¹ng hµi lßng - NhÞp th¬ ng¾n, uyÓn chuyÓn, giäng ®iÖu hïng tr¸ng, d÷ déi. - Sö dông c¸c tõ ng÷ gîi t¶ h×nh d¸ng.. => Vẻ đẹp oai phong, lÉm liÖt gi÷a nói rõng uy nghiªm, hïng vÜ.. G: Những câu thơ sống động, giµu chÊt t¹o h×nh, diÔn t¶ chÝnh xác vẻ đẹp uy nghi, dũng mãnh mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn cña chóa tÓ s¬n l©m. ? Yªu cÇu h/s theo dâi khæ 3. ë ®o¹n th¬ nµy con hæ nhí l¹i 247 nh÷ng kØ niÖm g× vÒ chèn rõng xa? Những đêm vàng bên bờ Ngµy ma chuyÓn bèn … B×nh minh c©y xanh n¾ng Nh÷ng chiÒu lªnh l¸ng m¸u.. ? Cã ý kiÕn cho r»ng ®o¹n th¬ nh “bộ tranh tứ bình độc đáo”về chóa s¬n l©m? ý kiÕn cña em ntn?. - Nh÷ng kØ niÖm đêm vàng… - Nh÷ng ngµy ma, b×nh minh, mÆt trêi t¾t => Bé tranh tø bình đẹp lộng lẫy..

(207) ( HS th¶o luËn theo nhãm ). HS thảo luận nhóm. Cử đại diÖn tr×nh bµy. - §o¹n 3: cã thÓ coi nh một bộ tranh tứ bình đẹp léng lÉy. Bèi c¶nh, c¶nh nói rõng hïng vÜ, tr¸ng lÖ víi con hæ uy nghi lµm chóa tÓ. + Đó là cảnh “đêm vàng bªn bê suèi” hÕt søc diÔm ¶o víi h×nh ¶nh con hæ “say mồi đứng tan”đầy l·ng m¹n. G: ë c¶nh nµo nói rõng còng + §ã lµ c¶nh “ngµy ma mang vẻ đẹp hùng vĩ thơ mộng chuyÓn…” víi h×nh ¶nh vµ con hæ næi bËt lªn víi t thÕ con hổ mang dáng dấp đế lẫm liệt, kiêu hùng, đúng là một vơng đang yên lặng ngắm chóa s¬n l©m ®Çy uy lùc. C¸c giang s¬n cña m×nh. màu vàng, xanh, đỏ hòa quện với + Đó là cảnh “bình minh nhau t¹o cho bé tø b×nh thªm c©y xanh n¾ng gîi”chan léng lÉy, m¹nh mÏ, ®Çy Ên tîng. hßa ¸nh s¸ng, rén r· tiÕng Ta biÕt ThÕ L÷ tõng häc trêng chim ®ang ca h¸t cho chóa Cao đẳng Mĩ Thuật Đông Dơng sơn lâm ngủ. cho nên ông đã vận dụng kiến + §ã lµ h×nh ¶nh chóa s¬n thức hội họa để tăng cờng hiệu l©m ®ang khao kh¸t chê lùc diÔn t¶ cña v¨n ch¬ng. đợi bóng đêm để mặc sức ? T×m vµ ph©n tÝch t¸c dông cña tung hoµnh n¬i v¬ng quèc c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt sö dông réng lín, ®Çy bÝ Èn cña trong bµi? m×nh. - §iÖp tõ “ta” thÓ hiÖn khÝ ph¸ch ngang tµng lµm chñ. 248 - §iÖp tõ “nµo ®©u, ®©u nh÷ng” c©u c¶m th¸n cuèi bµi diÔn t¶ nçi nhí tiÕc qóa khø kh«n ngu«i. Hình ảnh ẩn dụ “đêm vàng”: đêm trắng sáng mọi vật nh đợc nhuốm màu vµng, ¸nh tr¨ng nh tan ch¶y trong kh«ng gian.. ? Qua c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt đó góp phần diễn tả tâm trạng cña con hæ ntn?. TiÕc nèi cuéc sèng th¬ méng, tù do gi÷a chèn s¬n l©m..

(208) G: Đến đây ta sẽ thấy hai cảnh tợng đợc miêu tả trái ngợc nhau: c¶nh vên b¸ch thó n¬i con hæ bÞ nhèt vµ c¶nh nói rõng n¬i con hæ đã từng ngự trị ? Hãy chỉ ra tính chất đối lập của hai cảnh tợng này? Sự đối lập đó có ý nghĩa gì trong viÖc diÔn t¶ tr¹ng th¸i tinh thÇn cña con hæ vµ con ngêi?. => TiÕc nuèi cuéc sèng th¬ méng. - §èi lËp mét bªn lµ c¶nh tï tóng, tÇm thêng, gi¶ dèi víi mét bªn lµ cuéc sèng ch©n thËt, phãng kho¸ng, s«i næi. => DiÔn t¶ nçi c¨m ghÐt cuéc sèng tÇm thêng, gi¶ dèi vµ kh¸t väng m·nh liÖt vÒ mét cuéc sèng tù do, ch©n thËt. Oai linh, hïng vÜ, thªnh thang.. ? “GiÊc méng ngµn”cña hæ híng vÒ mét kh«ng gian ntn? ? C¸c c©u th¬ c¶m th¸n më ®Çu ( Hìi oai linh …) vµ kÕt thóc ®o¹n ( Hìi c¶nh rõng …) cã ý nghÜa g×?. => C¨m ghÐt cuéc sèng tÇm thêng, gi¶ dèi vµ … 3. Con hæ khao Béc lé trùc tiÕp nçi tiÕc kh¸t “giÊc méng nhí cuéc sèng ch©n thËt tù ngµn”. do.. 249 ? Bµi th¬ kÕt thóc b»ng lêi nh¾n göi thèng thiÕt cña con hæ tíi rõng thiªng n¬i nã tõng ngù trÞ. Lêi nh¾n göi Êy cã ý nghÜa ntn đối với tâm trạng của con ngời VN thuë Êy?. Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kết. ? “Nhí rõng”lµ bµi th¬ tiªu biÓu của thơ lãng mạn, qua đó giúp em hiÓu g× vÒ th¬ l·ng m¹n VN ( nghÖ thuËt )?. §ã lµ t©m tr¹ng cña nhµ thơ lãng mạn đồng thời là t©m tr¹ng chung cña ngêi d©n VN mÊt níc ®ang sèng trong c¶nh n« lÖ, chÞu sè phËn “nhôc nh»n tï h·m”lóc bÊy giê. ChÝnh v× vËy, bµi th¬ võa míi ra đời đã đợc công chúng say sa đón nhận. Họ cảm thấy lêi con hæ trong bµi thi chÝnh lµ tiÕng lßng s©u kÝn cña hä.. - C¶ bµi th¬ trµn ®Çy c¶m.

(209) G: Bµi th¬ võa giµu tÝnh nh¹c, võa giµu tÝnh häa, ©m ®iÖu dåi dµo, c¸ch ng¾t nhÞp linh ho¹t. Giäng th¬ khi th× say sa, tha thiÕt, hïng tr¸ng, song tÊt c¶ vÉn nhÊt qu¸n, liÒn m¹ch vµ trµn ®Çy c¶m xóc.. ? Qua đó giúp em cảm nhận đợc néi dung g×?. høng l·ng m¹n: m¹ch c¶m xóc s«i næi, cuån cuén tu«n trµo díi ngßi bót cña nhµ th¬. - §Ò tµi mang ý nghÜa biÓu tợng. Con hổ có vẻ đẹp oai hïng, ®Çy uy quyÒn ë chèn s¬n l©m nay bÞ tï h·m trong còi s¾t, lµ biÓu tîng thÝch hîp vÒ ngêi anh hïng mang t©m sù u uÊt. - H×nh ¶nh giµu chÊt t¹o h×nh, ®Çy Ên tîng ( nh÷ng chi tiÕt trong c¶nh s¬n l©m hïng vÜ ). - Ng«n ng÷, nh¹c ®iÖu phong phó, giµu søc biÓu c¶m. - NT đặc sắc: so sánh, ẩn dô, ®iÖp ng÷, c©u hái tu tõ. 250 Hs tù rót ra phÇn ghi nhí. Hoạt động 4: Hớng dẫn luyện tËp. ? Nhµ phª b×nh v¨n häc Hoµi Thanh cã nhËn xÐt vÒ bµi th¬ “Nhí rõng”: “Ta tëng chõng thÊy nh÷ng ch÷ bÞ x« ®Èy, bÞ d»n vÆt bëi mét søc m¹nh phi thêng”. Em hiÓu søc m¹nh phi thêng ë §ã lµ søc m¹nh cña c¶m ®©y lµ g×? xóc. Trong th¬ l·ng m¹n, c¶m xóc m·nh liÖt lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu, tõ đó kéo theo sự phù hợp cña h×nh thøc c©u th¬. ë ®©y c¶m xóc phi thêng kÐo theo nh÷ng ch÷ bÞ x« ®Èy. IV. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc ghi nhí. - Häc thuéc bµi th¬. - So¹n bµi : Quª h¬ng.. */ Ghi nhí. III. LuyÖn tËp..

(210) TuÇn:22. TiÕt: 75. tiÕng viÖt. c©u nghi vÊn I.Mục tiêu cần đạt : 1. kiến thức Giúp h/s : - Hiểu rõ đặc điểm, hình thức của câu nghi vấn. Phân biệt câu nghi vấn víi c¸c kiÓu c©u kh¸c. - Nắm vững chức năng chính của câu nghi vấn: dùng để hỏi. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ sö dông c©u nghi vÊn. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức xác định câu nghi vấn. 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đặt câu … II. Tài liệu phương tiện : G: Gi¸o ¸n, b¶ng phô. H: Tr¶ lêi c¸c c©u hái trong phÇn I. III.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : - HS1: Dựa vào kiến thức đã học ở Tiểu học về câu nghi vấn em hãy lấy hai ví dụ về c©u nghi vÊn? - HS2: Dòng nào xác định đúng nhất về các từ in đậm trong hai câu thơ sau? Lom khom díi nói tiÒu vµi chó, Lác đác bên sông chợ mấy nhà. ( Bµ HuyÖn Thanh Quan, Qua §Ìo Ngang ) A. Lµ c¸c tõ tîng thanh. C. Lµ c¸c t×nh th¸i tõ. B. Lµ c¸c tõ tîng h×nh. D. Lµ c¸c trî tõ. 3. Bµi míi : 1. Giíi thiÖu bµi: Trong Tiếng Việt, mỗi kiểu câu có một số đặc điểm, hình thức nhất định, nhng đặc điểm này thờng gắn với một chức năng chính. Vậy chức năng của câu nghi vấn là g×? Chóng ta cïng t×m hiÓu bµi häc h«m nay. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y: Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm I. §Æc ®iÓm h×nh hiểu đặc điểm hình thức và thøc vµ chøc chøc n¨ng chÝnh. n¨ng chÝnh G treo b¶ng phô ghi VD SGK. 1. VÝ dô. ? Xác định câu nghi vấn trong ®o¹n trÝch trªn? - Sáng nay ngời ta đấm u có ®au l¾m kh«ng? - ThÕ lµm sao u cø khãc m·i ? §Æc ®iÓm h×nh thøc nµo cho mµ kh«ng ¨n khoai? biết đó là câu nghi vấn? - Hay là u thơng chúng con đói qóa? Sau mçi c©u nghi vÊn thêng 251 cã dÊu chÊm hái..

(211) ? Nh÷ng c©u nghi vÊn trªn dùng để làm gì? G: C©u nghi vÊn bao gåm c¶ c©u tù hái: Ngêi ®©u gÆp gì.. Tr¨m n¨m biÕt cã.. ? §Æt mét sè c©u nghi vÊn?. Trong c©u cã dïng tõ nghi vÊn: kh«ng, sao…kh«ng, hay (lµ ). Dùng để hỏi. H«m nay anh ®i häc ph¶i kh«ng?. G: Söa ch÷a lçi cho h/s. ? H·y nªu mét sè tõ ng÷ nghi vÊn? ? Câu nghi vấn có đặc điểm gì vµ chøc n¨ng chÝnh cña nã lµ g×? Gọi h/s đọc ghi nhớ SGK/11. Hoạt động 2: Hớng dẫn h/s luyÖn tËp. G chÐp bµi tËp trªn b¶ng phô. ? Xác định câu nghi vấn?. ai, g×, nµo, sao, kh«ng…... ? XÐt c¸c c©u sau vµ tr¶ lêi c©u hái? N1: C©u a , b vµ tr¶ lêi c©u hái 1. N2: C©u c vµ tr¶ lêi c©u hái 2.. H×nh thøc th¶o luËn.. ? Có thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối những câu sau đơc kh«ng? V× sao?. Hs rót ra tõ ghi nhí. Hs đọc ghi nhớ. H×nh thøc lµm c¸ nh©n: a) Chị khất tiền su đến chiều mai ph¶i kh«ng? b) T¹i sao con ngêi l¹i ph¶i khiªm tèn nh thÕ? c) V¨n lµ g×? Ch¬ng lµ g×? d) – Chó m×nh muèn cïng tí đùa vui không? - §ïa trß g×? - Hõ…hõ…c¸i g× thÕ? - Chị Cốc béo xù đứng trớc cửa nhà ta đấy hả? => Sau c¸c c©u nghi vÊn thêng cã d©u chÊm hái.. 2. Ghi nhí/11. II. LuyÖn tËp. Bµi 1:. Bµi 2:. - Căn cứ để xác định câu nghi vÊn: cã tõ “hay”. - Kh«ng thÓ thay tõ “hay” b»ng tõ “hoÆc”c©u se sai ng÷ ph¸p, nã sÏ dÔ lÉn víi c©u ghÐp. H×nh thøc lµm c¸ nh©n: Không thể đặt dấu chấm hỏi ở. 252 cuối câu vì đó không phải là c©u nghi vÊn. - C©u a, b: cã c¸c tõ nghi vÊn “cã…kh«ng, t¹i …sao”nhng nh÷ng kÕt cÊu chøa chøa nh÷ng. Bµi 3:.

(212) G: lÊy vÝ dô. - T«i kh«ng biÕt nã ë ®©u. ( so s¸nh víi “Nã ë ®©u?”) - Chóng ta kh«ng thÓ nãi ta đẹp ntn. ( So sánh với “Tiếng ta đẹp ntn?”). Yªu cÇu h/s th¶o luËn nhãm bµi tËp 4 vµ 6?. tõ nµy chØ lµm chøc n¨ng bæ ng÷ trong c©u. - C©u c,d: nµo (còng), ai (còng) là từ phiếm định. HS th¶o luËn nhãm. Bµi 4: - Kh¸c nhau vÒ h×nh thức: có…không; đã…cha. - Khác nhau về ý nghĩa: Anh đã khoẻ cha? giả định ngời đợc Bµi 4: hỏi trớc đó có vấn đề về vấn đề sức khoẻ. Nếu giả định này không đúng thì câu hỏi trở nên v« lÝ. C©u hái 1 kh«ng cã gi¶ định đó. VD: C¸i ¸o nµy cã míi (l¾m) kh«ng? Cái áo này đã mới (lám) cha? Bµi 6: a) Đúng vì ngời hỏi đã tiếp xúc với sự vật hỏi để biết trọng lợng chính xác của sự vật đó. b) C©u nµy sai v× ngêi hái cha Bµi 6: biÕt gi¸ chÝnh x¸c cña chiÕc xe th× kh«ng thÓ th¾c m¾c vÒ chuyện xe đắt hay rẻ đợc.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 5. Gîi ý: + Tõ ng÷ ghi vÊn : + VÞ trÝ ? => Kh¸c nhau vÒ ý nghÜa? - So¹n : “ViÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh”. 253 TuÇn : 22 Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt: 76 tËp lµm v¨n. viÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh I.Mục tiêu cần đạt : 1. kiến thức Gióp h/s: - BiÕt nhËn d¹ng, s¾p xÕp ý vµ viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh ng¾n..

(213) - Rèn kĩ năng xác định chủ đề, sắp xếp và phát triển ý khi viết đoạn văn thuyết minh. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức viết đoạn văn trong VB TM.. 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng viết đoạn văn … II. Tài liệu phương tiện : G: Gi¸o ¸n, bµi v¨n mÉu. H: Tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. III.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : ? Muốn thuyết minh một đồ dùng, ngời thuyết minh cần phải làm những công việc g× ? A. Phải quan sát, tìm hiểu cấu tạo của đồ dùng. B. Phải tìm hiểu tính năng, tác dụng của đồ dùng. C. Phải tìm hiểu cơ chế hoạt động của đồ dùng. D. KÕt hîp c¶ ba néi dung trªn. - Em hãy nêu trình tự các nội dung thuyết minh một đồ dùng? 3. Bµi míi. 1. Giíi thiÖu bµi: Đoạn văn là một phần của văn bản gồm một số câu có cùng đề tài liên kết với nhau theo một thứ tự nhất định. Trong văn bản thuyết minh, đoạn văn đóng vai trò rất quan trọng. Vậy trong đoạn văn cần sử dụng những từ ngữ ntn để bảo đảm tính liên kết, cách diễn đạt ra sao? Chngs ta cùng tìm hiểu bài học. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 254 Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiÓu c¸ch s¾p xÕp trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh. G chÐp ®o¹n v¨n lªn b¶ng phô H đọc. ? Gọi h/s đọc đoạn văn a, b? ? §o¹n v¨n cã vÞ trÝ ntn trong §o¹n v¨n lµ mét bé phËn bµi v¨n? cña bµi v¨n. ViÕt tèt ®o¹n văn là điều kiện để làm tốt bµi v¨n. ? Th«ng thêng ®o¹n v¨n gåm bao nhiêu câu đợc sắp xếp Thêng gåm hai c©u trë lªn theo thø tù nµo? đợc sắp xếp theo trình tự nhất định. Cách diễn đạt rõ rµng, ch¨t chÏ. ? Xác định câu chủ đề của C©u 1: “ThÕ giíi……” ®o¹n v¨n a? ? C¸c c©u cßn l¹i cã vai trß g× C2: cung cÊp th«ng tin vÒ ltrong ®o¹n v¨n ? îng níc ngät Ýt ái. C3: cho biÕt lîng níc Êy ®ang bÞ « nhiÔm. C4: sù thiÕu níc ë c¸c níc. ND cần đạt I. §o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh. 1. NhËn d¹ng c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh..

(214) thø ba. C5: dù b¸o n¨m 2025, 2/3 d©n sè thÕ giíi thiÕu níc. ? §o¹n v¨n (a) cuéc sèng ph¶i lµ v¨n miªu t¶, kÓ chuyÖn, biÓu c¶m, nghÞ luËn kh«ng? V× sao?. G: §o¹n v¨n trªn lµ ®o¹n v¨n thuyÕt minh, v× c¶ ®o¹n v¨n giới thiệu vấn đề thiếu nớc ngät trªn thÕ giíi hiÖn nay. ? Xác đinh câu chủ đề của ®o¹n v¨n b. C¸c c©u sau cung cÊp th«ng tin g× cho c©u chñ đề?. Không phải là đạn văn miêu t¶ v× kh«ng t¶ mµu s¾c, mïi vÞ, h×nh d¸ng cña níc. - Kể chuyện. Vì đạn văn kh«ng kÓ, kh«ng thuËt nh÷ng chuyÖn, viÖc vÒ níc. - BiÓu c¶m. V× ®o¹n v¨n kh«ng thÓ hiÖn c¶m xóc cña ngêi viÕt. - NghÞ luËn. V× ®o¹n v¨n kh«ng bµn luËn, chøng minh, giải thích vấn đề gì về níc.. - Từ ngữ chủ đề: P.V.Đồng. 255. C1: vừa nêu chủ đề vừa giới thiÖu quª qu¸n, phÈm chÊt cña «ng. C2: giíi thiÖu qu¸ tr×nh ho¹t động cách mạng của P.V.§ång. C3: quan hÖ cña «ng víi Chñ tÞch HCM. 2. Söa l¹i c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt Hoạt động 2: Hớng dẫn nhận minh. xÐt vµ söa ®o¹n v¨n thuyÕt minh. G chÐp ®o¹n v¨n ra b¶ng phô. Hs đọc đoạn văn. ?Gọi h/s đọc 2 đoạn văn ? ? Yªu cÇu cña thuyÕt minh Giíi thiÖu c©y bót bi. cña ®o¹n v¨n trªn lµ g×? ? NÕu giíi thiÖu c©y bót bi th× - Giíi thiªu cÊu t¹o: ruét bót nªn giíi thiÖu ntn? bi( phÇn quan träng nhÊt), vá bót bi. - PhÇn ruét bót bi gåm ®Çu bót bi vµ èng mùc. - PhÇn vá gåm èng nhùa hoặc sắt để bọc ruột bút bi vµ lµm c¸n bót viÕt. - PhÇn nµy gåm èng n¾p bót vµ lß xo. ? Nh vËy nhîc ®iÓm cña ®o¹n Không rõ câu chủ đề, các ý v¨n trªn lµ g×?.

(215) lén xén, thiÕu m¹ch l¹c. CÇn t¸ch ra thµnh 3 ý nhá: cÊu t¹o, c«ng dông, c¸ch sö dông. ? CÇn söa ch÷a bæ sung ®o¹n v¨n ntn? G: bæ sung vµ söa ch÷a. ? §o¹n v¨n (b) yªu cÇu g×? ? Nền giới thiệu về chiếc đèn bµn ntn? §o¹n v¨n trªn m¾c ph¶i nhîc ®iÓm g×?. H/s th¶o luËn theo nhãm. §¹i diÖn tr×nh bµy c¸ch söa. Giới thiệu chiếc đèn bàn. 3 ý lín: §Ìn bµn gåm cã bóng đèn, đui đèn, dây điện, c«ng t¾c. - Chao đèn: lamg bằng vải lôa, cã khung s¾t ë trong vµ vòng thép gắn vào bóng đèn. - Đế đèn: có công tắc bật. => Nhîc ®iÓm: c¸c ý s¾p lén xén. 256. ? Cã thÓ t¸ch ®o¹n v¨n thµnh mÊy ý vµ viÕt l¹i ntn?. Tách thành ba ý lớn sau đó triÓn khai viÕt thµnh ®o¹n v¨n. Gọi h/s đọc đoạn văn đã chữa. HS làm cá nhân. G bæ sung. ? Khi viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh ta cÇn chó ý ®iÒu g× ? HS rót ra néi dung tõ ghi nhí. H đọc ghi nhớ/ 15. Hoạt động 3: Hớng dẫn luyÖn tËp. ? §äc yªu cÇu bµi t©p 1. Cho h/s viết bài theo nhóm để đối HS th¶o luËn nhãm vµ viÕt chiÕu? ra b¶ng phô. Yªu cÇu : ng¾n gän tõ 1->2 MB: Mời bạn đến thăm trcâu. êng t«i, mét ng«i trêng nhá nằm giữa cánh đồng xanh, … KB: Trêng t«i nh thÕ ®s: gi¶n dÞ, khiªm nhêng mµ xiÕt bao g¾n bã. Chóng tooi yªu qóy ng«i trêng nh yªu chÝnh ng«i nhµ cña m×nh. Ch¾c ch¾n nh÷ng kØ niÖm vÒ m¸i trêng sÏ theo chóng t«i suốt cuộc đời. ? Gọi h/s đọc yêu cầu bài tập 2. Yªu cÇu th¶o luËn theo nhãm? HS t¶ho luËn theo nhãm,. */ Ghi nhí/15. III. LuyÖn tËp. Bµi 1:. Bµi 2:.

(216) G : yªu cÇu nhËn xÐt vµ söa ch÷a, bæ sung. viÕt bµi theo nh÷ng ý sau: - N¨m sing, n¨m mÊt. quª quán, gia đình. - Quá trình hoạt động và sự nghiÖp. - Vai trò và sự cống hiến đối với dân tộc và thời đại.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm tiÕp bµi tËp 3. - Sửa lại bài văn thuyết minh số 3 ( đã làm ). 257 TuÇn : 22 TiÕt: 77 bµi 19 Đ ọc - hi ểu v¨n b¶n. quª h¬ng tÕ hanh. I.Mục tiêu cần đạt : 1. kiến thức Giúp h/s : - Cảm nhận đợc vẻ đẹp tơi sáng, giàu sức sống của một làng quê miền biển đợc miêu tả trong bài thơ và tình cảm quê hơng đằm thắm của tác giả. - Thấy đợc những nét nghệ thuật đặc sắc của bài thơ. - Rèn kĩ năng đọc thơ tám chữ. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức đ ọc - hi ểu Vb, cảm nh ận đ ược giá trị của tác phẩm 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đ ọc - hi ểu VB, ph ân t ích t ác ph ẩm. II. Tài liệu phương tiện : G: Gi¸o ¸n, tuyÓn tËp th¬ TÕ Hanh. H: Tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK. III.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : - HS1: §äc diÔn c¶m bµi th¬ “Nhí rõng”cua ThÕ L÷ ? Néi dung cña bµi th¬? - HS2: Nhận xét nào nói đúng nhất ý nghĩa của việc xây dựng hai cảnh tợng đối lập nhau trong bµi th¬ “Nhí rõng” ? A. §Ó lµm næi bËt h×nh ¶nh con hæ. B. Để gây ấn tợng đối với ngời đọc. C. §Ó lµm næi bËt t×nh c¶nh vµ t©m tr¹ng cña con hæ. D. Để hoàn thiện tình cảm của tác giả đối với con hổ. 3. Bµi míi. 1. Giíi thiÖu bµi: TÕ Hanh lµ nhµ th¬ cña quª h¬ng. Ngay tõ nh÷ng s¸ng t¸c ®Çu tay hån th¬ l·ng mạn của Tế Hanh đã gắn bó thiết tha với làng quê ( Quê hơng, Lời con đờng que, Môt lµng th¬ng nhí ). Trong bµi “Quª h¬ng”h×nh ¶nh lµng chµi ven biÓn cã dßng s«ng bao.

(217) quanh đợc tái hiện lại một cách sống động bằng tình cảm yêu quê hơng nồng thắm. 258 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y. Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s I. §äc, chó thÝch, đọc, chú thích, bố cục. bè côc. Yêu cầu đọc: giọng nhẹ 1. §äc. nhµng, trong trÎo. ? Gọi 2 h/s nối tiếp nhau đọc bµi. ? Nªu nh÷ng nÐt ng¾n gän vÒ Hs đọc bài. nhµ th¬ TÕ Hanh? 2. Chó thÝch.. ? Bài thơ ra đời trong hoàn c¶nh nµo?. Sinh n¨m 1921- lµng chµi ven a) T¸c gi¶. biÓn Qu¶ng Ng·i. Th¬ «ng thấm đợm tình yêu quê hơng vµ niÒm khao kh¸t thèng nhÊt Tæ quèc. NhËn gi¶ thëng HCM vÒ v¨n b) T¸c phÈm. häc nghÖ thuËt.. ? HS hỏi-đáp chú thích: 2,3 ? ? Bµi th¬ cã bè côc chia lµm mÊy phÇn? Nªu néi dung chÝnh cña tõng phÇn?. Rót tõ tËp “NghÑn ngµo” ( Hoa niªn ) , xuÊt b¶n n¨m 1945. HS hỏi - đáp chú thích dựa vµo SGK.. 4 phÇn: 2 c©u ®Çu: giíi thiÖu chung vÒ lµng t«i. 6 c©u tiÕp: c¶nh ®oµn thuyÒn ra khơi đánh cá. ? Bài thơ đợc làm theo thể thơ 8 câu tiếp: cảnh đoàn thuyền c¸ trë vÒ bÕn. g×? 4 c©u cuèi: nçi nhí cña nhµ th¬. TH¬ t¸m ch÷ ( tiÕng ), gåm ? §Ò tµi vµ m¹ch c¶m xóc cña nhiÒu khæ, gieo vÇn ch©n, liÒn: s«ng-hång; c¸- m·; bµi th¬? giang-làng; gió-đỗ. Bµi th¬ viÕt vÒ quª h¬ng, mét lµng chµi ven biÓn. M¹ch c¶m xóc lµ ca ngîi cuéc sèng 259. lao động của làng chài, nỗi nhí quª h¬ng cña t¸c gi¶. Hoạt động 2: Hớng dẫn phân. c) Tõ ng÷ chó thÝch..

(218) tÝch v¨n b¶n. Gọi h/s đọc 2 câu đầu? Tác giả đã giới thiệu về làng chài quª m×nh ntn? NhËn xÐt vÒ cách giới thiệu đó ?. ? §äc 6 c©u tiÕp theo? C¶nh đoàn thuyền đánh cá ra khơi đợc miêu tả vào thời điểm nµo? ? NhËn xÐt g× vÒ c¶nh trêi, c¶nh biÓn khi ®oµn thuyÒn ra kh¬i?. - NghÒ nghiÖp truyÒn thèng cua làng đánh cá ( chài lới ). - VÞ trÝ cña lµng : bao bäc bëi níc s«ng ®i thuyÒn nöa ngµy xu«i s«ng ra tíi biÓn. => C¸ch giíi thiÖu tù nhiªn, méc m¹c, gi¶n dÞ.. Buæi sím mai hång. BÇu trêi cao réng, trong trÎo, nhuèm n¸ng hång b×nh minh: Thêi tiÕt thuËn lîi høa hÑn buổi ra khơi tốt đẹp.. ? Hình ảnh ngời lao động miªu t¶ qua h×nh ¶nh th¬ nµo? Em hiÓu “d©n trai tr¸ng”gîi H×nh ¶nh “D©n trai tr¸ng….” hình ảnh ngời lao động ? -> Ngời lao động mang vẻ đẹp khoẻ khoắn, vạm vỡ. ? Làng chài đợc miêu tả qua h×nh ¶nh næi bËt nµo ? ? Để làm nổi bật vẻ đẹp chiếc thuyÒn t¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×?. ChiÕc thuyÒn vµ c¸nh buåm.. ? Em hiÓu “con tuÊn m·” ë ®©y ntn? H×nh ¶nh so s¸nh cã t¸c dông g×?. Con “tuấn mã”ngựa đẹp, khoẻ vµ phi thêng. H×nh ¶nh so sánh kết hợp với các động từ m¹nh diÔn t¶ thËt Ên tîng khÝ thÕ b¨ng tíi dòng m·nh cña con thuyÒn ra kh¬i to¸t lªn søc sèng m¹nh mÏ, mét vÎ đẹp hùng tráng đầy hấp dẫn. 260. ? §äc hai c©u th¬ tiÕp theo ? Tác giả dùng hình ảnh nào để đặc tả con thuyền? Nghệ thuËt g× sö dông ë ®©y?. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n. 1. C¶nh d©n chµi ra khơi đánh cá.. - Ngời lao động khoÎ kho¾n, v¹m vì.. - NghÖ thuËt so s¸nh, sö dông các động từ mạnh: hăng, ph¨ng, vît.. C¸nh buåm gi¬ng……. NT so s¸nh, Èn dô -> con thuyÒn chÝnh lµ linh hån, sù sèng cña lµng chµi. Nhµ th¬ võa vÏ ra chÝnh x¸c c¸i h×nh,. - Con thuyÒn mang khÝ thÕ dòng m·nh khi ra kh¬i => vẻ đẹp hùng tr¸ng.. C¸nh buåm lµ linh hån cña lµng chµi => mang vẻ đẹp l·ng m¹n..

(219) G: Hình ảnh cánh buồm mang vừa cảm nhận đợc cái hồn của vè đẹp lãng mạn, nó gợi sự vật -> mang vẻ đẹp lãng nh÷ng chuyÕn ®i xa, nh÷ng íc m¹n, bay bæng. khoáng đạt, bay bổng của tuổi trÎ ®Çy hoµi b·o. ? §o¹n th¬ vÏ lªn bøc tranh thiên nhiên và lao động ntn?. ? Không khí đón đoàn thuyền đánh cá trở về đợc tái hiện ntn?. Bøc tranh thiªn nhiªn t¬i s¸ng, hïng vÜ, cuéc sèng lao động của con ngời vui vẻ, hào hứng, rộn ràng. Một vẻ đẹp võa th©n quen, gÇn gòi, hoµnh tr¸ng vµ th¬ méng biÕt bao.. - BÕn ån µo. - Dân làng chài tấp nập đón ghe vÒ nh÷ng chiÕc ghe ®Çy c¸. => T¸c gi¶ kh«ng t¶ mét ai cô thÓ mµ gîi kh«ng khÝ chung c¶ lµng, ©m thanh “ån µo”, trang th¸i “tÊp nËp”mét kh«ng khÝ vui vÎ, rén rµng vµ m·n nguyÖn. G: Ch¾c h¼n ph¶i lµ con em “Nhê ¬n trêi”nh 1 tiÕng reo cña lµng chµi t¸c gi¶ míi lét vui, lêi c¶m t¹ ch©n thµnh trêi tả hết niềm vui, phấn khởi khi đất đã sóng yên “biển lặng”để đón ghe cá. ngêi d©n chµi trë vÒ an toµn. ? Hình ảnh ngời dân chài đợc miªu t¶ ntn? C¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh ngêi d©n chµi qua hai câu thơ đó? - Lµn da ng¨m r¸m n¾ng. - Th©n h×nh nång thë vÞ xa x¨m. 261 Ngêi ®i biÓn l©u ngµy t¾m nắng gió ở những vùng đại dơng xa xôi khiến cơ thể khoẻ m¹nh, r¾n rái, hä nh cßn nãng hæi vÞ mÆn mßi cña biÓn lóc trở về -> Mang vẻ đẹp và sự sèng nång nhiÖt cña biÓn c¶. G: Hình ảnh ngời dân chài đợc miêu tả vừa chân thực vừa l·ng m¹n vµ cã tÇm vãc phi NT nh©n hãa -> H×nh ¶nh con thêng. thuyÒn n»m im mÖt mái, nghØ ? Hình ảnh con thuyền đợc ng¬i vµ l¾ng nghe chÊt muèi đặc tả ntn? Hãy so sánh với thÊm dÇn trong thí vá cña nã. h×nh ¶nh con thuyÒn ë khæ => Con thuyÒn v« tri, v« gi¸c. 2. C¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ bÕn. - Cảnh đón thuyền vÒ: ån µo, tÊp nËp -> kh«ng khÝ vui vÎ, rén rµng, m·n nguyÖn.. - H×nh ¶nh ng¬o× d©n chµi: khoÎ m¹nh, r¾n rái, mang trong m×nh vÞ mÆn mßi cña biÓn c¶. -> Vẻ đẹp lãng m¹n phi thêng..

(220) th¬ 2?. G: NÕu kh«ng cã mét t©m hån tinh tÕ, tµi hoa vµ cã tÊm lßng g¾n bã s©u nÆng víi con ngời, cuộc sống lao động làng chµi quª h¬ng th× kh«ng thÓ cã nh÷ng c©u th¬ xuÊt thÇn cã hån nh vËy . ? T×nh c¶m cña nhµ th¬ víi quê hơng đợc thể hiện trong hoàn cảnh nào? Nỗi nhớ đó cuộc sống điều gì đặc biệt?. trë nªn hån, mét t©m hån tinh tÕ. Còng nh ngêi d©n chµi con - H×nh ¶nh con thuyÒn Êy tham¸ ®Ëm vÞ muèi thuyÒn. mÆn cña biÓn kh¬i. NT nh©n hãa.. Hoµn c¶nh xa quª. t¸c gi¶ nhí tíi h×nh ¶nh lµng chµi víi mµu níc xanh ( biÓn ) C¸ (c¸ b¹c ) c¸nh buåm (chiÕc buåm v«i ) Con thuyÒn Mïi biÓn (c¸i m× nång mÆn 3. T×nh c¶m cña qu¸ ) t¸c gi¶ víi quª h¬ng.. Những hình ảnh đó chính là ? T¹i sao nhí vÒ quª h¬ng t¸c h¬ng vÞ riªng cña lµng chµi, giả lại nhớ tới những hình ảnh nơi tác giả đã từng gắn bó cả đó? Qua đó cho thấy tác giả tuæi Êu th¬ cña m×nh => T¸c lµ ngêi nh thÕ nµo? gi¶ lµ ngêi rÊt yªu th¬ng, 262 g¾n bã s©u nÆng víi quª h¬ng. Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kÕt. ? Nhắc lại những nét đặc sắc vÒ NT cña bµi th¬?. NT đặc sắc đó là sự sáng tạo h×nh ¶nh th¬. Cã nh÷ng h×nh ¶nh ch©n thùc, kh«ng t« vÏ; nhng l¹i cã nh÷ng h×nh ¶nh bay bæng, l·ng m¹n vµ rÊt cã hån. Cã sù kÕt hîp hµi hßa gi÷a ph¬ng thøc miªu t¶ vµ biÓu cảm. Qua miêu tả để bộc lộ c¶m xóc cña t¸c gi¶. NT so s¸nh, Èn dô, nh©n hãa.. ? Qua đó giúp em cảm nhận đợc điều gì về sự sống và lòng HS tự rút 2 nội dung từ ghi nhí. ngêi trong bµi th¬ ? - Bøc tranh thiªn nhiªn…. - TÊm lßng ……….. => Yªu th¬ng g¾n bã s©u nÆng víi quª h¬ng..

(221) ? Qua bµi th¬ gióp em hiÓu thªm g× vÒ nhµ th¬ TÕ Hanh ?. Gọi h/s đọc ghi nhớ SGK. Hoạt động 4: Hớng dẫn luyÖn tËp. ? Em hãy đọc một số câu thơ, bµi th¬ k¸c viÕt vÒ quª h¬ng? ? Gọi h/s đọc một đoạn thơ trong v¨n b¶n?. Tinh tÕ trong c¶m thô cuéc sèng quª. Nång hËu thuû chung víi quª h¬ng.. */ Ghi nhí -18. III. LuyÖn tËp.. H đọc. §äc diÔn c¶m mét ®o¹n th¬ trong bµi “Quª h¬ng”TÕ Hanh . Nªu c¶m nhËn cña em vÒ đoạn thơ vừa đọc.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. Häc thuéc bµi th¬ - Su tÇm tiÕp nh÷ng c©u, ®o¹n th¬ viÕt vÒ quª h¬ng. - So¹n bµi : “Khi con tu hó”. 263 TuÇn : 22 TiÕt: 78 Đ ọc - hi ểu v¨n b¶n. khi con tu hó (Tè H÷u) I.Mục tiêu cần đạt : 1. kiến thức Gióp h/s c¶m nhËn: - C¶nh tîng mïa hÌ ®Çy h¬ng s¾c vµ søc sèng trong th¬ Tè H÷u. - NiÒm yªu sèng, kh¸t khao tù do cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong hoµn c¶nh bÞ tï đày. - Rèn kĩ năng đọc thơ lục bát, phân tích sức mạnh nghệ thuật của những câu hỏi tu từ. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức đ ọc - hi ểu Vb, cảm nh ận đ ược giá trị của tác phẩm 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đ ọc - hi ểu VB, ph ân t ích t ác ph ẩm. II. Tài liệu phương tiện : G: Gi¸o ¸n, tËp th¬ “Tõ Êy”. H: Tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK. III.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò :.

(222) - HS1: §äc thuéc diÔn c¶m bµi th¬ “Quª h¬ng” cña TÕ Hanh. Qua bµi th¬ em hiÓu g× về quê hơng của tác giả và tình cảm của tác giả đối với quê hơng? - HS2: H×nh ¶nh nµo trong bµi th¬ g©y cho em Ên tîng s©u s¾c nhÊt? V× sao? A. C¸nh buåm tr¾ng gi¬ng to nh m¶nh hån lµng. B. ChiÕc thuyÒ nhÑ h¨ng nh con tuÊn m·. C. C¶ th©n h×nh nång thë vÞ xa x¨m. D. Con thuyÒn n»m im nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá. 3. Bµi míi. 1. Giíi thiÖu bµi: Tè H÷u (1920-2002 ) lµ nhµ th¬ lín, tiªu biÓu cña nÒn VHCMVN. Lín lªn gi÷a lúc cao trào Mặt trận dân chủ do Đảng cộng sản Đông Dơng lãnh đạo đang sôi sục, Tố Hữu đã nhanh chóng tiếp thu lí tởng cách mạng và say sa hoạt động trong Đoàn thanh 264 niªn d©n chñ . Th¸ng 4 n¨m 1939, Tè H÷u bÞ b¾t giam. BÞ tï ®Çy th¬ Tè H÷u lµ lêi t©m niÖm cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trÎ nguyÖn trung thµnh víi lÝ tëng “Khi con tu hó” lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ nh vËy. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y. Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s I. §äc, chó thÝch, đọc, chú thích, bố cục. bè côc. G nêu yêu cầu đọc: 6 câu đầu 1. §äc. giọng đọc vui, náo nức, phấn chấn; 4 câu sau giọng đọc bực bội, nhấn mạnh các động từ m¹nh. ? Gọi h/s đọc bài? H nhận xét? 2 h/s nối tiếp nhau đọc -> nhËn xÐt. ? Nªu nh÷ng nÐt ng¾n gän vÒ Tè H÷u ( 1920 – 2002 ), quª 2. Chó thÝch. nhµ th¬ Tè H÷u? Thõa Thiªn HuÕ. a) T¸c gi¶: (1920- Lµ l¸ cê ®Çu cña nÒn th¬ ca 2002), quª Thõ c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Thiªn HuÕ. - Nhõ níc trao tÆng gi¶i thëng - Lµ l¸ cê ®Çu… HCM vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 1996. ?Bài thơ ra đời trong hàn cảnh b) T¸c phÈm: Khi t¸c gi¶ bÞ b¾t giam trong 7.1939: ntn? nhµ lao Thõa Phñ 7.1939. ? Hỏi - đáp chú thích: 1,2,3,4? c) Tõ ng÷ chó HS hỏi - đáp chú thích. thÝch: ? Bµi th¬ chia lµm mÊy phÇn? 6 c©u ®Çu: TiÕng chim tu hó Néi dung cña tõng phÇn? thøc dËy mïa hÌ rùc rì trong lßng nhµ th¬. 4 c©u tiÕp: T©m tr¹ng ngêi chiÕn sÜ trong nhµ tï. ? Bài thơ đợc viết theo thể thơ ThÓ th¬ lôc b¸t: nhÞp nhµng, g×? uûen chuyÓn, giµu ©m hëng. ? Em hiểu gì về nhan đề của bµi th¬? H·y viÕt mét c©u v¨n.

(223) ng¾n gän cã 4 ch÷ ®Çu “Khi con tú hú”để tóm tắt nội dụng bµi th¬?. ? V× sao tiÕng chim tu hó l¹i tác động mạnh mẽ đến tâm hån nhµ th¬?. Hoạt động 2: Tìm hiểu bài th¬. ? §äc l¹i 6 c©u c©u th¬ ®Çu? Cảnh mùa hè đợc gợi tả bằng nh÷ng ©m thanh nµo? ? Nh÷ng ©m thanh Êy gióp ta cảm nhận đợc một cuộc sống ntn? G: TiÕng chim tu hó gîi kh«ng gian đồng quê gần gũi, thân thuéc. Trong bµi th¬ “BÕp löa” cña B»ng ViÖt, tiÕng chin tu hó gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm th©n th¬ng cña t×nh bµ ch¸u n¬i quª nhµ. Tu hú ơi chẳng đến cùng bà Kªu chi hoµi trªn nh÷ng c¸nh đồng xa. ? Cảnh mùa hè đợc tác giả cảm nhËn bëi nh÷ng mµu s¾c g×? Những sản vật hình nào đợc nh¾c tíi. Nh÷ng s¶n vËt Êy gîi lªn cuéc sèng ntn?. ? Khæ th¬ nµy t¸c gi¶ sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt. - Nhan đề bài thơ chỉ là một vÕ phô cña mét c©u v¨n trän ý -> Khi con tu hó gäi bÇy lµ khi mùa hè đến, ngời tù cách m¹ng cµng c¶m thÊy ngét ng¹t trong phßng giam chËt 265 chéi; cµng thÌm kh¸t ch¸y b¶ng cuéc sèng tù do tng bõng ë bªn ngoµi. Vì đó là tín hiệu của mùa hè, cña sù tng bõng tù do -> t¸c động đến tâm hồn ngời tù.. ¢m thanh tiÕng chim tu hó, tiÕng ve sÇu. Tng bõng , rén r·.. - Mµu vµng ( b¾p r©y ). - màu hồng ( nắng đào ) mµu xanh ( trêi xanh ). - S¶n vËt: Lóa chiªm ®ang chÝn. Tr¸i c©y ngät dÇn B¾p r©y vµng h¹t. => Sù sèng ®ang sinh s«i n¶y nở, đầy đặn, ngọt ngào.. §T m¹nh : dËy , lén nhµo.. II. §äc – hiÓu v¨n b¶n 1. Bøc tranh mïa hÌ..

(224) gì? Qua đó giúp em cảm nhận đợc gì?. TÝnh tõ: chÝn, ngät, ®Çy, réng, cao. => C¶nh mïa hÌ rén r· ©m thanh, rùc rì s¾c mµu, ngät 266 ngµo h¬ng vÞ. Mäi vËt sèng động, mạnh mẽ.. ? C¶nh s¾c mïa hÌ cã ph¶i lµ c¶nh t¸c gi¶ nhµn thÊy trùc tiÕp hay không? Qua đó giúp em hiÓu g× vÒ nhµ th¬ Tè H÷u? Tè H÷u s¸ng t¸c bµi th¬ khi bÞ b¾t giam trong tï. Bøc tranh thiªn nhiªn mïa hÌ Êy lµ s¶n phÈm cña trÝ tëng tîng phong phó vµ sù c¶m nhËn tinh tÕ m·nh liÖt cña mét t©m hồn trẻ trung, yêu đời -> Qua đó ta thấy tác giả là ngời yêu cuéc sèng tha thiÕt, lu«n khao kh¸t tù do. ? §äc 4 c©u th¬ cuèi? ? Tâm trạng của ngời tù đợc thÓ hiÖn ë nh÷ng dßng th¬ Ta nghe hÌ dËy…. nµo? Mà chân muốn đạp….. ? NhËn xÐt nhÞp th¬ cã sù thay đổi ntn so với khổ 1, cách sử - C¸ch ng¾t nhÞp bÊt thêng dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶? 6/2 ( c©u 8 ); 3/3 ( c©u 6 ). - Sử dụng các động từ mạnh (®Ëp tan phßng, chÕt uÊt), nh÷ng tõ ng÷ c¶m th¸n («i, th«i, lµm sao). ? Qua c¸ch ng¾t nhÞp vµ sö dụng từ ngữ đó em hiểu gì về C¶m gi¸c ngét ng¹t vµ uÊt øc t©m tr¹ng cña ngêi tï? cao độ -> niềm khao khát ch¸y báng muèn tho¸t khái cảnh tù ngục để trở về với cuéc sèng tù do cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng. ? Më ®Çu vµ kÕt thóc bµi th¬ đều có tiếng tu hú kêu nhng t©m tr¹ng ngêi tï khi nghe ë c©u th¬ ®Çu tiÕng tu hó gîi tiÕng tu hó cã sù kh¸c nhau ? ra cảnh trời đất bao la, tng V× sao? bõng sù sèng lóc vµo hÌ, t©m tr¹ng ngêi tï hoµ hîp víi sù sèng, say mª cuéc sèng. ë c©u th¬ cuèi, tiÕng tu hó. => C¶nh mïa hÌ rén r· ©m thanh, rùc rì…. 2. T©m tr¹ng ngêi tï.. => C¶m gi¸c ngét ng¹t vµ uÊt øc cao độ -> niềm…..

(225) g¬i c¶m xóc kh¸c h¼n: u uÊt, n«n nãng, kh¾c kho¶i, t©m 267 tr¹ng cña kÎ mÊt tù do, bÞ t¸ch rêi cuéc sèng. => Hai tâm trạng đợc khơi dËy tõ hai kh«ng gian hoµn toµn kh¸c nhau: tù do vµ mÊt tù do. G: TiÕng chim tu hó lµ tiÕng gäi thiÕt tha cña tù do, cña thÕ giới sự sống đầy quyến rũ đối víi nh©n vËt tr÷ t×nh. Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kÕt. ? Những đặc sắc về NT của bài - Thể thơ lục bát mềm mại, uyÓn chuyÓn, dÔ nhí, dÔ th¬ ? thuéc. - Giäng ®iÖu th¬ tù nhiªn, trong s¸ng. ? Qua NT ấy em cảm nhận đợc g× vÒ néi dung bµi th¬? ? Gọi h/s đọc ghi nhớ SGK? Hoạt động 4: Hớng dẫn luyện tËp. ? Th¬ lµ tiÕng n¬i t©m hån cña nhµ th¬. Bµi th¬ “Khi con tu hó” cho ta thÊy g× vÒ t©m hån th¬ Tè H÷u ?. HS rót ra tõ ghi nhí. H đọc.. ? ViÕt mét ®o¹n v¨n t¶ c¶nh mïa hÌ ë quª h¬ng em?. H lµm c¸ nh©n. Yêu cầu: đúng hình thức, nội dông ®o¹n v¨n. - Kh«ng gian, mµu s¾c cña mïa hÌ. - C¶nh vËt mïa hÌ. - Sè lîng c©u: 5->7 c©u.. */ Ghi nhí – 20 III. LuyÖn tËp.. H th¶o luËn nhãm. - Hån th¬ nh¹y c¶m víi mäi biÓu hiÖn cña sù sèng. - Hån th¬ yªu cuéc sèng mãnh liệt, quyết tranh đấu cho tù do.. G nhËn xÐt ,bæ sung, rót kinh nghiÖm . IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc bµi th¬. So¹n bµi “Tøc c¶nh P¸c Bã”. - Su tÇm nh÷ng c©u th¬ vÒ t×nh yªu cuéc sèng vµ kh¸t väng tù do cña Tè H÷u. 268 TuÇn : 23 TiÕt : 79 tiÕng viÖt.

(226) c©u nghi vÊn ( TiÕp theo ) I.Mục tiêu cần đạt : 1. kiến thức .Giúp h/s : - Hiểu rõ chức năng câu nghi vấn không chỉ dùng để hỏi mà còn dùng để cầu khiến, khẳng định, đe dọa, bộc lộ tình cảm – cảm xúc. - BiÕt sö dông c©u nghi vÊn phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức xác định câu, cách đặt câu… 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đặt câu,… II. Tài liệu phương tiện : G: Gi¸o ¸n, b¶ng phô. H: Tr¶ lêi c©u hái phÇn t×m hiÓu bµi. III.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : - Chøc n¨ng chÝnh cña c©u nghi vÊn lµ g× ? Nèi c¸c tõ nghi vÊn ë cét A phï hîp víi néi dung nghi vÊn ë cét B ? A B 1. T¹i sao a) §Þa ®iÓm. 2. Bao giê. b) Nguyªn nh©n. 1-b 3. Bao nhiªu. c) Thêi gian. 2-c 4. Ai. d ) Sè lîng. 3-d 5. ë ®©u. e) Ngêi. 4-e h) VËt. 5-a 3. Bµi míi. 1. Giíi thiÖu bµi: Dẫn dắt từ phần KTBC-> Ngoài chức năng chính là để hỏi, câu nghi vấn còn có nhiều chức năng khác nh cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe dọa, bộc lộ tình cảm. Vậy với những chức năng ấy dấu hiệu để nhận biết nó là gì ? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học. 269 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y. Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s t×m hiÓu nh÷ng chøc n¨ng III. Chøc n¨ng cña c©u nghi vÊn. kh¸c cña c©u G chÐp VD ra b¶ng phô. nghi vÊn. Yêu cầu h/s đọc VD. 1. VÝ dô: ? xác định câu nghi vấn H đọc ví dụ. trong nh÷ng VD trªn ? a) Nh÷ng ngêi…. Hån ë ®©u b©y giê? b) Mày định nói….đấy à? c) Cã biÕt kh«ng? LÝnh ®©u? Sao bay…vËy ? Kh«ng.

(227) ? C¸c c©u nghi vÊn trªn cã dùng để hỏi không? Nếu không dùng để hỏi thì để làm gì. Hãy đánh dấu (X) vào ô mà em cho là đúng?. cßn…µ? d) C¶ c©u. e) Con gái…? Chả lẽ đúng là nã…Êy? C©u. Chøc n¨ng. a. Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc ( sù hoµi niÖm tiÕc nuèi ).. X. §e däa. b. c. X. X. Khẳng định. d. e. X. Béc lé c¶m xóc (sù ng¹c nhiªn ) ? NhËn xÐt vÒ dÊu kÕt thóc nh÷ng c©u nghi vÊn trªn ? Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c c©u nghi vấn đều kết thúc bằng dÊu chÊm hái. C©u nghi vÊn thø hai ë VD e kÕt thóc b»ng dấu chấm than để bộc lộ cảm ? VËy ngoµi chøc n¨ng xóc. dùng để hỏi câu nghi vấn. X. 270. còn dùng để làm gì ? Lấy VD?. - HS rót ra néi dung tõ ghi nhí / 22. VD: Nã kh«ng lÊy th× ai lÊy?. ? Gọi h/s đọc ghi nhớ?. 2. Ghi nhí / 22. Hs đọc .. Hoạt động 2: Hớng dẫn luyÖn tËp. G chÐp VD b¶ng phô . Gäi h/s đọc VD. ? Xác định câu nghi vấn? Các câu nghi vấn đó dùng để làm gì ?. IV. LuyÖn tËp. Bµi 1:. H suy nghÜ c¸ nh©n -> Lµm bµi tËp trªn ra b¶ng phô. a. Con ngời đáng…. để nó ăn ? -> Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc (sù ng¹c nhiªn). b. nào đâu những đêm vàng bªn bê suèi …………………………… Thêi oanh liÖt nay cßn ®©u? -> Phủ định, bộc lộ tình cảm, c¶m xóc. c. Sao ta kh«ng ng¾m sù biÖt li theo t©m hån… r¬i? -> Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc..

(228) d. ¤i, nÕu thÕ….bãng bay? -> Phủ định, bộc lộ tình cảm , c¶m xóc. Bµi 2:. Ghi ra bảng phụ. Xác định c©u nghi vÊn? §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña nã? H lµm c¸ nh©n. a) Sao cô…thÕ? Téi g× b©y giê…l¹i? ¡n m·i…lo liÖu. §Æc ®iÓm h×nh thøc: Sao, g×, g×. -> Phủ định. b) Cả đàn bò….chăn dắt làm sao? §Æc ®iÓm h×nh thøc: lµm sao. => Béc lé sù b¨n kho¨n, ngÇn ng¹i. c)Ai d¸m b¶o…t×nh mÉu tö? §Æc ®iÓm h×nh thøc: Ai. => Khẳng định. 271 d) Th»ng bÐ…. viÖc g×? Sao l¹i … mµ khãc? - Gi, sao -> Hái.. ? Trong nh÷ng c©u nghi vấn đó, câu nào có thể thay thÕ b»ng mét c©u kh«ng a. Cô kh«ng ph¶i lo xa nh thÕ. phải là nghi vấn có ý nghĩa Không nên nhịn đói mà để tơng đơng ? tiÒn l¹i. ¨n hÕt th× lóc chÕt kh«ng cã tiền để mà lo liệu. c. Th¶o méc tù nhiªn cã t×nh Bµi 3: mÉu tö.. ? §Æt c©u nghi vÊn kh«ng dùng để hỏi ?. Nã kh«ng lÊy th× ai lÊy? ( khẳng định ) Ai lại làm nh thế ? ( phủ định ). Mày muốn ăn đòn hả? ( ®e däa ). IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 4. - So¹n bµi: “C©u cÇu khiÕn”. 272 TuÇn: 2… TiÕt: 80. tËp lµm v¨n.

(229) thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p ( c¸ch lµm ) I.Mục tiêu cần đạt : 1. kiến thức Gióp h/s : - BiÕt c¸ch thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p, mét thÝ nghiÖm, mét mãn ¨n thông thờng, một đồ dùng….từ mục đích yêu cầu đến việc chuẩn bị, tiến hành và yêu cÇu s¶n phÈm. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức xác định pp thuy ết minh một pp, cách làm.. 3. Kĩ năng : Rèn kĩ năng l àm v ăn TM một pp, cách làm… II. Tài liệu phương tiện : G: Gi¸o ¸n, bµi v¨n mÉu. H: Tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. III.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : - Khi viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh ta cÇn chó y ®iÒu g×? - Hãy sắp xếp các câu văn dới đây theo thứ tự hợp lí để hình thành một đoạn văn giới thiệu động Phong Nha theo trình tự tham quan từ ngoài vào trong: 1) §éng chÝnh Phong Nha gåm mêi bèn buång, nèi víi nhau bëi mét hµnh lang dµi h¬n ngµn rìi mÐt cïng nhiÒu hµnh lang phô dµi vµi tr¨m mÐt. 2) Từ buồng thứ t trở đi vòm hang đã cao tới 25 -> 40 m. 3) ở các buồng ngoài, trần hơi thấp chỉ cách mặt nớc độ 10 m. đáp án : 1-3-2. 3. Bµi míi. 1. Giíi thiÖu bµi: Trong tiết học trớc chúng ta đã tìm hiểu về cách thuyết minh một đồ dùng. Bài häc h«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ c¸ch thuyÕt minh vÒ c¸ch lµm. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y. 273. Hoạt động G Hoạt động 1: Hớng dẫn đọc bµi v¨n mÉu vµ nhËn xÐt c¸ch lµm. ? Gọi h/s đọc đoạn văn a,b?. Hoạt động H. H đọc đoạn văn a,b. ? Qua hai VD em thÊy bµi v¨n thuyÕt minh mét ph¬ng ph¸p cã nh÷ng môc nµo chung. V× sao ph¶i cã nh÷ng Hai bài văn đều có những mục đó? môc chung: - Ngyªn vËt liÖu. - C¸ch lµm. - Yªu cÇu thµnh phÈm (s¶n phÈm lµm ra, chÊt lîng ). => V× muèn lµm bÊt cø mét c¸i g× ta còng cÇn cã nguyªn. ND cần đạt I. Giíi thiÖu vÒ mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm)..

(230) liệu để làm, cách chế biến nguyên liệu ấy để tạo ra một sản phẩm đảm bảo đúng yêu cÇu, chÊt lîng. ? §Ó thuyÕt minh c¸ch lµm một đồ vật, nấu ăn, hay may quÇn ¸o…cã kÕt qu¶ tèt ta cần đảm bảo yêu cầu gì ? - Tríc khi thuyÕt minh ta phải tìm hiểu, nắm chắc phơng pháp đó, nêu rõ cái nào lµm tríc, c¸i nµo lµm sau theo một thứ tự nhất định thì míi cã kÕt qña. ? NhËn xÐt g× lêi v¨n ë 2 VD trªn ? Lêi v¨n ng¾n gän, sóc tÝch vµ dÔ hiÓu. ? Khi thuyÕt minh vÒ mét phơng pháp ( nấu ăn, đồ vật, mãn ¨n ) ngêi viÕt cÇn nªu nh÷ng néi dung g× ? C¸ch làm đợc trình bày theo thứ tù nµo ? - cÇn nªu râ ®iÒu kiÖn, c¸ch thức, trình tự để tạo ra sản phÈm vµ yªu cÇu chÊt lîng đối với sản phẩm đó. - Ph¶i tr×nh bµy râ rµng c¸i nµo lµm tríc, c¸i nµo lµm sau theo mét tr×nh tù nhÊt định. ? Gọi h/s đọc ghi nhớ? H đọc. */ Ghi nhí-26. 274. Hoạt động 2: Hớng dẫn h/s luyÖn tËp. ? Yêu cầu đọc kĩ đề bài?. II. LuyÖn tËp. Bµi 1: LËp dµn bµi H×nh thøc: C¸ nh©n. thuyÕt minh mét §¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu sau trß ch¬i quen B1: Xác định đề bài: Thuyết thuộc. minh vÒ trß ch¬i g×? B 2:LËp dµn bµi. A. Më bµi: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t trß ch¬i. B. Th©n bµi: * §iÒu kiÖn ch¬i: - Sè ngêi ch¬i. - Dông cô ch¬i. - §Þa ®iÓm, thêi gian. * C¸ch ch¬i ( LuËt ch¬i ). - Giíi thiÖu ntn th× th¾ng. - Giíi thiÖu ntn th× thua. - Giíi thiÖu ntn th× ph¹m luËt. * Yªu cÇu trß ch¬i. C. KÕt bµi..

(231) ? Gäi h/s tr×nh bµy bµi viÕt? G bæ sung, nhËn xÐt, rót kinh nghiÖm bµi viÕt cho h/s ? Gọi h/s đọc bài “Phơng pháp đọc nhanh”. Yêu cầu h/s th¶o luËn nhãm nh÷ng vấn đề sau: - Chỉ ra cách đặt vấn đề, cách đọc và đặc biệt là nội dung vµ hiÖu qña cña ph¬ng pháp đọc nhanh nêu trong bµi. - C¸c sè liÖu nªu ra trong bài có y nghĩa gì đối với viÖc giíi thiÖu ph¬ng ph¸p đọc nhanh.. G: y 2, 3 lµ néi dung thuyÕt minh chñ yÕu, quan träng nhÊt cña v¨n b¶n thuyÕt minh. Muốn đọc nhanh chỉ có thể đọc thầm bằng mắt, theo y, theo ®o¹n, theo trang. Muèn thÕ ph¶i rÌn luyÖn kÜ n¨ng di chuyÓn bao quát của mắt khi đọc, phải tập trung t tởng cao độ. Nhng yêu cầu của đọc nhanh là vẫn phải hiểu rõ vấn đề chủ chèt.. - y nghÜa cña trß ch¬i. - T×nh c¶m cña ngêi thuyÕt minh. Hs tr×nh bµy bµi viÕt-> H kh¸c nhËn xÐt.. HS th¶o luËn theo nhãm. Cö đại diện trình bày. - Đặt vấn đề: “ Ngày nay ... Bài 2: giải quyết đợc vấn đề “ : Yªu cÇu thùc tiÔn cÊp thiÕt buộc phải tìm cách đọc nhanh. “ Có nhiều cách đọc khác nhau … cã y chÝ”. Giíi thiệu những cách đọc chủ yếu hiện nay đọc thầm theo dßng vµ theo y , nh÷ng yªu cÇu vµ hiÖu qña cña ph¬ng pháp đọc nhanh. 275 “ Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y…. 12.000 tõ / phót” nh÷ng sè liÖu, dÉn chøng vÒ kết qủa của phơng pháp đọc nhanh. C¸c sè liÖu nªu ra nh»m chøng minh cho sù cÇn thiÕt, yªu cÇu, c¸ch thøc, khả năng, tác dụng của phơng pháp đọc nhanh đối với mçi ngêi chóng ta..

(232) IV. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc ghi nhí. - ThuyÕt minh c¸ch lµm mét mãn ¨n hµng ngµy. - So¹n bµi : ThuyÕt minh danh lam th¾ng c¶nh. TuÇn 2… bµi 20. v¨n b¶n. tøc c¶nh p¸c bã Hå ChÝ Minh TiÕt 81:. §äc hiÓu v¨n b¶n I.Mục tiêu cần đạt : 1. kiến thức Gióp h/s : - Cảm nhận đợc niềm vui của HCM trong những ngày sống gian khổ ở Pác Bó, qua đó ta thấy đợc vẻ đẹp tâm hồn của Bác, vừa là một chiến sĩ say mê cách mạng, võa lµ mét “ kh¸ch l©m tuyÒn” ung dung sèng hoµ nhÞp víi thiªn nhiªn. - Hiểu đợc giá trị NT độc đáo của bài thơ. - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm, phân tích thơ tứ tuyệt Đờng luật. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho Hs ý thức học thơ văn của Bác, cẩm nhận được những giá trị đặc sắc về ND, Nt trong thơ.. 3. Kĩ năng : Rèn kĩ năng đọc - hiểu, phân tích thơ Bác… II. Tài liệu phương tiện : G: Gi¸o ¸n, ch©n dung B¸c Hå t¹i chiÕn khu ViÖt B¾c, bµi th¬ “Theo ch©n B¸c “ cña Tè H÷u. H: Tr¶ lêi c©u hái SGK. III.Ti ến tr ình c ác ho ạt đ ộng d ạy h ọc: 1. Ôn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : - §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬ “Khi con tu hó”. ¢m thanh tiÕng chim tu hó më ®o¹n vµ kÕt thóc cã g× gièng, kh¸c nhau? V× sao? - Điền cụm từ thích hợp nhất để hoàn thành câu nhận xét về cảnh mùa hè đợc miªu t¶ trong 6 c©u th¬ ®Çu cña bµi th¬: “Bằng tởng tợng, nhà thơ đã khắc hoạ sinh động một bức tranh mùa hè…” A. Trµn ngËp ©m thanh. C. ảm đạm, ủ ê. B. Cã mµu s¾c t¬i s¸ng. D. N¸o nøc ©m thanh vµ rùc rì s¾c mµu. 3. Bµi míi.. 1. Giíi thiÖu bµi. ở lớp 7 các em đã đợc học hai bài thơ rất hay của Bác Hồ. Hãy nhớ lại tên bài, hoàn cảnh sáng tác của hai bài thơ đó -> Dẫn vào bài: Đó là những bài thơ nổi tiÕng cña HCM viÕt trong thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p ë ViÖt B¾c. H«m nay chóng ta rÊt vinh dù gÆp l¹i h×nh ¶nh B¸c ë suèi Lªnin, hang P¸c Bã ( huyÖn.

(233) Hµ QuÈng, tØnh Cao B»ng) vµo mïa xu©n 1941 , qua bµi th¬ tø tuyÖt §êng LuËt “T¸c c¶nh P¸c Bã”. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y Hoạt động của thầy Hoạt động của trò ND cần đạt Hoạt động 1: Hớng dẫn I. §äc, chó thÝch, đọc, chú thích, bố cục. bè côc. G nêu yêu cầu đọc: giọng vui t¬i, hãm hØnh, tho¶i m¸i, chú ý ngắt nhịp đúng ( c©u 2 vµ 3). ? Gọi h/s đọc bài thơ? 1. §äc. ? Nh¾c l¹i nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ HCM ? HS đọc. 2. Chó thÝch. a) T¸c gi¶: HCM (1890-1969), quª ë x· Kim Liªn, huyÖn Nam §µn, tØnh NghÖ An. Là một vị lãnh tụ vĩ đại của ? Bài thơ ra đời trong hoàn nh©n d©n VN vµ CMVN. c¶nh nµo ? Lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi, lµ nhµ th¬ lín cña d©n téc. b) T¸c phÈm: Th¸ng 2 n¨m 1941, sau 30 ? Yêu cầu hs/ hỏi-đáp chú thÝch : 1;2, em hiÓu “ch«ng n¨m b«n ba ë níc ngoµi, BH trë vÒ Tæ quèc trùc tiÕp l·nh chªnh”nghÜa lµ g× ? đạo phong trào cách mạng trong níc…. c) Tõ ng÷ chó thÝch: Hs hỏi-đáp chú thích dựa vào ? Bµi th¬ viÕt theo thÓ th¬ nµo ? Nªu hiÓu biÕt cña em SGK. “Ch«ng chªnh”: lµ tõ l¸y tîng vÒ thÓ th¬ nµy ? h×nh: kh«ng v÷ng ch¾c, dÔ nghiêng đổ. ? C¶m nhËn cña em sau khi đọc xong bài thơ ?. Hoạt động 2: Hớng dẫn h/s t×m hiÓu v¨n b¶n.. ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt. Mét bµi th¬ gåm 4 c©u, mçi c©u 7 tiÕng, c¸ch ng¾t nhÞp 4/3. HS nªu c¶m nhËn cña m×nh (2-3 h/s ) cã thÓ vÒ giäng ®iÖu bµi th¬ hoÆc t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh. II. §äc – hiÓu v¨n b¶n. 278. ? Gọi h/s đọc câu thơ 1. Chú ý c¸ch ng¾t nhÞp 4/3 ? HS đọc lại câu thơ 1. ? NhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu,.

(234) c¸ch ng¾t nhÞp cña c©u th¬? T¸c dông cña c¸ch ng¾t nhÞp nµy ?. ? Em hiểu ntn về hành động ra suèi, vµo hang cña ngêi c¸ch m¹ng HCM ?. ? Qua c©u th¬ gióp em hiÓu g× vÒ cuéc sèng cña B¸c khi ë P¸c Bã? G: C©u th¬ thÓ hiÖn tinh thÇn vui khoÎ, l¹c quan cña B¸c. Thùc ra hoµn c¶nh sèng cña B¸c v« cïng gian khổ, thiếu thốn, “Hang đá l¹nh buèt. Nh÷ng khi trêi ma to, r¾n rÕt chui c¶ vµo chç n»m. Cã buæi s¸ng, B¸c thøc dËy thÊy mét con r¾n lín n»m khoanh trßn ngay c¹nh Ngêi… B¸c sèt rÐt lu«n…” ( Håi kÝ Vâ Nguyªn Gi¸p – Nh÷ng n¨m th¸ng kh«ng thÓ nµo quªn). ? Gọi h/s đọc câu thơ 2? ? Em hiÓu “ch¸o bÑ, rau măng” ở đây ntn ? Qua đó em hiÓu thªm g× vÒ cuéc. - Giäng ®iÖu tù nhiªn, tho¶i m¸i. C¸ch ng¾t nhÞp 4/3 t¹o Câu 1: NT đối: thành hai vế đối nhau: sáng s¸ng ra/ tèi vµo. ra-tèi vµo. + §èi thêi gian: s¸ng / tèi. + §èi kh«ng gian: suèi/ hang. + Đối hoạt động: ra / vào. => Diễn tả hoạt động đều đặn, nhịp nhàng trở thành nề nÕp cña con ngêi. §ã lµ cuéc sống bí mật nhng vẫn giữ đợc quy cñ, nÒ nÕp. “Ra suèi”tøc lµ ra n¬i lµm viÖc b×nh thêng bªn bê suèi. “Vµo hang” vµo n¬i nghØ ng¬i, sinh ho¹t sau mét ngµy lµm viÖc. Cuéc sèng chan hßa víi thiªn nhiªn, ung dung lµm chñ t×nh c¶m. HS nghe.. HS đọc .. C©u 2: Ch¸o bÑ, rau m¨ng => cuéc sống đạm bạc, kham khæ. 279. sèng cña B¸c ?. => Cuéc sèng chan hßa víi thiªn nhiªn….. Ch¸o bÑ: ch¸o ng«. Rau m¨ng: ray lµ m¨ng rõng. => Ch¸o ng« vµ m¨ng rõng lµ nh÷ng thø lu«n s½n cã trong b÷a ¨n cña B¸c ë P¸c Bã. => Cuộc sống đạm bạc, kham khæ..

(235) ? Em hiÓu ntn vÒ côm tõ “vÉn s½n sµng”? G: C©u th¬ to¸t lªn mét sù yªn t©m vÒ cuéc sèng vËt chÊt cña B¸c. Th¬ xa thêng biÓu lé c¸i vui v× c¶nh nghÌo nh NguyÔn Tr·i tõng viÕt “Níc l· c¬m rau h·y tri tóc”. §iÒu kh¸c biÖt cña B¸c víi c¸c nhµ th¬ xa ë chç: NguyÔn Tr·i sèng ë chèn l©m tuyÒn vui víi thiªn nhiên để quên đi nỗi đau không đợc giúp nớc, giúp đời. Còn Bác Hồ sống ở chèn l©m tuyÒn b»ng lßng với cuộc sống đạm bạc để ®em ¸nh s¸ng CM cøu d©n cøu níc. Gọi h/s đọc câu 3 ? Câu thơ 3 cã thÓ coi lµ c©u chuyÓn, em h·y chØ ra sù chuyÓn m¹ch cña bµi th¬ ?. Cã thÓ hiÓu ¨n ch¸o bÑ, rau m¨ng rÊt khæ nhng tinh thÇn B¸c vÉn s½n sµng. HiÓu nh vËy kh«ng sai nhng kh«ng phï hîp víi tinh thÇn chung, giọng điệu chung ( đùa vui, tho¶i m¸i ) cña bµi th¬. -> Nªn hiÓu thøc ¨n ( ch¸o bÑ, rau m¨ng ) lóc nµo còng cã s½n.. C©u thø nhÊt nãi vÒ chuyÖn ë, c©u thø hai nãi vÒ chuyÖn ¨n, thong dong tho¶i m¸i bao nhiªu th× c©u th¬ thø ba nãi vÒ c«ng viÖc. ChuyÓn tõ kh«ng khÝ thiªn nhiªn sang hoạt động cách mạng. C©u 3: Dïng tõ l¸y “ch«ng chªnh”. - N¬i lµm viÖc bằng đá. C«ng viÖc: dÞch sö §¶ng.. ? Em cã nhËn xÐt g× c¸ch dïng tõ ng÷ cña t¸c gi¶ trong c©u th¬ nµy? T¸c dông. => Gian nan, vÊt v¶. 280 ( kh«ng v½ng ch¾c, dÔ nghiêng, dễ đổ ) -> điều kiện làm việc rất khó khăn đòi hỏi ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng ph¶i cè g¾ng hÕt søc kh«ng ngõng, kh«ng nghØ. Ba tiÕng cuèi sö dông toµn thanh tr¾c thÓ hiÖn sù vÊt v¶ nhng khoÎ kho¾n, kiªn quyÕt cña B¸c. Lµ c©u cã vÞ trÝ trung t©m lµm.

(236) ? Ngoµi t¸c dông chuyÓn m¹ch c©u th¬ thø ba cßn cã vÞ trÝ g× ?. næi bËt h×nh tîng ngêi chiÕn sĩ cách mạng đợc khắc họa víi tÇm vãc lín lao, t thÕ ung dung tù t¹i. - Yªu thiªn nhiªn, yªu say mª c«ng viÖc c¸ch m¹ng. ? Ba c©u ®Çu kÓ viÖc sinh - Lu«n lµm chñ cuéc sèng ho¹t vµ lµm viÖc cña B¸c khi trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo. ở Pác Bó. Qua đó em hiểu thªm g× vÒ con ngêi B¸c ? BiÓu c¶m trùc tiÕp t©m tr¹ng, c¶m xóc cña t¸c gi¶. HS th¶o luËn theo nhãm: ? C©u th¬ cuèi dïng ph¬ng thức biểu đạt gì ? ? Em hiÓu “sang”cã nghÜa lµ gì ? Cái sang của cuộc đời c¸ch m¹ng trong bµi th¬ nµy ntn ?. -> Yªu thiªn nhiªn, sèng hoµ hîp víi thiªn, say… Lu«n lµm chñ…... “Sang”: sang trọng, đẹp đẽ, giµu cã, lµ c¶m gi¸c hµi lßng, C©u 4: vui thÝch. - ăn ở, làm việc … đều gian khæ, khã kh¨n thiÕu thèn nhng Ngêi vÉn lu«n c¶m thÊy vui thÝch , giµu cã, sang träng. - ViÖc ¨n, ë kh«ng ph¶i lµ sang, chØ cã viÖc lµm ( dÞch sö 281 §¶ng ) lµ sang nhÊt v× nã ®em ánh sáng của chủ nghĩa MácLênin về để đấu tranh giải phãng d©n téc, ®em l¹i c¬m no ¸o Êm vµ h¹nh phóc cho toµn d©n.. G: Ngời xa tìm đến “thú lâm tuyÒn”v× c¶m thÊy bÊt lùc tríc thùc tÕ x· héi, muèn “lánh đục về trong”. Còn với HCM, sèng hoµ nhÞp víi l©m tuyÒn nhng vÉn nguyªn vÑn cèt c¸ch ngêi chiÕn sÜ; vµ chÝnh cuéc sèng l©m tuyền đó là một biểu hiện của cuộc đời CM của Ngời. V× vËy, nh©n vËt tr÷ t×nh cña bµi th¬ tuy cã d¸ng vÎ Èn sÜ song thùc chÊt vÉn lµ chiÕn HS nghe. sĩ. Tố Hữu đã từng nói : “§êi CM tõ khi t«i hiÓu DÊn th©n v« lµ ph¶i chÞu tï đày Lµ g¬m kÒ cæ sóng kÒ tai Lµ th©n sèng chØ coi cßn.

(237) mét nöa”. ? C©u th¬ gióp ta hÓu thªm g× vÒ phÈm chÊt con ngêi B¸c ? Hoạt động 3: Hớng dẫn h/s tæng kÕt. ? Nh÷ng nÐt NT tiªu biÓu cña bµi th¬ ?. ? Qua NT đó giúp em hiểu g× vÒ con ngêi HCM ?. Lu«n l¹c quan, tin tëng vµo sù nghiệp cách mạng mình đã theo ®uæi.. Lêi th¬ b×nh dÞ, giäng ®iÖu vui đùa thoải mái. KÕt hîp hµi hßa gi÷a tÝnh chÊt cổ điển và hiện đại. - T©m hån hoµ hîp víi thiªn nhiªn. - Tinh thÇn c¸ch m¹ng kiªn cêng. - Ung dung, l¹c quan. HS đọc.. ? Gọi h/s đọc ghi nhớ/30. Hoạt động 4: hớng dẫn luyÖn tËp. ? §äc diÔn c¶m bµi th¬. T×m nh÷ng c©u th¬ hay cña b¸c nãi vÒ c¸i sang cña ngêi lµm c¸ch m¹ng kÓ c¶ khi. */ Ghi nhí- 30. III. LuyÖn tËp.. 282. trong cảnh tù đày ?. - H«m nay xiÒng xÝch thay d©y trãi. Mçi bíc leng keng tiÕng nh¹c rung. - Tuy bÞ t×nh nghi lµ gi¸n ®iÖp Mµ nh khanh tíng vÎ ung dung.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc bµi th¬. - Häc néi dung bµi häc. - So¹n bµi “Ng¾m tr¨ng”..

(238) TuÇn: 21. TiÕt: 82. tiÕng viÖt. c©u cÇu khiÕn a. môc tiªu. Giúp h/s : - Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu cầu khiến. Phân biệt câu cầu khiến víi c¸c kiÓu c©u kh¸c. - N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn. BiÕt sö dông c©u cÇu khiÕn phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. b. chuÈn bÞ. G: Gi¸o ¸n, b¶ng phô. H: Tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn t×m hiÓu bµi. c. lªn líp. I. ổn định tổ chức. II. KiÓm tra bµi cò. - Ngoài chức năng dùng để hỏi câu nghi vấn còn để dùng làm gì ? Những câu nghi vÊn 283 dới đây dùng để làm gì? 1) Cô tëng t«i síng h¬n ch¨ng? ( Nam Cao – L·o H¹c ). 2) Anh có thích đọc Tam Quốc không ? ( Nam Cao ). 3) Sao ! Mµy muèn tao ch¬i l¹i c¸i mãn ngµy h«m qua h¶ ? ( NguyÔn Quang S¸ng ). 4) Sao kh«ng vµo t«i ch¬i ? ( Nam Cao ). III. Bµi míi. 1. Giíi thiÖu bµi: Chúng ta đã học rất nhiều các thể loại biện pháp tu từ , hôm nay các em sẽ đợc tìm hiểu tiếp một thể loại câu cầu khiến . Vậy câu cầu khiến có đặc điểm hình thức và chøc n¨ng ntn ? Chóng ta cïng vµo bµi. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y. Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc I. §Æc ®iÓm h×nh ®iÓm h×nh thøc vµ chøc thøc vµ chøc n¨ng c©u cÇu khiÕn. n¨ng. G chÐp VD ra b¶ng phô ? Gọi h/s đọc ? 1.VÝ dô / SGK H đọc ví dụ. ? Trong nh÷ng ®o¹n trÝch trªn c©u nµo lµ c©u cÇu khiÕn? §Æc ®iÓm h×nh thøc nào cho biết đó là câu cầu khiÕn ?. ? C©u cÇu khiÕn trong nh÷ng ®o¹n trÝch trªn dïng để làm gì ? ? Gọi h/s đọc VD 2? G đọc mẫu VD.. Thôi đừng lo lắng. Cø vÒ ®i. §i th«i con. §Æc ®iÓm h×nh thøc: cã nh÷ng tõ cÇu khiÕn nh : đừng, đi , thôi..

(239) ? Cách đọc câu “mở cửa” trong c©u (b) cã g× kh¸c a) Khuyªn b¶o – Yªu cÇu. cách đọc câu “mở cửa”trong b) Yêu cầu. c©u (a) kh«ng ? HS đọc ví dụ.. - Kh¸c nhau: C©u (a) lµ c©u trÇn thuËt, c©u (b) lµ c©u cÇu 284 khiÕn -> Cã ng÷ ®iÖu kh¸c nhau c©u 2 ph¸t ©m víi giäng nhÊn m¹nh h¬n. ? Câu “mở cửa”(b) dùng để lµm g× kh¸c víi c©u “më cöa” (a) ë chç nµo ?. ? NhËn xÐt vÒ dÊu kÕt thóc c©u cÇu khiÕn ?. Câu (a) dùng để trả lời câu hỏi. Câu (b) dùng để đề nghÞ, ra lÖnh. DÊu chÊm than hoÆc dÊu chÊm ( khi ý cÇu khiÕn không đợc nhấn mạnh ). HS rót ra tõ phÇn ghi nhí. H đọc . H tù lÊy vÝ dô.. ? VËy dÊu hiÖu nhËn biÕt c©u cÇu khiÕn lµ g× ? Chøc n¨ng ? DÊu kÕt thóc c©u ntn? ? Gọi h/s đọc ghi nhớ . LÊy vÝ dô vÒ c©u cÇu khiÕn ? Hoạt động 2: Hớng dẫn luyÖn tËp. G chÐp VD ra b¶ng phô ? Gọi h/s đọc và xác định hình thức để nhận biết câu cÇu khiÕn? ? Cã thÓ thªm bít hoÆc thay đổi chủ ngữ trong các câu trên đợc không ?. 2. Ghi nhí / 31. C¨n cø vµo c¸c tõ ng÷ cÇu khiến: hãy, đi, đừng.. II. LuyÖn tËp. Bµi 1:. C©u a: kh«ng cã chñ ng÷. C©u b,c: cã chñ ng÷. a) Thªm CN : Con h·y lÊy g¹o…. b) Bá CN “Hót tríc ®i” ý nghÜa cÇu khiÕn m¹nh h¬n. c) Bỏ CN “đừng làm…” hoÆc thay CN “Nay c¸c anh đừng làm gì nữa…”.. a, Th«i, im c¸i ®iÖu h¸t ma dÇm sïi sôt Êy ®i. G chép VD ra bảng phụ. Gọi b, Các em đừng khóc. h/s xác định câu cầu khiến ?. Bµi 2:.

(240) NhËn xÐt sù kh¸c nhau vÒ h×nh thøc biÓu hiÖn gi÷a những câu đó ? 285 c, §a tay cho t«i mau ! CÇm lÊy tay t«i nµy ! C©u a, b cã tõ ng÷ cÇu khiến: đi, đừng C©u c kh«ng cã tõ ng÷ cÇu khiÕn, chØ cã ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn. C©u a,b kÕt thóc b»ng dÊu chÊm, c©u c kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than. C©u b: cã CN ; c©u a: v¾ng CN. Nhê cã CN (b) ý cÇu khiÕn ? So s¸nh h×nh thøc vµ ý nhÑ h¬n thÓ hiÖn t×nh c¶m nghĩa của 2 VD trong bài 3? của ngời nói đối với ngời nghe.. ? §äc ®o¹n trÝch bµi 5 C©u “§i ®i con !”vµ “§i th«i con”. Cã thÓ thay thÕ cho nhau đợc không ?. Kh«ng thÓ thay thÕ cho nhau đợc vì nghĩa rất khác nhau. §i ®i con ! : chØ cã ngêi con ®i. §i th«i con : ngêi con vµ c¶ ngêi mÑ cïng ®i.. Bµi 3:. Bµi 5:. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 4. - ChuÈn bÞ bµi “C©u c¶m th¸n”. 286 TuÇn : 21. TiÕt : 83. tËp lµm v¨n. thuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh A. môc tiªu. Gióp h/s : - BiÕt c¸ch viÕt bµi thuyÕt minh, giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh trªn cơ sở có sự hiểu biết sâu sắc, toàn diện về danh lam thắng cảnh đó. - Rèn kĩ năng đọc, tra cứu và ghi chép tài liệu, quan sát trực tiếp danh lam thắng cảnh để phục vụ cho bài viết thuyết minh. b. chuÈn bÞ. G: Gi¸o ¸n, bµi v¨n mÉu..

(241) H: Tr¶ lêi c©u hái phÇn t×m hiÓu bµi. c. lªn líp. I. ổn định tổ chức. II. KiÓm tra bµi cò. - Khi thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm) ta cÇn ph¶i lµm g× ? - Hãy sắp xếp các dòng dới đây theo thứ tự hợp lí để tạo thành dàn ý phần thân bài cña bµi thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p ( mét thÝ nghiÖm ). a, C¸ch lµm. b, Yªu cÇu thµnh phÈm. c, §iÒu kiÖn. III. Bµi míi. 1. Giíi thiÖu bµi: Lấy vài ví dụ về danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử ở địa phơng em ? Để cho nh÷ng ngêi n¬i kh¸c cã thÓ hiÓu râ vµ s©u h¬n vÒ danh lam th¾ng c¶nh vµ c¸c di tÝch lÞch sö ta cÇn ph¶i cã mét bµi v¨n thuyÕt minh râ rµng. VËy thuyÕt minh vÒ danh lam thắng cảnh có gì khác so với kiểu thuyết minh về đồ vật. Chúng ta cùng tìm hiểu bµi häc. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 287 Hoạt động H. Hoạt động G Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s tìm hiÓu bµi v¨n mÉu. HS đọc. ? Gọi h/s đọc bài văn mẫu? ? Bài viết đã cung cấp cho ta Nh÷ng kiÕn thøc vÒ hå nh÷ng kiÕn thøc g× ? Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn ( hai đối tợng có quan hÖ gÇn gòi víi nhau. §Òn Ngäc S¬n n»m trong hå Hoµn KiÕm). - Nh÷ng kiÕn thøc vÒ nguån gèc h×nh thµnh, sù tÝch tªn hå. - Nguån gèc vµ qu¸ tr×nh xây dựng đền Ngọc Sơn, vị trí và cấu trúc đền. ? Muèn viÕt bµi giíi thiÖu danh lam th¾ng c¶nh nh vËy cÇn cã CÇn cã kiÕn thøc s©u réng nh÷ng kiÕn thøc g× ? về địa lí, lịch sử, văn hoá, v¨n häc nghÖ thuËt. ? VËy muèn cã nh÷ng tri thøc để thuyết minh về hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn ta phải - Phải đọc sách báo, tài liệu lµm thÕ nµo ? cã liªn quan, thu thËp, nghiªn cøu, ghi chÐp. - Ph¶i xem tranh ¶nh, hoÆc quan s¸t t×m hiÓu trùc tiÕp. ? Bµi viÕt chia lµm mÊy phÇn? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc Chia lµm ba phÇn : cña bµi v¨n ?. ND cần đạt I. Giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh: Hå Hoµn KiÕm vµ §Òn Ngäc S¬n..

(242) - §o¹n 1: Giíi thiÖu hå Hoµn KiÕm. - Đoạn 2: Giới thiệu đền Ngäc S¬n. - §o¹n 3: Giíi thiÖu bê hå. Bµi v¨n thiÕu phÇn më bµi vµ kÕt bµi. ? Theo em, vÒ néi dung bµi thuyÕt minh trªn cßn thiÕu nh÷ng g× ?. CÇn bæ sung thªm vÒ vÞ trÝ của hồ, đền Ngọc Sơn, diện tích, độ sâu, cầu Thê Húc. - Giíi thiÖu kÜ h¬n vÒ Th¸p Rùa, đền Ngọc Sơn ( vị trí ). quang cảnh đờng phố quanh hå. 288 - ThiÕu yÕu tè miªu t¶ vµ lêi b×nh luËn cña t¸c gi¶.. - Cần chuẩn bị đọc, nghe, xem, hái hoÆc trùc tiÕp quan s¸t. - Bè côc bµi viÕt cã ba phÇn MB, TB, KB. - Lêi v¨n chÝnh x¸c, gîi c¶m, kÕt hîp miªu t¶, kÓ chuyÖn, b×nh luËn. HS đọc. * Ghi nhí / 34. II. LuyÖn tËp. Bµi 1: a) MB:. G: Do thiÕu yÕu tè m b×nh luËn nªn bµi viÕ kh« khan, kh«ng cã phôc. ? VËy muèn viÕt bµi thiÖu vÒ danh lam th ngêi viÕt cÇn ph¶i lµ côc ntn ? Lêi giíi th đảm bảo yêu cầu gì ?. ? Gọi h/s đọc phần g. H×nh thøc : h/s lµm c¸ nh©n. a) MB: - Giíi thiÖu vÒ hå Hoµn KiÕm. - VÞ trÝ cña danh lam th¾ng c¶nh. b) TB: - Giíi thiÖu vÞ trÝ cña hå, diện tích , độ sâu. - Giãi thiÖu hå Hoµn KiÕm gåm 2 bộ phận : Hồ và đền đợc nối bëi cÇu Thª Hóc. - Giíi thiÖu chi tiÕt: + Hå Hoµn KiÕm : Nguån gèc tªn gäi ë mçi thêi k×. + §Òn Ngäc S¬n : Tªn gäi g¾n víi nh÷ng sù kiÖn lÞch sö kh¸c. Hoạt động 2: Hớng luyÖn tËp. ? LËp bè côc bµi gií Hoàn Kiếm và đền N.

(243) nhau. Miªu t¶ Th¸p Bót, §µi Nghiªn, đền Ngọc Sơn ( kiÕn tróc, vai trß… ). c) KB: - VÞ trÝ cña th¾ng c¶nh trong đời sống con ngời. - Cần làm gì để phát huy, giữ gìn cảnh đẹp đó. Bµi 2:. ? NÕu muèn giíi thiÖ tham quan hå Hoµn 289. đền Ngọc Sơn từ xa đến gần, từ ngoµi vµo trong th× nªn giíi thiÖu ntn ?. - Nh×n bao qu¸t toµn c¶nh: từ đờng Đinh Tiên Hoàng nh×n §µi Nghiªng, Th¸p Bót, qua cÇu Thª Hóc, vµo đền . Tả bên trong đền. Từ trÊn Ba §×nh nh×n ra hå, vÒ phÝa Thuû T¹, phÝa Th¸p Rïa -> giíi thiÖu tiÕp. Tõ phè Hµng Khay nh×n bao quát cảnh hồ đền để kết luËn.. ? §äc yªu cÇu bµi 4 . Em cã thÓ sử dụng câu văn đó vào phần nµo trong bµi viÕt cña m×nh ? Vµo phÇn më bµi vµ kÕt bµi cña bµi v¨n.. Bµi 3: PhÇn më bµi hoÆc kÕt bµi. Bµi 4:. ? NÕu viÕt bµi v¨n theo bè côc ba phÇn em sÏ chän nh÷ng chi tiết tiêu biểu nào để làm nổi bật gi¸ trÞ lÞch sö vµ v¨n hãa cña di tÝch, th¾ng c¶nh ? TruyÒn thuyÕt tr¶ g¬m thÇn, cÇu Thª Hóc, Th¸p Bót, vÊn đề giữ gìn cảnh quan và sự trong s¹ch cña Hå G¬m. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. - Bài tập : Thuyết minh về cảnh đẹp núi Voi ( Lập dàn bài ) - ChuÈn bÞ c©u hái «n tËp : 1) V¨n b¶n thuyÕt minh cã g× kh¸c víi v¨n b¶n tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn. 2) C¸c kiÓu v¨n b¶n thuyÕt minh ? Bè côc vµ yªu cÇu cña tõng phÇn. 3) Cã nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo thêng dïng..

(244) 290 TuÇn : 21. TiÕt: 84. tËp lµm v¨n. «n tËp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc : Gióp häc sinh «n l¹i kh¸i niÖm vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh vµ n¾m ch¾c c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh 2/. KÜ n¨ng: -LËp ý vµ lËp dµn bµi, viÕt ®o¹n v¨n kÜ n¨ng vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. 3/. Thái độ: Gi¸o dôc HS ý thøc häc tËp B.Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu bµi, so¹n gi¸o ¸n.. 2/ HS: Häc bµi cò, so¹n phÇn lý thuyÕt bµi míi D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bµi Cò: - KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. III. Bµi míi: §V§ Trùc tiÕp.. Hoạt động G Hoạt động 1: Hớng dẫn ôn tËp lÝ thuyÕt ? ThuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n ntn ? Nã cã t¸c dông g× trong cuéc sèng ?. ? §a c©u hái th¶o luËn nhãm vµ lµm vµo b¶ng phô? - Cã c¸c kiÓu v¨n b¶n thuyÕt minh nµo ? LÊy vÝ dô ? - Nªu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. - Vai trß cña c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, tù sù. 291 Hoạt động H. ND cần đạt I. LÝ thuyÕt.. LËp b¶ng thèng kª. ThuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi lÜnh vực đời sống nhằm cung cấp cho ngời đọc tri thức về đặc ®iÓm, tÝnh chÊt, nguyªn nh©n, ý nghÜa …. cña c¸c hiÖn tîng, sù vËt trong tù nhiªn, x· héi b»ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch.. §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy. * Các kiểu đề: - Thuyết minh về một đồ vật. - ThuyÕt mminh vÒ ph¬ng. - Các kiểu đề văn thuyÕt minh..

(245) trong bµi v¨n thuyÕt minh. ? Gäi c¸c nhãm tr×nh bµy. C¸c nhãm kh¸c bæ sung.. G: nhËn xÐt vµ bæ sung Hoạt động 2: Hớng dẫn h/s «n l¹i c¸ch lËp dµn ý víi 1. ph¸p ( c¸ch lµm ). - ThuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh. - ThuyÕt minh vÒ thÓ lo¹i v¨n häc. - ThuyÕt minh vÒ phong tôc tËp qu¸n. * C¸c ph¬ng ph¸p. - Nêu định nghĩa, giải thích. - LiÖt kª, nªu vÝ dô. - Dïng sè liÖu. - So sánh đối chiếu. - Ph©n lo¹i, ph©n tÝch. * C¸c yÕu tè miªu t¶, tù sù, nghÞ luËn kh«ng thÓ thiÕu trong văn bản thuyết minh nhng phải đợc sử dụng hợp lí làm nổi bật đối tợng cần thuyÕt minh c¸ch lËp dµn ý víi mét sè kiÓu bµi. 292. sè kiÓu bµi. §a c©u hái th¶o luËn : LËp ý và dàn ý đối với các đề bài. N1: Giới thiệu đồ dùng trong häc tËp. N2: Giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh ë quª h¬ng. N3: Giíi thiÖu mét thÓ lo¹i v¨n häc. N4: Giíi thiÖu ph¬ng ph¸p, cách làm một đồ dùng học tËp. ? Gäi h/s c¸c nhãm tr×nh bµy. HS nhãm kh¸c nhËn xÐt ?. HS th¶o luËn nhãm -> Lµm bµi tËp ra b¶ng phô. N1: Lập ý : - Tên đồ dùng, h×nh d¸ng, kÝch thíc, mµu s¾c, cÊu t¹o, c«ng dông. Dµn bµi : a. MB: Giới thiệu đồ dùng và c«ng dông cña nã. b. TB: H×nh d¸ng, mµu s¾c, cÊu t¹o c¸c bé phËn, c¸ch sö dông. c. KB: ý nghĩa đồ dùng đối víi b¶n th©n. N2: LËp ý : Tªn danh lam, vÞ trí, qúa trình hình thành, đặc ®iÓm næi bËt, phong tôc, lÔ héi. Dµn ý a. MB: VÞ trÝ, ý nghÜa danh lam thắng cảnh đối với quê hơng. b. TB: - Vị trí địa lí, quá trình h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn…. - CÊu tróc, quy m«, tÝnh chÊt. - Phong tôc, lÔ héi. c. KB: Tình cảm của em đối. - C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh.. II. C¸ch lËp dµn ý víi mét sè kiÓu bµi..

(246) với danh lam thắng cảnh đó. N3: LËp ý: Tªn thÓ lo¹i v¨n häc, bè côc, sè ch÷, c¸ch gieo vÇn, nhÞp… LËp dµn bµi: a. MB: Giíi thiÖu thÓ lo¹i, vÞ trí của nó đối với văn học, xã héi. b. TB: Giíi thiÖu ph©n tÝch cô thÓ néi dung vµ h×nh thøc cña thÓ lo¹i. c. KB: Nh÷ng lu ý khi thëng thøc hoÆc s¸ng t¹o thÓ lo¹i, v¨n b¶n. N4: Lập ý : Tên đồ dùng, mục đích, tác dụng , nguyên liệu, qui tr×nh, c¸ch thøc tiÕn hµnh, yªu cÇu chÊt lîng. 293 Dµn bµi : a. MB: Tên đồ dùng, mục đích, tác dụng của nó. b. TB: Nguyªn liÖu, sè lîng, chÊt lîng. - Qui tr×nh, c¸ch thøc tiÕn hµnh tõng bíc, tõng kh©u. - ChÊt lîng thµnh phÈm. c. KB: Nh÷ng lu ý, gi¶i quyÕt t×nh huèng khi tiÕn hµnh. G: Treo b¶ng phô cña c¸c nhãm. -> Bæ sung, söa ch÷a vµ chốt kiến thức. Mỗi đối tợng thuyÕt minh l¹i cã ph¬ng ph¸p kh¸c nhau v× vËy ta cÇn lu ý khi lËp dµn bµi vµ viÕt bµi thuyÕt minh vÒ mét đối tợng nào đó. Hoạt động 3: Hớng dẫn viết ®o¹n v¨n thuyÕt minh. ? ViÕt ®o¹n v¨n giíi thiÖu cảnh đẹp núi Voi ?. H×nh thøc : h/s lµm c¸ nh©n. - Cã thÓ giíi thiÖu tæng qu¸t về cảnh đẹp núi Voi. + Nói Voi lµ nh÷ng dÉy nói nèi tiÕp nhau trïng ®iÖp næi lên giữa đồng bằng bao la bát ng¸t. + Có nhiều hang động, phong cảnh đẹp…. - Cã thÓ giíi thiÖu cô thÓ ( tõ ngoµi vµo trong ) -> Lng chõng nói -> díi nÒn hang -> Trªn trÇn hang. H tr×nh bµy . NhËn xÐt : - VÒ h×nh thøc. - Về nội dung, cách diễn đạt.. III. LuyÖn tËp. ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh..

(247) ? Gäi h/s tr×nh bµy . H kh¸c nhËn xÐt?. HS viết phần cấu tạo của đồ dïng . Gåm mÊy phÇn -> chøc n¨ng -> t¸c dông.. ? ViÕt ®o¹n v¨n giíi thiÖu một đồ dùng học tập ? Viết phần cấu tạo đồ dùng? G: bæ sung vµ söa c¸ch diÔn đạt, hình thức trình bày. Viết tèt ®o¹n v¨n thuyÕt minh tøc là các em đã viết 294 tèt bµi v¨n thuyÕt minh. V× vËy, cÇn rÌn luyÖn viÕt ®o¹n văn thuyết minh cho tốt để ®em l¹i kÕt qña tèt cho bµi v¨n thuyÕt minh. IV. híng dÉn vÒ nhµ. - ¤n l¹i phÇn lÝ thuyÕt.( Bè cô bµi v¨n thuyÕt minh, c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh,…) - Viết đoạn văn cho các đề bài còn lại. - ChuÈn bÞ tiÕt viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5. TuÇn: 22. TiÕt: 85. bµi 21 v¨n b¶n. ng¾m tr¨ng ( väng nguyÖt ). đi đờng ( TÈu lé ) A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc: Cảm nhận đợc tình yêu thiên nhiên đặc biệt sâu sắc của Bác Hồ, dù trong hoàn cảnh tù ngục. Ngời vẫn mở rộng tâm hồn tìm đến giao hoà với vầng trăng qua bài “ Ng¾m tr¨ng”. Cảm nhận đợc ý nghĩa t tởng của bài thơ, từ việc đi đờng gian lao mà nói lên bài học đờng đời, đờng cách mạng qua bài “ Đi đờng” Cảm nhận đợc sức truyền cảm nghệ thuật của bài thơ, bình dị, tự nhiên, sâu s¾c. 2/. KÜ n¨ng: - §äc diÔn c¶m, ph©n tÝch, so s¸nh b¶n dÞch th¬ víi b¶n phiªn ©m. 3/.Thái độ: - Yªu mÕn, c¶m phôc tríc t©m hån nghÖ sÜ ®Çy l¹c quan, yªu thiªn nhiªn cña B¸c . B. Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, so¹n bµi theo c©u hái híng dÉn. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:.

(248) II. Bµi Cò: - §äc diÔn c¶m bµi th¬ “ Tøc c¶nh P¸c Bã” vµ tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬?. III. Bµi míi: §V§ Trong thêi gian 14 th¸ng bÞ chÝnh quyÒn Tëng giíi Th¹ch b¾t giam, HCM đã viết tập “ Nhật kí trong tù” với 133 bài. đó là một tác phẩm văn ch ơng vô giá, đúng nh Xuân Diệu nhận xét “ cái hay vô song của tập thơ là chất ngời cộng sản HCM”. Bên cạnh tình yêu con ngời, tình yêu đất nớc thì tình cảm đối với thiên nhiên là một nét nỗi bật trong thơ Ngời, đặc biệt là ở những bài thơ viết về trăng. Tiết học hôm nay chúng ta sẽ đợc chứng kiến một cuộc “ Ngắm trăng” thật đặc biệt của Bác Hồ và cũng qua đó ta thấy vẽ đẹp tâm hồn của Bác thể hiện rất rõ trong bài thơ “ Ngắm trăng” 1 bài thơ hay trong tập “ NhËt kÝ trong tï”.. Hoạt động G Hoạt động H Bµi 1: Ng¾m tr¨ng Hoạt động 1: Hớng dẫn đọc, chú thích. G nêu yêu cầu đọc: C1: giọng b×nh th¶n, nhÞp 2/2/3. C2: giäng bèi rèi, nhÞp 4/3. C3,4: Giọng đằm thắm, vui, s¶ng kho¸i, nhÞp 4/3. H nghe. G đọc mẫu. Gọi h/s đọc. ? Bài thơ ra đời trong hoàn c¶nh nµo ? 2 h/s đọc. Bµi th¬ n»m trong tËp NKTT. B¸c viÕt khi bÞ 296 giam trong nhµ tï Tëng Giíi Th¹ch (Trung Quèc). ? C¶m nhËn cña em sau khi đọc bài thơ?. HS nªu c¶m nhËn chung vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt. ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt.. ? Bµi th¬ lµm theo thÓ th¬ g×? BiÓu c¶m trùc tiÕp. Tõ ? Theo em, tÝnh biÓu c¶m cuéc ng¾m tr¨ng trong trong bµi th¬ lµ trùc tiÕp hay tï, t¸c gi¶ trùc tiÕp béc lé gi¸n tiÕp? V× sao ? niềm say mê vẻ đẹp thiên nhiªn cña m×nh. Hoạt động 2: Hớng dẫn tìm hiểu bài. ND cần đạt I. §äc , chó thÝch. 1. §äc.. 2. Chó thÝch..

(249) ? §äc hai c©u th¬ ®Çu? C©u th¬ ®Çu cho thÊy B¸c ng¾m tr¨ng trong hoµn c¶nh nµo ? ? Ch÷ “v«” lÆp l¹i trong c©u th¬ nµy cã ý nghÜa g×? ? T¹i sao trong tï thiÕu thèn đủ mọi thứ mà ở đây Bác chỉ nhắc đến rợu và hoa ?. Khi B¸c bÞ giam cÇm trong nhµ tï TGT: thiÕu thốn đủ thử, không rợu và còng kh«ng cã hoa. Nh lời khẳng định không hÒ cã rîu vµ cã hoa cho cuéc thëng ngo¹n.. Rîu vµ hoa lµ nh÷ng thø mà thi nhân thờng có để ngắm trăng. Có rợu để có G: C¸c thi nh©n xa gÆp c¶nh thÓ cÊt chÐn mêi tr¨ng trăng đẹp thờng đem rợu sáng, có rợu để thi hứng uống trớc hoa để thởng thªm nång vµ hoa lµm cho tr¨ng; cã rîu vµ hoa th× thc¶nh thªm l·ng m¹n vµ ëng tr¨ng míi thËt mÜ m·n. th¬ méng. Nãi chung ngêi ta chØ ng¾m tr¨ng khi 297 th¶nh th¬i, t©m hån th th¸i. Nhng ë ®©y, HCM ng¾m tr¨ng trong mét hoµn c¶nh đặc biệt: trong ngục tù! Bậc tao nh©n mÆc kh¸ch thëng trăng đó đang là một tù nhân bị đày đọa vô cùng cực khæ. §iÒu kiÖn sinh ho¹t cña c¸i nhµ tï tµn b¹o Êy lµm sao phï hîp víi viÖc thëng nguyÖt! lµm sao cã rîu vµ hoa để thởng trăng? ? Vậy để thực hiện đợc cuộc ng¾m tr¨ng Êy, con ngêi cÇn HS nghe. ph¶i cã ®iÒu g×? ? Nếu đặt trong cả bài thơ, c©u th¬ më ®Çu cã ý nghÜa g× ? ? §äc c©u th¬ thø hai, so s¸nh víi nguyªn t¸c cã g× kh¸c nhau vÒ lêi th¬, vÒ kiÓu c©u?. Cã niÒm say mª lín víi tr¨ng, cã t×nh yªu m·nh liÖt víi thiªn nhiªn. Nói cái không có để chuẩn. II. §äc-hiÓu v¨n b¶n - Hai c©u ®Çu: Hoµn c¶nh ng¾m tr¨ng cña B¸c..

(250) bÞ nãi nhiÒu h¬n vÒ nh÷ng c¸i s½n cã trong cuéc ng¾m tr¨ng cña t¸c gi¶ ë nh÷ng c©u th¬ sau. 3 tiÕng “n¹i nhîc hµ” (biÕt lµm thÕ nµo) dÞch thµnh “khó hững hờ” đổi từ câu hái thµnh c©u trÇn thuËt lµm mÊt ®i c¸i xèn xang, bèi rèi rÊt nghÖ sÜ, rÊt nh¹y cảm trớc vẻ đẹp thiên nhiªn cña B¸c Hå. “Khã h÷ng hê” cho thÊy h×nh nh nh©n vËt tr÷ t×nh qu¸ b×nh th¶n, cã phÇn h÷ng hê chø kh«ng rung 298 động mạnh mẽ nh trong nguyªn t¸c. ? Trớc cảnh đẹp đêm trăng, nh©n vËt tr÷ t×nh cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? ? Vì sao trớc cảnh đêm trăng đẹp nh vậy Bác lại c¶m thÊy bèi rèi ?. Xèn xang, bèi rèi tríc cảnh đêm trăng qúa đẹp. V× hoµn c¶nh thùc t¹i o¸i o¨m cña m×nh. Ng¾m tr¨ng ë trong tï mµ l¹i thiÕu rîu, thiÕu hoa. §ªm trăng đẹp lộng lẫykhiến Ngêi c¶m thÊy tiÕc, thÊy bèi rèi.. ? Qua hai c©u th¬ em hiÓu g× vÒ con ngêi B¸c ?. Yªu thiªn nhiªn, rung động mãnh liệt trớc cảnh đẹp thiên nhiên dù đang là th©n tï.. Gọi h/s đọc 2 câu thơ sau ? ? NhËn xÐt g× vÒ cÊu tróc cña hai c©u th¬ nµy ? T¸c dông?. HS đọc.. ? Nếu chỉ là hành động ngời ngắm trăng, thì đó cũng là. T©m tr¹ng: xèn xang, bèi rèi.. => Yªu thiªn nhiªn rung động…... Hai c©u th¬ sau ( T©m hån ngêi Nh©n híng song tiÒn kh¸n/ chiÕn sÜ). minh nguyÖt. NguyÖt/ tßng song khÝch kh¸n/ thi gia. NT đối -> hành động cùng song song diÔn ra -> mét cuéc giao hßa gÇn gòi, th©n thiÕt gi÷a ngêi víi tr¨ng..

(251) viÖc thêng t×nh. Nhng c¸i khác trong hành động ngắm tr¨ng cña B¸c ë ®©y lµ g× ?. ? Hai câu thơ tác giả đã sử dông biÖn ph¸p NT g× ? HiÖu qña cña biÖn ph¸p NT Êy?. G: Liªn hÖ bµi “Tin th¾ng trËn” Tr¨ng vµo cöa sæ……. ViÖc qu©n ®ang bËn….. Chu«ng lÇu chît…….. Êy tin th¾ng trËn…….. ? V× sao khi ng¾m tr¨ng vµ đợc ngắm trăng, ngời tù bçng thÊy m×nh trë thµnh thi gia ?. §Ó ng¾m tr¨ng ngêi tï ph¶i híng t©m hån m×nh ra ngoài song sắt nhà tù để (tìm đến) ngắm vầng trăng s¸ng.. NT đối: nhân – nguyệt. ming nguyÖt- thi gia. NT nh©n hãa 299 -> Ngêi tï híng t©m hån ra ngoµi cöa sæ. VÇng trăng cũng chủ động vợt qua song sắt nhà tù để ngắm nhà thơ. Cả hai đều chủ động tìm đến nhau, giao hoµ cïng nhau. C©u trúc đối làm nổi bật tình c¶m song ph¬ng “m·nh liÖt” cña c¶ ngêi vµ tr¨ng. - Tr¨ng xuÊt hiÖn khiÕn ngêi tï quªn ®i th©n phËn tù đày của mình, tâm hồn đợc tự do rung động trớc vẻ đẹp của thiên nhiên -> Ngêi tï trë thµnh thi sÜ. H×nh ¶nh song s¾t chÝnh lµ søc m¹nh tµn b¹o, l¹nh lùng của nhà tù nhng đã bÊt lùc, v« nghÜa tríc nh÷ng t©m hån (tù do) tri âm, tri kỉ tìm đến nhau.. ? Hình ảnh song sắt đứng gi÷a ngêi tï vµ vÇng tr¨ng cã ý nghÜa g× ?. G : Dêng nh ngêi tï kh«ng bËn t©m vÒ nh÷ng gian khæ, thiÕu thèn vËt chÊt trong tï, híng t©m hån m×nh bay bæng cïng thiªn nhiªn cïng. - Yªu thiªn nhiªn, momg muèn giao hßa víi thiªn nhiªn. - Phong th¸i ung dung, l¹c quan vît lªn hoµn c¶nh tït ngôc => §ã chÝnh lµ chÊt thÐp cña ngêi chiÕn. NT đối, nhân hãa.. => Ngêi tï chñ động tìm đến với thiªn nhiªn, quªn ®i th©n phËn tï đày=> Một cuộc giao hßa, gÇn gòi th©n thiÕt..

(252) vÇng tr¨ng tri kØ. ? Qua bµi th¬ em hiÓu g× vÒ B¸c ? 300 sÜ c¸ch m¹ng . ? Cã ý kiÕn cho r»ng: “Bµi th¬ lµ mét cuéc vît ngôc tinh thÇn thµnh c«ng cña B¸c”. ý kiÕn cña em ntn ? HS th¶p luËn nhãm: Bµi th¬ lµ mét cuéc vît ngôc vÒ tinh thÇn cña B¸c. Bµi th¬ lµ minh chøng sinh động cho hai câu thơ Bác viÕt trang b×a tËp NKTT: “Th©n thÓ ë trong lao Tinh thÇn ë ngoµi lao”. Hoạt động 3: Hớng dẫn học sinh tổng kết. ? Nêu những nét đặc sắc về mÆt NT cña bµi th¬ ? - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt ch÷ H¸n mang d¸ng vÎ cæ ®iÓn. - Sử dụng phép đối, phép nh©n ho¸ linh ho¹t. ? Qua đó giúp em hiểu gì - H×nh ¶nh th¬ gi¶n dÞ. * Ghi nhí / 38 về vẻ đẹp tâm hồn Bác ? Hs rót ra tõ ghi nhí/ 38. III. LuyÖn tËp. Hoạt động 4: Hớng dẫn học sinh luyện tập. ? Nhµ phª b×nh v¨n häc Hoµi Thanh nhËn xÐt: “Th¬ B¸c ®Çy tr¨ng”. H·y chÐp l¹i nh÷ng bµi th¬ viÕt vÒ tr¨ng. H×nh ¶nh tr¨ng trong các bài thơ đó có gì đáng chó ý? a) R»m tr¨ng lång léng tr¨ng soi S«ng xu©n ….. Gi÷a dßng bµn b¹c viÖc… Khuya vÒ b¸t ng¸t tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn ( Nguyªn tiªu ). -> Tr¨ng xu©n lång léng, b¸t ng¸t gi÷a s«ng xu©n, trêi xu©n. b) C¶nh khuya: 301 “TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa. Bµi 1:.

(253) G: Tr¨ng trong th¬ B¸c thËt nhiÒu vÎ, HCM lu«n cã t©m hån nghÖ sÜ, giao hoµ víi tr¨ng – biÓu tîng tuyệt vời cái đẹp của thiên nhiªn, vò trô.. Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa…..” -> Tr¨ng ë nói rõng ViÖt Bắc, đẹp lộng lẫy đan cài vµo c¶nh vËt -> Bøc tranh thiªn nhiªn th¬ méng. c) B¸o tiÖp: “Tr¨ng vµo cöa sæ…” -> Tr¨ng khuya tinh tÕ, dÝ dỏm và chủ động đòi thơ.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - §äc thuéc lßng bµi th¬.- Su tÇm nh÷ng bµi th¬ cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c viÕt vÒ tr¨ng. Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Bài 2: Đi đờng (Tiểu lộ ) – Tự học có hớng dẫn. I. §äc, chó Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s đọc, chú thích. G nêu yêu cầu đọc: giọng thÝch. to, râ rµng, rµnh m¹ch. 1. §äc. ? Gọi h/s đọc ? ? ThÓ lo¹i vµ bè côc cña H đọc bài (2h/s). bµi th¬ ? 2. Chó thÝch: Bµi thø 29 trong - Nguyªn t¸c: thÊt ng«n tø tËp th¬. tuyÖt §êng luËt. ? Bài thơ ra đời trong hoàn - Bản dịch: thơ lục bát. c¶nh nµo ? - Bè côc: 4 phÇn: khai, thõa chuyÓn, hîp. 3. Bè côc. - Khai. B¸c bÞ giam trong nhµ tï - Thõa. TGT (8.1942) đến tháng - ChuyÓn. 9.1943, Bác đã chuyển đổi - Hợp tíi 30 nhµ lao. Bµi th¬ lÊy đề tài cuộc đi đờng chuyển ngục đầy gian khổ đó. 302. Hoạt động 2: Hớng dẫn học sinh tự tìm hiểu bài thơ..

(254) ? NhËn xÐt giäng ®iÖu c©u thơ mở đầu? Tác giả đã sử dông NT g× ? T¸c dông?. II. T×m hiÓu bµi th¬. Câu 1 (Khai đề). - C©u th¬ nãi vÒ chuyÖn “®i đờng” nhng không phải là c©u th¬ miªu t¶ chuyÖn ®i đờng. Giäng ®iÖu tù nhiªn thÓ hiÖn sù suy ngÉm thÊm thía, một kết luận đợc rút ra tõ sù tr¶i nghiÖm. - NT ®iÖp tõ “tÈu lé” -> ? Qua đó em hiểu ngời tù nhÊn m¹nh sù tr¶i nghiÖm NT: ®iÖp tõ ( Việc đi đờng) suy ngÉm vÒ ®iÒu g× ? thùc tÕ. Nh÷ng suy §ã lµ suy ngÉm thÊm thÝa ngÉm thÊm thÝa, đúc rút từ những đợc HCM đúc rút từ bao cuộc chuyển lao, đi đờng; cuộc chuyển lao, đi đờng hết đèo cao đến núi cao, khæ së, ®Çy ¶i v« cïng gian gian lao vÊt v¶. ? Tõ “trïng san”dÞch thµnh lao, vÊt v¶. “núi cao”đã thật sát cha ? C©u 2: (Thõa). DÞch “trïng san” lµ “nói cao” kh«ng thËt s¸t v× HCM đâu chủ ý nói đến nói cao hay thÊp mµ Ngêi chñ ý nãi tíi hÕt líp nói nµy l¹i gÆp ngay líp nói kh¸c tiÕp nèi, liªn miªn nh thö th¸ch ý chÝ, nghÞ lùc cña ngêi tï -> Khã kh¨n chång chÊt khã kh¨n, gian ? C©u 2 sö dông NT g× ? lao tiÕp liÒn gian lao, cø NT đó gợi cho ngời đọc triÒn miªn bÊt tËn. suy nghÜ vµ c¶m gi¸c g× ? NT ®iÖp tõ “trïng san” võa cã gi¸ trÞ gîi h×nh, võa cã gi¸ trÞ gîi c¶m. Tríc m¾t ngời đọc nh hiện lên những d·y nói trïng ®iÖp tëng nh NT ®iÖp tõ => bÊt tËn -> Gîi nh÷ng gian gîi nh÷ng gian lao mµ ngêi tï lao mµ ngêi tï ph¶i vît ph¶i vît qua. qua. Bíc ch©n ngêi tï kh«ng biÕt mÖt mái, vÉn kiªn nhÉn v÷ng 303.

(255) vµng vît qua khã kh¨n. ? M¹ch th¬ c©u 3 cã g× kh¸c so víi m¹ch th¬ ë hai c©u ®Çu ?. C©u 3 ( ChuyÓn). §ãng vai trß lµ mét chuyÓn cã vÞ trÝ riªng næi bËt, ý th¬ vót lªn bÊt ngê lµm chuyÓn c¶ m¹ch th¬. Nh÷ng d·y nói tiÕp liÒn nhau, khã kh¨n chồng chất đã lùi về phía sau. Ngời đi đờng cuối cùng đã lên đến chỗ tận cùng của nói cao.. ? ë c©u th¬ nµy t¸c gi¶ muốn nói đến quy luật gì ? Më ra t©m tr¹ng cña chñ Lóc khã kh¨n, hiÓm nghÌo, thÓ tr÷ t×nh ntn ? gian tru©n, vÊt v¶ nhÊt th× cũng chính là lúc đích đến gÇn. Cµng gÇn th¾ng lîi cµng nhiÒu gian nan. §ã lµ quy luật của việc đi đờng còng lµ “quy luËt thÕ lé nan” – quy luật cuộc đời, quy luËt x· héi. => C©u th¬ thø 3 khÐp l¹i chặng đờng. ? ë c©u th¬ cuèi, t thÕ cña ngời tù đợc miêu tả ntn? Tâm trạng của ngời tù khi Từ t thế ngời tù bị đày đọa đứng trên đỉnh núi ? triÒn miªn, bÞi gi¶i ®i hÕt ngµy nµy sang ngµy kh¸c, bçng trë thµnh du kh¸ch ung dung, say sa ng¾m phong cảnh đẹp. -> T©m tr¹ng sung síng, hân hoan của ngời đi đờng. §ã lµ h×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ cách mạng trên đỉnh cao cña chiÕn th¾ng, tr¶i qua bao gian khæ hi sinh. Hoạt động 3: Hớng dẫn học sinh tổng kết bài. ? Nªu néi dung vµ NT cña bµi th¬ ? NT: ®iÖp tõ…. HS rót ra phÇn ghi nhí. 304 ? Bµi th¬ cã hai líp nghÜa : nghÜa ®en vµ nghÜa bãng, em h·y chØ ra ? Nghĩa đen: nói về việc đi đờng. Nghĩa bóng: con đờng cách mạng, đờng đời. => Con đờng cách mạng là. C©u 4 (Hîp).. -> T©m tr¹ng sung síng, h©n hoan cña ngêi tï chiÕn sÜ c¸ch m¹ng… * Ghi nhí/40.

(256) ? Gọi h/s đọc phần ghi nhí. ? Yêu cầu h/s đọc phần đọc thêm?. l©u dµi, lµ v« cïng gian khã, nhng nÕu kiªn tr×, bÒn bØ vît qua gian nan thö th¸ch nhÊt định sẽ đạt tới thắng lợi. H đọc. §äc “NKTT” vµ th¬ HCM ë P¸c Bã.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí, häc thuéc lßng diÔn c¶m bµi th¬. - So¹n bµi “C©u c¶m th¸n”. TuÇn: 22. TiÕt: 86. tiÕng viÖt. c©u c¶m th¸n. A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: Hiểu đợc ý nghĩa t tởng của bài thơ, từ việc đi đờng gian lao mà nói lên bài học đờng đời, đờng cách mạng. Cảm nhận đợc sức truyền cảm nghệ thuật của bài thơ rất bình dị, tự nhiên mà chÆt chÏ, mang ý nghÜa s©u s¾c. 2/. KÜ n¨ng: Sö dông c©u c¶m th¸n trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt, biÕt nhËn d¹ng vµ ph©n tÝch chøc n¨ng cña c©u c¶m th¸n. 3/.Thái độ: Giáo dục HS ý thức Học tập B. Ph¬ng ph¸p: Qui n¹p C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu bµi, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bµi Cò: - ThÕ nµo lµ c©u cÇu khiÕn? LÊy vÝ dô c©u cÇu khiÕn cã tõ ng÷ cÇu khiÕn vµ mét c©u cÇu khiÕn cã ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn. III. Bµi míi: §V§ Trùc tiÕp.. Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm hình thức và chức năng của c©u c¶m th¸n.. ND cần đạt.

(257) G chÐp vÝ dô ra b¶ng phô. ? Xác định câu cảm thán trong vÝ dô trªn?. H đọc VD. VD a: Hìi ¬i l·o H¹c ! VDb: Than «i !. I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. 1. VÝ dô/ 43.. ? §Æc ®iÓm h×nh thøc nµo cho biết đó là câu cảm thán? Chứa những từ ngữ cảm thán: “hìi ¬i; than «i”. Khi viÕt kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than. ? VËy c©u c¶m th¸n trong VD dùng để làm gì? Dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xóc cña ngêi nãi. ? Khi viết đơn, biên bản, hợp đồng hay trình bày kết qña bµi to¸n cã thÓ dïng c©u cảm thán đợc không? Vì sao? Ngôn ngữ trong đơn từ, hợp đồng, ngôn ngữ để trình bày kÕt qña gi¶i mét bµi to¸n lµ ng«n ng÷ cña t duy l«gÝc nªn kh«ng thÝch hîp víi viÖc sö dông nh÷ng yÕu tè ng«n ng÷ c¶m xóc. ? Trong ng«n ng÷ nãi hµng ngµy chóng ta cã thêng xuyªn sö dông c©u c¶m th¸n C©u c¶m th¸n xuÊt hiÖn chñ 306. kh«ng?. yÕu trong ng«n ng÷ nãi hµng ngµy vµ ng«n ng÷ v¨n ch¬ng. ? Gọi h/s đọc ghi nhớ/44. HS đọc. Hoạt động 2: Hớng dẫn h/s luyện tập.. 2. Ghi nhí/44.

(258) ? §äc yªu cÇu bµi tËp 1?. ? §äc yªu cÇu bµi tËp 2?. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ nh÷ng c©u II. LuyÖn tËp. trên đều là câu cảm thán. Bµi 1. a) Than «i! Lo thay! Nguy thay!. b) Hìi c¶nh rõng….ta ¬i! c) Chao «i, cã ®©u biÕt r»ng….cña m×nh th«i! => Nh÷ng c©u trªn lµ c©u c¶m th¸n bëi v× nã cã nh÷ng tõ ng÷ c¶m th¸n. H×nh thøc : C¸ nh©n. T×nh c¶m, c¶m xóc thÓ hiÖn Bµi 2. trong c¸c c©u. a, Lêi than thë cña ngêi n«ng dân dới chế độ phong kiến. b, Lêi than thë cña ngêi chinh phô tríc nçi tru©n chuyªn do chiÕn tranh g©y ra. c, T©m tr¹ng bÕ t¾c cña nhµ th¬ tríc cuéc sèng. d, Sù ©n hËn cña DÕ MÌn tríc c¸i chÕt cña th¶m th¬ng cña DÕ Cho¾t. => Tuy đều bộc lộ tình cảm c¶m xóc nhng kh«ng thÓ xÕp c¸c c©u nµy vµo kiÓu c©u c¶m th¸n v× kh«ng cã nh÷ng h×nh thức đặc trng nh các từ ngữ c¶m th¸n.. H×nh thøc : chia 3 nhãm. N1: §Æt hai c©u c¶m th¸n béc lé c¶m xóc t×nh c¶m cña mét ngêi th©n dµnh cho m×nh? N2: C©u cÇu khiÕn. C¸c nhãm th¶o luËn: 3’ N3: C©u c¶m th¸n. §¹i diÖn tr×nh bµy. N1: C©u nghi vÊn kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái hoÆc dÊu chÊm, dÊu chÊm than, dÊu chÊm löng. - Chức năng: dùng để hỏi, cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe däa, béc lé t×nh c¶m . N2: KÕt thóc b»ng dÊu chÊm than, mét sè trêng hîp kÕt 307 thóc b»ng dÊu chÊm. - Chøc n¨ng: ra lÖnh, yªu cÇu, đề nghị, khuyên bảo. N3: KÕt thóc b»ng dÊu chÊm than. Gäi c¸c nhãm tr×nh bµy. - Chøc n¨ng: béc lé trùc tiÕp G: bæ sung, nhËn xÐt, söa cña ngêi nãi..

(259) ch÷a. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. - Su tÇm nh÷ng ®o¹n v¨n chøa nh÷ng c©u c¶m th¸n. - ChuÈn bÞ bµi : “C©u trÇn thuËt”. TuÇn: 22. TiÕt: 87-88. tËp lµm v¨n. viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 v¨n thuyÕt minh a. môc tiªu. Gióp h/s: - Cñng cè nhËn thøc lÝ thuyÕt vÒ v¨n thuyÕt minh; vËn dông thùc hµnh s¸ng tạo một văn bản thuyết minh cụ thể đảm bảo các yêu cầu: đúng kiểu loại, bố cục m¹ch l¹c, cã c¸c yÕu tè miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m, b×nh luËn. - Rèn kĩ năng diễn đạt, kĩ năng thực hành viết bài văn thuyết minh về danh lam thắng c¶nh. b. chuÈn bÞ. G: Giáo án, đề bài, biểu điểm đáp án. H: ChuÈn bÞ «n tËp, giÊy kiÓm tra. c. lªn líp. I. ổn định tổ chức. II. KiÓm tra bµi cò. 308 III. Bµi míi. G: chép đề bài . Giíi thiÖu vÒ danh lam th¾ng c¶nh ë quª h¬ng em. Yêu cầu: - Chép đúng đề bài. Xác định đúng thể loại: Thuyết minh. - Xác định đúng đối tợng thuyết minh (là một danh lam thắng cảnh ). - BiÕt c¸ch kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶, tù sù trong bµi viÕt mét c¸ch hîp lÝ. - Diễn đạt trong sáng, sinh động. - Câu văn đúng chính tả, đúng ngữ pháp, viết rõ ràng, trình bày sạch đẹp. Yêu cầu cụ thể: đáp án – biểu điểm. a) Më bµi (1,5 ®iÓm) - Giới thiệu về danh lam thắng cảnh: vị trí, ý nghĩa danh lam thắng cảnh đối với quê h¬ng. b) Th©n bµi (6 ®iÓm) - Nêu vị trí địa lí, quá trình hình thành và phát triển… - CÊu tróc quy m«, tÝnh chÊt. - Phong tôc tËp qu¸n, lÔ héi. c) KÕt bµi (1,5 ®iÓm) Tình cảm của em đối với danh lam thắng cảnh đó. Trình bày sạch sẽ, đúng ngữ pháp, không sai lỗi chính tả : 1 điểm. G: thu bµi kiÓm tra. LËp b¶ng thèng kª.. Líp 2 8D(34). 3. IV. Híng dÉn vÒ nhµ.. 4. TS. % 5. 6. 7. 8. TS. %.

(260) - Su tầm t liệu về di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh ở địa phơng. - Viết bài văn giới thiệu về cảnh đẹp quần đảo Cát Bà (N1); quê hơng Nguyễn Bỉnh Khiªm (N2).. 309 Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TuÇn: 23 TiÕt: 89 tiÕng viÖt. c©u trÇn thuËt A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc : Hiểu rõ đặc điểm của câu trần thuật, phân biệt câu trần thuật với các câu khác. N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt 2/. KÜ n¨ng : Sö dông c©u trÇn thuËt phï hîp víi néi dung giao tiÕp, kÜ n¨ng ph©n biÖt c©u trÇn thuËt víi c¸c kiÓu c©u kh¸c. 3/. Thái độ : Cã ý thøc tÝch cùc häc tËp. B.Ph¬ng ph¸p: Qui n¹p C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu bµi, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định: II. Bµi Cò: - KiÓm tra bµi tËp 3, 4.. ThÕ nµo c©u c¶m th¸n? cho vÝ dô? III. Bµi míi: §V§ Trùc tiÕp Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s tìm hiểu đặc điểm hình thức và chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt.. ND cần đạt.

(261) G: chép VD ra bảng phụ/ 45. HS đọc VD. ? Dựa vào đặc điểm hình thức cña c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n cho biÕt nh÷ng VD trªn cã c©u nµ lµ c©u c¶m th¸n, cÇu khiÕn, nghi vÊn? Cả 3 ví dụ a, b, c, không có đặc ®iÓm h×nh thøc cña c©u nghi vÊn, cÇu khiÕn vµ c¶m th¸n. VD d: C1 lµ c©u c¶m th¸n v× cã chøa tõ ng÷ c¶m th¸n “¤i!”. G: VËy c¸c c©u trªn gäi lµ c©u C2, 3 mÆc dï cã dÊu chÊm than ë trÇn thuËt. cuèi c©u nh÷ng kh«ng ph¶i lµ ? C¸c c©u ë VD a, b, c, d cã c©u c¶m th¸n v× kh«ng cã chøa chức năng dùng để làm gì? nh÷ng tõ ng÷ c¶m th¸n. VDa: C1;2 tr×nh bµy suy nghÜ cña ngêi viÕt vÒ truyÒn thèng lÞch sö vÎ vang cña d©n téc ta. C3: yªu cÇu nh÷ng ngêi ®ang sèng h«m nay ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ghi nhí c«ng lao Êy. VDb: C1: võa kÓ vµ võa t¶. C2: th«ng b¸o. VDc: dùng để miêu tả ngoại hình cña Cai Tø. 311. I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. 1. VÝ dô / 45.

(262) ? Qua t×m hiÓu VD trªn em rót ra nhËn xÐt g× vÒ c©u trÇn thuËt? ? Chøc n¨ng chÝnh cña c©u trÇn thuËt lµ g×? ? Trong c¸c kiÓu c©u nghi vÊ, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n vµ c©u trÇn thuËt, kiÓu c©u nào đợc dùng nhiều nhất? Vì sao?. VD d: C2: nªu lªn mét nhËn định, đánh giá. C3: béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc (vèn lµ chøc n¨ng chÝnh cña c©u c¶m th¸n). Không có đặc điểm hình thức cña kiÓu c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c¶m th¸n. Dùng để kể, thông báo, nhận định, miêu tả ngoài ra còn dùng để yêu cầu, đề nghị, bộc lộ tình c¶m, c¶m xóc.. Câu trần thuật đợc dùng nhiều nhÊt, v× nã tho¶ m·n nhu cÇu trao đổi thông tin và t tởng tình cảm cña con ngêi trong giao tiÕp hµng ngµy còng nh trong v¨n b¶n. Ngoµi chøc n¨ng th«ng tin, th«ng báo câu trần thuật còn dùng để yêu cầu, đề nghị, bộc lộ tình c¶m, c¶m xóc vèn lµ chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn, nghi vÊn, c¶m th¸n. NghÜa lµ gÇn nh tÊt c¶ c¸c mục đích giao tiếp khác nhau đều có thể thực hiện bằng câu trÇn thuËt. H đọc.. ? Gọc h/s đọc phần ghi nhớ? ? LÊy vÝ dô vÒ c©u trÇn thuËt Ngµy mai, t«i ®i häc. vµ chØ ra chøc n¨ng cña nã? Hoạt động 2: Hớng dẫn h/s làm bài tập. ? §äc yªu cÇu bµi tËp 1? H đọc. H×nh thøc lµm: C¸ nh©n. C1: dùng để kể. C2;3: béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc của Dế Mèn đối với cái chết của DÕ Cho¾t. ? G chÐp bµi tËp ra b¶ng phô? “Trớc cảnh đẹp đêm nay biết lµm thÕ nµo? Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hê”. ? NhËn xÐt kiÓu c©u vµ ý 312. nghĩa của hai câu đó?. Nguyªn t¸c : c©u nghi vÊn. DÞch: c©u trÇn thuËt. => Cả hai câu đều diễn đạt một ý. 2. Ghi nhí/ 46. II. LuyÖn tËp Bµi 1:. Bµi 2:.

(263) nghĩa, đêm trăng đẹp gây xúc động mãnh liệt cho nhà thơ, khiÕn nhµ th¬ muèn lµm ®iÒu g× đó. Nhng câu dịch đã làm mất đi cái xốn xang, bối rối đợc thể hiện ở lêi tù håi “biÕt lµm thÕ nµo?”. C©u th¬ dÞch “Khã h÷ng hê” cho thÊy nh©n vËt tr÷ t×nh qu¸ b×nh th¶n chø kh«ng rung c¶m m¹nh mÏ nh trong ngêi B¸c. G chÐp bµi ra b¶ng phô. ? Xác định kiểu câu và chức năng (những câu này dùng để lµm g×?). NhËn xÐt sù kh¸c biÖt vÒ ý nghÜa cña nh÷ng c©u nµy?. ? Đặt câu trần thuật dùng để høa hÑn, xin lçi, c¶m ¬n, chóc mõng, cam ®oan? ? ViÕt ®o¹n v¨n theo nhãm. Đoạn đối thoại giữa ngời mua hµng vµ ngêi b¸n hµng cã sö dụng 4 kiểu câu đã học? 8-> 10 dßng.. Bµi 3: H×nh thøc : th¶o luËn theo bµn. a, C©u cÇu khiÕn. b, C©u nghi vÊn. c, C©u trÇn thuËt. => C¶ ba c©u cã chøc n¨ng gièng nhau dùng để cầu khiến. - VÒ ý nghÜa: c©u b, c thÓ hiÖn ý cầu khiến (đề nghị) nhẹ nhàng, nh· nhÆn vµ lÞch sù h¬n c©u (a). H lµm c¸ nh©n ra b¶ng phô. H×nh thøc : th¶o luËn nhãm. Bµi 5: ViÕt bµi (b¶ng phô). Yêu cầu: viết đúng chủ đề. Sử dụng bấn kiểu câu đã học một c¸ch chÝnh x¸c, hîp lÝ. Viết đúng yêu cầu một đoạn văn đối thoại.. Gäi c¸c nhãm lªn tr×nh bµy trªn b¶ng phô cña tõng nhãm. G: nhËn xÐt, bæ sung, ch÷a lçi cho h/s. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. lµm bµi tËp cßn l¹i. - Chuẩn bị bài: “Câu phủ định”. 313 Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TuÇn: 23 TiÕt:90 Bµi 22 v¨n b¶n. chiếu dời đô (Thiên đô chiếu) lÝ c«ng uÈn.

(264) A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc : Thấy đợc khát vọng của nhân dân ta về một đất nớc độc lập, thống nhất, hùng cờng và khí phách của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh đợc phản ánh qua “ Chiếu dời đô”. Nắm đợc đặc điểm cơ bản của thể chiếu. Thấy đợc sức thuyết phục to lơn của “ chiếu dời đô” là sự kết hợp giữa lí lẽ và tình cảm. 2/. KÜ n¨ng : - §äc diÔn c¶m, ph©n tÝch. 3/ Thái độ : - HS vận dụng bài học để viết văn nghị luận.. B. Phơng pháp : Nêu vấn đề, thảo luận, đàm thoại. C. ChuÈn bÞ :. 1/ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n.. 2/ HS: Häc bµi cò, so¹n bµi theo c©u hái híng dÉn. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I.ổn định: II.Bµi Cò: - §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬ “ Ng¾m tr¨ng” em thÝch c©u th¬ nµo nhất? Phân tích thàn công về nội dung, nghệ thuật của hình ảnh thơ đó?. th¬. Đọc thuộc lòng bài “ Đi đờng” em rút ra đợc bài học gì cho bản thân qua bài. III.Bµi míi: §V§ LÝ C«ng UÈn tøc lµ LÝ Th¸i Tæ lµ mét vÞ vua th«ng minh, nh©n ¸i, cã chí lớn và lập đợc nhiều chiến công. Năm Canh Tuất Niên Hiệu Thuận Thiên thứ nhất 1010, Dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh nên việc dựa vào địa thế núi rừng không còn phù hợp nữa nên Lí Công Uẩn đã viết bài Chiếu bày tỏ ý định dời đô từ Hoa L ra thành Đại La. Chúng ta cùng tìm hiểu bài chiếu này để nắm nội dung và cách lập luận nh thế nào mà có gi¸ trÞ thuyÕt phôc m¹nh mÏ.. Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1: Hớng dẫn h/s đọc, chú thích, bố cục.. ND cần đạt.

(265) G nêu yêu cầu đọc: giọng ®iÖu chung trang träng, m¹ch l¹c, râ rµng, cÇn chó ý nhÊn m¹nh s¾c th¸i t×nh c¶m tha thiÕt, ch©n thµnh. VD: “TrÉm rÊt ®au xãt……” ? Gọi h/s đọc? Nhận xét? G đọc mẫu 1 đoạn cho h/s theo dâi. ? Yêu cầu h/s đọc thầm chú thÝch? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ LÝ C«ng UÈn vµ hoàn cảnh ra đời bài chiếu?. I. §äc, chó thÝch, bè côc. 1. §äc. HS đọc, nhận xét.. 2. Chó thÝch. H tr¶ lêi dùa vµo phÇn chó a) T¸c gi¶ thÝch. (974-1028), lµ vÞ Hoàn cảnh ra đời tác phẩm: vua th«ng minh, N¨m 1010, LÝ C«ng UÈn viÕt nh©n ¸i, cã chÝ lín bài chiếu bày tỏ ý định dời đô và sáng lập vơng tõ Hoa L (Ninh B×nh ngµy triÒu nhµ LÝ. nay) ra thành Đại La sau đổi tªn lµ Th¨ng Long tøc rång bay lªn thÓ hiÖn thÕ ph¸t triÓn b) T¸c phÈm: ®i lªn cña §¹i ViÖt. Ra đời năm 1010.. G: nhËn xÐt. G: Lí Công Uẩn từ nhỏ đã sèng trong chïa, mét m«i trêng dÔ lµm con ngêi ta cã mét t©m hån nh©n b¶n. Ngµy nay t¹i vên hoa ChÝ Linh – HN nhân dân ta đã lập tợng đài Lí Thái Tổ. Từ bé Lí Công Uẩn vốn đã thông minh, tuấn tó kh¸c ngêi. Nhµ s V¹n H¹nh HS nghe. tõng khen: §øa bÐ nµy lín lªn ¾t cã thÓ gi¶i nguy gì rèi lµm bËc minh chñ thiªn h¹. 315.

(266) ? H·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ chiÕu nãi chung và đặc điểm riêng của bài “Chiếu rời đô”?. - ChiÕu: cã thÓ viÕt b»ng v¨n vÇn, v¨n biÒn ngÉu, hoÆc v¨n c) ChiÕu lµ thÓ v¨n xu«i( biÒn: lµ hai con ngùa do vua dùng để ban kéo xe sóng đôi; ngẫu: là từng bố mệnh lệnh. cÆp) tøc lµ nh÷ng cÆp c©u c©n xứng với nhau. VD: “đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại… dùa nãi”. - §Æc ®iÓm riªng: ®©y lµ v¨n b¶n viÕt b»ng v¨n xu«i cã xen c¸c c©u v¨n biÒn ngÉu.. G: ChiÕu, hÞch, c¸o nãi chung lµ nh÷ng v¨n b¶n chin hs luËn thêng lµ mÖnh lÖnh hoÆc lêi kªu gäi th«ng b¸o tõ trªn ban xuèng (thÓ hÞch vµ c¸o c¸c em sẽ đợc học ở các bài sau). §©y lµ v¨n b¶n viÕt b»ng ch÷ Hán. “Chiếu dời đô”còn có đặc điểm riêng: đó là bên c¹nh tÝnh chÊt mÖnh lÖnh lµ tính chất tâm tình và để rõ h¬n c¸c em t×m hiÓu phÇn II. Hoạt động 2: Hớng dẫn tìm hiểu văn bản. ? Bµi chiÕu nµy thu«c kiÓu van bản nào mà em đã học? Vì sao em khẳng định nhn vËy? KiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn v× nã dùng lập luận để thuyết phục ngời nghe về vấn đề sự cần thiết phải dời đô từ Hoa L về §¹i La. ? Bµi v¨n cã m©y luËn ®iÓm? Xác định ranh giới các luận ®iÓm trong v¨n b¶n? Nêu sử sahc làm tiền đề (Từ ®Çu -> phån vinh). - Tiếp theo-> dời đô: Soi sáng tiền đề vào thực tế hai triều đại Đinh-Lê. - Còn lại: khẳng định thành Đại La là nơi tốt nhất để định đô. => C¸ch chia nµy tiªu biÓu cho kÕt cÊu v¨n b¶n nghÞ luËn.. II. §äc-hiÓu v¨n b¶n.. 316. Gọi h/s đọc “từ đầu…phồn vinh”.. 1. Nªu sö s¸ch lµm tiền đề..

(267) ? Theo suy luËn cña t¸c gi¶ thì việc dời đô của các vua nhµ Th¬ng, nhµ Chu nh»m mục đích gì? Kết qủa ntn?. ? Theo em c¸ch suy luËn Êy cã t¸c dông ntn?. Thêi nµh Th¬ng 5 lÇn dêi ®o, nhµ Chu 3 lÇn….nh»m môc đích mu toan nghiệp lớn, xây dùng v¬ng triÒu phån thÞnh tÝnh kª l©u dµi, võa thuËn theo mÖnh trêi (phï hîp quy luËt kh¸ch quan), võa thuËn theo ý d©n. C¸ch suy luËn hîp lÝ. Nã t¹o một tiền đề lý luận vững chắc. Đó đều là những chuyện đã - ViÖc dÉn lÞch sö x¶y ra trong thùc tÕ bëi vËy Trung Quèc. nÕu cã lµm theo còng kh«ng cã g× lµ bÊt thêng. Hơn nữa những việc làm đó hîp lßng trêi võa lßng d©n. Héi tô c¸c yÕu tè thiªn thêi địa lợi nhân hoà, có tác dụng thu phôc lßng ngêi.. G: Trong lÝ luËn cña t¸c gi¶ đã hội tụ ba điều kiện thiên thời địa lợi nhân hoà có tác dụng đánh vào lòng ngời. Muốn thuyết phục đợc ngời nghe cÇn ph¶i cã lÝ lÏ dÉn chøng râ rµng, ë ®©y t¸c gi¶ đã viện dẫn lịch sử Trung Quốc làm tiền đề. Đạt vào thêi k× Êy còng lµ lÏ tù nhiªn. V× trong t©m lÝ ngêi xa thêng lÊy Trung Quèc – mét l¸ng giÒng khæng lå cña chóng ta lµm h×nh mÉu. §ã lµ c¸ch lËp luËn thêng gÆp trong v¨n häc cæ VD trong “HÞch tíng sÜ; HS nghe. B×nh Ng« §¹i C¸o”. §ã lµ cách đánh vào nhân tâm phù hîp t©m lÝ ngêi nghe. §iÒu này chứng tỏ LCU đã rất sáng suèt ngay tõ nh÷ng lËp luËn ®Çu tiªn. ? Gọi h/s đọc tiếp “Cho nên… dời đô”. HS đọc.. 317 ? §Ó lµm râ luËn ®iÓm hai t¸c gi¶ ®a ra nh÷ng lÝ lÏ vµ chøng cí nµo?. Phê phán hai triều đại Đinh, Lê đóng đô tại Hoa L không hîp mÖnh trêi, kh«ng biÕt häc theo cái đúng của ngời xa.. 2. Soi sö s¸ch vµo t×nh h×nh thùc tÕ..

(268) Hậu qủa: triều đại ngắn ngủi, nh©n d©n khæ së, v¹n vËt kh«ng thÝch nghi, kh«ng thÓ phát triển trong vùng đất chật chéi. ? B»ng nh÷ng hiÓu biÕt vÒ lÞch sö triÒu §inh, Lª em cã suy nghÜ g× vÒ lêi phª ph¸n trªn cña LÝ C«ng UÈn?. ? Em nhËn xÐt g× vÒ lêi v¨n thÓ hiÖn trong luËn ®iÓm hai?. G: Nh vậy để thuyết phục ngời nghe tác giả không chỉ có c¸i lÝ bªn ngoµi mµ cßn kÕt hợp cả lôgíc bên trong đó là tÊm lßng riªng, t×nh c¶m riªng cña t¸c gi¶. Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ vµ t×nh t¹o nªn vẻ đẹp lung linh cho ngôn ng÷ lËp luËn cña v¨n nghÞ luËn vèn rÊt kh« khan. ? Em hiÓu g× vÒ lêi kh¼ng định “Không thể dời đô”? G: Phủ định một điều phủ định ấy chính là sự khẳng định. Đó là chân lí của t duy. Đây là một quyết định cực kì. CÇn nh×n nhËn c«ng b»ng h¬n với hai triều đại này vì thực ra khi đó thế và lực của triều Đinh, Lê cha đủ mạnh để ra nơi đồng bằng, đất phẳng để phßng thñ tèt cÇn ph¶i dùa vào địa thế hiểm trở của vùng núi Hoa L để chống giặc ngo¹i x©m. Cïng víi lÝ lÏ s¸t thùc, râ rµng t¸c gi¶ ®an xen nh÷ng c©u v¨n biÓu c¶m (t×nh c¶m ch©n thµnh cña t¸c gi¶) “TrÉm rÊt ®au xãt…”lµm cho lêi v¨n tác động mạnh đến tình cảm ngời nghe, ngời đọc làm tăng søc thuyÕt phôc.. - Lêi v¨n kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ lÏ vµ t×nh c¶m. Là kiểu câu phủ định nó ngÇm mét ý quyÕt ®o¸n. NhÊt định phải dời đô, không thể thay đổi.. 318 quan trọng đối với một dân téc. Song v¨n b¶n thùc sù ®i vµo lßng ngêi cã lÏ ph¶i ë luËn ®iÓm thø ba. ? Gọi h/s đọc phần còn lại của văn bản? (giọng tự hào, phấn HS đọc. chÊn h¬n). ? Lîi thÕ cña thµnh §¹i La ®-. 3. Khẳng định thµnh §¹i La lµ n¬i tốt nhất để định đô..

(269) ợc khẳng định trên những phơng diện nào?. ? Quyết định dời đô về vùng đất nhiều lợi thế trên cho em hiểu gì về đức vua Lí Thái Tæ?. Về vị trí địa lí: ở vào nơi trung tâm trời đất, thế rồng cuén hæ ngåi, më ra 4 híng nam bắc đông tây, có núi có sông đất rộng mà bằng phẳng. VÞ thÕ chÝnh trÞ v¨n ho¸: lµ ®Çu mèi giao lu, chèn héi tô của 4 phơng là mảnh đất hng thÞnh “mu«n vËt còng rÊt mùc phong phó tèt t¬i”.. - Lîi thÕ cña thµnh §¹i La: + Vị trí địa lí. + VÞ thÕ chÝnh trÞ, v¨n hãa.. Mét con ngêi cã tÇm nh×n chiến lợc, có quyết định sáng suèt biÕt nh×n xa tr«ng réng, cã ý chÝ hoµi b·o lín lao, cã ý thức trách nhiệm với đất nớc, d©n téc.. G: Việc làm đó có tác dụng tạo tiền đề cho sự phát triển cña mét quèc gia, mét d©n tộc, điều đó đợc lịch sử chứng minh với 8 đời vua nhà Lí( Lí B¸t §Õ ), ph¸t triÓn rùc rì thịnh vợng với hội tao đàn, đời sống ấm no hạnh phúc. Cho đến ngày nay không phải ngÉu nhiªn chóng ta tiÕn hµnh kØ niÖm 990 n¨m tiÕn tíi 1000 n¨mTh¨ng Long Hµ Néi. Song cơ bản ẩn đằng sau đó là mét t©m hån lín. NÕu kh«ng cã t©m huyÕt, kh«ng cã t©m HS nghe. hån kh«ng bao giê cã kh¸t khao dời đô. Tự đặt mình vào mét vÞ thÕ míi chøng tá mét hoµi b·o rÊt lín, mét ý thøc trách nhiệm rất cao nghĩ đến t¬ng lai mét d©n téc. ChÝnh v× vËy n©ng. 319. “Chiếu dời đô”lên một tầm cao míi. Nã kh«ng chØ lµ mét quyết định khô khan, ban bố, mÖnh lÖnh mµ lµ tiÕng nãi ®Çy t©m huyÕt cña mét tÊm lßng yªu níc. => H×nh ¶nh thµnh Th¨ng Long, chùa Một Cột thủ đô HN ph¸t triÓn rùc rì lµ nh÷ng minh chøng hïng hån cho quyết định sáng suốt của LCU.. Hình thức, diễn đạt. - LËp luËn giµu søc thuyÕt phôc. - KÕt cÊu chÆt chÏ.

(270) ? ở luận điểm này để đạt đợc râ rµng. mục đích tác giả đã chọn hình - KÕt hîp hµi hoµ thức diễn đạt ntn? Tõ “huèng g×”nèi kÕt ®o¹n gi÷a lÝ vµ t×nh. v¨n : l«gÝc vµ liÒn m¹ch. Sö dông c©u v¨n biÒn ngÉu, mỗi câu có hai vế tác động bổ sung cho nhau với NT đối rất chỉnh (đối ý, đối lời, đối thanh, đối nhịp). Cã sù kÕt hîp hµi hoµ c¸c yÕu tè nghÞ luËn vµ biÓu c¶m “Xem kh¾p….” G: Lí lẽ đa ra rất chặt chẽ đợc Hình ảnh vừa tả thực vừa bay dẫn dắt cụ thể linh hoạt . Tất bổng tạo vẻ đẹp hào hùng cho cả nhấn mạnh địa thế tuyệt phong c¶nh §¹i La. vêi cña thµnh §¹i La. ? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch kÕt thúc bài “Chiếu dời đô”? Kết thúc chuyển từ đơn thoại G: §©y lµ c¸ch kÕt thóc hÕt sang đối thoại thể hiện sự sức lạ trong một bài chiếu. Nó đồng cảm sâu sắc giữa đức kh«ng cßn lµ lêi mÖnh lÖnh vua vµ bÒ t«i. cã tÝnh chÊt cìng chÕ mµ lµ hỏi ý kiến để đặt ra sự lựa chọn. Nh vậy LCU đã vợt lên những ràng buộc, quy định xã hội lúc bấy giờ để thể hiện một tinh thần dân chủ đáng quý. Nã khiÕn cho bµi chiÕu kh«ng cßn lµ nh÷ng lÝ lÏ kh« khan mµ ®Çy t©m huyÕt vµ d©n chñ. ? Nhắc lại mục đích LCU viết Thuyết phục ngời nghe về bài “Chiếu dời đô”để làm gì? việc có tính chất cực kì to lơn: dời đô. 320.

(271) ? Để đạt đợc mục đích ấy tác gi¶ chän cho m×nh c¸ch lËp luËn ntn?. LËp luËn chÆt chÏ, râ rµng, m¹ch l¹c, cã søc thuyÕt phôc. Bíc ®Çu nªu sö s¸ch lµm tiÒn đề, sau soi sáng tiền đề vào thùc tÕ vµ cuèi cïng ®i tíi kÕt luận. Trong đó đặc biệt có sự kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ vµ t×nh lµm t¨ng søc thuyÕt phôc.. ? Từ đó em học tập đợc những g× khi viÕt v¨n nghÞ luËn? ? Thông qua việc dời đô của HS tù béc lé. LCU cho em hiÓu g× vÒ kh¸t väng cña t¸c gi¶ nãi riªng vµ d©n téc ta nãi chung? V× sao em khẳng định nh vậy? Việc dời đô chứng tỏ triều đình nhà Lí đủ sức chấm dứt n¹n phong kiÕn c¸t cø, thÕ vµ lực của dân tộc đủ sức sánh ngang hµng ph¬ng B¾c. §Þnh đô ở Thăng Long là thực hiện nguyÖn väng cña nh©n d©n thu giang s¬n vÒ mét mèi, xây dựng đất nớc độc lập, tự ? Gọi h/s đọc phần ghi nhớ. cêng. G: Cho h/s lµm bµi tËp tr¾c HS đọc ghi nhớ/51. * Ghi nhí/ 51. nghiÖm: §Æc ®iÓm NT næi bËt cña ¸ng v¨n chÝnh luËn “ChiÕu dêi đô”. A. LËp luËn giµu søc thuyÕt phôc . B. KÕt cÊu chÆt chÏ. C. Ng«n ng÷ hµm sóc giµu h×nh ¶nh vµ nh¹c ®iÖu. §¸p ¸n: D. D. Gåm A vµ B. Hoạt động 3: Hớng dẫn h/s luyện tập. C©u hái: Chøng minh: H×nh thøc : Th¶o luËn III. LuyÖn tËp. “Chiếu dời đô”có kết cấu chặt nhóm. chÏ, lËp luËn giµu søc thuyÕt CM: - KÕt cÊu chÆt chÏ: thÓ phôc? hiÖn ë bè côc cña bµi v¨n. - LËp luËn: lÝ lÏ dÉn chøng x¸c thùc… C¸c c©u v¨n biÒn 321 ngÉu kÕt hîp c¸c c©u v¨n biÓu c¶m. IV. Híng dÉn vÒ nhµ..

(272) - Häc thuéc ghi nhí. - Viết đoạn văn thuyết minh về tợng đài Lí Thái Tổ hoặc chùa Một Cột. - Häc thuéc ®o¹n 3. So¹n bµi “HÞch tíng sÜ”. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TuÇn: 23 TiÕt: 91 tiÕng viÖt. câu phủ định A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc : Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu phủ định. Biết và nắm vững chức năng của câu phủ định. N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt 2/. KÜ n¨ng : Nhận biết câu phủ định và kĩ năng sử dụng câu phủ định phù hợp với tình huèng giao tiÕp. 3/. Gi¸o dôc HS: Cã ý thøc tÝch cùc häc tËp. B,Phơng pháp; Nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu bµi, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bµi Cò: - ThÕ nµo lµ c©u trÇn thuËt ? lÊy 2 vÝ dô vÒ c©u trÇn thuËt víi nh÷ng chøc n¨ng kh¸c nhau? III. Bµi míi: §V§ Trùc tiÕp.. . Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm hình thức và chức năng.. ND cần đạt.

(273) G chÐp VD ra b¶ng phô/ 52. Gọi h/s đọc. ? Các câu (b,c,d) có đặc điểm h×nh thøc g× kh¸c so víi c©u (a)?. HS đọc VD.. I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. 1. VÝ dô / 52.. - C¸c c©u (b,c,d) kh¸c víi c©u (a) ë c¸c tõ: kh«ng, cha, ch¼ng.. ?Nh÷ng c©u nµy cã g× kh¸c víi c©u (a) vÒ chøc n¨ng? G: Nh÷ng c©u (b,c,d) chøa tõ ngữ phủ định ngời ta gọi đó là câu phủ định. ? §äc VD 2 trªn b¶ng phô? ? Trong ®o¹n trÝch trªn, nh÷ng câu nào có từ ngữ phủ định?. ? MÊy «ng thÇy bãi xem voi dïng nh÷ng c©u cã tõ ng÷ phñ định để làm gì? ? Vậy câu phủ định là gì? Nó cã nh÷ng chøc n¨ng g×?. Câu (a) dùng để khẳng định viÖc Nam ®i HuÕ lµ cã thÓ diÔn ra. Câu (b,c,d) phủ định việc đó sẽ kh«ng diÔn ra. HS đọc VD trên bảng phụ. Kh«ng ph¶i nã trÇn trÉn nh c¸i đòn càn. §©u cã: Nã bÌ bÌ nh c¸i qu¹t thãc. §Ó ph¶n b¸c mét ý kiÕn, mét nhận định của ngời đối thoại.. Gọi h/s đọc ghi nhớ SGK. HS rót ra tõ phÇn ghi nhí/ 53. Hoạt động 2: Hớng dẫn học sinh luyện tập. ? §äc yªu cÇu bµi tËp 1? H×nh thøc : Th¶o luËn nhãm bµn H th¶o luËn theo bµn nhãm.. 2. Ghi nhí SGK/53. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1/53.. xác định các câu phủ định bác bá?. ? §äc VD. Nh÷ng c©u trªn cã phải là phủ định không? Vì sao?. 323 a) Bằng hành động đó…cho tơng lai. b) Cô cø tëng…g× ®©u! c) Không, chúng con không đói n÷a ®©u. HS th¶o luËn theo nhãm bµn. Cả ba câu đều là câu phủ định vì đều có từ ngữ phủ định. Nhng những từ phủ định này lại kÕt hîp víi mét tõ ng÷ phñ định khác tạo thành ý khẳng định.. Bµi tËp 2/53..

(274) ? §Æt c©u kh«ng cã tõ ng÷ phñ định mà có ý nghĩa tơng đơng víi c©u trªn? Chia : 3 nhãm . Mçi nhãm th¶o luËn mét c©u.. C¸c nhãm th¶o luËn. a, C©u chuyÖn cã lÏ chØ lµ mét câu chuyện hoang đờng…nhất định. b, Th¸ng t¸m…kh«ng ai kh«ng tõng ¨n. c, Tõng qua thêi…., ai còng cã mét lÇn… Bµi tËp 3/ 54.. ? Nếu thay từ phủ định “kh«ng”b»ng “cha”th× viÕt l¹i c©u ntn? NghÜa cña c©u cã thay đổi không? Câu nào phù hîp víi nh÷ng c©u chuyÖn kh«ng?. - NÕu thay th× c©u v¨n nµy phØa viết lại: “Choắt cha dậy đợc…”. ý nghĩa câu thay đổi “cha”: sau đó có thể dậy đợc. “không”: không thể dậy đợc -> Cã thÓ chÕt. => C©u v¨n cña T« Hoµi thÝch hîp víi m¹ch cña c©u chuyÖn h¬n.. ? C¸c c©u ë bµi tËp 4 cã ph¶i lµ câu phủ định không? Dùng để HS thảo luận nhóm. làm gì? Đặt câu có ý nghĩa tCác câu đó không phải là câu ơng đơng ? Cho h/s th¶o luËn nhãm. 324. phủ định (vì không có từ ngữ phủ định) nhng cũng dùng để biểu thị ý phủ định. a, Ngôi nhà này đẹp thật! b, Bµi th¬ nµy hay thËt! c, ¤ng gi¸o sung síng h¬n l·o H¹c.. ? ViÕt ®o¹n v¨n ra nhãm ra b¶ng phô?. HS viÕt ®o¹n v¨n theo nhãm. Yêu cầu: - Đoạn đối thoại ngắn - Sö dông c©u phñ định miêu tả và phủ định bác bá.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Soạn bài: “Hành động nói”. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TuÇn:23. TiÕt: 92. Bµi tËp 4/54..

(275) tËp lµm v¨n. chơng trình địa phơng Kh¸nh vinh A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc:: Vận dụng kiến thức đã học để tiến hành thuyết minh một di tích, thắng cảnh cña quª h¬ng 2/. KÜ n¨ng: Dïng tõ, viÕt c©u, kÜ n¨ng sö dông c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. 3/.Thái độ: Giáo dục HS: Có ý thức tự giác tìm hiểu những di tích, thắng cảnh ở quê hơng mình. đồng thêi n©ng cao lßng yªu quý quª h¬ng. B.PH¬ng ph¸p: §µm tho¹i. tr×nh bµy C ChuÈn bÞ:1/ GV:Nghiªn cøu bµi, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bài Cũ: - Điều kiện cần thiết để làm tốt bài thuyết minh về một danh lam th¾ng c¶nh? III. Bµi míi: §V§ Trùc tiÕp.. Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chú giải. Gọi h/s đọc văn bản. 2-3 h/s đọc văn bản. Gọi h/s nhận xét cách đọc. HS nhËn xÐt. G nhËn xÐt vµ söa lçi. HS đọc chú thích. ? Cho h/s hỏi - đáp chú thích H hỏi - đáp chú thích dựa vào 1, 3, 4? SGK Ngữ văn địa phơng. Hoạt động 2: Hớng dẫn h/.s tìm hiểu văn bản. ? em h·y nªu nh÷ng chi tiÕt. ND cần đạt I. §äc, chó thÝch. 1. §äc. 2. Chó thÝch.. II. T×m hiÓu v¨n b¶n. 326 miêu tả khá rõ về quần đảo C¸t Bµ?. ? Nêu chi tiết về vị trí địa lí đảo Cát Bà?. Quần đảo Cát Bà với trên 360 đảo lớn nhỏ điệp điệp trùng trïng, nhÊp nh« trªn sãng biÓn….víi nhiÒu h×nh d¸ng k× l¹ nh hßn Guèc, hßn X«i, hßn ChÐ, hßn Trao…. Đảo Cát Bà là hòn đảo lớn nhất - VÒ diÖn tÝch: 188 km 2 , dµi: 20km, cao: 200m so víi mÆt biÓn. - Những hôm động biển mù.

(276) ? Nhìn bản đồ , em hãy cho biết quần đảo Cát Bà cách trung t©m thµnh phè bao xa?. ? Quần đảo Cát Bà có truyền thèng vÒ nghÒ g× ? ? Ngoài ra quần đảo Cát Bà cßn cã thÕ m¹nh vÒ ngµnh nghÒ nµo kh¸c?. trời, hàng tarwm hòn đảo lúc ẩn lóc hiÖn nh nh÷ng con vËt khæng lå trong huyÒn tho¹i. §¶o C¸t Bµ n»m trong huyÖn đảo Cát Hi – Hải Phòng, cách thµnh phè gÇn 70 km (30 h¶i lí). Từ bến Bính ra đảo bằng tàu cao tốc mất gần một tiếng đồng hồ. Còn nếu đi xe máy theo đờng xuyên đảo (đờng bộ mới th«ng tõ 1.4.2002) chØ cÇn 1,5 giờ đồng hồ là tới đảo. Con đờng này đã kéo đảo gần lại với đất liền hơn và mở ra một triển vọng mới để huyện đảo và thµnh phè HP ph¸t huy hÊt tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña m×nh. - Truyền thống săn đánh bắt cá trªn biÓn b»ng nh÷ng con tµu, thuyền đợc trang bị hiện đại. HuyÖn C¸t H¶i cßn ph¸t triÓn nghÒ nu«i trång thuû s¶n, nghÒ nu«i c¸ lång, nghÒ chÕ biÕn thuû h¶i s¶n næi tiÕng gÇn xa. Tiªu biÓu nh níc m¾m V¹n V©n, t«m he kh«, ruèc c¸ ngõ, rîu bµo ng, rîu t¾c kÌ- c¸ ngùasao biÓn… 327. ? C¶nh thiªn nhiªn ë C¸t Bµ có gì đẹp?. G: Với hệ thực vật và động vËt v« cïng phong phó vµ qúy giá, đảo Cát Bà còn có hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn. Trên núi đá vôi có cả ao hồ, suèi ngÇm níc ngät cïng suèi níc kho¸ng cã kh¶ n¨ng ch÷a bÖnh.. - Cát Bà có thảm rừng nhiệt đới xanh t¬i quanh n¨m. §ã lµ khu rõng nguyªn sinh vµ lµ mét trong nh÷ng khu rõng quèc gia lín nhÊt. - Cã nhiÒu lo¹i gç qóy th©n cao th¼ng vót, t¸n l¸ xum xuª to¶ h¬ng th¬m ng¸t nh: S¨ng lÎ, l¸t hoa, kim giao,…. - Nhiều động vật qúy hiếm: Khớu, sơn tiêu, đại bàng đất (ca ca) , voäc ®Çu tr¾ng, víi những chú khỉ mặt đỏ…..

(277) ? Rời cảnh rừng đẹp chúng ta tiÕp tôc tham quan nh÷ng khu danh lam th¾ng c¶nh nµo? TiÕp tôc ®i th¨m quan nh÷ng G: Nớc từ những vú đá nhỏ tí vòm hang thời tiền sử: Gia t¸ch. Trong ¸nh ®uèc chËp Luận, Tiền Đức, động Trung chờn, nhìn vào vách hang đá, Trang, động Thiên Long…. ta thÊy hiÖn lªn bao s¾c mµu lung linh vµ bao h×nh thï k× ¶o…. Trong gi©y phót ta bçng thÊy t©m hån nhÑ nhâm, phiªu diªu. §Æc biÖt nếu đợc ra thăm quần đảo Cát Bà vào đúng ngày Hội truyÒn thèng hµng n¨m “Mång mét th¸ng t”( Ngµy Bác Hồ về thăm huyện đảo 1959). ? Ngoài ra chúng ta còn đợc xem lÔ héi nµo kh¸c? ? Bªn c¹nh nh÷ng danh lam chúng ta còn đợc đến thăm những danh lam khác và đợc thëng thøc nh÷ng thó vui g×?. Xem ®ua thuyÒn rång; c¸c cuéc thi đấu thể dục thể thao, văn nghệ và thả đèn trời….. Sau khi th¨m Ao Õch víi rõng ngập mặn, thăm động Ngời 328 xa, di chØ C¸i bÌo …. chóng ta sẽ đợc tắm mình bên bãi tắm phẳng đẹp Cát Cò, Cát Dừa… hay ta thởng thức các món đặc s¶n nh: tu hµi, sß huyÕt, t«m hïm… G: BiÓn C¸t Bµ cßn lµ n¬i tô héi sinh s«i cña nhiÒu lo¹i h¶i s¶n qóy nh: bµo ng, trai ngäc, c¸ vîc, c¸ ngõ, chim, thu, nhô, ®Ð… ? T¹i sao nhµ níc ta l¹i chän đảo Cát Bà làm nơi xây dựng Vên quèc gia? Thµnh phè x©y dùng C¸t Bµ thµnh khu du lịch biển đảo ntn?. V× n¬i ®©y cã khu rõng nguyªn sinh mọc trên dãy núi đá vooi giữa vùng khí hậu nhiệt đới, kết hîp biÓn víi rõng rÊt hiÕm cã trên thế giới, quần đảo Cát Bà đã và đang là một trong những trung t©m du lÞch cã tÇm cì quèc tÕ cña H¶i Phßng. Thµnh phè ta ®ang ®Çu t x©y dùng khu.

(278) đô thị du lịch biển Đảo Cát Bà. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Đọc những câu thơ, đoạn văn viết về quàn đảo Cát Bà. Tìm những bức tranh về đảo. - Vẽ bức tranh về quần đảo Cát Bà bằng tởng tợng của em sau khi học văn bản. - So¹n bµi: “HÞch tíng sÜ” cña TrÇn Quèc TuÊn.. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TuÇn: 24 bµi 23. TiÕt: 93- 94 v¨n b¶n. hÞch tíng sÜ trÇn quèc tuÊn A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc : Cảm nhận đợc lòng yêu nớc bất khuất của Trần Quốc Tuấn, của nhân dân ta trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m thÓ hiÖn qua lßng c¨m thï giÆc, tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. Nắm đợc đặc điểm cơ bản của thể hịch. Thấy đợc đặc sắc nghệ thuật văn chÝnh luËn cña HÞch Tíng SÜ. 2/. KÜ n¨ng : - §äc diÔn c¶m, ph©n tÝch gi¸ trÞ nghÖ thuËt c¶u bµi hÞch. 3/Thái độ :. Giáo dục HS: - Vận dụng bài học để viết văn nghị luận. Có sự kết hợp giữa t duy logic và t duy hình tợng, giữa lí lẽ và tình cảm, giáo dục học sinh tình cảm yêu đất nớc. B. Phơng pháp : Nêu vấn đề, thảo luận C. ChuÈn bÞ : 1/ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, so¹n bµi theo c©u hái híng dÉn. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I/ ổn định: II/ Bài Cũ: - Nêu những đặc điểm nỗi bật của thể “ Chiếu”? mục đích để lý công uẩn viết bài “ Chiểu dời đô”?. Bài “ Chiếu dời đô” phản ánh kì vọng gì của nhà vua và của dân tộc Việt thời đó? III.Bài mới: ĐVĐ Trong ba cuộc kháng chiến chống mông nguyên đời Trần thì cuộc kháng chiÕn thø 2 lµ gay go, quyÕt liÖt nhÊt. GiÆc cËy thÕ m¹nh, ngang ngîc, hèng h¸ch. Ta s«i sôc căm thù, quyết tâm chiến đấu. Nhng hàng ngũ tớng sĩ cũng có ngời dao động, có t tởng cầu hòa. để cuộc chiến đấu giành thắng lợi, điều quan trọng là phải đánh bại những t tởng dao dộng, bàng quan, phải giành thế áp đảo cho t tởng quyết chiến, quyết thắng. Vì vậy Trần Quốc Tuấn, một danh tớng kiệt xuất thời Trần, đã viết bài Hịch nhằm khích lệ tớng sĩ, nêu cao tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng. 330 Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1: Hớng dẫn học sinh đọc, chú thích.. ND cần đạt.

(279) G nêu yêu cầu đọc : giọng chËm, hïng hån, tha thiÕt. ? G đọc mẫu. Gọi h/s đọc tiếp? HS đọc (3h/s) -> HS khác ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c nhËn xÐt. gi¶ TrÇn Quèc TuÊn? T.Q.TuÊn (1231 – 1300 ) tớng Hng Đạo Vơng. Là ngời có phẩm chất cao đẹp, có tµi n¨ng v¨n vâ song toµn. - Lµ mét vÞ tíng kiÖt xuÊt cña d©n téc trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng M«ng – Nguyªn lÇn 2 (1285) vµ 1288. ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ hÞch trªn c¸c ph¬ng diÖn: h×nh HÞch lµ thÓ v¨n nghÞ luËn thức, mục đích, tác động? thêi xa. Do vua chóa, tíng lÜnh hoÆc thñ lÜnh, phong trào dùng hịch đẻ cổ động, thuyÕt phôc hoÆc kªu gäi đấu tranh chống thù trong giÆc ngoµi. Mục đích của hịch là khích lÖ tinh thÇn, t×nh c¶m cña ngời nghe -> Hịch đòi hỏi ph¶i cã kÕt cÊu chÆt chÏ, lÝ lÏ s¾c bÐn, dÉn chøng thuyÕt phôc, giäng v¨n hïng hån ®anh thÐp.. I. §äc, chó thÝch.. ? Bài “Hịch tớng sĩ” ra đời trong hoµn c¶nh nµo?. Kho¶ng tríc cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n M«ng – Nguyªn lÇn thø hai nh»m khÝch lÖ tíng sÜ häc tËp cuèn “Binh th yÕu lîc” - Kích động lòng yêu nớc, căm thù giặc của tớng sĩ đời TrÇn.. b. V¨n B¶n. - Kho¶ng tríc cuéc kh¸ng chiÕn chèng M«ng-Nguyªn lÇn thø hai (1285).. HS hỏi - đáp chú thích dựa vµo SGK.. c. Tõ ng÷.. ? HS hỏi- đáp chú thích 17,18,22,23?. 1, §äc. 2, Chó thÝch. a. T¸c gi¶.. 3. Bè côc. ? Bè côc cña bµi hÞch gåm cã mÊy phÇn? Bè côc bµi “HÞch t- Bè côc gåm 4 phÇn: ớng sĩ” có đặc điểm riêng nào? Phần mở đầu: nêu vấn đề. 331.

(280) PhÇn 2: nªu truyÒn thèng vÎ vang trong sử sách để gây lßng tin tëng. Phần 3: nhận định, tình hình, phân tích phải trái để g©y lßng c¨m thï giÆc. PhÇn kÕt: nªu chñ tr¬ng cô thể và kêu gọi đấu tranh. => KÕt cÊu bµi hÞch vÒ c¬ b¶n lµ gièng kÕt cÊu chung nhng có sự thay đổi linh ho¹t. T¸c gi¶ kh«ng nªu phần đặt vấn đề riêng vì toµn bé bµi hÞch lµ nªu vÊn G: Bài hịch đợc viết chủ yếu đề và giải quyết vấn đề b»ng v¨n biÒn ngÉu, ng«n ng÷ §1: Tõ ®Çu -> cßn lu tiÕng kh«ng nÆng vÒ khoa tr¬ng mµ tèt: Nªu gi¬ng trung thÇn gÇn gòi, th©n t×nh. §iÒu nµy nghĩa sĩ trong sử sách để phù hợp với đối tợng và mục khÝch lÖ ý chÝ lËp c«ng đích của bài hịch. Đối tợng là danh, xả thân vì nớc. qu©n ta, lµ ta nãi víi ta, cßn §2: Huèng chi -> còng vui mục đích là đánh bại t tởng lßng: Lét t¶ sù ngang ngîc bµng quan, cÇu an hëng l¹c, và tội ác của kẻ thù đồng thái độ thờ ơ trớc vận mệnh đất thời nói lên lòng căm thù níc trong hµng ngò tíng sÜ. giÆc. Đ3: Các ngơi…phỏng có đợc không: Phân tích phải trái làm rõ đúng sai. + Các ngơi…phỏng có đợc kh«ng?: Nªu mãi ©n t×nh gi÷a chñ tíng vµ tíng, phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai trong hµng ngò tíng sÜ. + Nay ta b¶o thËt …pháng có đợc không? : Khẳng định hành động đúng lên làm. §4: Cßn l¹i: Nªu nhiÖm vô cÊp b¸ch, khÝch lÖ tinh thÇn chiến đấu. Hoạt động 2: Hớng dẫn tìm hiểu văn bản. ? Dùa vµo chó thÝch h·y cho biết những nhân vật đợc nêu gơng có địa vị xã hội ntn? - Cã ngêi lµ tíng nh: Do Vu, V¬ng C«ng Kiªn, Cèt §·i Ngét Lang, XÝch Tu T. - Cã ngêi gia thÇn nh: Dù 332 Nhîng, KÝnh §øc. - Cã ngêi lµm quan nhí coi gi÷ ao c¸ nh: Th©n Kho¸i. ? Các nhân vật này có địa vị xã. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n. 1. Nªu g¬ng s¸ng trong sö s¸ch..

(281) héi cao thÊp kh¸c nhau, thuéc các thời đại khác nhau nhng họ có điểm chung nào để thành gơng sáng cho mọi ngời noi theo? Kh«ng sî hiÓm nguy s½n sµng chÕt v× vua, v× chñ tíng. ? Theo em, c¸ch suy luËn cã t¸c dông g× ? §a c¸c dÉn chøng x¸c thùc từ thời xa -> nay để thuyết phục ngời đọc tin tởng vào ®iÒu m×nh nãi. Béc lé t×nh c¶m t«n vinh, ngìng mé cña ngời viết đối với những gG: Việc nêu gơng viện dẫn sử ơng sáng trong lịch sử (câu s¸ch Trung Hoa lµ mét thãi c¶m th¸n) => KhÝch lÖ lßng quen truyÒn thèng cña c¸c nhµ trung qu©n ¸i quèc cña tíng nho, nhµ v¨n ViÖt Nam chÞu sĩ đời Trần. ¶nh hëng s©u s¾c cña v¨n ho¸ H¸n. ? Gọi h/s đọc tiếp đoạn 2? HS đọc. ? ë ®o¹n 2 t¸c gi¶ nªu ra mÊy luËn ®iÓm? ChØ ra ranh giíi c¸c luËn ®iÓm? 1, Téi ¸c cña giÆc vµ lßng c¨m thï giÆc “Tõ Huèng chi …còng vui lßng”. 2, Phª ph¸n thãi hëng l¹c c¸ nh©n, thøc tØnh tinh thÇn yªu níc cña c¸c tíng sÜ. “Các ngời…phỏng có đợc ? “Thêi lo¹n l¹c”vµ “buæi gian kh«ng?” nan”ë ®©y thuéc thêi k× lÞch sö Thêi TrÇn, qu©n M«ngnµo cña níc ta? Nguyªn l¨m le x©m lîc níc ta. ? Hình ảnh kẻ thù đợc tác giả miªu t¶ qua nh÷ng chi tiÕt nào? Tác giả đã sử dụng nghệ Tội ác và sự ngang ngợc của kẻ thù đợc tác giả lột tả thuËt g×? T¸c dông? bằng hành động thực tế: đi lại nghênh ngang ngoài đờng, bắt nạt tể phụ. - Tham lam tàn bạo: đòi ngäc lôa, h¹ch s¸ch b¹c 330 vµng, vÐt kiÖt cña kho. => Ng«n ng÷ gîi h×nh, gîi G: Trần Quốc Tuấn đã chỉ ra c¶m. nçi nhôc cña ngêi d©n khi chñ NT Èn dô. Giäng v¨n mØa quyền đất nớc bị xâm phạm. mai, ch©m biÕm. N¨m 1277, Sµi Xu©n ®i sø => Lµm næi bËt sù b¹o ngîc buộc ta lên tận biên giới đón r- tham lam của kẻ thù.. 2. Tình hình đất nớc hiÖn t¹i, nçi lßng t¸c gi¶ vµ ©n t×nh cña vÞ chñ tíng.. - H×nh ¶nh kÎ thï. - Ng«n ng÷ gîi h×nh, gîi c¶m. NT Èn dô, giäng v¨n… => B¹o ngîc, tham lam..

(282) íc. N¨m 1281, Sµi Xu©n l¹i sang sø, cìi ngùa th¼ng vµo cöa D¬ng Minh, qu©n sÜ ThiªnTrêng ng¨n l¹i, bÞ Xu©n lấy roi đánh toạc cả đầu; vua sai Thîng tíng Th¸i s TrÇn Quang Khải ra đón tiếp. Xuân n»m khÓnh kh«ng dËy. Râ ràng thái độ bạo ngợc, nghênh ngang. ? Lßng yªu níc, c¨m thï giÆc cña TrÇn Quèc TuÊn thÓ hiÖn qua thái độ, hành động ntn?. - Qua hành động: quên ăn, mất ngủ, đau đớn thắt tim th¾t ruét. - Qua thái độ: uất ức cha xả thÞt lét da….. - Nçi lßng cña vÞ chñ tíng.. ? §Ó diÔn t¶ nçi c¨m thï Êy t¸c giả đã sử dụng NT gì? Tác dông? Sử dụng các động từ mạnh chØ tr¹ng th¸i t©m lÝ vµ hµnh động quên ăn, vỗ gối; xả thÞt, lét da, nuèt, uèng => => c¨m giËn, uÊt øc. DiÔn t¶ niÒm uÊt hËn trµo G: Câu văn chính luận đã khác dâng trong lòng. họa sinh động hình tợng ngời anh hùng yêu nớc đau xót đến quặn lòng trớc tình cảnh đất nớc, căm thù giặc đến bầm gan tím ruột, mong rửa nhục đến mÊt ngñ quªn ¨n. V× nghÜa lín mµ coi thêng x¬ng tan thÞt n¸t. T.Q.TuÊn lµ mét tÊm g¬ng yªu nớc bất khuất đối với tớng sĩ. ? Đọc thầm đoạn: “Các ngơi..muốn vui vẻ phỏng có đợc kh«ng?”. ? §o¹n v¨n nµy liªn kÕt c¸c HS đọc thầm. 3. Ph©n tÝch ph¶i câu văn có cấu tạo đặc biệt ntn trái làm rõ đúng sai. 331 ViÖc dïng c¸c c©u v¨n nµy cã t¸c dông g× trong viÖc diÔn t¶ mèi quan hÖ chñ tíng? C¸c c©u cã hai vÕ song hµnh đối xứng gọi là câu văn biền ngÉu. - Mèi quan hÖ chñ tíng vµ quan hÖ cïng c¶nh ngé. Quan hệ chủ tớng để khích lÖ tinh thÇn trung qu©n ¸i quèc, cßn quan hÖ cïng cảnh ngộ để khích lệ lòng ©n nghÜa thuû chung cña.

(283) nh÷ng ngêi chung hoµn c¶nh. => KhÝch lÖ ý thøc tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña mçi ngời đối với đạô vua tôi còng nh t×nh cèt nhôc. ? Sai lầm của các tớng sĩ đợc nh¾c tíi trªn c¸c ph¬ng diÖn nào? Tác giả đã khuyên răn tớng sĩ điều gì ?. ? ViÖc T.Q. TuÊn phª ph¸n những hành động sai của tớng sĩ đồng thời khẳng định những hành động đúng nên làm có chung ý g×?. - Nªu mèi ©n t×nh chñ tíng. => KhÝch lÖ ý thøc.. - Thái độ bàng quan trớc vận mệnh đất nớc (nhìn thấy chñ…). - Ham thó vui tÇm thêng, nhá nhÆt: chäi gµ, cê b¹c. * Khuyªn r¨n: + BiÕt lo xa - Phª ph¸n nh÷ng “đặt mồi lửa.. biÓu hiÖn sai lÇm + T¨ng cêng vâ nghÖ. trong hµng ngò tíng sÜ.. Vừa nghiêm khắc răn đe để tíng sÜ nhËn ra sai lÇm, khẳng định lại mình bằng nh÷ng viÖc lµm thiÕt thùc. Võa ©n cÇn chØ b¶o (nh÷ng việc nên làm) => Tất cả đều xuất phát từ mục đích quyết chiÕn th¾ng kÎ thï x©m lîc.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ ë ®o¹n v¨n - Giäng v¨n võa lµ lêi vÞ chñ nµy? so¸i nãi víi tíng sÜ díi quyÒn, võa lµ lêi cña ngêi 332. - Khuyªn tíng sÜ biÕt lo xa, t¨ng cêng vâ nghÖ. => QuyÕt chiÕn th¾ng kÎ thï x©m lîc..

(284) cïng c¶nh ngé => C¸ch nãi cã khi nghiªm kh¾c mang tÝnh chÊt sØ m¾ng, r¨n ®e nhng cã khi l¹i ch©n thµnh t×nh c¶m. - Sö dông c©u v¨n biÒn ngÉu cân đối, nhịp nhàng. - NT so s¸nh, ®iÖp ng÷ ®iÖp ý t¨ng tiÕn, liÖt kª. ? §äc ®o¹n kÕt? (Giäng ®anh HS đọc. thÐp, døt kho¸t). ? §a ra chñ tr¬ng mÖnh lÖnh mét c¸ch ng¾n gän t¸c gi¶ tiÕp tục lập luận ntn để thuyết phục - Ra lÖnh cho tíng sÜ häc qu©n sÜ? tËp “Binh th yÕu lîc”-> T.Q.TuÊn v¹ch râ ranh giíi hai con đờng chính và tà; sống và chết để thuyết phục tíng sÜ. ChØ cã thÓ chän mét hoặc địch hoặc ta, không có vÞ trÝ ch«ng chªnh cho nh÷ng kÎ bµng quan tríc thêi cuéc. => Thái độ dứt khoát, cơng quyÕt nµy rÊt cÇn thiÕt cã t¸c dông thanh to¸n lèi sèng c¸ nh©n, ng¹i khã, ng¹i khæ trong hµng ngò tíng sÜ; động viên kẻ do dự, nhút nh¸t nhËp vµo hµng ngò quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng. ? Câu kết bài hịch có gì đặc biÖt? §a vµo bµi v¨n nghÞ luËn cã thÝch hîp kh«ng? V× sao? C©u cuèi cïng trë vÒ víi giäng t©m t×nh t©m sù cña vÞ chñ tíng hÕt lßng v× vua v× níc -> Lµm gi¶m ®i tÝnh chÊt cøng nh¾c trong lêi nãi cña chñ tíng. Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kết. ? Em cảm nhận đợc những ®iÒu s©u s¾c g× tõ néi dung bµi hÞch? HS rót ra tõ phÇn ghi nhí. ? Gọi h/s đọc phần ghi nhớ. HS đọc ghi nhớ. ? H·y kh¸i qu¸t NT lËp luËn cña bµi “HÞch tíng sÜ”b»ng s¬ 333 đồ về kết cấu? - KhÝch lÖ lßng c¨m thï giÆc, nçi nhôc mÊt níc. - KhÝch lÖ lßng trung qu©n ¸i quèc.. 4. Nªu nhiÖm vô cÊp b¸ch.. * Ghi nhí SGK/ 61.. KhÝch lÖ lßng yªu.

(285) - KhÝch lÖ ý chÝ lËp c«ng danh, x¶ th©n v× níc. - Khích lệ lòng tự trọng, nhận rõ cái sai, thấy rõ điều đúng.. níc bÊt khuÊt, quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc.. ? So s¸nh ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a thÓ chiÕu vµ hÞch ?. - Gièng nhau: Cïng mét lo¹i v¨n ban bè c«ng khai, còng lµ v¨n nghÞ luËn, kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn, viÕt b»ng v¨n xu«i vµ v¨n biÒn ngÉu. - Kh¸c nhau: + ChiÕu: dïng để ban bố mệnh lệnh. + HÞch : cæ vò, thuyÕt phôc, kªu gäi khÝch lÖ tinh thÇn, t×nh c¶m. Hoạt động 4: Hớng dẫn học sinh luyện tập. ? Nªu c¶m nhËn vÒ lßng yªu níc cña TrÇn Quèc TuÊn? HS lµm c¸ nh©n. ? CM: bµi hÞch võa cã lËp luËn chÆt chÏ, s¾c bÐn, giµu h×nh ¶nh, c¶m xóc? HS th¶o luËn nhãm: - Sö dông dÉn chøng x¸c thùc. - Lêi v¨n lóc døt kho¸t, cG: Bæ sung, rót kinh nghiÖm ¬ng quyÕt, lóc tha thiÕt t×nh cho c¸c nhãm. c¶m.. III. LuyÖn tËp. Bµi 1. Bµi 2.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. Häc thuéc ®o¹n trong bµi hÞch. - So¹n bµi: “Níc §¹i ViÖt ta”.. 334 Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TuÇn: 24 TiÕt: 95 TiÕng viÖt. hành động nói A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc : Hiểu đợc nói cũng là hành động, số lợng hành động nói khá lớn, nhng có thể quy lại thành một số kiểu nhất định..

(286) Có thể sử dụng nhiều kiểu câu đã học để thực hiện cùng một hành động nói. 2/. KÜ n¨ng : Sử dụng các kiểu câu theo mục đích nói nhất định trong hoàn cảnh giao tiếp nhất định. 3/Thái độ : . Giáo dục HS: B. Phơng pháp : Qui nạp, Nêu vấn đề, đàm thoại C. ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu bµi, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định:. II. Bài Cũ: - Thế nào là câu phủ định, làm bài tập 4 câu c và câu d.. III. Bµi míi: §V§ Trùc tiÕp.. Hoạt động G Hoạt động H Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm hành động nói. G chÐp VD ra b¶ng phô. ? H·y chØ ra c©u nãi cña LÝ Th«ng víi Th¹ch Sanh? LÝ Th«ng bçng n¶y kÕ ? VËy LÝ Th«ng nãi víi Th¹ch kh¸c. H¾n nãi…ë nhµ lo Sanh nhằm mục đích chính là liệu. g× ?. ND cần đạt I. Hành động nói là g×? * VÝ dô / 62.. LÝ Th«ng nãi víi Th¹ch ? Lí Thông có đạt đợc mục Sanh nh»m ®Èy Th¹ch đích của mình không? Chi tiết Sanh đi để mình hởng lợi. nào nói lên điều đó?. ? Lí Thông đã thực hiện mục đích của mình bằng phơng tiÖn nµo?. Lí Thông đã đạt đợc mục đích của mình vì vừa nghe LÝ Th«ng nãi, Th¹ch Sanh véi vµng tõ gi· mÑ con LÝ Th«ng ra ®i.. ? Nếu hiểu hành động là “việc Bằng lời nói. lµm cô thÓ cña con ngêi nh»m một mục đích nhất định” thì việc làm đó của Lí Thông có phải là một hành động kh«ng ? V× sao?. ? Vậy hành động nói là gì ?. ViÖc lµm cña LÝ Th«ng lµ một hành động. vì nó là một việc làm có mục đích. * Ghi nhí 1 SGK/ 62.. HS rót ra tõ phÇn ghi nhí. Hoạt động 2: Tìm hiểu một số hành động nói thờng gặp. 336. II. Mét sè kiÓu hµnh động nói thờng gặp.

(287) ? Trong ®o¹n trÝch ë môc I, ngoài câu đã phân tích, mỗi c©u cßn l¹i trong lêi nãi cña Lí Thông đều nhằm một mục đích nhất định. Mục đích ấy lµ g×?. * VÝ dô / 63.. Câu 1: dùng để trình bày (con tr¨n Êy…). Câu 2: dùng để đe dọa (Nay em giÕt nã…). Câu 4: dùng để hứa hẹn (Cã chuyÖn g× … ).. ? Chỉ ra các hành động nói trong c¸c ®o¹n trÝch sau? Cho biết mục đích của mỗi hành động ? a, Lêi c¸i TÝ: - VËy th× b÷a sau con… ®©u ?(hái). - U nhất định bán con đấy ? (hái). - U kh«ng cho …n÷a ? (hái). - Khèn n¹n th©n con thÕ nµy ? (c¶m th¸n béc lé c¶m xóc). - Trêi ¬i ! …(C¶m th¸n, béc lé c¶m xóc). b, Lêi chÞ DËu: Con sÏ ¨n ë …th«n §oµi (b¸o tin). ? H·y liÖt kª c¸c kiÓu hµnh động nói mà em đã biết ? - Tr×nh bµy, ®e däa, høa hÑn. - Hái, b¸o tin, béc lé c¶m xóc. Gọi h/s đọc ghi nhớ SGK/63. HS đọc ghi nhớ. * Ghi nhí /63. Bµi tËp nhanh: A hái B: - MÊy giê råi. B tr¶ lêi: (1) Kh«ng biÕt ! HoÆc (2) Ba giê ! ? A thực hiện hành động nói g× ? C©u tr¶ lêi nµo cña B gióp A đạt đợc mục đích của hành A thực hiện hành động hái. động nói ? Giải thích? C©u tr¶ lêi (2). C©u (1) B kh«ng céng t¸c víi héi tho¹i A, ( C©u (2) B cã céng t¸c víi héi tho¹i A. 337. Hoạt động 3: Hớng dẫn luyện tập.. III. LuyÖn tËp..

(288) ? Yªu cÇu h/s lµm c¸ nh©n bµi Bµi 1/ 63. tËp 1? TrÇn Quèc TuÊn viÕt bµi “HÞch tíng sÜ” nhamõ môc đích khích lệ tớng sĩ học tËp “Binh th yÕu lîc” do ông biên soạn, đồng thời khÝch lÖ lßng tù t«n d©n téc. C©u v¨n thÓ hiÖn: “NÕu c¸c ngêi biÕt chuyªn… tøc lµ kÎ nghÞch thï”. H×nh thøc chia: 3 nhãm. Bµi 2/ 63. N1: phÇn a. N3: phÇn c. N2: phÇn b. C¸c nhãm th¶o luËn tr×nh Thêi gian: 5’. bµy. N1: a, Bác trai đã khá…? (hái). - C¶m ¬n cô nhµ ch¸u…. (c¶m ¬n). - Nhng xem ý h·y cßn…. (tr×nh bµy). - Nµy, b¶o b¸c Êy… (cÇu khiÕn). - Chứ cứ nằm đấy…(cảm th¸n, béc lé c¶m xóc). - V©ng, ch¸u còng…(tiÕp nhËn). - Những để cháo nguội… (tr×nh bµy). - NhÞn su«ng tõ s¸ng …. (c¶m th¸n). - ThÕ th× giôc anh Êy…. (cÇu khiÕn). N2: b, - §©y lµ Trêi cã ý … (nhận định). - Chóng t«i nguyÖn…. (høa hÑn). N3: c, - Cậu Vàng đi đời, råi…. (b¸o tin). - Cô b¸n råi ? (hái). - B¸n råi ! (x¸c nhËn). - Hä võa b¾t xong (b¸o tin). - ThÕ nã cho b¾t µ ? (hái). - Khèn n¹n !....¤ng gi¸o ¬i! (c¶m th¸n). - Nã cã biÕt g× ®©u ! (c¶m 338 th¸n). - Nã thÊy t«i gäi th×…(t¶). - T«i cho nã ¨n c¬m. (kÓ). - Nã ®ang ¨n th×….(kÓ)..

(289) ? Yêu cầu h/s đọc bài 3?. - Anh ph¶i høa víi em…. (ra lÖnh). - Anh høa ®i… (ra lÖnh). - Anh xin høa. (høa ).. Bµi 3/ 64.. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc ghi nhí. Lµm bµi tËp cßn l¹i. - Soạn bài : “Hành động nói”.. TiÕt 96.. Tr¶ bµi lµm v¨n sè 5 A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:. §¸nh gi¸ toµn diÖn kÕt qña häc bµi “ V¨n b¶n thuyÕt minh”. 2/. KÜ n¨ng: Ph¸t hiÖn læi vµ ch÷a lçi. 3/. Thái độ: Gi¸o dôc HSý thøc phª b×nh vµ tù phª b×nh. B.Ph¬ng ph¸p: C. ChuÈn bÞ:. 1/ GV: ChÊm, chän läc bµi hay, ph¸t hiÖn c¸c lçi thêng gÆp cña häc sinh 2/ HS: Xem l¹i v¨n b¶n thuyÕt minh.. D. TiÕn tr×nh lªn líp:. I. ổn định:. II. Bài Cũ: - Nêu đặc điểm của văn bản thuyết minh. III. Bài mới: GV yêu cầu học sinh nhắc lại đề. Giáo viên ghi đề lên bảng. Yêu cầu học sinh xác định kiểu bài? Giới hạn vấn đề? Bµi viÕt cã thÓ vËn dông nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo? Hoạt động 1: I/ - Nhận xét kết quả làm bài u điểm: Phần lớn các em nắm đợc kiểu văn bản thuyết minh, tri thức đáng tin cậy, vËn dông tèt c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh, tr×nh bµy cã thø tù, hµnh v¨n chuÈn x¸c, sinh động. Tiªu biÓu: Th¶o, T©y, Kh¸nh,Thanh TuÊn, Hång... Hạn chế: Một số em cha xác định đúng kiểu bài, nhằm lẫn sang văn tự sự, miêu tả: ViÖt, L©m, Phíc, T©n... Hoạt động 2: II/ - Đọc biểu dơng bài hay, ý hay, đoạn hay Giáo viên đọc hoặc chọn những em đọc hay, diễn cảm đọc bài và đoạn hay của các häc sinh. Hoạt động 3: III/ - Chữa lỗi: - Giáo viên đọc những bài vấp lỗi diễn đạt và lỗi về kiểu bài để học sinh nhận xét - Chọn một số lỗi sai về chính tả, diễn đạt - Lçi vÒ bè côc: ThiÕu më bµi, kÕt bµi. Hoạt động 4: IV/ - Trả bài: Gi¸o viªn tr¶ bµi cho häc sinh. Còn thời gian, giáo viên cho học sinh tự phát hiện lỗi ở bài của nhau, sau đó tự ch÷a cho nhau. IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ : Văn bản thuyết minh là gì? nó có vai trò nh thế nào trong đời sống thực tế? V. Híng dÉn dÆn dß :.

(290) - Nắm lại kiểu văn bản thuyết minh về đặc điểm, hành văn, ngôn ngữ và phơng ph¸p. - Tìm đọc các văn bản thuyết minh. - Đọc văn bản: Nớc đại Việt ta B - Trọng tâm: Học sinh nhận ra lỗi còn sai sót ở bài văn thuyết minh và chữa lỗi. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: Xem lại lý thuyết về văn bản thuyết minh. E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Muốn làm tốt bài văn thuyết minh, ta cần phải làm gì? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy. - Yêu cầu học sinh nhắc lại đề bài? - Yêu cầu học sinh nêu yêu cầu của đề bài: thể loại, nội dung, phương pháp thuyết minh? - Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm lập ra dàn bài? - Học sinh nhận xét, bổ sung dàn bài? - Giáo viên hoàn chỉnh dàn bài cho học sinh. - Cho học sinh đọc lại bài văn và nhận xét bài của mình. - Giáo viên nhận xét chung về bài làm của học sinh. - Yêu cầu học sinh sửa lỗi sai sót: + Lỗi chính tả. + Lỗi diễn đạt.. 4) Củng cố:. Hoạt động của trò. Ghi bảng. I – Đề bài: 1 – yêu cầu: - Thể loại: thuyết minh. - Nội dung: con Trâu. - Phương pháp: giải thích, định nghĩa, phân loại – phân tích. 2 – Dàn bài: - Thể loại: thuyết minh. a) Mở bài: Giới thiệu chung về - nội dung: con Trâu. con Trâu. - phương pháp: giải thích, phân b) Thân bài: loại… - đặc điểm của Trâu. - Lợi ích của Trâu trong đời - Học sinh lập dàn bài. sống. - Cách chăm sóc Trâu. c) Kết luận: - Học sinh nhận xét, bổ sung Suy nghĩ của em về vị trí của dàn bài. con Trâu trong thời nay. II – Nhận xét chung: 1 – Ưu: - Đa số học sinh xác định được yêu cầu của đề - Diễn đạt ở một số em có tiến bộ. 2 – Tồn tại: - Học sinh nghe, rút kinh - Một vài em lạc đề, sa vào nghiệm. miêu tả đối tượng. - Lỗi chính tả còn mắc nhiều, - Học sinh chữa lỗi sai. diễn đạt ở một vài em còn vụng về. III – Chữa lỗi sai: 1 – Lỗi chính tả: - Xồ ruộng  sào ruộng - Đui Trâu  Đuôi Trâu. 2 – Lỗi diễn đạt: IV – Rút kinh nghiệm: Đọc kỹ đề, lựa chọn phương pháp thích hợp….

(291) - Khi thuyết minh, ta cần chú ý điều gì? 5) Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị “Ôn tập về dấu câu” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 97.. Níc §¹i ViÖt Ta. (NguyÔn Tr·i ). A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc:. thÕ kÜ XV.. Thấy đợc đoạn văn có ý nghĩa nh lời tuyên ngôn độc lập của dân tộc ta. Thấy đợc phần nào sức thuyết phục của nghệ thuật văn chính luận NguyÔn Tr·i: LËp luËn chÆt chÏ, sù kÕt hîp gi÷a lÝ lÏ vµ thùc tiÓn. 2/. KÜ n¨ng : - Đọc diễn cảm, phân tích và cảm thụ đợc bài cáo. 3/Thái độ:. Giáo dục HS: - Có niềm tự hào về Việt Nam đất nớc Văn Hiến lâu đời B - Trọng tâm: Vị trí và nội dung chân lý về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: Tìm hiểu về tác giả Nguyễn Trãi, toàn bộ tác phẩm Bình Ngô đại cáo (đọc). E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Em đã cảm nhận được điều sâu sắc nào từ nội dung bài “Hịch tướng sĩ"? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc văn bản. - Gọi học sinh đọc văn bản? - Giáo viên đọc lại văn bản. - Gọi học sinh nhắc lại vài nét về tác giả Nguyễn Trãi? - Giáo viên nhấn mạnh thêm những điểm cơ bản về tác giả để học sinh nắm. - Gọi học sinh đọc phần chú. Hoạt động của trò. Ghi bảng. - Học sinh đọc văn bản. I – Đọc, chú thích: - Học sinh nêu vài nét chính về tác giả: sinh năm, mất, quê… 1 – tác giả: - Học sinh nghe, ghi nhớ. 2 – tác phẩm:.

(292) thích ở SGK? - Giáo viên giải thích nhan đề văn bản. - Nêu đặc điểm chính của thể cáo: mục đích, bố cục, lời văn, tác giả? - Tại sao Bình Ngô đại cáo mang ý nghĩa trọng đại? - Vị trí của đoạn trích? Nội dung chính là gì? - Vì sao văn bản này được gọi là văn bản nghị luận? - Tìm bố cục của bài văn? - Gọi học sinh đọc lại 2 câu đầu? - Nhân nghĩa ở đây có những nội dung nào? - Yên dân và điếu phạt ở đây là ai? Kẻ bạo ngược là ai? - Hành động điếu phạt liên quan đến yên dân như thế nào? - Vậy từ đó có thể hiểu nội dung tư tưởng nhân nghĩa được nêu trong bài Bình Ngô đại cáo là gì? - Cho biết tính chất của cuộc kháng chiến này? Tư tưởng của người viết bài cáo này? - Gọi học sinh đọc phần 2? - ở đây. Khi nói về nền văn hiến Đại Việt, các biểu hiện nào được nói tới? - Núi sông đã chia, phong tục cũng khác, các lỹ lẽ này nhằm khẳng định biểu hiện nào của văn hiến Đại Việt? - Khi nhắc đến các triều Đại Việt xây nền độc lập cùng các triều đại Trung Hoa, tác giả dựa trên chứng cớ lịch sử nào? - Các chứng cớ này đưa ra như thế nào? - Tính thuyết phục của nó là gì? - Nghệ thuật nào và câu văn gì được sử dụng ở đây? Tác dụng của nó? - Từ đó tư tưởng và tình cảm nào của người viết được bộc lộ? - Nền văn hiến ấy còn làm rõ qua các chứng cớ còn ghi,. Đoạn trích thuộc phần mở đầu bài cáo.. - Được xem như bảng tuyên II – Tìm hiểu văn bản: ngôn độc lập. - Phần mở đầu bài cáo. 1 – Vị trí và nội dung nguyên lý nhân nghĩa: - Yên dân. - Học sinh đọc. - Điếu phạt. - Yên dân, điếu phạt.  Trừ giặc Minh bạo ngược để - Dân nước Đại Việt ta. giữ yên cuộc sống cho dân. - Quân xâm lược nhà Minh. - Trừ Giặc Minh bạo ngược để  Nhân nghĩa: lo cho dân, vì dân. giữ yên cuộc sống cho dân. - Nhân nghĩa là lo cho dân, vì 2 – Vị trí và nội dung chân lý dân. về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt: - Chính nghĩa phù hợp với lòng dân. - Thân dân, tiến bộ. - Nền văn hiến lâu đời. - Nền văn hiến lâu đời, lãnh thổ riêng, phong tục tập quán, lịch - Cương vực lãnh thổ. sử, chế độ riêng. - Đại Việt là nước độc lập có - Phong tục tập quán riêng. lãnh thổ, văn hóa riêng. - Lịch sử, chế độ riêng. - từ Triệu, Đinh, Lý, Trần xây dựng nền độc lập trong các cuộc đương đầu với các triều đại nhà Hán, Đường, Tống, Nguyên. - Mang tính chất thuyết phục. - ý nghĩa khách quan của sự thật lịch sử không thể chối cãi. - so sánh, câu văn biền ngẫu. tạo sự uyển chuyển nhịp nhàng cho lời văn. - Đề cao ý thức dân tộc, tự hào dân tộc..  Đại Việt là nước độc lập vì có lãnh thổ, văn hóa riêng. - Chứng cớ lịch sử: Triệu, Đinh, Lý, Trần.  Thuyết phục, so sánh, câu văn biền ngẫu: ý nghĩa khách quan của sự thật lịch sử không thể chối cãi.  Đề cao ý thức dân tộc, tự hào dân tộc. - Chứng cớ còn ghi:.

(293) chứng cớ ấy được ghi lại trong những lời văn nào? - Miêu tả cấu trúc biền ngẫu của các câu văn này? Tác dụng của các câu văn này? - Tư tưởng, tình cảm nào của người viết được bộc lộ? - Đọc bài này, em hiểu những điểu sâu sắc nào về nước Đạiu Việt ta? - Nội dung nhân nghĩa và dân tộc được trình bày trong hình thức văn chính luận cổ có gì nổi bật?. - Lưu Cung tham công… Giết + Lưu Cung thất bại. tươi Ô Mã + Triệu Tiết tiêu vong. + Toa Đô bắt sống. + Ô Mã giết tươi. - Làm nổi bật các chiến công của ta và thất bại của địch…  Câu văn biền ngẫu: Khẳng định độc lập, tự hào về truyền - Khẳng định độc lập của nước thống đấu tranh vẻ vang của ta. ta; tự hào với truyền thống đầu tranh. 3 – Tổng kết: SGK - Giàu chứng cớ lich sử, giàu cảm xúc tự hào, giọng hùng hồn…. 4) Củng cố: - Từ bài này, em hiểu gì về Nguyễn Trãi? 5) Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị “Bàn luận về phép học” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 98.. Hành động nói (tiếp) A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc :. Cách thực hiện hành động nói, xét trong quan hệ với các kiểu câu đã häc. 2/. KÜ n¨ng : Thực hiện hành động nói trực tiếp hoặc gián tiếp 3/.Thái độ : Giáo dục HS: Biết cách thực hiện hành động nói phù hợp với tình huống giao tiếp. B - Trọng tâm: cách thực hiện hành động nói. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: - Hành động nói là gì? Cho ví dụ? - Nêu các kiểu câu hành động nói thường gặp? cho ví dụ? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. - Gọi học sinh đọc đoạn trích ở - Học sinh đọc đoạn trích.. Ghi bảng.

(294) SGK? - Yêu cầu học sinh đánh số thứ tự trước mỗi câu trần thuật? - Yêu cầu học sinh xác định mục đích nói của những câu ấy bằng cách đánh dấu (+) vào ô thích hợp và dấu (-) vào ô không thích hợp theo bảng tổng hợp ở SGK? - Yêu cầu học sinh lập bảng trình bày quan hệ giữa các kiểu câu: nghi vấn, cầu khiến, cảm thán, trần thuật, với các kiểu hành động nói trên (ở mục 1)? - Vậy cách thực hiện hành động nói như thế nào? - Cho ví dụ? - Hướng dẫn học sinh làm bài tập Luyện tập?. I – Bài học: - Học sinh đánh số thứ tự vào các câu trần thuật. * Cách thực hiện hành động nói: - Mỗi hành động nói có thể được thực hiện bằng kiểu câo - Câu 1, 2, 3: trình bày. có chức năng chính phù hợp - Câu 4, 5: điều khiển. với hành động đó (cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu khác (cách dùng gián tiếp). ví dụ: Thời oanh liệt nay còn đâu?  Dùng câu nghi vấn để diễn đạt hành động nói khác (hành động than thở) II - Luyện tập: - Học sinh làm bài tập.. Bài 2: Những câu trần thuật có mục đích cầu khiến: a) Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hòa bình thống nhất tổ quốc. - Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi. - Quân và dân miền Bắc quyết ra sức thi đua yêu nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội và làm tròn nghĩa vụ của mình đối với đồng bào miền Nam ruột thịt. b) Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: toàn Đảng, toàn dân ta phải đoàn kết phấn đấu, xâu dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.  Dùng câu trần thuật để kêu gọi làm cho quần chúng thấy gần gũi với lãnh tụ và thấy nhiệm vụ mà lãnh tụ gaio cho chính là nguyện vọng của mình. Bài 3: Những câu có mục đích cầu khiến: “Được, chú… ra nào” - Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh Đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang… - Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.  Dế Choắt yếu đuối hơn Dế Mèn nên nói lời đề nghị một cách khiêm nhường, nhã nhặn còn Dế Mèn thì huênh hoang và hách dịch. Bài 4: Câu dùng để hỏi người lớn: - Bác làm ơn chỉ dùm cháu bưu điện ở đâu ạ. - Bác có thể chỉ dùm cháu bưu điện ở đâu không ạ. 4) Củng cố: 5) Dặn dò: F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 99..

(295) ¤n tËp vÒ luËn ®iÓm A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc :. Nắm vững hơn nữa khái niệm luận điểm, tránh đợc những sự hiểu lầm mµ c¸c em th¬ng m¾c ph¶i. Thấy rõ hơn mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề nghị luận và giữa c¸c luËn ®iÓm víi nhau trong mét bµi v¨n nghÞ luËn 2/. KÜ n¨ng: Phân biệt luận điểm với vấn đề nghị luận. 3/Thái độ:. Giáo dục HS thái độ học tập B - Trọng tâm: Nắm vững hơn khái niệm luận điểm, tránh sự hiểu lầm về các lỗi mà học sinh mắc phải C - Phương pháp: Gợi tìm, đàm thoại D - Chuẩn bị: Xem lại khái niệm luận điểm đã học ở lớp 7 E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Gọi học sinh đọc mục I.1 SGK? - Yêu cầu học sinh lựa chọn câu trả lời đúng trong 3 câu đó? - Bài tinh thần yêu nước của nhân dân ta của Hồ Chủ Tịch sách NV7 có những luận điểm nào? - “Chiếu dời đô” có phải là một bài văn nghị luận không? Vì sao? - Vậy việc mà một bạn nêu ra 2 luận điểm ở “chiếu dời đô” như trong SGK có đúng không? Vì sao? - Vậy luận điểm trong bài văn nghị luận là gì? - Vấn đề đặt ra trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” là gì? - Có thể làm sáng tỏ vấn đề đó được không, nếu trong bài văn Hồ Chí Minh chỉ đưa ra luận điểm: “Đồng bào ta ngày nay có lòng yêu nước nồng nàn”? - Còn luận điểm của Lý Công Uẩn “Các triều đại dưới đây đã nhiều lần thay đổi kinh đô” thì mục đích ciủa nhà vua khi ban chiếu “cần phải dời đo đến Đại. Hoạt động của trò. Ghi bảng. - Học sinh đọc. - Câu c. I - Bài học:. - Phải.. 1 – Khái niệm luận điểm:. Luận điểm trong bài văn - Không, vì đó không phải là ý nghị luận là những tư kiến, quan điểm mà chỉu là tưởng, quan điểm, chủ trương mà người viết nêu những vấn đề. ra ở trong bài. - Những tư tưởng, quan điểm, chủ trương…. Luận điểm phải chính xác, rõ ràng, phù hợp với yêu cầu giải quyết vấn đề - Không đủ để làm rõ vấn đề và chủ đề để làm sáng tỏ “Tinh thần yêu nước của nhân vấn đề được đặt ra. dân ta”. - Không. Vì luận điểm đó không đủ làm sáng tỏ vấn đề 2 - Mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề cần giải quyết trong “cần phải dời đô đến Đại La”.

(296) La” có đạt được không? Vì sao? - Vậy trong bài văn nghị luậnu, luận điểm phải như thế nào? - Yêu cầu học sinh xem mục III.1? - Em sẽ chọn hệ thống luận điểm nào? Vì sao? - Vì sao hệ thống luận điểm 1 không được chọn? - Vậy từ sự hiểu biết đó, em rút ra được kết luận gì về luận điểm và mối quan hệ giữa các luận điểm trong bài văn nghị luận? - Gọi học sinh đọc ghi nhớ? - Hướng dẫn học sinh làm bài tập.. bài văn nghị luận: - Luận điểm là một hệ thống: có luận điểm chính và luận - Chính xác, rõ ràng, phù hợp điểm phụ với yêu cầu giải quyết vấn đề.. - Hệ thống luận điểm 1. vì đạt các yêu cầu điều kiện trong SGK nêu ra. 3 - Mối quan hệ giữa các luận điểm trong bài văn nghị luận: - Học sinh đọc.l. - Cần liên kết chặt chẽ, cần có sự phân biệt với nhau. - Phải được sắp xếp theo một trình tự thích hợp.. Bài 1: Luận điểm của văn bản ấy không phải là: “Nguyễn Trãi là một ông tiên”, cũng không hẳn là: Nguyễn Trãi là một anh hùng dân tộc, mà mà “Nguyễn Trãi là một tinh hoa của đất nước, dân tộc và thời đại lúc bấy giờ. Bài 2: a) Các luận điểm được lựa chọn phải có nội dung chính xác và phù hợp với ý nghĩa của vấn đề “giáo dục là chìa khóa của tương lai”. Đây là vấn đề nghị luận, đồng thời cũng là luận điển trung tâm. Vì thế, không thể chọn những ý không có mối quan hệ chặt chẽ với nội dung cơ bản này (như: nước ta có truyền thống giáo dục lâu đời) làm luận điểm của bài văn. b) Có thể sắp xếp các luận điểm đã được lựa chọn và sửa chữa theo trình tự sau: “Giáo dục được coi là chìa khóa của tương lai” vì những lỹ lẽ sau: - Giáo dục là yếu tố quyết định đến việc điều chỉnh tốc độ gia tăng dân số, thông qua đó, quyết định môi trường sống, mức sống… trong tương lai - Giáo dục trang bị kiến thức và nhân cách, trí tuệ và tâm hồn cho trẻ em hôm nay, những người sẽ làm nên thế giới ngày mai. - Do đó, giáo dục là chìa khóa cho sự tăng trưởng kinh tế trong tương lai. - Cũng do đó, giáo dục là chìa khóa cho sự phát triển chính trị và cho tiến bộ xã hội sau này. 4) Củng cố: - Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ. 5) Dặn dò: - Học bài. - chuẩn bị “Viết đoạn văn trình bày luận điểm” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.

(297) TiÕt 100.. ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy luËn ®iÓm A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc :. Nhận thức đợc ý nghĩa quan trọng của việc trình bày luận điểm trong mét bµi v¨n nghÞ luËn. BiÕt c¸ch viÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy mét luËn ®iÓm theo c¸c c¸ch diÔn dÞch vµ quy n¹p 2/. KÜ n¨ng : Kĩ năng viết đoạn văn, kĩ năng xác định câu chủ đề, ý chủ đề. 3/Thái độ :. Giáo dục HS: Cã ý thøc tÝch cùc vµ tù gi¸c B - Trọng tâm: Cách viết đoạn văn trình bày 1 luận điểm. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: Đọc lại văn bản “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Cho biết mối quan hệ giữa các luận điểm trong bài văn nghị luận? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. - Yêu cầu học sinh đọc 2 đoạn - Học sinh đọc 2 đoạn văn. văn ở mục 1? - Cho biết đâu là những câu - Đoạn a: thật là… muôn đời. chủ đề trong mỗi đoạn văn? - Đoạn b: Đồng bào… ngày trước. - Câu chủ đề trong từng đoạn - Đoạn a: cuối đoạn. đặt ở vị trí nào? - Đoạn b: Đầu đoạn. - Trong 2 đoạn văn đó, đoạn - Đoạn a: quy nạp. văn nào viết theo cách diễn - Đoạn b: diễn dịch. dịch, đoạn nào viết theo cách quy nạp? - Phân tích cách diễn dịch và quy nạp trong mỗi đoạn? - Vậy khi trình bày luận điểm - Học sinh đọc ghi nhớ điểm 1 trong bài nghị luận cần chú ý và 2. điều gì? - Gọi học sinh đọc đoạn văn ở - Học sinh đọc. mục 2? - Nhắc lại: lập luận là gì? Tìm. Ghi bảng. I - Bài học: * Trình bày luận điểm trong đoạn văn nghị luận cần chú ý: - Thể hiện rõ ràng, chính xác nội dung của luận điểm trong câu chủ đề. + Câu chủ đề thường đặt ở vị trí đầu tiên: đoạn văn diễn dịch. + Ở vị trí cuối cùng: đoạn văn quy nạp..

(298) luận điểm và cách lập luận trong đoạn văn trên? - Cách lập luận trong đoạn văn trên có làm cho luận điểm trở nên sáng tỏ, chính xác và thuyết phục mạnh mẽ không? - Em có nhận xét gì về cách sắp xếp các ý trong đoạn văn đó? - Nêu tác giả xếp nhận xét N Quế “đùng đùng… chị Dậu” lên trên và đưa ra nhận xét “vợ chồng… gia súc” xuống dưới thì hiệu quả của đoạn văn sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? - Trong đoạn văn, những cụm từ: chuyện chó con, giọng chó má… xếp cạnh nhau có làm cho sự trình bày luận điểm chặt chẽ và hấp dẫn không? Vì sao? - Vậy việc diễn đạt luận điểm nhằm tác dụng gì? - Hướng dẫn học sinh làm bài tập.. - Có.. - Theo một thứ tự hợp lý.. - Tìm đủ các luận cứ cần thiết, tổ chức lập luận theo một trật tự hợp lý để làm nổi bật luận điểm. - Diễn đạt trong sáng, hấp dẫn để sự trình bày luận điểm có sức thuyết phục.. - sẽ làm cho luận điểm “chất chó đểu của giai cấp nó” bị mờ nhạt đi và không nổi bật lên. II - Luyện tập: - Có. Vì nó làm cho đoạn văn vừa xoáy vào một ý chung, vừa khiến bản chất thú vật của bọn địa chủ hiện ra rõ ràng, lý thú. - Học sinh trả lời ghi nhớ 3. - Học sinh làm bài tập.. Bài 1: Có thể diễn đạt như sau: a) Cần tránh lối viết dài dòng khiến người đọc khó hiểu. b) Nguyên Hồng thích truyền nghề cho bạn trẻ. Bài 2: Đoạn văn đã trinhg bày luận điểm: “Tế Hanh là một người tinh lắm” - Sử dụng các luận cứ: “Tế Hanh đã ghi được đôi nét thần tình về cảnh sinh hoạt chốn quê hương”. + Thơ Tế Hanh đưa ta vào một thế giới rất gần gũi thường ta chỉ thấy một cách mờ mờ, cái thế giới những tình cảm ta đã âm thầm trao cho cảnh vật. * Nhận xét cách sắp xếp luận cứ và cách diến đạt của đoạn văn: Luận cứ được tác giả sắp xếp theo trình tự tăng tiến, luận cứ sau biểu hiện một mức độ tinh tế cao hơn so với luận cứ trước. Nhờ cách sắp xếp ấy mà độc giả càng đọc càng thấy hứng thú không ngừng được tăng thêm. 4) Củng cố: - Gọi học sinh đọc ghi nhớ SGK. 5) Dặn dò: - Học bài, làm bài tập 3, 4 - Chuẩn bị “Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.

(299) TuÇn 27 TiÕt 101.. Bµn luËn vÒ phÐp häc A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:. Thấy đợc mục đích, tác dụng của việc học chân chính: học để làm ngời, học để biết và làm, học để góp phần làm cho đất nớc hng thịnh, đồng thời thấy đợc t¸c h¹i cña lèi häc chuéng h×nh thøc, cÇu danh lîi.. Nhận thức đợc phơng pháp học tập đúng, kết hợp học với hành. Học tập cách lập luận của tác giả, biết cách viết bài văn nghị luận theo chủ đề nhất định 2/. KÜ n¨ng : 3/Thái độ: . Giáo dục HS xác định đợc mục đích của việc học và có ý thức học tËp tèt. B - Trọng tâm: Mục đích và tác dụng của việc học chân chính. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: - Cho biết nội dung của nguyên lý nhân nghĩa? - Qua bài “Nước Đại Việt ta”, em hiểu gì về Nguyễn Trãi? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. - Hướng dẫn học sinh đọc văn bản. - Gọi học sinh đọc văn bản? - Học sinh đọc văn bản. - Giáo viên đọc lại.. Ghi bảng. I – Đọc, chú thích:.

(300) - Gọi học sinh đọc phần chú thích giới thiệu về tác giả, tác phẩm? - Giới thiệu vài nét về tác giả Nguyễn Thiếp? - Nêu vài nét về đoạn trích? - Giáo viên khái quát lại ngắn gọn về tác giả và xuất xứ đoạn trích để học sinh nắm. - Nêu đặc điểm chính của thể tấu? của bài tấu “Bàn luận về phép học”. - Học sinh đọc tác giả, tác phẩm.. SGK.. II – Tìm hiểu văn bản: - Học sinh nghe và ghi nhớ.. - Do nguyễn Thiếp viết dâng vua để bày tỏ kiến nghị của mình về sự chấn chỉnh sự học quốc gia. - Viết bằng văn xuôi, câu văn biền ngẫu. - Bài tấu được trình bày bằng - 3 luận cứ = 3 phần của bài mấy luận cứ? tìm bố cục bài tấu. tấu? - Vậy kiểu văn bản của bài - văn bản nghị luận. này? - Trong đoạn 1, tác dùng câu - Chỉ có học tập con người mới châm ngôn: “Ngọc không tốt đẹp. mài… rõ đạo” để bày tỏ suy - không thể không học mà tự nghĩ gì về việc học? thành người tốt.  Học tập là quy luật cuộc sống của con người. - Nhận xét lời văn của câu - Dễ hiểu, tăng sức thuyết phục. châm ngôn? - Lẽ đối xử. - Theo em, “đạo” có nghĩa là gì? - so sánh. - Khái niệm “học” được giải thích bằng hình ảnh cua rphép từ nào? - Vậy mục đích của việc học là gì? - Lối học lệch lạc, lối học sai - Khi đưa ra nhận xét: “người trái. ta đua… ngũ thường” tác giả nhằm phê phán lối học nào? - Đảo lộn giá trị con người, - Khi nhận định “chúa tầm không có tài, đức, đất nước thường… tệ hại ấy”, tác giả chỉ thảm họa. ra tác hại nào của việc học ấy? - Thái độ của tác giả về lối học, mục đích học? - Mở trường học, học theo phép - Đoạn 2, khi bàn về cách học, học lấy Chu Tử làm chuẩn. tác giả đề xuất những ý kiến - Học từ thấp đến cao. nào? - Học rộng, nghĩ sâu, tóm lược - cụ thể về cách học được bàn, những cơ bản… đưa ra như thế nào? - Trong đó, em tâm đắc phép - tạo được nhiều người giỏi, giữ học nào? Vì sao? vững đạo đức, gắn với học - tại sao tác giả lại tin rằng hành… phép học do mình đề xuất có. 1 – Mục đích chân chính của việc học: - Chỉ có học tập con người mới trở nên tốt đẹp. - Không thể không học mà tự thành người tốt đẹp. - Học tập là một quy luật trong cuộc sống con người.  Học để làm người. - Phê phán lối học lệch lạc: không chú ý nội dung học. - Lối học sai trái: học vì danh lợi cá nhân  đảo lộn giá trị con người..  Câu văn ngắn, liên kết chặt chẽ, dễ hiểu, so sánh cụ thể: xem thường lối học chuộng hình thức, vì danh vọng cá nhân; coi trọng mục đích học thành người tốt đẹp. 2 – Bàn về cách học: - Mở rộng trường lớp, thành phần người học. - Nội dung học: tuần tự tiến lên, từ thấp đến cao. - Hình thức học: học rộng nhưng rộng - Học đi dôi với hành..

(301) thể tạo được nhân tài, bền vững - Cầu khiến.  từ ngữ cầu khiến: tạo người nước nhà? giỏi, giữ vững đạo đức, tránh - Khi đề xuất ý kiến về việc lối học hình thức. học, tác giả dùng những từ ngữ - Chân thành với sự học, tin ở gì? vua, giữ đạo vua tôi. - Qua đó, em hiểu gì về thái độ 3 – Tác dụng của phép học: của tác giả đối với học, với vua? - Tạo được nhiều người tốt. - Đạo học hành sẽ có tác dụng - Vì nó có mục đích chân chính gì? của cách học tích cực. - Triều đình ngay ngắn, chế độ - Tại sao đạo học hành lại sinh - Nhiều người giỏi làm quan thì vững mạnh, quốc gia hưng ra người tốt? triều đình gay ngắn. thịnh. - Tại sao triều đình ngay ngắn - Đạo đó tạo nhiều người biết liên quan đến đạo học hành? trọng lẽ phải.  lý lẽ chặt chẽ, lô gíc: đề cao tác - Tại sao đạo học hành có thể - Đề cao tác dụng của việc học, dụng của việc học chân chính, khiến thiên hạ thịnh trị? tin ở đạo học, hy vọng về tương tin tưởng ở đạo học, kỳ vọng về - Theo em, đằng sau lý lẽ bàn lai. tương lại đất nước. luận về phép học, tác giả còn thể hiện thái độ gì? - Không. - Trước vua, tác giả tự nhận 4 – Tổng kết: điều tấu của mình là vu vơ, theo em, những lời đó có vu vơ SGK không? Vì sao? 4) Củng cố: - Theo em, những lời tấu trình của Nguyễn Thiếp có ý nghĩa như thế nào đối với việc học hôm nay? 5) Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị “Thuế máu” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 102.. LuyÖn tËp x©y dùng tr×nh bµy luËn ®iÓm A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc :. Còng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch thøc x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm. 2/. KÜ n¨ng : Vận dụng đợc những hiểu biết đó vào việc sắp xếp và trình bày luận trong một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi và quen thuộc. 3/Thái độ : . Giáo dục HS: T×m vµ s¾p xÕp, tr×nh bµy luËn ®iÓm thµnh mét hÖ thèng. B - Trọng tâm: cách xây dựng và trình bày luận điểm. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: Học sinh chuẩn bị mục I SGK trước ở nhà. E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp:.

(302) 2) Kiểm tra bài cũ: Nêu cách trình bày luận điểm trong bài văn nghị luận. 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà của học sinh. - Yêu cầu học sinh tìm hiểu đề: Bài làm cần làm sáng tỏ vấn đề gì? Cho ai? Nhằm mục đích gì? - Học sinh đọc hệ thống luận điểm? - Hệ thống luận điểm này có chỗ nào chưa chính xác?. Hoạt động của trò. Ghi bảng. - Phải học tập chăm chỉ hơn. - Học sinh đọc.. - luận điểm a: “lao động tốt”, còn thiếu những luận điểm cần thiết, cách sắp xếp luận điểm chưa hợp lý. - Theo em, bạn ấy cần bổ sung - Đất nước cần có những người thêm luận điểm nào? Sắp xếp tài giỏi hoặc: học chăm mới lại như thế nào? học giỏi, mới thành tài. - luận điểm b xếp sau luận điểm c, d sau e - Yêu cầu học sinh thảo luận - Học sinh thảo luận. bài tập 2? - Gọi đại diện nhóm trình bày - Đại diện nhóm trình bày kết kết quả thảo luận? quả thảo luận. - Gọi học sinh đọc luận điểm - Lớp lắng nghe. vừa viết? - Gọi học sinh nhận xét, góp - Học sinh nhận xét, góp ý. ý? - Giáo viên nhận xét.. I – chuẩn bị ở nhà: - Học sinh lập dàn bài các luận điểm, luận cứ theo đề bài đã cho. - Nêu cách trình bày.. II – Luyện tập:. Bài 1: Xây dựng hệ thống luận điểm: a) Lớp ta có nhiều bạn học giỏi, làm vui lòng thầy cô, cha mẹ, xứng đáng là tấm gương sáng cho mọi người noi theo. b) Thế mà một số bạn trong lớp còn tỏ ra chểnh mảng trong học tập c) Các thầy, cô giáo và nhiều bậc phụ huynh của lớp ta đang rất lo buồn d) Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống. e) Đất nước đang cần có những người tài giỏi. f) Vậy ngay từ lúc này, các bạn ấy phải câng học tập hơn. Bài 2: Trình bày luận điểm: a) Có thể dùng câu 3 để giới thiệu luận điểm c. b) Ta có thể chấp nhận cách sắp xếp ở SGK vì nó phản ánh được các bước hợp lý của quá trình làm rõ dần luận điểm bước trước dẫn tới bước sau, bước sau kế tiếp bước trước, tới bước cuối cùng thì luận điểm được làm rõ hoàn toàn. c) Không phải mọi đoạn văn đều phải có hoặc đều không được có kết đoạn. d) Đoạn văn diễn dịch Bài 3: - Học sinh đọc luận điểm vừa viết. 4) Củng cố:.

(303) - Khi trình bày luận điểm cần chú ý điều gì? 5) Dặn dò: - Học bài, làm bài tập 4. - Chuẩn bị “Viết bài tập làm văn nghị luận số 5” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 103,104:. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:. - VËn dông kÜ n¨ng tr×nh bµy luËn ®iÓm vµo viÖc viÕt v¨n nghÞ luËn gi¶i thích một vấn đề xã hội gần gũi với các em. - Tự đánh giá chính xác hơn trình độ tập làm văn của bản thân, từ đó rút ra những king nghiệm cần thiết để các bài làm văn sau đạt kết quả tốt. 2/. KÜ n¨ng:. - LËp luËn, t×m vµ s¾p xÕp luËn ®iÓm, tr×nh bµy luËn ®iÓm thµnh ®o¹n v¨n nghÞ luËn. 3/. Thái độ: Giáo dục HS:. - Có thái độ tu dỡng rèn luyện thành ngời toàn diện. B – Các bước tiến hành: 1) Ổn định lớp: 2) Tiến hành: Giáo viện ghi đề bài a) Đề bài: b) Yêu cầu: Làm đúng theo yêu cầu của bài văn nghị luận. bài viết trình bày có bố cục rõ ràng, luận điểm đúng, chặt chẽ, cách sắp xếp hệ thống luận điểm phải theo thứ tự hợp lý, ngắn gọn, dễ hiểu. c) Đáp án – Biểu điểm: - Điểm 8, 9: Bài văn đảm bảo tốt các yêu cầu nêu trên. Văn viết mạch lạc, lập luận chặt chẽ, lô gíc. Trình bày rõ ràng, sạch đẹp, không quá 2 lỗi nhỏ. - Điểm 6, 7: Bài văn đảm bảo các yêu cầu nêu trên. Văn viết tương đối mạch lạc, lập luận tương đối chặt chẽ và lô gíc. Không quá 4 lỗi nhỏ. - Điểm 4, 5: Bài văn đảm bảo tương đối các yêu cầu nêu trên. Văn viết chưa thật sự mạch lạc lắm; lập luận, luận điểm chưa thật sự chặt chẽ, cách sắp xếp luận điểm còn một vài chỗ chưa thật sự hợp lý, không quá 5 lỗi. - Điểm 2, 3: Bài văn có thể thực hiện được các yêu cầu nêu trên nhưng còn lộn xộn, nội dung sơ sài. Lỗi còn nhiều. - Điểm 1: Bài văn lạc đề hoặc chưa đạt yêu cầu trên. - Cộng từ 0,5 đến 1 điểm: đối với bài văn có hệ thống luận điểm chính xác, chặt chẽ, sắp xếp rất hợp lý. Trình bày sạch đẹp, ró ràng, ngắn gọn. 3) Bài mới: Thu bài 4) Dặn dò: Chuẩn bị “Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận”. TiÕt 105-106. ThuÕ m¸u. (NguyÔn ¸i Quèc ).

(304) A. Môc tiªu:. 1/.Kiến thức ::Hiểu đợc bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân pháp qua việc dùng ngời dân các xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyÒn lîi cña m×nh trong c¸c cuéc chiÕn tranh tµn khãc.. H×nh dung ra sè phËn bi th¶m cña nh÷ng ngêi bÞ bèc lét “ thuÕ m¸u” theo tr×nh tù miªu t¶ cña t¸c gi¶. ThÊy râ ngßi bót lËp luËn s¾c bÐn, trµo phóng s©u cay cña nguyÔn ¸i quèc trong v¨n chÝnh luËn 2/. KÜ n¨ng : - §äc diÔn c¶m, ph©n tÝch vµ c¶m thô v¨n chÝnh luËn cña NguyÔn ¸i Quèc. 3/. Thái độ :Giáo dục HS - Biết đồng cảm với số phận bí thảm của ngời dân các xứ thuộc địa, căm ghÐt chiÕn tranh phi nghÜa. B - Trọng tâm: Chiến tranh và người bản xứ, kết quả của sự hy sinh. C - Phương pháp: Gợi tìm D - Chuẩn bị: Tìm hiểu về Nguyễn Ái Quốc. E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Cho biết mục đích chân chính của việc học? tác dụng của phép học? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Hướng dẫn học sinh đọc văn bản. - Gọi học sinh đọc văn bản? - Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chú thích. - Cách đặt tên chương, phần của tác giả có tác dụng gì? - Nêu vài nét về tác giả và tác phẩm? - Văn bản thuộc kiểu văn bản nào? Vì sao em xác định như thế? - Trong văn bản này, em còn thấy tác giả sử dụng các yếu tố thuộc phương thức biểu đạt gì? - Giáo viên đọc lại phần 1. - Tác giả trình bày luận điểm chiến tranh và “người bản xứ” bằng mấy luận cứ? đó là những luận cứ nào? - Tìm các đoạn văn tương ứng với mỗi luận cứ đó? - ở luận cứ (1); đoạn văn 1, tại sao một người bản xứ từ địa vị hèn hạ bỗng thành những đứa con yêu, những người bạn hiền thậm chí được chính quyền thực dân phong cho danh hiệu. Hoạt động của trò. Ghi bảng. - Học sinh đọc văn bản. - Học sinh tìm hiểu chú thích. - Thuế máu: gợi lên số phận thảm thương của người dân I – Đọc, chú thích: thuộc địa. SGK - văn bản nghị luận. vì người viết chủ yếu dùng lý lẽ và dẫn chứng… - Đan xen tự sự và biểu cảm. II – Tìm hiểu văn bản: - 3 luận cứ. - Vì thực dân Pháp muốn che dấu dã tâm lợi dụng xương máu của họ trong cuộc chiến tranh cho quyền lợi của nước Pháp. - Đó là thủ đoạn của bọn chúng. 1 – Chiến tranh và “người bản xứ”: a) Thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người dân thuộc địa: - Trước chiến tranh: họ bị xem là giống người hạ đẳng, bị đối xử đánh đạp như súc vật - Khi chiến tranh bùng nổ: đột ngột họ được tâng bốc, vỗ về,.

(305) tối cao là chiến sĩ bảo vệ công lý, tự do? - Các cụm từ đặt trong dấu ngoặc kép được dùng với dụng ý gì? - Để làm rõ cái giá phải trả cho cái vinh dự đột ngột ấy, tác giả đã đưa ra chứng cớ cùng lời bình luận nào? - Nhận xét về cách đưa dẫn chứng và bình luận của tác giả ở đây? - ở luận cứ (2) số phận của người bản xứ ở địa phương được khái quát bằng sự việc nào? - Cách cấu tạo lời văn ở đây như thế nào? - Tác dụng của cấu tạo lời văn ấy? - ở luận cứ (3), cho biết hậu quả của cuộc chiấn tranh là gì? Nhận xét lời văn và tác dụng của nó? * Gọi học sinh đọc lại đoạn văn 2? - Luận điểm này đưa ra mấy luận cứ? đó là luận cứ gì? - Theo dõi đoạn văn trình bày luận cứ. - Cho biết các thủ đoạn xoay xở từ việc bắt lính tình nguyện? - Tại sao tác giả gọi đó là những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn? - Từ đó cho thấy thực trạng chế độ lính tình nguyện như thế nào? - ở đoạn văn luận điểm (2) cho biết phản ứng của người bị bắt lính tình nguyện có gì khác thường? - Vậy ở đây, ta thấy thực trạng nào của chế độ lính tình nguyện? - Đoạn văn luận cứ (3) cho biết phủ toàn quyền Đông Dương đã tuyên bố điều gì? - Trong thực tế, sự thật nào về lính tình nguyện được phơi bày? - Trong đoạn văn này tác giả. đối với người dân thuộc địa. - mỉa mai, châm biếm sự giả dối, thâm độc của chế độ thực dân. - Người bản xứ: lìa xa vợ con… Săm-Pa-Nhơ lấy máu… thống chế.. phong cho những danh hiệu cao quý  Dùng dấu ngoặc kép: mỉa mai, châm biếm, thủ đoạn lừa bịp, bỉ ổi, giả dối, thâm độc của chế độ thực dân.. - sử dụng yếu tố tự sự bằng hình thức liệt kê liên tục tư liệu… - Những người làm kiệt sức ở xưởng thuốc súng… hơi ngạt ấy.. b) Số phận của người dân thuộc địa: - Phải đột ngột lìa xa gia đình, quê hương vì mục đích vô nghĩa, đem mạng sống mà đổi lấy vinh dự hão huyền. - Cả luận cứ là một câu văn, - Bị biến thành vật hy sinh cho dùng nhiều dấu câu. lợi ích, danh dự của kẻ cầm - Thông tin nhanh… quyền. - Tám vạn người không bao giờ  Giọng văn vừa giễu cợt vừa còn thấy mặt trời. xót xa, yếu tố tự sự với hình thức liệt kê liên tục, câu văn dài với nhiều dấu phẩy: số phận thảm thương. - 3 luận cứ. 2 – Chế độ lính tình nguyện: a) Thủ đoạn mánh khóe bắt lính - tóm người nghèo, khổ; nhà của bọn thực dân: giàu. - Không dựa trên sự tình nguyện nào. - vì ăn tiền công khai, tự do làm - Gây thêm nhiều bệnh tật nguy tiền. hiểm. - Là cơ hội làm giàu của bọn  dấu ngoặc kép, giọng văn mỉa quan chức, củng cố địa vị, mai: thăng quan… Cưỡng bức, đàn áp dã man, - Tìm mọi cơ hội để trốn thủ đoạn lường gạt tàn nhẫn. thoát… b) Lời lẽ của bọn cầm quyền: - Lời tuyên bố trịnh trọng; thực - Không dựa trên sự tình ra chỉ là sự bịp bợm trơ trẽn. nguyện nào, gây nhiều bệnh tật nguy hiểm. - Các bạn hãy tấp nập đầu quân… như lính thợ. 3 – Kết quả của sự hy sinh: - Tốp thì bị xích tay… ở Biên Hòa. - Những người được tâng bốc nay trở lại “Giống người hèn - Đối lập. hạ”..

(306) sử dụng nghệ thuật gì? - Không mang lại lợi ích gì. - Sự đối lập giữa sự thật với - Vạch trần thủ đoạn lường gạt lời nói, sự đối lập đó có ý nghĩa tàn nhẫn của chính quyền thực  Câu nghi vấn, cấu trúc lặp lại: gì? dân. sự bỉ ổi, vô nhân đạo của thực - Tác giả thể hiện thái độ gì ở - Tôn trọng sự thật, mỉa mai dân. Cái giá Thuế máu mà lính đây? châm biếm thực dân. Việt Nam phải trả. * Đoạn 3 tác giả đưa ra mấy luận cứ? Đó là luận cứ nào? - Sự hy sinh của lính tình Luận cứ nào nổi bật nhất? nguyện Việt nam. - Trong đoạn văn trình bày - Câu nghi vấn. luận cứ ấy, tác giả dùng kiểu câu nào nhiều? - Các câu nghi vấn ấy dùng để - Khẳng định sự thật, bộc lộ làm gì? cảm xúc - Cấu trúc câu văn: mở đầu - Nhấn mạnh nội dung, tạo sự bằng từ “chẳng phải”, kết thúc nhịp nhàng bằng từ “đó sao” được lặp lại - Tăng sức thuyết phục. có tác dụng gì? - Lúc này sự thật nào được - Sự bỉ ổi, vô nhân đạo. phơi bày? - Thái độ của tác giả ở đây - Mỉa mai, châm biếm, tố cáo. như thế nào? - Văn bản “Thuế máu” đã đem lại cho em hiểu biết nào về bản Bộ mặt giả nhân giả nghĩa, tàn chất của chế độ thực dân và số ác. phận của người dân các nước - Sự đau thương của người dân thuộc địa cách đây 2/3 thế kỷ? thuộc địa. 4) Củng cố: - Văn bản này đã thể hiện một cách viết nghị luận độc đáo của Nguyễn Ái Quốc trên các phương diện nào? 5) Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị “Đi bộ ngao du” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 107.. Héi tho¹i A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:. Nắm đợc khái niệm vai xã hội..

(307) 2/. KÜ n¨ng: - KÜ n¨ng sö dông vai x· héi cña b¶n th©n vµo trong qu¸ tr×nh héi tho¹i. 3/. Thái độ: - Có ý thức vận dụng những hiểu biết của bài học để có cách ứng xửphù hợp trong những hoàn cảnh nhất định. B - Trọng tâm: Khái niệm vai xã hội và sử dụng đúng vai khi tham gia hội thoại. C - Phương pháp: Gợi tìm D - Chuẩn bị: Xem lại văn bản “Trong lòng mẹ” E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Nêu cách thực hiện hành động nói? Cho ví dụ? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. - Giáo viên giới thiệu vào bài. - Gọi học sinh đọc đoạn trích? - Học sinh đọc. - Giáo viên đọc lại. - Quan hệ giữa các nhân vật - Quan hệ gia tộc. tham gia hội thoại trong đoạn trích trên là quan hệ gì? - Ai ở vai trên? Ai là vai dưới? - Người cô : vai trên; bé Hồng: vai dưới - Vậy người cô và bé Hồng đã - Dùng vai xã hội. tham gia hội thoại bằng cách nào? - Như thế, vai xã hội là gì? - Học sinh trả lời ghi nhớ 1. - Cách xử sự của người cô có - Thiếu thiện chí, không phù gì đáng chê trách? hợp với quan hệ ruột thịt và - Tìm những chi tiết cho thấy không thể hiện thái độ đúng nhân vật chú bé Hồng đã cố mực của người trên đối với gắng kìm nén sự bất bình của người dưới. mình để giữ được thái độ lễ phép? - Giải thích vì sao Hồng phải - Vì Hồng là người thuộc vai làm như vậy? dưới, có bổn phận tôn trọng người trên. - Vậy khi tham gia hội thoại - Học sinh trả lời phần ghi nhớ cần chú ý điều gì? 2. - Hướng dẫn học sinh làm bài Học sinh làm bài tập. tập.. Ghi bảng. I – Bài học: * Vai xã hội trong hội thoại: - Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội: + Quan hệ trên – dưới hay ngang hàng (tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội). + Quan hệ thân sơ (Mức độ quen biết, thân tình) - Quan hệ xã hội đa dạng; vai xã hội đa dạng. Cần xác định đúng vai để chọn cách nói phù hợp. Ví dụ: Bố đi làm về đấy ạ; quan hệ trên dưới. I – Luyện tập:. Bài 1: a) Xác định vai xã hội của 2 nhân vật tham gia cuộc hội thoại trong đoạn trích: - Xét về địa vị xã hội: Ông giáo là vai trên – có địa vị cao hơn, Lão Hạc là vai dưới – Nông dân nghèo. - Xét về tuổi tác: lão Hạc là vai trên, ông giáo là vai dưới. b) Những chi tiết trong lời thoại của nhân vật và lời miêu tả của nhà văn cho thấy thái độ vừa kính trọng, vừa thân tình của nhân vật ông giáo đối với lão Hạc: ông giáo nói với lao Hạc bằng lời lẽ ôn tồn, thân mật (Nắm lấy vai lão, mời lão hút thuốc, uống nước ăn khoai). Trong lời lẽ, ông giáo gọi lão là: cụ, xưng hô gộp hai người là “ông con mình” (thể hiện sự kính trọng người già), xưng là “tôi” (thể hiện quan hệ bình đẳng)..

(308) c) Lão Hạc đối với ông giáo: lão Hạc gọi người đối thoại với mình là “ông giáo”, dùng từ “dạy” thay từ “nói” (thể hiện sự tôn trọng đồng thời xưng hô gộp 2 người là “chúng mình”, cách nói cũng xuề xòa “nói đùa thế” (thể hiện sự thân tình). - Chi tiết thể hiện tâm trạng không vui và sự giữ ý của lão hạc: cười thì chỉ “ cười đưa đà”, “cười gượng”, thoái thác chuyện ở lại ăn khoai, uống nước với ông giáo. 4) Củng cố: - Gọi học sinh đọc ghi nhớ. 5) Dặn dò: - làm bài tập 1, 3, Học bài. - Chuẩn bị “Hội thoại (tt)”. F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 108.. T×m hiÓu yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn A. Môc tiªu: 1/KiÕn thøc :. Thấy đợc biểu cảm là một yếu tố không thể thiếu trong những bài văn nghị luận hay, có sức lai động lòng ngời. Nắm đợc những yếu tố cần thiết của việc đa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận để sự nghị luận có thể đạt đợc hiệu quả thuyết phục cao hơn. 2/. KÜ n¨ng : - Cã kÜ n¨ng ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo v¨n nghÞ luËn mét c¸ch ch©n thùc. 3/.Thái độ : Giáo dục HS có ý thức rèn luyện kĩ năng vận dụng B - Trọng tâm: Yấu tố biểu cảm trong văn nghị luận. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: Nắm lại khái niệm “biểu cảm” E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra vở bài tập học sinh. 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Gọi học sinh đọc văn bản ở mục I,1? - Yêu cầu học sinh thảo luận các cây hỏi: + Tìm từ ngữ biểu lộ tình cảm mãnh liệt của tác giả và những câu cảm thán? + Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến có giống với Hịch tướng sĩ không? + Tuy nhiên, 2 văn bản đó vẫn coi là văn bản nghị luận chứ không phải văn bản biểu cảm. vì sao?. Hoạt động của trò. Ghi bảng. - Học sinh đọc.. I – Bài học:. * Yếu tố biểu cảm trong văn - Giống ở chỗ có nhiều từ ngữ nghị luận: và câu văn có giá trị biểu cảm. - Văn nghị luận rất cần yếu tố biểu cảm. yếu tố đó giúp cho - Mục đích của nó không phải văn nghị luận có hiệu quả để biểu cảm mà chỉ để nghị thuyết phục lớn hơn, vì nó tác luận. động mạnh mẽ tới tình cảm  biểu cảm chỉ là yếu tố phụ mà người đọc (người nghe). - Để bài văn nghị luận có sức thôi. + Theo dõi bảng đối chiếu cho - Có yếu tố biểu cảm. biểu cảm: biết vì sao cột (2) hay hơn cột + Phải thật sự có cảm xúc trước (1)? điều mình viết.

(309) - Vậy tác dụng của yếu tố biểu cảm trong văn bản nghị luận là gì? - Thông qua việc tìm hiểu các văn bản “Hịch tướng sĩ”, cho biết: làm thế nào để phát huy hết tác dụng của yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận? - Yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi: a, b, c ở mục 2? - Vậy để bài văn nghị luận có sức biểu cảm cao, người làm văn phải như thế nào?. - Học sinh trả ghi nhớ 1.. + Phải diễn tả cảm xúc đó bằng từ ngữ, câu văn có sức truyền cảm. + Diễn tả cảm xúc phải chân - Phải thật sự có cảm xúc, phải thực và không được phá vỡ biết diễn tả cảm xúc đó bằng từ mạch lạc nghị luận. ngữ, câu văn truyền cảm. II – Luyện tập: - Học sinh trả lời phần ghi nhớ 2.. Bài 1: - Học sinh tự tìm ra yếu tố biểu cảm trong phần I – Chiến tranh và “người bản xứ” (văn bản thuế máu). Bài 2:. - Tác giả sử dụng các biện pháp biểu cảm: + Một là “nhai” các từ như: “tên da đen bẩn thỉu”, “An-nam-mit bẩn thỉu”, “con yêu”, “bạn hiền”, “chiến sĩ bảo vệ công lý và tự do”… đều là cách xưng gọi của bọn thực dân trước và sau chiến tranh. Trước thì miệt thị, khin bỉ; sau thì dề cao một cách bịp bợm.  Tác dụng: phơi bày giọng điệu dối trá của thực dân, tạo hiệu quả mỉa mai. + Hai là dùng hình ảnh mỉa mai bằng giọng điệu tuyên truyền của thực dân. Ví dụ: “nhiều người bản xứ đã… loài thủy qoái”, “Một số khác… vùng Ban-căng” Lời mỉa mai thể hiện thái độ khinh bỉ sâu sắc đối với giọng điệu tuyên tryuền của bọn thực dân và cả sự chế nhạo, cười cợt.  Tác dụng của yếu tố biểu cảm: tạo hiệu quả về tiếng cười châm biếm sâu cay.. Cảm xúc được thể hiện qua đoạn văn: nỗi buồn và sự khổ tâm của một nhà giáo chân chính trước sự “xuóng cấp” trong lối học văn và làm văn của những học sinh mà ông thật lòng quý mến. - Ông đã dùng: từ ngữ, câu văn và giọng điệu của lời văn để tăng sức thuyết phục và gợi cảm. 4) Củng cố: - Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ. 5) Dặn dò: - Học bài, làm bài tập 3 - chuẩn bị “Luyện tập đưa yếu tố biểu cảm vào văn bản nghị luận” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.

(310) ]. TiÕt 109-110.. §i bé ngao du A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:. Hiểu rõ cách lập luận chặt chẽ, sinh động mang đậm sắc thái cá nhân cña nhµ v¨n Ph¸p Ru x«. 2/. KÜ n¨ng : §äc diÔn c¶m vµ c¶m thô v¨n b¶n. 3/.THái độ: Giáo dục HS yªu thÝch ®i bé ngao du, yªu thÝch cuéc sèng, yªu tù do. B - Trọng tâm: Luận điểm 1 và 2. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: văn bản “Thuế máu” đã đem lại cho em hiểu biết gì về bản chất của chế độ thực dân và số phận của người dân các nước thuộc địa cách đây gần 2/3 thế kỷ? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Hướng dẫn học sinh đọc văn bản.. Hoạt động của trò. Ghi bảng.

(311) - Gọi học sinh đọc văn bản? - Gọi học sinh đọc phần chú thích? - Sơ lược vài nét về tác giả và đoạn trích? - Giáo viên khái quát lại phần này để học sinh nắm. - Tìm bố cục của đoạn trích? Mỗi đoạn tương ứng với luận điểm gì? - Theo em, cách đặt tên :đi bộ ngao du” đã sát với nội dung văn bản này chưa? Vì sao? - Văn bản này được gọi là văn bản nghị luận? vì sao? - ở đoạn 1, tác giả sử dụng chủ yếu kiểu câu gì? Tác dụng của kiểu câu ấy? - những điều thú vị nào được liệt kê trong khi con người đi bộ ngao du? - ngôi kể đoạn văn này là gì? - Cách lặp lại đại từ “tôi”, “ta” trong khi kể có ý nghĩa gì? - Các cụm từ: “ta ưa đi, ta thích dừng, ta muốn… hưởng thụ” xuất hiện liên tục có ý nghĩa gì? - Từ đó, tác giả muốn thuyết phục người đọc tin vào những lợi ích nào của việc đi bộ ngao du? - Khi quả quyết rằng: “tôi chỉ… đi bộ”, tác giả đã tự cho thấy mình là người như thế nào? - ở đoạn 2; theo tác giả thì ta sẽ thu nhận được những kiến thức gì khi đi bộ ngao du như ta-let…? - Để nói về sự hơn hẳn của kiến thức thu được khi đi bộ ngao du, tác giả dùng phép tu từ gì và lời bình luận như thế nào? - Ý nghĩa của cách diễn đạt bằng so sánh kèm theo bình luận ấy? - Khi cho rằng đi bộ ngao du như Ta-let…, tác giả đã bộc lộ quan điểm đi bộ của mình như thế nào?. - Học sinh đọc. - Học sinh đọc chú thích. I – Đọc, chú thích: - Học sinh nghe, ghi nhớ.. SGK.. - 3 đoạn. II – Tim hiểu văn bản: - Tên bài sát với nội dung văn bản. vì tên này đã khái quát được nội dung văn bản. 1 – Đi bộ ngao du – được tự do thưởng ngoạn: - Trần thuật. kể lại những điều thú vị của người ngao du bằng đi bộ. - Ưa đi lúc nào thì đi, thích dừng thì dừng. Quan sát, xem tất cả… - Ngôi thứ 1 tôi, ta. - Nhấn mạnh kinh nghiệm của bản thân… - Nhấn mạnh sự thỏa mản các cảm giác tự do cá nhân.. - Ưa đi lúc nào thì đi, thích dừng lúc nào thì dừng. - Quan sát khắp nơi, xem xét tất cả. - Chẳng phụ thuộc vào bất cứ ai. - Hưởng thụ tất cả sự tự do..  câu trần thuật, phép lặp đại từ: thỏa mản nhu cầu hòa hợp với thiên nhiên. Đem lại cảm giác - Thỏa mản nhu cầu hòa hợp tự do thưởng ngoạn. thiên nhiên, cảm giác tự do.. - Đó là những kiến thức của nhà khoa học tự nhiên. 2 – Đi bộ ngao du – trau dồi tri - so sánh: kiến thức linh tinh… thức: ngao du.  so sánh kèm theo bình luận. Mở mang năng lực khám phá đời sống, mở rộng tàm hiểu - Đề cao kiến thức thực tế biết, làm giàu trí tuệ. Đầu óc khách quan, xem thường kiến được sáng láng. thức sách vở giáo điều. - Đề cao các nhà khoa học, khích lệ người đi bộ để mở mang tri thức. 3 – Đi bộ ngao – tính tình vui - Sức khỏe, tính khí… vẻ:.

(312) - Ở đoạn 3, những lợi ích cụ thể nào của việc đi bộ ngao du được nói tới? - Tác giả sử dụng loại từ nào nhiều nhất ở đây? - Tác dụng của việc sử dụng từ loại đó?.  sử dụng tính từ, so sánh, câu cảm thán:. - Tính từ.. - Nêu bật cảm giác phấn chấn Nâng sức khỏe và tinh thần. trong tinh thần của người đi bộ khơi dậy niềm vui sống. Tính ngao du. tình được vui vẻ. - so sánh 2 trạng thái tinh thần - Biện pháp tu từ nào được sử khác nhau. dụng? - Khẳng định lợi ích tinh thần. - Ý nghĩa việc thể hiện ấy? - Nâng cao sức khỏe, tinh thần; - Đến đấy, tác giả muốn bạn tạo niềm vui, tính tình vui vẻ. đọc tin vào những tác dụng nào - Cảm thán của việc đi bộ ngao du? 4 – Tổng kết: - Tác giả sử dụng kiểu câu gì ở SGK đây? - Tác dụng của kiểu câu ấy phản ánh đặc điểm nào của văn - Tràn đầy phấn chấn, vui vẻ. nghị luận Ru-xô? - Bộc lộ tinh thần gì của tác giả? - Đọc văn bản này, em hiểu thêm những lợi ích nào của việc đi bộ ngao du? 4) Củng cố: - Qua bài “đi bộ ngao du”, cho ta hiểu gì về nhà văn Ru-xô? 5) Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị “Kiểm tra văn 1 tiết” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 111. Héi tho¹i (tiÕp) A.Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: HS hÖ thèng l¹i kiÕn thøc lÝ thuyÕt vÒ héi tho¹i 2. KÜ n¨ng: BiÕt vËn dông lÝ thuyÕt vµo luyÖn tËp, rÌn kÜ n¨ng giao tiÕp. 3. Thái độ: Giáo dục HS ý thức học tập B - Trọng tâm: Nắm khái niệm lượt lợi và cách sử dụng nó C - Phương pháp: Đọc lại văn bản “Trong lòng mẹ” D - Chuẩn bị:.

(313) E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: - Vai xã hội là gì? Nó được xác định bằng quan hệ xã hội nào? Ví dụ? - Làm bài tập 3 SGK? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Yêu cầu học sinh đọc thầm lại đoạn trích: miêu tả cuộc trò chuyện giữa nhân vật bé Hồng với người cô ở tiết “hội thoại 1”? - Cho biết trong cuộc hội thoại đó, mỗi nhân vật nói bao nhiêu lượt? - Bao nhiêu lần lẽ ra Hồng được nói nhưng Hồng không nói? Sự im lặng thể hiện thái độ của Hồng đối với những lời nói của người cô như thế nào? - Vì sao Hồng không cắt lời người cô khi bà nói những điều không muốn nghe? - Vậy em hiểu lượt lời là gì? Trong giao tiếp cần sử dụng lượt lời như thế nào? Cho ví dụ? - Hướng dẫn học sinh làm bài tập Luyện tập.. Hoạt động của trò. Ghi bảng. I – Bài học: * Lượt lời trong hội thoại: - Trong hội thoại ai cũng được nói. Mỗi lần có một người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời. - Để giữ lịch sự, cần tôn trong - Thái độ bất bình của Hồng đối lượt lời người khác, tránh nói với lời người cô nói. tranh lượt lời, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác. - nhiều khi, im lặng khi đến lượt lời của mình cũng là một - Vì Hồng ý thức được rằng cách biểu thị thái độ. Hồng là người thuộc vai dưới Ví dụ: Bố bảo: không được phép xúc phạm cô. - Ngày mai, con phải làm xong - học sinh trả lời phần ghi nhớ. bài tập ấy. - tôi cúi đầu không đáp. - Tôi biết rõ là bài tập đó rất khó, nằm ngoài khả năng của - học sinh làm bài tập. tôi II – Luyện tập:. Bài 1: Tính cách của mỗi nhân vật được thể hiện: - Chị Dậu: là người phụ nữ đảm đang, mạnh mẽ. - Tên cai lệ: hống hách, hung dữ, độc ác tàn nhẫn, tán tận lương tâm - Người lý trưởng: cũng hung hăng, hống hách nhưng chưa đến nỗi táng tận lương tâm. - Anh Dậu: nhút nhát, can chịu. Bài 2: a) Thoạt đầu, cái Tí nói rất nhiều, rất hồn nhiên; còn chị Dậu thì chỉ im lặng. Về sau, cái Tí nói ít hẳn đi; còn chị Dậu lại nói nhiều hơn. b) Tác giả miêu tả diễn biến cuộc thoại như vậy rất phù hợp với tâm lý nhân vật: Thoạt, đầu cái Tí rất vô tư vì nó chưa biết là sắp bị bán đi, còn chi8j Dậu thì đau lòng buộc phải bán con nên chỉ im lặng. Về sau, cái Tí biết là sắp bị bán nên sợ hãi và đau buồn, ít nói hẳn đi, còn chị Dậu thì phải nói để thuyết phục cả hai đứa con nghe lời mẹ. c) Việc tác giả tả cái Tí hồn nhiên kể lể với mẹ những việc nó đã làm, khuyên bảo thằng Dần để phần những củ khoai to hơn cho bố mẹ, hỏi thăm mẹ… càng làm cho chị Dậu đau lòng khi buộc phải bán đứa con hiếu thảo, đảm đang như vậy đi và càng tô đậm nỗi bất hạnh sắp giáng xuống đầu cái Tí. Bài 3:.

(314) -. Lý do của lần im lặng thứ nhất: thể hiện thái độ ngạc nhiên, hãnh diện và xấu hổ về bản thân của mình trước sự đối xử tốt đệp của con gái. Lý do của lần im lặng thứ hai: sự xúc động cao độ trước tình cảm chân thành, tốt đẹp trước cô em gái dành cho mình.. Bài 4: Cả 2 nhận xét trên đều đúng, nhưng mỗi nhận xét đúng với một số hoàn cảnh khác nhau. - Trong trường hợp cần im lặng để giữ bí mật, để thể hiện sự tôn trọng người khác, để đảm bảo sự tế nhị trong giao tiếp… thì im lặng đúng là vàng. - Nhưng trước những hành vi sai trái, trước áp bức bát công, trước sự xúc phạm nhân phẩm đối với mình hay đối với người lương thiện thì sự im lặng đó là dại khờ, hèn nhát. 4) Củng cố: - Gọi học sinh đọc ghi nhớ. 5) Dặn dò: - Học bài, Viết đoạn hội thoại và phân tích lượt lời. - Chuẩn bị “Lựa chọn trật tự từ trong câu. F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 112.. LuyÖn tËp ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo bµi v¨n nghÞ luËn A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc:. Cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghị luận mà các em đã học ở tiết tập làm văn trớc. Vận dụng những hiểu biết đó để tập đa yếu tố biểu cảm vào một câu, một đoạn, một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi quen thuộc. 2/. KÜ n¨ng: - X©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm, kÜ n¨ng ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo bµi v¨n nghÞ luËn. 3/.Thái độ: Giáo dục HS: - ý thøc tù gi¸c, x©y dùng t×nh c¶m trong c¸c chuyÕn tham quan. B - Trọng tâm: Vận dụng những hiểu biết về yếu tố biểu cảm để đưa vào 1 câu, 1 đoạn, 1 bài văn nghị luận. C - Phương pháp: D - Chuẩn bị: chuẩn bị theo phần “chuẩn bị ở nhà” trong SGK. E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Trình bày các yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi bảng. - Yêu cầu học sinh tìm hiểu Bài 1: Dàn bài đề: Bài làm cần làm sáng tỏ vấn - Sự bổ ích của tham quan, du a) Mở bài:.

(315) đề gì, cho ai, cần phải làm theo lịch Nêu lợi ích của việc tham kiểu lập luận nào? - Cho học sinh. quan - Yêu cầu học sinh thảo luận - Học sinh thảo luận. b) Thân bài: những câu hỏi ghi ở mục II.1? Nêu các lợi ích cụ thể - Gọi đại diện trả lời. - Học sinh đại diện trả lời. - Về thể chất, những chuyến - Giáo viên cho học sinh ghi - Học sinh ghi dàn bài. tham quan du lịch có thể giúp dàn bài vào vở. ta thêm khỏe mạnh. - Yêu cầu học sinh đọc đoạn - Về tình cảm, tham quan du trích ở mục 2a? lịch giúp ta: - Cho biết, yếu tố biểu cảm + Tìm thêm thật nhiều niềm vui được đưa vào đoạn văn cụ thể cho bản thân. nào? Đoạn văn ấy nằm ở vị trí + Có thêm tình yêu đối với nào trong bài văn? thiên nhiên, quê hương đất - Yêu cầu học sinh đọc đoạn - Học sinh đọc đoạn văn. nước. văn mục 2b? - Về kiến thức: - Học sinh thảo luận và trả lời - Học sinh thảo luận. + Hiểu cụ thể, sâu hơn những các câu hỏi ở mục 2b? điều đã học. - Yêu cầu học sinh viết lại - Học sinh viết lại đoạn văn. + Đưa lại nhiều bài học. đoạn văn? c) Kết bài: - Gọi học sinh trình bày đoạn - Học sinh trình bày đoạn văn Khẳng định tác dụng của văn đã viết trước lớp trước lớp. tham quan - Gọi học sinh góp ý theo Bài 2: hướng sau: đoạn văn thực sự có - Học sinh góp ý về đoạn văn a) Yếu tố biểu cảm: biết bao yếu tố biểu cảm chưa? Tình mà bạn trình bày. b) luận điểm ấy gợi cho em cảm đã chân thành chưa? Sự cảm xúc: thích thú việc đi tham diễn đạt tình cảm ấy có rõ và quan… trong sáng không? - Đoạn nghị luận đó chưa thể - Giáo viên hướng dẫn học hiện hết cảm xúc. sinh làm bài tập 3. - Học sinh viết lại đoạn văn. - Giáo viên tổng kết đánh giá - Học sinh nghe. - Học sinh trình bày trước lớp. tiết Luyện tập để học sinh rút kinh nghiệm. 4) Củng cố: - Tác dụng của yếu tố biểu cảm trong bài văn nghị luận? 5) Dặn dò: - Học bài, làm bài tập 3. - Chuẩn bị “Tìm hiểu yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TuÇn 30: TiÕt 113. KiÓm tra v¨n A. môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:. - Ôn tập và củng cố kiến thức văn học đã học ở lớp 8. - Tự đánh giá chính xác hơn trình độ tập làm văn của bản thân, từ đó rút ra những king nghiệm cần thiết để các bài làm văn sau đạt kết quả tốt. 2/. KÜ n¨ng:. - Diễn đạt và làm văn.. 3/. Thái độ: Giáo dục HS:.

(316) - ý thøc tÝch cùc vµ tù gi¸c khi lµm bµi.. B.Ph¬ng ph¸p: C. ChuÈn bÞ:. 1/ GV:Soạn bài, ra đề, đáp án, biểu điểm.. 2/ HS: Häc bµi theo híng dÉn cña gi¸o viªn.. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I.Hoạt động 1: ổn định: II. Hoạt động 2: Bài Cũ:. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS III. Hoạt động 3: Bài mới:. A -§Ò bµi:. GV: Ghi đề lên bảng: C©u 1: Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ ThÕ L÷ ? C©u 2: Nªu néi dung chÝnh cña v¨n b¶n " Nhí rõng" ? C©u 3: Phân tích tâm trạng ngời tù - chiến sĩ đợc thể hiện ở bốn câu thơ cuối bài thơ " Khi con tu hó". §¸p ¸n:. Câu 1: (2 điểm) HS làm đầy đủ các nội dung sau: - ThÕ L÷ (1907 - 1989), tªn thËt NguyÔn Thø lÔ. Quª ë B¾c Ninh. Nhµ th¬ tiªu biÓu nhÊt cña phong trµo th¬ míi. - Với hồn thơ dồi dào lãng mạn, Thế Lữ góp phần quan trọng vào việc đổi mới th¬ ca ®em l¹i chiÕn th¾ng cho th¬ míi. - Ngoµi s¸ng t¸c th¬, viÕt truyÖn, ThÕ L÷ cßn cã c«ng x©y dùng ngµnh kÞch nãi níc ta. - Ông đợc nhà nớc truy tặng giải thởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (n¨m 2003). - T¸c phÈm chÝnh: MÊy vÇn th¬ (th¬, 1935), Vµng vµ m¸u (truyÖn, 1934), Bªn đờng thiên lôi (truyện, 1936), Lê Phong phóng viên (truyện, 1937) Câu 2: (2 điểm) HS nắm đợc nội dung cơ bản sau: Nội dung chính: Tác phẩm mợn lời con hổ bị nhốt ở vờn bách thú để diễn tả s©u s¾c nçi ch¸n ghÐt thùc t¹i tÇm thêng, tï tóng vµ niÒm kh¸t khao tù do m·nh liÖt bằng những vần thơ tràn đầy cảm xúc lãng mạn, bài thơ đã khơi gợi lòng yêu nớc thÇm kÝn cña ngêi d©n mÊt níc thuë Êy. C©u 3: (5 ®iÓm) Bµi viÕt cã bè côc râ rµng (1 ®iÓm) - Nội dung HS phân tích đợc: Tâm trạng đau khổ, uất ức, ngột ngạt đợc nhà thơ diễn tả trực tiếp. Bằng cách dùng từ ngữ: động từ mạnh (đạp tan phòng, chết uất ), nh÷ng tõ c¶m th¸n («i, th«i, lµm sao ). C¸ch ng¾t nhÞp bÊt thêng 6/2 (c©u 8); 3/3 (c©u 9)... Tất cả nh truyền đến độc giả cảm giác ngột ngạt cao độ, niềm khao khát cháy báng muèn tho¸t khái phßng giam, khái tï ngôc trë vÒ víi cuéc sèng tù do bªn ngoµi. - Qua tâm trạng của nhà thơ - ngời tù cách mạng, ta hiểu đợc tình yêu quê hơng, đất nớc, yêu cuộc sống tự do cháy bỏng của nhà thơ. - Nội dung phân tích đầy đủ, sâu sắc, có cảm xúc, hành văn trôi chảy (4 điểm) IV. Hoạt động 4: Củng cố : GV thu bµi, nhËn xÐt giê lµm bµi. V.Hoạt động 5: Hớng dẫn dặn dò: Bài cũ: Xem lại những bài tập làm văn đã học, nắm đợc phơng pháp lµm v¨n nghÞ luËn. Bµi míi: - §äc kÜ bµi “ Lùa chän trËt tù tõ trong c©u” C - Rút kinh nghiệm:.

(317) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 114.. Lùa chän trËt tù tõ trong c©u A. Môc tiªu:. 1/. KiÕn thøc: - Trang bÞ cho HS mét sè hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ trËt tù tõ trong c©u cô thÓ lµ:. - Khả năng thay đổi trật tự từ ngữ. - Hiệu quả diễn đạt của những trật tự từ ngữ khác nhau. 2/. KÜ n¨ng : - KÜ n¨ng lùa chän trËt tù tõ ng÷ phï hîp t×nh huèng. 3/.Thái độ: Giáo dục HS: - Lùa chän trËt tù tõ trong nãi, viÕt phï hîp yªu cÇu ph¶n ¸nh thùc tÕ vµ diÔn t¶ tõ, t×nh c¶m cña b¶n th©n. B - Trọng tâm: Tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: Đọc lại văn bản “Tức nước vỡ bờ” E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Lượt lời là gì? Cách sử dụng lượt lời? Cho ví dụ? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài.

(318) Hoạt động của thầy - Yêu cầu học sinh đọc đoạn trích và các câu hỏi ở mục I? - Giáo viên treo câu in đậm đã viết sẵn trên bốn băng giấy lên bảng. - Gọi học sinh lên thay đổi vị trí các từ trên các băng giấy để tạo ra 1 trật tự từ mới với đièu kiện câu vãn là câu đúng và không thay đổi nghĩa cơ bản. - Yêu cầu các học sinh khác làm vào vở hoặc giấy nháp của riêng mình theo cách sắp xếp khác? - Để diễn đạt nội dung tương tự câu in đậm trong đoạn văn có bao nhiêu cách sắp xếp trật tự từ? - Vì sao tác giả chọn trật tự từ như trong đoạn trích? - Hiệu quả diễn đạt của cách sắp xếp trật tự từ có giống nhau không? Từ đó, em rút ra kinh nghiệm gì trong việc đặt câu? - Yêu cầu học sinh đọc 2 đoạn trích ở mục II.1? - Cho biết, trật tự từ trong những bộ phận câu in đậm đó thể hiện điều gì? - Học sinh thảo luận mục II.2? - Gọi học sinh trình bày kết quả thảo luận? - Vậy từ sự phân tích ở mục I và II, cho biết tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ? - Hướng dẫn học sinh làm bài tập.. Hoạt động của trò. Ghi bảng. - Học sinh đọc. - Học sinh quan sát.. I – Bài học: 1 – Nhận xét chung:. - Học sinh thực hiện việc thay đổi trật tự từ.. - Học sinh thay đổi trật tự từ.. Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói, viết cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp. Ví dụ: Lộc cộc tiếng Ngựa chạy. - Nhiều cách.  Tiếng Ngựa chạy lộc cộc. 2 – Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ: - Không. - Cần lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.. SGK Ví dụ: Xào xạc tiếng lá rơi. - Học sinh đọc..  Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. - Học sinh thảo luận. II – Luyện tập: - Học sinh trình bày kết quả thảo luận. - Học sinh trình bày nội dung phần ghi nhớ. - Học sinh làm bài tập.. Bài 1: a) Cụm từ trong câu văn của Bác Hồ: kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện của các vị ấy trong lịch sử. b) Câu “Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi!”: Đặt cụm từ “Đẹp vô cùng” trước hô ngữ “Tổ quốc ta ơi!” để nhấn mạnh cái đẹp của non sông mới được giải phóng. - Cụm từ “hò ô tiếng hát”: Đảo “hò ô” lên trước “tiếng hát” để bắt vần với “sông Lô” (vần lưng), tạo cảm giác kéo dài, thể hiện sự mênh mang của sông nước; đồng thời cũng đảm bảo cho câu thơ bắt vần với câu trước (vần: ngạt – hát). Vậy ở đây, sự sắp xếp trật tự từ nhằm đảm bảo sự hài hòa về ngữ âm cho lời thơ. c) Câu văn của Nguyễn Công Hoan: lặp lại các từ và cụm từ “mật thám”, “đôi con gái” ở hai đầu hai vế câu là để liên kết chặt chẽ câu ấy với câu đứng trước. 4) Củng cố: - Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ..

(319) 5) Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị “Lựa chọn trật tự từ trong câu” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 115.. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 6 A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc:. Cũng cố lại những kiến thức và kĩ năng đã học về phép luận văn chứng minh và giải thích, về cách thức sử dụng từ ngữ, đặt câu.và đặc biệt là về luận ®iÓm vµ c¸ch tr×nh bµy luËn ®iÓm. Có thể đánh giá chất lợng bài làm của mình, trình độ tập làm văn của bản thân mình so với yêu cầu của đề bài và so với các bạn cùng lớp, nhờ đó, có đợc những kinh nghiệm và quyết tâm cần thiết để làm tốt hơn nữa bài sau. 2/. KÜ n¨ng: Lập luận, dùng từ, đặt câu, kĩ năng xây dựng và trình bày, xếp luận điểm. 3/.Thái độ: Gi¸o dôc ý thøc phª b×nh vµ tù phª b×nh B - Trọng tâm: Nhận ra lỗi sai sót và biết cách sửa chữa. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: Nêu lại cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận? E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy. - Yêu cầu học sinh nhắc lại đề bài? - Giáo viên phát bài. - Học sinh tìm hiểu yêu cầu của đề bài về: thể loại, nội dung…? - Yêu cầu học sinh đọc nội dung gợi ý đánh giá trong. Hoạt động của trò. Ghi bảng. I – Đề bài: Từ bài “bàn luận về phép học” của La Sơn Phu Tử - Học sinh nêu đề bài. Nguyễn Thiếp, hãy nêu suy nghĩ về mối quan hệ giữa “học” và “hành”. 1 – yêu cầu: - Học sinh nhận bài. - Thể loại: nghị luận. - Nội dung: Mối quan hệ giữa “học” và “hành” - Văn nghị luận. 2 – Dàn bài: - Mối quan hệ giữa “học” và a) Mở bài: Nêu khái quát mối “hành”. quan hệ giữa “học” và “hành” b) Thân bài: - Làm rõ vấn đề “học là gì? - Học sinh đọc. - Làm rõ vấn đề “hành” là gì? - làm rõ mối quan hệ giữa.

(320) SGK? - Yêu cầu học sinh tự đánh giá, nhận xét bài làm của mình. - Yêu cầu học sinh lập dàn bài? - Giáo viên nhận xét, đánh giá chung về bài làm. - Hướng dẫn học sinh tự sửa các lỗi nổi bật trong bài.. “học” và “hành” - làm rõ tác dụng của “học” và “hành” - Học sinh đánh giá, nhận xét c) Kết bài: Khẳng địng cảm bài làm. nghĩ về vấn đề “học’ và “hành” II – Nhận xét chung: 1 – Ưu: - Học sinh lâph dàn bài. - Phần lớn học sinh xác định đúng yêu cầu của đề. - Một số em diễn đạt tốt, trình bày luận điểm chính xác hợp lý Học sinh nghe, rút kinh nghiệm - Một vài em có tiến bộ trong diễn đạt 2 – Tồn tại: - Một vài em làm bài còn sơ - Học sinh sửa lỗi sai sót. sài, sai lỗi chính tả nhiều. - Một số em chưa đầy đủ bố cục. - Một số em viết chữ khó đọc III – Chữa lỗi sai sót: 1 – Lối chính tả: - Lý thiết  lý thuyết - Việt học  việc học 2 – Lỗi diễn đạt, dùng từ: “Mối quan hệ giữa học và hành là mối quan hệ thống kê qua lại bổ sung cho nhau góp phần hoàn thiện con người học gắn với hành là cách học rất là đúng đén. 4) Củng cố: - Cách trình bày luận điểm trong bài văn nghị luận? 5) Dặn dò: - Ôn lại bài. - Chuẩn bị “Luyện tập đưa yếu tố tự sự, miêu tả vào bài văn nghị luận” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 116.. T×m hiÓu c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: - Thấy đợc tự sự và miêu tả thờng là những yếu tố rất cần thiết trong một bài văn nghị luận, vì chúng có khả năng giúp ngời nghe ( ngời đọc) nhận thức đợc nội dung nghị luận một c¸ch dÔ dµng, s¸ng tá h¬n.. - Nắm đợc những yếu tố cần thiết của việc đa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận để sự nghị luận có thể đợc hiệu quả thuyết phục cao..

(321) j2/.KÜ n¨ng: - KÜ n¨ng ph¸t hiÖn vµ c¸ch ®a yÕu tè tù sù, miªu t¶ vµo bµi v¨n nghÞ luËn. 3/.Thái độ: Giáo dục HS ý thức học tập. B. ChuÈn bÞ: B - Trọng tâm: Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra bài tập 3 tiết 112. 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Yêu cầu học sinh đọc 2 đoạn văn ở mục I.1? - Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm theo nội dung câu hỏi ở SGK? - Gọi học sinh trình bày kết quả thảo luận. - Giáo viên sơ kết ý kiến thảo luận. - Vậy, em có nhận xét gì về vai trò của yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận? - Gọi học sinh đọc văn bản ở mục I.2? - Trong văn bản đó có yếu tố tự sự và miêu tả không? - Hãy chỉ ra đâu là yếu tố tự sự, đâu là yếu tố miêu tả? - Vì sao tác giả không kể lại đầy đủ và cặn kẽ toàn bộ 2 truyện ấy mà chỉ tả cụ thể một số hình ảnh và kể tỉ mỉ một số chi tiết trong những câu chuyện ấy? - Vậy tác giả có miêu tả tràn lan không? - Vậy qua đó, cho biết khi đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận, cần chú ý điều gì? - Hướng dẫn học sinh làm bài tập.. Hoạt động của trò. Ghi bảng. - Học sinh đọc. - Học sinh thảo luận. I – Bài học: - Học sinh trình bày kết quả * Yếu tố tự sự và miêu tả thảo luận. trong văn nghị luận: - Bài văn nghị luận thường vẫn - Học sinh trả lời nội dung ghi cần phải có yếu tố tự sự và nhớ 1. miêu tả. - Học sinh đọc.. - hai yếu tố dó giúp cho việc trình bày luận cứ trong bài văn - có. được rõ ràng, cụ thể, sinh động hơn, do đó có sức thuyết phục - Học sinh tìm yếu tố tự sự và mạnh mẽ hơn. miêu tả. - Chỉ cần những hình ảnh ấy để - Các yếu tố tự sự và miêu tả có lợi cho việc làm sáng tỏ luận được dùng làm luận cứ phải điểm. phục vụ cho việc làm rõ luận điểm và không phá vỡ mạch lạc nghị luận bài văn. - Không. - Học sinh trả lời nội dung ghi II – Luyện tập: nhớ 2. - Học sinh làm bài tập.. Bài 1: Học sinh tự tìm yếu tố tự sự và miêu tả có trong đoạn văn nghị luận: - Tác dụng của yếu tố tự sự: giúp người đọc hình dung rõ hơn hoàn cảnh sáng tác của bài thơ và tâm trạng của nhà thơ. - Tác dụng của yếu tố miêu tả: Làm cho người đọc như trông thấy trước mắt khung cảnh của đêm trăng và cảm xúc của người tù – thi sĩ, để nhận rõ hơn chiều sâu của.

(322) một tâm tư; ở đó, bên trong sự lặng im, có chứa đựng biết bao nhiêu tình cảm dạt dào trước trăng, trước đêm, trước cái lành cái đẹp. Bài 2: Trong đề văn ấy, người viết có thể sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài làm. Vì: sử dụng yếu tố miêu tả để gợi lại vẻ đẹp của hoa sen, còn sử dụng yếu tố tự sự khi cần kể lại một kỷ niệm về bài ca dao đó. 4) Củng cố: - Gọi học sinh đọc lại phần ghi nhớ. 5) Dặn dò: - Học bài. - Làm bài: Viết đoạn văn nghị luận có sử dụng yếu tố tự sự và miêu tả? - Chuẩn bị F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 117- upload.123doc.net:. ¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc ( M«-li-e). A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:. Hình dung đợc lớp kịch này trên sân khấu, hiểu rõ Môlie là nhà soạn kịch tài ba, xây dựng lớp kịch hết sức sinh động, khắc hoạ tài tình tính cách nhân vật giả tởng và gây đợc tiếng cời sảng khoái cho khán giả. 2/. KÜ n¨ng: Phân tích tính chất nhân vật, phân tích diễn biến hành động kịch. 3/.Thái độ: Giáo dục HS: Có ý thức sống đúng đắn, biết phân biệt xấu, tốt, cái lố bịch căm ghét lối sống trởng giả học đòi làm sang. B - Trọng tâm: sự khắc họa tài tình tính cách lố lăng của tay trưởng giả học đòi làm sang của nhà soạn kịch Mô-li-e. C - Phương pháp:.

(323) D - Chuẩn bị: Gợi tìm. E - Các bước lên lớp: Tìm đọc tác phẩm “Trưởng giả học làm sang” của Mô-li-e. 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Thay kiểm tra 15 phút 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Hướng dẫn học sinh đọc văn bản. - Gọi học sinh đọc văn bản? - Gọi học sinh nêu vài nét về tác giả và đoạn trích? - Giáo viên khái quát lại nội dung trên cho học sinh nắm. - Tìm bố cục bài văn? - Trong lớp kịch nào xuất hiện mấy kiểu ngôn ngữ? Của ai? - Kiểu ngôn ngữ trực tiếp của nhân vật xuất hiện khi nào? - Khi nào tác giả dùng ngôn ngữ trần thuật? - Vai trò các ngôn ngữ ấy? - Lớp kịch này gây cảm hứng gì cho người xem? Vì sao? - Theo dõi đoạn 1, cảnh này diễn ra cuộc đối thoại của những nhân vật nào? - Đối thoại về việc gì? Chủ nhân là ai? - Đoạn này, Giuốc-đanh sắp phát khùng lên vì lý do gì?. Hoạt động của trò. Ghi bảng I – Đọc, chú thích:. - Học sinh đọc. - Học sinh nêu các ý ở phần chú thích SGK. - Học sinh nghe, ghi nhớ.. SGK.. - 2 phần. - 2 kiểu ngôn ngữ.. II – Tìm hiểu văn bản:. - Nhân vật đối đáp nhau.. 1 – Diễn biến của hành động kịch:. - Khi muốn thông báo sự việc diễn ra trên sân khấu. - Diễn ra tại phòng khách nhà - hài hước, buồn cười. ông Giuốc-đanh. - Giuốc-đanh và bác phó may.. - Lời chỉ dẫn sân khấu chia lớp kịch thành 2 cảnh:. + Cảnh trước khi ông Giuốc- Trang phục của ông Giuốc- đanh mặc lễ phục. đanh, bộ lễ phục. - Lễ phục mang đến chậm, đôi + Cảnh sau khi ông Giuốc-đanh bít tất chật, đôi giày khiến đôi mặc lễ phục. chân ông đau. - Trạng thái đó cho thấy ông là - Thích ăn diện nhưng không người như thế nào? hề có kinh nghiệm ăm diện. 2 – Cảnh ông Giuốc-đanh trước - Chi tiết ông Giuốc-đanh cự khi mặc lễ phục: ông Giuốclại bác phó may về việc đôi - Gây cười. đanh và bác phó may: giày làm ông đau chân: “tôi tưởng… hay nhỉ!” Là chi tiết - Lý luận của ông vô nghĩa. - Bác phó may: ở thế bị động như thế nào? Vì sao? thế chủ động tấn công: vụng - Sự thật nào về con người ông - Nhận thức lẫn lộn, ngu dốt. chèo khéo chống Giuốc-đanh lộ ra chi tiết ấy? - Tại sao ông lại chấp nhận bộ - Ông Giuốc-đanh: ở thế chủ lễ phục may không đúng quy - Không có kiến thức nào về ăn động  thế bị động. cách sang trọng? mặc. - Đặc điểm nào trong con + Thích ăn diện nhưng không người ông tiết lộ ra? - Quê kệch, ngu dốt. hề có kinh nghiệm. - Hình ảnh Giuốc-đanh bị lột quần áo khi mặc lễ phục đi lại - Đã dốt nhưng lại thích khoe, + Nông nỗi, dễ bị lừa. trên sân khấu phụ họa cho đặc không hề biết cách làm sang. điểm nào trong tính cách của + Quê kệch, ngu dốt. ông? - Đến đây, ông bị người đời + có tiền, muốn sang..

(324) chê cười. Ông bị chê cười về điều gì/ - Trong hoàn cảnh này, kẻ trưởng giả học làm sang đã bị lợi dụng như thế nào? Vì sao bị lợi dụng? - Đoạn 2, cho biết cuộc đối thoại diễn ra xung quanh việc gì? - Nghệ thuật gì được sử dụng? - Lý do diễn ra việc này?. - có tiền, muốn sang trọng nhưng do quê kệch dốt nát nên thanhỳ nhố nhăng. - Giàu có thích ăm diện nhưng ngu dốt..  Đối lập, giọng văn mỉa mai châm biếm: thích ăn diện nhưng quê kệch, dốt nát  nhố nhăng.. - Tâng bốc địa vị xã hội của 3 – Cảnh sau khi ông Giuốcông Giuốc-đanh. đanh mặc lễ phục: ông Giuốcđanh và thợ phụ: - Phép tăng cấp. - Thợ phụ: ranh mãnh, dùng - Bọn thợ phụ muốn moi tiền, mánh khóe nịnh hót. - Bọn chúng tâng bốc ông ông Giuốc-đanh thích được bằng cách nào? tâng bốc. + Ông lớn  cụ lớn  đức ông: - Ông Giuốc-đanh xử sự với - Dùng xưng hô. phép tăng cấp muốn moi tiền. đám thợ phục để được tâng bốc. - Cho tiền. - Ông Giuốc-đanh: - Phản ứng, thái độ của ông Giuốc-đanh về viẹc ấy? thể + Về tâm lý: cực kỳ sung hiện qua chi tiết nào? - Sung sướng, hãnh diện. sướng, hãnh diện. - Qua đó, tính cách nào của ông được lộ ra? - Về hành động: liên tục thưởng - Điều mỉa mai đáng cười - Háo danh, ưa nịnh. tiền. trong việc này là gì? - Hãy tóm tắt đặc điểm tính - Kẻ háo danh được khoác danh  Giọng văn mỉa mai, hài hước: cách của ông Giuốc-đanh qua hão lại tưởng thật. háo danh, ưa nịnh. lớp kịch này? - Thích sang trọng, háo danh, - Qua văn bản này, em hiểu gì dốt nát. về nhà viết kịch Mô-li-e? 4 – Tổng kết: - Ghét lối sống trưởng giả học - Qua bài này, thói xấu nào làm sang. SGK. đáng chê cười? - Tạo tiếng cười cho người nghe. - Trưởng giả học làm sang. 4) Củng cố: - Học sinh đọc phần ghi nhớ. 5) Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị “Chương trình địa phương – phần Văn” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 119.. Lùa chän trËt tù tõ trong c©u A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc: Gióp HS.

(325) - Vận dụng đợc kiến thức về trật tự từ trong câu để phân tích hiệu quả diễn đạt của trËt tù tõ trong mét sè c©u trÝch tõ c¸c t¸c phÈm v¨n häc.. - Biết viết đợc đoạn văn ngắn thể hiện khả năng săp xếp từ hợp lí. j2/. KÜ n¨ng: - Ph¸t hiÖn, ph©n tÝch t¸c dông cña sù lùa chän s¾p xÕp trËt tù tõ. 3/.Thái độ: Giáo dục HS ý thức học tập B - Trọng tâm: Phấn tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong các bài tập. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: - Nêu nhận xét chung về cách lựa chọn trật tự từ? ví dụ? - Trình bày các tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Giáo viên hướng dẫn học sinh làm các bài tập. Các học sinh làm việc độc lập, sau đó gọi các em trình bày kết quả trước lớp. Bài 1: Trong 2 đoạn trích, các hoạt động, trạng thái được liệt kê theo thứ tự trước sau hoặc thứ bậc quan trọng (hoạt động chính, hoạt động phụ), cụ thể: a) Mỗi việc được kể là một khâu trong công tác vận động quần chúng, khâu này nối tiếp khâu kia: đầu tiên là phải giải thích cho quần chúng hiểu, sau đó tuyên truyền cho quần chúng hưởng ứng, rồi tổ chức cho quần chúng làm, lãnh đạo để làm cho đúng, kết quả là làm cho tinh thần yêu nước của quần chúng được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. b) Các hoạt động được xếp theo thứ bậc: việc chính, việc diễn ra, hằng ngày của bà mẹ là bán bóng đèn; còn bán vàng hương chỉ là việc làm thêm trong những phiên chợ chính. Bài 2: Các cụm từ in đậm được lặp lại ngay ở đầu câu để liên kết câu ấy với những câu trước cho chặt hơn. Bài 3: Việc đảo trật tự thông thường của từ trong các câu in đậm nhằm mục đích nhấn mạnh hình ảnh hoặc tâm trạng nêu ở các từ đứng đầu câu. Bài 5: Có nhiều cách sắp xếp trật tự từ như sau: - … cây tre can đảm, thủy chung, ngay thẳng, nhũn nhặn, xanh. - …; ta có nhiều cách sắp xếp trật tự từ nhưng cách sắp xếp trật tự từ của nhà văn Thép Mới là hợp lý nhất vì nó đúc kết được những phẩm chất đáng quý của cây tre theo đúng trình tự miêu tả trong bài văn.. Bài 6: Yêu cầu học sinh viết vào vở, giáo viên gọi chấm điểm, kiểm tra. 4) Củng cố: - Cho biết vì sao phải lựa chọn trật tự từ trong câu? 5) Dặn dò: - Học bài, làm bài tập 4. - Chuẩn bị “Chữa lỗi diến đạt” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.

(326) TiÕt 120 :. LuyÖn tËp ®a yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù vµo bµi v¨n nghÞ luËn A. Môc tiªu:. 1/. Gióp HS: - Cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n. nghị luận mà các em đã học trong tiết tập làm văn trớc.. - Vận dụng những hiểu biết đó để tập đa các yếu tố tự sự và miêu tả vào một đoạn, một bài văn nghị luận có đề tài quen thuộc gần gũi. j2/. KÜ n¨ng HS: - X©y dùng ®o¹n v¨n nghÞ luËn cã ®a c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµo.. 3/. Gi¸o dôc HS: - Thấy đợc vai trò quan trọng của những yếu tố tự sự, miêu tả trong đoạn văn, bài văn nghÞ luËn. B - Trọng tâm: Vận dụng hiểu biết để tập đưa các yếu tố tự sự, MT vào đoạn, bài văn nghị luận. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: Học sinh chuẩn bị phần I: phần chuẩn bị ở nhà. E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Vì sao cần phải đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Giáo viên kiểm tra phần chuẩn bị bài ở nhà của học sinh.. Hoạt động của trò. Ghi bảng I – Nội dung Luyện tập: 1 – yêu cầu đề: - Thể loại: nghị luận..

(327) - Yêu cầu học sinh tìm hiểu đề bài? Em sẽ làm thế nào nếu gặp phải một đề bài như đề bài được nêu ở SGK? - Gọi học sinh đọc mục II.2? - Có nên đưa tất cả các luận điểm ấy vào đề bài trên không? Vì sao? - Yêu cầu học sinh sắp xếp các luận điểm đã chọn lựa có thể bổ sung thêm theo một hệ thống chặt chẽ như thế nào? - Hướng dẫn học sinh tập đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào một đoạn văn nghị luận (vào một trong các luận điểm trên). Giáo viên chia nhóm cho học sinh làm bài tập này. - Gọi học sinh trình bày đoạn văn nghị luận đã viết. - Yêu cầu học sinh nhận xét, bổ sung? - Cho biết yếu tố tự sự, miêu tả được đưa vào đoạn văn có tác dụng gì? - Qua đó, em học tập và rút được kinh nghiệm gì về việc đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào văn nghị luận? - Giáo viên nhận xét tiết Luyện tập.. - Thể loại: nghị luận. - Nội dung: trang phục và văn - Nội dung: trang phục và văn hóa. hóa. 2 – Xác lập luận điểm: - Trong 5 luận điểm ấy, có 4 - Học sinh đọc. luận điểm: a, b, c, e phù hợp - Không. Vì luận điểm d không với yêu cầu của đề bài. phù hợp với yêu cầu của đề. 3 – Sắp xếp luận điểm: Trình tự sắp xếp các luận - a  c  e  b. điểm ấy như sau: a  c  e  b và Kết luận; các bạn cần thay đổi lại trang phục cho lành mạnh, - Học sinh làm bài tập này theo đứng đắn. nhóm phân công. 4 – tập đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào đoạn văn nghị luận: a) Học sinh viết đoạn văn nghị luận theo các luận điểm đã lựa chọn: đưa yếu tố tự sự và miêu - Học sinh trình bày đoạn văn. tả vào đoạn văn nghị luận. b) Tác dụng của yếu tố tự sự, miêu tả trong đoạn văn nghị luận: giúp cho sự nghị luận - Giúp cho đoạn văn nghị luận được cụ thể, rõ ràng, sinh động được rõ ràng, sinh động, cụ và thuyết phục người đọc thể… II – Kinh nghiệm của việc đưa - Phải chọn lựa yếu tố tự sự, yếu tố tự sự, miêu tả vào văn miêu tả tiêu biểu. nghị luận: - Diễn đạt không phá vỡ mạch - Phải chọn lựa yếu tố tự sự, nghị luận. miêu tả tiêu biẻu, chủ yếu. - Diễn đạt điều tự sự, miêu tả mạch lạc, phối hợp chặt chẽ với nghị luận.. 4) Củng cố: - Tác dụng của yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận. 5) Dặn dò: - Học bài, làm bài tập mục II.4 SGK. - Chuẩn bị “Viết bài tập làm văn số 6” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 121 :. Chơng trình địa phơng.

(328) A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc :: Gióp HS: - Vởn dụng kiến thức về các chủ đề văn bản nhật dụng ở lớp 8 để tìm hiểu những vấn đề tơng ứng ở địa phơng. - Bớc đầu biết bày tỏ ý kiến, cảm nghĩ của mình về những vấn đề đó b»ng mét v¨n b¶n ng¾n. j2/. KÜ n¨ng : - Kĩ năng dùng từ, đặt câu và sử dụng những hình thức thể hiện phong phó nh kÓ chuyÖn lµm th¬, v¨n nghÞ luËn. 3/.Thái độ : Giáo dục HS: - TÝnh tù gi¸c vµ tÝch cùc. B - Trọng tâm: bày tỏ ý kiến, cảm nghĩ của em về những vấn đề ấy bằng một văn bản ngắn. C - Phương pháp: D - Chuẩn bị: Học sinh chuẩn bị tranh vẽ theo đề tài đã phân công và bài viết. E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Qua văn bản “Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục”, cho biết ông Giuốc-đanh là người như thế nào? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi bảng. - Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở I – Nội dung thực hiện: nhà của các tổ. 1) Các tổ treo tranh vẽ. - Yêu cầu lần lượt các tổ treo - Các tổ treo tranh vẽ lên bảng. 2) Các tổ trình bày bài viết: tranh vẽ lên bảng. Đại diện tổ trình bày. - Yêu cầu đại diện các tổ trình - Đại diện tổ trình bày bài viết. 3) Học sinh trao đổi ý kiến: bày bài viết của tổ mình? - Gọi nhận xét, góp ý, bổ sung, - Học sinh nhận xét, góp ý, bổ II – Rút kinh nghiệm: đánh giá bài viết có kết hợp từ sung. - Phải hiểu biết, tìm hiểu và tranh vẽ? thâm nhập thực tế. - Giáo viên nhận xét, đánh giá - Học sinh nghe, rút kinh - Chọn lựa chi tiết, hình ảnh bài viết, tranh vẽ của các tổ. nghiệm. tiêu biểu đưa vào tranh. - Giáo viên tổng kết tiết học - Trình bày rõ ràng, mạch lạc của lớp. 4) Củng cố: - Từ tiết học, em cho biết tác dụng của văn bản nhật dụng là gì? 5) Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị “Tổng kết phần Văn” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.

(329) TiÕt 122 :. Chữa lỗi diễn đạt A. Môc tiªu: 1/.KiÕn thøc : -Giúp HS nhận ra lỗi và biết cách chữa lỗi trong những câu đợc SGK dẫn ra qua đó trao dồi khả năng lựa chon cách diễn đạt đúng trong những truờng hợp tơng tự khi nói và viết.. j2/. KÜ n¨ng : - HS ph¸t hiÖn lçi vµ ch÷a lçi. 3/. Thái độ : -Giúp HS có ý thức vận dụng để diễn đạt đúng trong khi nói và viết. B - Trọng tâm: Nhận ra lỗi và biết cách chữa lỗi diễn đạt. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Làm bài tập 4. 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Yêu cầu học sinh đọc các câu trong mục 1 SGK? - Yêu cầu mỗi học sinh tự phát hiện ra lỗi và chữa lỗi trong các câu đó? - Gọi học sinh lên bảng chữa lại câu – cách diễn đạt đúng? - Gọi học sinh nhận xét, bổ sung, góp ý hoàn thành bài tập. - Giáo viên nhận xét, đánh giá.. Hoạt động của trò. Ghi bảng. - Học sinh đọc. - Học sinh phát hiện và chữa lỗi. - Học sinh chữa lại cách diễn đạt đúng trên bảng. - Học sinh góp ý, bổ sung. 1 – Phát hiện và chữa lỗi:.

(330) - Hướng dẫn học sinh phát hiện và chữa lỗi diễn đạt trong bài tập làm văn của mình. - Học sinh phát hiện và chữa lỗi. 1 – Phát hiện và chữa lỗi: a) A: quần áo, giày dép; B: đồ dùng học tập.  thuộc 2 loại khác nhau, B không phải là từ ngữ có nghĩa rộng hơn A.  Chúng em đã giúp các bạn học sinh những vùng bị bão lụt quần áo, giày dép và đồ dùng học tập. b) “A nói chung và B nói riêng” thì A là từ ngữ nghĩa rộng, B là từ ngữ nghĩa hẹp.  Trong thể thao nói chung và trong bóng đá nói riêng, niềm say mê là nhân tố quan trọng dẫn đến thành công. c) Lão Hạc, bước đường cùng và Ngô Tất Tố không phụ thuộc cùng một trường từ vựng. Lão Hạc và bước đường cùng là tên tác phẩm; Ngô Tất Tố là tên tác giả  câu c sai.  “Lão Hạc”, “Bước đường cùng” và “Tắt đèn” đã giúp…. 1945 d) Trong câu hỏi lựa chọn “A hay B”? A: trí thức là từ ngữ nghĩa rộng hơn bao hàm B: bác sĩ. Vì vậy câu này đã vi phạm nguyên tắc quan trọng đối với câu hỏi lựa chọn.  Em muốn trở thành một người trí thức hay công nhân? e) Sửa: Bài thơ không chỉ hay về nghệ thuật mà còn sắc sảo về nội dung. g) Sửa: Trên sân ga chỉ còn lại 2 người. Một người thì cao gầy, còn 1 người thì thấp và mập. h) Sửa: chị Dậu rất cần cù, chịu khó và rất mực yêu thương chồng con. i) Sửa: Nếu không… không thể hoàn thành được những… nặng nề đó. k) Sửa: Hút thuốc lá vừa có hại cho sức khỏe vừa tốn kém về tiền bạc 2 – Phát hiện lỗi diễn đạt trong bài tập làm văn của mình: - Học sinh tự phát hiện và sửa lỗi. 4) Củng cố: - Qua tiết học này, giúp em có thêm hiểu biết gì về việc diễn đạt câu văn, lời nói? 5) Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị “Ôn tập phần Tiếng Việt” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 123,124:. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 7 A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:. - Gióp HS vËn dông kÜ n¨ng ®a c¸c yÕu tè biÓu c¶m, tù sù vµ miªu t¶ vµo việc viết bài văn chứng minh hoặc giải thích một vấn đề xã hội..

(331) - Tự đánh giá chính xác hơn trình độ tập làm văn của bản thân, từ đó rút ra những king nghiệm cần thiết để các bài làm văn sau đạt kết quả cao hơn. 2/. RÌn luyÖn HS:. luËn.. - LËp luËn, kÜ n¨ng ®a yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, tù sù vµo bµi v¨n nghÞ. 3/. Gi¸o dôc HS:. - Có thái độ tu dỡng rèn luyện thành ngời toàn diện.. B – Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Giáo viên ra đề: a) Đề bài: Một số bạn em đang đua đòi theo lối ăn mặc không lành lạnh, không phù hợp với lứa tuổi học sinh, với truyền thống Việt Nam của dân tộc và hoàn cảnh gia đình. Em hãy viết một bài văn nghị luận để thuyết phục các bạn đó thay đổi cách ăn mặc cho đúng đắn hơn. b) Yêu cầu: Học sinh xác định đúng thể loại văn nghị luận xen yếu tố biểu cảm, tự sự và miêu tả. Xây dựng được hệ thống luận điểm thích hợp với yêu cầu đề và sắp xếp theo trình tự nhất định. Vận dụng hợp lý 3 yếu tố trên; bài văn có bố cục rõ ràng, đầy đủ. c) Đáp án – Biểu điểm: - Điểm 8, 9: Bài văn thực hiện tốt, đầy đủ các nội dung yêu cầu trên. Văn viết mạch lạc, lời lẽ chính xác, thuyết phục, không quá 2 lỗi chính tả. - Điểm 6, 7: Bài văn thực hiện đầy đủ và tương đối tốt nội dung yêu cầu trên. Văn viết tương đối mạch lạc, lời lẽ chính xác và có sức thuyết phục tương đối, không quá 3 lỗi chính tả. - Điểm 4, 5: Bài văn trình bày được các nội dung yêu cầu trên nhưng còn ở mức bình thường. Văn viết chưa được mạch lạc lắm, lời lẽ và sức thuyết phục còn hạn chế, không quá 5 lỗi chính tả. - Điểm 2, 3: Bài văn có trình bày nội dung yêu cầu trên nhưng còn nhiều hạn chế. Văn viết còn vụng về, hệ thống luận điểm còn lộn xộn, lỗi chính tả còn nhiều. - Điểm 1: Bài văn quá sơ sài, chưa đảm bảo các nội dung yêu cầu trên. Các ý lộn xộn, lỗi diễn đạt quá nhiều. - Cộng từ 0,5 đến 1 điểm đối với bài văn diễn đạt hay, luận điểm thật sự tốt, gây sức thuyết phục cao, trình bày sạch đẹp. 3) Củng cố: - Thu bài. 4) Dặn dò: - Xem lại văn nghị luận. - Chuẩn bị “Văn bản tường trình” C - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.

(332) TuÇn 33 TiÕt 125.. Tæng kÕt phÇn v¨n. A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc. Bớc đầu cũng cố, hệ thống hoá kiến thức văn học qua các văn bản đã học SGK líp 8 ( trõ c¸c v¨n b¶n tù sù vµ nhËt dông), kh¾c s©u nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña nh÷ng v¨n b¶n tiªu biÓu. TËp trung «n kÜ h¬n côm v¨n b¶n th¬. 2/. KÜ n¨ng : Gióp HS : HÖ thèng ho¸, c¶m thô, ph©n tÝch nh÷ng c©u th¬ hay. 3/. Thái độ : Gióp HS :Tù gi¸c, tÝch cùc, yªu thÝch v¨n häc, thÝch t×m hiÓu c¶m thô th¬. B - Trọng tâm: Học sinh nắm được thể loại, nội dung chủ yếu của các văn bản đã học C - Phương pháp: Gợi tìm, đàm thoại. D - Chuẩn bị: Học sinh chuẩn bị cac nội dung ở tiết học này trong SGK. E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Kể tên các văn bản thơ mà em đã học ở HKII. Em thích văn bản thơ nào nhất? vì sao? 3) Bài mới: Giáo viên hướng dẫn học sinh các nội dung ở tiết tổng kết này theo yêu cầu trong SGK. Yêu cầu học sinh trình bày bảng thống kê đã chuẩn bị ở nhà. Học sinh nhận xét. Câu 1: lập bảng thống kê các văn bản văn học Việt Nam đã học từ bài 15 ở lớp 8: VĂN BẢN 1 2 3. Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác Đập đá ở Côn Lôn Muốn làm. TÁC GIẢ. THỂ LOẠI. Phan Bội Châu. Thơ thất ngôn BCĐL. Phan Châu Trinh Tản Đà. Thơ thất ngôn BC Thơ trữ tình. GIÁ TRỊ NỘI DUNG CHỦ YẾU Phong thái ung dung, đường hoàng và khí phách kiên cường, bất khuất của chí sĩ yêu nước. Hình tượng lẫm liệt, ngang tàng của người anh hùng cứu nước. Tâm sự bất hòa với thực tại tầm thường,.

(333) thằng Cuội. lãng mạn 7 chữ. 4. Hai chữ nước nhà. Trần Tuấn Khải. Song thất lục bát. 5. Nhớ rừng. Thế Lữ. Thơ 8 chữ. 6. Ông đồ. Vũ Đình Liên. Thơ 5 chữ. 7 8. Quê hương Khi con tu hú. Tế Hanh Tố Hữu. Thơ 8 chữ Thơ lục bát. 9. Tức cảnh Pác-Bó. Hồ Chí Minh. Thất ngôn tứ tuyệt. 10. Ngắm trăng. Hồ Chí Minh. 11. Đi đường. Hồ Chí Minh. 12. Chiếu dời đô. 13. Hịch tướng sĩ. Lý Công Uẩn Trần Quốc Tuấn. xấu xa, muốn thoát ly bằng mộng tưởng. Bộc lộ cảm xúc và khích lệ lòng yêu nước, ý chí cứu nước của đồng bào. Mượn lời con Hổ để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghét thực tại tầm thường tù túng và niềm khao khát tự do. Tình cảnh đáng thương của ông đồ  niềm cảm thương chân thành trước một lớp người đang tàn tạ và nỗi tiếc nhớ của tác giả. Tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ.. Thất ngôn tứ tuyệt Thất ngôn tứ tuyệt NL – Chiếu NLTĐ – Hịch. 14. Nước Đại Việt ta. Nguyễn Trãi. NLTĐ – Cáo. 15. Bàn luận về phép học. Nguyễn Thiếp. NLTĐ – Tấu. 16. Thuế máu. Nguyễn Ái Quốc. Nghị luận.. Có ý nghĩa như bản tuyên ngôn độc lập: chân lý về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt. sức mạnh nhân nghĩa, sức mạnh của độc lập dân tộc. Vạch trần bộ mặt giả dối, tàn nhẫn của chế độ thực dân. Câu 2: a) Sự khác biệt nổi bật về hình thức nghệ thuật giữa các văn bản thơ trong các bài 15, 16 và 18, 19. - Cả 3 văn bản thơ ở bài 15, 16 đều thuộc thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. là thể thơ điển hình về tính quy phạm của thể thơ cổ, với số câu chữ được hạn định, với luật bằng trắc, phép đối, quy tắc gieo vần rất chặt chẽ. - Còn các văn bản thơ ở bài 18, 19 thì khác hẳn, hình thức linh hoạt, phóng khoáng, tự do hơn nhiều. mặc dù vẫn tuân thủ một số quy tắc: số chữ trong các câu bằng nhau, có vần, có nhịp nhưng các quy tắc đó không quá chặt chẽ tới mức gò bó như thơ Đường luật. Hình thức thơ mới khá linh hoạt, tự do: số câu không hạn định, lời thơ tự nhiên, gần lời nói thường, không có tính chất ước lệ, không công thức khuôn sao, cảm xúc nhà thơ chân thật…  Những điều đó rõ ràng là rất mới so với thơ Đường luật nên các văn bản thơ ở bài 18, 19 được gọi là “thơ mới”. b) Chép lại những câu thơ em thích nhất, hay nhất trong các văn bản thơ ở bài 15, 16 và 18, 19: 4) Củng cố: - Em hiểu như thế nào là thơ mới, khác với thơ cổ chỗ nào? 5) Dặn dò: - Học bài..

(334) - Chuẩn bị “Trả bài kiểm tra văn” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 126.. ¤n tËp phÇn tiÕng viÖt A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc :. Cũng cố kiến thức tiếng việt đã học ở kì II về : các kiểu câu, hành động nãi, lùa chän trËt tù tõ trong c©u. 2/. KÜ n¨ng : Phát hiện kiểu câu, kĩ năng xác định hành động nói và phân tích tác dông cña sù lùa chän trËt tù tõ. 3/. Thái độ : Giáo dục HS ý thức ôn tập B - Trọng tâm: Từ phần lý thuyết giúp học sinh giải các bài tập. C - Phương pháp: Gợi tìm D - Chuẩn bị: Học sinh chuẩn bị kỹ các nội dung ở tiết ôn tập. E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Ta đã học các kiểu câu nào? Cho ví dụ? Các hành động nói nào? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Hướng dẫn học sinh ôn tập lần lượt từng phần theo SGK. - Câu nghi vấn là câu như thế nào? Chức năng? - Câu cầu khiến là câu như thế. Hoạt động của trò. Ghi bảng I – Kiểu câu: Nghi vấn, cầu khiến, cảm thán, trần thuật, phủ định. 1 – ôn tập ngữ pháp: 2 – Bài tập:.

(335) nào? Cách viết? - Tương tự, giáo viên đặt câu hỏi chu các kiểu câu còn lại, học sinh tự làm bài và trình bày kết quả? - Hướng dẫn học sinh làm bài tập: phân chia học sinh lên bảng làm các bài tập. - Hướng dẫn học sinh làm bài tập mục II? - Gọi học sinh lên bảng làm bài tập: 2 học sinh làm bài tập 1, 2? - Hướng dẫn học sinh làm bài tập mục III?. a) Bài 1: - Học sinh độc lập làm bài và Câu 1: Câu trần thuật ghép, có trình bày kết quả phần lý 1 vế là dạng câu phủ định. thuyết. Câu 2: Trần thuật đơn. Câu 3: Trần thuật ghép, có VN - Học sinh làm bài tập. phủ định. b) Bài 2: Đặt câu nghi vấn - Những gì có thể che lấp mất - Học sinh làm bài tập. cái bản tính tốt của người ta? c) Bài 3: - Buồn ơi là buồn! - Ôi, đẹp quá! d) Bài 4: - Học sinh làm bài tập. - Câu trần thuật: 1, 3, 6 - Câu cầu khiến: 4 - Câu nghi vấn: 2, 5, 7 * Câu nghi vấn để hỏi: 7. II – Hành động nói: 1 – Bài 1: Câu Hành động nói 1 Hành động kể - trình bày. 2 Bộc lộ cảm xúc. 3 Nhận định - trình bày. 4 Đề nghị - điều khiển. 5 Giải thích câu 4 - trình bày. 6 Phủ định bác bỏ - trình bày. 7 Hỏi 2 – Bài tập 2, 3 học sinh tự làm. III – Lựa chọn trật tự từ: 1 – Bài 1: Các trạng thái, hoạt động của sứ giả được sắp xếp theo đúng thứ tự xuất hiện và thực hiện: thoạt tiên là tâm trạng kinh ngạc, sau đó là mứng rỡ và cuối cùng là về tâu vua. 2 – Bài 2: a) Nối kết câu. b) Nhấn mạnh đề tài của câu nói. 4) Củng cố: - Tại sao phải lựa chọn trật tự từ trong câu? 5) Dặn dò: - Học bài, làm bài tập 4c mục I; 2, 3 mục II và 3 mục III. - Chuẩn bị “Kiểm tra Tiếng Việt” F - Rút kinh nghiệm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 127..

(336) V¨n b¶n têng tr×nh A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc :. HiÓu nh÷ng trêng hîp cÇn viÕt v¨n b¶n têng tr×nh. Nắm đợc những đặc điểm của văn bản tờng trình. 2/. KÜ n¨ng : Rèn kĩ năng HS làm văn bản tờng trình đúng quy cách. 3/.Thái độ : Gi¸o dôc HS vËn dông bµi häc vµo thùc tÕ cuéc sèng khi cÇn thiÕt. B - Trọng tâm: Cách làm văn bản tường trình. C - Phương pháp: Gợi tìm. D - Chuẩn bị: Xem lại thể loại (Kiểu bài) đơn từ và đề nghị đã học lớp 6, 7 E - Các bước lên lớp: 1) Ổn định lớp: 2) Kiểm tra bài cũ: Đơn nhằm mục đích gì? Đề nghị nhằm mục đích gì? 3) Bài mới: Giáo viên giới thiệu vào bài Hoạt động của thầy - Yêu cầu học sinh đọc thầm 2 bản tường trình ở mục I SGK? - Yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi sau 2 bản tường trình ấy? - Từ việc tìm hiểu trên, cho biết tường trình là gì? Người viết tường trình là người như thế nào? - Học sinh nêu lại 1 tình huống của 2 văn bản tường trình trong SGK? - Yêu cầu học sinh đọc các tình huống ở mục II.1 SGK? - Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi ở SGK? - Vậy cho biết các tình huống cần viết tường trình? Sự việc xảy ra chưa, mục đích tường trình?… - Hãy phân biệt tường trình với đơn từ và đề nghị? - Học sinh đọc, quan sát lại 2 văn bản tường trình ở mục I? - Các phần chủ yếu của một văn bản tường trình là gì? - Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm để đề xuất nội dung và cách viết các phần của tường trình? - Gọi học sinh đại diện nhóm trình bày kết quả thảo luận? - Vậy cho biết cách làm văn. Hoạt động của trò - Học sinh đọc.. - Học sinh trả lời nội dung ghi nhớ. - Việc nộp bài chậm, mất xe đạp. - Học sinh đọc. - Tình huống a, b. - Người tường trình có liên quan đến sự việc, người tường trình cá nhân, cơ quan thẩm quyền.. Ghi bảng.

(337) bản tường trình là làm như thế nào? - Yêu cầu học sinh chọn 1 trong 2 tình huống a, b ở mục II SGK để viết một bản tường trình. - Giáo viên hướng dẫn yêu cầu học sinh về nhà viết. 4) Củng cố: 5) Dặn dò:. TiÕt 128.. LuyÖn tËp lµm v¨n b¶n têng tr×nh A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc : Ôn tập lại những tri thức về văn bản tờng trình : mục đích yêu cầu, cấu tạo của mét b¶n têng tr×nh. N©ng cao n¨ng lùc viÕt têng tr×nh. 2/. KÜ n¨ng : ViÕt v¨n b¶n têng tr×nh. 3/. Thái độ : B.Phơng pháp: Nêu vấn đề, thảo luận C.ChuÈn bÞ: 1/ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. 2/ HS: Häc bµi cò vµ xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp 1/ Hoạt động 1 : ổn định: 8B.........................................8D........................................ 2/ Hoạt động 2 : Bài Cũ: Thế nào la văn bản tờng trình? 3/ Hoạt động 3 : Bài mới: ĐVĐ Trực tiếp. I/ - ¤n tËp lý thuyÕt.. Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi bảng. Mục đích viết tờng trình là gì ? Mục đích viết tờng trình. V¨n b¶n têng tr×nh vµ v¨n b¶n Ph©n biÖt v¨n b¶n têng tr×nh víi b¸o c¸o cã g× gièng nhau vµ cã g× v¨n b¶n b¸o c¸o. kh¸c nhau ? GV cho häc sinh th¶o luËn nhãm th¶o luËn nhãm 5 5 phót. phót. Sau đó gọi đại diện trình bày. Bè côc cña v¨n b¶n têng tr×nh. Gi¸o viªn ®iÒu chØnh. ? Nªu bè côc phæ biÕn cña v¨n bản tờng trình. Những mục đích nµo kh«ng thÓ thiÕu trong v¨n b¶n nµy ? phÇn néi dung cña v¨n b¶n.

(338) cÇn nh thÕ nµo ? II/ - LuyÖn tËp ChØ ra nh÷ng chæ sai trong viÖc sö ChØ ra nh÷ng chæ Bµi tËp 1 : dông v¨n b¶n ë c¸c t×nh huèng sai a). ViÕt b¶n tù kiÓm ®iÓm. ( BT1-SGK) b). ViÕt b¸o c¸o. HS đọc kÜ ba t×nh c). ViÕt b¸o c¸o. - Giáo viên chỉ định trình bày. ? Hãy nêu hai tình huống thờng huống, sau đó gÆp trong cuéc sèng mµ em cho th¶o luËn theo Bµi tËp 2 : VD : chøng kiÕn mét vô va lµ ph¶i lµm v¨n b¶n têng tr×nh ? l- cÆp. quÖt xe may, têng tr×nh cho u ý không lặp lại tình huống đã có ccác chú công an nắm đợc sự trong s¸ch gi¸o khoa ? việc để giải quyết. qua viÖc häc sinh t×m c¸c t×nh Bµi tËp 3 : huèng, gi¸o viªn cho häc sinh tù chän t×nh huèng råi viÕt v¨n b¶n têng tr×nh. Gäi hai häc sinh tr×nh bµy, gi¸o tr×nh bµy viªn gäi 2 häc sinh kh¸c nhËn xÐt, nhËn xÐt, gi¸o viªn ®iÒu chØnh nÕu sai. IV. Hoạt động 4 : Đánh giá kết quả : - Mục đích viết văn bản tờng trình ? ngời viết tờng trình phải có thái độ nh thế nào ? V. Hoạt động 5 : Hớng dẫn dặn dò : Bµi cò: - Nắm kĩ đặc điểm của văn bản tờng trình . - TËp viÕt v¨n b¶n têng tr×nh víi nh÷ng t×nh huèng phï hîp. Bµi míi: Xem tríc bµi: “ «n tËp phÇn v¨n b¶n- chuÈn bÞ tiÕt tr¶ bµi”.. TuÇn 34 TiÕt 129.. Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n A. Môc tiªu: 1/. KiÕn thøc:. Cũng cố lại một lần nữa kiến thức văn bản đã học. Tù nhËn ra u ®iÓm vµ nh÷ng thiÕu sãt cña m×nh thÓ hiÖn trong bµi lµm. 2/. KÜ n¨ng : Ph¸t hiÖn lçi sai vµ ch÷a lçi, kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc 3/. Thái độ : Phª b×nh vµ tù phª b×nh, gi¸o dôc tÝnh tÝch cùc vµ tù gi¸c.. B.Ph¬ng ph¸p: C.ChuÈn bÞ:. 1/ GV:So¹n gi¸o ¸n, chän nh÷ng lçi häc sinh thêng vÊp ph¶i vµ chän nh÷ng bµi viết tốt để học sinh tham khảo. 2/ HS: Häc bµi cò, xem tríc bµi míi. D. TiÕn tr×nh lªn líp:. I. Ho¹t động 1: æn định: 8B.......................................8D.............................................. II. Hoạt động 2: Bài Cũ: Kiểm Giáo viên kết hợp trong quá trình chữa bài. III. Hoạt động 3: Bài mới: ĐVĐ Giáo viên giúp hcọ sinh thấy đợc ý nghĩa cña tiÕt tr¶ bµi. GV kiÓm tra viÖc tù ch÷a lçi cña HS. 1. KiÓm tra viÖc ch÷a bµi cña HS.

(339) -GV nhËn xÐt u, khuyÕt ®iÓm cña HS * u: ĐA số HS hiểu bài, nắm đợc nội dung yêu cầu của đề ra. - NhiÒu em lµm bµi tèt: Hoa, HiÖp, Li, 1. NhËn xÐt bµi lµm: HuyÒn, Linh… * Nhîc: Mét sè em cha chiÞu khã häc tËp, néi dung còn sơ sài, diễn đạt yếu, câu tự luận làm 2. Chữa lỗi sai: cha đầy đủ: Ngọc Tứ, Hùng, Diệu, Vân, B»ng…. 4. §äc bµi mÉu, rót kinh nghiÖm: - HS ch÷a lçi sai cho bµi lµm cña b¹n - GV chọn một số bài làm tốt của HS đọc cho c¸c em tham kh¶o, rót kinh nghÞªm. IV. Hoạt động 4 : Củng cố : Đánh giá kết quả: - GV nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm. V. Hoạt động 5 : Hớng dẫn dặn dò: - Về tập làm một số đề bài, chữa lỗi sai ở bài làm của mình. Chuẩn bị bài «n tËp tiÕp theo.. TiÕt 130. Ngµy so¹n:. KiÓm tra tiÕng viÖt. I.Môc tiªu: 1. Kiến thức: Giúp HS hệ thống kiến thức về các kiểu câu, về hành động nói, về hội thoại. 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng làm bài, tích hợp các nội dung đã học, kĩ năng xác định lợt thoại. 3. Thái độ: Giáo dục HS ý thức làm bài B. Ph¬ng ph¸p: KiÓm tra tr¾c nghiÖm, tù luËn C. Chuẩn bị: -GV :đề, hệ thống câu hoải -HS: GiÊy kiÓm tra, dông cô häc tËp D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp: II. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS III. Bµi míi: §Ò bµi: Câu1: Hành động nói là gì? Nêu những kiểu hành động nói thờng gặp?(3đ) Câu 2: Xác định các kiểu câu và hành động nói trong đoạn văn sau:(5đ) “ Víi vÎ mÆt b¨n kho¨n, c¸i TÝ l¹i bng b¸t khoai ch×a tËn mÆt mÑ.(1) -Nµy u ¨n ®i! (2) §Ó m·i. (3) U cã ¨n th× con míi ¨n.(4) U kh«ng ¨n con còng kh«ng muèn ¨n n÷a.(5) Nể con, chị Dậu cầm lấy một củ, rồi chị lại đặt xuống chõng. (6) VÎ nghi ng¹i hiÖn ra s¾c mÆt, con bÐ hãm hØnh hái mÑ mét c¸ch thiÕt tha:(7) -Sáng ngày ngời ta đấm u có đau lắm không?(8) ChÞ DËu khÏ g¹t níc m¾t .(9) - Kh«ng ®au con ¹!(10)… C©u 3: Cho tríc c©u hái: " Em võa nãi g× thÕ ? " Yªu cÇu lÇn lît tr¶ lêi b»ng c¸c c©u: Nghi vÊn, c¶m th¸n, cÇu khiÕn, trÇn thuËt. §¸p ¸n : C©u1: K/niÖm SGK trang 62 Kiểu câu đã hoc:SGK trang 45 C©u2: (1)C©u TT-H§kÓ (2)Câu CK - HĐ đề nghị (3)C©u TT-H§kÓ (4)Câu KĐ-HĐ nhận định (5)Câu PĐ-HĐ nhận định (6)C©u TT-H§ kÓ (7)C©u TT-H§ kÓ (8)C©u NV-H§ hái.

(340) (9)C©u TT-H§ hái (10) C©u P§-H§P§ b¸c bá. C©u 3: -Anh kh«ng nghe µ?(NV) -Trêi ¬i! Anh l¹i ngÈn ngêi ra k×a! - Anh kh«ng nªn hái nhiÒu! - Em nãi r»ng anh xÊu tÝnh. IV. §¸nh kÕt qu¶: HS thùc hiÖn bµi lµm - GV quan s¸t theo dâi thu bµi, nhËn xÐt giê kiÓm tra. V. Híng dÉn dÆn dß: Về làm một số đề, ôn tập chuẩn bị kiểm tra tổng hợp - đề phòng ra TiÕt 131. Ngµy so¹n:. Tr¶ bµi viÕt sè 7 A.Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Cñng cè kiÕn thøc cho HS vÒ v¨n nghÞ luËn. 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng s¾p xÕp, c¸ch tr×nh bµy trong bµi trong bµi v¨n nghÞ luËn. 3. Thái độ: Giáo dục HS ý thức tự giác viết bài. B. Ph¬ng ph¸p: C. ChuÈn bÞ: GV: §Ò, gi¸o ¸n HS: ChuÈn bÞ theo híng dÉn D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp: II. KiÓm tra bµi cò: III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: GV giới thiệu bài 2. TriÔn khai bµi d¹y:. Hoạt động của thầy GV chi HS đọc lại đề bài ? Xác định nội dung, thể loại - HS tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn vÒ néi dung lo¹i. Hoạt động 1 Hoạt động Ghi bảng của trò HS đọc lại 1. Xác định nội dung, thể loại: đề bài - Gi¶i thÝch. Hoạt động 2 GV hớng HS lập dàn ý đại cơng lập dàn ý đại 2. Dàn ý: của đề bài cơng của đề Dµn ý: 3 phÇn bµi *Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ vÊn đề (câu nói của Nguyễn Bá Học) * Th©n bµi: Tr×nh tù nªu tõng luËn điểm và giải thích vấn đề. * Kết bài: Khẳng định ý nghĩa của vấn đề và liên hệ. Hoạt động 3: GV nhËn xÐt u, nhîc cña bµi viÕt 3.NhËn xÐt u, nhîc: *u: Đa số nắm đợc nội dung, thể loại, * u: nhiều bài diễn đạt tốt, lập luận chặt chẽ (Th¶o, YÕn, LÝ, Hång…) *Nhợc: Một số em cha nắm đợc yêu *Nhîc: cầu, nội dung bài viết sơ sài cha đi đúng trọng tâm, diễn đạt còn yếu (Tân, Long, * KÕt qu¶: L©m, H¹nh)… * KÕt qu¶ cô thÓ: Líp : 8A 8B Giái: 5 5 Kh¸: 10 11 TB: 14 12.

(341) YÕu:. 3. 2. Hoạt động 4: GV hớng dẫn HS chữa một số lỗi chữa một 3.Chữa lỗi diễn đạt: của bài viết sai về dùng từ, đặt câu, số lỗi của - Chữa lỗi bµi viÕt diễn đạt(Lâm, Phớc, Tân, Long…) -§äc bµi mÉu - GV cho HS đọc một số bài điểm cao (Hång, Th¶o, YÕn, LÝ) - GV ghi ®iÓm IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶: NghÞ luËn lµ g×? Dµn ý chung cña bµi v¨n nghÞ luËn? V. Híng dÉn dÆn dß: - Về xem lại thể loại, tập làm một số đề - ChuÈn bÞ bµi: “ V¨n b¶n th«ng b¸o”. TiÕt 132. Ngµy so¹n:. Tæng kÕt phÇn v¨n. A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Gióp HS hÖ thèng hãa kiÕn thøcc c¬ b¶n cña cum v¨n b¶n nghÞ luận đã học, nắm đợc giá trị thẩm mĩ, t tởng, phơng diện thể loại... 2. KÜ n¨ng: KÌn kÜ n¨ng tæng hîp, so s¸nh,. TÝch hîp víi côm VB nghÞ luËn hiện đại ở lớp 7. 3. Thái độ: Giáo dục HS ý thức học tập B. Phơng pháp: Nêu vấn đề C. ChuÈn bÞ: - GV: Bµi so¹n, KGS - HS: ChuÈn bÞ theo híng dÉn D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp: II. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS II. Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi Hoạt động 1 - GV hớng dẫn HS ôn tập cụm văn bản nghị luận đã học theo cột sau: TT Tªn VB T¸c gi¶ ThÓ lo¹i Gi¸ trÞ ND Gi¸ trÞ NT - Gv híng dÉn HS tr×nh bµy - GV chèt néi dung theo thiÕt kÕ bµi d¹y /383 Hoạt động 2 Hoạt động của thầy Hoạt động Ghi bảng của trò.

(342) GV híng dÉn HS tr¶ lêi c©u hái 3/144 HS tr¶ lêi ¤n l¹i c¸c v¨n b¶n nghÞ ? V¨n nghÞ luËn lµ g×? c©u hái luận đã học: - Lµ kiÓu v¨n b¶n nªu ra nh÷ng luËn ®iÓm råi b»ng nh÷ng luËn cø, luËn chøng lµm s¸ng tá nh÷ng luËn ®iÓm Êy mét c¸ch thuyÕt phôc. Cèt lâi cña nghÞ luËn lµ ý kiÕn, luËn ®iÓm, lÝ lÏ vµ dÉn chøng lËp luËn. - Những VB nghị luận Việt Nam đã häc trong ch¬ng tr×nh líp 7 lµ: 1. Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta (HCM) 2. §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå (Ph¹m V¨n §ång) 3. Sự giàu đẹp của Tiếng Việt (Đặng Thai Mai) 4. ý nghÜa v¨n ch¬ng (Hoµi Thanh) Hoạt động 3 GV híng dÉn HS so s¸nh, ph©n So s¸nh , biệt : Nghị luận Trung đại và nghị phân biệt luận hiện đại * Nghị luận hiện đại: * Nghị luận Trung đại: + Không có những đặc điểm trên + V¨n, sö, triÕt bÊt ph©n + Sö dông réng trong nh÷ng thÓ lo¹i +Khu«n vµo nh÷ng thÓ lo¹i văn xuôi hiện đại: tiểu thuyết luận đề, riªng: chiÕu, hÞch, c¸o, tÊu...víi phãng sù, chÝnh luËn, tuyen ng«n kÕt cÊu,bè côc riªng + C¸ch viÕt gi¶n dÞ, c©u v¨n gÇn lêi + In ®Ëm thÕ giíi quan cña con nói thờng, gần với đời sống thực. ngời Trung đại: T tởng mệnh trời, thÇn- chñ, t©m lÝ sïng cæ + Dïng nhiÒu ®iÔn tÝch, ®iÔn cè, h×nh ¶nh íc lÖ, c©u v¨n biÒn ngÉu nhÞp nhµng. Hoạt động 4 Chứng minh các văn bản nghị luận đều Nêu ý * Ba yÕu tè trªn kh«ng thÓ có tình, có lí, có chứng cứ, nên đều có kiến thiÕu vµ kÕt hîp chÆt chÏ, søc thuyÕt phôc cao. nhuÇn nhuyÔn víi nhau trong a. LÝ: bµi v¨n nghÞ luËn t¹o nªn gi¸ + LuËn ®iÓm, ý kiÕn x¸c thùc, v÷ng trÞ thuyÕt phôc søc hÊp dÉn ch¾c, lËp luËn chÆt chÏ. §ã lµ c¸i gèc lµ riªng cña kiÓu v¨n b¶n nµy. x¬ng sèng cña bµi v¨n nghÞ luËn. Nhng ë mçi v¨n b¶n l¹i thÓ b. T×nh: hiÖn theo c¸ch riªng. + T×nh c¶m, c¶m xóc: NhiÖt huyÕt, niÒm tin vào lẽ phải, vào vấn đề, luận điểm cña m×nh nªu ra. c. Chứng cứ, sự thật hiễn nhiên để khẳng định luận điểm..

(343) Chứng minh các văn bản nghị luận đều Chứng có tình, có lí, có chứng cứ, nên đều có minh søc thuyÕt phôc cao. a. LÝ: + LuËn ®iÓm, ý kiÕn x¸c thùc, v÷ng ch¾c, lËp luËn chÆt chÏ. §ã lµ c¸i gèc lµ x¬ng sèng cña bµi v¨n nghÞ luËn. b. T×nh: + T×nh c¶m, c¶m xóc: NhiÖt huyÕt, niÒm tin vào lẽ phải, vào vấn đề, luận điểm cña m×nh nªu ra. c. Chứng cứ, sự thật hiễn nhiên để khẳng định luận điểm.. * Ba yÕu tè trªn kh«ng thÓ thiÕu vµ kÕt hîp chÆt chÏ, nhuÇn nhuyÔn víi nhau trong bµi v¨n nghÞ luËn t¹o nªn gi¸ trÞ thuyÕt phôc søc hÊp dÉn riªng cña kiÓu v¨n b¶n nµy. Nhng ë mçi v¨n b¶n l¹i thÓ hiÖn theo c¸ch riªng.. IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶: - GV nhận xét, đánh giá tiết học V. Híng dÉn dÆn dß: - Về nhà ôn tập kĩ nội dung, chuẩn bị ôn tập các văn bản văn học hiện đại ViÖt Nam vµ b¨n b¶n níc ngoµi.. TuÇn 34 TiÕt: 133. Ngµy so¹n:. Tæng kÕt phÇn v¨n (tiÕp). A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: HÖ thèng kiÕn thøc v¨n b¶n níc ngoµi vµ v¨n b¶n nhËt dông. 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng hÖ thèng kiÕn thøc 3. Thái độ: Giáo dục HS ý thức học tập B. Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại C. ChuÈn bÞ: -GV: Bµi so¹n, SGK - HS: ChuÈn bÞ theo híng dÉn D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp: II. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS III. Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi Hoạt động 1 Hoạt động của thầy. Hoạt động Ghi bảng của trò Môc tiªu: GV híng dÉn HS «n tËp c¸c t¸c Tãm t¾t , I. T¸c phÈm v¨n häc phẩm VH nớc ngoài đã học. tr¶ lêi níc ngoµi: 1. C« bÐ b¸n diªm Cho HS hÖ thèng vµ lËp b¶ng theo mÉu: 2. §¸nh nhau víi cèi Tªn VB/Tªn tgi¶/ thÓlo¹i/ g.trÞ ND/g.trÞ xay giã NT 3. ChiÕc l¸ cuèi cïng Híng dÉn HS tãm t¾t ng»n gän ndung Nªu li do 4. Hai c©y phong kho¶ng 10 dßng - tr¶ lêi c©u hái. 5. §i bé ngao du ? H×nh ¶nh nµo trong nh÷ng t/phÈm trªn g©y cho em Ên tîng s©u ®Ëm nhÊt? LÝ do? Hoạt động 2 Kể tên các văn bản nhật dụng đã học ở lớp 8? HS trả lời II. Cụm văn bản nhật ? Nhớ lại nêu chủ đề của các văn bản nhật dông:.

(344) dụng đã học ở lớp 6 và 7? ? Trong những chủ đề ấy, chủ đề nào em thấy thiÕt thùc vµ cÊp b¸ch nhÊt? V× sao? GV chèt néi dung Líp 6: * Líp 6: * B¶o vÖ vµ giíi thiÖu danh lam th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö 1. CÇu Long Biªn... 2. §éng Phong Nha * Bảo vệ đất đai, quyền dân tộc 1. Bức th của thủ lỉnh da đỏ Líp 7: 1. Cæng trêng më ra *Líp 7: 2. MÑ t«i 3. Cuéc chia tay... * Gi÷ g×n b¶o vÖ v¨n hãa, phong tôc cæ truyÒn d©n téc: 1. Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng Líp 8: 1 Thông tin về ngày trái đất năm 2000 * Líp 8: 2. ¤n dÞch thuèc l¸ 3. Bµi to¸n d©n sè IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶: - GV nhận xét, đánh giá tiết học V. Híng dÉn dÆn dß: - Học kĩ nội dung, đọc thêm một số tác phẩm thuộc nội dung, chủ đề trên TiÕt 134:. ¤n tËp phÇn tËp lµm v¨n. A. Môc tiªu: 1.KiÕn thøc: Gióp HS hÖ thèng hãa c¸c kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng phÇn TËp làm văn đã học trong năm. 2. KÜ n¨ng: N¾m ch¾c kh¸i niÖm vµ biÕt c¸ch viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh, biÕt kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m trong tù sù; kÕt hîp tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m trong nghÞ luËn. 3. Thái độ: Giáo dục HS có ý thức học tập. B. Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại C. ChuÈn bÞ: - GV: Bµi so¹n, hÖ thèng c©u hái - HS: ChuÈn bÞ theo híng dÉn D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp: II. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS III. Bµi míi: Hoạt động 1 Hoạt động của thầy Hoạt động Ghi bảng của trò 1GV híng dÉn HS «n tËp phÇn lÝ «n tËp 1. ¤n tËp lÝ thuyÕt tÝnh thống nhất và câu chủ đề: thuyết. Nêu các câu hỏi SGK để HS trả lời HS tr¶ lêi ? V× sao v¨n b¶n cÇn cã tÝnh thèng nhÊt? ? TÝnh thèng nh©t cña v¨n b¶n thÓ 2. Bµi tËp: hiÖn ë nh÷ng mÆt nµo? 2. ViÕt ®o¹n v¨n tõ mçi c©u chñ đề sau:.

(345) - Em rất thích đọc sách... - ...Mïa hÌ thËt hÊp dÉn. Hoạt động 2 Gv hỏi về mục đích, cách thức tóm HS trả lời t¾t VB tù sù 3? V× sao ph¶i tãm t¾t VB tù sù? Muèn tãm t¾t VB tù sù th× ph¶i lµm g×, dùa vµo nh÷ng yªu cÇu nµo? 4.?Tù sù vµ miªu t¶ cã t¸c dông g×? ?ViÕt ®o¹n v¨n 5. ? ViÕt (nãi) ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m cÇn chó ý nh÷ng g×?. . ¤n lÝ thuyÕt vÒ v¨n b¶n tù sù:. Hoạt động 3 ?6. V¨n b¶n thuyÕt minh cã nh÷ng tÝnh HS tr¶ lêi ¤n vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh: chÊt nh thÕ nµo vµ cã nh÷ng lîi Ých g×? H·y cho biÕt nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh thêng gÆp ? ?7. Muèn lµm v¨n b¶n thuyÕt minh, tríc tiªn cÇn ph¶i lµm g×? V× sao ph¶i lµm nh vËy? H·y cho biÕt nh÷ng ph¬ng ph¸p cÇn dùng để thuyết minh sự vật?Nêu ví dụ? ?8. Hayc cho biÕt bè côc thêng gÆp khi lµm bµi v¨n thuyÕt minh vÒ: - Một đồ dùng - C¸ch lµm mét s¶n phÈm - Mét di tÝch, danh lam th¾ng c¶nh - Một động vật, thực vật - Mét hiÖn tîng tù nhiªn... ?9. ThÕ nµo lµ luËn ®iÓm trong bµi v¨n HS tr¶ lêi ¤n vÒ v¨n b¶n nghÞ luËn: nghÞ luËn? H·y nªu vÝ dô vÒ mét luËn ®iÓm vµ nãi c¸c tÝnh chÊt cña nã? ?10. V¨n b¶n nghÞ luËn cã thÓ vËn dông kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m nh thÕ nµo? H·y nªu mét sè vÝ dô vÒ sù kết hợp đó? Hoạt động 4 ?11. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n têng tr×nh, v¨n HS tr¶ lêi ¤n v¨n b¶n têng tr×nh, th«ng b¸o: bản thông báo? Hãy phân biệt mục đích và cách viết hai loại văn bản đó? IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶: GV đánh giá, nhận xét tiết học V. Híng dÉn dÆn dß: Ôn tập lại các kiểu văn bản đã học chuẩn bị kiểm tra chất lơng học kì II. TiÕt 135- 136.

(346) KiÓm tra häc k× II TuÇn 35 TiÕt 137. Ngµy so¹n:. V¨n b¶n th«ng b¸o. A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Gióp HS hiÓu nh÷ng t×nh huèng cÇn viÕt v¨n b¶n th«ng b¸o, đặc điểm của văn bản thông báo và biết cách làm văn bản thông báo đúng cách. 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ ph©n biÖt v¨n b¶n th«ng b¸o víi c¸c v¨n b¶n kh¸c, bíc ®Çu biÕt viÕt v¨n b¶n th«ng b¸o. 3. Thái độ: Giáo dục HS có ý thức học tập. B. Ph¬ng ph¸p: Qui n¹p C. ChuÈn bÞ: - GV: Bµi so¹n, t liÖu tham kh¶o - HS Bµi cò, chuÈn bÞ theo híng dÉn D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp: II. KiÓm tra bµi cò: ThÕ nµo lµ v¨n b¶n b¸o c¸o? ThÓ thøc tr×nh bµy v¨n b¶n b¸o c¸o. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: ? Nh÷ng t×nh huèng nµo trong cuéc sèng, trong c· héi cÇn cã v¨n b¶n th«ng báo? - Những khi cơ quan nhà nớc, lãnh đạo các cấp cần truyền đạt công việc, ý đồ, kế hoạch cho cấp dới hoặc các cơ quan, tổ chức nhà nớc khác đợc biết ®oµn thÓ, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi muèn phæ biÕn t×nh h×nh, chñ tr¬ng, chÝnh sách mới để đông đảo quần chúng nhân dân, hội viên biết và thực hiện. 2. TriÔn khai bµi d¹y: Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm của văn bản thông báo Hoạt động của thầy Hoạt động của Ghi bảng trò GV h/dẫn HS đọc VD HS đọc VD SGK 1. Tìm hiểu ví dụ (SGK) SGK tr. 140-141 vµ tr¶ lêi tr. 140-141 vµ §äc v¨n b¶n: c©u hái tr¶ lêi c©u hái ? Trong c¸c v¨n b¶n trªn NhËn xÐt: ai lµ ngêi viÕt th«ng b¸o? Ai là đối tợng thông báo? Th«ng b¸o nh»m môc đích gì? 2. Ghi nhí Néi dung trong c¸c th«ng b¸o Êy lµ g×? NhËn xÐt h×nh thøc tr×nh bµy th«ng b¸o? ? V¨n b¶n th«ng b¸o lµ g×? Hoạt động 2: Những tình huống cần làm văn bản thông báo Gîi ý: HS đọc và nhận 1. §äc t×nh huèng: - T×nh huèng a: cÇn viÕt xÐt, gi¶i thÝch b¶n têng tr×nh víi c¬ quan trong 3 t×nh c«ng an. huèng SGK 2.NhËn xÐt: - T×nh huèng b: Ph¶i viÕt v¨n b¶n th«ng b¸o. - T×nh huèng c: Cã thÓ viÕt thông báo. Với các đại biểu - kh¸ch th× cÇn cã giÊy mêi.

(347) cho trang träng. Hoạt động 3: Cách làm văn bản thông báo H/ dÉn HS t×m hiÓu rót ra c¸ch HS t×m 1. T×m hiÓu: lµm: hiÓu rót ra Mét VB th«ng b¸o cÇn cã c¸c c¸ch lµm môc sau: a. ThÓ thøc më ®Çu: - Tên cơ quan và đơn vị trực thuéc - Quèc hiÖu, tØªu ng÷ 2. Ghi nhí: - §Þa ®iÓm, thêi gian lµm VB th«ng b¸o - Tªn VB b. Néi dung th«ng b¸o: c. ThÓ thøc kÕt thóc VB th«ng 3. Lu ý: b¸o: - Tªn VB cÇn viÕt ch÷ in - N¬i nhËn (ghi phÝa díi bªn hoa næi bËt. tr¸i) - Gi÷a c¸c phÇn chõa mét - Kí tên và ghi đủ họ tên, chức khoảng trống để phân biệt vô cña ngêi cã tr¸ch nhiÖm - Kh«ng viÕt s¸t lÒ giÊy th«ng b¸o (ghi phÝa díi bªn bên trái, không để phần ph¶i) trªn trang giÊy cã kho¶ng ?Khi viÕt VB th«ng b¸o cÇn lu trèng qu¸ lín. ý ®iÒu g×? IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶: VB th«ng b¸o lµ g×? ThÓ thøc tr×nh bµy mét v¨n b¶n th«ng b¸o? V. Híng dÉn dÆn dß: VÒ häc kÜ néi dung, chuÈn bÞ phÇn luyÖn tËp. TiÕt 138. Ngµy so¹n:. Chơng trình địa phơng A. Môc tiªu: 1. Kiến thức: Giúp HS củng cố, nắm đợc những kiến thức về từ địa phơng 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng chọn lọc, sử dụng từ địa phơng trong giao tiếp. 3. Thái độ: giáo dục ý thức học tập, rèn luyện. B. Phơng pháp: Nêu vấn đề, thảo luận, đàm thoại C. ChuÈn bÞ: GV: - Hệ thống câu hỏi, bài tập, su tầm từ địa phơng. HS: -Chuẩn bị theo hớng dẫn, su tầm từ ngữ xng hô ở địa phơng. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp: II. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña Hs. III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: GV giới thiệu bài 2. TriÔn khai bµi d¹y: Hoạt động 1 Hoạt động của thầy Hoạt động Ghi bảng của trò GV híng dÉn HS lµm bµi tËp lµm bµi tËp - NhËn biÕt, t×m tõ xng h«, tõ SGK địa phơng và biệt ngữ xã hôi. Tìm từ địa phơng trong các bài tìm tËp Phân loại từ địa phơng, từ toàn - cách xng hô ở địa phơng d©n, biÖt ng÷ x· héi HS lµm bµi tËp 2.

(348) - Tìm từ xng hô ở địa phơng, ở các địa phơng khác Bµi tËp 3 - H/dÉn HS lµm bµi tËp vµ GV nhấn mạnh việc sử dụng từ địa ph¬ng trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt, kh«ng nªn l¹m dông từ địa phơng. GV híng dÉn HS su tÇm tõ xng hô ở địa phơng mình và các địa phơng khác -. lµm bµi tËp. Hoạt động 2 T×m , su tÇm Tr×nh bµy phÇn su tầm đợc để các bạn nhËn xÐt. - Rót kinh nghiÖm. Su tÇm tõ xng h«, c¸ch xng h« ở địa phơng.. IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶: -Thế nào là từ địa phơng, thế nào là biệt ngữ xã hội? - Dùng từ địa phơng trong những trờng hợp nào? V. Híng dÉn dÆn dß: Về nhà su tầm từ xng hô ở địa phơng mình và từ xng hô ở địa phơng khác. ôn tập phÇn TiÕng ViÖt líp 8.. TiÕt 139. Ngµy so¹n:. LuyÖn tËp lµm v¨n b¶n th«ng b¸o. A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Gióp HS cñng cè l¹i nh÷ng tri thøc vÒ v¨n b¶n th«ng b¸o, môc đích, yêu cầu, cấu tạo của một văn bản thông báo ; từ đó nâng cao năng lực viết th«ng b¸o cho Hs. 2. KÜ n¨ng: BiÕt so s¸nh, kh¸i qu¸t hãa, lËp dµn bµi, viÕt th«ng b¸o theo mÉu. 3. Thái độ: Giáo dục Hs ý thức rèn luyện. B. Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thọai C. ChuÈn bÞ: - GV: Bµi so¹n, SGK - HS: Bµi cò, chuÈn bÞ theo híng dÉn D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp: II. KiÓm tra bµi cò: V¨n b¶n th«ng b¸o lµ g×? ThÓ thøc tr×nh bµy v¨n b¶n th«ng b¸o? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề: GV giới thiệu bài 2. TriÔn khai bµi d¹y: Hoạt động 1: Hớng dẫn ôn tập, củng cố lí thuyết về văn bản thông báo Hoạt động của thầy Hoạt động của Ghi bảng trò GV gäi tr¶ lêi 3 c©u hái Tr¶ lêi 1. ¤n lÝ thuyÕt trong môc I. Tr. 148 GV tængg kÕt theo b¶ng.

(349) hÖ thèng sau: STKBG/ 402 Lu ý c¸c c©u hái: - Ai th«ng b¸o - Th«ng b¸o cho ai - Trong t×nh huèng nµo - Th«ng b¸o vÒ viÖc g× - Th«ng b¸o nh thÕ nµo Hoạt động 2: Hớng dẫn luyện tập Bµi 1: Lùa chän vµ tr×nh bµy lÝ do LuyÖn * đáp án: tËp a. Th«ng b¸o - HiÖu trëng viÕt th«ng b¸o - C¸n bé, gi¸o viªn, häc sinh toµn trêng nhËn, đọc thông báo - Néi dung kÕ ho¹ch tæ chøc lÔ kØ niÖm ngµy sinh nhËt B¸c Hå b. B¸o c¸o - Các cho đội viết báo cáo - Ban chỉ huy liên đội nhận báo cáo - Nội dung tình hình hoạt động của chi đội trong th¸ng. c. Th«ng b¸o: - Ban qu¶n lÝ dù ¸n viÕt th«ng b¸o - Bà con nông dân có đất đai, hoa màu trong ph¹m vi gi¶i phãng mÆt b»ng cña c«ng tr×nh dù ¸n. - Néi dung th«ng b¸o: chñ tr¬ng cña ban dù ¸n. HS ph¸t hiÖn lçi sai trong v¨n b¶n th«ng b¸o SGK tr. 150 và tìm cách sửa chữa cho đúng. * §¸p ¸n: a. Nh÷ng lçi sai: - Kh«ng cã sè c«ng v¨n, th«ng b¸o, n¬i nhËn, n¬i lu viÕt ë gãc tr¸i phÝa trªn vµ phÝa díi v¨n b¶n th«n b¸o. - Néi dung th«ng b¸o cha phï hîp víi tªn th«ng b¸o nªn th«ng b¸o cßn thiÕu cô thÓ c¸c môc: thêi gian kiÓm tra, yªu cÇu kiÓm tra, c¸ch thøc kiÓm tra... b. Bổ sung và sắp xếp lại các mục cho đúng với tªn v¨n b¶n th«ng b¸o Bµi tËp 3 T×m thªm mét sè t×nh huèng cô thÓ cÇn viÕt th«ng b¸o. Bµi 4 H/ dÉn vÒ nhµ.. Bµi tËp 1/ 149. Bµi 2/150. Bµi 3/150. Bµi 4/150 Híng dÉn vÒ nhµ IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶: So s¸nh v¨n b¶n b¸o c¸o vµ v¨n b¶n th«ng b¸o? V. Híng dÉn dÆn dß: Về nhà học kĩ nội dung, ôn tập lại những kiến thức đã học..

(350) TiÕt 140. Ngµy so¹n:. Tr¶ bµi kiÓm tra tæng hîp A. Môc tiªu: 1. Kiến thức: HS nắm đợc các kiến thức tổng hợp đã học ở trong chơng trình Ng÷ V¨n 8 2. Kĩ năng: Nhận biết những u nhợc điểm trong bài làm của mình để rút kinh nghiÖm. 3. Thái độ: Giáo dục HS tự đánh giá lực học về bộ môn, rút kinh nghiệm để cố g¾ng. B. Ph¬ng ph¸p: C. ChuÈn bÞ: GV: Tập bài kiểm ttra, lời nhận xét. đánh giá D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: 1. GV ph¸t bµi cho HS 2 NhËn xÐt u, nhîc ®iÓm * u: Đa số nắm đợc kiến thức cơ bản, nội dung bài làm tơng đối tố Kết quả điểm giỏi, khá tơng đối đạt, song bên cạnh có một số em cha nắm đợc phơng pháp làm bài, cha nắm đợc nội dung, đặc biệt là nội dung phần tự luận dẫn đến kết quả một số bài thấp theo với yêu cầu. 2. HS kiểm tra lại bài , GV nêu đáp án để HS tự đánh giá bài làm của mình. §¸p ¸n: I. Phần trắc nghiệm:(4 điểm). Mỗi câu đúng 0,25 đ C©u Mã đề Đáp án Mã đề Đáp án Mã đề Đáp M· §¸p ¸n ¸n đề 1 173 A 249 C 321 A 497 C 2 173 D 249 D 321 B 497 C 3 173 C 249 B 321 A 497 B 4 173 B 249 B 321 D 497 A 5 173 A 249 C 321 D 497 B 6 173 B 249 A 321 C 497 D 7 173 D 249 D 321 B 497 A 8 173 C 249 A 321 C 497 D Phần điền từ, cụm từ viết chung cho cả bốn mã đề(chú ý số thứ tự câu). Dới đây là mã đề 321 C©u 9: (1®) (1): BiÕt bao; (2): Hìi «i; (3): BiÕt bao nhiªu; (4): «i. C©u 10: Lơng tiêu - cảnh đêm đẹp (1 - a) V« - kh«ng (2 - c) Song - cöa sæ (3 - b) Töu - rîu (4 - d) II. PhÇn tù luËn: 1. Yªu cÇu chung: a. ThÓ lo¹i: NghÞ luËn chøng minh b. Néi dung: T×nh yªu quª h¬ng cña TÕ Hanh th«ng qua nçi nhí vÒ lµng quª vµ ngêi d©n quê biển đậm đà, sâu sắc. 2. Yªu cÇu cô thÓ:.

(351) a. N¾m v÷ng yªu cÇu h×nh thøc: - N¾m v÷ng thÓ lo¹i nghÞ luËn chøng minh (1®) - Cã bè côc ba phÇn râ rµng cña bµi nghÞ luËn (1®) - Cách diễn đạt trình bày, hay đúng ý (1đ) b. VÒ néi dung: - Mở bài: Giới thiệu khía quát bài thơ "Quê hơng " của Tế hanh để dẫn dắt đúng yêu cầu đề ra (0,5đ) - Thân bài: + Chứng minh đợc "Quê hơng" thể hiện sinh động vè một làng quê miền biển đẹpttrong sáng, ấm cúng. Cụ thể về một cù lao miền Trung tấp nËp, giµu cã.(1®). + Chứng minh đợc hình ảnh về một ngời dân chài quê biển ăn sóng nói gió nçi, khoÎ m¹nh nång nµn, giµu t chÊt.(1®) - KÕt bµi: C¶m nhËn suy nghÜ vÒ quª h¬ng g¾n víi lêi th¬ cña TÕ Hanh th«ng qua đó nêu suy nghĩ của mình về quê hơng.(0,5đ) (GV linh động tuỳ theo bài học sinh để cho điểm phù hợp) 3. HS đối chiếu kết quả của bài làm để kiểm tra, tự đánh giá mình, rút kinh nghiÖm. IV. §¸nh gi¸ kÕt qu¶: GV thu bµi, nhËn xÐt tiÕt häc V. Híng dÉn dÆn dß: Về ôn tập kiến thức chơng trình Ngữ văn 8, tập làm một số đề bài đủ các thể Loại đã học.. bé gi¸o ¸n 3 cét v¨n 6 7 8 9 theo yªu cÇu ®©y lµ gi¸o ¸n mÉu chuÈn 20102011 nÕu cÇn xin liªn hÖ ph¹m v¨n tÝn theo ®t 01693172328 hoÆc 0943926597 m×nh sÏ tÆng c¸c b¹n........?. chó ý: bµi nµy cã mét sè tiÕt cßn l¹i lµ ph¶i cã mật khẩu mới mở đợc...?.

(352)

van 8

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về