Cong nghe moi truong

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Môn học. CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG 4 Chương VII. GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG NHÀ TRƯỜNG.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Vấn đề bảo vệ môi trường (BVMT) nói chung và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, trong đó có tài nguyên đa dạng sinh học nói riêng, trở thành nhiệm vụ cấp bách đối với mọi quốc gia trên thế giới. Nhưng có bảo vệ được môi trường và nguồn tài nguyên được hay không còn phụ thuộc vào ý thức của con người. Trong thông điệp kỉ niệm ngày Môi trường Thế giới 05/6/1999, Giám đốc điều hành UNEP nêu: “Hạnh phúc và mọi hy vọng của các dân tộc trên thế giới sẽ không thể có, nếu môi trường và các hệ sinh thái trên trái đất chưa được đảm bảo an toàn”. Ngày nay vấn đề BVMT đã trở thành quốc sách của các quốc gia, không phân biệt giàu nghèo, tôn giáo, chính trị. Ở nước ta Quốc hội đã ban hành Luật Bảo vệ môi trường ngày 27/12/1993, và ngày 17/10/2001, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số1363/QĐ/TTG phê duyệt đề án “Đưa các nội dung BVMT vào hệ thống giáo dục quốc dân” của Bộ Giáo dục và Đào tạo..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> NỘI DUNG I. Ý nghĩa, vai trò và vị trí của nhà trường trong công tác giáo dục bảo vệ môi trường II. Tình hình giáo dục bảo vệ môi trường trong hệ thống giáo dục quốc dân trên thế giới và Việt Nam III. Phương thức đưa giáo dục môi trường vào môn Hóa học IV. Phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường qua môn Hóa học.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> I. Ý nghĩa, vai trò và vị trí của nhà trường trong công tác giáo dục bảo vệ môi trường  Vị trí: - Trong mọi quốc gia trên thế giới số lượng người làm công tác giáo dục học sinh các cấp đều chiếm tỉ lệ đông đảo, lực lượng này góp phần quan trọng đảm bảo tính hiệu quả của nhiệm vụ GDMT. - Hệ thống giáo dục nước ta được tổ chức chặt chẽ, liên tục gồm các bậc học với mạng lưới 24670 trường phổ thông và 17,8 triệu học sinh (2000 – 2001) nên việc tổ chức công tác GDMT trong nhà trường Phổ thông một cách có kế hoạch, có mục tiêu, nội dung và phương pháp phù hợp sẽ góp phần tạo nên một lực xã hội hùng hậu tham gia trực tiếp bảo vệ môi trường trên phạm vi toàn quốc..

<span class='text_page_counter'>(5)</span>  Ý nghĩa: - Thông qua các hoạt động GDMT trong và ngoài nhà trường, hoạt động chính khóa và ngoại khóa… mỗi nhà trường đều tạo nên khuôn viên xanh – sạch – đẹp sẽ trở thành một trung tâm văn hóa, giáo dục và BVMT trên địa bàn của mình và là hạt nhân tổ chức thực hiện công tác GDMT và BVMT ở các cộng đồng dân cư. - Đạt được mục tiêu giáo dục và đào tạo con người Việt Nam “Phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc, có đầy đủ phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” (Điều 2 – Luật Giáo dục, 1998), góp phần hình thành ở thế hệ trẻ ý thức và đạo đức mới đối với môi trường, có thái độ hành động đúng để BVMT..

<span class='text_page_counter'>(6)</span>  Vai trò: - Nhà trường phổ thông có chức năng hình thành và phát triển toàn diện nhân cách của học sinh, có nhiệm vụ tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác trong và ngoài nhà trường theo mục tiêu, chương trình của các cấp học, bậc học. - Nhà trường phổ thông là một trung tâm văn hóa – giáo dục ở cộng đồng địa phương, có một vai trò quan trọng trong công tác tuyên truyền, phổ biến, vận động các tầng lớp dân cư thực hiện chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về môi trường và BVMT như phong trào trồng cây gây rừng, vệ sinh môi trường và nước sạch nông thôn, vệ sinh đô thị….

<span class='text_page_counter'>(7)</span> II. Tình hình giáo dục bảo vệ môi trường trong hệ thống giáo dục quốc dân trên thế giới và Việt Nam. II.1. Một số kinh nghiệm về Giáo dục bảo vệ môi trường trong hệ thống giáo dục ở các nước trong khu vực và trên thế giới.. II.2. Tình hình giáo dục bảo vệ môi trường trong hệ thống giáo dục quốc dân ở Việt Nam..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> II.1. Một số kinh nghiệm về Giáo dục bảo vệ môi trường trong hệ thống giáo dục ở các nước trong khu vực và trên thế giới II.1.1. Tình hình chung Trong nguyên tắc 19 trong tuyên bố của Hội nghị Liên hợp quốc về “Môi trường con người” họp tại Stockholm, 1972 đã nêu: “Việc giáo dục môi trường cho thế hệ trẻ cũng như người lớn làm sao để họ có đạo đức, trách nhiệm trong việc bảo vệ và cải thiện môi trường”. Tại Hội nghị thượng đỉnh về Trái đất (Rio – 92) vấn đề GDMT lại được khẳng định và đưa vào chương trình nghị sự 21 về Giáo dục, đào tạo và sự nhận thức của công chúng, với yêu cầu: “Đưa khái niệm môi trường và phát triển, kể cả khái niệm dân số vào tất cả các chương trình giáo dục. Lôi cuốn trẻ em vào các công trình nghiên cứu về sức khỏe và môi trường. Xây dựng các chương trình đào tạo cho học sinh và sinh viên…”..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Kinh nghiệm nghiên cứu của nhiều nước cho thấy: gia đình, cộng đồng và nhà trường là 3 phạm vi cơ bản của GDMT. GDMT phải bắt đầu từ gia đình đứa trẻ và ngay hàng xóm xung quanh. Nhiều quốc gia, GDMT được đưa vào giảng dạy như môn học chính khóa. Cũng có nhiều quốc gia đưa vào giảng dạy như môn học tự chọn. Cuối cùng kinh nghiệm quốc tế cho thấy vai trò của cô giáo, thầy giáo là hết sức quan trọng trong việc giáo dục BVMT ở tất cả các bậc học. Vì vậy việc trang bị kiến thức về giáo dục BVMT cho giáo viên ở các cấp học được các quốc gia quan tâm đặc biệt..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> II.1.2. Một số kinh nghiệm giáo dục môi trường ở các nước trên thế giới Các nước trên thế giới đều coi giáo dục là công cụ để thay đổi xã hội và GDMT đã sử dụng chung các nguyên lí là: - Tiếp cận với thực tế. - Tăng cường tri thức và hiểu biết. - Kiểm nghiệm cách ứng xử và các giá trị. - Hình thành trách nhiệm. - Cung cấp những kĩ năng và kinh nghiệm. - Khuyến khích các hoạt động..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> II.1.3. Kinh nghiệm giáo dục môi trường ở các nước trong khu vực Các vấn đề ưu tiên - Chất thải rắn - Sức khỏe MT - Ô nhiễm nước - Ô nhiễm không khí - Ô nhiễm tiếng ồn - Các vấn đề sử dụng đất - Giáo dục - hợp tác - Phá rừng - Xói mòn đất - Cung cấp nước - Thuốc trừ sâu - Chất thải nguy hại - Suy thoái hải sản - Bảo vệ động vật hoang dại. Tên nước Brunei. Indonesia Malaysia. Philippin. x x x x x x x x. x. x x x x. x. Singapo. Thái Lan. x. x. x. x x. x x x. x x x. x x x x. x x. x. x x x Khối kiến thức về GDMT được ưu tiên đưa vào bậc Trung học phổ thông. x.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Môn học - Khoa học - Sinh học - Vật lí - Hóa học - Khoa học môi trường - Địa lí - Xã hội - Kinh tế - Ngoại ngữ. Tên nước Brunei. x x x x. Indonesia Malaysia. Philippin. Singapo. Thái Lan. x. x x x. x x x. x x x. x x x. x x x x. x x. Các môn học được lồng ghép GDMT ở bậc Trung học phổ thông. x.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> II.2. Tình hình giáo dục bảo vệ môi trường trong hệ thống giáo dục quốc dân ở Việt Nam. II.2.1. Các chủ trương của Đảng và nhà nước. II.2.2. Chủ trương hoạt động của Bộ giáo dục và đào tạo. II.2.3. Đánh giá tình hình giáo dục bảo vệ môi trường trong hệ giống giáo dục quốc dân ở Việt Nam trong các năm qua.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> III. Phương thức đưa giáo dục môi trường vào môn Hóa học. III.1. Xác định hệ thống kiến thức giáo dục môi trường trong môn hóa học.. III.2. Phương thức giáo dục bảo vệ môi trường qua môn hóa học ở nhà trường phổ thông..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> III.1. Xác định hệ thống kiến thức giáo dục môi trường trong môn hóa học Hệ thống kiến thức GDMT ở các trường Cao đẳng và Đại học sư phạm được thể hiện qua môn “Cơ sở Hóa học môi trường”. Ở trường trung học phổ thông, GDMT thể hiện qua việc khai thác nội dung sách giáo khoa các cấp học. Nội dung kiến thức GDMT qua môn hóa học: - Phần đại cương: gồm những kiến thức về các khái niệm, các quá trình biến hóa, các hiệu ứng mang tính chất hóa học của môi trường như: khái niệm môi trường, chức năng của môi trường, hóa học môi trường, bản chất hóa học trong sinh thái, hệ sinh thái, tính đa dạng sinh học, môi trường và phát triển, quan hệ giữa con người và môi trường, ô nhiễm môi trường….

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - Phần nội dung ô nhiễm môi trường: phân tích được bản chất hóa học của sự ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí. Bản chất hóa học về hiệu ứng nhà kính, lỗ thủng tầng ozon, khói quang học, mưa axit. Hiệu ứng hóa sinh của NOx, H2S, SO2,… các kim loại nặng và một số độc tố khác tác động đến môi trường. Vận dụng các nguyên tắc chung, phương pháp hóa học để xử lí ô nhiễm môi trường. Phần GDMT và BVMT qua môn Hóa học ở nhà trường cần vận dụng những nguyên tắc về sự bảo tồn năng lượng và năng lượng thay thế, tiết kiệm năng lượng, bằng phương pháp sư phạm để truyền tải, biến tri thức của thầy thành tri thức của người học..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> III.2. Phương thức giáo dục bảo vệ môi trường qua môn hóa học ở nhà trường phổ thông GDBVMT nhằm trang bị những kiến thức về môi trường cho học sinh thông qua môn hóa học sao cho phù hợp với từng đối tượng, từng cấp học. Việc đưa kiến thức GDBVMT vào môn hóa học thuận lợi và hiệu quả nhất là hình thức tích hợp và lồng ghép. - Tích hợp là kết hợp một cách có hệ thống các kiến thức Hóa học với kiến thức GDBVMT sao cho hài hòa thống nhất. Ví dụ: khi giảng bài “Ozon và hiđro peoxit” (lớp 10), bên cạnh việc giảng dạy về tính chất lý, hóa, phương pháp điều chế, ứng dụng của ozon nên khai thác những kiến thức có liên quan đến môi trường như tầm quan trọng của tầng ozon đối với sự sống của con người từ đó giáo dục cho các em học sinh có ý thức bảo vệ môi trường khí quyển;.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Khi giảng bài “Phân bón hóa học” (lớp 10) cần giải thích cho học sinh biết phân bón chính là hóa chất cung cấp chất dinh dưỡng cho cây để tăng nâng suất cây trồng nên nếu sử dụng quá liều lượng, không hợp lí sẽ làm ô nhiễm môi trường đất và nước, làm nhiễm độc cho nông sản, thực phẩm, người và gia súc nên phải biết sử dụng một cách hợp lí để vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao vừa không gây ô nhiễm môi trường. Với sự kết hợp hài hòa hợp lí giữa nội dung bài giảng và GDMT làm cho bài giảng sinh động và gây ấn tượng hứng thú cho việc học của học sinh..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> - Lồng ghép là thể hiện lắp ghép nội dung bài học về mặt cấu trúc để có thể đưa vào bài học một đoạn, một mục, một số câu hỏi có nội dung giáo dục BVMT. Ví dụ: khi giảng bài “Tính chất hóa học chung của kim loại” (lớp 12) nên nêu thêm phần tác hại của một số kim loại nặng Pd, Cd, Hg, As,… với con người. Qua đó nêu phương pháp phòng ngừa và xử lí khi bị nhiễm kim loại nặng; Hay khi giảng bài “Hợp chất có oxi của lưu huỳnh” (lớp 10) giáo viên có thể đưa ra câu hỏi: “Các em hiểu thế nào là mưa axit và mưa axit có tác hại gì đối với môi trường, đời sống và sản xuất của con người?”, gợi ý cho các em thảo luận để trả lời và giáo viên đưa ra nhận xét..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> IV. Phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường qua môn Hóa học Nội dung giáo dục BVMT có các đặc điểm sau: - Có tính liên ngành rộng hợp bởi nhiều thành phần: thiên nhiên, công nghệ, kinh tế, văn hóa, xã hội. - Có giá trị nhân cách, đạo đức trong thái độ, ứng xử và hành động trước các vấn đề môi trường. - Phải nắm bắt các vấn đề MT và phát triển bền vững của địa phương, vùng, quốc gia, khu vực và quốc tế. - Hiểu biết các vấn đề MT hiện nay và quan hệ với các vấn đề MT tương lai. Từ những đặc điểm trên, người ta đưa phương pháp GDMT vào các cấp học sau:. IV.1. PPGD BVMT ở trường Đại học, Cao đẳng IV.2. PPGD BVMT qua môn Hóa học ở trường Phổ thông.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> IV.1. PPGD BVMT ở trường Đại học, Cao đẳng Một số phương pháp giáo dục môi trường thường được sử dụng như sau: - Qua các bài giảng, bài tập và qua kinh nghiệm thực tế của người học trên cơ sở nắm vững những kiến thức cơ bản về môi trường, người học được tiếp xúc trực tiếp với đối tượng học tập và nghiên cứu. Quy trình thực hành để qua sát phân tích các hiện tượng, các dữ kiện và người học tính toán kết quả và rút ra các kết luận về các vấn đề môi trường đang tồn tại, các hậu quả và yêu cầu giải quyết. - Tham quan các cơ sở sản xuất và khảo sát thực địa, người học quan sát địa bàn thực tế không thể đem vào lớp học, được hướng dẫn phương pháp quy trình để phân tích đối chiếu với lý thuyết đã học (Hóa Kĩ thuật) và rút ra kết luận..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> - Phương pháp giải quyết vấn đề: người học sử dụng các kiến thức và phương pháp đã được học để xác định vấn đề cần giải quyết, xây dựng giả định, phân tích dữ liệu liên quan và đề xuất giải pháp thích hợp. - Nghiên cứu các vấn đề thực tế của địa phương hoặc cơ sở nơi người học ở hoặc làm việc: lựa chọn vấn đề, phân tích vấn đề theo những quan điểm khác nhau, tìm hiểu các giải pháp kha thi cho vấn đề. - Học tập qua thực hiện dự án nhằm giải quyết có hiệu quả một vấn đề môi trường cụ thể thông qua nghiên cứu, thử nghiệm cá nhân hoặc tập thể. - Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm. - Phát triển các thái độ, cách ứng xử, đạo đức cần có về môi trường thông qua lồng ghép vấn đề giá trị trong bài giảng, giảng giải ý nghĩa của giá trị trong và ngoài bài giảng..

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Bài giảng, bài tập, kinh nghiệm, thực tế. Tham quan. Nghiên cứu các trường hợp cụ thể, chuyên đề.. Giáo dục BVMT bậc Cao đẳng Đại học. Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm.. Học tập qua thực hiện dự án.. Giải quyết các vấn đề dự báo. Phát triển thái độ, đạo đức, ứng xử và kĩ năng. Phương pháp thường dùng giáo dục BVMT bậc Cao đẳng, Đại học qua môn Hóa học..

<span class='text_page_counter'>(24)</span> IV.2. PPGD BVMT qua môn Hóa học ở trường Phổ thông Mục tiêu GDBVMT cho học sinh: trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản về hóa học phổ thông, mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên. Cung cấp những kĩ năng cơ bản về BVMT, biết cách ứng xử tích cực đối với những vấn đề cụ thể của môi trường. Xây dựng cho học sinh những kiến thức cơ bản về môi trường để mỗi học sinh trở thành một tuyên truyền viên tích cực trong gia đình, nhà trường và địa phương. IV.2.1. Phương pháp giáo dục môi trường thông qua giờ học trên lớp hay trong phòng thí nghiệm IV.2.2. Phương pháp giáo dục môi trường thông qua các hoạt động ngoại khóa.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> IV.2.1. Phương pháp giáo dục môi trường thông qua giờ học trên lớp hay trong phòng thí nghiệm Kiến thức về GDMT được tích hợp và lồg ghép vào nội dung bài học theo 3 mức độ: toàn phần, bộ phận, hoặc liên hệ. Tùy từng điều kiện có thể sử dụng một số phương pháp sau: - Phương pháp giảng dạy dùng lời nói thuyết trình (minh họa, giảng giải, kể chuyện, đọc tài liệu). - Phương pháp thảo luận, nêu và giải quyết vấn đề. - Phương pháp sử dụng các thí nghiệm, các tài liệu trực quan trong giờ dạy. - Phương pháp khai thác các kiến thức về GDMT từ những bài thực hành thí nghiệm trong phòng thí nghiệm..

<span class='text_page_counter'>(26)</span> IV.2.2. Phương pháp giáo dục môi trường thông qua các hoạt động ngoại khóa Trong nhà trường phổ thông, hoạt động ngoại khóa để GDMT là hình thức rất có hiệu quả, phù hợp với tâm lí học sinh; sự giáo dục của thầy, sự tiếp thu của trò rất nhẹ nhàng và sâu sắc. - Phương pháp hành động cụ thể trong các hoạt động theo từng chủ đề được tổ chức trong trường hay ở địa phương. - Phương pháp hợp tác và liên kết giữa nhà trường và cộng đồng địa phương trong các hoạt động về GDBVMT. - Thông qua hoạt động ngoại khóa rèn luyện cho học sinh một số kĩ năng và phương pháp tích cực tham gia vào mạng lưới GDMT..

<span class='text_page_counter'>(27)</span> Nội dung GDBVMT trong chương trình ngoại khóa có thể thông qua một số hình thức sau: - Câu lạc bộ: câu lạc bộ môi trường sinh hoạt theo các chủ đề về ăn, uống, sử dụng các năng lượng, rác thải, bệnh tật học đường,… - Hoạt động tham quan theo chủ đề: tham quan danh lam thắng cảnh, nhà máy, nơi xử lí rác thải, các bảo tàng, các loại tài nguyên. - Tổ chức xem băng hình, tranh ảnh về đề tài BVMT. - Hoạt động trồng cây, xanh hóa nhà trường: nhân các dịp lễ, Tết, 26/3…, ngày Môi trường thế giới 5/6. - Tổ chức tìm hiểu về môi trường: thi vẽ, báo tường, thi kể chuyện về các chủ đề môi trường. - Hoạt động Đoàn, Đội về BVMT: tổ chức các chiến dịch tuyên truyền ở nhà trường và địa phương..

<span class='text_page_counter'>(28)</span> Hình ảnh về các hoạt động BVMT.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> CAÛM ÔN THAÀY VAØ CAÙC BAÏN ĐÃ THEO DÕI..

<span class='text_page_counter'>(30)</span>