giao trinh he thong di chuyen

<span class='text_page_counter'>(1)</span>HÖ THèNG di chuyÓn. HÖ thèng treo. HTT liªn kÕt th©n xe víi c¸c b¸nh xe vµ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau ®©y:. H×nh 1: HÖ thèng treo * Trong lúc xe chạy, hệ thống này cùng với các lốp xe tiếp nhận và làm tắt các dao động, rung động và chấn động do mặt đờng không bằng phẳng gây ra, để bảo vệ hành khách và hàng hoá, làm cho xe chạy ổn định hơn. * Truyền lực dẫn động và lực phanh do ma sát giữa lốp xe và mặt đờng tạo ra đến khung xe vµ th©n xe. * §ì th©n xe trªn c¸c cÇu xe vµ duy tr× quan hÖ h×nh häc gi÷a th©n xe vµ b¸nh xe. HÖ thèng bao gåm c¸c bé phËn chñ yÕu sau ®©y: - Các lò xo: Làm trung hoà chấn động từ mặt đờng - Bộ giảm chấn: Làm cho xe chạy êm hơn bằng cách hạn chế các giao động tự do của lß xo. - Thanh ổn định( dầm chống lắc): Ngăn cảm sự lắc nganh của xe - Các thanh liên kết: Định vị các bộ phận nói trên và khỗng chế các chuyển động theo chiÒu däc vµ ngang cña xe. Mét sè kh¸i niÖm :.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hình 2: Khối lợng treo và khối lợng không đợc treo - Khối lợng đợc treo: Là toàn bộ khối lợng thân xe đợc đỡ bởi hệ thống treo. Nó bao gồm: khung, vỏ, động cơ, hệ thống truyền lực,... - Khối lợng không đợc treo: là phần khối lợng không đợc đỡ bởi hệ thống treo. Bao gồm: côm b¸nh xe, cÇu xe,... - Sự dao động của phần đợc treo của ôtô: 1. Sự lắc dọc (sự xóc nảy theo phơng thẳng đứng): Là sự dao động lên xuống của phần tríc vµ sau cña xe quanh träng t©m cña nã.. 2. Sự lắc ngang: Khi xe quay vòng hay đI vào đờng mấp mô, các lò xo ở một phía sẽ giãn ra cßn phÝa kia bÞ nÐn co l¹i. §iÒu nµy lµm cho xe bÞ l¾c ngang.. 3. Sự xóc nảy: là sự dịch chuyển lên xuống của thân xe. Khi xe đi với tốc độ cao trên nền đờng gợn sóng, hiện tợng này rất dễ xảy ra..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 4. Sự xoay đứng: là sự quay thân xe theo phơng dọc quanh trọng tâm của xe. Trên đờng có sự lắc dọc thì sự xoay đứng này cũng xuất hiện.. - Sự dao động của phần khối lợng không đợc treo: 1. Sự dịch đứng: là sự dịch chuyển lên xuống của các bánh xe trên mỗi cầu xe. Điều này thờng xảy ra khi xe đi trên đờng gợn sóng với tốc độ trung bình hay cao.. 2. Sự xoay dọc theo cầu xe: là sự dao động lên xuống ngợc hớng nhau của các bánh xe trên mỗi cầu làm cho bánh xe nẩy lên khỏi mặt đờng. Thờng xảy ra đối với hệ treo phụ thuéc.. 3. Sù uèn: lµ hiÖn tîng c¸c l¸ nhÝp cã xu híng bÞ uèn quanh b¶n th©n cÇu xe do m«men xoắn chủ động ( kéo hoặc phanh) truyền tới.. I- C«ng dông, ph©n lo¹i 1.1. C«ng dông: 1. Đỡ thân xe lên trên cầu xe; cho phép bánh xe chuyển động tơng đối theo phơng thẳng đứng đối với khung xe hoặc vỏ xe; hạn chế những chuyển động không muốn có khác của b¸nh xe. 2. Bộ phận của hệ thống treo thực hiện nhiệm vụ hấp thụ và dập tắt các dao động, rung động, va đập mặt đờng truyền lên. 3. §¶m nhËn kh¶ n¨ng truyÒn lùc vµ m«men gi÷a b¸nh xe vµ khung xe : Công dụng của hệ thống treo đợc thể hiện qua các phần tử của hệ thống treo: - Phần tử đàn hồi: làm giảm nhẹ tải trọng động tác dụng từ bánh xe lên khung và đảm bảo độ êm dịu cần thiết khi chuyển động..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Phần tử dẫn hớng: Xác định tính chất dịch chuyển của các bánh xe và đảm nhận khả năng truyền lực đầy đủ từ mặt đờng tác dụng lên thân xe. - Phần tử giảm chấn: Dập tắt dao động của ô tô khi phát sinh dao động. - Phần tử ổn định ngang: Với chức năng là phần tử đàn hồi phụ làm tăng khả năng chống lật thân xe khi có sự thay đổi tải trọng trong mặt phẳng ngang. - C¸c phÇn tö phô kh¸c: vÊu cao su, thanh chÞu lùc phô,...cã t¸c dông t¨ng cøng, h¹n chÕ hµnh tr×nh vµ chÞu thªm t¶i träng. 1.2. Ph©n lo¹i ViÖc ph©n lo¹i hÖ thèng treo dùa theo c¸c c¨n cø sau : - Theo loại bộ phận đàn hồi chia ra : + Lo¹i b»ng kim lo¹i ( gåm cã nhÝp l¸, lß xo, thanh xo¾n ) + Lo¹i khÝ ( lo¹i bäc b»ng cao su - sîi, mµng, lo¹i èng ). + Lo¹i thuû lùc (lo¹i èng ). + Lo¹i cao su. - Theo sơ đồ bộ phận dẫn hớng chia ra : + Lo¹i phô thuéc víi cÇu liÒn ( lo¹i riªng vµ lo¹i th¨ng b»ng). + Loại độc lập ( một đòn, hai đòn,...). -Theo phơng pháp dập tắt dao động chia ra : + Lo¹i gi¶m chÊn thuû lùc ( lo¹i t¸c dông mét chiÒu, lo¹i t¸c dông 2 chiÒu ). +Loại ma sát cơ ( ma sát trong bộ phận đàn hồi, trong bộ phận dẫn hớng). - Theo ph¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn cã thÓ chia ra: + Hệ thống treo bị động ( không đợc điều khiển) + Hệ thống treo chủ động ( Hệ thống treo có điều khiển) II. CÊu t¹o chung vµ nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng treo.. Hình 3 : Hệ thống treo phụ thuộc và hệ thống treo độc lập 2.1. Sơ đồ và nguyên lý làm việc của hệ thống treo phụ thuộc: a) §Æc ®iÓm cña hÖ thèng treo phô thuéc: Dầm cầu liên kết cứng hai bánh xe ở hai bên. ở cầu chủ động, dầm cầu chủ động liên kết hai bánh xe. ở cầu dẫn hớng, dầm cầu liền bằng thép định hình liên kết hai bánh xe. - Nhîc ®iÓm: + Khối lợng không treo lớn: tăng tải trọng động, va đập, giảm độ êm dịu và sự bám của b¸nh xe, + Chiều cao trọng tâm lớn do đảm bảo khoảng cách làm việc của cầu xe: ảnh hởng đến tính ổn định, chiếm không gian lớn, + Nèi cøng b¸nh xe dÔ g©y nªn nh÷ng chuyÓn vÞ phô. - ¦u ®iÓm: + Vết bánh xe cố định: giảm độ mòn ngang của lốp, + Khả năng chịu lực bên tốt do hai bánh xe đợc liên kết với nhau: giảm sự trợt bên, + Công nghệ chế tạo đơn giản, dễ tháo lắp, sửa chữa thay thế..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> H×nh 4: C¸c kiÓu treo phô thuéc 2.2. Sơ đồ và nguyên lý làm việc của hệ thống treo độc lập: a) Đặc điểm của hệ thống treo độc lập: Hai bánh xe ở hai bên dịch chuyển độc lập với nhau. Sự dịch chuyển của bánh xe này không ảnh hởng đến bánh xe khác ( nếu coi thân xe đứng yên). - Nhîc ®iÓm: + KÕt cÊu phøc t¹p: khã kh¨n khi th¸o l¾p, söa ch÷a vµ b¶o dìng, - ¦u ®iÓm: + Đảm bảo động học đợc đúng và chính xác hơn, tuỳ theo kết cấu mà giảm đợc độ trợt ngang: giảm độ mài mòn lốp + Có không gian để bố trí các bộ phận khác: hạ thấp trọng tâm xe, tăng độ ổn định chuyển động, + Khối lợng phần không treo nhỏ: giảm sự va đập và phát sinh tải trọng động.. Hình 5: Các kiểu treo độc lập III. CÊu t¹o c¸c bé phËn cña hÖ thèng treo 3.1 Bộ phận đàn hồi: 1. Chøc n¨ng: - Có nhiệm vụ đa vùng tần số dao động đó phù hợp vùng tần số thích hợp với ngời sö dông( 60-85d®/ph). - Nối mềm giữa bánh xe và thùng xe giảm nhẹ tải trọng động tác dụng từ bánh xe lên khung trên các địa hình khác nhau. - Có đờng đặc tính đàn hồi phù hợp với các chế độ hoạt động của xe. 2. KÕt cÊu: Phần tử đàn hồi của hệ thống treo có thể là kim loại: nhíp lá, lò xo, thanh xoắn hoặc phi kim loại : cao su, khí nén, thuỷ lực ngoài ra có thể dùng kết hợp các loại phần tử đàn håi trªn. a) NhÝp l¸: Nhíp lá đợc dùng phổ biến nhất trên các xe tảI có taie trọng từ nhỏ đến lớn, xe buýt, đoàn xe, xe chuyên ding, ... vì nhíp vừa là bộ phận đàn hồi vừa làm bộ phận dẫn h ớng và một phần làm nhiệm vụ giảm chấn. Tuy nhiên nó ít đợc sử dụng trên xe con..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trên xe con bố trí hệ thống treo sử dụng phần tử đàn hồi nhíp lá thờng có ít lá, độ cứng nhỏ. Trên xe tảI và các loại xe khác, các lá nhíp đợc lắp ghép thành bộ. Nhíp đợc làm bằng một số bằng thép lò xo uốn cong, đợc gọi là “lá”, xếp chồng lên nhau theo thứ tự từ ngắn nhất đến dài nhấ. Tập lá lò xo này đợc ép với nhau bằng một bulông hoặc tán rivê ở giữa, và để cho các lá không bị xoo lệc, chúng đợc kẹp giữ ở một số vị trí. Hai đầu lá dài nhất (lá chính) đợc uốn cong thành vòng để lắp ghép với khung xe hoặc các kÕt c¸u kh¸c.. H×nh 6: Lß xo cña hÖ thèng treo Nãi chung, nhÝp cµng dµi th× cµng mÒm. Sè l¸ nhÝp cµng nhiÒu th× nhÝp cµng chÞu t¶I träng lớn hơn, mặt khác, nhíp sẽ cứng hơn và ảnh hởng tới độ êm. Đặc tính: bản thân nhíp đã có đủ độ cứng vững để giữ cho cầu xe đúng ở vị trí nên không cần sö dông c¸c liªn kÕt kh¸c. Nhíp thực hiện chức năng tự khống chế dao động thông qua ma sát giữa các lá nhíp. Nhíp có đủ sức bền để chịu tải trọng nặng Vì có các ma sát giữa các lá nhíp nên nhíp khó hấp thu các rung động nhỏ từ mặt đ ờng. Bởi vậy nhíp thờng sử dụng cho các xe cỡ lớn, vận chuyển tải trọng nặng, nên cần chú trọng đến độ bền hơn. Độ uốn cong của lá nhíp gọi là “độ võng”. Vì lá nhíp càng ngắn thì độ võng càng lớn nên lá nhÝp díi cong h¬n l¸ nhÝp trªn nã. Khi xiÕt chÆt bu l«ng ë gi÷a, c¸c l¸ nhÝp h¬i duçi th¼ng ra lµm cho c¸c ®Çu l¸ nhÝp Ðp lªn nhau rÊt chÆt. Dộ cong tổng thể của nhíp gọi là “ độ vồng” . tuy nhiên, ma sát giữa các lá nhíp cũng làm giảm độ êm, vì nó làm giảm tính uốn của nhíp..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Hình 7:kết cấu chính và phụ của hệ thống treo có độ cứng thay đổi 1: NhÝp chÝnh vµ nhÝp phô; 2: èng b¹c chèt nhÝp;3,4,5: Quang nhÝp( ®ai nhÝp); 6: B¹c tú ®ai nhÝp;7: §Öm tú b¾t nhÝp; 8: Chèt nhÝp; 9: §Öm;10: Bu l«ng quang nhÝp; 11: Bul«ng; 12: §ai èc - Đặc điểm của phần tử đàn hồi nhíp lá:. Hình 8: Bộ phận đàn hồi kim loại (lá nhíp) + Kết cấu: Các lá nhíp đợc lắp ghép thành bộ, có bộ phận kẹp ngang để tránh khả năng xô ngang khi nhÝp lµm viÖc. + Lắp ráp: Bộ nhíp đợc bắt chặt với dầm cầu thông qua bulông quang nhíp, liên kết với khung thông qua tai nhíp và quang treo (để các lá nhíp biến dạng tự do). + Đặc tính đàn hồi: Đờng đặc tính đàn hồi của nhíp lá đợc coi là tuyến tính, tức là độ cứng của nó ít thay đổi dới tác dụng của tải trọng. Đây là điều không mong muốn đói với các chế độ hoạt động của xe. §Ó t¨ng cøng ngêi ta ta cã thÓ bè trÝ dïng c¸c c¸ch sau: . Dïng nhÝp phô: . Dïng vÊu tú ë gi÷a ®Çu nhÝp víi chç b¾t quang nhÝp. . Bè trÝ nghiªng mãc treo nhÝp..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> . Bố trí một lá nhíp liên kết để chịu lực dọc còn các lá nhíp khác đợc bố trí tự do. b) Lß xo: Hệ thống treo với phần tử đàn hồi là lò xo đợc sử dụng rộng rãi trên ô tô con và ô tô tải nhẹ, với các đặc điểm sau:. Hình 9: Các dạng lò xo xoắn ốc thông dụng và đặc biệt + Chế tạo từ thanh thép đàn hồi có tiết diện tròn hay vuông, hình dáng bao ngoài có nhiều loại khác nhau nhằm cảI thiện dặc tính đàn hồi của lò xo. + Phần tử đàn hồi lò xo thờng bố trí trên hệ thống treo độc lập, một số ít bố trí trên cầu sau phô thuéc. + Ưu điểm: kết cấu đơn giản, có tuổi thọ cao hơn do không có ma sát khi làm việc, không phải bảo dỡng và chăm sóc. Tạo không gian để bố trí các bộ phận khác của hệ thống treo hoÆc hÖ thèng l¸i . + Nhîc ®iÓm: kh«ng cã kh¶ n¨ng dÉn híng vµ gi¶m chÊn. Do vËy bè trÝ phøc t¹p h¬n so với loại dùng nhíp lá, đó là phảI có bộ phận dẫn hớng riêng biệt. + Bố trí: Thờng bố trí trên cầu trớc độc lập hoặc cầu sau phụ thuộc + Đặc tính đàn hồi: Đờng đặc tính đàn hồi tuyến tính. c) Thanh xoắn : Thanh xoắn là một thanh thép đàn hồi, dùng tính đàn hồi xoắn để chống l¹i sù xo¾n.. - Đặc điểm của phần tử đàn hồi thanh xoắn: + Phần tử đang hồi thanh xoắn thờng bố trí trên cầu trớc độc lập của các lọa xe con, xe du lịch. Thanh xoắn một đầu liên kết với đòn ngang của bộ phận dẫn hớng, một dầu liên kết với khung xe. Tại vị trí liên kết với khung xe có cơ cấu điều chỉnh cho phép thay đổi chiều cao các đòn dẫn hớng của hệ thống treo + Kết cấu đơn giản, không phải chăm sóc bảo dỡng và có độ bền cao + Đặc tính đàn hồi: Tuyến tính với góc xoắn. d) Bộ phận đàn hồi phụ bằng cao su: Chức năng tăng cứng và hạn chế hành trình của hệ thèng treo..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Hình 12: Bộ phận đàn hồi bằng cao su Cao su có đờng đặc tính đàn hồi phi tuyến tức là có khả năng thay đổi độ cứng tùy theo trạng thái tải trọng. Trong hệ thống treo phần tử đàn hồi cao su thờng đợc sử dụng tại các vị trí liên kết, hạn chế hành trình nhằm làm giảm tải trọng động khi hệ thống treo làm việc. Tuy nhiên ít đợc sử dụng nh là phần tử đàn hồi độc lập bởi các đặc điểm sau: - ¦u ®iÓm: + Có độ bền cao, không phải bảo dỡng, sửa chữa; + Kh¶ n¨ng hÊp thô n¨ng lîng tèt + Trọng lợng nhỏ và có đặc tính đàn hồi phi tuyến. + Có độ bền cao, không phải bảo dỡng, sửa chữa; + Kh¶ n¨ng hÊp thô n¨ng lîng tèt + Trọng lợng nhỏ và có đặc tính đàn hồi phi tuyến. - Nhîc ®iÓm: + Có sự biến chất ảnh hởng đến đặc tính đàn hồi khi nhiệt độ thay đổi + Sù biÕn d¹ng d lín đ) Bộ phận đàn hồi kiểu khí nén: Kiểu khí nén đợc sử dụng nhiều trên xe tải, trên một số xe con h¹ng sang.. Bộ phận đàn hồi khí nén với đờng đặc tính đàn hồi phi tuyến, đợc sử dụng trên các loại xe có chất lợng tốt : xe con, xe buýt chất lợng cao, xe tải có trọng tải lớn với các đặc ®iÓm sau: + Buồng đàn hồi khí nén (ballon khí nén) có hai loại tiêu chuẩn là loại buồng dạng sóng (a) vµ buång gÊp (b) nh thÓ hiÖn trªn h×nh. MÆt bÝch trªn cña buång cã lç b¾t bu l«ng víi thân xe, đế của buồng liên kết với dầm cầu hoặc giá đỡ trên dầm cầu. + Buồng đàn hồi cho phép khả năng chịu tải trọng thẳng đứng, không có khả năng truyền lực dọc, lực bên do vậy cần phải có bộ phận dẫn hớng riêng biệt là các đòn dọc, đòn ngang. + Bộ phận đàn hồi khí nén bố thờng bố trí trên hệ treo phụ thuộc trên xe tải, xe buýt, một số trên hệ treo độc lập đối với xe con. Số lợng ballon khí nén trên mỗi hệ treo tuỳ thuộc tải.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> trọng của xe. Hệ thống treo khí nén đợc cung cấp khí nén bởi hệ thống tự động cung cấp khÝ nÐn, thêng nguån cung cÊp tõ nguån chung cña hÖ thèng phanh. C¶m biÕn vÞ trÝ t¹i mỗi cầu xe cho phép nhận tín hiệu thay đổi chiều cao thân xe, thông qua bộ điều khiển và chấp hành duy trì chiều cao ballon khí nén phù hợp. Ngày nay, hệ thống treo hiện đại thờng sử dụng phần tử đàn hồi khí nén kết hợp với giảm chấn có điều khiển (hệ thống treo b¸n tÝch cùc). - ¦u ®iÓm : + Có khả năng tự động thay đổi độ cứng của hệ thống treo. + Hệ thống treo khí nén còn có một u điểm nữa đó là không có ma sát trong các phần tử đàn hồi; trọng lợng của phần tử đnà hồi nhỏ. - Nhîc ®iÓm: + Kh«ng cã kh¶ n¨ng dÉn híng. + HÖ thèng ®iÒu khiÓn phøc t¹p. e) . Bộ phận đàn hồi hỗn hợp: Bộ phận đàn hồi dùng kết hợp chức năng giữa bộ phận đàn hồi, bộ phận giảm chấn tạo điều kiện để ®iÒu chØnh chiÒu cao vµ träng t©m xe tự động. - Kiểu thuỷ khí: Bộ phận đàn hồi dïng kÕt hîp chøc n¨ng gi÷a bé phận đàn hồi, bộ phận giảm chấn tạo điều kiện để điều chỉnh chiều cao và trọng tâm xe tự động. - KiÓu kim lo¹i khÝ nÐn : Mỗi loại phần tử đàn hồi đều có nh÷ng u vµ nhîc ®iÓm riªng, trªn mét sè lo¹i xe cã phần tử đàn hồi kiểu kết hợp: Kim loại- Khí nén để tận dụng đợc các u ®iÓm cña hai lo¹i trªn.. Bé phËn gi¶m chÊn:. Hình 14: Bộ phận đàn hồi thuỷ khí. Chøc n¨ng: - Dập tắt dao động phát sinh trong quá trình xe chuyển động từ mặt đờng lên khung xe trong các địa hình khác nhau một cách nhanh chóng. - Đảm bảo dao động của phần không treo nhỏ nhất, sự tiếp xúc của bánh xe trên nền đờng, nâng cao khả năng bám đờng và an toàn trong chuyển động..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 1. Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý làm việc của giảm chấn thủy lực tác động hai chiều a) Lo¹i gi¶m chÊn thuû lùc mét líp vá cã buång khÝ nÐn. Sơ đồ cấu tạo đợc thể hiện trên hình với các đặc điểm sau: + Vá gi¶m chÊn tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh«ng khÝ t¹o ®iÒu kiÖn tho¸t nhiÖt tèt + Do buång khÝ nÐn ®−îc ng¨n c¸ch bëi piston tù do, tr¸nh ®−îc hiÖn t−îng x©m thùc lμm ¶nh hởng đến chất l−ợng lμm việc của giảm chấn. + Gi¶m ®−îc tiÕng ån. - Nguyªn lý lμm viÖc: + Hμnh tr×nh nÐn ( b¸nh xe tiÕn gÇn khung xe) Trong hμnh tr×nh nÐn, cÇn pist«n sè (9) dÞch chuyÓn ®i lªn phía trên, do sự thay đổi thể tích, buồng phía trên van xi lanh (6) bị nén lại, áp suất tăng đồng thời đẩy dầu qua van một chiều (7), van (1) đóng. Lùc c¶n sinh ra khi dßng chÊt láng tiÕt l−u qua lç van. KhÝ nÐn cao ¸p t¹o ra søc Ðp lín lªn chÊt láng ch¶y qua van tiÕt l−u mét c¸ch nhanh chãng vμ ªm dÞu, t¹o nªn lùc c¶n ổn định của giảm chấn. + Hμnh tr×nh tr¶ ( B¸nh xe rêi xa khung xe) Hμnh tr×nh tr¶ ng−îc l¹i so víi hμnh tr×nh nÐn, cÇn piston (9) dÞch chuyÓn xuèng phÝa d−íi, ®Èy dÇu tõ buång phÝa d−íi lªn buång phÝa trªn th«ng qua van mét chiÒu (1). Do cÇn piston ®i ra khái xylanh nªn Bé phËn ®μn håi thuû khÝ Hình 3.34. Sơ đồ cầu tạo giảm chấn một lớp vỏ tác dụng hai chiều 1: van tr¶; 2: vá; 3: buång khÝ nÐn 4: Piston tù do 5: Khoang thÓ tÝch 6: Van piston 7: Van nén 23 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> một phần thể tích do nó choán chỗ bị thiếu hụt dầu, để bù l¹i piston tù do dÞch chuyÓn xuèng phÝa d−íi bï l¹i l−îng thiÕu hôt t−¬ng øng. b) Lo¹i gi¶m chÊn thñy lùc hai líp vá. Trên các ô tô hiện nay dùng phổ biến loại giảm chấn nμy với các đặc điểm sau: + ThÓ tÝch dÇu ë buång bï tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh«ng khÝ hoÆc khÝ nÐn cã thÓ g©y nªn hiÖn t−îng x©m thùc khi gi¶m chÊn lμm viÖc lμm gi¶m hiÖu qu¶ cña gi¶m chÊn. + Kh¶ n¨ng tho¸t nhiÖt kÐm, + KÕt cÊu phøc t¹p, 24 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Hình 3.35. Sơ đồ cấu tạo giảm chấn thuỷ lực hai lớp vỏ 1: B¹c dÉn h−íng trôc 2: Lç dÇu b«i tr¬n trôc 3: Phít lμm kÝn 4: Vá che ngoμi - Nguyªn lý lμm viÖc: + Hμnh trình nén : Khi bánh xe đến gần khung xe CÇn piston mang theo van dÞch chuyÓn xuèng phÝa d−íi ®i s©u vμo lßng xylanh, thÓ tÝch khoang B gi¶m, dÇu bÞ nÐn víi ¸p suÊt t¨ng ®Èy van II më cho phÐp dÇu th«ng khoang tõ khoang B sang khoang A. Do thể tích cần piston choán một thể tích chất lỏng nhất định nên một l−îng thÓ tÝch t−¬ng ®−¬ng sÏ ®−îc chuyÓn vμo buång bï C th«ng qua van IV. Lùc c¶n gi¶m chÊn sinh ra khi dßng chÊt láng tiÕt l−u qua c¸c van. + Hμnh tr×nh tr¶ : Khi b¸nh xe xa khung xe Ng−ợc lại ở hμnh trình nén, cần piston mang theo van chuyển động lên trên đi ra khỏi xylanh, thÓ tÝch khoang A gi¶m, ¸p suÊt t¨ng Ðp dÇu th«ng qua van I ch¶y sang khoang B. §ång thêi do cÇn pis ton dÞch chuyÓn ra khái xylanh nªn mét phÇn thÓ tÝch thiÕu hôt sÏ ® −îc bï l¹i nhê thÓ tÝch dÇu tõ buång bï C ch¶y vμo khoang B th«ng qua van III. Søc c¶n sinh ra khi dßng chÊt láng tiÕt l−u qua c¸c van. Thực tế trong quá trình hoạt động, giảm chấn dịch chuyển với tốc độ khác nhau do vậy cần sinh ra lực cản t−ơng ứng. Quá trình đó đ−ợc gọi lμ nén nhẹ, nén mạnh hay trả nhẹ, trả mạnh. Lực cản t−ơng ứng tuỳ thuộc vμo trạng thái hoạt động của các van, cụ thể đ−ợc xem xét trªn h×nh kÕt cÊu gi¶m chÊn. 2. CÊu t¹o gi¶m chÊn thñy lùc hai líp vá: CÊu t¹o cña gi¶m chÊn hai líp vá ®−îc thÓ hiÖn trªn h×nh 3.36. 5: Trôc gi¶m chÊn 6: Piston vμ côm van 7: Vá trong 8: Vá ngoμi 9: Côm van bï A: Buång trªn B: Buång d−íi C: Buång bï 25 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> H×nh 3.36. CÊu t¹o gi¶m chÊn thuû lùc hai líp vá a: Tr¹ng th¸i b×nh th−êng b: Tr¹ng th¸i tr¶ c: Tr¹ng th¸i nÐn Gi¶m chÊn mét ®Çu liªn kÕt víi khung xe hoÆc gi¸ b¾t th«ng qua tai phÝa trªn (13), ®Çu phÝa d−ới (14) liên kết với dầm cầu, đòn dẫn h−ớng hoặc giá bắt. Giảm chấn có lớp vỏ che bụi bên ngoμi (12), vỏ ngoμi (11) vμ vỏ trong (2) cùng với cần piston (3) mang theo van piston (6), van đế (8) t¹o nªn c¸c khoang thÓ tÝch A, B, C (buång bï) nh− h×nh vÏ. CÇn piston dÞch chuyÓn tÞnh tiÕn nhê côm chi tiÕt dÉn h−íng (1). Côm van piston (6) cã van l¸ ®μn håi (4), ngay phÝa d−íi cã các lá đμn hồi có độ cứng nhỏ hơn che kín hμng lỗ ngoμi (14) vμ van lá (5) che kín hμng lỗ phía trong (7), chi tiết đế van (15) vμ lò xo nén. Cụm van đế (8) có van lá đμn hồi (10), van một chiều (9). Tr¹ng th¸i lμm viÖc nh− sau: - Tr¹ng th¸i nÐn nhÑ: CÇn piston (3) vμ van piston(6) ®i vμo xylanh. Van l¸ (4) bÞ më ra, chÊt láng ch¶y tõ buång B lªn buång A mét c¸ch tù do. Nh−ng tÊt c¶ thÓ tÝch kh«ng thÓ ®i vμo hÕt buång B v× cÇn piston (3) ®i vμo xylanh cho¸n chç mét phÇn thÓ tÝch, phÇn thÓ tÝch dÇu t−¬ng ứng nμy sẽ chảy qua khe (16) của van (10) và các lỗ (17)của van đế (8) vμo buồng bù C lμm tăng áp suất không khí trong buồng nμy lên một ít. Các lỗ của van đế (8) sẽ sinh ra sức cản tỷ lệ với b×nh ph−¬ng vËn tèc dßng chÊt láng ch¶y qua nã. - Khi nén mạnh, chất lỏng không kịp chảy qua các lỗ của van đế (8), áp suất trong xy lanh tăng lên, van giảm tải (9) tự mở ra cho dầu vμo buồng bù C nhanh hơn lμm độ cứng của hệ thống kh«ng bÞ t¨ng lªn. 26 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> H×nh 3.37. CÊu t¹o gi¶m chÊn thuû lùc hai líp vá xe Toyota - Tr¹ng th¸i tr¶ nhÑ: Ng−îc l¹i víi tr¹ng th¸i nÐn, cÇn piston (3) vμ van piston (6) dÞch chuyÓn lªn trªn, van l¸ (4) vμ c¸c l¸ ®μn håi phÝa d−íi bÞt kÝn lç (17), ¸p suÊt chÊt láng ë trong xylanh t¨ng lªn. ChÊt láng tõ buång A ch¶y xuèng buång B qua d·y lç bªn ngoμi cña van piston (6), khắc phục lực đẩy của lò xo cụm đế van, đẩy van lá biến dạng mở đ −ờng dầu thông với buồng B. Do cÇn piston dÞch chuyÓn ra ngoμi xy lanh nªn t¹o ra sù thiÕu hôt thÓ tÝch dÇu ë buång B khi chảy từ buồng A xuống. Chất lỏng sẽ từ buồng bù C qua lỗ của van đế đi vμo buồng B bù lại phÇn thÓ tÝch bÞ thiÕu hôt. Cã thÓ tham kh¶o kÕt cÊu cña gi¶m chÊn hai líp vá trªn xe con cña Toyota 3.4.4.3. Bé phËn dÉn h−íng Căn cứ theo sơ đồ bộ phận dẫn h−ớng chia ra loại hệ thống treo độc lập vμ loại hệ thống treo phụ thuộc. Sơ đồ hệ thống treo phụ thuộc vμ độc lập đã đ−ợc trình bμy ở mục tr−ớc. 1. HÖ thèng treo phô thuéc: HÖ thèng treo phô thuéc cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, cã thÓ tïy thuéc vμo viÖc sö dông phÇn tö ®μn håi mμ cã c¸c d¹ng th«ng dông sau: a) PhÇn tö ®μn håi nhÝp l¸: HÖ thèng treo phô thuéc sö dông phÇn tö ®μn håi nhÝp l¸ ®a sè sö dông trªn xe t¶i, xe kh¸ch, xe buýt vμ treo sau cña xe du lÞch. 27 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> NhÝp lμ ®−îc xÕp thμnh bé (10) ®−îc kÑp chÆt (11) kÑp chèng x« ngang nhÝp. Trong qu¸ tr×nh lμm viÖc, bé nhÝp biÕn d¹ng, b¸nh xe dÞch chuyÓn lªn phÝa trªn bÞ h¹n chÕ bëi ô cao su (3). ụ cao su (5) có tác dụng tăng cứng, thay đổi chiều dμi lμm việc của bộ nhíp khi bộ nhíp biến dạng chạm vμo ụ (5). Bộ nhíp, hai đầu liên kết với khung qua tai (1) vμ (6), tai (6) có kết cấu đặc biệt (7) có khả năng thay đổi chiều dμi lμm việc của lá nhíp tức lμ thay đổi độ cứng của hệ treo. Bộ nhíp đ−ợc cố định với dầm cầu (8) thông qua quang nhíp (9). Giảm chấn (4) liên kết một đầu với khung xe, một đầu với tai đặt trên dầm cầu. b) PhÇn tö ®μn håi lß xo: Bé phËn ®μn håi lß xo (1) mét ®Çu liªn kÕt víi dÇm cÇu phô thuéc (7), mét ®Çu liªn kÕt víi khung xe. Bé phËn ®μn håi lß xo kh«ng cã kh¶ n¨ng dÉn h−íng, bé phËn dÉn h−íng riªng biÖt ë đây lμ các đòn dọc trên (3), dọc d−ới (5), đòn ngang Panhada (2). Giảm chấn loại hai vỏ đặt ở phÝa sau, mét ®Çu liªn kÕt víi dÇm cÇu, ®Çu kia liªn kÕt víi khung, cã nhiÖm vô dËp t¾t dao động. Kết cấu hệ thống treo trên hình còn có thanh ổn định ngang (6) lμ bộ phận đμn hồi phụ có tác dụng chống lật ngang cho xe khi có sự thay đổi tải trọng thẳng đứng tác động lên các bánh xe. H×nh 3.38. HÖ thèng treo sau phô thuéc lo¹i sö dông nhÝp l¸ 1: Tai nhÝp; 2: Khung xe; 3: ô cao su h¹n chÕ hμnh tr×nh; 4: Gi¶m chÊn 5: ô cao su t¨ng cøng cho bé nhÝp; 6: Tai nhÝp; 7: MiÕng v¸t; 8: DÇm cÇu 9: Bu l«ng quang nhÝp; 10: Bé nhÝp l¸; 11: KÑp nhÝp chèng x« ngang 28 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> a) c) PhÇn tö ®μn håi khÝ nÐn hoÆc thuû khÝ: Trªn h×nh 3.40 lμ hÖ thèng treo phô thuéc sö dông phÇn tö ®μn håi lμ buång khÝ nÐn (2) (ballon khí) không có khả năng dẫn h−ớng, t−ơng tự nh− đối với phần tử đμn hồi lò xo, phải có bộ phận dẫn h−ớng riêng biệt. Bộ phận dẫn h−ớng bao gồm các đòn dọc d−ới (5), dọc trên (6), đòn ngang (7) vμ thanh ổn định (4). Trên hình lμ xe tải có tải trọng lớn, trên cầu tr−ớc bố trí 4 giảm chấn (1), mỗi bên bánh xe hai, tăng khả năng dập tắt dao động. H×nh 3.39. HÖ thèng treo phô thuéc sö dông lß xo ®μn håi a) Kết cấu ; b,c: Sơ đồ bố trí các thanh dẫn h−ớng trên, d−ới vμ đòn ngang 1: Bé phËn ®μn håi lß xo trô; 2: Thanh truyÒn lùc bªn; 3: §ßn dÉn h−íng trªn 4: Giảm chấn; 5: Đòn dẫn h−ớng d−ới; 6: Thanh ổn định ngang; 7: Dầm cầu H×nh 3.40. HÖ thèng treo tr−íc phô thuéc sö dông Balon khÝ nÐn 1: Gi¶m chÊn; 2: Bé phËn ®μn håi (buång khÝ nÐn); 3: DÇm cÇu 4: Thanh ổn định ngang; 5: Đòn dẫn h−ớng d−ới; 6: Đòn dẫn h−ớng trên 7: Đòn truyền lực bên; 8: Đòn dẫn động láiCh−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trªn h×nh 3.41 lμ hÖ treo cÇu sau phô thuéc cña xe t¶i cã sö dông phÇn tö ®μn håi lμ ballon khí nén. Sử dụng 4 buồng đμn hồi (6), mỗi bên hai. Cầu sau có thanh ổn định ngang (3), t¨ng kh¶ n¨ng chèng lËt ngang th©n xe. HÖ treo cã bé phËn dÉn h−íng d¹ng thanh gi»ng, cÊu tróc thanh gi»ng däc phÝa d−íi (1) vμ c¸c thanh gi»ng (2) bè trÝ d¹ng ch÷ V ë phÝa trªn t¨ng kh¶ n¨ng truyÒn lùc däc vμ lùc bªn. Bèn gi¶m chÊn thuû lùc (5) hai líp vá ®−îc sö trªn mçi cÇu lμm tăng khả năng hấp thụ năng l−ợng dao động của xe. H×nh 3.42 lμ kÕt cÊu hÖ treo tr−íc phô thuéc trªn xe buýt Renault, sö dông phÇn tö ®μn håi hçn hợp : cơ khí (bộ nhíp lá) vμ buồng đμn hồi khí nén. Bộ phận đμn hồi nhíp lá đóng vai trò lμ bộ phËn dÉn h−íng. 2. HÖ thèng treo phô thuéc lo¹i th¨ng b»ng: Trên các ôtô có nhiều cầu, các cầu đặt gần nhau th−ờng sử dụng loại phụ thuộc thăng bằng với đòn thăng bằng đặt ở giữa 2 cầu sau nên bảo đảm tải trọng thẳng đứng bằng nhau ở c¸c b¸nh xe trªn mçi cÇu. H×nh 3.41. HÖ thèng treo sau phô thuéc sö dông Balon khÝ nÐn 1: Đòn dẫn h−ớng d−ới; 2: Đòn dẫn h−ớng trên; 3: Thanh ổn định ngang; 4: Đòn liên kết thanh ổn định ngang với khung; 5: Giảm chấn; 6: Bộ phận đμn hồi ( Buồng khí nén) H×nh 3.42. HÖ thèng treo phô thuéc sö dông Balon khÝ nÐn+ NhÝp l¸ 30 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Hình 3.44. Sơ đồ bố trí hệ thống treo thăng bằng với xe có nhiều cầu *. §Æc ®iÓm: + Khi một bánh xe chuyển động qua mấp mô có thể giảm đ−ợc sự dịch chuyển của thùng xe nh−ng tải trọng tác dụng lên bánh xe hầu nh− không đổi. + TÝnh chÊt c©n b»ng hÖ thèng treo ®−îc m« t¶ ë tr¹ng th¸i nh− h×nh vÏ : - Trạng thái a: Khi hai cầu chuyển động trên đ−ờng bằng. - Trạng thái b: Khi một bánh xe bị nâng lên độ cao h/2, đồng thời bánh xe còn lại cũng bị hạ thấp lμ h/2, chiều cao thân xe vẫn đ−ợc duy trì không đổi - Trạng thái c: Khi một bánh xe bị nâng lên độ cao h, thân xe dịch chuyển một đoạn lμ h/2. + HÖ thèng treo nμy th−êng dïng phÇn tö ®μn håi phæ biÕn lμ nhÝp l¸ hoÆc buång khÝ nÐn. - Các sơ đồ cấu tạo: H×nh 3.43. §éng häc hÖ thèng treo th¨ng b»ng 31 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> a) b) Hình 3.46. Hệ thống treo độc lập hai đòn ngang sử dụng phần tử đμn hồi lò xo H×nh 5.45. HÖ thèng treo th¨ng b»ng a) Sö dông Balon khÝ; b) Sö dông nhÝp l¸ 3. Hệ thống treo độc lập: a) Hệ thống treo độc lập hai đòn ngang Trên các xe con hiện nay, hệ thống treo tr−ớc vμ sau th−ờng bố trí hệ thống treo độc lập hai đòn ngang bố trí dạng hình thang. Tuy nhiên kết cấu đòn ngang rất đa dạng, có thể l μ dạng đòn, dạng tấm (giá) tùy thuộc vμo kết cấu trên xe cụ thể. 1: Khung xe; 2: Đệm điều chỉnh góc nghiêng ngang trụ đứng 3: Giá đòn d−ới; 4: Gi¶m chÊn; 5: VÊu h¹n chÕ; 6: Khíp cÇu trªn 7: §ßn ngang trªn; 8: §Üa phanh; 9: Khíp cÇu d−íi; 10: Lß xo trô 11: §ßn ngang d−íi; 12: Thanh ổn định ngang 1: §ßn däc d−íi; 2: §ßn däc trªn; 1: Khung xe; 2: §ßn däc trªn 3: Thanh ổn định; 4: Giá treo thanh ổn định 3: Trục cân bằng; 4: Bộ nhíp lá 5: Gi¶m chÊn; 6: Balon khÝ nÐn 5,7: CÇu xe; 6: §ßn däc d−íi; 32 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> §ßn ngang cña hÖ treo trªn h×nh 3.46 lμ d¹ng gi¸, ®−îc chÕ t¹o tõ c¸c tÊm thÐp dËp, kÕt cấu có dạng chữ A tạo khả năng chịu lực vững chắc vμ truyền lực đầy đủ cho hệ thống treo. Đòn ngang trên (7) có kích th−ớc nhỏ hơn so với đòn ngang d−ới (11) do tính chất chịu lực. Các đòn liên kết với khung thông qua giá bắt, ở đòn ngang phía d−ới có ốc điều chỉnh (2) cho phép điều chỉnh góc nghiêng ngang của trụ đứng khi thay đổi chiều dμi đòn treo d−ới. Khi chuyển h−ớng, bánh xe quay xung quanh trụ đứng giả t−ởng lμ đ−ờng nối giữa hai tâm khớp cầu trên (6) vμ d−ới (9). Hμnh trình lμm việc của hệ thống treo bị hạn chế khi đòn trên tỳ vμo ụ cao su (5). Để tăng độ ổn định chuyển động, ở cầu tr−ớc của xe có trang bị thanh ổn định ngang (12) có dạng chữ U liên kết hai bên đòn ngang d−ới với khung xe thông qua ổ cao su đμn hồi. Giảm chấn bố trí đặt trong lòng của lò xo đμn hồi, tiết kiệm không gian. Hệ treo sử dụng phần tử đμn hồi lò xo cho độ cứng nhỏ, hệ treo mềm hơn. −u điểm của hệ treo hai đòn ngang cho phép hạ thấp trọng tâm của xe, tăng ổn định chuyển động khi xe chuyển động ở tốc độ cao. Tuy nhiên kết cấu phức tạp, khó khăn trong sửa chữa, bảo d −ỡng vμ ®iÒu chØnh. Trên hình 3.47, hệ treo độc lập hai đòn ngang có sử dụng phần tử đμn hồi lμ thanh xoắn. Hai đầu thanh xoắn có then hoa, một đầu liên kết với đòn ngang phía trên qua tai bắt, một đầu bắt với khung thông qua giá, đặt liên kết treo với khung, có dạng đòn bẩy giúp cho việc điều chỉnh độ xoắn của thanh xoắn. Hình 3.47. Hệ thống treo độc lậphai đòn ngang sử dụng phần tử đμn hồi thanh xoắn 1: Bu l«ng liªn kÕt víi khung xe 2: Tay đòn liên kết thanh xoắn 3: Thanh xo¾n 4: Gi¸ dÉn h−íng trªn 5: Khíp cÇu trªn 6: Gi¸ liªn kÕt khíp cÇu trªn 7: §Çu trôc b¸nh xe 33 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> 3: Đệm đỡ; 4: ổ cao su ngoμi; 5: Đệm chắn; 6: ổ cao su trong; 7: ổ bi tựa; 8: Vấu cao su tăng cứng vμ hạn chế hμnh trình; 9: Vμnh đỡ lò xo; 10: Giảm chấn; 11: Bán trục; 12: Thanh ổn định ngang; 13: §ßn dÉn h−íng d−íi; 14: Khíp cÇu Hình 3.48. Sơ đồ hoá hệ thống treo độc lập Mc. Pherson * HÖ thèng treo Mc.Pherson HÖ thèng treo Mc. Pherson thùc chÊt lμ sù biÕn dạng của hệ thống treo hai đòn ngang. Đòn ngang trên có chiều dμi bằng không, đ−ợc sơ đồ hoá nh− trên hình vÏ. −u ®iÓm: + Cấu trúc đơn giản, ít chi tiết, giảm nhẹ khối l−ợng kh«ng ®−îc treo, + Dễ dμng bố trí trong khoang động cơ, + §iÒu chØnh chiÒu cao träng t©m xe b»ng c¸c bu l«ng. Nh−îc ®iÓm: + Có khả năng gây ra sự thay đổi góc nghiêng ngang bánh xe, vết bánh xe CÊu hÖ thèng treo Mc.Pherson ®−îc thÓ hiÖn trªn h×nh 3.49 H×nh 3.49. HÖ thèng treo tr−íc Mc.Pherson 1: Moay ¬ b¸nh xe; 2: Giá đỡ moay ơ 34 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Hình 3.50. Hệ thống treo đòn dọc a) Kết cấu b) Sơ đồ hoá 1: Giá treo phía sau; 2: Giá đớ của đòn dọc 1: Thân xe; 2: Lò xo đμn hồi 3: Trục của ổ; 4: Cao su đỡ; 5: Đòn dọc 3: Giảm chấn; 4: Bánh xe KÕt cÊu hÖ treo Mc.Pherson cã thÓ tham kh¶o trªn h×nh 3.49. §Çu trªn cña gi¶m chÊn cã giá bắt với khung hoặc sμn xe. Trên cụm chi tiết đầu trên của giảm chấn, có ổ đỡ đầu trục giảm chấn (4) phù hợp với mỗi kết cấu, có ổ bi tựa (7) giảm ma sát trong quá trình chuyển h −ớng đối víi hÖ treo tr−íc dÉn h−íng. §Çu d−íi cña gi¶m chÊn (10) ®−îc b¾t víi gi¸ (2) cña côm b¸nh xe. ở kết cấu trên, đ−ờng trụ đứng giả t−ởng ( đ−ờng nối khớp trụ đầu trên giảm chấn vμ khớp cầu của đòn treo d−ới) không trùng với trục giảm chấn. Trên một số loại xe, trục giảm chấn đóng vai trò lμ trụ quay đứng, có độ bền lớn hơn. Đ−ờng tâm trụ đứng quyết định bán kính quay b¸nh xe, tuú thuéc kÕt cÊu mμ b¸n kÝnh nμy cã gi¸ trÞ d−¬ng, ©m hoÆc b»ng kh«ng, vμ cã ¶nh h−ởng đáng kể đến khả năng ổn định h−ớng của bánh xe. Bộ phận đμn hồi bố trí treo trên thân gi¶m chÊn, gióp viÖc bè trÝ gän h¬n. §ßn ngang d−íi cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh, cho phÐp ®iÒu chỉnh góc nghiêng ngang của bánh xe, góc nghiêng dọc trụ đứng. b) Hệ thống treo đòn dọc Hệ thống treo đòn dọc với kết cấu đơn giản đ−ợc sử dụng rộng rãi trên xe con, xe tải nhỏ với các đặc điểm sau: + Không xảy ra sự thay đổi chiều dμi vết bánh xe, góc nghiêng bánh xe, độ chụm bánh xe khi bánh xe dịch chuyển, các giá trị nμy đều bằng không. 6: Trục bánh xe; 7: Cơ cấu phanh; 5: Đòn dọc; 6: Trục của ổ đỡ 8: M©m phanh; 9: VÊu h¹n chÕ; 10: Gi¶m chÊn; 11: Lß xo trô.. a) b). 35 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Hình 3.51. Sơ đồ hệ thống treo đòn dọc có đòn ngang liên kết. 1: Bánh xe; 2: ổ đỡ đòn dọc; 3: Đòn dọc; 4: Th©n xe; 5: Lß xo trô; 6: Gi¶m chÊn Hình 3.52. Hệ thống treo đòn dọc 1: Gi¶m chÊn; 2: Lß xo; 3: §ßn däc; 4: §ßn ngang liªn kÕt; 5: Thïng + Kết cấu có ít chi tiết, đòn dọc có kích th−ớc lớn đảm bảo khả năng truyền lực tèt. Kh¸c víi hÖ thèng treo phô thuéc có sử dụng đòn dọc, ở hệ thống treo độc lập, các bánh xe dịch chuyển độc lập trên mỗi đòn dọc. Trên hình đòn dọc (5) có kết cấu dạng tấm có độ bền cao, đảm bảo truyền lực đầy đủ từ bánh xe lên khung vμ ng−ợc lại. Một đầu đòn dọc liên kết với khung xe thông qua giá đỡ (2) vμ các ổ cao su ®μn håi (4), mét ®Çu liªn kÕt víi côm b¸nh xe. HÖ treo th−êng bè trÝ trªn cÇu sau kh«ng dÉn h−íng. d) Hệ treo đòn dọc có đòn ngang liên kết N ã. t h u é c l o ¹ i n ö a p h ô t h u é c , n ö a ® é c l Ë p ® i Ò u. nμy c¨n cø vμo kh¶ n¨ng lμm viÖc cña hÖ treo vμ tuú thuéc vμo độ cøng cña đòn liên kÕt. Tu ú theo vÞ trÝ đặt đòn liên kÕt mμ cã thÓ lμ treo độc lËp hoÆc phô thuéc. ¦u ®iÓm: - DÔ th¸o l¾p c¶ côm cÇu xe, kÕt cÊu gän, đặc biệt dÔ bè trÝ cho hÖ treo dïng thanh xo¾n. - ChÞu t¶i träng ngang, gi¶m nhÑ lùc ngang tác động lªn c¸c khíp quay, kh«ng cÇn ph¶i dïng thanh æn định ngang khi nó có độ cøng nhá. - Kh«ng g©y nªn sù thay đổi gãc nghiªng ngang b¸nh xe, vÕt b¸nh xe, kh«ng cÇn dïng thêm đòn truyÒn lùc ngang. Nh−îc ®iÓm : - Công nghệ hμn cao, tải trọng đặt lên hạn chế, khi ®i trªn ®−êng vßng cã kh¶ n¨ng bÞ quay trôc cÇu xe. 36 Ch−ơng III. Các bộ phận chuyển động.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> e) Hệ treo với đòn chéo: Lμ dạng kết cấu trung gian giữa hệ treo đòn ngang vμ đòn dọc, tận dụng đ−ợc các −u điểm vμ loại trừ các nh−ợc điểm của hệ treo đòn dọc vμ đòn ngang nói trên. §Æc ®iÓm: + Đòn đỡ bánh xe quay trên đ−ờng trục chéo lệch với ph−ơng ngang vμ ph−ơng dọc xe tạo nên đòn chéo treo bánh xe. + Có sự thay đổi nhỏ vết bánh xe, góc nghiêng ngang bánh xe.. Hình 3.53. Hệ thống treo đòn chéo 1: Khíp trô ngoμi; 2: Gi¸ treo; 3: Khớp trụ trong; 4: Thanh ổn định; 5: CÇu xe; 6: ô cao su cña gi¸ treo; 7: B¸n trôc; 8: Gi¶m chÊn; 9: Lß xo. 2. Ph©n lo¹i: Giảm chấn đợc phân loại theo cấu tạo và hoạt động của chúng: - Phân loại theo hoạt động: + Tác dụng một chiều: chấn động chỉ bị dập tắt ở hành trình trả tức là lúc bánh xe ®i xa khung ( Kn xÊp xØ b»ng 0). + Tác dụng hai chiều: chấn động bị dập tắt ở cả hành trình nén và trả. - Theo cÊu t¹o: + Kiểu ống đơn + KiÓu èng kÐp - Theo m«i chÊt c«ng t¸c: + Lo¹i thuû lùc + Lo¹i khÝ. 3. Nguyªn lý lµm viÖc a) B¶n chÊt vËt lý qu¸ tr×nh x¶y ra trong gi¶m chÊn B¶n chÊt cña qu¸ tr×nh lµm viÖc cña gi¶m chÊn lµ qu¸ tr×nh tiªu hao c¬ n¨ng (biÕn c¬ n¨ng thµnh nhiÖt n¨ng. b) Đờng đặc tính của giảm chấn thuỷ lực Lực cản giảm chấn là một hàm phụ thuộc vào vận tốc tơng đối của các dao động tơng đối giữa thùng xe với bánh xe. c) Nguyªn lý lµm viÖc cña gi¶m chÊn thuû lùc: Lo¹i 1 líp vá: - Hµnh tr×nh nÐn: - Hµnh tr×nh tr¶:. Lo¹i hai líp vá cã t¸c dông hai chiÒu..

<span class='text_page_counter'>(26)</span> 1. Hành trình nén : Khi bánh xe đến gần khung xe (gặp phải mấp mô) tơng ứng với hµnh tr×nh cÇn piston ®i xuèng - NÐn nhÑ: - NÐn m¹nh: 2. Hµnh tr×nh tr¶ : Khi b¸nh xe xa khung xe (khi ®i xuèng æ gµ), t¬ng øng víi hµnh tr×nh cÇn piston ®i lªn phÝa trªn. - Tr¶ m¹nh: - Tr¶ nhÑ: 3. KÕt cÊu gi¶m chÊn. Trên ô tô hiện nay phổ biến dùng loại giảm chấn hoạt động hai chiều có 2 vỏ 4. Bé phËn dÉn h−íng 4.1. Chøc n¨ng: - Xác định tính chất chuyển động (động học) của bánh xe đối với khung, vỏ xe. - TiÕp nhËn vμ truyÒn lùc, m« men gi÷a b¸nh xe víi khung vá xe. Căn cứ theo sơ đồ bộ phận dẫn h−ớng chia ra loại hệ thống treo độc lập vμ loại hệ thèng treo phô thuéc. 4.2. HÖ thèng treo phô thuéc: KÕt cÊu hÖ thèng treo phô thuéc th«ng dông: a) PhÇn tö ®μn håi nhÝp l¸: ®a sè sö dông trªn xe t¶i, xe kh¸ch, xe buýt vμ treo sau cña xe du lÞch. b) PhÇn tö ®μn håi lß xo: c) PhÇn tö ®μn håi khÝ nÐn hoÆc thuû khÝ: 4.3. Hệ thống treo độc lập: Kết cấu hệ thống treo độc lập thông dụng: 1. Hệ thống treo với đòn ngang: a) §éng häc : - Loại một đòn ngang: - Loại hai đòn ngang có cơ cấu hình bình hμnh: - Lo¹i hai dßn ngang cã c¬ cÊu h×nh thang: b) Đặc điểm loại hai đòn ngang. −u ®iÓm: + Sù linh ho¹t cña hÖ thèng treo thiÕt kÕ. + DÔ dμng gi¶m chiÒu cao mòi xe + Trọng tâm xe đ−ợc hạ thấp, tăng độ ổn định khi chuyển động. + Độ nghiêng thùng xe khi quay vòng nhỏ. Các góc đặt bánh xe thay đổi ít vμ chuyÓn vÞ bªn nhá nªn mßn lèp Ýt. + Khối l−ợng không đ−ợc treo nhỏ đảm bảo độ êm dịu khi đi trên đ−ờng xấu. Nh−îc ®iÓm : + Kết cấu phức tạp, khó khăn cho việc bố trí trong khoang động cơ. + Có sự thay đổi lớn góc đặt bánh xe do dung sai của các chi tiết khi lắp ráp 2. HÖ thèng treo Mc.Pherson §Æc ®iÓm kÕt cÊu: −u ®iÓm: + Cấu trúc đơn giản, ít chi tiết, giảm nhẹ khối l−ợng không ®−îc treo + Dễ dμng bố trí trong khoang động cơ + cã thÓ ®iÒu chØnh chiÒu cao träng t©m xe b»ng bu l«ng. Nh−îc ®iÓm: + Hạn chế động học của hệ treo: Chiều cao tâm quay dao động lớn; đặc tính điều chØnh cña gãc camber thÊp +Khã gi¶m chiÒu cao mòi xe. + Có khả năng gây ra sự thay đổi góc nghiêng ngang bánh xe, vết bánh xe 3. Hệ treo đòn dọc - Sơ đồ cấu tạo nh− hình vẽ..

<span class='text_page_counter'>(27)</span> - Đặc điểm của loại treo đòn dọc: + Không xảy ra sự thay đổi chiều dμi vết bánh xe, góc nghiêng bánh xe, độ chụm bánh xe khi bánh xe dịch chuyển, các giá trị nμy đều bằng không. + Khớp nối đòn dọc với khung vỏ th−ờng lμm bằng cao su. Để tăng độ cứng vững cho hệ treo nμy ng−ời ta th−ờng bố trí: đặt lò xo ngay trên tâm trục bánh xe; tăng chiều dμi đòn dọc; 4. Hệ treo đòn dọc có đòn ngang liên kết Nó thuộc loại nửa phụ thuộc, nửa độc lập điều nμy căn cứ v μo khả năng l μm việc của hệ treo vμ tuỳ thuộc vμo độ cứng của đòn liên kết. Tuỳ theo vị trí đặt đòn liên kết mμ có thể lμ treo độc lập hoặc phụ thuộc. ¦u ®iÓm: - Dễ tháo lắp cả cụm cầu xe, kết cấu gọn, đặc biệt dễ bố trí cho hệ treo dùng thanh xo¾n. - Chịu tải trọng ngang, giảm nhẹ lực ngang tác động lên các khớp quay, không cần phải dùng thanh ổn định ngang khi nó có độ cứng nhỏ. - Không gây nên sự thay đổi góc nghiêng ngang bánh xe, vết bánh xe, không cần dùng thêm đòn truyền lực ngang. Nh−îc ®iÓm : - Công nghệ hμn cao, tải trọng đặt lên hạn chế, khi đi trên đ −ờng vòng có khả n¨ng bÞ quay trôc cÇu xe. 5. Hệ treo với đòn chéo: Lμ dạng kết cấu trung gian giữa hệ treo đòn ngang vμ đòn dọc. §Æc ®iÓm: + Đòn đỡ bánh xe quay trên đ−ờng trục chéo lệch với ph −ơng ngang v μ ph −ơng dọc xe tạo nên đòn chéo treo bánh xe. + Có sự thay đổi vết bánh xe, góc nghiêng ngang bánh xe.. 5. HÖ treo th¨ng b»ng: Trên các ôtô có 3 cầu, hai cầu sau th−ờng đặt gần nhau. Hệ thống treo của hai cầu nμy sử dụng loại thăng bằng với đòn thăng bằng đặt ở giữa 2 cầu sau nên bảo đảm tải trọng thẳng đứng bằng nhau ở các bánh xe trên mỗi cầu. §Æc ®iÓm: - Th−êng dïng phÇn tö ®μn håi lμ khÝ nÐn hoÆc lμ nhÝp l¸. - KÕt cÊu vμ c¸ch bè trÝ: - −u ®iÓm: - Nh−îc ®iÓm.

<span class='text_page_counter'>(28)</span>