BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
--------------

LÊ HỒNG MAI

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG CHẤT LƯỢNG
THƠNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ĐƯỢC THỰC
HIỆN BỞI KẾ TOÁN DỊCH VỤ CỦA CÁC DOANH
NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở TP.HCM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP.HCM – Năm 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
--------------

LÊ HỒNG MAI

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG CHẤT LƯỢNG
THƠNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ĐƯỢC THỰC
HIỆN BỞI KẾ TOÁN DỊCH VỤ CỦA CÁC DOANH
NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở TP.HCM

Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 8340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. MAI THỊ HOÀNG MINH

TP.HCM – Năm 2018


LỜI CAM ĐOAN

Tác giả cam đoan nghiên cứu này là do chính tác giả thực hiện, các số liệu và kết
quả của nghiên cứu được phản ánh trung thực. Kết quả của nghiên cứu chưa từng
được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác.
Các lý thuyết khoa học hay kinh nghiệm kế thừa từ các nghiên cứu trước tác giả có
trích dẫn và ghi nguồn đầy dủ.

TP.HCM, tháng 09 năm 2018
Tác giả

Lê Hoàng Mai


MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
DANH MỤC SƠ ĐỒ
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1
2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu .............................................................................. 2

3. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 3
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 3
5. Đóng góp của đề tài................................................................................................. 3
6. Kết cấu của đề tài .................................................................................................... 4
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ......................................................... 5
1.1 Các nghiên cứu về chất lượng thông tin BCTC .................................................... 5
1.2 Các nghiên cứu về các nhân tố tác động đến CLTT BCTC .................................. 6
1.3 Tổng quan về dịch vụ kế toán ............................................................................. 11
1.4 Khe hổng nghiên cứu .......................................................................................... 13
TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ............................................................................................ 14
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ...................................................................... 15
2.1 Tổng quan về chất lượng thông tin BCTC .......................................................... 15
2.2 Đặc điểm của DNNVV ....................................................................................... 17


2.3 Cơng tác kế tốn tại các DNNVV ....................................................................... 18
2.4 Dịch vụ kế toán ................................................................................................... 19
2.5 Lý thuyết nền ....................................................................................................... 20
2.5.1 Lý thuyết bất cân xứng ( Asymmetric information) ........................................ 20
2.5.2 Lý thuyết tín hiệu ( Signaling theory) .............................................................. 21
2.5.3 Lý thuyết đại diện ( Agency theory) ................................................................ 21
2.5.4 Lý thuyết phụ thuộc nguồn lực (Resource Dependency theory) ..................... 22
TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ............................................................................................ 23
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 24
3.1 Khung nghiên cứu ............................................................................................... 24
3.2 Mơ hình nghiên cứu ............................................................................................ 25
3.3 Các giả thuyết được đặt ra cho nghiên cứu ......................................................... 26
3.4 Thiết kế nghiên cứu định lượng .......................................................................... 31
3.4.1 Xây dựng thang đo ........................................................................................... 31
3.4.2 Thiết kế thang đo .............................................................................................. 31

3.4.2.1 Thang đo trình độ của kế toán viên dịch vụ .................................................. 32
3.4.2.2 Thang đo phần mềm kế toán ......................................................................... 32
3.4.2.3 Thang đo thời gian hoạt động của DN ......................................................... 33
3.4.2.4 Thang đo chính sách thuế .............................................................................. 33
3.4.2.5 Thang đo trình độ của nhà quản trị .............................................................. 34
3.4.2.6 Thang đo sự hỗ trợ của nhà quản trị - sự cung cấp hóa đơn chứng từ của DN
cho kế tốn dịch vụ ................................................................................................... 35
3.4.2.7 Thang đo phí dịch vụ kế toán ....................................................................... 35


3.4.2.8 Thang đo tổ chức kiểm toán ......................................................................... 36
3.4.2.9 Thang đo chất lượng thông tin BCTC ........................................................... 36
3.5 Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 39
3.5.1 Phương pháp hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha ................................................. 40
3.5.2 Phương pháp phân tích nhân tố (Exploratory Factor Analysis – EFA) ........... 40
3.5.3 Phân tích hồi quy tuyến tính............................................................................. 42
3.5.4 Phương pháp thu thập dữ liệu .......................................................................... 42
3.6 Thu thập dữ liệu nghiên cứu ............................................................................... 42
3.6.1 Đối tượng và phạm vi khảo sát ........................................................................ 42
3.6.2 Phương pháp khảo sát ...................................................................................... 43
3.6.3 Mẫu khảo sát .................................................................................................... 43
TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ............................................................................................ 44
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.............................................................. 45
4.1 Thống kê mô tả về mẫu khảo sát ......................................................................... 45
4.2 Đánh giá độ tin cậy thang đo............................................................................... 47
4.2.1 Cronbach’s Alpha của thang đo chất lượng thông tin BCTC .......................... 47
4.2.2 Cronbach’s Alpha của thang đo trình độ của kế toán viên dịch vụ ................. 48
4.2.3 Cronbach’s Alpha của thang đo phần mềm kế toán......................................... 50
4.2.4 Cronbach’s Alpha của thang đo thời gian hoạt động của doanh nghiệp.......... 50
4.2.5 Cronbach’s Alpha của thang đo chính sách thuế ............................................. 51

4.2.6 Cronbach’s Alpha của thang đo trình độ của nhà quản trị ............................... 52
4.2.7 Cronbach’s Alpha của thang đo sự hỗ trợ của nhà quản trị- sự cung cấp hóa đơn
chứng từ của doanh nghiệp cho đơn vị dịch vụ ........................................................ 53


4.2.8 Cronbach’s Alpha của thang đo phí dịch vụ kế toán ....................................... 54
4.2.9 Cronbach’s Alpha của thang đo tổ chức kiểm tốn ......................................... 55
4.3 Phân tích nhân tố khám phá –EFA...................................................................... 56
4.4 Phân tích tương quan........................................................................................... 61
4.5 Kiểm định giả thuyết ý nghĩa của các hệ số hồi quy........................................... 64
4.6 Kiểm định giả định các sai số có phân phối chuẩn ............................................. 66
4.7 Kiểm tra giả định liên hệ tuyến tính .................................................................... 67
TĨM TẮT CHƯƠNG 4 ............................................................................................ 70
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................... 71
5.1 Kết luận ............................................................................................................... 71
5.1.1 Kết luận các nhân tố ảnh hưởng đến CLTT BCTC được lập bởi kế toán dịch vụ
của các DNNVV ....................................................................................................... 71
5.1.2 Đóng góp của đề tài.......................................................................................... 75
5.2 Kiến nghị ............................................................................................................. 76
5.3 Hạn chế của đề tài ............................................................................................... 78
TÓM TẮT CHƯƠNG 5 ............................................................................................ 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
AICPA: Viện kế tốn cơng chứng Hoa Kỳ (American Institute of Certified Public
Accountants)
BCTC: Báo cáo tài chính
CL: Chất lượng

CLTT: Chất lượng thơng tin
CLTTKT: Chất lượng thơng tin kế tốn
DN: Doanh nghiệp
DNNVV: Doanh nghiệp nhỏ và vừa
ERP: Hệ thống hoạch định tài nguyên doanh nghiệp (Enterprise Resource Planning)
FASB: Hội đồng chuẩn mực kế tốn tài chính Hoa Kỳ (The Financial Accounting
Standards Board)
HTTT: Hệ thống thông tin
HTTTKT: Hệ thống thơng tin kế tốn
IASB: Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế (The International Accounting Standard
Board)

ISO: Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế
KQHDKD: Kết quả hoạt động kinh doanh
PMKT: Phần mềm kế toán
SĐ: Sơ đồ
TQM: Quản lý chất lượng tồn diện (Total Quality Management)
TT: Thơng tin
TTKT: Thơng tin kế toán


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1 Bảng tổng hợp các nhân tố tác động đến CLTT BCTC ............................ 10
Bảng 2.1 Các tiêu chí để xác định DNNVV theo Nghị định 39/2018/NĐ-CP ......... 17
Bảng 2.2 Tổng kết các nhân tố tác động đến chất lượng TT BCTC từ cơ sở lý thuyết
................................................................................................................................... 23
Bảng 3.1: Tổng hợp thang đo các nhân tố ảnh hưởng đến CLTT BCTC được lập bởi
kế toán dịch vụ của các DNNVV. ............................................................................. 37
Bảng 4.1 Bảng thống kê mô tả các đối tượng khảo sát ............................................. 45
Bảng 4.2 Cronbach’s Alpha của thang đo chất lượng thông tin BCTC .................... 47

Bảng 4.3 Cronbach’s Alpha của thang đo trình độ của kế toán viên dịch vụ ( lần 1)
................................................................................................................................... 48
Bảng 4.4 Cronbach’s Alpha của thang đo trình độ của kế tốn viên dịch vụ ( lần 2)
................................................................................................................................... 49
Bảng 4.5 Cronbach’s Alpha của thang đo PMKT .................................................... 50
Bảng 4.6 Cronbach’s Alpha của thang đo thời gian hoạt động của doanh nghiệp ... 50
Bảng 4.7 Cronbach’s Alpha của thang đo chính sách thuế ....................................... 51
Bảng 4.8 Cronbach’s Alpha của thang đo trình độ của nhà quản trị ........................ 52
Bảng 4.9 Cronbach’s Alpha của thang đo sự hỗ trợ của nhà quản trị- sự cung cấp hóa
đơn chứng từ của doanh nghiệp cho đơn vị dịch vụ ................................................. 53
Bảng 4.10 Cronbach’s Alpha của thang đo phí dịch vụ kế tốn ............................... 54
Bảng 4.11 Cronbach’s Alpha của thang đo trình độ của tổ chức kiểm toán ............. 55
Bảng 4.12: Bảng hệ số KMO và kiểm định Bartlett ................................................. 56
Bảng 4.13: Bảng phương sai trích ............................................................................. 56
Bảng 4.14 : Bảng ma trận xoay nhân tố .................................................................... 58


Bảng 4.15: Bảng ma trận tương quan giữa các biến độc lập và biến phụ thuộc ....... 62
Bảng 4.16: Mức độ phù hợp của mơ hình hồi quy tuyến tính đa biến ...................... 63
Bảng 4.17 Tính phù hợp của mơ hình hồi quy đa biến - ANOVA ........................... 63
Bảng 4.18 Bảng kết quả trọng số hồi quy ................................................................. 64


DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Mơ hình hệ thống hoạt động của Alter ...................................................... 7
Sơ đồ 3.1: Khung nghiên cứu của luận văn .............................................................. 24
Sơ đồ 3.2: Mơ hình các nhân tố tác động đến CL TT BCTC ................................... 26
Sơ đồ 4.1: Biểu đồ tần suất của các phần dư chuẩn hóa ........................................... 66
Sơ đồ 4.2 : Biểu đồ tần suất PP-Plot ......................................................................... 67
Sơ đồ 4.3: Biểu đồ phân tán của phần dư.................................................................. 68

Sơ đồ 4.4: Mơ hình các nhân tố tác động đến chất lượng TT BCTC ....................... 69


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Báo cáo tài chính là hệ thống thơng tin kinh tế, tài chính của đơn vị kế tốn được trình
bày theo biểu mẫu quy định tại chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán ( Luật kế toán,
2015) đáp ứng yêu cầu của người sử dụng để đưa ra các quyết định kinh tế phù hợp.
Redman (1992) cho rằng thông tin chưa thể hiện tính chính xác và đầy đủ thì có thể
gây ra sự bất lợi trong vị thế cạnh tranh của tổ chức và cũng có thể dẫn đến việc ra
quyết định sai (Kieso & ctg 2007). Wang và cộng sự (1998) cho rằng thơng tin có
chất lượng là một trong những nhân tố quan trọng góp phần vào thành công của tổ
chức, các thông tin tốt sẽ giúp tổ chức hoạt động tốt và ngược lại.
Thông tin giữ vai trò rất quan trọng trong tổ chức nhưng người sử dụng thông tin lại
luôn phải đối diện với các nguồn thông tin không đủ chất lượng, các thông tin không
đủ chất lượng này có thể đến từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể từ những
nguyên nhân chủ quan hoặc khách quan, có thể do vơ tình hoặc cố ý từ người cung
cấp thơng tin.
Trên thế giới, có rất nhiều sự kiện liên quan đến báo cáo tài chính có chất lượng thơng
tin kém gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế toàn cầu. Các nhà quản lý cao
cấp như giám đốc điều hành (CEO) và giám đốc tài chính (CFO) của những cơng ty
như là Xerox , Rite Aid, Enron, Worldcom, Global Crossing, Adelphia, Qwest,... bị
cho rằng đã tham gia vào việc chế biến số liệu đưa đến báo cáo tài chính sai lệch.
Ở Việt Nam cũng có rất nhiều sự kiện liên quan đến chất lượng thơng tin báo cáo tài
chính kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sự phát triển nền kinh tế Việt Nam. Dù các
các thông tin trên BCTC này chưa nghiêm trọng như các quốc gia trên thế giới, nhưng
nó tác động không nhỏ đến nền kinh tế và niềm tin của cơng chúng vào báo cáo tài
chính của các doanh nghiệp. Liên quan đến vấn đề chất lượng báo cáo tài chính kém

chất lượng như là Cơng ty CP bánh kẹo Biên Hồ, Cơng ty bơng Bạch Tuyết, Cơng
ty đồ hộp Hạ Long…
Các thơng tin về báo cáo tài chính kém chất lượng trên đều ở những cơng ty tập đồn
lớn, cơng ty niêm yết. Trong khi đó các DN lớn có rất nhiều điều kiện để kiểm sốt


2

luồng thơng tin của họ vì họ có cả nhân lực và vật lực vững mạnh.
Đối với hàng loạt các doanh nghiệp nhỏ và vừa, khi mà cả nguồn nhân lực và vật lực
cịn nhiều hạn chế thì việc kiểm sốt thơng tin có chất lượng hay chưa là rất khó vì
họ khơng có bộ phận chun mơn để thực hiện các cơng việc mang tính chun mơn
cao.
Theo thơng cáo báo chí về kết quả sơ bộ Tổng điều tra Kinh tế năm 2017 của tổng
cục thống kê thì “vùng Đông Nam bộ tiếp tục là vùng thu hút nhiều doanh nghiệp,
nếu xét theo tỉnh, thành phố thì năm địa phương có số lượng đơn vị lớn nhất lần lượt
là TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội, Thanh Hóa, Nghệ An và Đồng Nai”. TP.HCM là nơi tập
trung nhiều doanh nghiệp nhất, đóng góp nhiều cho nền kinh tế đất nước, đây là nơi
tiên phong cho nhiều công ty trong lĩnh vực hoạt động dịch vụ kinh tế tài chính.
Hiện nay lĩnh vực cung cấp dịch vụ kế tốn khơng những thu hút doanh nghiệp trong
nước mà có cả các doanh nghiệp nước ngồi. Chính phủ đã ban hành Nghị định số
174/2016/NĐ-CP quy định một số điều của Luật Kế toán trong đó, dành riêng một
mục để quy định các vấn đề về các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ kế
toán qua biên giới cho các doanh nghiệp, tổ chức tại Việt Nam nhằm tạo điều kiện
thuận lợi cho cam kết hội nhập quốc tế trong lĩnh vực tài chính.
Ở Việt Nam mặc dù có những khuyến khích phát triển dịch vụ kế tốn trong q trình
hội nhập kinh tế, nhưng chưa có các nghiên cứu về chất lượng BCTC được lập bởi
kế toán dịch vụ.
Xuất phát từ thực trạng trên, tác giả nhận thấy việc xác định các nhân tố ảnh hưởng
đến chất lượng thông tin báo cáo tài chính được thực hiện bởi kế tốn dịch vụ của các

doanh nghiệp nhỏ và vừa là cần thiết, nhằm giúp cho các nhà quản lý và các đối tượng
sử dụng thông tin BCTC của các doanh nghiệp này nhận biết và kiểm sốt tốt các tác
nhân có thể ảnh hưởng đến chất lượng thông tin mà họ cần sử dụng, giúp họ có những
quyết định kinh tế thích hợp. Vì TP.HCM là nơi có nhiều DNNVV nhất nên tác giả
chọn nơi này để làm khảo sát cho nghiên cứu của mình.
2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
Mục tiêu tổng quát: Nghiên cứu các nhân tố tác động đến chất lượng thông tin báo


3

cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa được thực hiện bởi kế tốn dịch vụ từ
đó đưa ra những kiến nghị giúp nâng cao chất lượng thông tin BCTC được lập bởi kế
toán dịch vụ để đáp ứng tốt nhất nhu cầu thông tin của người sử dụng BCTC.
Mục tiêu cụ thể:
(1) Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin BCTC được thực
hiện bởi kế toán dịch vụ của các DNNVV tại TpHCM.
(2) Nghiên cứu mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thông tin BCTC
được thực hiện bởi kế toán dịch vụ của các DNNVV tại TpHCM
Câu hỏi nghiên cứu:
(1) Các nhân tố nào tác động chất lượng thông tin báo cáo tài chính được thực hiện
bởi kế tốn dịch vụ của các DNNVV tại TpHCM?
(2) Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố này như thế nào đến chất lượng thơng tin báo
cáo tài chính được thực hiện bởi kế toán dịch vụ của các DNNVV tại TpHCM?
3. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng: giúp đo lường CLTT BCTC
và các nhân tố tác động đến CLTT BCTC; kiểm định tác động của các nhân tố đến
chất lượng thông tin báo cáo tài chính được lập bởi kế tốn dịch vụ của các DNNVV
bằng các phép kiểm định thích hợp như là Cronbach Alpha, EFA, Anova; đo lường
mức độ tác động của các nhân tố đến CLTT BCTC bằng mơ hình hồi qui. Nghiên

cứu được thực hiện bằng phương pháp khảo sát, việc chọn mẫu ngẫu nhiên phi xác
suất, các đối tượng khảo sát chủ yếu là nhà quản lý, kế toán tại các doanh nghiệp có
sử dụng dịch vụ kế tốn và các cơng ty dịch vụ kế tốn ở khu vực TP.HCM.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin báo cáo tài
chính được thực hiện bởi kế tốn dịch vụ của các DNNVV
Phạm vi nghiên cứu: các doanh nghiệp có sử dụng dịch vụ kế tốn và các cơng ty
dịch vụ kế tốn ở khu vực TP.HCM
5. Đóng góp của đề tài
Về khía cạnh lý thuyết: tác giả đã đo lường, phân tích và phản ánh thực trạng chất


4

lượng thơng tin BCTC được thực hiện bởi kế tốn dịch vụ của các DNNVV, qua
nghiên cứu tác giả xác định được:
 7 nhân tố tác động đến chất lượng thơng tin BCTC do đơn vị dịch vụ kế tốn
thực hiện là Sự hỗ trợ của nhà quản trị - sự cung cấp hóa đơn chứng từ của
doanh nghiệp cho đơn vị dịch vụ, Phí dịch vụ kế tốn, Chính sách thuế, Kiểm
tốn, Trình độ nhà quản trị, Trình độ kế tốn viên dịch vụ và Phần mềm kế
tốn.
 Mơ hình hồi qui với 7 nhân tố tác động đến chất lượng thông tin BCTC do đơn
vị dịch vụ kế tốn thực hiện của các DNNVV
Về khía cạnh ứng dụng: nghiên cứu giúp nhà quản trị, các bên liên quan có sử dụng
BCTC của các DNNVV có sử dụng dịch vụ kế tốn có cơ sở để đánh giá chất lượng
thông tin BCTC bằng các con số cụ thể. Bên cạnh đó từ kết quả của kiểm định và mơ
hình hồi qui thì giúp cho nhà quản trị doanh nghiệp biết được các nhân tố có thể ảnh
hưởng đến chất lượng TT BCTC của doanh nghiệp họ khi họ thuê kế tốn dịch vụ
bên ngồi, từ đó họ sẽ kiểm sốt, điều tiết các nhân tố đó nhằm gia tăng chất lượng
TT BCTC của họ.

6. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu trình bày lý do nghiên cứu, khái quát nội dung nghiên cứu và các
phụ lục, luận văn có kết cấu có 5 chương bao gồm:
Chương 1: Tổng quan nghiên cứu
Chương 2: Cơ sở lý thuyết
Chương 3: Phương pháp nghiên cứu
Chương 4: Kết quả nghiên cứu
Chương 5: Kết luận và kiến nghị


5

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
1.1 Các nghiên cứu về chất lượng thông tin BCTC
Từ thập niên 60 các nghiên cứu tập trung về CLTT BCTC, các nghiên cứu đã tập
trung vào việc xác định là liệu rằng dữ liệu được cung cấp bởi các cơng ty có mang
lại lợi ích cho người sử dụng thơng tin đó hay khơng.
Ban đầu các nghiên cứu tập trung nghiên cứu vào thuộc tính của thơng tin và chỉ
nghiên cứu đánh giá chất lượng thơng tin báo cáo tài chính
Jonas & Blanchet (2000) đã tiến hành nghiên cứu và đánh giá ưu điểm cũng như hạn
chế của các khuôn mẫu, các quy định về CLTT BCTC được ban hành bởi các tổ chức
FASB và Ủy ban chứng khoán Hoa kỳ. Tác giả đã tiến hành xây dựng thang đo để đo
lường CLTT BCTC gồm có 5 thang đo là Thích hợp, Đáng tin cậy, Có khả năng so
sánh, Nhất quán và Rõ ràng. Nghiên cứu chỉ dừng lại ở phần nghiên cứu định tính,
tác giả chưa tiến hành kiểm định thang đo và nghiên cứu định lượng để có thể đo
lường CLTT BCTC bằng con số cụ thể.
Ferdy van Beest & ctg (2009) thực hiện đề tài nghiên cứu CLTT BCTC vào thời gian
2005 và 2007 của các công ty niêm yết tại Mỹ, Anh và Hà Lan. Tác giả đã tiến hành
xây dựng thang đo CLTT BCTC dựa trên các tiêu chí về CLTT BCTC của FASB &
IASB 2008. Các thang đo về CLTT BCTC được xây dựng là: Thích hợp, Trình bày

trung thực , Có thể hiểu được, Có khả năng so sánh, Kịp thời. Kết quả cho thấy CLTT
BCTC trong các cơng ty ở Mỹ có điểm trung bình là 3,47 và 3,58 tương ứng cho 2
năm 2005 và 2007. CLTT BCTC trong các công ty tại Anh và Hà Lan thực hiện kế
toán theo IFRS là 3,46 và 3,57 cho 2 năm 2005 và 2007.
Nghiên cứu của Đoàn Thị Hồng Nhung & Vũ Thị Kim Lan (2014): nghiên cứu xây
dựng quy trình đánh giá CLTT BCTC trong các DN Việt Nam. Các tác giả đã xây
dựng quy trình để đánh giá CLTT BCTC của DN như sau: chọn những BCTC được
kiểm toán và được quyết toán thuế trước; kiểm tra tính trung thực và hợp lý của các
chỉ tiêu trên BCTC bằng cách kiểm tra, đối chiếu số liệu giữa các kỳ với nhau và
kiểm tra các bằng chứng xác minh thông tin; Đánh giá các chỉ tiêu tài sản và nguồn


6

vốn trên BCTC. Nghiên cứu dừng lại ở việc xây dựng quy trình chung, chưa xây dựng
thang đo hay tiến hành đo lường CLTT BCTC trong các DN tại Việt Nam.
Tác giả Nguyễn Phương Hồng & Dương Thị Khánh Linh (2014) nghiên cứu đo lường
CLTT BCTC trong các DN tại Việt Nam trên cơ sở các đặc điểm về CLTT BCTC
được ban hành bởi IASB & FASB. Thang đo CLTT BCTC của tác giả đưa ra là:
Thích hợp; Trình bày trung thực; Có khả năng so sánh; Có thể kiểm chứng; Kịp thời;
Có thể hiểu được. Kết quả của nghiên cứu cho thấy các thành phần CLTT BCTC
trong các DN Việt Nam có giá trị trung bình từ 2,79 đến 3,45. Thang đo Có khả năng
so sánh và Có thể hiểu được có giá trị trung bình cao nhất qua đó thấy BCTC có sự
nhất qn về chính sách KT và mức độ trình bày thơng tin trên BCTC, các thuộc tính
cịn lại được đánh giá ở mức độ trung bình.
1.2 Các nghiên cứu về các nhân tố tác động đến CLTT BCTC
Từ đầu những năm 2000 xuất hiện những nghiên cứu tìm hiểu về các nhân tố ảnh
hưởng đến chất lượng thông tin BCTC.
Nghiên cứu của Owusu Ansah (1998) nghiên cứu tác động của các nhân tố bên trong
doanh nghiệp ảnh hưởng đến BCTC của các công ty niêm yết tại Zimbabwe , kết quả

cho thấy có năm nhân tố tác động đến mức độ công bố thông tin BCTC đó là quy mơ
cơng ty, cơ cấu sở hữu, tuổi cơng ty, tập đồn đa quốc gia và lợi nhuận của cơng ty.
Alter (2002) xây dựng mơ hình hoạt động xác định chín thành phần có quan hệ chặt
chẽ với nhau đó là khách hàng, sản phẩm dịch vụ, thực hiện công việc, người tham
gia, thông tin, kỹ thuật cơng nghệ, mơi trường và chiến lược. Mơ hình nghiên cứu đã
mô tả được mối quan hệ giữa sản phẩm thông tin và người sử dụng cũng như các
thành phần trong hệ thống tạo thông tin . Tác giả cho rằng khi muốn đánh giá chất
lượng của sản phẩm thì cần phải xem xét mối quan hệ của các thành phần trong hệ
thống đó. Mơ hình hoạt động giúp người nghiên cứu có thể dễ dàng xây dựng mơ
hình nghiên cứu các nhân tố thành công hay ảnh hưởng chất lượng thơng tin kế tốn.


7

Sơ đồ 1.1: Mơ hình hệ thống hoạt động của Alter

Hongjiang Xu và cộng sự (2003) đã tiến hành nghiên cứu tìm hiểu các nhân tố tác
động đến CLTT BCTC trong các DN tại Australia. Nghiên cứu xác định các thuộc
tính CLTT của BCTC là Chính xác, Kịp thời, Đầy đủ và Nhất qn. Mơ hình nghiên
cứu của tác giả có 4 biến độc lập là con người, Hệ thống, Tổ chức và nhân tố Bên
ngoài; 1 biến phụ thuộc là CLTT BCTC. Kết quả phân tích từ nghiên cứu tình huống
cho thấy các nhóm nhân tố về Con người, Hệ thống và Tổ chức được xem là tác động
đến CLTT BCTC. Nghiên cứu chỉ thực hiện nghiên cứu định tính với mục tiêu khám
phá các nhân tố tác động đến CLTT BCTC, chưa thiết kế thang đo các nhân tố và
chưa thực hiện phương pháp định lượng để kiểm định kết quả khám phá .
Theo nghiên cứu của Ismail (2009) về các nhân tố ảnh hưởng đến hệ thống thơng tin
kế tốn của các doanh nghiệp sản xuất có quy mô nhỏ và vừa- bằng chứng thực
nghiệm tại Malaysia, tác giả xác định các nhân tố tác động đến hiệu quả thơng tin kế
tốn như là “sự phức tạp của HTTT KT, sự tham gia của nhà quản lý, kiến thức HTTT
KT của nhà quản lý, kiến thức kế toán của nhà quản lý, hiệu quả tư vấn của nhà tư

vấn, hiệu quả tư vấn của cơ quan chính phủ, hiệu quả tư vấn của các cơng ty kiểm
tốn, sự tồn tại của nhân viên công nghệ thông tin nội bộ”
Đến năm 2013, Al-Hiyari và cộng sự tìm hiểu các nhân tố tác động đến CL TTKT tại


8

Malaysia dựa vào các mơ hình của những nghiên cứu trước. Tác giả xây dựng mơ
hình các nhân tố tác động đến CLTT KT gồm có: Nguồn lực con người, Sự cam kết
từ phía các nhà quản lý, Vận hành HTTT KT và chất lượng dữ liệu. CLTT KT được
xác định dựa trên các thuộc tính về CLTT BCTC như là Chính xác, Kịp thời, Đầy đủ
và Nhất quán. Tác giả thực hiện nghiên cứu bằng phương pháp định lượng và tiến
hành thu thập dữ liệu khảo sát các các học viên của trường Đại học Utara Malaysia,
đang công tác tại các DN. Kết quả cho thấy các nhân tố nguồn lực con người, sự cam
kết từ nhà quản lý, chất lượng dữ liệu thì có tác động đến CLTT KT.
Hoglund và cộng sự (2016) đã thực hiện nghiên cứu chất lượng BCTC và nhiệm vụ
của kế tốn th ngồi ở Phần Lan. Nghiên cứu khám phá liệu chất lượng báo cáo tài
chính của các doanh nghiệp nhỏ có khác nhau khi th các cơng ty dịch vụ kế tốn
và kế tốn nội bộ cơng ty hay khơng. Kết quả nghiên cứu cho thấy th ngồi chức
năng kế tốn có tác động đến chất lượng BCTC. Bên cạnh đó thì nghiên cứu cũng
cho thấy trình độ của kế tốn viên, quy mơ cơng ty dịch vụ kế tốn, thời gian ký hợp
đồng dịch vụ kế toán cũng là những nhân tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng BCTC
của doanh nghiệp khi thực hiện thuê dịch vụ kế toán.
Tại Việt Nam, có khá nhiều nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng
thơng tin kế tốn, chất lượng thơng tin báo cáo tài chính.
Nguyễn Thị Bích Liên (2012) thực hiện đề tài nghiên cứu nhằm xác định và kiểm
sốt các nhân tố có tác động đến chất lượng TTKT đối với các DN có ứng dụng hệ
thống hoạch định nguồn nhân lực (ERP), qua bài nghiên cứu tác giả đã xác định được
6 nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT cho doanh nghiệp Việt Nam ứng dụng
ERP đó là Chính sách nhân sự và quản lý thơng tin cá nhân; Kinh nghiệm, phương

pháp tư vấn triển khai và chất lượng dữ liệu; Thử nghiệm hệ thống ERP và huấn luyện
nhân viên; Năng lực, cam kết của Ban quản lý và kiến thức của nhà tư vấn triển khai;
Kiểm soát đảm bảo hệ thống ERP tin cậy; Chất lượng phần mềm ERP. Nghiên cứu
chưa tiến hành đo lường và chưa kiểm định mức độ tác động của của các nhân tố này
đến CLTT KT, nhưng đã tạo ra một nền tảng lý luận chặt chẽ về tác động của một số
nhân tố đến CLTT KT trong các DN có ứng dụng ERP.


9

Tác giả Phan Minh Nguyệt (2014) có bài nghiên cứu về mức độ ảnh hưởng của các
nhân tố đến chất lượng TTKT trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam, bài
nghiên cứu đã xác định và đo lường được các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng
TTKT trình bày trên BCTC của các cơng ty niêm yết ở Việt Nam là rủi ro kiểm toán,
nhà quản trị của doanh nghiệp, thuế, lợi ích và chi phí, việc lập và trình bày cáo tài
chính.
Nguyễn Xn Hưng & Phạm Quốc Thuần (2016) đã thực hiện nghiên cứu các tác
động của các yếu tố bên ngồi DN đến tính thích đáng của CLTT kế tốn trên báo
cáo tài chính. Các tác giả thực hiện nghiên cứu bằng phương pháp nghiên cứu định
tính, xây dựng mơ hình nghiên cứu gồm có bốn nhân tố bên ngồi doanh nghiệp tác
động đến tính thích đáng của chất lượng BCTC như là: áp lực từ thuế, niêm yết chứng
khoán, kiểm toán độc lập và chất lượng phần mềm kế toán. Nghiên cứu cho thấy có
3 nhân tố tác động đến thuộc tính tính thích đáng của CLTT BCTC trong các DN Việt
Nam, đó là nhân tố áp lực từ thuế, kiểm toán độc lập và chất lượng PMKT.
Năm 2016 tác giả Phạm Quốc Thuần thực hiện nghiên cứu các nhân tố tác động đến
chất lượng thơng tin báo cáo tài chính của các doanh nghiệp tại Việt Nam, tác giả đã
xây dựng thang đo và đo lường CLTT BCTC trong các doanh nghiêp ở Việt Nam.
Tác giả thực hiện nghiên cứu định tính xác định được 10 nhân tố có tác động đến
CLTT BCTC đó là: Niêm yết, quy mơ doanh nghiệp, kiểm tốn độc lập, Hành vi quản
trị lợi nhuận, áp lực từ thuế, hỗ trợ từ phía nhà quản trị, đào tạo và bồi dưỡng, chất

lượng PMKT, hiệu quả của HTKSNB, Năng lực nhân viên KT. Sau khi thực hiện
nghiên cứu định lượng tác giả loại ra 2 biến Niêm yết và quy mô doanh nghiệp và
xem xét hai biến này dưới dạng biến điều tiết, tác giả thu được 8 nhấn tố tác động đến
CLTT BCTC là kiểm toán độc lập, Hành vi quản trị lợi nhuận, áp lực từ thuế, hỗ trợ
từ phía nhà quản trị, đào tạo và bồi dưỡng, chất lượng PMKT, hiệu quả của HTKSNB,
Năng lực nhân viên KT.


10

Bảng 1.1 Bảng tổng hợp các nhân tố tác động đến CLTT BCTC
BẢNG TỔNG HỢP CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CLTT BCTC
STT Tác giả

Đề tài nghiên cứu

Tác động của các thuộc tính
doanh nghiệp đối với việc cơng
bố thơng tin và lập báo cáo của
các công ty niêm yết tại
Zimbabwe
Phương pháp hệ thống làm việc
để tìm hiểu hệ thống thơng tin
và nghiên cứu hệ thống thông
tin

Kết quả- nhân tố tác động đến
HTTT KT/ BCTC

Quy mô công ty, cơ cấu sở

hữu, tuổi cơng ty, tập đồn đa
quốc gia và lợi nhuận của
công ty

1

Owusu Ansah
(1998)

2

Alter (2002)

3

Hongjiang Xu
(2003)

Các nhân tố tác động đến CLTT Các nhóm nhân tố về Con
BCTC trong các DN tại
người, Hệ thống và Tổ chức
Australia

4

Ismail (2009)

Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu
quả của hệ thống thơng tin kế
tốn trong các DNNVV chuyên

lĩnh vực sản xuất: Bằng chứng
nghiệm tại Malaysia

5

Al-Hiyari (2013) Các nhân tố tác động đến CL
TTKT tại Malaysia

6

Hoglund và cộng Nghiên cứu chất lượng BCTC
sự (2016)
và nhiệm vụ của kế tốn th
ngồi

7

Nguyễn Thị
“Xác định và kiểm sốt các
Bích Liên (2012) nhân tố ảnh hưởng đến chất
lượng TTKT trong môi trường
ứng dụng hệ thống hoạch định
nguồn nhân lực (ERP)”

Khách hàng, sản phẩm dịch
vụ, thực hiện công việc,
người tham gia, thông tin, kỹ
thuật công nghệ, môi trường
và chiến lược.


Sự phức tạp của HTTKT, sự
tham gia của nhà quản lý,
kiến thức HTTT KT của nhà
quản lý, kiến thức kế toán của
nhà quản lý, hiệu quả tư vấn
của nhà tư vấn, hiệu quả tư
vấn của cơ quan chính phủ,
hiệu quả tư vấn của các cơng
ty kiểm tốn, sự tồn tại của
nhân viên CNTT nội bộ
Nguồn lực con người, sự cam
kết từ nhà quản lý, chất lượng
dữ liệu
Trình độ của kế tốn viên,
quy mơ cơng ty dịch vụ kế
tốn, thời gian ký hợp đồng
dịch vụ kế tốn
Chính sách nhân sự và quản
lý thơng tin cá nhân; Kinh
nghiệm, phương pháp tư vấn
triển khai và chất lượng dữ
liệu; Thử nghiệm hệ thống


11

8

Phan Minh
Nguyệt (2014)


9

Nguyễn Xuân
Hưng & Phạm
Quốc Thuần
(2016)
Phạm Quốc
Thuần (2016)

10

ERP và huấn luyện nhân viên;
Năng lực, cam kết của Ban
quản lý và kiến thức của nhà
tư vấn triển khai; Kiểm soát
đảm bảo hệ thống ERP tin
cậy; Chất lượng phần mềm
ERP
“Xác định đo lường mức độ ảnh Rủi ro kiểm toán, nhà quản trị
hưởng của các nhân tố đến
của doanh nghiệp, thuế, lợi
CLTTKT trình bày trên BCTC
ích và chi phí, việc lập và
của các cơng ty niêm yết ở VN” trình bày BCTC
“Tác động của các nhân tố bên
Áp lực từ thuế, kiểm tốn độc
ngồi doanh nghiệp đến tính
lập và chất lượng phần mềm
thích đáng của chất lượng thơng kế tốn

tin kế toán trên BCTC”
“ Các nhân tố tác động đến chất Kiểm tốn độc lập, Hành vi
lượng thơng tin báo cáo tài
quản trị lợi nhuận, áp lực từ
chính trong các doanh nghiệp
thuế, hỗ trợ từ phía nhà quản
tại Việt Nam”
trị, đào tạo và bồi dưỡng, chất
lượng PMKT, hiệu quả của
HTKSNB, Năng lực nhân
viên KT

(Nguồn : tác giả tổng hợp)
1.3 Tổng quan về dịch vụ kế toán
Các hoạt động dịch vụ thuê ngoài cũng bắt đầu hoạt động vào cuối những năm 80 (
Hussey et al, 2003). Hợp đồng thuê ngoài là thực hiện hợp đồng với các nhà cung cấp
dịch vụ bên ngoài để cung cấp một dịch vụ hoặc một chức năng nào đó ( Carey et al,
2006). Theo nghiên cứu của Ismail (2009) cho thấy rằng các nhà quản lý của các
DNNVV cần có đủ kiến thức kế tốn để hiểu rõ hơn các yêu cầu về thông tin kinh
doanh, ông cũng khuyến cáo rằng các DNNVV bị hạn chế về nguồn lực thì nên th
các cơng ty dịch vụ tư vấn mà hiểu biết về đặc điểm của họ, để có thể giúp họ khắc
phục sự thiếu hiểu biết về lĩnh vực đó, đặc biệt là lĩnh vực kế toán.
Haron và cộng sự (2010) tiến hành nghiên cứu nhằm xem xét việc sử dụng dịch vụ
kế toán tại các DN ở Malaysia. Thông qua nghiên cứu tác giả nhận thấy ở từng giai
đoạn phát triển khác nhau thì doanh nghiệp phải đối mặt với những khó khăn khác


12

nhau vì thế mà sự tác động của kế tốn dịch vụ đến chất lượng thơng tin kế tốn trên

BCTC cũng sẽ khác nhau theo từng giai đoạn phát triển của DN. Kết quả nghiên cứu
cho thấy các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng của kế toán dịch vụ là quan hệ giữa
công ty cung cấp DVKT và các công ty khách hàng; các giai đoạn phát triển của DN.
Susela và Helen (2010) thực hiện nghiên cứu kế toán là nhà hỗ trợ và tư vấn cho các
DNNVV ở Malaysia. Nghiên cứu dùng phân tích SPSS để xác định và đo lường mức
độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hiệu quả công việc của các đơn vị dịch vụ kế tốn.
Nghiên cứu cho thấy có 5 nhân tố tác động đến chất lượng công việc mà các kế toán
thực hiện là: năng lực của kế toán, mối quan hệ giữa DN và đơn vị thực hiện dịch vụ,
vai trị của hiệp hội KT, phí dịch vụ và nhận thức của nhà quản trị.
Hussin và cộng sự (2014) tìm hiểu tác động của dịch vụ kế toán đến DNNVV chuyên
lĩnh vực sản xuất ở Malaysia. Trong bài nghiên cứu các lý thuyết nền được tác giả sử
dụng lý thuyết tài nguyên và lý thuyết đại diện. Nghiên cứu cho thấy có 5 nhân tố tác
động đến chất lượng dịch vụ mà kế toán dịch vụ cung cấp cho các doanh nghiệp đó
là: sự mong đợi, khả năng quản lý, hệ thống dịch vụ, kinh nghiệm và nhận thức. Các
DNNVV quyết định th ngồi dịch vụ kế tốn thì phụ thuộc vào trình độ của nhà
quản trị, năng lực và quy mô của công ty.
Tại Việt Nam hiện tại vẫn chưa có nhiều nghiên cứu chuyên sâu về mối quan hệ giữa
doanh nghiệp cung cấp dịch vụ dịch vụ kế toán và khách hàng cũng như nghiên cứu
về chất lượng thơng tin BCTC được lập bởi kế tốn dịch vụ cho các doanh nghiệp.
Để góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ kế toán của các kế toán viên hành nghề và
doanh nghiệp cung cấp dịch vụ kế toán, gia tăng tính minh bạch các thơng tin kinh tế
tài chính các doanh nghiệp có sử dụng dịch vụ kế tốn, vào năm 2007, Bộ Tài chính
đã ban hành “Quyết định 32/2007/QĐ-BTC (QĐ 32) về Quy chế kiểm soát chất lượng
dịch vụ kế toán, kiểm toán”. Đây là văn bản quan trọng để Hội Kế toán và Kiểm toán
Việt Nam tổ chức các đoàn kiểm tra chất lượng DVKT hàng năm.
Tác giả Hà Thị Tường Vy (2014) trình bày các kết quả đạt được khi áp dụng quy chế
kiểm tra CL của dịch vụ kế toán. Các cuộc kiểm tra chất lượng hàng năm giúp các


13


đơn vị cung cấp dịch vụ kế toán tuân thủ các qui định của luật pháp, các chính sách
thuế và có thể nâng cao đạo đức nghề nghiệp. Kết quả cho thấy là giá phí dịch vụ cịn
khá thấp chưa tương ứng với giá trị mà đơn vị dịch vụ đã bỏ ra, và nguồn nhân lực từ
công ty dịch vụ vẫn còn nhiều hạn chế gây ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ cung
cấp cho khách hàng.
1.4 Khe hổng nghiên cứu
Sau khi tìm hiểu các nghiên cứu nước ngồi và trong nước liên quan đến đề tài dự
kiến thực hiện tác giả nhận thấy:
Các nghiên cứu về CLTT BCTC có q trình phát triển nổi bật, có rất nhiều nghiên
cứu cho lĩnh vực này và được sự quan tâm của nhiều tổ chức trên thế giới như FASB,
IASB ...
Các nhà nghiên cứu trước đã tìm ra được nhiều nhân tố tác động đến CLTT BCTC,
các nhân tố đó có thể xuất phát từ bên trong DN hay bên ngoài DN. Tuy nhiên các
nghiên cứu nước ngoài xác định các nhân tố tác động đến CLTT BCTC thì được thực
hiện tại các quốc gia khác, có sự khác biệt về kinh tế, hệ thống chính trị và pháp luật
đối với Việt Nam. Việt Nam đang trong quá trình hội nhập kinh tế, các quy định về
hành nghề kế tốn cịn đang được hồn thiện trong khi đó thì các nước trên thế giới
đã áp dụng các quy định về hành nghề kế toán. Tác giả nhận thấy cần thiết xem xét
các nhân tố tác động đến CLTT BCTC có phù hợp với bối cảnh của Việt Nam không
và mức độ tác động của các nhân tố đó như thế nào.
Các nghiên cứu trước ở Việt Nam tập trung nghiên cứu về CLTT BCTC ở quy mô
tổng thể các doanh nghiệp, các doanh nghiệp lớn niêm yết chứng khoán, các doanh
nghiệp có ứng dụng cơng nghệ cao như ERP. Tác giả thấy chưa có nhiều nghiên cứu
đến CLTT BCTC của các DNNVV, đặt biệt là đối với các DN có thuê dịch vụ kế
tốn bên ngồi. Trong khi đó tỷ trọng các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm số lượng
rất lớn và đóng góp rất nhiều vào sự phát triển của nền kinh tế. Các DNNVV có cơ
chế hoạt động gọn nhẹ, họ thường thuê ngoài các chức năng mà họ yếu kém, đặc biệt
là trong lĩnh vực kế toán. Trong nền kinh tế cạnh tranh hiện nay thì việc đầu tư cho
các bộ phận có chun mơn cao hay dùng giá trị đó đầu tư kinh doanh sản xuất là mối



14

bận tâm của các DNNVV. Các DNNVV sử dụng báo cáo tài chính để biết được tình
hình kinh doanh, kêu gọi vốn đầu tư và vay ngân hàng thì liệu rằng TT BCTC được
lập bởi kế tốn dịch vụ có chất lượng hay chưa để giúp người sử dụng ra các quyết
định kinh tế phù hợp. Nên việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng
BCTC được lập bởi các kế toán dịch vụ là cần thiết, để doanh nghiệp có thể kiểm sốt
tốt các yếu tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng thông tin BCTC mà họ cần sử dụng.
Định hướng của nghiên cứu này:
Xác định các nhân tố tác động đến CLTT BCTC được thực hiện bởi kế toán dịch vụ
của các DNNVV như là các yếu tố xuất phát từ bên trong doanh nghiệp, các yếu tố
bên ngoài doanh nghiệp như là các yếu tố xuất phát từ cơng ty dịch vụ kế tốn và môi
trường hoạt động của doanh nghiệp
Đo lường mức độ tác động của các nhân tố này đến chất lượng BCTC được thực hiện
bởi kế toán dịch vụ của các DNNVV ở TP.HCM.
TÓM TẮT CHƯƠNG 1
Ở chương 1 luận văn trình bày tổng quan các nghiên cứu trên thế giới và các nghiên
cứu trong nước các nghiên cứu về chất lượng thông tin BCTC, các nhân tố tác động
đến chất lượng thơng tin BCTC, sau đó tóm tắt các kết quả từ nghiên cứu trước để có
thể lựa chọn và kế thừa các nhân tố phù hợp với bối cảnh nghiên cứu của mình. Bên
cạnh đó tác giả cũng tìm hiểu tổng quan về hoạt động dịch vụ kế toán đề làm cơ sở
dẫn chứng cho đề tài.
Qua tìm hiểu các nghiên cứu có liên quan đến đề tài nghiên cứu, tác giả xác định khe
hổng nghiên cứu, từ đó định hướng cho nghiên cứu của mình.