TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
KHOA DI SẢN VĂN HÓA

--------***--------

HOẠT ĐỘNG THU HÚT KHÁCH THAM QUAN
CỦA BẢO TÀNG HÀ NỘI
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
NGÀNH BẢO TÀNG HỌC
Mã số: 52320305

Người hướng dẫn: Th.s PHẠM THU HẰNG
Sinh viên thực hiện: TRỊNH THU PHƯƠNG

HÀ NỘI – 2013

2 
 


LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, em xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc đến những thầy giáo, cô
giáo khoa Di sản Văn hóa – Trường Đại học Văn hóa Hà Nội đã giảng dạy em
trong bốn năm học qua. Những kiến thức mà em nhận được trên giảng đường
Đại học sẽ là hành trang giúp em vững bước trong tương lai.
Em cũng muốn gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc Bảo tàng Hà Nội
cùng các cô chú, anh chị trong bảo tàng đã tạo điều kiện cho em trong q
trình nghiên cứu, thu thập tài liệu để hồn thành Khóa luận.
Cuối cùng, em muốn gửi lời cảm ơn đến tất cả bạn bè cùng khóa,

những người đã ln đồng hành và chia sẻ với em những khó khăn trong quá
trình học tập cũng như trong cuộc sống.
Vì đây là cơng trình nghiên cứu đầu tay, thời gian nghiên cứu và kiến
thức, kinh nghiệm bản thân còn nhiều hạn chế nên bài viết của em không thể
tránh khỏi những khiếm khuyết và thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng
góp, phê bình, động viên của các thầy, cơ giáo.
Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn !

Hà Nội, Tháng 5 – 2013.
Sinh viên
Trịnh Thu Phương

3 
 


CHỮ VIẾT TẮT TRONG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP VÀ TÀI LIỆU
THAM KHẢO

BHYT - BHXH

Bảo hiểm y tế - Bảo hiểm xã hội

CNH – HĐH

Cơng nghiệp hóa – Hiện đại hóa

CNXH

Chủ nghĩa xã hội


HĐND

Hội đồng nhân dân

Nxb
UBND

Nhà xuất bản
Ủy ban nhân dân

4 
 


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................... 7
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 7
2. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... 8
3. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 8
4. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 8
5. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 8
6. Bố cục của Khóa luận ................................................................................... 9
Chương 1 ......................................................................................... 10
KHÁI QUÁT VỀ BẢO TÀNG HÀ NỘI ............................................. 10
VÀ VẤN ĐỀ THU HÚT KHÁCH THAM QUAN CỦA BẢO TÀNG ... 10
1.1 Quá trình hình thành, phát triển của Bảo tàng Hà Nội ............................ 10
1.2. Các hoạt động nghiệp vụ của Bảo tàng Hà Nội ...................................... 14
1.3. Đặc trưng, chức năng của Bảo tàng Hà Nội ........................................... 20
1.3.1. Đặc trưng của Bảo tàng Hà Nội ........................................................... 20

1.3.2. Chức năng của Bảo tàng Hà Nội .......................................................... 21
1.4 Bảo tàng Hà Nội với việc thu hút khách tham quan ................................. 27
1.4.1. Vấn đề thu hút khách tham quan của bảo tàng..................................... 27
1.4.2. Tầm quan trọng của hoạt động thu hút khách tham quan tại Bảo tàng
Hà Nội ............................................................................................................. 31
Chương 2 ......................................................................................... 33
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THU HÚT KHÁCH THAM QUAN .... 33
CỦA BẢO TÀNG HÀ NỘI ............................................................... 33
2.1. Khách tham quan của Bảo tàng Hà Nội .................................................. 33
2.2. Hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Hà Nội ..................... 39
2.2.1. Các hoạt động giáo dục - phục vụ khách tham quan............................ 39
2.2.2. Các hoạt động tuyên truyền, giới thiệu Bảo tàng Hà Nội qua các
phương tiện thông tin đại chúng ..................................................................... 41
2.3. Đặc điểm của hoạt động thu hút khách tham quan tại Bảo tàng Hà Nội 43
2.3.1. Điều kiện thuận lợi ................................................................................ 43
2.3.1.1. Hiện vật bảo tàng ............................................................................... 43
2.3.1.2. Vị trí và khơng gian của bảo tàng ...................................................... 49
2.3.2. Hạn chế ................................................................................................. 52
5 
 


2.3.2.1. Cơ sở vật chất..................................................................................... 52
2.3.2.2. Dịch vụ trong bảo tàng ...................................................................... 54
2.3.2.3. Hoạt động Marketing bảo tàng .......................................................... 55
2.4. Đánh giá hiệu quả hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng
Hà Nội ............................................................................................................. 56
2.4.1. Phương pháp đánh giá .......................................................................... 56
2.4.2. Kết quả đánh giá ................................................................................... 59
Chương 3 ......................................................................................... 67

NÂNG CAO HIỆU QUẢ................................................................... 67
HOẠT ĐỘNG THU HÚT KHÁCH THAM QUAN ............................ 67
CỦA BẢO TÀNG HÀ NỘI ............................................................... 67
3.1. Điều kiện thực hiện hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng Hà
Nội hiện nay .................................................................................................... 67
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt đông thu hút khách tham quan của
Bảo tàng Hà Nội .............................................................................................. 69
3.2.1. Tăng cường nghiên cứu, tìm hiểu nhu cầu khách tham quan ............... 69
3.2.2. Nâng cao chất lượng các hoạt động nghiệp vụ làm tiền đề cho việc thu
hút và phục vụ khách tham quan ..................................................................... 69
3.2.3. Hoàn thiện hệ thống trưng bày thường trực của bảo tàng ................... 73
3.2.4. Nâng cao chất lượng công tác giáo dục của bảo tàng ......................... 76
3.2.5. Tăng cường tuyên truyền, quảng bá hình ảnh của bảo tàng ................ 79
3.2.6. Từng bước xây dựng và hoàn thiện cơ sở vật chất phục vụ cho các hoạt
động của bảo tàng ........................................................................................... 81
3.2.7. Đẩy mạnh các hoạt động hợp tác liên kết của bảo tàng ....................... 83
3.2.8. Tăng cường mối quan hệ và mở rộng xây dựng đội ngũ tình nguyện
viên, cộng tác viên cho bảo tàng ..................................................................... 85
KẾT LUẬN ...................................................................................... 87
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 89
PHỤ LỤC

6 
 


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Bảo tàng Hà Nội, trước đây nằm ở số 5B phố Hàm Long, quận Hoàn
Kiếm, Hà Nội, là nơi trưng bày giới thiệu về mảnh đất thủ đô từ khi dựng

nước đến nay. Thành lập từ năm 1982, số lượng hiện vật của bảo tàng lên tới
hàng chục ngàn, trong đó riêng kho cổ vật quý hiếm đã chiếm tới hơn 7 ngàn.
Sưu tập hiện vật của bảo tàng bao gồm nhiều chất liệu đồ đá, đồ đồng, gốm sứ
các thời nhà Lý, Trần, Lê, Nguyễn, gốm sứ của Trung Quốc, Nhật Bản…
Nhưng do diện tích q hẹp, bảo tàng khơng thể tổ chức trưng bày hiện vật.
Để kỷ niệm đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, một dự án xây dựng
mới Bảo tàng Hà Nội đã được thực hiện. Khánh thành vào ngày 6 tháng 10
năm 2010, tính đến nay, bảo tàng mới đi vào hoạt động được gần 3 năm. Các
tài liệu hiện vật của bảo tàng có khả năng tái hiện một “câu chuyện” liền
mạch, sinh động về Thủ đơ nghìn năm tuổi.
Bảo tàng Hà Nội có nhiều điều kiện thuận lợi trong việc thu hút đông đảo
khách tham quan như: Vị trí nằm bên cạnh Trung tâm hội nghị Quốc gia và
Cung triển lãm Hà Nội, là bảo tàng lớn nhất và hiện đại nhất cả nước hiện nay...
Tuy nhiên, trên thực tế, hiện nay số lượng công chúng đến với Bảo tàng Hà Nội
chưa thực sự tương xứng với quy mơ và tầm vóc của thiết chế văn hóa này.
Ngày nay, nhu cầu thưởng thức văn hóa và nhu cầu giải trí của cộng
đồng ngày càng cao. Do vậy, việc nghiên cứu, tìm hiểu nhu cầu cơng chúng,
nâng cao chất lượng của hoạt động thu hút khách tham quan là một việc làm
quan trọng và hết sức thiết thực, khơng chỉ đúng với bảo tàng nói riêng mà
cịn đúng với các thiết chế văn hóa khác.
Việc tìm hiểu, nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp thu hút khách
tham quan của các bảo tàng nói chung và Bảo tàng Hà Nội nói riêng hiện nay
vẫn cịn khá mới mẻ, chưa được nghiên cứu, tiếp cận một cách hệ thống. Sau 4
năm học tập tại trường Đại học Văn hóa Hà Nội, với những kiến thức Bảo tàng
học đã tích lũy được, việc nghiên cứu, tìm hiểu về hoạt động thu hút khách
7 
 


tham quan của Bảo tàng Hà Nội sẽ là cơ hội tốt cho bản thân em vận dụng kiến

thức lý luận vào thực tiễn và tập dượt khả năng nghiên cứu, viết bài.
Vì những lý do trên, em quyết định chọn đề tài “Hoạt động thu hút
khách tham quan của Bảo tàng Hà Nội - thực trạng và giải pháp” làm
Khóa luận tốt nghiệp Đại học.
2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Khóa luận là Hoạt động thu hút khách tham
quan của Bảo tàng Hà Nội (tìm hiểu, nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải
pháp thu hút khách tham quan).
3. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Bảo tàng Hà Nội
- Về thời gian: Nghiên cứu hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo
tàng Hà Nội từ khi bảo tàng chính thức khánh thành và mở cửa tiếp đón khách
tham quan (ngày 06 tháng 10 năm 2010) cho đến nay.
4. Mục đích nghiên cứu
- Tìm hiểu quá trình hình thành, phát triển của Bảo tàng Hà Nội, đặc
trưng, chức năng, nhiệm vụ của bảo tàng.
- Nghiên cứu tầm quan trọng của vấn đề thu hút khách tham quan của
Bảo tàng Hà Nội.
- Tìm hiểu, nghiên cứu thực trạng hoạt động thu hút khách tham quan
của Bảo tàng Hà Nội.
- Đánh giá hiệu quả hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tàng
Hà Nội.
- Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thu hút khách tham
quan của Bảo tàng Hà Nội.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Vận dụng phương pháp luận khoa học của Chủ nghĩa Mác – Lênin:
Chủ nghĩa duy vật lịch sử và Chủ nghĩa duy vật biện chứng.

8 
 



- Phương pháp nghiên cứu liên ngành: Bảo tàng học, Khoa học Lịch sử,
Xã hội học, Tâm lý học, Giáo dục học…
- Khóa luận cịn sử dụng một số phương pháp khác: Tổng hợp, phân
tích, thống kê, so sánh, nghiên cứu tài liệu...
6. Bố cục của Khóa luận
Ngồi phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và phần Phụ lục, bố
cục khóa luận gồm 3 chương. Cụ thể như sau:
Chương 1: Khái quát về Bảo tàng Hà Nội và vấn đề thu hút khách tham
quan của bảo tàng.
Chương 2: Thực trạng hoạt động thu hút khách tham quan của Bảo tang
Hà Nội.
Chương 3: Nâng cao hiệu quả hoạt động thu hút khách tham quan của
Bảo tàng Hà Nội.

9 
 


Chương 1
KHÁI QUÁT VỀ BẢO TÀNG HÀ NỘI
VÀ VẤN ĐỀ THU HÚT KHÁCH THAM QUAN CỦA BẢO TÀNG
1.1. Quá trình hình thành, phát triển của Bảo tàng Hà Nội
Bảo tàng Hà Nội được thành lập năm 1982, theo Quyết định của
UBND thành phố Hà Nội, do bà Phó chủ tịch Nguyễn Thị Tâm Đan ký ngày
29 tháng 06 năm 1982. Theo quyết định này, Bảo tàng Hà Nội được thành lập
trên cơ sở tách phòng Bảo tồn – Bảo tàng thuộc Sở Văn hóa Thơng tin Hà Nội
thành Ban quản lý di tích (nay là Ban quản lý di tích và danh thắng Hà Nội)
và Bảo tàng Hà Nội. Tuy nhiên, do trong quyết định này không nêu rõ địa

điểm xây dựng nhà bảo tàng nên trong một khoảng thời gian dài, Bảo tàng Hà
Nội khơng có nhà bảo tàng để lưu giữ, bảo quản và trưng bày hiện vật. Số nhà
5B, phố Hàm Long (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) chỉ mang tính chất là trụ sở
đặt văn phịng làm việc của các cán bộ bảo tàng, cịn tồn bộ hiện vật đều phải
đem gửi ở kho Chùa Hưng Ký và kho của Bảo tàng Lịch sử Việt Nam. Kể từ
ngày thành lập bảo tàng cho đến trước đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long
– Hà Nội, trong hơn 20 năm đã có rất nhiều địa điểm được UBND thành phố
Hà Nội lựa chọn để xây dựng Bảo tàng Hà Nội. Mảnh đất đầu tiên được đề
cập tới là khu Vân Hồ 3, tiếp đến là số 2 Ngọc Hà, rồi 47 Hàng Dầu, sau đó là
47 Cát Linh… Tuy nhiên, vì nhiều lý do chủ quan và khách quan mà đến năm
2004, Hà Nội vẫn chưa thực sự có được tịa nhà bảo tàng. Để đáp ứng được
nhu cầu tìm hiểu và giáo dục truyền thống lịch sử cho các thế hệ của nhân dân
Hà Nội, nhân dân cả nước và bạn bè khắp năm châu, thì việc Hà Nội cần có
một bảo tàng xứng đáng với vai trị là Thủ đơ của cả nước, đúng tầm với bề
dày lịch sử lâu đời và oai hùng là điều hết sức cần thiết.
Nhân dịp kỷ niệm đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, một dự án
xây dựng mới Bảo tàng Hà Nội đã được thực hiện. Bảo tàng Hà Nội đã được
quy hoạch nằm trong tổng thể hệ thống các bảo tàng Việt Nam đến năm 2020,
được Thủ tướng chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 156/2005/QĐ – TTg
10 
 


ngày 23/06/2005. Bảo tàng Hà Nội đã được xác định quy hoạch chi tiết thuộc
khu vực Trung tâm Hội nghị Quốc gia, được Bộ Xây dựng phê duyệt tại
Quyết định số 739/QĐ – BXD ngày 22/04/2005. Thành ủy, HĐND và UBND
thành phố Hà Nội đã quyết tâm chỉ đạo, triển khai hồn thành cơng trình Bảo
tàng Hà Nội để chào mừng ngày đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà
Nội. UBND thành phố Hà Nội đã giao cho Sở Văn hóa Thơng tin (nay là Sở
Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội) phối hợp với Sở Quy hoạch kiến trúc,

tổ chức phát động cuộc thi tuyển phương án kiến trúc cơng trình Bảo tàng Hà
Nội với 13 phương án dự tuyển. Sau các vòng tuyển chọn nghiêm túc, hội
đồng xét tuyển đã chọn được phương án kiến trúc mang mã sỗ PA01 của đơn
vị tư vấn liên danh GMP – International GmhB – Inros lackner AG (Gmp –
Ilag) – Cộng hòa Liên Bang Đức làm phương án để hoàn thiện, triển khai lập
dự án xây dựng Bảo tàng Hà Nội. Đây cũng là đơn vị thực hiện thiết kế khu
Trung tâm hội nghị Quốc gia, đồng thời cũng là đơn vị tư vấn thiết kế đạt giải
A tại cuộc thi tuyển thiết kế kiến trúc nhà Quốc hội. Tiếp đó, đến ngày
05/10/2006, UBND thành phố Hà Nội đã có quyết định số 4432/QĐ – UBND
phê duyệt chọn phương án kiến trúc Bảo tàng Hà Nội, với diện tích xây dựng
cơng trình là 11.952 m2, diện tích sàn xây dựng 30.208 m2 được xây dựng
trên khu đất có diện tích 53.963 m2.
Bảo tàng Hà Nội được thiết kế là một cơng trình có hình dáng kiến trúc
đặc biệt, với kết cấu dàn mái treo sàn rất phức tạp, có hình dáng giống kim tự
tháp ngược, giật cấp từ thấp lên cao, gồm 4 tầng nổi và 2 tầng hầm, các tầng
trên lớn hơn, các phía vươn ra của tầng trên so với tầng dưới là 5m. Cơng
trình này có các tầng với chức năng như sau: Tầng hầm 1 với diện tích
khoảng 10.000 m2 bao gồm một hội trường 500 chỗ ngồi, phòng họp đa năng
270 chỗ ngồi và hệ thống kho chuyên dụng của bảo tàng, tầng hầm 2 có diện
tích 3.000 m2 dành cho việc lắp đặt hệ thống thiết bị kỹ thuật, các tầng (từ
tầng 1 đến tầng 4) là không gian trưng bày và các phòng làm việc của cán bộ
Bảo tàng Hà Nội. Dự án đầu tư xây dựng Bảo tàng Hà Nội có tổng mức đầu
11 
 


tư hơn 2.300 tỷ đồng. Cơng trình được thực hiện theo hình thức hợp đồng xây
dựng – chuyển giao bảo tàng, do Tổng công ty cổ phần xuất nhập khẩu và xây
dựng Việt Nam (Vinaconex) là nhà đầu tư chính. Ngoài ra, tham gia vào việc
xây dựng Bảo tàng Hà Nội cịn có sự góp mặt của các đơn vị uy tín ngành xây

dựng như: Liên danh Lilama – Coma, Liên danh Ree – Viettel, Tổng công ty
Coma, Tổng công ty tư vấn xây dựng Việt Nam, đồng thời công trình được
bảo hiểm bởi Tổng cơng ty bảo hiểm Dầu khí.
Cơng trình Bảo tàng Hà Nội được chính thức khởi công xây dựng vào
ngày 19 tháng 5 năm 2008. Song song với công tác xây dựng và lặp đặt thiết
bị cơng trình, phần nội dung trưng bày của dự án cũng được lãnh đạo thành
phố Hà Nội chỉ đạo chủ đầu tư và các đơn vị có liên quan tích cực triển khai
thực hiện.
Từ ngày 01/08/2008, toàn bộ địa giới của tỉnh Hà Tây đã được sáp
nhập vào Thủ đô Hà Nội, do đó, các cơ quan hành chính Nhà nước nói chung
và các cơ quan văn hóa nói riêng của tỉnh Hà Tây, trong đó có Bảo tàng Hà
Tây cũng được sáp nhập vào Hà Nội. Cuối tháng 9 năm 2008, Bảo tàng Hà
Tây chính thức được sáp nhập vào Bảo tàng Hà Nội. Ngày 13/11/2008, tại trụ
sở của Bảo tàng Hà Tây cũ, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội đã tổ
chức cuộc họp bàn về vấn đề: Bổ sung nội dung trưng bày địa giới mở rộng
thuộc Hà Tây trước đây trong Bảo tàng Hà Nội. Trong tháng 03 năm 2009 và
tháng 06 năm 2009, UBND thành phố Hà Nội đã phê duyệt nội dung trưng
bày Bảo tàng Hà Nội. Công ty tư vấn Story Inc (Newzeland) – Đơn vị tư vấn
thiết kế nước ngoài, đã được UBND thành phố Hà Nội phê duyệt, lựa chọn
làm nhà đầu tư chính thức, thực hiện gói thầu tư vấn thiết kế tổng thể nội
dung trưng bày Bảo tàng Hà Nội.
Như vậy, sau hai năm xây dựng, Bảo tàng Hà Nội đã được khánh thành
vào ngày 06 tháng 10 năm 2010, đúng dịp kỷ niệm Đại lễ 1000 năm Thăng
Long – Hà Nội. Bày tỏ niềm xúc động lớn lao khi cơng trình Bảo tàng Hà Nội
đã được hồn thành và gắn biển cơng trình kỷ niệm 1000 năm Thăng Long –
Hà Nội, chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng nói: “Đã từ lâu chúng ta ao ước
12 
 



Hà Nội có một bảo tàng của riêng mình vì Hà Nội là trái tim của cả nước, là
trung tâm văn hóa, giáo dục, là nơi kết tinh và tỏa sáng văn hóa Việt Nam.
Những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của Hà Nội nếu không được bảo
vệ, lưu giữ chúng ta sẽ khơng chỉ có tội với các cổ nhân mà cịn có lỗi với thế
hệ mai sau… Bảo tàng Hà Nội đã được hoàn thành, niềm ao ước bấy lâu đã
thành hiện thực. Đến thăm Bảo tàng Hà Nội chúng ta hiểu thêm được lịch sử
Việt Nam, Thăng Long – Hà Nội.”
Sau khi khánh thành, đội ngũ cán bộ của Bảo tàng Hà Nội tiếp tục được
kiện toàn. Hiện nay, cơ cấu tổ chức của Bảo tàng Hà Nội gồm có các phịng
ban sau:
GIÁM ĐỐC
PHĨ GIÁM ĐỐC

Phịng
Hành
chính
tổng
hợp

Phịng
Nghiên
cứu –
Sưu
tầm

Phịng
Kiểm kê
– Bảo
quản


Phịng
Trưng
bày –
Tun
truyền

Phịng Quản
lý di tích lưu
niệm Chủ
tịch Hồ Chí
Minh

Phịng
Kỹ
thuật

Cơ cấu tổ chức của Bảo tàng Hà Nội:
* Ban giám đốc: Gồm có 4 người, trong đó có 1 giám đốc phụ trách chung và
3 phó giám đốc.
* Hệ thống các phịng chun mơn nghiệp vụ:
- Phịng Nghiên cứu – Sưu tầm: Gồm có 11 thành viên, trong đó có 1 trưởng
phịng, 1 phó phịng, 1 cán bộ phụ trách kho hiện vật mới sưu tầm và 8 cán bộ
nghiên cứu – sưu tầm.

13 
 


- Phịng Kiểm kê – Bảo quản: Gồm có 14 thành viên, trong đó có 1 trưởng
phịng, 2 phó phịng, 2 cán bộ bảo quản và 9 cán bộ kiểm kê kiêm quản

lý kho.
- Phòng Trưng bày – Tuyên truyền: Gồm có 20 thành viên, trong đó có 1
trưởng phịng, 10 cán bộ thuyết minh, 7 cán bộ trưng bày và 2 họa sĩ.
- Phịng Kỹ thuật: Gồm có 14 thành viên, trong đó có 1 trưởng phịng, 5 kỹ sư
và 8 kỹ thuật viên.
* Phịng Hành chính tổng hợp: Gồm có 10 thành viên, trong đó có 1 trưởng
phịng, 1 phó phịng, 1 cán bộ phụ trách cơng tác quản lý hồ sơ cán bộ, hợp
đồng, 1 cán bộ phụ trách chế độ chính sách BHXH, BHYT, 1 cán bộ phụ
trách công tác bảo vệ, vệ sinh nhà bảo tàng, 1 cán bộ xây dựng kế hoạch công
tác, tổ chức sự kiện, 1 cán bộ tổng hợp báo cáo tuần, quý, năm, xây dựng các
văn bản, nội quy, quy chế với cán bộ, khách tham quan, 2 kế toán, 1 thủ quỹ.
* Ngồi ra, Bảo tàng Hà Nội cịn có Phịng Quản lý di tích lưu niệm Chủ tịch
Hồ Chí Minh tại 48 Hàng Ngang và Vạn Phúc: Gồm có 8 thành viên, trong đó
có 1 trưởng phịng, 2 phó phịng, 2 cán bộ thuyết minh, 2 cán bộ quản lý, phát
huy giá trị di tích và ngăn ngừa vi phạm, 2 cán bộ nghiên cứu nội dung di
tích, sưu tầm tài liệu, hiện vật, lập đề cương trưng bày bổ sung.
1.2. Các hoạt động nghiệp vụ của Bảo tàng Hà Nội
Từ năm 1982 đến nay, mặc dù trong thời gian dài chưa có nhà trưng
bày bảo tàng, nhưng Bảo tàng Hà Nội đã luôn đẩy mạnh các khâu cơng tác
nghiệp vụ của mình, đặc biệt là sau khi khánh thành nhà bảo tàng mới, vào
ngày 06 tháng 10 năm 2010.
Công tác nghiên cứu khoa học
Trong bảo tàng, công tác nghiên cứu khoa học là hoạt động nghiệp vụ quan
trọng, có tính chất xun suốt tồn bộ hoạt động của bảo tàng. Hiện nay, công
tác nghiên cứu khoa học của Bảo tàng Hà Nội đang tập trung thực hiện những
hoạt động sau:
14 
 



- Nghiên cứu các tài liệu, hiện vật gốc và sưu tập hiện vật gốc có trong bảo
tàng, nhằm khám phá ra những thông tin, tư liệu mới để phục vụ cho các khâu
công tác nghiệp vụ khác của bảo tàng, từ đó giúp bảo tàng thực hiện tốt các
chức năng và nhiệm vụ xã hội của mình.
- Nghiên cứu các bộ môn khoa học tương ứng, phù hợp với loại hình, nội
dung và đối tượng trưng bày của bảo tàng như: Khoa học Lịch sử, Khoa học
tự nhiên, Dân tộc học, Khảo cổ học…
- Nghiên cứu các dự án khoa học về: Kế hoạch sưu tầm, các phương pháp tổ
chức kho – bảo quản, các giải pháp trưng bày, các phương pháp giáo dục hay
nghiên cứu xã hội học cơng chúng của bảo tàng…
- Tích cực cộng tác với các trung tâm nghiên cứu khác như: Viện Sử học Việt
Nam, Viện Khảo cổ học Việt Nam, Trung tâm lưu trữ Quốc gia, Trung tâm
UNESCO Việt Nam…
Công tác sưu tầm hiện vật bảo tàng
Trong hoạt động bảo tàng, công tác sưu tầm hiện vật bảo tàng là khâu
công tác nghiệp vụ mở đầu quan trọng, gắn liền với các khâu công tác nghiệp
vụ khác tạo thành một thể thống nhất hoàn chỉnh để bảo tàng ra đời và phát
triển. Đây là hoạt động tạo tiền đề, cơ sở vật chất cho toàn bộ hoạt động của
bảo tàng.
Nhận thức được vai trị và tầm quan trọng của cơng tác sưu tầm hiện
vật bảo tàng, mặc dù ra đời khá muộn (năm 1982) nhưng Bảo tàng Hà Nội đã
luôn chú trọng tới cơng tác sưu tầm. Bằng những hình thức và phương pháp
sưu tầm phù hợp với đặc điểm và tính chất của bảo tàng, Bảo tàng Hà Nội đã
sưu tầm được một khối lượng lớn tài liệu, hiện vật phù hợp với nội dung và
loại hình của bảo tàng, đảm bảo có thể phục vụ tốt cho các hoạt động nghiệp
vụ khác của bảo tàng.
Trước đây, nguồn tài liệu, hiện vật mà Bảo tàng Hà Nội sưu tầm được
chủ yếu là từ các cuộc khai quật khảo cổ trên địa bàn Hà Nội hoặc là những
tài liệu, hiện vật do các cơ quan công an và hải quan thu giữ được từ các vụ
15 

 


buôn bán cổ vật trái phép, chuyển giao cho bảo tàng. Trong giai đoạn chuẩn
bị khánh thành của Bảo tàng Hà Nội, để có đủ hiện vật phục vụ cho trưng
bày, vào ngày 28/01/2010, UBND thành phố Hà Nội, Sở Văn hóa, Thể thao
và Du lịch thành phố Hà Nội đã phát động cuộc vận động hiến tặng, sưu tầm
và giới thiệu hiện vật cho Bảo tàng Hà Nội. Đây là cuộc vận động có ý nghĩa
chính trị xã hội rộng lớn, hướng đến sự tham gia của toàn thể cán bộ, nhân
dân Thủ đô Hà Nội, người dân trong nước và người Việt Nam ở nước ngoài
cũng như bạn bè quốc tế nhằm bảo vệ và phát huy các di sản văn hóa, lịch sử
của Hà Nội. Hưởng ứng cuộc vận động, ngay tại lễ phát động đã có nhiều cá
nhân, tổ chức hiến tặng cổ vật, di vật, kỷ vật cho Bảo tàng Hà Nội. Đáng chú
ý trong số đó, có những kỷ vật của nữ Anh hùng – Liệt sỹ Đặng Thùy Trâm,
do gia đình liệt sỹ trao tặng. Tính đến thời điểm hiện nay, cuộc vận động hiến
tặng hiện vật cho Bảo tàng Hà Nội đã thu về mội khối lượng lớn tài liệu, hiện
vật lên tới 3000 tài liệu, hiện vật. Để tiếp nhận và hoàn thiện hồ sơ khoa học
cho một khối lượng lớn hiện vật như vậy, địi hỏi cơng sức và trách nhiệm
không nhỏ của những cán bộ làm công tác sưu tầm. Trong thời gian vừa qua,
phòng nghiên cứu sưu tầm của Bảo tàng Hà Nội cũng đã tiếp nhận và hoàn
thiện hồ sơ khoa học cho 316 hiện vật do công an quận Hai Bà Trưng và 12
hiện vật do cơng an quận Hồn Kiếm bàn giao cho bảo tàng. Từ nay đến năm
2015 khi hoàn thiện xong phần trưng bày, Bảo tàng Hà Nội vẫn đang tiếp tục
đẩy mạnh cơng tác sưu tầm để có đủ hiện vật phục vụ cho trưng bày.
Có thể nói, cơng tác sưu tầm tài liệu, hiện vật của Bảo tàng Hà Nội
trong những năm qua đã có những đóng góp đáng kể cho sự ra đời và phát
triển của Bảo tàng Hà Nội.
Công tác kiểm kê hiện vật bảo tàng
Công tác kiểm kê hiện vật bảo tàng là một khâu công tác nghiệp vụ quan
trọng, có liên quan chặt chẽ đến các khâu công tác khác của bảo tàng để tạo

thành một hệ thống hoàn chỉnh. Trong hoạt động bảo tàng, nếu thiếu công tác
kiểm kê hiện vật bảo tàng sẽ không thể tiến hành các khâu công tác tiếp theo.
16 
 


Thực chất của công tác kiểm kê hiện vật bảo tàng là cơng tác khoa học
có nhiệm vụ xác lập thủ tục pháp lý, kiện toàn hồ sơ khoa học cho các hiện
vật gốc, sưu tập hiện vật gốc thuộc bảo tàng để dễ dàng quản lý và bảo quản
lâu dài hiện vật bảo tàng.
Hiện nay, các cán bộ kiểm kê của Bảo tàng Hà Nội đang tiến hành chỉnh
lý hiện vật, hoàn thiện hệ thống sổ sách, biểu mẫu, phích phiếu và hộ chiếu hiện
vật, đồng thời bắt đầu tiến hành việc quản lý hiện vật trên máy vi tính.
Trong q trình nghiên cứu, chỉnh lý tài liệu, hiện vật, Bảo tàng Hà Nội
đã tiến hành xây dựng các bộ sưu tập như: Sưu tập đồ đá; sưu tập đồ đồng;
sưu tập đồ gốm sứ các thời Lý, Trần, Lê, Nguyễn; sưu tập gốm sứ của Trung
Quốc và Nhật Bản v.v… Các bộ sưu tập hiện vật này rất phong phú, đa dạng
và có giá trị lớn về khoa học, lịch sử…
Công tác tổ chức kho – bảo quản hiện vật bảo tàng
Toàn bộ những tài liệu, hiện vật gốc và sưu tập hiện vật gốc trên hệ
thống trưng bày và trong kho cơ sở của Bảo tàng Hà Nội là một bộ phận quan
trọng của di sản văn hóa dân tộc. Cho nên, bảo tàng Hà Nội phải thực hiện tốt
công tác bảo quản hiện vật bảo tàng, bằng cách áp dụng các phương pháp bảo
quản phòng ngừa và bảo quản kỹ thuật đối với hiện vật bảo tàng.
Trước đây, khi chưa có nhà bảo tàng, tồn bộ hiện vật của Bảo tàng Hà
Nội phải gửi ở kho Chùa Hưng Ký và kho của Bảo tàng Lịch sử Việt Nam
nên công tác tổ chức kho - bảo quản hiện vật của Bảo tàng Hà Nội gặp khơng
ít khó khăn.
Kể từ khi Bảo tàng Hà Nội được khánh thành và đi vào hoạt động ngày
06/10/2010, hệ thống kho cơ sở của bảo tàng đã được quy hoạch với tổng diện

tích lên tới 10.000 m2, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác bảo quản hiện vật
của bảo tàng. Để làm tốt công tác tổ chức kho – bảo quản tài liệu, hiện vật, Bảo
tàng Hà Nội đã tiến hành phân loại hiện vật theo chất liệu. Hiện nay, hệ thống
kho của Bảo tàng Hà Nội được chia thành các kho chính như: Kho nhập hiện
17 
 


vật mới sưu tầm; kho mở; kho mẫu vật tự nhiên; kho mộ táng; kho gốm sứ; kho
đồ kim khí; kho đồ giấy, vải, đồ nhựa, phim ảnh, băng đĩa ghi âm, ghi hình…
Nhìn chung, cơng tác tổ chức kho – bảo quản của Bảo tàng Hà Nội đã
dần đi vào quy củ, đảm bảo những yêu cầu về hoạt động nghiệp vụ của ngành,
phù hợp với đặc điểm của bảo tàng và có khả năng phục vụ tốt nhu cầu khai
thác và nghiên cứu trước mắt cũng như lâu dài của công chúng.
Công tác trưng bày hiện vật bảo tàng
Trong bảo tàng, cơng tác trưng bày có một vị trí quan trọng nhằm thực
hiện sự giao tiếp của bảo tàng với công chúng, với xã hội. Trưng bày là bộ
mặt của bảo tàng, là cầu nối bảo tàng với xã hội, với công chúng, là nơi để
công chúng cảm thụ, thưởng thức các giá trị văn hóa của bảo tàng.
Bảo tàng Hà Nội mới được khánh thành và đi vào hoạt động từ tháng
10 năm 2010 hơn nữa, việc thực hiện dự án thiết kế tổng thể nội dung trưng
bày của Bảo tàng Hà Nội dự kiến đến năm 2015 mới hồn thành, cho nên
cơng tác trưng bày của Bảo tàng Hà Nội đang gặp khó khăn. Tuy nhiên, để sử
dụng có hiệu quả nhà bảo tàng, đồng thời phục vụ nhu cầu tham quan của
công chúng, Bảo tàng Hà Nội đã xây dựng nội dung trưng bày tạm thời với
các phần trưng bày cụ thể như sau:
- Tầng 1: Trưng bày hình ảnh rồng thiêng.
- Tầng 2: Trưng bày về tài nguyên và thiên nhiên Hà Nội; trưng bày về
Hà Nội tiền sơ sử.
- Tầng 3: Trưng bày chuyên đề cổ vật của của Bảo tàng Hà Nội; trưng

bày sưu tập tư nhân Nguyễn Đình Sử; trưng bày sưu tập tư nhân Vũ Tấn;
trưng bày tài liệu, hiện vật do các tổ chức và cá nhân hiến tặng Bảo tàng
Hà Nội.
- Tầng 4: Trưng bày cổ vật nước ngoài; trưng bày sưu tập đồ gỗ; trưng
bày sưu tập đồ đồng; triển lãm ảnh Hà Nội xưa và nay.
- Phần trưng bày ngoài trời của Bảo tàng Hà Nội hiện nay có chủ đề
sinh vật cảnh.
18 
 


Vì trưng bày của Bảo tàng Hà Nội hiện nay chỉ mang tính chất trưng
bày tạm thời, cho nên bảo tàng chưa áp dụng các giải pháp trưng bày như:
Hộp hình, sa bàn, hiệu ứng âm thanh, ánh sáng trong trưng bày… Tuy nhiên,
phần trưng bày tạm thời này của Bảo tàng Hà Nội cũng đã gây sự chú ý rất
lớn của đông đảo khách tham quan khi đến với bảo tàng.
Công tác giáo dục của bảo tàng
Trải qua một thời gian khá dài, từ năm 1982 đến trước tháng 10 năm
2010, gần 31 năm sau ngày thành lập nhưng Bảo tàng Hà Nội vẫn chưa thực
sự có được một ngơi nhà bảo tàng theo đúng nghĩa. Chính vì vậy, việc thực
hiện công tác giáo dục của Bảo tàng Hà Nội trong thời điểm đó là rất hạn chế.
Khơng có nhà trưng bày nên khơng có nội dung trưng bày thường xuyên, mà
để thực hiện được công tác giáo dục thì trưng bày lại là cơng cụ chủ yếu và
quan trọng nhất. Hơn nữa, việc tổ chức các cuộc trưng bày lưu động cũng
không thường xuyên do nhiều nguyên nhân như: Phải mượn địa điểm, phải
đảm bảo an toàn cho hiện vật, và có những hiện vật khơng thể mang đi trưng
bày lưu động được…
Kể từ ngày 06 tháng 10 năm 2010 khi Bảo tàng Hà Nội được khánh
thành và đi vào hoạt động, mặc dù đã có nhà bảo tàng nhưng do đề án trưng
bày tổng thể của Bảo tàng Hà Nội phải đến năm 2015 mới hoàn thiện, nên

việc thực hiện công tác giáo dục của Bảo tàng Hà Nội trong giai đoạn hiện
nay cũng bị hạn chế. Tuy nhiên, để đáp ứng lịng mong mỏi của cơng chúng,
Bảo tàng Hà Nội đã chủ động tổ chức trưng bày tạm thời. Trên cơ sở hệ thống
trưng bày tạm thời, Bảo tàng Hà Nội đã tiến hành công tác giáo dục cho cơng
chúng bằng nhiều hình thức hoạt động như: Tổ chức hướng dẫn cho khách
tham quan tại bảo tàng, tổ chức các lớp học ngoại khóa cho học sinh, sinh
viên tại bảo tàng, tích cực quảng bá hình ảnh của Bảo tàng Hà Nội trên các
phương tiện thông tin đại chúng…
Nhìn chung, cơng tác giáo dục của Bảo tàng Hà Nội đã đạt được những
kết quả nhất định. Cùng với các thiết chế văn hóa khác như: Văn Miếu Quốc
19 
 


Tử Giám, Đền Ngọc Sơn, Hoàng Thành Thăng Long… Bảo tàng Hà Nội đã
đóng góp một phần cơng sức khơng nhỏ vào việc giáo dục truyền thống lịch
sử, văn hóa của Thăng Long – Hà Nội cho công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.
1.3. Đặc trưng, chức năng của Bảo tàng Hà Nội
1.3.1. Đặc trưng của Bảo tàng Hà Nội
Mỗi sự vật, hiện tượng tồn tại trong xã hội đều có những nét đặc trưng,
bản chất riêng để phân biệt được với các sự vật, hiện tượng khác.
Sự ra đời, tồn tại và phát triển của bảo tàng cũng được xem như một
hiện tượng của xã hội vì bảo tàng ra đời là phù hợp với quy luật phát triển
chung của xã hội, hay nói khác đi là vì nhu cầu của xã hội, vì sự tiến bộ của
lồi người mà tồn tại. Cho nên, so với các thiết chế văn hóa – khoa học – giáo
dục khác, bảo tàng cũng mang trong mình những nét đặc trưng riêng, cụ thể
như sau:
“ - Bảo tàng sưu tầm, gìn giữ các hiện vật gốc, sưu tập hiện vật gốc về những
sự kiện, hiện tượng tiêu biểu của lịch sử tự nhiên, lịch sử xã hội.
- Bảo tàng tổ chức trưng bày, triển lãm, giới thiệu các hiện vật gốc, sưu tập

hiện vật gốc về các sự kiện, hiện tượng của lịch sử tự nhiên và lịch sử xã hội
nhằm phục vụ, thỏa mãn các nhu cầu hiểu biết, khám phá của cơng chúng.
- Bảo tàng và duy nhất chỉ có bảo tàng mới có thể tạo ra các điều kiện thuận
lợi để cho công chúng cảm nhận – “mục sở thị” đích thực những hiện vật
gốc, sưu tập gốc ít có, hoặc hồn tồn khơng có ngồi bảo tàng cùng trong
thời gian ấy của một sự kiện, hiện tượng xã hội, hoặc thiên nhiên nào đó.” 1
Do khác nhau về loại hình, nội dung và đối tượng trưng bày cho nên
mỗi bảo tàng lại có những nét đặc trưng riêng biệt.
Bảo tàng Hà Nội thuộc loại bảo tàng công cộng và là bảo tàng cấp tỉnh
(thành phố), nằm dưới sự quản lý của Nhà nước mà trực tiếp là Sở Văn hóa,
Thể thao và Du lịch thành phố Hà Nội. Nội dung mà Bảo tàng Hà Nội phản
ánh là toàn bộ những sự kiện, hiện tượng tiêu biểu diễn ra trong lịch sử tự
                                                            
1

  Nguyễn Thị Huệ (2008), Cơ sở bảo tàng học, Nxb. Đại học Quốc gia, Hà Nội, tr. 123. 

20 
 


nhiên và lịch sử xã hội của vùng đất Thăng Long – Hà Nội từ khi dựng nước
đến nay. Do đó, Bảo tàng Hà Nội có đặc trưng:
- Bảo tàng Hà Nội nghiên cứu, sưu tầm và trưng bày những tài liệu, hiện vật
gốc và sưu tập hiện vật gốc có giá trị bảo tàng, phù hợp với loại hình và nội
dung chủ đạo mà bảo tàng phản ánh. Hiện vật của Bảo tàng Hà Nội không chỉ
là những hiện vật gốc phù hợp với nội dung và loại hình bảo tàng mà còn là
hệ thống những tài liệu, hiện vật tiêu biểu, điển hình cho các vấn đề về lịch sử
tự nhiên và lịch sử xã hội của Thăng Long – Hà Nội. Đó là những hiện vật
tiêu biểu cho nền văn hiến, cho quá trình lao động sáng tạo và chiến đấu anh

dũng của nhân dân Hà Nội, đồng thời minh chứng cho vai trị và vị trí quan
trọng của Thăng Long – Hà Nội trong tiến trình phát triển chung của lịch sử
dân tộc.
- Trên cơ sở những tài liệu, hiện vật gốc và những sưu tập hiện vật gốc đã có,
Bảo tàng Hà Nội tổ chức trưng bày, triển lãm, giới thiệu cho công chúng
nhằm phục vụ, thỏa mãn các nhu cầu hiểu biết và khám phá của công chúng.
- Bảo tàng Hà Nội luôn tạo điều kiện thuận lợi để công chúng cảm nhận các
hiện vật gốc và và sưu tập hiện vật gốc có giá trị bảo tàng, thông qua hệ thống
trưng bày và hướng dẫn tham quan của bảo tàng. Qua đó, bảo tàng góp phần
phổ biến tri thức và giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa của Hà Nội cho
cơng chúng.
Như vậy, Bảo tàng Hà Nội ra đời không chỉ đáp ứng lịng mong mỏi
của nhân dân Hà Nội muốn có một bảo tàng của riêng mình, mà từ năm 2010
trong hệ thống các bảo tàng của Việt Nam đã có thêm một bảo tàng mới và
hiện đại.
Trên đây là đặc trưng của Bảo tàng Hà Nội, đặc trưng này sẽ chi phối
mọi hoạt động của bảo tàng, trong đó có hoạt động thu hút khách tham quan.
1.3.2. Chức năng của Bảo tàng Hà Nội
Có thể nói, bảo tàng là một thiết chế văn hóa ra đời khá sớm, ngay từ
thời kỳ cổ đại đã xuất hiện những hình thức sơ khai của bảo tàng như: Phòng
21 
 


trưng bày của giới quý tộc, các cung điện, đền tháp, thánh đường… Vì là
những hình thức ban đầu, sơ khai nhất, nên chức năng mà “bảo tàng” thực
hiện cũng hạn chế, chủ yếu là nơi cất giữ các vật báu, các vật quý hiếm.
Trải qua thời gian, cùng với sự phát triển của đời sống kinh tế - xã hội
và sự tiến bộ của loài người, bảo tàng đã phát triển không ngừng. Để đáp ứng
những nhu cầu thưởng thức văn hóa ngày càng cao và đa dạng trong đời sống

tinh thần của con người, đòi hỏi bảo tàng phải mở rộng hơn nữa những chức
năng xã hội của mình.
Về chức năng xã hội của bảo tàng, trên thế giới còn tồn tại nhiều quan
điểm. Tuy nhiên, phần lớn các quan điểm đều thống nhất bảo tàng có các
chức năng sau:
- Chức năng nghiên cứu khoa học
- Chức năng tài liệu hóa khoa học
- Chức năng bảo quản di sản văn hóa
- Chức năng giáo dục
- Chức năng thơng tin, giải trí và thưởng thức
Bảo tàng Hà Nội là một thiết chế nằm trong hệ thống các bảo tàng Việt
Nam, bảo tàng cũng thực hiện đầy đủ các chức năng trên:
* Chức năng nghiên cứu khoa học:
Bảo tàng Hà Nội là bảo tàng tỉnh (thành phố), phản ánh khá toàn diện về lịch
sử tự nhiên và lịch sử xã hội của Thăng Long – Hà Nội từ khi dựng nước đến
nay. Vì vậy, trong quá trình thực hiện chức năng nghiên cứu khoa học, Bảo tàng
Hà Nội đã tiến hành nghiên cứu các bộ mơn khoa học có liên quan đến nội dung
mà bảo tàng phản ánh như: Khoa học Lịch sử, Dân tộc học, các bộ môn Khoa
học tự nhiên… Đồng thời, bảo tàng cũng ứng dụng những thành quả nghiên cứu
của các bộ môn khoa học này vào tất cả các khâu công tác của bảo tàng như:
Sưu tầm, Kiểm kê, Bảo quản, Trưng bày, Giáo dục.
Mọi hoạt động nghiên cứu khoa học của Bảo tàng Hà Nội đều được
tiến hành trên cơ sở những hiện vật gốc và sưu tập hiện vật gốc có giá trị bảo
22 
 


tàng. Thực chất, công tác nghiên cứu khoa học của Bảo tàng Hà Nội là nhằm
khám phá ra những nội dung giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học của hiện vật và
mối quan hệ của hiện vật với môi trường tồn tại xung quanh hay những sự

kiện, hiện tượng đã diễn ra trong lịch sử tự nhiên, lịch sử xã hội để phục vụ
cho các hoạt động nghiệp vụ của bảo tàng cũng như thỏa mãn nhu cầu nghiên
cứu khoa học của cơng chúng.
* Chức năng tài liệu hóa khoa học:
Thực hiện chức năng tài liệu hóa khoa học, Bảo tàng Hà Nội tiến hành
nghiên cứu các sự kiện, hiện tượng đã diễn ra trong lịch sử tự nhiên và lịch sử
xã hội của Thăng Long – Hà Nội, từ khi dựng nước đến nay. Trên cơ sở đó,
Bảo tàng Hà Nội đã tổ chức sưu tầm, thu thập và lựa chọn những tài liệu, hiện
vật gốc tiêu biểu có giá trị bảo tàng, phù hợp với nội dung mà bảo tàng phản
ánh, đồng thời tiến hành ghi chép, lập hồ sơ khoa học – pháp lý cho hiện vật
và làm đầy đủ các thủ tục, nguyên tắc bảo tàng cho hiện vật gốc như: Đăng ký
vào sổ kiểm kê, đánh số hiện vật, xây dựng các sưu tập hiện vật và bảo quản
chúng theo chất liệu ở các kho khác nhau. Trong quá trình bảo quản, lưu giữ
và trưng bày hiện vật tại bảo tàng, Bảo tàng Hà Nội vẫn tiếp tục nghiên cứu,
tư liệu hóa khoa học để bổ sung và hoàn thiện hồ sơ khoa học cho hiện vật
bảo tàng.
* Chức năng bảo quản di sản văn hóa :
Mục đích của việc bảo quản di sản văn hóa khơng chỉ nhằm kéo dài
tuổi thọ cho di sản mà còn phải đảm bảo vấn đề an ninh tránh mất cắp di sản,
bởi di sản văn hóa là tài sản chung của quốc gia, khơng ai có quyền chiếm
dụng một cách bất hợp pháp.
Để thực hiện tốt chức năng bảo quản di sản văn hóa, những cán bộ làm
công tác kiểm kê – bảo quản của Bảo tàng Hà Nội đã tiến hành kiểm kê, phân
loại, đánh số, xác định khoa học cho hiện vật, từ đó khẳng định giá trị bảo
tàng của hiện vật và những thuộc tính vốn có của hiện vật bảo tàng. Bảo tàng
Hà Nội cũng đã tiến hành phân chia hệ thống kho cơ sở ra thành các kho khác
23 
 



nhau, để bảo quản hiện vật theo từng chất liệu, với những biện pháp bảo quản
phòng ngừa và bảo quản kỹ thuật, nhằm kéo dài tuổi thọ cho hiện vật bảo
tàng. Đồng thời, Bảo tàng Hà Nội cũng lắp đặt các thiết bị kỹ thuật, đảm bảo
an ninh cho hiện vật và sưu tập hiện vật ở trong kho cơ sở cũng như trên hệ
thống trưng bày của bảo tàng.
* Chức năng giáo dục:
Chức năng giáo dục là một trong những chức năng cơ bản, quan trọng
của Bảo tàng Hà Nội. Bằng các hình thức hoạt động giáo dục của mình, Bảo
tàng Hà Nội chuyển giao có mục đích những thông tin, những tri thức về khoa
học, lịch sử, văn hóa cho cơng chúng. Qua đó, Bảo tàng Hà Nội góp phần
hình thành thế giới quan, giáo dục tư tưởng đạo đức và thẩm mỹ cho cộng
đồng.
Bảo tàng Hà Nội thực hiện chức năng giáo dục dựa trên hiện vật gốc và
các sưu tập hiện vật gốc của bảo tàng, đã được tư liệu hóa một cách khoa học.
Trên cơ sở các tài liệu, hiện vật gốc và các sưu tập hiện vật gốc trong kho cơ
sở của bảo tàng, Bảo tàng Hà Nội tổ chức trưng bày thường xuyên và trưng
bày chuyên đề để đưa hiện vật bảo tàng tiếp cận với công chúng. Thông qua
hệ thống trưng bày, Bảo tàng Hà Nội tiến hành hướng dẫn tham quan với các
hình thức như: Hướng dẫn tham quan khái quát, hướng dẫn tham quan theo
chủ đề.
Ngoài ra, Bảo tàng Hà Nội cịn thực hiện chức năng giáo dục bằng các
hình thức khác như: Tổ chức các buổi học tại bảo tàng, tích cực tun truyền,
quảng bá hình ảnh của bảo tàng trên các phương tiện thông tin đại chúng...
Bảo tàng Hà Nội cũng bước đầu thực hiện các hoạt động nghiên cứu
nhu cầu công chúng, thu nhận thông tin phản hồi từ khách tham quan đến với
bảo tàng để xây dựng những chương trình giáo dục phù hợp với từng nhóm
đối tượng.
* Chức năng thơng tin, giải trí và thưởng thức:

24 

 


Chức năng thơng tin, giải trí và thưởng thức cũng là một trong những
chức năng quan trọng của Bảo tàng Hà Nội.
Đến với Bảo tàng Hà Nội, cơng chúng có thể khai thác thông tin về
hiện vật bảo tàng thông qua nhiều nguồn:
- Tìm hiểu trực tiếp những thơng tin khoa học hàm chứa trong bản thân hiện
vật gốc, sưu tập hiện vật gốc đang được bảo tàng lưu giữ trong kho cơ sở và
trên hệ thống trưng bày của bảo tàng.
- Tìm hiểu thơng tin của hiện vật dựa trên kết quả nghiên cứu của bảo tàng
như: Các etiket, các hệ thống sổ sách, phích phiếu, các hồ sơ ghi chép về hiện
vật gốc và sưu tập hiện vật gốc của bảo tàng.
Để cơng chúng có thể dễ dàng khai thác được những thông tin này, Bảo
tàng Hà Nội đã tiến hành nghiên cứu, xác minh, xác định tên gọi khoa học
cho hiện vật gốc và sưu tập hiện vật gốc, làm rõ xuất xứ, nguồn gốc, lai lịch
của hiện vật cũng như làm sáng tỏ nội dung thông tin bên ngồi và thơng tin
hàm chứa bên trong hiện vật bảo tàng. Đồng thời, Bảo tàng Hà Nội cũng ln
tạo điều kiện thuận lợi cho cơng chúng đến tìm kiếm và khai thác thơng tin về
bảo tàng.
Ngồi việc tìm kiếm thông tin, khi đến với Bảo tàng Hà Nội, cơng
chúng cịn được thưởng thức các giá trị văn hóa thông qua các hiện vật bảo
tàng, đồng thời được thỏa mãn nhu cầu vui chơi giải trí thơng qua các loại
hình dịch vụ của bảo tàng.
Bên cạnh việc thực hiện những chức năng trên, Bảo tàng Hà Nội cịn có
những nhiệm vụ khác.
Tại khoản b, Điều 1 của Quyết định số 612/QĐ – VHTT&DL do Giám
đốc Sở Văn hóa, Thể Thao và Du lịch thành phố Hà Nội ký ngày 31 tháng 07
năm 2009, ghi rõ Bảo tàng Hà Nội có những nhiệm vụ sau:
- Trình Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Hà Nội quy

hoạch phát triển, kế hoạch hoạt động dài hạn hàng năm của bảo tàng và tổ
chức thực hiện sau khi được phê duyệt.
25 
 


- Tổ chức sưu tầm tài liệu, hiện vật về lịch sử Thăng Long – Hà Nội.
- Nghiên cứu về lịch sử Thăng Long – Hà Nội phù hợp với chức năng, nhiệm
vụ được giao, thông qua các tài liệu hiện vật của bảo tàng.
- Kiểm kê, bảo quản, trưng bày và giới thiệu các tài liệu, hiện vật về lịch sử
Thăng Long – Hà Nội theo chức năng, nhiệm vụ được giao.
- Tổ chức khai quật theo yêu cầu nghiên cứu, sưu tầm của bảo tàng và tham
gia các cuộc khai quật khảo cổ do các cơ quan nghiên cứu khảo cổ tiến hành
trên địa bàn Hà Nội để quản lý, tiếp nhận hiện vật sau khai quật.
- Quản lý, phát huy tác dụng các di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh (48
Hàng Ngang và Vạn Phúc).
- Hướng dẫn, phục vụ khách tham quan trong và ngoài nước đến tham quan,
nghiên cứu và học tập tại bảo tàng, thực hiện các hình thức tuyên truyền, giáo
dục về lịch sử Thăng Long – Hà Nội thông qua tài liệu, hiện vật của bảo tàng.
- Nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào hoạt động nghiệp vụ
bảo tàng.
- Hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ cho các bảo tàng, di tích, phịng trưng
bày, chủ sở hữu di sản trên địa bàn Hà Nội phù hợp với chức năng, nhiệm vụ
được giao theo sự phân công của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố
Hà Nội.
- Tiếp nhận tài liệu, hiện vật về lịch sử Thăng Long – Hà Nội, lịch sử văn hóa
nước ngồi có ở Hà Nội của các tổ chức và cá nhân trao tặng hoặc gửi giữ
theo quy định của pháp luật.
- Thực hiện việc điều chuyển tài liệu, hiện vật theo quy định, cung cấp bản
sao di vật, cổ vật, bảo vật theo chức năng, nhiệm vụ được giao và quy định

của pháp luật.
- Tổ chức các hoạt động văn hóa, vui chơi, giải trí, hoạt động dịch vụ phù hợp
với chức năng, nhiệm vụ của bảo tàng và quy định của pháp luật.
- Quản lý tổ chức bộ máy, biên chế, nhân sự, quản lý hồ sơ gốc của cán bộ
viên chức đơn vị, thực hiện các chế độ, chính sách đối với viên chức, người
26