PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN BA VÌ
TRƯỜNG TIỂU HỌC PHONG VÂN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI
“HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 2 BIẾT
KỂ CHUYỆN SÁNG TẠO”
Lĩnh vực/Môn: Tiếng Việt
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Tác giả: Trần Thị Minh Chính
Chức vụ: Giáo viên
NĂM HỌC : 2018-2019
2/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
PHẦN I
ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Kể chuyện được coi là một bộ mơn nghệ thuật có từ xa xưa. Nhiều thế hệ
đã tiếp nhận được trong tuổi thơ ấu của mình những ấn tượng khơng bao giờ
phai nhạt về những câu chuyện dân gian qua giọng kể của mẹ, của bà hoặc
những người thân khác trong gia đình. Ngồi ra kể chuyện ở Tiểu học cịn đem
đến cho các em niềm vui, sự thích thú, thư giãn sau những giờ học căng thẳng.
Những câu chuyện đó khơi gợi ở các em lòng yêu cái đẹp trong thiên nhiên,
cuộc sống của con người. Nâng cao tâm hồn trong sáng, hướng các em tới
những mơ ước cao xa cùng với sự phát triển hài hoà, toàn diện của bản thân.
Ngồi ra những truyện kể cịn bồi dưỡng cho trẻ những tri thức thông thường về
tự nhiên, xã hội. Kể chuyện cịn là phân mơn kích thích sự vận động linh hoạt
của trí tuệ, mở ra cho các em những chân trời mới, cho trí tưởng tượng làm
phong phú các hình thức màu sắc lý tưởng sống đang từng bước hình thành
trong tâm trí trẻ em. Ánh mắt vui tươi, những tiếng cười sảng khối, khơng khí
nhộn nhịp, thư giãn trong giờ kể chuyện tạo ra sự gần gũi, cảm thơng, lịng tin
cậy giữa thầy cơ và các em. Đặc biệt với những em còn rụt rè, nhút nhát, do bản
thân hoặc do hoàn cảnh sống. Khi học tiết kể chuyện, các em sẽ có cơ hội gần
gũi, hồ đồng với các bạn, các em được sống cùng những nhân vật trong truyện
giúp các em tự tin, mạnh dạn hơn. Đối với học sinh tiểu học, kể chuyện là môn
học rất hấp dẫn và thường được các em học sinh chờ đón và tiếp thu bằng một
tâm trạng hào hứng, vui thích. Xác định được tầm quan trọng của kể chuyện
trong việc giáo dục đạo đức cũng như kĩ năng sống cho học sinh. Vì thế mà qua
nhiều năm thực hiện chương trình, tơi rút ra được một vài kinh nghiệm mong
3/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
được chia sẻ cùng với các bạn đồng nghiệp với đề tài : “Hướng dẫn học sinh
lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo.”
2. Mục đích nghiên cứu :
- Nâng cao hiệu quả dạy học kể chuyện lớp 2, góp phần đổi mới phương
pháp dạy học phân môn kể chuyện ở Tiểu học theo hướng phát huy tính tích cực,
chủ động và sáng tạo của học sinh.
- Tạo hứng thú học tập cho học sinh, giúp các em nhận thấy tầm quan trọng
của phân mơn kể chuyện từ đó giáo dục động cơ học tập cho các em.
- Hình thành kỹ năng nghe, nói, đọc, viết cho học sinh.
- Hình thành kĩ năng kể chuyện cho các em, giúp các em diễn đạt tư tưởng
tình cảm một cách rõ ràng, chính xác. Đó cũng là cơ sở để các em học tốt các
mơn học khác và bồi dưỡng những tình cảm đạo đức tốt đẹp.
3. Đối tượng nghiên cứu :
a - Phạm vi nghiên cứu : Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện
sáng tạo thông qua kể chuyện theo tranh minh họa, các em biết kể lại nội dung
cốt truyện bằng lời của mình kết hợp điệu bộ và giúp học sinh biết nhập vai các
nhân vật trong từng câu chuyện kể.
b - Đối tượng nghiên cứu: Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện
sáng tạo.
4 . Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp sau :
- Nghiên cứu tài liệu dạy học
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế
- Dạy thực nghiệm
4/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
- Kiểm tra đánh giá trước và sau khi thực nghiệm
5. Kế hoạch thực hiện:
* Thời gian nghiên cứu:
Qua nhiều năm giảng dạy và cụ thể là từ năm học: 2016 -2017 và 2017 – 2018.
* Kế hoạch nghiên cứu:
-
Tháng 9, tháng 10 : Khảo sát điều tra nắm được thực trạng , tìm hiểu
nguyên nhân.
-
Tháng 11: Xây dựng cơ sở lí luận của đề tài .
- Từ tháng 12 đến tháng 3 : Thực hiện các giải pháp.
-
Tháng 4: Kiểm tra, tổng kết - Viết đề tài .
- Tháng 5: Hoàn thiện, nộp đề tài.
PHẦN II
NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
5/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. Vị trí của phân mơn kể chuyện trong trường Tiểu học :
Phân môn kể chuyện ở Tiểu học có một vị trí quan trọng. Nó góp phần
bồi dưỡng tâm hồn, đem lại niềm vui, trau dồi vốn sống và vốn văn học, phát
triển tư duy và ngơn ngữ cho học sinh. Ngồi ra nó cịn nhằm nâng cao năng lực
trí tuệ, đồng thời rèn luyện cho các em khả năng diễn đạt bằng ngôn ngữ. Chính
vì vậy tiết kể chuyện địi hỏi giáo viên vừa biết kể chuyện hấp dẫn, vừa biết dạy
cho học sinh tập nói - tập kể chuyện và phát triển ngơn ngữ, bước đầu tập dùng
ngôn ngữ của bản thân để diễn tả (tập kể chuyện). Qua mỗi tiết kể chuyện, học
sinh được tiếp xúc với một văn bản truyện kể khá lý thú, cảm nhận được nội
dung và thu hoạch được những bài học bổ ích... nhưng điều quan trọng hơn là
các em học được cách dùng từ ngữ, câu văn để diễn đạt một ý, liên kết các ý
trong một đoạn, một bài. Đây chính là yêu cầu rèn kỹ năng nói cho học sinh. Kể
chuyện sáng tạo là hình thức kể chuyện học sinh phải nắm vững cốt truyện, sau
đó kể lại câu chuyện đó bằng lời văn của mình với giọng kể một cách tự nhiên,
điệu bộ thích hợp, làm cho câu chuyện trở nên sống động hơn có sức thuyết
phục người nghe. Biết dựa vào câu chuyện trong chừng mực vừa phải một số
câu chữ của bản thân, làm cho câu chuyện thêm cụ thể. Có nhiều hình thức kể
chuyện: kể chuyện bằng lời kể của mình, kể chuyện theo tranh, kể chuyện nhập
vai…
2. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học:
Tâm lý trẻ em đặc biệt là trẻ em ở lứa tuổi từ 1 đến 12 tuổi rất thích
nghe kể chuyện. Chúng thường được nghe ông bà, cha mẹ, thầy cô kể những câu
chuyện cổ tích có các nhân vật thật gần gũi với lứa tuổi của chúng. Đến lứa tuổi
học sinh tiểu học cũng vậy: Nhu cầu vui chơi giải trí vẫn cao hơn nhu cầu học
tập; nhu cầu ham thích nghe - viết vẫn cao hơn nhu cầu đọc - viết. So với lớp 1
6/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
việc học kể chuyện, học sinh chỉ học kể từng đoạn của câu chuyện đơn giản.
Nhưng lên lớp 2 kể chuyện được đặt sau tiết tập đọc, học sinh dựa trên hình ảnh
của tranh và trí nhớ của mình kết hợp với lời kể của cô giáo để kể lại từng đoạn
của câu chuyện và kể toàn bộ câu chuyện. Chương trình dạy phân mơn kể
chuyện cũng dựa trên mục tiêu của dạy Tiếng Việt. Phân mơn kể chuyện có
nhiệm vụ hình thành và rèn cho học sinh những kỹ năng cơ bản: nghe và nói.
Học sinh được nghe trong hội thoại: Nghe kết hợp kể được đoạn truyện, nói
trong giao tiếp: Biết chào hỏi, cảm ơn ... Tất cả những chuẩn mực của nhân cách
con người về lòng trung thực, lẽ phải... những truyền thống tốt đẹp của dân tộc,
cái đẹp của thiên nhiên con người Việt Nam ... đều được xây dựng và lưu truyền
qua các câu chuyện dành cho lứa tuổi học sinh, đặc biệt là lứa tuổi Tiểu học.
Con đường để học sinh tiếp nhận tốt nhất và gần nhất là con đường học tập. Bên
cạnh mục tiêu: rèn kỹ năng nghe và nói cho học sinh, phân mơn kể chuyện cịn
rèn cho các em tính mạnh dạn, tự tin, vui vẻ, hoà nhã, năng động trong giao tiếp.
Hơn nữa các em được củng cố, mở rộng, tích cực hố vốn từ ngữ, phát triển tư
duy hình tượng và tư duy lơgic, bồi dưỡng tình cảm tốt đẹp, trau dồi, kích thích
hứng thú đọc và kể chuyện còn đem laị niềm vui tuổi thơ trong hoạt động học
tập.
Nhận thức được tầm quan trọng của phân môn kể chuyện và những yêu
cầu dạy học phân môn này. Giáo viên phải thấy được :“ Việc dạy kể chuyện như
thế nào để hấp dẫn, thu hút các em ?”. Muốn thực hiện được điều này đòi hỏi ở
người giáo viên phải có sự đầu tư bài dạy, lịng say mê nghề nghiệp, yêu trẻ,
hiểu và nắm bắt được tâm lý trẻ em, phải biết được chúng cần gì và muốn gì ?
Vì vậy phân mơn kể chuyện được dạy đúng với phương pháp bộ mơn sẽ
góp phần đắc lực vào việc rèn luyện các kĩ năng nghe nói của học sinh. Nhất là
khi hướng dẫn học sinh kể chuyện theo cách sáng tạo lại rất phù hợp với phương
pháp giáo dục hiện nay.
7/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Năm học 2016 – 2017 tôi được phân công dạy lớp 2B và năm
học 2017 – 2018 tôi được phân công dạy lớp 2B. Căn cứ vào tình hình đó tơi
thấy các lớp tơi chủ nhiệm có một số thuận lợi và khó khăn như sau:
1. Thuận lợi :
Như chúng ta đã biết, các câu chuyện kể trong tiết kể chuyện lớp 2 là
những câu chuyện trong bài tập đọc đầu tuần chứ không phải là câu chuyện mới
lạ.Chính điều này giúp học sinh có nhiều thuận lợi trong việc nhớ và thuộc nội
dung câu chuyện. Các đồng chí giáo viên trong khối 2 được dự giờ góp ý giờ
dạy, thao giảng thường xuyên và cùng các giáo viên khối khác tham gia cùng.
Trong quá trình giảng dạy, tôi luôn tự nghiên cứu các tài liệu, sách báo, học tập
đồng nghiệp, vận dụng phương pháp dạy học sao cho đạt hiệu quả cao nhất.
Trường tôi là trường có cơ sở vật chất tương đối đầy đủ. Các phịng học có đủ
đèn, quạt ánh sáng cho học sinh. Bàn ghế vừa tầm vóc học sinh. Đa số phụ
huynh học sinh quan tâm nên học sinh có đầy đủ sách vở dùng để học tập.
2. Khó khăn:
- Trong những năm vừa qua hầu hết giáo viên vẫn còn bị ảnh
hưởng theo lối dạy kể chuyện cũ.Giờ kể chuyện giáo viên kể mẫu
xong chỉ đặt câu hỏi như : Câu chuyện này có mấy nhân vật?Là những
nhân vật nào?để cho các em nhớ lại theo đoạn và câu chuyện.Do đó
các em hạn chế kĩ năng kể lại và nhận xét bạn kể.Điều đó chưa phát
huy được tính tích cực ,sáng tạo,năng động của học sinh.
8/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
-Lớp tơi chủ nhiệm có nhiều học sinh nam, các em hiếu động, một số học
sinh chưa chăm học, học cịn yếu mơn Tiếng việt nên tự ti, chưa mạnh dạn tham
gia vào các hoạt động học tập. Đồ dùng để phục vụ dạy và học phân môn kể
chuyện chưa đầy đủ. Việc chuẩn bị bài của học sinh chưa chu đáo, tình trạng học
sinh khơng nắm được u cầu, nội dung câu chuỵên cần kể còn hạn chế. Từ đó
dẫn đến học sinh chưa phân biệt được các mức độ: kể được bằng lời trong văn
bản, kể bằng lời của mình, kể bằng lời trong câu chuyện. Các em diễn đạt chưa
lưu loát, chưa biết thay đổi giọng phù hợp với nội dung câu chuyện, chưa biết sử
dụng điệu bộ, cử chỉ hỗ trợ cho lời kể. Vì vậy chưa phát huy được khả năng nói
của học sinh trong giờ học kể chuỵên.
3. Quá trình nghiên cứu từ thực tế và khảo sát trong giờ học kể chuyện
lớp 2 :
3.1: Kết quả khảo sát thực tế của học sinh trước khi thực nghiệm:
+ Kết quả khảo sát chất lượng phân môn kể chuyện của học sinh
lớp 2B - Năm học 2016 - 2017, trước khi thực hiện đề tài như sau:
Sĩ số
34 HS
+
Học sinh kể và nhập Học sinh kể bằng
Học sinh chưa thể hiện
vai tốt
hình thức đọc
được vai diễn
8 em = 23,5%
14 em = 41,2%
12 em = 35,3%
Kết quả khảo sát chất lượng phân môn kể chuyện của học sinh lớp
2B - Năm học 2017 - 2018, trước khi thực hiện đề tài như sau:
Sĩ số
35 HS
Học sinh kể và nhập Học sinh kể bằng
Học sinh chưa thể hiện
vai tốt
hình thức đọc
được vai diễn
12 em = 34,3 %
16 em = 45,7 %
7 em = 20 %
9/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Qua khảo sát từ phía học sinh thơng qua mơn kể chuyện tơi có
những nhận xét sau :
- Nhiều em chưa hiểu được kể chuyện là phải hiểu nội dung cốt truyện
mà đa số các em thuộc câu chuyện như một bài học thuộc lòng. Các em chưa
nhập vai vào câu chuyện, khi tham gia kể chuyện theo nhóm vẫn cịn một số em
khơng kể mà chỉ một vài em trong nhóm kể lại bằng cách đọc lại nội dung tranh.
các em chưa nói lên được suy nghĩ của mình về câu chuyện đó. Chưa dùng lời
nói của mình để kể chuyện dù các em hiểu câu chuyện đó nhưng do bản tính
nhút nhát q nên em chưa nói lên được suy nghĩ của mình.
- Khi tơi tiến hành cho các em lên kể chuyện hầu hết các em ít xung
phong mà giáo viên phải chỉ định. Khi kể các em chưa thể hiện được tâm trạng
của mình cho phù với nội dung cốt truyện. Các em chưa biết diễn tả, cũng như
điệu bộ, giọng kể để phù hợp của từng nhân vật trong câu chuyện.
- Việc phân nhóm đóng vai theo nhân vật trong câu chuyện được các em
thích nhất. Các em rất thích xem các bạn thể hiện lại nội dung câu chuyện bằng
cách đóng vai, nhưng các em lại khơng dám lên đóng vai. Đối với những em
tham gia đóng vai thì các em chưa hồ mình vào nhân vật trong câu chuyện,
chưa thể hiện được từng lời nói cũng như điệu bộ của vai mà mình đảm trách.
3.2: Kết quả của thực trạng trong dạy học phân mơn kể chuyện:
Trong q trình giảng dạy ở trường, tôi thường xuyên dự giờ thăm lớp.
Do khuôn khổ của đề tài có hạn tơi khơng trình bày được diễn biến các tiết học.
Qua dự giờ các đồng chí trong tổ, tơi nhận xét như sau:
- Nhìn chung giáo viên đã thực hiện đầy đủ mục tiêu của bài học, kết hợp
vừa rèn kỹ năng vừa cung cấp kiến thức. Giờ dạy thực hiện đầy đủ các bước,
xác định đầy đủ kiến thức trọng tâm để truyền đạt cho học sinh, phát huy được
tính tích cực của học sinh. Về phương pháp và hình thức tổ chức dạy học đã có
10/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
hiệu quả, học sinh nắm kiến thức của bài học. Song bên cạnh còn bộc lộ hạn chế
là giáo viên phụ thuộc nhiều vào hướng dẫn thiếu sáng tạo, linh động.
- Các hình thức tổ chức hoạt động học tập trong giờ học cịn đơn điệu,
nghèo nàn. Sở dĩ có tình trạng trên là do bản thân mỗi đồng chí giáo viên chưa
thấy hết ý nghĩa tác dụng của phân môn kể chuyện.
Từ nhu cầu thực tế đặt ra tôi nhận thấy việc nghiên cứu, tìm tịi một vài
biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 2 kể chuyện sáng tạo góp phần đổi mới
phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng dạy học phân mơn kể chuyện nói
chung và mơn Tiếng Việt nói riêng là rất cần thiết.
III : CÁC BIỆN PHÁP
Qua nghiên cứu đề tài và khảo sát từ học sinh tôi đã nghiên cứu và vận dụng
một số giải pháp giúp các em tham gia học tập tốt hơn trong tiết kể chuyện bằng
phương pháp mới. Sau đây là một vài biện pháp mà tôi đã nghiên cứu và áp
dụng vào giảng dạy:
Biện pháp 1: Sắp xếp chỗ ngồi hợp lý :
Như chúng ta vẫn biết : Trẻ em vốn thích nghe kể chuyện và tự kể chuyện.
Chính vì thế để thu hút sự chú ý và tiếp thu một tiết kể chuyện thật thoải mái và
đúng với u cầu đặt ra cho tiết kể chuyện thì tơi áp dụng phương pháp giảng
dạy bằng cách bố trí chỗ ngồi không giống như các tiết học khác. Tôi cho các
em ngồi thành nửa hình vịng trịn ngồi học trong tư thế thoải mái để có sự gần
gũi tình cảm trong không gian mới. Cùng nhau giao lưu học hỏi lẫn nhau, cùng
chia sẻ những vui buồn, lo lắng cho số phận các nhân vật qua từng diễn biến của
câu chuyện hoặc bố trí các em ngồi quay mặt với nhau, ngồi theo hình chữ U…
Nên sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh sao cho các đối tượng
học sinh xen kẽ nhau: Học sinh khá - giỏi với học sinh trung
bình - yếu. Học sinh nam với học sinh nữ. Học sinh mạnh dạn tự
11/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
tin với học sinh nhút nhát, tự ti. Học sinh có khả năng diễn đạt
tốt, năng khiếu kể chuyện hay với học sinh có khả năng diễn
đạt yếu, khơng có khả năng kể chuyện.
Phải thay đổi cách chia nhóm một cách linh hoạt để học sinh thoải mái, vui
vẻ, có tinh thần thi đua trong học tập, phát huy khả năng của mình và giúp đỡ
nhau trong học tập.
Ví dụ:
+ Chia nhóm ngẫu nhiên: Tạo cảm hứng học tập vui vẻ, hồ đồng với
mọi người, HS có thể thay GV bảo ban, giúp đỡ bạn, giúp đỡ những em yếu hơn
vươn lên và cố gắng hơn.
+ Chia nhóm theo trình độ : Kích thích tính thi đua, hăng hái học tập
vượt lên chính mình của mỗi HS.
+ Chia nhóm theo giới tính: HS mạnh dạn hơn, thể hiện giọng nhân vật
tốt hơn, tập nhập vai tự nhiên hơn.
+ Chia nhóm theo nguyện vọng: (HS tự chọn bạn cùng nhóm mình):
Tạo điều kiện để HS hiểu bạn mình hơn, HS phát triển tư duy hơn: có thể chọn
những bạn phù hợp với vai trò nhập vai theo nội dung câu chuyện. HS biết sắp
xếp và giao việc cho nhau, quyết đoán hơn trong mọi tình huống nhưng lại tơn
trọng bạn mình hơn.
Sau đây là mơ hình: BỐ TRÍ LỚP HỌC
NGỒI QUANH BÀN HỌC
NGỒI HÌNH CHỮ U
12/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
BẢNG LỚP
BẢNG LỚP
Biện pháp 2:. Sự chuẩn bị của giáo viên :
Để tiết dạy phong phú và đạt được kết quả tốt thì việc đầu tiên phải làm
tốt là bước chuẩn bị. Chuẩn bị cả nội dung và hình thức phục vụ tiết dạy. Việc
chuẩn bị tốt sẽ làm cho giáo viên và học sinh chủ động hơn, mạnh dạn hơn, sắp
xếp các hoạt động một cách hợp lý có khoa học.
Phải nắm được tâm lý đặc điểm từng học sinh để biết được tính tình, đặc
điểm lứa tuổi học sinh tiểu học. Nắm chắc nội dung yêu cầu của bài và nội dung
cốt truyện. Phải có tranh minh hoạ được phóng to có nhiều màu sắc thu hút được
học sinh. Giáo viên phải cảm nhận thật sâu sắc về từng câu chuyện của bài.
Nghiên cứu thật kĩ câu chuyện, nhất là những câu chuyện có tình tiết phức tạp
trước khi lên lớp.
Giúp học sinh phải xác định được đoạn – nội dung chính của đoạn – ý
trong từng đoạn đó.Giúp học sinh quan sát tranh, cảm nhận về nhân vật trong
tranh,thứ tự các tranh,nhân vật chính và hoạt động của các nhân vật.
13/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Sưu tầm một số tư liệu xung quanh nội dung câu chuyện để mở rộng, liên
hệ , dẫn dắt học sinh .
Ví dụ : Khi dạy bài Kho báu tơi vận dụng câu thành ngữ, tục ngữ, ca dao như
“ Tấc đất, tấc vàng” hay “Muốn no thì phải chăm làm”
hoặc
Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang
Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu
- Để dạy bài “ Chiếc rễ đa trịn” tơi liên hệ đến bài hát “ Ai u nhi đồng
bằng Bác Hồ Chí Minh”
- Để dạy bài “ Sơn Tinh - Thuỷ Tinh” tôi giới thiệu đền Hùng ở Phú Thọ thờ các
Vua Hùng
Lứa tuổi này các em rất nhát nếu giáo viên có thái độ khơng tế nhị sẽ dẫn
đến học sinh sẽ không dám kể và như thế tạo cho các em cảm giác sợ hãi khi
tham gia kể chuyện.
Khi bắt đầu vào tiết học để tạo khơng khí cho các em, tơi thử cho một em
lên kể lại câu chuyện vui nào đó mà em biết hoặc cho cả lớp chơi trò chơi .Và
kết quả quá bất ngờ là được các em hưởng ứng rất tích cực và nhiệt tình tham
gia. Các em có những tràng cười thoải mái trước khi bước đầu vào nội dung
chính của bài. Ngồi ra các em cịn tự sưu tầm truyện vui để được kể trước lớp,
các em rất thích thú khi được đứng trước lớp kể cho các bạn nghe. Đơi lúc
những câu chuyện thật bình thường mà chúng xem trên ti -vi hoặc xem được ở
đâu đó. Bước đầu tơi hình thành ở học sinh tính mạnh dạn và biết dùng lời nói
của mình kểlại những chuyện mà chúng biết, thời gian dành cho phần mở đầu ấy
chiếm khoảng từ 2 đến 3 phút nhưng đã tạo khơng khí lớp học sơi nổi hẳn lên.
Kết quả mà tôi thu thập được về hứng thú học tập của các em là 35/35 em
thích lên kể chuyện vui trước khi bắt đầu học.
14/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Biện pháp 3: Giúp học sinh quan sát tranh - kể chuyện theo nhóm.
Tranh minh hoạ cho câu chuyện được xem là trọng tâm của hoạt động kể
theo tranh. Ởû học kì I, một số câu chuyện có tranh vẽ minh hoạ nhằm gợi ý cho
các em dễ nhớ cốt truyện và một số truyện có dàn ý cho sẵn. Để hình thành ở
học sinh kỹ năng quan sát và biết kể bằng ngơn ngữ của mình và u cầu cần đạt
khi hướng dẫn học sinh kể chuyện sáng tạo. Để vào bài một tiết kể chuyện bao
giờ tôi cũng nhắc thật kỹ mục đích – yêu cầu của bài cho học sinh nắm rõ trước
khi vào nội dung chính của bài sau đó vài em nhắc lại. Nhằm tạo cho các em
nhớ lại nội dung câu chuyện và để nắm được nội dung câu chuyện thì việc
nghiên cứu hình ảnh minh họa cũng không kém phần quan trọng, trước khi kể
tôi yêu cầu các em phải quan sát thật kĩ nội dung của từng tranh vẽ và nhớ lại
nội bài tập đọc đã học. Không yêu cầu các em phải nhớ thật chi tiết câu chuyện,
chỉ cần nhớ cốt truyện là đủ. Một số học sinh yếu thì tơi cho các em đọc thầm
lại bài tập đọc vài lần để các em nhớ lại cốt truyện. Sau đó cho các em nêu tóm
tắt lại nội dung từng bức tranh. Mỗi tranh là một nội dung của câu chuyện. Kĩ
năng cần đạt ở giai đoạn này là học sinh biết sắp xếp nội dung tranh vẽ phù hợp
với nội dung câu chuyện và quan trọng là nhớ lại câu chuyện để có thể diễn đạt
lại bằng ngơn ngữ của mình.
Để kiểm tra trí nhớ học sinh, sau khi học sinh quan sát tôi liền cho đặt câu
hỏi : “Bức tranh vẽ cảnh gì ? ”. Sau khi học sinh nắm đựơc nội dung tranh thì
tơi tiến hành cho các em kểâ. Yêu cầu của tôi đặt ra cho các em là phải nắm nội
dung câu chuyện và kể lại bằng giọng kể và lời nói của mình. Mặc dù các em kể
y như trong bài tập đọc là không sai nhưng tơi ln khuyến khích các em kể
bằng suy nghĩ, cảm nhận của mình về câu chuyện đó. Điều quan trọng ở hoạt
động này là tôi hướng cho các em được nói lên nội dung câu chuyện thơng qua
từng đoạn tranh chứ không phải là đọc lại nội dung cốt truyện. Vì vậy chính giáo
viên là người hướng dẫn các em làm được việc đó. Ởû các em chưa biết tự ý
15/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
thức được điều này, muốn hình thành được kĩ năng đó tơi đã áp dụng biện pháp
các em nhìn tranh quan sát và hướng cho từng nhóm làm việc, nêu rõ yêu cầu
của bài là em phải biết dùng lời của mình diễn đạt nội dung tranh vẽ, các em có
thể tham khảo thêm ở bài tập nhưng tơi có một nhận xét chung là hầu hết các em
đều đã nắm rõ. Vì thơng qua nội dung bài tập đọc đã được học 2 tiết thì việc
nắm cốt truyện các em rất hiểu.
* Ví dụ: Truyện “Bím tóc đi sam ” (lớp 2 - tập 1)
- Lời kể theo tranh 1 có sáng tạo: Bạn Hà lớp em có mái tóc rất đẹp. Một
hơm, Hà đến trường với hai bím tóc buộc nơ hồng trơng rất xinh. Các bạn gái
khen Hà có bím tóc đẹp q!
-Lời kể theo tranh 2 có sáng tạo: Hà đang vui thì bỗng Tuấn sấn tới nắm
bím tóc Hà mà kéo. Tuấn lớn hơn Hà. Vì vậy, mỗi lần cậu ta kéo bím tóc, Hà lại
loạng choạng và cuối cùng ngã phịch xuống đất. Đã vậy Tuấn đùa dai cứ cầm
bím tóc mà kéo. Hà òa khóc rồi chạy đi mách thầy giáo.
Để dạy bài tập này đạt kết quả cao tôi đưa ra từng tranh cho học sinh quan
sát rồi kể theo nội dung từng tranh.Sau đó tơi đưa ra hai tranh để các em kể lại
thể hiện cử chỉ, nét mặt.
* Ví dụ: Truyện “Có cơng mài sắt có ngày nên kim” (lớp 2 - tập 1)
- Lời kể theo tranh 1 có sáng tạo: Ngày xưa có một cậu bé làm gì cũng
chóng chán. Cứ cầm đến quyển sách đọc được vài ba dòng là cậu đã ngáp ngắn
ngáp dài rồi gục đầu ngủ lúc nào không biết. Lúc tập viết, cậu cũng chỉ nắn nót
được mấy chữ đầu, rồi viết nguệch ngoạc cho xong chuyện.
- Kể theo tranh 3có sáng tạo :
Ví dụ :Bà cụ ơn tồn giảng giải: Hơm nay bà mài. Ngày mai bà lại mài. Mỗi
ngày thỏi sắt nhỏ lại một ít. Chắc chắn có ngày nó sẽ thành cái kim.Giống như
cháu đi học,mỗi ngày cháu học một ít nhất định có ngày cháu thành tài.
16/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Để dạy được hình thức bài tập này đạt hiệu quả cao thì giáo viên khơng
nên trao đổi tất cả các tranh cùng một lúc. Kể đoạn nào giáo viên treo tranh đoạn
đó để thu hút sự tập trung của các em. Nếu nhìn tranh kể lại tồn bộ câu chuyện
thì mới treo tất cả tranh cùng một lúc.(Phần củng cố)
Hơn nữa, giáo viên nên cho học sinh quan sát dưới lớp trước, sau đó gọi
các em lên bảng kể và khuyến khích các em khi kể khơng cần nhìn chăm chú
vào tranh mà chỉ dùng tranh như một phương tiện làm cho lời kể hay hơn, hấp
dẫn hơn. Nghĩa là học sinh quay xuống lớp kể chỗ nào cần đến tranh thì các em
mới chỉ vào tranh.
Tuy nhiên trong thời gian đầu tơi cũng gặp một số khó khăn như cha mẹ
các em sợ con em mình khơng kể được nên cho học thuộc toàn bài tập đọc,
nhưng qua một thời gian thì tình trạng đó khơng cịn nữa, các em khơng cịn
thụơc truyện một cách máy móc như trước nữa. Bước đầu như thế là rất đáng
khích lệ đối với chúng tơi trong q trình nghiên cứu đề tài này.
Ví dụ : Trong tiết kể chuyện bài : “Chiếc bút mực”
Tơi cho từng nhóm quan sát từng nội dung tranh vẽ là gì ? Trong nhóm
suy nghĩ khoảng thời gian là 2 -3 phút. Sau đó từng nhóm lên nói nội dung của
từng tranh vẽ. Qua quan sát và nhớ lại thì đã phần nào hình thành cho các em tự
nói lên nội dung bức tranh bằng ngơn ngữ của mình.
Câu trả lời của các em sau khi đã thảo luận xong như sau :
-Tranh 1 : Có rất nhiều tình huống mà các em đặt ra – có em trả lời là
“Ở lớp 1 A giờ tập viết, cô giáo cho bạn Lan lên bảng lấy mực về để viết
nhưng có em lại trả lời – “Sáng hơm nay, cơ giáo cho bạn Lan viết bút
mực vì cơ gọi bạn lên lấylọ mực”, có em lại nói theo cách khác : “Cô
giáo cho bạn học sinh lọ mực để viết vì bạn ấy khơng cólọ mực” nhưng
cũng có em lại nói y như trong bài tập đọc. Nhìn chung tất cả các em
17/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
đều nói đúng nội dung của tranh 1 nhưng có em trả lời riêng ýmình
khơng theo nội dung của bài học và tơi ln khuyến khích rằng em đã
trả lời đúng rồi. Và khơng nên nói lại y như lời trong bài tập đọc mà
phải nói lại bằng lời của mình như thế mới gọi là kể chuyện chứ. Để học
sinh có thể kể lưu lốt thì tơi tập trung cho các em kể theo nhóm và mỗi
học sinh trong nhóm đều được kể, các em sẽ kể từng đoạn trong câu
chuyện, mỗi em kể một đoạn, như vậy hình thành cho học sinh tập kể
rồi nói lại nơäi dung câu chuyện một cách lưu loát. Như thế khi kể
trước lớp các em sẽ mạnh dạn hơn và tiến hành kể chuyện kết hợp điệu
bộ sẽ dễ dàng hơn.
-Tranh 2 : Bỗng nhiên,Lan khóc và cơ giáo lại hỏi vì sao em khóc.
-Tranh 3 : Mai ngồi cùng bàn cho bạn ấy mượn bút khi bạn ấy không
mang bút theo.
-Tranh 4 : Cô giáo cho Mai viết bút mực luôn và cơ khen rồi cho bạn
đó mượn bút.
Những câu trả lời của học sinh trong từng nội dung bức tranh tơi đều tơn
trọng và để cho các em nói, hầu hết mỗi em đều có cách diễn đạt riêng của mình
nhưng tất cả đều có những từ ngữ rất thực tế của các em dù cốt truyện là giống
nhau. Tôi ln khuyến khích các em diễn đạt theo suy nghĩ của mình khơng nên
rập khn của bài tập đọc.
Khi dạy bài “Con chó nhà hàng xóm”, tranh minh họa có tất cả là 5 tranh.
Trước khi từng nhóm thảo luận thì tơi dùng một số câu hỏi lại nội dung tranh
bức tranh nói gì giúp các em nhớ lại diễn biến câu chuyện một cách cụ thể hơn
sau đó từng nhóm sẽ tự kể lại trong nhóm. Để đạt những yêu cầu tôi đặt ra cho
các em là phải kể lại từng đoạn truyện bằng một giọng kể thật tự nhiên, dùng lời
nói và nội dung cốt truyện để kể. Các nhóm thi nhau kể mỗi em trong nhóm đều
tự kể lại và tất cả các em trong nhóm lần lượt kể, bạn nào chưa kể được, các bạn
18/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
trong nhóm giúp bạn mình kể. Cố gắng diễn đạt đoạn truyện bằng lời của mình
và đó là u cầu tôi đặït ra cho các em khi hướng dẫn. Nhưng cốt truyện không
được thay đổi. Và tôi nhận thấy các em tiến bộ rõ rệt.
Kết quả là sau khi tôi yêu cầu học sinh kể lại thì các em kể về nội dung
từng đoạn truyện như sau:
Tranh 1 : Một cơ bé rất thích chơi với chó con, nhà khơng có chó nên cơ
bé rất thích chơi với Cún con của bác hàng xóm. Hàng ngày cơ và chú chó nhỏ
chạy nhạy vui đùa với nhau rất thích thú.
Tranh 2 : Cơ bé đã bị ngã và con chó đã đi gọi chú kia đến giúp cô bé.
Tranh 3 : Bạn gái bị thương ở chân, có nhiều bạn bè đến thăm bạn ấy.
Tranh 4 : Chú chó cũng đến thăm bạn ấy. Hai bạn vui chơi với nhau.
Tranh 5 : Bạn gái hết bị đau ở chân và bạn đó cùng chú chó lại tiếp tục
chơi với nhau, bác sĩ và mẹ bạn ấy rất vui mừng vì bạn ấy khỏi là nhờ Cún con.
Để tiện việc nghiên cứu bài tôi thử áp dụng cho các em quan sát theo
từng nhóm nhỏ nhằm giúp các yếu kém rụt rè cùng tham gia và kết quả các em
cùng bạn trong nhóm bàn tán rất nhiều về nội dung trong tranh khi tôi cho các
em kể lại nội dung từng đoạn của câu chuyện theo nội dung tranh vẽ thì học
sinh đều kể lại một các rất tự nhiên thoải mái và điều làm tôi vui mừng là những
em rụt rè nhút nhát lúc đầu chưa dám đại diện nhóm lên kể nhưng rồi sau đó các
em đã tự tin đứng trứơc lớp kể lại nội dung của làm việc của nhóm. Riêng đối
với một số em cịn yếu lúc đầu chưa nhớ nội dung câu chuyện nhưng qua việc
cùng các bạn thảo luận thì học sinh có nhiều tiến bộ, lúc đầu các em còn xem
sách nhưng qua vài tuần thì các em đã khơng phải xem nữa vì q trình thảo
luận học sinh nghe các bạn trong nhóm do đó phần nào nhớ được.
Khi tơi dạy tiết kể chuyện bài: Mẩu giấy vụn – một em học sinh đã lên kể
lại nội dung chuyện theo tranh 1 trong bài như sau:
19/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Hôm nay,tổ em trực nhật làm vệ sinh rất kĩ,bàn nghế kê ngay ngắn,nền lớp
quét dọn sạch sẽ.Thế nhưng chẳng biết bạn nào vô ý vứt một mẩu giấy ngay
giữa lối đi.
Cơ giáo rất buồn nhìn tờ giấy nhưng cơ vẫn cười và chỉ tờ giấy đang ở cửa
lớp. Các bạn ở dưới cũng nhìn theo tờ giấy và suy nghĩ xem tờ giấy đó là của ai
mà lại dám vất giấy trong lớp như vậy …
Dù không đúng như nội dung câu chuyện nhưng rõ ràng qua quan sát
tranh các em nhận thấy như thế thì chúng ta khơng thể cho các em là sai được.
Tư duy của các em nhìn sự việc là như thế.
Vì vậy phải xác định rõ khi cho học sinh quan sát tranh và kể lại nội dung
câu chuyện thì bước đầu giúp các em biết quan sát và kể lại theo ý riêng của
mình, và giáo viên phải biết cách hướng cho các em kể lại nội dung tranh theo
câu chuyện đã học mà lúc đầu giáo viên đã nêu ở mục đích yêu cầu.
Khi tôi thử cho các em lên kể lại câu chuyện có nhìn tranh thì hầu hết các
em chưa thể hiện được nét mặt cũng như cử chỉ điệu bộ về nội dung câu chuyện,
các em còn rất e ngại không dám thể hiện, hầu hết các em kể lại như thuộc lịng
khơng có cảm xúc theo nội dung. Để giải quyết vấn đề này tôi thử nghiệm bằng
cách bước đầu các em chưa quen nên cứ để các em kể và sau đó tơi hướng dẫn
cho các em thấy nếu cơ kể câu chuyện đó bằng một giọng kể rất bình thường
bằng một giọng nói cứng ngắc thì các em có thấy thích thú khơng? Và tất cả các
em đều có nhận xét là khơng hay và nghe khơng thích. Lúc bấy giờ tơi hướng
dẫn các em kể câu chuyện thật tự nhiên và để thu hút được người nghe thì các
em cần có giọng kể phù hợp với diễn biến nội dung cốt truyện và thể hiện cả nét
mặt vui buồn giận dữ của từng nhân vật trong câu chuyện. Khi hướng dẫn việc
này các em tiếp thu rất nhanh vì các em đã được học cách đọc diễn cảm thông
qua bài tập đọc.
20/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Đối với những nhân vật khó thì tơi trực tiếp làm mẫu cho các em xem. Vì
vậy yêu cầu đối với giáo viên khi dạy kể chuyện thì việc đầu tiên tơi cần rèn
luyện đó là nghệ thuật kể chuyện và cách diễn đạt câu chuyện vì có nắm thật kĩ
như thế giáo viên mới có thể truyền đạt tốt cho học sinh hiểu và thực hiện, giáo
viên là người dẫn dắt cho các em nhập tâm vào câu chuyện là chính. Điều cần
đạt ở đây là các em phải biết kể lại câu chuyện bằng giọng kể của mình và biết
thể hiện nội dung câu chuyện bằng hành động và điệu bộ, giọng kể phù hợp. Và
đó cũng là bước đầu hình thành ở học sinh kể chuyện theo phương pháp sáng
tạo.
Kết quả tôi thu nhận được ở học sinh là trong thời gian đầu các em chưa
biết thể hiện điệu bộ nét mặt cử chỉ theo nội dung câu chuyện nhưng chỉ qua một
tuần là các em biết cách kể chuyện bằng lời nói của mình và thể hiện hành động
điệu bộ khi kể. Điều đáng ngạc nhiên là hầu hết các em rất thích kể câu chuyện
theo cách nói và cách hiểu của mình và rất thích kể kết hợp điệu bộ . Vì thế, khi
tơi gọi học sinh lên kể thì các em giơ tay rất nhiều. Các em cịn lại nhìn bạn kể
với ánh mắt thích thú. Tuy nhiên đối với những em cịn q yếu thì đơi lúc cịn
lúng túng nhưng tơi cũng nhẹ nhàng gợi ý cho các em bằng một số câu hỏi nhỏ.
Cũng trong thời gian này tôi rất quan tâm đến việc các em biết lắng nghe
bạn kể và bổ sung những lời kể thiếu hoặc chưa phù hợp. Nhằm tạo cho học sinh
bước đầu biết đánh giá và nhận xét bạn mình và tập cho học sinh có thói quen
biết khen bạn và học hỏi những cái hay của bạn phát hiện những cái chưa được
để bổ sung và nhất là hình thành cho các em biết kể tiếp theo lời kể của bạn.
Hầu hết khi các bạn trong lớp kể xong một đoạn hay toàn câu chuyện, các
em khác đều có ý kiến; khi thì khen bạn kể hay nhưng có lúc các em lại nói bạn
kể chưa đúng chỗ này chỗ khác, thời gian đầu các em còn rụt rè lắm chưa dám
phát biểu nhưng qua vài tiết thử nghiệm với sự khuyến khích của tơi nên các em
mạnh dạn hẳn lên. Đôi lúc những lời nhận xét của các em chưa chính xác nhưng
21/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
tất cả các ý kiến tôi đều ghi nhận và phân tích cho các em thấy ra được như thế
nào là đúng và như thế nào là chưa đúng. Đối với việc kể tiếp đoạn, tơi cho từng
nhóm kể nối tiếp và sau đó cử đại diện mỗi nhóm 1 em kể tiếp nhau như thế tạo
cho các em có tính đồn kết và nhất là phải biết lắng nghe thì mới có thể làm tốt
được. Động viên những em làm tốt, khuyến khích các em làm chưa tốt được tôi
thường xuyên áp dụng trong tất cả các tiết kể chuyện.
Tôi luôn áp dụng phương pháp trên trong tất cả các bài kể chuyện ngồi ra
cịn vận dụng phương pháp thảo luận để các em cùng nhau tham gia tìm cách kể
câu chuyện. Việc này các em đã quen ở lớp 1 nên chúng tôi áp dụng vào môn kể
chuyện rất dễ dàng, hầu hết các em đều thảo luận rất nghiêm túc từng em có
những ý kiến đóng góp cho nhóm. Tơi thường cho đại diện nhóm lên trả lời. Khi
kể chuyện bằng cách sắm vai tôi cũng cho nhóm tự phân vai nhân vật và cả
nhóm cùng tham gia kể. Qua đó hình thành ở các em tinh thần tập thể biết cách
học theo nhóm.
Qua nghiên cứu giảng dạy và áp dụng phương pháp giảng dạy kể chuyện
theo phương pháp sáng tạo, bước đầu còn nhiều bỡ ngỡ. Học sinh chưa quen và
không mạnh dạn, nhất là các em rất hay ngại khi đứng trước đám đông và kể
chuyện rất nhỏ không dám kể bằng ngôn ngữ của mình mà chỉ đọc câu chuyện
trong sách giáo khoa. Nhưng thời gian sau khi áp dụng một số biện pháp kể
chuyện bằng hình thức sáng tạo. Các em có một bước chuyển biến khá rõ nét,
các em diễn khá thành công và nhất là các em biết kể lại nội dung câu chuyện
bằng lời của mình, ngồi ra các em còn biết lắng nghe lời của bạn, nhận xét khi
bạn mình kể.
Biện pháp 4: Hình thành việc kể chuyện cá nhân:
Bằng giọng kể thật tự nhiên của mình bước đầu các em nắm được
cách kể chuyện bằng lời của mình thông qua nội dung tranh vẽ và biết dùng lời
của mình để kể lại. Bước tiếp theo khơng thể thiếu ở mỗi tiết kể chuyện là khả
22/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
năng thể hiện nội dung toàn câu chuyện bằng lời nói kết hợp với hành động cử
chỉ điệu bộ của của mình. Ơû bước đầu các em đã nắm được nội dung câu
chuyện, thì việc các em kể lại tồn câu chuyện sẽ khơng có nhiều khó khăn lắm.
Để giúp các em có khả năng tự tin đứng trước lớp kể chuyện, tôi đã thực hiện
các bước sau :
- Dẫn dắt học sinh đến với nội dung câu chuyện một cách nhẹ nhàng thoải
mái.
- Đặt câu hỏi để gợi mở cho học sinh nhớ lại câu chuyện.
- Hướng dẫn học sinh nắm được tính cách, giọng nói điệu bộ của từng
nhân vật trong câu chuyện cần kể (đặt câu hỏi để học sinh trả lời, bổ xung
góp ý cho các em).
- Hướng dẫn để học sinh biết dùng lời nói của mình để kể và biết kết hợp
địêu bộ cử chỉ của nhân vật cho phù hợp với nội dung câu chuyện:
- Khi lên cao giọng hoặc hạ thấp giọng ở những lời kể khác nhau (câu
kể, câu hỏi, câu cảm , câu yêu cầu).
- Biết ngắt nghỉ trong lời kể (tạo sự chờ đợi, khơng khí n tĩnh,…)
- Cường độ (to/ nhỏ) và tốc độ( nhanh/ chậm) của lời kể.
- Sắc thái tình cảm của giọng kể (vui, buồn, hờn, giận, chanh chua, độc
ác, cay nghiệt, hiền từ, tôn kính, trang trọng, châm biếm, âu yếm, dịu dàng, mệt
mỏi, say sưa …)
Tùy theo đặc điểm nội dung nghệ thuật của truyện, tùy theo tình cảm,
tâm trạng, tính cách của nhân vật, người kể cần lựa chọn ngữ điệu kể phù hợp.
Nếu giọng kể đều đều từ đầu đến cuối thì thật là buồn chán.
- Khơng ngắt lời học sinh, phải tế nhị nhẹ nhàng, động viên khuyến khích
các em.
23/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
- Giáo viên phải đánh giá đúng mức về kể chuyện sáng tạo là hình thành ở
học sinh giọng kể tự nhiên + điệu bộ thích hợp + câu chữ của bản thân.
Giáo viên hãy giúp học sinh nắm được nhân vật, tình tiết câu chuyện ,cốt
chuyện.
- Tổ chức cho các em thi nhau kể và cho cả lớp nhận xét giọng kể của
bạn. Hình thức thi kể tơi thường áp dụng là cho các em kể theo tổ, nhóm.
Trong q trình các em kể tơi ln động viên, khen thưởng các em để các
em có đủ tự tin trong câu chuyện của mình.
Để đạt được những yêu cầu trên, tôi phải luôn cố gắng để các em phát huy
khả năng của mình. Thời gian đầu các em khơng biết kế hợp giọng kể cử chỉ
điệu bộ. Tôi nhẹ nhàng động viên các em. Hướng dẫn từng bước để các em khỏi
bỡ ngỡ khi phải một mình đứng trước lớp kể. Dù các em kể chưa hay nhưng
tuyệt đối tôi không bao giờ chê trách các em. Lời khen đúng lúc và thường là
động lực giúp các em có tinh thần hơn.
Với những em chưa kể được thì tơi dẫn dắt các em theo một hệ thống câu
hỏi của câu chuyện. Điều quan trọng ở đây là ngoài giọng kể, các em phải biết
cách kể nhằm thu hút người nghe vào câu chuỵên của mình. Tuy nhiên ở lứa tuổi
này các em rất say mê môn kể chuyện nên khi đã quen và kể các em kể rất tốt,
diễn đạt nội dung câu chuyện rất có hồn vì lứa tuổi này các em rất mê truyện
Ví dụ :Trong truyện Người mẹ hiền,muốn cho các em nắm được từng nhân
vật,tôi đặt một số câu hỏi gợi ý sau:
Câu chuyện này có mấy nhân vật?
Các em cần thể hiện như thế nào đối với bác bảo vệ ?
Lời nói của cơ giáo với bác bảo vệ như thế nào? Và em phải thể hiện điệu bộ
như thế nào khi cô giáo xoa đầu Nam?
24/36
Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Trong truyện kể “Người thầy cũ”, để các em nắm được từng nhân vật trong
truyện, tôi đặt một số câu hỏi gợi ý sau :
-Câu chuyện này có mấy nhân vật ?
-Các em cần thể hiện như thế nào đối với nhân vật chú bộ đội ? Lời nói
của chú bộ đội khi nói chuyện với thầy?
-Lời nói của thầy giáo như thế nào? và em phải thể hiện điệu bộ như thế
nào khi thầy ngạc nhiên gặp học trò cũ. Lời của thầy nói khi nhớ ra cậu
học trị ấy.
-Điệu bộ của Dũng sau đó ?
Tóm lại tất cả câu hỏi tôi đặt ra để các em nắm vững tính cách lời nói của
nhân vật. Có như thế khi diễn đạt lại thì các em mới có thể hiện tốt và lời kể
giọng nói phù hợp với nhân vật trong câu chuyện sẽ lôi cuốn được người nghe
vào câu chuyện của mình.
Cũng có những câu chuyện cần phải thể hiện nội tâm mà để thể hiện
được các em phải hồ mình vào câu chuyện.
Ví dụ : Câu chuyện “Sự tích cây vú sữa”
Đoạn cậâu bé nhớ mẹ đói rét khơng có gì ăn và cậu quay về khơng tìm
thấy mẹ nữa và cậu ồ khóc.
Để thể hiện đựơc những đoạn khó như vậy, tơi hướng các em hồ mình
vào nhân vật. Các em ví mình như thế thì có sợ khơng? Cảm giác của em lúc đó
ra sao? Như vậy bạn trong câu chuyện này cũng như thế và các em cứ tưởng
tượng mình như vậy thì sẽ thể hiện được nội dung câu chuyện.
Thành công trong tiết kể chuyện hay khơng là q trình hướng dẫn cho học
sinh trong giai đoạn này. Thời gian đầu thì các em còn bỡ ngỡ nhưng chỉ sau
một thời gian ngắn là các em làm rất tốt. Điều này tôi thực nghiệm trong quá
25/36