BÀI GIẢNG CƠ SỞ HTTT
CHƯƠNG 2. HTTT TRONG TỔ CHỨC

PGS. TS. HÀ QUANG THỤY
HÀ NỘI 01-2021
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

/>1


Nội dung

1.
2.
3.
4.

Tổ chức và HTTT
Lợi thế cạnh tranh
HTTT dựa trên hiệu năng
Nghề nghiệp HTTT

2


1. Tổ chức và HTTT
l

Khái niệm tổ chức và mục tiêu của tổ chức

§ Một tổ chức là một tập có tính pháp nhân gồm con người và các
nguồn tài nguyên khác được thiết lập để hoàn thành một tập các
mục đích [Stair10].
§ Tổ chức vì lợi nhuận tối đa hóa giá trị cổ đơng (đo bằng giá trị cổ
phiếu). Tổ chức phi lợi nhuận (nhóm xã hội, tổ chức tôn giáo,
trường đại học, tổ chức khác) không lấy lợi nhuận làm mục đích
mà là tác động xã hội.
§ Mục tiêu nguyên thủy của mọi tổ chức là cung cấp giá trị
cho mọi bên liên quan (khách hàng, nhà cung cấp, người quản
lý, cổ đơng, nhân viên)
l

Mơ hình tổ chức

§ Một tổ chức là một hệ thống: đầu vào, đầu ra, xử lý và phản hồi
§ Đầu vào: nguyên vật liệu, con người và tiền từ môi trường, dữ
liệu, thông tin và các quyết định

3


Tầm nhìn
l

Tầm nhìn (vision): là một tuyên bố về mục tiêu tâm điểm
mà tổ chức hướng tới, trả lời cho câu hỏi là tổ chức đó
“mong muốn trở thành cái gì” hoặc “Những gì mong
muốn đạt được?”

l


Còn có ́u tớ thời gian “Tầm nhìn 2030”
Không phải mọi tổ chức đều tuyên bố tầm nhìn
Samsung tập trung vào phát triển các cơng nghệ sáng tạo và quy
trình hiệu quả nhằm tạo ra các thị trường mới, làm cuộc sống con
người phong phú hơn và Samsung luôn giữ vững vị thế của một
nhà lãnh đạo kỹ thuật số
Đại học Quốc gia Xơ-un vinh danh các lý tưởng giáo dục tự do
nhằm mục đích dạy sinh viên một tình u học tập suốt đời làm cơ
sở cho sự phát triển cá nhân không ngừng của họ
“DTT là một tổ chức của những con người cùng đồng tâm hợp lực
đóng góp chất xám và nỗ lực để dẫn đầu trong lĩnh vực kinh
doanh tri thức đóng góp vào q trình đưa Việt Nam trở thành
nước tiên tiến trong nền kinh tế tri thức toàn cầu”
4

l
l

l

l


Tuyên bố sứ mạng và giá trị
l

Khái niệm sứ mạng
§ Tuyên bố về mục đích lâu dài của tổ chức, phân biệt tổ chức đó
với các tổ chức cùng loại hình và là lý do để tổ chức đó tồn tại

hoặc cách thức để tổ chức hoàn thành mục tiêu

l

Câu hỏi sứ mạng
§ Kinh doanh của chúng ta là gì? Doanh nghiệp
§ Đào tạo của chúng ta là gì? Trường đại học
§ Vận động quần chúng của chúng ta là gì? Tở chức xã hợi

l

Giá trị của tổ chức
§ Cam kết của tổ chức về phương châm hành động nhằm đạt
được tấm nhìn và sứ mạng bao gồm cả các khía cạnh về phát
lý và đạo đức
§ Có thể xuất hiện cụm từ “giá trị cốt lõi…” trong nội dung giới
thiệu tổ chức.
5


Thành phần trong sứ mạng
l

Phát biểu sứ mạng nên đề cập :
§
§
§
§
§
§

§
§
§

l

Định vị khách hàng,
sản phẩm/dịch vụ,
địa bàn,
cơng nghệ,
mối quan tâm sống còn;
triết lý,
bản sắc riêng (self-concept),
mối quan tâm tới hình ảnh cơng cộng,
mối quan tâm tới nhân viên.

Có thể không nêu cả 9 khía cạnh trên
6


Tuyên bố sứ mạng của Samsung
l

A digital leader. A responsible global citizen. A multi-faceted family of
companies. An ethical business. Samsung is all of these and more.
At Samsung Group and Samsung Electronics, we uphold a belief in
shared responsibility – to our people, our planet and our society.
Across the company, we hold ourselves to the highest standards so
that we can more effectively contribute to a better world.
/>

l

Một nhà lãnh đạo kỹ thuật số. Một cơng dân tồn cầu có trách
nhiệm. Một gia đình các cơng ty đa sắc màu. Một doanh nghiệp có
đạo đức. Samsung là tất cả các điều này và hơn thế nữa. Tại Tập
đoàn Samsung và Samsung Electronics, chúng tôi giữ vững niềm
tin chia sẻ trách nhiệm – với nhân dân ta, hành tinh chúng ta và xã
hội chúng ta. Trên khắp các công ty, chúng tôi tổ chức mình theo
các tiêu chuẩn cao nhất nhằm hoạt động hiệu quả hơn để đóng góp
cho một thế giới tốt đẹp hơn.

l

Được đánh giá là một tuyên bố sứ mạng tuyệt vời !
7


Tuyên bố sứ mạng của SNU
l

l

The mission of Seoul National University in the twenty-first
century is to create a vibrant intellectual community where
students and scholars join together in building the future. As
Korea's leading research university, Seoul National University
is committed to diversifying its student body and faculty,
fostering global exchange, and promoting path-breaking
research in all fields of knowledge.
/>Sứ mạng của Đại học Quốc gia Xơ-un trong thế kỷ 21 là xây dựng

một cộng đồng trí tuệ đầy khí lực của sinh viên và học giả cùng
cộng tác xây dựng tương lai. Là đại học nghiên cứu hàng đầu của
Hàn Quốc, Đại học Quốc gia Xơ-un cam kết đa dạng hóa sinh viên
và giảng viên, ni dưỡng trao đổi tồn cầu, và thúc đẩy nghiên cứu
mở đường (path-breaking) theo mọi lĩnh vực tri thức.

8


Tuyên bố sứ mạng của DTT Việt Nam
l

l

DTT là nhà cung cấp giải pháp và dịch vụ tổng thể về CNTT và
truyền thông. Với phương châm hoạt động ĐẠO ĐỨC, CHUYÊN
NGHIỆP VÀ SÁNG TẠO, chúng tôi tạo ra môi trường làm việc ý
nghĩa cho nhân viên, mang đến khách hàng các giá trị cách tân và
dịch vụ tuyệt hảo, hướng tới nâng cao giá trị cho cổ đơng và có
trách nhiệm với cộng đồng
“Nâng cao giá trị cho cổ đông” là một tuyên bố khôn ngoan

9


Định hướng chiến lược của doanh nghiệp
l

“khách hàng là trung tâm” là tuyên bố phổ biến


l

Định hướng sản phẩm

§ Tin khách hàng chọn sản phẩm có chất lượng
§ Giả định về những gì mà khách hàng hướng tới
§ Apple với iPad, đại học tinh hoa, công ty đột phá (spin-off) hoặc

khởi nghiệp (start-up)
§ Khoảng 2,5% thị trường tiềm năng
§ Là doanh nghiệp “đầu tiên” (first mover)
§ start-up: giải quyết vấn đề chưa rõ ràng và thành công chưa
được bảo đảm. Gần đây “khởi nghiệp” hịa quyện với cơng
nghệ.
/>l

Định hướng sản xuất

10 giá trị tốt nhất
§ Điều hành xuất sắc: cung cấp cho khách hàng các


Định hướng chiến lược của doanh nghiệp
l

Định hướng bán hàng

§ Giả định khách hàng chọn sản phẩm của doanh nghiệp có
quảng cáo, bán hàng, quan hệ cơng chúng và xúc tiến bán hàng
tốt

§ Nhà thỏa thuận và người thuyết phục là vua trong cơng ty định
hướng bán hàng
§ Sàn giao dịch bất động sản là ví dụ
§ Tồn tại một vài hạn chế
l

Định hướng khách hàng/định hướng thị trường

§ Niềm tin: đặt khách hàng lên trên hết
§ Dữ liệu hành vi và thái độ khách hàng cho định hướng khách
hàng
§ Định hướng khách hàng theo “cá nhân hóa”

11


Cấu trúc tổ chức
l

Khái niệm

§ Các tổ chức con và cách liên quan tới tổ chức tổng thể.
§ Cấu trúc phụ thuộc vào mục đích và phương pháp tiếp cận của
tổ chức tác động tới khung nhìn và sử dụng HTTT. Ảnh hưởng
trực tiếp tới HTTT
§ Tháp chuyển hóa từ sứ mạng tới vận hành
§ Cấu trúc tổ chức: “phần cứng”, văn hóa tổ chức: “phần mềm”

12



Lãnh đạo quản lý chiến lược
l

Giới thiệu

§ Mức hỗ trợ cao nhất của HTTT là hỗ trợ ra quyết định chiến lược
§ Thành phần cốt lõi nhất đại diện tổ chức: quy chế hoạt động
§ Doanh nghiệp: Hội đồng quản trị và Tổng Giám đốc cùng các
Phó Tổng Giám đốc
§ Ban Giám đốc “C-suite” (C-level executies). CEO: Chief
Executive Officer). Tới khoảng 60 chức danh Giám đốc

13


Các kiểu cấu trúc tổ chức
l

Kiểu cấu trúc tổ chức

§ Truyền thống, dự án, nhóm, ảo
§ Hiện nay: cấu trúc kiểu “gig”
l

Cấu trúc truyền thống

§ Phổ biến tại các tổ chức hành chính
§ Đặc trưng: Người đứng đầu tổ chức con báo cáo chủ tịch/quản
lý cao cấp

§ “Cấu trúc phân cấp”: Quản lý hình tháp nhiều tầng
§ Cao nhất: Chủ tịch và các phó chủ tịch Thấp nhất: nhân viên
§ Các tổ chức con: tiếp thị, sản xuất, HTTT, tài chính - kế tốn,
nghiên cứu - phát triển, v.v.

14


Cấu trúc truyền thống

l

Tháp quản lý

§ Bốn “tầng”: Từ quản lý cấp cao nhân viên

15


Cấu trúc truyền thống

l

Các tầng quản lý

§ Các vị trí cao nhất: Hội đồng ĐHQGHN, Giám đốc và các Phó
Giám đốc
§ Các ban chức năng, đơn vị thành viên, trực thuộc16



Cấu trúc TT: tổ chức phẳng “trao quyền”
l

Tổ chức phẳng

§ Xu hướng cấu trúc truyền thống hiện tại: “cấu trúc phẳng” với rất
§
§
§
§

§

ít tầng quản lý “nâng cao tính tự chủ”
Cho phép nhân viên ở cấp thấp hơn quyết định và giải quyết vấn
đề không cần tầng quản lý trung gian.
Trao nhiều hơn cho nhân viên và quản lý của họ quyền và trách
nhiệm ra quyết định, hành động, tự điều khiển.
Công ty trao quyền cho nhân viên bán hàng ở mức cho phép
Trường đại học trao quyền nhiều hơn cho hiệu trưởng và giáo
viên về ngân sách, chương trình, lớp học. “Cung cấp các điều
kiện phù hợp và kinh phí bổ sung nào đó, trường được trao
quyền cải thiện đáng kể năng lực sinh viên“ (Superintendent
Walt Rulffes).
Trong các tổ chức trao quyền, HTTT là yếu tố quan trọng: (i)
cung cấp thông tin để nhân viên ra quyết định, 17(ii) nhân viên


“trao quyền”: tự trị đại học


(i) tự chủ về tổ chức (organisational autonomy), (ii) tự chủ về tài chính
(financial autonomy) (iii) tự chủ về nhân lực (staffing autonomy), (iv) tự
chủ về học thuật (academic autonomy) [Turcan16, Lissoni13]
[Turcan16] Romeo V. Turcan, John E. Reilly, Larisa Bugaian. (Re)Discovering University
Autonomy: The Global Market Paradox of Stakeholder and Educational Values in
Higher Education. Palgrave Macmillan, 2016.
[Lissoni13] Francesco Lissoni, Michele Pezzoni, Bianca Potì, Sandra Romagnosi. University
autonomy, the professor privilege and academic patenting Italy, 1996-2007. Industry
and Innovation, 20(5): 399-421, 2013.
18


Cấu trúc tổ chức theo dự án và đội
l

Cấu trúc tổ chức theo dự án

§ project organizational structure
§ Kiểu cấu trúc tập trung vào sản phẩm hoặc dịch vụ chính
Ø Một công ty sản xuất thức ăn và sản phẩm khác cho trẻ em: mỗi chuỗi
giá trị được sản xuất bởi một đơn vị (dự án) riêng

§ Chức năng truyền thống: tiếp thị, tài chính, sản xuất được bố trí
ở các đơn vị lớn.
l

Cấu trúc tổ chức theo đội

§ team organizational structure
§ Kiểu cấu trúc tập trung vào nhóm hoặc đội làm việc

Ø
Ø
Ø
Ø

Kích cỡ: lớn / nhỏ
Lãnh đạo đội báo cáo quản lý cao cấp
Đội/nhóm tạm thời/lâu dài
Tạm thời: đội dự án tồn tại theo dự án, xong dự án lại thay đổi
19


Cấu trúc tổ chức ảo và làm việc cộng tác
l

Cấu trúc tổ chức ảo

§ sử dụng cá nhân/nhóm/các đơn vị kinh doanh hoàn chỉnh tại các
vùng địa lý phân tán theo thời gian một vài tuần hoặc nhiều năm,
và thường địi hỏi viễn thơng hoặc Internet.
§ Cơng việc khơng phân cách địa lý/thời gian
§ HTTT chuyên và các thành viên trong cấu trúc cũng gặp nhau
l

Một số nội dung

§ Nên sử dụng các thành viên đội ảo quen biết nhau hoặc sử dụng
cơng cụ để họ nhanh chóng làm quen
§ Thành viên đội ảo: nên đã kết nối với những người khác và các
tài nguyên dọc theo tổ chức

§ Dự án đội ảo nên độc lập với dự án khác để sự chậm trễ/vấn đề
dự án không tác động tới tiến độ/thành cơng của đội ảo khác
§ Phát triển tài nguyên Internet giúp đội ảo truyền thông và cộng
tác theo các dự án quan trọng

§

20


Cấu trúc tổ chức ảo: Nhóm PDGroup
l

§
§
§
§
§

Giới thiệu
/>Vừa có cơ cấu tổ chức ảo và đội
cung cấp dịch vụ tư vấn và phát triển phần mềm toàn cầu
Khách hàng ChemGlobalService: Bắc Kinh, Praha, Houston
Sáu nhóm nhỏ: Nhóm A là quản lý cấp cao

21


Cấu trúc tổ chức ảo: Nhóm PDGroup
l


Các nhóm PDGroup

§ Nhóm A (New York, Mỹ): hành chính, lãnh đạo, giám sát, điều
§
§

§
§

phối phát triển và triển khai dự án trên tồn bộ đội dự án ảo.
Nhóm B, San Jose (Mỹ): các cá nhân tài năng trong thiết kế và
phát triển giao diện người sử dụng
Ba nhóm C (Houston, Mỹ), D (Prague, Séc), E (Bắc Kinh, Trung
Quốc): cá nhân tài năng trong lĩnh vực hệ thống nhà kho, gần
với cơ sở khách hàng
Nhóm F (Bengaluru, Ấn Độ): đối tác gia cơng phần mềm, cá
nhân tài năng về T/kế, p/triển, t/hợp, và k/thử các HT phần mềm.
Nhóm G (Sydney, Úc): các cá nhân tài năng tích hợp ứng dụng
d/nghiệp, p/tích k/doanh, và tuân thủ q/định và c/sách quốc tế

22


Cấu trúc tổ chức kinh tế gắn kết lỏng
l

Kinh tế gắn kết lỏng

§ Tên gọi: gắn kết lỏng, chia sẻ, tạm thời, tự do, cộng tác, ngang

hàng, truy cập, miền ứng dụng, 1099, v.v.
§ Một tập thị trường khớp nhà cung cấp dịch vụ + người tiêu dùng
dựa trên một gig/cơng việc để hỗ trợ kinh doanh theo u cầu.
§ Nhân cơng gig ký hợp đồng chính thức với cơng ty theo yêu cầu
để cung cấp dịch vụ tới khách hàng của cơng ty.
l

Một vài nhận định

§ Cung cấp cả các công việc tốt và các công việc tồi, mở ra các cơ
hội mới cho người lao động đồng thời với tình trạng họ bị khai
thác sức lao động
§ Hiện thời đội ngũ nhân công ràng buộc yếu chiếm một tỷ lệ nhỏ
trong lực lượng lao động nói chung song bao hàm một ý nghĩa
quan trọng đối với việc làm trong tương lai.
§ Cần đảm bảo các khoản phúc lợi xã hội – mức lương tối thiểu và
23
bảo hiểm y tế, hưu trí và thất nghiệp đối với nhân
cơng ràng


Tổ chức đổi mới cân đối Ambidextrous
Organizations

l

“Đổi mới cân đối” / “Thuận hai tay”

§ Thị trường “dịng chính” (Mainstream market) hướng tới đại đa số


khách hàng (“thực dụng”) thích sản phẩm đã được chứng minh, có
uy tín, được hỗ trợ tốt và cho rằng công nghệ mới nhất chưa hấp
dẫn. Các đơn vị trong tổ chức thuộc khu vực này là các trung tâm
lợi nhuận (profit center).
§ Phát triển sản phẩm mới dựa trên công nghệ mới nhất và thâm nhập
/>các thị trường mới. Từ trung tâm chi phí (cost center) Trung tâm
/>nhuận.
ambidextrous-organizations-part-1-n6WFr
24


Mơ hình tổ chức và HTTT

luồng thơng tin và luồng vật chất 
giai đoạn cung ứng nhu cầu 

HTTT hỗ trợ và làm việc bên trong mọi thành phần của quá trình tổ chức. Đầu
vào cho hệ thống con quá trình: tài nguyên trong và ngoài. Dữ liệu (tài nguyên
ngoài) vào và trở thành nội bộ; tương tự, xuất hàng hóa/dịch vụ xuất ra đi tới hệ
thống trong/hệ thống ngoài.
Người tiêu dùng trả tiền cho kiến thức, kỹ năng, thời gian và nguyên vật liệu,
25
năng lượng