<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>CáC Cách Mở bài của một bài văn nghị luận .</b>
<b>1. Chuyện ngời con gái Nam Xơng - Nguyễn Dữ</b>

<b>- MB1: c xõy dng theo một cốt truyện dân gian, "Chuyện ngời con gái Nam Xơng"</b>
của Nguyễn Dữ có thể coi là một tác phẩm hay nhất trong cuốn "Truyền kỳ mạn lục".
Nhân vật chính của tác phẩm là Vũ Thị Thiết (Vũ Nơng) - một ngời con gái quê ở Nam
Xơng đẹp ngời đẹp nết. Khơng chỉ có vậy, khi nhắc đến nhân vật này ngời đọc không
thể quên đợc nỗi oan khổ vô bờ mà nàng phải chịu vì ngời chồng đa nghi thô bạo.
<b>- MB2: Trong văn học Việt Nam đã có khơng ít tác phẩm mang tên gọi truyền kỳ hoặc</b>
có tính chất truyền kỳ song đợc tơn vinh là “ thiên cổ kỳ bút” thì cho đến nay chỉ có
một “Truyền kỳ mạn lục” của Nguyễn Dữ .“Chuyện ngời con gái Nam Xơng” đợc rút
trong tập những câu chuyện kỳ lạ đó . Nhân vật chính của tác phẩm là Vũ N ơng đã để
lại trong lòng ngời đọc niềm cảm thơng sâu sắc.

<b>2. Trun KiỊu - NguyÔn Du</b>

<b>- MB1: “ Dẫu súng đạn nặng đường ra hỏa tuyến</b>
<i> Đi đường dài em giữ Truyện Kiều theo”</i>

(Chế Lan Viên)

Trải qua mấy trăm năm với bao thử thách giông tố của thời gian Truyện Kiều của
Nguyễn Du vẫn giữ vị trí hàng đầu trong nền văn học dân tộc. Một trong những
nguyên nhân làm cho Truyện Kiều có sức sống lâu bền trong lịng bạn đọc là vì nhiều
nhân vật của Nguyễn Du đã trở thành bất tử, người đọc nhớ nhân vật hơn cả cốt truyện.
Đó chính là do nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du. Đoạn trích……… sẽ giúp
ta hiểu rõ điều đó.

<b>- MB2: Có một nhà thơ mà người Việt Nam không ai là ko yêu mến, có một trun thơ</b>
mà hơn 200 năm qua khơng mấy người Việt Nam khơng thuộc lịng nhiều đoạn hay vài
câu. Người ấy, thơ ấy đã trở thành niềm tự hào của dân tộc Việt Nam, đúng như Tố

Hữu đã ngợi ca:

“ Tiếng thơ ai động đất trời

<i> Nghe như non nước vọng lời nghìn thu</i>
<i> Ngàn năm sau nhớ Nguyễn Du</i>

Tiếng thương như tiếng mẹ ru mỗi ngày”

<b>-MB3: Khi nói đến tác giả của Truyện Kiều, không chỉ nhân dân lao động mà tất cả</b>
các nhà văn, nhà nghiên cứu đều thốt nhất tên gọi: “ Đại thi hào dân tộc”. Với “con mắt
trông thấu sáu cõi và tấm lịng nghĩ tới mn đời” (Mộng Liên Đờng), Nguyễn Du nổi
tiếng trớc hết bởi cái tâm của một ngời luôn nghĩ đến nhân dân, luôn bênh vực cho
những cuộc đời, những số phận éo le, oan trái, đặc biệt là ngời phụ nữ trong xã hội cũ.
Những câu thơ của Nguyễn Du sở dĩ có thể khắc sâu trong lòng đọc nh vậy còn bởi
trong Truyện Kiều ông đã bộc lộ sự tài hoa, sắc sảo trong việc miêu tả nhân vật. Đoạn
trích.

<b>- MB4: Nguyễn Du là một bậc thầy về tả cảnh. Nhiều câu thơ tả cảnh của ơng có thể</b>
coi nh là chuẩn mực cho vẻ đẹp của thơ ca cổ điển. Nguyễn Du ko chỉ giỏi về tả cảnh
mà còn giỏi về tả tình, tả tâm trạng. Trong quan niệm của ông, hai yếu tố tình và cảnh
không tách rời nhau mà luôn đi liền với nhau, bổ sung cho nhau. Đoạn trích Kiều ở lầu
Ngng Bích là sự kết hợp giao hòa của hai yếu tố này.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

chú ý là bút pháp tả cảnh ngụ tình đợc thể hiện khá rõ qua đoạn trích Kiều ở lầu Ngng
Bích, tiêu biểu nhất là tám câu thơ cuối.

<b>- MB 6: Thời gian vẫn trôi đi và bốn mùa luôn luân chuyển. Con ngời chỉ xuất hiện</b>
một lần trong đời và cũng chỉ một lần ra đi mãi mãi vào cõi vĩnh hằng. Nhng những gì
là thơ, là văn, là nghệ thuật đích thực thì vẫn cịn mãi mãi với thời gian. Truyện Kiều

của Nguyễn Du là một tác phẩm nghệ thuật nh thế, đặc biệt là đoạn trích……..

- MB7: Trong vô số những nạn nhân của xã hội phong kiến có một tầng lớp mà hết
thảy các nhà văn nhân đạo đều đau xót trân trọng và tập trung viết về họ đó là ngời phụ
nữ. Trong số những tác phẩm viết về đề tài này nổi bật nhất phải kể đến truyện Kiều
của Nguyễn Du ở cuối thế kỉ 18 đầu thế kỉ 19. Nhân vật Thuý Kiều là điển hình cho
những ngời phụ nữ tài sắc vẹn toàn, đức hạnh thanh cao nhng lại bị cuộc đời vùi dập,
xô đẩy vào những đau thơng bất hạnh. Ta sẽ thấy rõ điều đó qua các đoạn trích: “Chị
em Thuý Kiều”, “Mã giám Sinh mua Kiều”, “Kiều lu Ngng Bớch.

<b>3. Đồng chí - Chính Hữu</b>

<b>- MB1: Chính Hữu là nhà thơ quân đội trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống</b>
Pháp.Phần lớn thơ ông hướng về đề tài người lính với lời thơ đặc sắc, cảm xúc dồn
nén, ngơn ngữ hàm súc, cơ đọng giàu hình ảnh. Bài thơ “Đồng chí” là một trong những
bài thơ viết về người lính hay của ơng. Bài thơ đã diễn tả thật sâu sắc tình đồng chí gắn
bó thiêng liêng của anh bộ đội thời kháng chiến.

<b>-MB2: Trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc vĩ đại, hình ảnh người lính mãi mãi là</b>
hình ảnh cao q nhất, đẹp đẽ nhất. Hình tượng người lính đã đi vào lịng người và văn
chương với tư thế, tình cảm và phẩm chất cao đẹp. Một trong những tác phẩm ra đời
sớm nhất, tiêu biểu và thành cơng nhất viết về tình cảm của những người lính Cụ Hồ là
“Đồng chí” của Chính Hữu. Bằng những rung động mới mẻ và sâu lắng, bằng chính sự
trải nghiệm của người trong cuộc, qua bài thơ “Đồng chí”, Chính Hữu đã diễn tả thật
sâu sắc tình đồng chí gắn bó thiêng liêng của anh bộ đội thời kháng chiến.

<b>- MB3: Bài thơ “Đồng chí” ra đời vào đầu năm 1948, sau chiến dịch Việt Bắc của</b>
quân và dân ta đánh thắng cuộc tiến công quy mô lớn của thực dân Pháp cuối năm
1947 lên khu căn cứ địa Việt Bắc. Nhà thơ Chính Hữu lúc đó là chính trị viên đại đội
thuộc trung đồn Thủ đơ, cùng đơn vị của mình tham gia chiến đấu suốt chiến dịch.

Đầu năm 1948 Chính Hữu viết bài thơ này. Bài thơ là kết quả của những trãi nghiệm
thực va những cảm xúc sâu xa của tác giả với đồng đội trong chiến dịch Việt Bắc. Bài
thơ nói về tình đồng đội, đồng chí thắm thiết, sâu nặng của những người lính cách
mạng mà phần lớn họ xuất thân từ nông dân. Đồng thời bài thơ cũng thể hện lên hình
ảnh chân thực, giản dị mà cao đẹp của anh bộ đội trong thời kì đầu của cuộc kháng
chiến chống thực dân Pháp còn rất khó khăn thiếu thốn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>- MB5: Cuộc khỏng chiến chống Phỏp đi qua hơn 50 năm nhưng vẫn để lại những dấu</b>
ấn ko thể mờ phai về những năm thỏng hào hựng của dõn tộc. trong những năm thỏng
ấy đó nảy sinhbiết bao h/ả đẹp mà đẹp nhất là hỡnh ảnh người lớnh và tỡnh cảm đồng chớ
đồng đội của họ. Bờn cạnh những bài thơ nổi tiếng một thời như Nhớ (Hồng Nguyờn),
Tõy tiến (Quang Dũng) thỡ Đồng chớ của Chớnh Hữu cũng là một thi phẩm đặc sắc.
<b>4 .Bài thơ về tiểu đội xe khơng kính - Phạm Tiến Duật</b>

<b>- MB1: Có những tác phẩm đọc xong, gấp sách lại là ta quên ngay, cho đến lúc xem lại</b>
ta mới chợt nhớ là mình đã đọc rồi. Nhng cũng có những cuốn sách nh dịng sơng chảy
qua tâm hồn ta để lại những ấn tợng chạm khắc trong tâm khảm.“Bài thơ về tiểu đội xe
khơng kính” là một tác phẩm nh thế. Nhà thơ Phạm Tiến Duật đã xây dựng một tợng
đài bằng thơ về ngời chiến sĩ hồn nhiên, ngang tàng và ngạo nghễ thời đại chống Mĩ.
<i>- MB2: Phạm Tiến Duật là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trẻ</i>
những năm kháng chiến chống Mĩ. Bản thân là anh bộ đội Trờng Sơn, tác giả cảm
thông và hiểu rõ tâm tình ngời lính, nhất là ngời chiến sĩ vận tải dọc Trờng Sơn chở vũ
khí, quân trang từ hậu phơng lớn ra tiền tuyến lớn. Cùng với thế hệ thanh niên hăng hái
"Xẻ dọc trờng sơn đi cứu nớc / Mà lòng phơi phới dậy tơng lai" Phạm Tiến Duật mang
niềm vui hăm hở của tuổi trẻ ra chiến trờng. Nhà thơ đã tạo cho mình một giọng điệu
thơ rất lính : khỏe khoắn, tự nhiên, tràn đầy sức sống, tinh nghịch tơi vui mà giàu suy
t-ởng. Bài thơ về tiểu đội xe khơng kính là tác phẩm tiêu biểu nhất của giọng thơ ấy, của
hồn thơ ấy.

- MB3: Phạm Tiến Duật là một trong những gơng mặt xuất sắc của thơ ca Việt Nam

thời chống Mĩ cứu nớc. Ông đợc gọi là "Viên ngọc Trờng Sơn của thơ ca" bởi thi sĩ đã
mang cả hào khí thời đại cùng dãy Trờng Sơn vào thơ. Đặc biệt mảng thơ về ngời lính
lái xe của ơng đã để lại ấn tợng thật thú vị, đó là "Vết xe lăn" nóng bỏng trong những
bài thơ Trờng Sơn thời chống Mĩ. Trong số những vần thơ thơng minh, dí dỏm về ngời
lính lái xe Trờng Sơn của Phạm Tiến Duật, phải kể đến Bài thơ về tiểu đội xe khơng
kính.

<b>- MB4: Cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nớc của dân tộc ta là một bản anh hùng ca bất</b>
diệt. Trong những tháng năm sục sơi khí thế “Xẻ dọc Trờng Sơn đi cứu nớc ”ấy nhân
dân Miền Bắc đã không tiếc sức ngời,sức của chi viện cho Miền Nam ruột thịt. Trong
những đoàn quân điệp trùng nối nhau ra trận có chàng trai trẻ Phạm Tiến Duật. Anh đ
-ợc tôi luyện và trởng thành trong chiến tranh và trở thành nhà thơ chiến sỹ. Thơ anh
không cuốn hút ngời đọc bằng ngôn từ mợt mà, âm điệu du dơng mà nó khiến ngời đọc
say bằng chính sự tự nhiên, sống động, gân guốc, độc đáo và đậm chất lính tráng.“Bài
thơ về tiểu đơi xe khơng kính” là một thi phẩm tiêu biểu cho hồn thơ đó.

<b>- MB5: Phạm Tiến Duật là nhà thơ trẻ và lớn lên “trong sắc áo của anh bộ đội Trường</b>
Sơn” giữa những ngày ác liệt nhất của cuộc chiến tranh nhân dân chống Mỹ. Tiếng thơ
Phạm Tiến Duật hình thành và lớn lên với những bài thơ “ Trường Sơn đông - Trường
Sơn tây, lửa đèn, gửi em cô thanh niên xung phong, nhớ....”đã góp phần trẻ hố thơ
Việt Nam thời chống Mỹ. Bài thơ “bài thơ về tiểu đội xe không kính” được rút ra trong
tập thơ “Vầng trăng - quầng lửa” của tác giả. Trong bài thơ tác giả đã xây dựng một
hình tượng độc đáo những “chiếc xe khơng kính” chắn gió vẫn băng băng trên đường
ra trận vì chiến trường miền Nam ruột thịt.

<b>5. Đoàn thuyền đánh cá- Huy Cận</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

trình đẹp đẽ của đồn thuyền: ra khơi lúc hồng hơn, đánh cá lúc trăng lên và trở về lúc
bình minh. Nhng có lẽ khung cảnh đẹp đẽ và hùng vĩ nhất là lúc đoàn thuyền ra khơi
đ-ợc thể hiện rõ trong khổ thơ đầu.

<b>- MB2: Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận là một "bài thơ cuộc đời". Bài thơ đợc sáng</b>
tác năm 1958 nhân một chuyến đi thực tế ở vùng mỏ Hòn Gai, Cẩm Phả. Thơng qua
một đêm đánh cá của đồn thuyền lớn trên biển, tác giả ca ngợi cuộc sống lao động
mới mẻ của ngời lao động tràn đầy lạc quan tin tởng, làm chủ thiên nhiên, biển cả bao
la. Qua bài thơ ta cảm nhận đợc khơng khí lao động khẩn trơng, hăng say, nhộn nhịp.
<b>- MB3: Huy Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới .Sau</b>
cách mạng ông nhanh chóng hồ nhập vào cơng cuộc kháng chiến vĩ đại và trờng kì
của dân tộc. Hồ bình lập lại, từng trang thơ Huy Cận ấm áp hơi thở của cuộc sống
đang lên. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”đợc sáng tác ở Hòn Gai năm 1958 nhân một
chuyến đi thực tế dài ngày. Bài thơ thực sự là một bài ca ca ngợi cuộc sống của những
con ngời lao động mới.

<b>- MB4: Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong phong trào Thơ mới. Sau Cách mạng, thơ</b>
Huy Cận tràn đầy niềm vui, niềm tin yêu cuộc sống mới. Thiên nhiên vũ trụ là nguồn
cảm hứng dồi dào trong thơ Huy Cận và nó mang những nét đẹp riêng. Một trong
những bài thơ được nhiều người yêu thích nhất là bài “ Đoàn thuyền đánh cá” được
viết năm 1958 tại vùng biển Quảng Ninh. Với bút pháp lãng mạn kết hợp hiện thực và
nhiều hình ảnh kì vĩ, tráng lệ ,bài thơ đã ca ngợi thiên nhiên vũ trụ và con người lao
động trong cuộc sống mới ở miền Bắc thời kỳ xây dụng chủ nghĩa xã hội.

<b>- MB5: Trớc đây nửa thế kỷ, khi mới cầm bút Huy Cận trình làng bài “Tràng giang” với</b>
khổ thơ đầu đặc sắc:

<i>Sãng gợn tràng giang buồn điệp điệp</i>
<i>Con thuyền xuôi mái nớc song song</i>

<i>Thuyền về nớc lại sầu trăm ngả</i>
<i> Củi một cành khô lạc mÊy dßng</i>

Giữa cái mênh mơng, rộng dài của sơng nớc, con thuyền và cành củi khô biểu tợng cho
kiếp sống của con ngời trôi xuôi, bơ vơ vô định. Trớc cái bơ vơ vô định ấy, thi sĩ đã
bâng khuâng thơng mình, thơng ngời, muốn chia sẻ tấm lịng “sầu trăm ngả” tới bạn
đọc. Từ ấy trở đi, hình tợng trong thơ “ con ngời” và “vũ trụ” trở thành một nét riêng
trong thi pháp thơ Huy Cận. Đến năm 1958, nét riêng ấy lại đợc thể hiện rõ ràng trong
bài “Đoàn thuyền đánh cá”. Bài thơ ra đời năm 1958 trong mạch nguồn cảm xúc biết
bao yêu thơng về một cuộc sống “ mỗi ngày lại sáng”. Đó vừa là một bức tranh đẹp đẽ,
vừa là một khúc ca hào hứng, phấn khởi, say mê với công việc của mình. Đó là những
con ngời làm chủ cuộc sống mới.

<b>6. BÕp lưa - B»ng ViƯt</b>

<b>- MB1: Đọc “Bếp lửa” của Bằng Việt tôi đã mờng tợng ra một chàng trai trẻ trong cái</b>
giá lạnh của mùa đông Ki-ép ở đất nớc U-crai-na xa xôi đơng cặm cụi sởi ấm những
nguồn thơng qua từng chữ, từng câu mà đợc thắp lên ngọn lửa đợm đà của một thời thơ
ấu đẹp đẽ sống bên ngời bà yêu dấu...Đến nay đã hơn bốn thập kỉ kể từ khi bài thơ ra
đời, ta thực khó rõ đã có bao nhiêu trái tim rung cảm mỗi khi đến với “Bếp lửa”. Chỉ
biết đằng sau mạch cảm xúc dạt dào của hoài niệm kia sẽ là gì nếu khơng phải một tình
lan tỏa với cái nóng, cái nồng đợm của “Bếp lửa quê nhà”, với sự ấm áp, ấp iu của
“ngọn lửa tình ngời”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

tình u thơng của bà. Cịn với Bằng Việt, Bếp lửa lại trở thành một hình ảnh biểu trng
cho sự ấm áp nồng đợm của tình bà cháu.

<b>- MB3: Mỗi ngời khi xa quê họ đều nhớ về quê hơng với những kỷ niệm gần gũi nhất,</b>
thân thơng nhất. Tế Hanh nhớ về q là nhớ về dịng sơng. Giang Nam nhớ về quê là
nhớ về những buổi trốn học đuổi bớm. Rồi “kẻ nhớ canh rau muống”, “ ngời nhớ cà
đầm tơng”. Những cái bình thờng quen thuộc tởng chừng nh chẳng có gì đáng nhớ
nh-ng khi xa rồi mới khônh-ng thể nào quên. Bằnh-ng Việt tronh-ng nhữnh-ng năm thánh-ng du học ở Liên
xô nhớ da diết về hình ảnh bếp lửa với ngời bà thân thơng. Mt ngi b giu tỡnh õn

ngha.

<b>7. ánh trăng - Nguyễn Duy</b>

<b>- MB1: Nguyễn Duy thuộc thế hệ nhà thơ trởng thành trong cuộc kháng chiến chống</b>
Mĩ cứu nớc. Nguyễn Duy nổi tiếng với các bài thơ nh : “Tre Việt Nam”, “Hơi ấm ổ
rơm”, ... Hiện nay, Nguyễn Duy vẫn tiếp tục sáng tác, ông viết đều những bài thơ tài
hoa, đậm chất suy t. “ánh trăng” (1978) là một trong những bài thơ của Nguyễn Duy
đợc nhiều ngời a thích bởi tình cảm chân thành, sâu sắc, tứ thơ bất ngờ, mới lạ .

<b>- MB2: Cuộc kháng chiến đã qua đi, ngời lính trong chiến tranh giờ đây đã về với cuộc</b>
sống hàng ngày. Tởng nh sự bận rộn hôm nay sẽ khiến ngời ta quên lãng quá khứ.
Nh-ng có một lúc nào đó troNh-ng đời thờNh-ng nhữNh-ng kỉ niệm chiến tranh lại nh nhữNh-ng thớc
phim quay chậm hiện về. Nguyễn Duy gửi tới bạn đọc thi phẩm “ánh trăng” cũng
chính là gửi tới bạn đọc thơng điệp : Khơng nên sống vơ tình, phải biết thủy chung
nghĩa tình cùng q khứ.

<b>- MB3: Khơng biết tự bao giờ trăng đã trở thành nàng thơ, thành ngời bạn tri âm tri kỉ</b>
của biết bao tâm hồn thi sĩ .Với ánh sáng huyền diệu, với chu kì trịn khuyết lạ lùng,
trăng đã gợi cho các thi nhân cổ kim nhiều thi tứ .Trong miền thơ mênh mang ấy, “ánh
trăng ”của Nguyễn Duy nh một lời tâm sự chân thành ,đã neo lại trong tâm hồn ngời
đọc những tâm trạng riêng,những suy ngẫm riêng giàu trăn trở .

<b>- MB4: Thơ xưa cũng như nay, thiên nhiên luôn là nguồn cảm hứng sáng tác vô tận</b>
cho các nhà văn, nhà thơ. Đặc biệt là ánh trăng. Xưa, Lý Bạch khi đối diện với vầng
trăng đã giật mình thảng thốt nhớ cố hương. Nay, Nguyễn Duy, một nhà thơ tiêu biểu
cho thế hệ trẻ sau năm 1975 cũng góp vào mảng thơ thiên nhiên một ánh trăng.Và đối
diện trước vầng trăng, người lính đã giật mình về sự vơ tình trước thiên nhiên, vơ tình
với những kỉ niệm nghĩa tình của một thời đã qua. Bài thơ “Ánh trăng” giản dị như
một niềm ân hận trong tâm sự sâu kín ấy của nhà thơ.

<b>- MB5: Ta gặp đâu đây ngòi bút tài hoa của Nguyễn Duy trong tác phẩm : “Tre Việt</b>
Nam”, “Hơi ấm ổ rơm”... Nhưng khi hoà bình lập lại, ơng đã chuyển sang một trang
mới viết về sự chuyển mình của đất nước, của con người cuộc sống đời thường đang
che lấp mất dần những điều đáng quý mà họ vốn có. Bài thơ “Ánh trăng” là một bài
thơ tiêu biĨu cho chủ đề đó. Bài thơ như một lời tự nhắc nhở của tác giả về những năm
tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên đất nước đồng
thời thức dậy trong tâm hồn người lính lịng trung hiếu trn vn vi nhõn dõn.

<b>8. Làng - Kim Lân</b>

<b>- MB1: Quê hơng là gì hả mẹ</b>
<i> Mà cô giáo dạy phải yêu?</i>
<i> Quê hơng là gì hả mẹ</i>
<i> Ai ®i xa cịng nhớ nhiều?</i>
(Đỗ Trung Quân)

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

cùng tâm hồn đồng cảm sâu sắc, nhiều nhà văn Việt Nam hiện đại đã khắc họa thành
công hình ảnh con ngời Việt Nam có tình u làng q tha thiết. Nhng có lẽ thành cơng
hơn cả là nhà văn Kim Lân với nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng -một lão nơng
nghèo ln nặng lịng với q hơng, tình q ấy gắn bó hịa nhập trong tình yêu đất
n-ớc.

<b>- MB2: Kim Lân là nhà văn có vốn sống vơ cùng phong phú và sâu sắc về nông thôn</b>
Việt Nam.Các sáng tác của ông đều xoay quanh cảnh ngộ và sinh hoạt của ngời nông
dân . Văn bản “Làng” đợc sáng tác vào thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống thực
dân Pháp với nhân vật chính là ơng Hai - một lão nơng hiền lành, yêu làng, yêu nớc và
gắn bó với kháng chiến .

<b>9. Lặng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long </b>

<b>- MB1: Nguyễn Thành Long là một cây bút chuyên về truyện ngắn. Ơng đã rất thành</b>
cơng ở các tác phẩm khai thác đề tài về những con ngời lao động mới trong công cuộc
xây dựng chủ nghĩa xã hội. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là truyện ngắn
"Lặng lẽ Sa Pa". Tác phẩm không chỉ vẽ ra một bức tranh thiên nhiên đẹp và thơ mộng
mà còn là lời ca ngợi những con ngời đang ngày đêm miệt mài lao động cống hiến cho
Tổ quốc.

<b>- MB2: “Trong cái im lặng của Sa Pa, dới những dinh thự cũ kĩ của Sa Pa, Sa Pa mà chỉ</b>
nghe tên, ngời ta chỉ nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những con ngời làm việc và lo nghĩ
nh vậy cho đất nớc”. “Có những ngời làm việc và lo nghĩ cho đất nớc”, đó là những con
ngời lao động thầm lặng, hi sinh hạnh phúc cá nhân, tìm hạnh phúc trong lao động.
Nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” (Nguyễn Thành Long) là
một bức chân dung kí hoạ đẹp đẽ về con ngời này.

<b>- MB3: Nguyễn Thành Long là một cây bút có tên tuổi về truyện ngắn đ ợc nhiều bạn</b>
đọc a thích. Các tác phẩm của ông thờng phản ánh các cuộc sống sôi động đang diễn ra
hàng ngày, hàng giờ trên đất nớc. Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là truyện ngắn nh vậy.
Truyện đã khắc hoạ đợc chân dung của ngời lao động mới, đó là anh thanh niên với
những phẩm chất đáng q: cởi mở, hiếu khách, u cơng việc, khiêm tốn và có phong
cách thật đẹp.

<b>- MB4: Gấp lại truyện ngắn “Lặng lẽ Sa pa” của Nguyễn Thành Long, lòng ta cứ xao</b>
xuyến vấn vơng trớc vẻ đẹp của những con ngời, trớc những tình cảm chân thành, nồng
hậu trong một cuộc sống đầy tin yêu. Dù đợc miêu tả ít hay nhiều nhân vật nào của
“Lặng lẽ Sa pa” cũng hiện lên với nét cao quí đáng khâm phục. Trong đó anh thanh
niên làm cơng tác khí tợng kiêm vật lý địa cầu đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tợng khó
phai mờ .

<b>- MB5: Nguyễn Thành Long là một trong những cây bút văn xuôi đáng chú ý trong</b>

những năm 60 – 70, chỉ chuyên viết về truyện ngắn và kí. “Lặng lẽ Sa Pa” là một
truyện ngắn nhẹ nhàng có cốt truyện đơn giản nhưng thật thú vị và ẩn chứa bên trong
nhiều ý vị sâu sắc. Tác phẩm như một bài thơ về vẻ đẹp trong cách sống và suy nghĩ
của những con người lao động bình thường mà cao cả, những con người đầy quan tâm,
đầy trách nhiệm đối với đất nước mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác quan trắc
khí tượng. Nhân vật anh thanh niên chỉ hiện ra trong chốc lát nhưng vẫn là điểm sáng
nổi bật nhất của bức tranh về phẩm chất và tâm hồn tốt đẹp của con người mới trong
công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc mà tác giả tập trung thể hiện.
<b>- MB6: Nếu là con chim chiếc lá</b>

<i> Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh</i>
<i> Lẽ nào vay mà không có trả</i>

<i> Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

trong tác phẩm là ngời có những phẩm chất đáng q: cởi mở, hiếu khách, u cơng
việc, khiêm tốn v cú phong cỏch tht p.

<b>10. Chiếc lợc ngà - Ngun Quang S¸ng </b>

<b>- MB1: Có một nhà văn đã nói rằng : "Khơng có câu chuyện cổ tích nào đẹp bằng</b>
chính cuộc sống viết ra". Cuộc chiến tranh chống Mĩ của dân tộc ta với biết bao câu
chuyện đã trở thành huyền thoại đợc các nhà văn ghi lại nh những câu chuyện cổ tích
hiện đại. Trong số ấy phải kể đến "Chiếc lợc ngà" của Nguyễn Quang Sáng. Nhân vật
cơ bé Thu tám tuổi có một tình yêu cha đằm thắm, kì lạ, tiêu biểu cho những điều kì
diệu mà những con ngời Việt Nam đã viết nên.

<b>- MB2: Chúng ta đang sống trong một đất nước hồ bình, được sự dìu dắt, u thương</b>
của cha mẹ, được đùa vui dưới mái trường đầy ắp tiếng ca. Chúng ta có thể quên được
chăng những trang sử hào hùng ấy, ngày các lớp cha anh đi trước đã hi sinh cả tính

mạng. Máu của các anh đã nhuộm màu phì nhiêu cho đất nước, sự hi sinh tươi đẹp cho
thế hệ chúng ta ngày hôm nay. Các anh đã hi sinh cả thể xác lẫn tinh thần, hi sinh cả
những hạnh phúc mà lẽ ra các anh phải được hưởng. Chiến tranh, vùng trời của tan
thương và chết chóc. Trong mưa bom lửa đạn, trong chất cay xè của mùi thuốc súng,
tình cảm cao đẹp nhất của tình đồng chí đồng đội trào dâng. Những bùi ngùi dấu tận
đáy lòng của những người cha lên đường chiến đấu gửi lại quê hương đứa con thân yêu
nhất của mình để rồi trong giờ phút hiếm hoi giữa cuộc hành qn nỗi nhớ con khơng
cịn dấu được. Tình cảm thiêng liêng ấy càng mãnh liệt hơn trong tác phẩm “Chiếc
lược ngà” của nhà văn Nguyễn Quang Sáng.

<b>- MB3: Ra đời cách đây hơn 50 năm, nhng truyện ngắn Chiếc lợc ngà của nhà văn</b>
Nguyễn Quang Sáng, mỗi lần đọc lại vẫn đem đến cho chúng ta niềm xúc động lạ
th-ờng. Sức hấp dẫn của tác phẩm không phải chỉ ở cốt truyện ít nhiều li kì, hay tính cách
nhân vật khác lạ mà chính là ở nội dung sâu sắc và cảm động của câu chuyện: Tình cha
con sâu nặng trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.

<b>11. Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải</b>

<b>- MB1: Mựa xuõn luôn là nguồn cảm hứng vô tận của các thi nhân. Nguyễn Bính đã</b>
từng đánh thức ngời nhà quê trong mỗichúng ta bằng “Mùa xuân xanh”, Hàn Mạc Tử
thì bâng khuâng xao xuyến nơi đất khách quê ngời với “Mùa xn chín”. Cịn ‘‘Mùa
xn xn nho nhỏ’’ củaThanh Hải lại là tâm nguyện sau cùngcủa ơng về tình u cuộc
sống, về khát vọng đợc cống hiến sức lực của mình cho đất nớc khi ông sắp lâm chung.
<b>- MB2: Mùa xuân vốn là đề tài vô tận của thi nhân xa và nay. Nếu nh họa sĩ dùng đờng</b>
nét và sắc màu, nhạc sĩ dùng giai điệu và âm thanh thì thi sĩ lại dùng ngơn từ để diễn tả
cảm xúc của mình - đặc biệt là tình yêu thiên nhiên, yêu cảnh sắc quê hơng. Ta đã từng
bắt gặp một sắc cỏ xuân non tơ trong thơ Nguyễn Du, một nét xuân chín rạo rực của thi
sĩ họ Hàn, hay một mùa xuân xanh tơi tắn nhẹ nhàng trong thơ Nguyễn Bính. Và xúc
động biết bao khi ta đợc hịa mình vào “Mùa xn nho nhỏ” của nhà thơ xứ Huế –
Thanh Hải để rồi thêm hiểu và yêu cuộc sống hơn.

<b>-MB3: Mùa xuân đã gợi cảm hứng cho không biết bao thi nhân nghệ sĩ, ta bắt gặp một</b>
đôi bớm trắng “phất phới sấn hoa bay” trong thơ Lê Thánh Tông, một màu xanh “rợn
chân trời” của cỏ non trong thơ của Nguyễn Du hay “Mùa xuân chín” với những cơ
thơn nữ, trẻ trung, xinh đẹp của Hàn Mặc Tử. Nhng bằng hình tợng “ Mùa xuân nho
nhỏ” rất độc đáo của Thanh Hải đã tạo nên một dấu ấn riêng trong vờn thơ xuân đất
Việt. Bài thơ “ Mùa xuân nho nhỏ”đợc sáng tác 1980 trong khung cảnh hồ bình, xây
dựng đất nớc. Một hồn thơ trong trẻo. Một điệu thơ ngân vang. Đất nớc xuân vui tơi rộn
ràng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>- MB1: Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam – đã cống</b>
hiến trọn đời mình vì sự nghiệp giải phóng đất nước. Người ra đi năm 1969, để lại biết
bao nỗi thương nhớ và xót xa cho Tổ quốc. Có nhiều nhà thơ đã viết bài thơ tưởng nhớ
về Bác, và “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương là một trong những bài thơ xuất sắc
nhất. Chúng ta hãy cùng đến với bài thơ để cảm nhận được cảm xúc ấy.

<b>- MB2: Nếu nh hoạ sĩ dùng đờng nét và màu sắc, nhạc sĩ dùng giai điệu và âm thanh</b>
thì thi sĩ lại dùng hình ảnh để diễn tả cảm xúc của mình. Có lẽ vì thế mà thơ là những
gì cơ đọng nhất, tinh tế nhất. Bài thơ “Viếng lăng Bác” để lại cho ta nhiều ấn tợng khắc
sâu trong tâm khảm về vị cha già kính u của dân tộc. Ngời đã dành tình thơng yêu vô
vàn cho Miền Nam, miền đất đi trớc về sau. Bác thờng hay bảo “Miền Nam luôn trong
trái tim tôi”. Ngời cha ấy đã đi xa để lại muôn vài tình thơng, niềm tiếc nuối trong lịng
mỗi ngời dân. Bài thơ “Viếng Lăng Bác” thể hiện nỗi xúc động bồi hồi, niềm thành
kính, cảm xúc trào dâng mãnh liệt của nhà thơ Viễn Phơng từ thành phố giải phóng ra
thăm Bác. Bài thơ là một dồn nén kết tinh tình cảm chân thành thơng nhớ Bác. Khơng
chỉ riêng nhà thơ mà cịn là tình cảm lớn của hàng triệu chiến sĩ đồng bào Miền nam,
những ngời cũng nh nhà thơ tuy cha một lần gặp Bác trong thực tế nhng đã nghìn lần
gặp Bác trong mơ, trong hồi vọng lý tởng cao đẹp của mình.

<b>13. Sang Thu - H÷u ThØnh</b>

<b>- MB1: Khoảnh khắc giao mùa có lẽ là khoảnh khắc đẹp đẽ nhất của tự nhiên, nó gieo</b>
vào lòng ngời những rung động nhẹ nhàng khiến ta nh giao hoà, đồng điệu . Khi chúng
ta cha hết ngỡ ngàng bởi một Xuân Diệu “tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì” thì đã gặp một
Hữu Thỉnh tinh tế, sâu sắc đến vơ cùng qua một thống “Sang Thu” .

<b>- MB2: Cũng như mùa xuân, mùa thu luôn là đề tài gợi nhiều cảm xúc cho các thi</b>
nhân. Mỗi người lại có cách nhìn cách miêu tả rất riêng, mang đậm dấu ấn cá nhân của
mình. Có nhà thơ, mùa thu là dáng liễu buồn, là màu áo mờ phai, là tiếng đạp lá vàng
cuả con nai ngơ ngác. Hữu Thỉnh cũng góp vào tuyển tập thơ mủa thu của dân tộc một
cái nhìn mới mẻ. Ông là nhà thơ viết nhiều, viết hay về những con người, cuôc sống ở
nông thôn, về mùa thu. Những vẩn thơ thu của ông mang cảm xúc bâng khuâng vương
vấn trước đất trời trong trẻo đang chuyển biến nhẹ nhàng. Điều này thể hiện rõ qua bài
"Sang thu" được ông sáng tác cuối năm 1977.

<b>- MB3: Mùa thu quê hương là đề tài gợi cảm xúc đối với thi nhân song mỗi người cảm</b>
xúc về mùa thu theo cảm nhận riêng của mình. Với nhà thơ Hữu Thỉnh, khoảnh khắc
giao mùa từ hạ sang thu đã rung động hồn thơ để thi sĩ vẽ nên một bức tranh thơ:
“Sang thu” thật hay. Bài thơ được viết theo thể thơ năm chữ : nhịp nhàng, khoan thai,
êm ái, trầm lắng và thoáng chút suy tư… thể hiện một bức tranh thu trong sáng, đáng
yêu ở vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.

<b>- MB4: Không biết tự bao giờ thu thành bến đợi gieo tình cho nhiều thi sĩ. Ngời ta yêu</b>
thu bởi cái dịu dàng, nhẹ nhàng mà thanh thoát. Thu đã trở thành điểm tựa cho mỗi thi
sĩ và dệt vần nên những bài thơ. Cái duyên tình thu ấy đã dệt nên vẻ đẹp tinh xảo trong
thơ Nguyễn Khuyến với chùm thơ thu nổi tiếng, lắng sâu trong Tản Đà với “Cảm thu”
và “Tiễn thu’ hay nồng nàn trong “Đây mùa thu tới’ của Xuân Diệu. Nhng mùa thu
trong “ Sang thu” của Hữu Thỉnh mới thực sự đặc biệt. Nó không hẳn là bài thơ tả cảnh
mùa thu mà là tiếng thì thầm của khoảng khắc hạ chuyển sang thu. Cái khoảng khắc ấy
đáng yêu và đáng nhớ biết bao.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>- MB1: Tình cảm gia đình, tình yêu đối với quê hương xứ sở là những tình cảm</b>
nguyên sơ nhưng cũng thiêng liêng nhất của con người Việt Nam. Lòng yêu thương
con cái, ước mong thế hệ sau nối tiếp xứng đáng truyền thống của tổ tiên, dân tộc, quê
hương là sự thể hiện cụ thể của tình cảm cao đẹp đó. Nhiều nhà thơ đã giãi bày những
sắc thái tình cảm ấy lên trang giấy. Chúng ta bắt gặp trong bài thơ “Nói với con” của
tác giả Y Phương một cách diễn đạt mộc mạc, chân chất của người miền núi những lời
tâm tình thiết tha, những lời dặn dò ân cần, chia sẻ của người cha đối với con lòng tự
hào về con người và quê hương yêu dấu của mình.

<b>- MB2: Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Trùng Khánh - Cao Bằng ,thấm nhuần những</b>
tinh hoa, cái đẹp của dân tộc Tày , Y Phơng (1948) là một nhà thơ tiêu biểu cho các dân
tộc miền núi ."Thơ Y Phơng nh một bức tranh thổ cẩm đan dệt nhiều màu sắc khác
nhau ,phong phú và đa dạng ,nhng trong đó có một màu sắc chủ đạo ,âm điệu chính là
bản sắc dân tộc rất đậm nét và độc đáo .Nét độc đáo đó nằm ở cả nội dung và hình
thức .Với Y Phơng ,thơ của dân tộc Tày nói riêng và thơ Việt Nam nói chung có thêm
một giọng điệu mới ,một phong cách mới "( Từ điển tác giả ,tác phẩm văn học Việt
Nam).

<b>- MB3: Thơ Y Phơng hồn nhiên mà trong sáng, chân thật mà mạnh mẽ nh một bức</b>
tranh thổ cẩm đan dệt những sắc màu phong phú và đa dạng, nhng trong đó ln có
một màu sắc chủ đạo, là bản sắc dân tộc đậm nét độc đáo. “Nói với con” là một bài thơ
haycủa nhà thơ. Bài thơ nh một khúc tâm tình của ngời cha, thể hiện lòng yêu thơng
con của ngời miền núi và ớc mong thế hệ con cái phát huy truyền thống tốt đẹp của quê
hơng.

<b>- MB4: Tạo hóa đã ban tặng cho con ngời hai thứ tình cảm thiêng liêng và cao q, đó</b>
là tình mẹ và tình cha. Nếu mẹ cho con dòng sữa ngọt ngào cùng lời ru êm ái nâng
giấc cho con thì cha cho con vịng tay u thơng và bờ vai rộng mở ơm ấp che chở con.
Đã có rất nhiều tác phẩm thành công ở chủ đề cảm xúc ấy. Nếu nh chúng ta biết đến

tình mẹ bao la trìu mến trong “Con cị” của Chế Lan Viên thì ta cũng khơng thể qn
đợc tình cha u thơng dạy dỗ trong “Nói với con” của Y Phơng. Bài thơ gồm hai khổ
thơ, khổ nào cũng đẹp, cũng hay, cũng để lại ấn tợng sõu sc trong lũng ngi c.

15. Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê

<b>- MB1: Cuc khỏng chin chng Mỹ cứu nớc của nhân dân ta đã góp thêm những trang</b>
vàng vào lịch sử dân tộc. Đã có rất nhiều văn nghệ sẽ đã có đợc cảm hứng sáng tác từ
đề tài này. Chính vì vậy đây cũng là giai đoạn văn học có nhiều thành cơng góp phần
làm rạng rỡ nền văn học nớc nhà. "Những ngôi sao xa xôi" của nữ tác giả Lê Minh
Khuê là một trong những đóng góp nh vậy. Nhân vật chính của tác phẩm là Phơng Định
- một cô gái đã để lại ấn tợng sâu sắc trong lòng ngời đọc.

<b>- MB2: Chúng ta đã từng biết đến hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trờng Sơn qua tác</b>
phẩm "Bài thơ về tiểu đội xe khơng kính" của Phạm Tiến Duật. Họ là những chiến sĩ trẻ
trung sôi nổi can trờng mang trong mình khát vọng thống nhất non sơng. Và một lần
nữa chúng ta lại đợc gặp hình ảnh những con ngời gan dạ trẻ trung trên tuyến đờng
Tr-ờng Sơn qua tác phẩm "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Kh. Đó là ba cơ gái
nhỏ nhắn xinh xắn trong một tổ trinh sát mặt đờng. Nhân vật chính trong tác phẩm và
cũng là ngời kể chuyện là Phơng Định - một cô gái Hà Nội. Nhân vật đã để lại ấn tợng
sâu sắc trong lịng đơng đảo bạn đọc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>- MB4: Giới thiệu con đường Trường Sơn trong kháng chiến chống Mĩ - được coi là</b>
biểu tượng anh hùng của cuộc chiến đấu giành độc lập tự do. Nhà văn Lê Minh Khuê
đã từng là thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn máu lửa. Những tác
phẩm của chị viết về cuộc sống chiến đấu của bộ đội và thanh niên xung phong ở đây
đã gây được sự chú ý của bạn đọc mà truyện ngắn "những ngôi sao xa xôi" là một
trong những tác phẩm ấy. Truyện viết về ba cô gái trong một tổ trinh sát mặt đường
làm nhiệm vụ phá bom trên tuyến đường Trường Sơn đạn bom khốc liệt. Phương Định,
nhân vật kể chuyện cũng là nhân vật chính để lại nhiều ấn tượng đẹp và tình cảm sâu

sắc trong lòng người đọc.

<b>- MB5: Cuộc kháng chiến chống Mĩ đã đi qua….. nhưng ánh sáng chói lọi của nó vẫn</b>
ln tồn tại cùng với lịch sử dân tộc ta qua các tác phẩm văn học như….. Và có những
con người bình dị, đã làm nên cuộc kháng chiến ấy, đó là những người lính, những cơ
thanh niên xung phong, những chiến sĩ vô danh…. "Những ngôi sao xa xôi" viết về
những con người như vậy. Ba cô gái thanh niên họp thành một tổ trinh sát mặt
đường….

Họ đã sống và chết.
Giản dị và bình tâm
Không ai nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm nên đất nước.

(Ngã ba Đồng Lộc)

</div>

<!--links-->