Tap huan Tu van hoc duong Pleiku thang 72012

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.76 MB, 208 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

TẬP HUẤN

TƯ VẤN HỌC ĐƯỜNG

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH

• Ổn định tổ chức - Làm quen.

• Cảm nhận cuộc sống.

• Xây dựng nội quy lớp học.

• Chương 1: Phát triển tâm lý ở trẻ vị thành niên.

• Chương 2: Con đường dẫn đến VTN ứng xử tiêu cực.

• Chương 3: Các rối loạn tâm lý và các vấn đề sức khỏe tâm thần
thường gặp ở trẻ VTN.

• Chương 4: Vai trò và trách nhiệm của cán bộ tư vấn tâm lý học
đường.

• Chương 5: Một số kỹ năng tham vấn cơ bản.

• Chương 6: Một số chiến lược làm việc với học sinh có khó khăn về
hành vi.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

LÀM QUEN

? Thầy, cơ sẽ làm gì vào khoảng thời gian rỗi 
trong đợt tập huấn này?

a. Uống café cùng bạn bè.

b. Đi hát karaoke.

c. Đi nhậu.

d. Đi mua sắm.

e. Đi làm đẹp, thư giãn.

f. Thăm người thân.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Thầy, cô cảm nhận gì về những hình ảnh sau?

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Thầy, cơ cảm nhận gì về những hình ảnh sau?

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Thầy, cơ cảm nhận gì về những hình ảnh sau?

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Mục tiêu khóa học:

• Trang bị cho thầy giáo, cơ
giáo những kiến thức và
kỹ năng cơ bản và sơ khởi

về tâm lý học đường.

• Giúp các thầy giáo, cơ giáo

có thể can thiệp cho học
học sinh ở cấp độ đầu tiên.

• Giới thiệu trẻ đến với

chuyên gia tâm lý (nếu
cần).

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Xây dựng nội quy lớp học:

• Đi học đúng giờ.

• Học nghiêm túc, tích cực.

• Niềm nở, thân thiện.
• Hợp tác, chia sẽ.

• Điện thoại để ở chế độ rung.

• Suy ngẫm và thảo luận:

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Chương 1

:

:

PHÁT TRIỂN TÂM LÝ Ở

TRẺ VỊ THÀNH NIÊN

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

A.

MỤC TIÊU:

MỤC TIÊU:

Sau bài học, học viên hiểu được:

1.Các đặc điểm phát triển cơ bản của trẻ vị thành niên
từ độ tuổi 10 đến 18 tuổi.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

B.

NỘI DUNG

:

I. ĐẶC ĐIỂM PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ VTN.

-Khái niệm tuổi vị thành niên (VTN).
-Một số điểm chung về sinh lý.

-Đặc điểm theo từng giai đoạn tuổi vị thành niên.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

1.

Khái niệm Trẻ em & Vị thành niên.

Khái niệm Trẻ em & Vị thành niên.

• Trẻ em:

- Việt Nam: Dưới 16 tuổi.

- Công ước Quốc tế về trẻ em: Dưới 18 
tuổi.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

2.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

2.1.Đặc điểm phát triển sinh lý ở nữ.

• Ngực phát triển.

• Lơng phát triển rõ rệt ở nhiều bộ phận cơ

thể: Bộ phận sinh dục, nách, chân, tay.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

2.2.Đặc điểm phát triển sinh lý ở nam.

• Cơ quan sinh dục phát triển.

• Lơng (bộ phận sinh dục, nách, chân...), 
râu phát triển.

• Hiện tượng “mộng tinh”, “giấc mơ ướt”.
• Đạt được sự tối đa về chiều cao.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16></div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Thảo luận:

-

Bạn trải qua thời vị thành niên như thế

nào?

-

Bạn có nhận thấy điều này ở học sinh

mình khơng?

-

Bạn đáp trả lại nhu cầu này của trẻ như

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

3.1.Đầu vị thành niên (10-14 tuổi)

• CHUYỂN ĐỘNG HƯỚNG ĐẾN SỰ ĐỘC

LẬP .

• HỨNG THÚ NGHỀ NGHIỆP

• GIỚI TÍNH

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

a. Chuyển động hướng đến sự độc lập:

• Tìm kiếm bản sắc. 
• Buồn, ủ rũ.

• Năng lực sử dụng lời nói
để bộc lộ bản thân tăng.

• Thường hay biểu hiện

cảm xúc bằng hành động
hơn bằng từ ngữ.

• Quan hệ bạn bè thân thiết

được coi trọng.

• Ít gắn bó, tình cảm với

bố mẹ, đơi khi có biểu 
hiện thơ lỗ.

• Nhận ra rằng cha mẹ,

giáo viên khơng hồn

hảo, “bắt lỗi” người lớn.

• Tìm kiếm những người
mới để u thương.

• Có xu hướng quay lại

những hành vi nhi hóa.

• Nhóm bạn ảnh hưởng

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

b.Hứng thú nghề nghiệp: 
b.Hứng thú nghề nghiệp:

• Hầu như quan tâm đến hiện tại và tương lai 
gần.

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

c.Giới tính:

• Nữ giới phát triển trước nam giới.

• Chơi với các bạn cùng giới tính.

• E thẹn, bẽn lẽn và khiêm tốn.

• Có tính phơ trương.

• Quan tâm nhiều đến sự riêng tư.

• Thử nghiệm với cơ thể của mình.

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

d. Đạo đức và tự định hướng:

• Thử nghiệm các luật lệ và giới hạn.

• Có đơi khi thử hút thuốc, uống rượu, hoặc các

chất kích thích.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

3.2.Giữa vị thành niên (14-16 tuổi).

• CHUYỂN ĐỘNG HƯỚNG ĐẾN SỰ ĐỘC LẬP 
• HỨNG THÚ NGHỀ NGHIỆP

• GIỚI TÍNH

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

a. Chuyển động hướng đến sự độc lập:

a. Chuyển động hướng đến sự độc lập: 
• Vị kỉ (vì bản thân mình).

• Phàn nàn bố mẹ, người

lớn khơng tơn trọng độc 
lập.

• Bận tâm nhiều về hình

thức và cơ thể.

• Cảm thấy cơ thể và bản

thân mình lạ.

• Ý niệm về cha mẹ giảm,

bớt quấn qt, gắn bó với
cha mẹ.

• Nỗ lực kết bạn mới.

• Nhấn mạnh đến nhóm bạn

với bản sắc của nhóm có
sự lựa chọn, cạnh tranh.

• Thỉnh thoảng buồn, ngồi

một mình.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

b.Hứng thú nghề nghiệp:

• Hứng thú mang tính trí tuệ.

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

c. Giới tính:

• Bận tâm về sự hấp dẫn giới tính.

• Thường xun thay đổi các quan hệ.

• Hướng đến các quan hệ khác giới với sự sợ hãi, lo lắng.

• Nhạy cảm, dễ bị tổn thương và lo lắng với những người

khác giới.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

d. Đạo đức và tự định hướng:

• Phát triển thần tượng và lựa chọn các mẫu hình lý

tưởng.

• Hiểu về lương tri.

• Tự đặt ra được mục tiêu.

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

3.3.Cuối vị thành niên (16-18 tuổi)

• CHUYỂN ĐỘNG HƯỚNG ĐẾN SỰ ĐỘC LẬP 
• HỨNG THÚ NGHỀ NGHIỆP

• GIỚI TÍNH

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

a.

Chuyển động hướng đến sự độc lập:

• Bản sắc rõ ràng, chắc chắn.

• Có khả năng trì hỗn sự hài
lịng.

• Có khả năng suy nghĩ các ý

tưởng một cách có hệ thống,
xun suốt.

• Có khả năng biểu hiện cảm
xúc bằng từ ngữ.

• Phát triển khiếu hài hước.

• Có các sở thích ổn định.

• Tình cảm ổn định.

• Có khả năng đưa ra các quyết
định độc lập.

• Có khả năng thỏa hiệp.

• Hãnh diện về cơng việc,
nhiệm vụ của mình.

• Tự lực.

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

b.

Hứng thú nghề nghiệp

:

• Bận tâm nhiều về tương lai.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

c.

Giới tính:

Giới tính:

• Bận tâm về các mối quan hệ nghiêm túc. 
• Bản sắc giới tính rõ ràng.

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

d.

Đạo đức và tự định hướng

Đạo đức và tự định hướng

:

:

• Có sự anh minh, hiểu biết sâu sắc.

• Nhấn mạnh đến chân giá trị và tự trọng.

• Đặt ra mục tiêu và hiện thực hóa mục tiêu.

• Chấp nhận các thể chế, quy tắc xã hội và truyền thống
văn hóa.

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33></div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

1. Những nhu cầu cơ bản:

• 1.1.Nhu cầu sinh lý:

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

1.2.Nhu cầu tâm lý- xã hội cơ bản:

• An tồn

• Hiểu, cảm thơng 
• u thương

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

Thảo luận:

Hành động của người lớn

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

a.An tồn:

• Là chỗ dựa cho trẻ (đặc biệt là GVCN).

Giữ bí mật, khơng phê phán khi chia sẻ.

• Tạo sự thân thiện.

• Cơng bằng trong xử lí tình huống.

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

a.An tồn (tiếp theo).

• Coi lỗi lầm của trẻ là nguồn thông tin quan

trọng, là một phần trong quá trình học tập,
phát triển.

• Giúp trẻ hiểu: khơng ai được làm tổn

thương người khác.

• Kiên định trong chuẩn mực cư xử.

• Tỏ ra thơng hiểu trong q trình thảo luận,

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

b.Yêu thương:

• -Gần gũi, thân thiện với trẻ.

• Lắng nghe, quan tâm, chia sẽ với trẻ.
• Động viên, khích lệ kịp thời.

• Khoan dung, độ lượng, vị tha.
• Tận tụy, tâm huyết.

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

c.Có giá trị:

• Khơng dùng bạo lực (hành động, lời nói).

• Tơn trọng ý kiến của các em – dù chưa đúng.

• Tạo điều kiện để hs thể hiện tài năng, năng

khiếu.

• Khơng thành kiến.

• Tạo cho hs có niềm tin.

• Kiên định để giữ vững hành vi.

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

d.Tơn trọng:

• Ln lắng nghe (ý kiến, tâm tư, nguyện vọng
của hs).

• Tơn trọng ý kiến.

• Cùng hs xây dựng kế hoạch hoạt động.

• Khuyến khích những việc làm tốt.

• Tạo khơng khí vui tươi, hài hịa, thân thiện.
• Giải quyết cơng việc cơng bằng, khách quan.

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

e.Được hiểu:

• Gần gũi, yêu thương.
• Lắng nghe, chia sẽ.

• Giải đáp những băn khoăn, trăn trở.

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

* Lắng nghe - một cách đáp ứng

nhu cầu VTN.

-Làm thế nào để lắng nghe?



Hiểu về giao tiếp.

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

Thảo luận

• Khi bạn có vấn đề, thấy buồn bực,

bạn muốn nói chuyện với ai?

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45></div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

2.1.Nhu cầu sinh lý:

• Nhu cầu về hoạt động: Do lực cơ mạnh hơn, dư

thừa năng lượng … Cần kiểm soát và hướng đến các
kênh phù hợp: thể thao, vui chơi lành mạnh (khiêu
vũ…).

• Nhu cầu thỏa mãn tính dục:

- Ái kỉ: quan tâm, yêu thích cơ thể mình, tự tìm hiểu,
khám phá cơ quan sinh dục mình.

- Tình dục đồng giới: Chơi với bạn đồng giới.

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

2.2.Nhu cầu tâm lý:

a.Thử các giá trị và hình thành giá trị bản thân:
- Lựa chọn giá trị định hướng cuộc đời mình.

- Có khả năng tư duy trừu tượng (VD: các triết lý đạo 
đức như quyền, nghĩa vụ, ưu tiên…các khái niệm…)
- -Chất vất các giá trị mà trẻ đang sống hoặc được chỉ

dạy.

-Tìm kiếm trải nghiệm mới: quần áo, đầu tóc, bạn bè,

hoạt động…

b.Độc lập, tự do, tự chủ: 
-Không chấp nhận sự áp đặt.

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

2.2.Nhu cầu tâm lý (tiếp).

c.Được chấp nhận:

-Người lớn nên sẵn sàng lắng nghe, kể cả khi khơng đồng tình.
-Đặt mình vào vị trí của trẻ, tránh phán xét, chỉ trích.

-Sự chấp nhận thể hiện bằng việc khuyến khích, động viên. Giúp
trẻ củng cố lịng tự trọng, thúc đẩy sự cố gắng.

d.Cho và nhận tình cảm:

-Giải thích cho trẻ hiểu ai cũng có cảm xúc vui, buồn, chán nản…
Cần biểu hiện cảm xúc phù hợp.

-Biểu hiện tình u thương vơ điều kiện dù tình huống gì xảy ra
để trẻ cảm thấy an tồn.

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

2.2.Nhu cầu tâm lý (tiếp).

e.Thực hiện các hành vi nguy cơ:

- Trẻ VTN tị mị thử nghiệm mọi thứ mà khơng để ý đến hậu quả.
→ Giúp trẻ có kiến thức về thực tế và cuộc sống.

f.Nhu cầu chỉ dẫn và giới hạn:

-Người lớn cần đưa giới hạn đối với trẻ, hướng các em đến các
con đường lành mạnh.

-Trao đổi với các em về nguyên tắc, luật lệ và hướng dẫn giải
quyết xung đột.

-Cho phép trẻ được tự quyết trong giới hạn cho phép, để các em
chịu trách nhiệm → Giúp trẻ đi đến độc lập.

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

Thảo luận

(Chia lớp thành …. nhóm)(Chia lớp thành …. nhóm)

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

• Kính chào q Thầy giáo, Cơ giáo!

• Kính chúc q Thầy giáo, cô giáo

một

ngày mới nhiều niềm vui và

hạnh phúc!

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

Cảm ơn sự tham gia

của các thầy cô!

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

CHƯƠNG 2:

CON ĐƯỜNG DẪN ĐẾN

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

A.MỤC TIÊU:

Học viên có thể :

• Hiểu mục đích của hành vi tiêu cực.

• Hiểu con đường hình thành hành vi tiêu cực.
• Có thái độ khoa học và nhân văn với hành vi

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

B.NỘI DUNG:

I. Mục đích của các hành vi tiêu cực:

Có 4 mục đích chính:

a.

Thu hút sự chú ý.

b.

Thể hiện quyền lực.

c.

Muốn trả đũa.

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

1.Thu hút sự chú ý:

1.Thu hút sự chú ý:

• Chú ý là gì?  là để tâm trí vào việc gì đó.

• Thảo luận: Trong những tình huống như thế

nào thì chứng tỏ người lớn chú ý đến trẻ?

( ôm ấp, nựng, khen thưởng, động viên, khích lệ,
la mắng, dọa nạt, đánh đập…)

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

1. Thu hút sự chú ý(tiếp):
Muốn 
được 
chú ý
Khơng 
được 
chú ý
Được 
chú ý
Tìm 
cách 
thể 
hiện 
tích

cực
Tìm
cách
thể
hiện
tiêu
cực
Học giỏi
Thể thao giỏi

Múa hát
V.v….

Ăn cắp
Quậy phá
Hét trong lớp

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

1. Thu hút sự chú ý (tiếp).

Ví dụ minh họa.

• Minh họa: Hoa học lớp 8, ăn cắp tiền

• Hồng: hét lên trong lớp học.

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

1. Thu hút sự chú ý (tiếp)

Suy ngẫm và thảo luận:

–

Người lớn chúng ta hay chú ý vào

những điều tích cực hay tiêu cực?

–

Người lớn có xu hướng dùng hành

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

2.Thể hiện quyền lực:

Cá nhân cảm nhận được quyền lực của mình khi họ thấy có
tác động, ảnh hưởng đến người khác.

• Biểu hiện thường gặp:

- Trẻ cãi lại, trêu ngươi, thách thức (im lặng, không hứa,
không trả lời…)  trẻ cảm giác kiểm sốt tình huống.

- Phá bỏ qui tắc: khơng mặc đồng phục, trốn học…  Trẻ thấy

mình có quyền tự quyết định.

- Thử thách giới hạn của người lớn  Trẻ có xu hướng khám

phá xem mình “mạnh” đến mức nào, có thể điều khiển người
khác khơng.

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

3.

Trả đũa

Trả đũa

:

:

• Trẻ VTN cho rằng “Mình cảm thấy bị tổn thương

vì khơng đựợc đối xử tơn trọng, cơng bằng, mình
phải đáp trả”.

• Trả đũa như là cách địi lại sự cơng bằng.

• Có nhiều cách để trả đũa: bằng hành động, bằng

lời nói, bằng sự im lặng, bằng việc từ chối hợp 
tác, bằng cái nhìn và cử chỉ thù địch, v.v.

• Những hành động này thường đi kèm với những

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

4.Thể hiện sự khơng thích hợp. 4.Thể hiện sự khơng thích hợp.

• Hành vi thể hiện: rút lui, né tránh thất bại vì 
cảm thấy nhiệm vụ q sức.

• Ví dụ, trẻ VTN thể hiện: “Con khơng giải

được bài đó đâu!”, “Con đã bảo là khơng làm 
được đâu vì con rất dốt mơn này”.

• Cảm thấy rất chán nản.

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

Thảo luận nhóm:

Thời gian: 10 phút.

Anh chị hãy kể một số ví dụ trẻ có hành
vi tiêu cực là nhằm mục đích:

-Thu hút sự chú ý.

-Thể hiện sự quyền lực.
-Trả đũa.

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

II.Con đường dẫn đến hành vi

tiêu cực của trẻ VTN.

1.Tại sao phải hiểu con đường dẫn đến hành vi tiêu cực

của trẻ?

Thảo luận: Khi trẻ có hành vi tiêu cực, người lớn thường
phản ứng như thế nào?

(lo lắng, dùng biện pháp mạnh nhưng không chỉ được 
nguyên nhân).

• Tất cả các hành vi đều có mục đích và lý do chứ không
xảy ra ngẫu nhiên.

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

2.Tại sao trẻ hành động như cách

chúng vẫn đang làm?

Hai nguyên tắc cơ bản:

• Hầu hết các hành vi do trẻ học được.

• Phản ứng của người khác góp phần làm

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

2.1.Các hành vi của trẻ đều là học được:

• Khái niệm học: Sự thay đổi tương đối ổn định

ở hành vi hoặc năng lực của cá nhân như là kết
quả của kinh nghiệm hoặc luyện tập. Sự thay
đổi bên trong được quan sát qua hành vi.

• Phản xạ có điều kiện: bằng cách ghép cặp hai 
phản ứng không điều kiện.

• Hành vi tạo tác: kết quả của hành vi tác động 
đến xu hướng lặp lại của hành vi đó.

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

a.Học tập qua quan sát, trải nghiệm.a.Học tập qua quan sát, trải nghiệm.

• Học tập qua quan sát là cách chúng ta lĩnh hội một 
hành vi thơng qua việc nhìn, quan sát hành vi đó.

• Người lớn giúp trẻ xóa bỏ hành vi tiêu cực, thực hiện
hành vi tích cực.

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

b.Phản ứng của người khác:

• Bao gồm: sự tán thưởng, sự chú ý, sự tơn

trọng, tình u, địa vị xã hội, trừng phạt, 
mắng, sự hờ hững v.v.

• Phản ứng của người khác sẽ quyết định việc

trẻ hay người khác có lặp lại hành vi đó hay
khơng.

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

3.Các con đường dẫn đến việc trẻ hình thành

các hành vi không phù hợp.

– Thiếu kỹ năng.

– Muốn có sự chú ý tích cực, khen ngợi từ phía người
khác.

– Khi người lớn vơ tình củng cố các hành vi tiêu cực.
– Tự trọng thấp.

– Không biết cách phù hợp để bộc lộ cảm xúc của mình.
– Áp lực học tập.

– Mơi trường thiếu cấu trúc.

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

Thảo luận nhóm nhỏ

H: Hãy nhớ lại những học sinh “cá biệt” mà
mình đã gặp phải? Liệt kê các hành vi tiêu cực

mà em đó có. Ghi lại xem bạn đã ứng xử với
em đó như thế nào khi em làm những hành vi
đó?

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

Cảm ơn sự tham gia

của các thầy cô!

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

CHƯƠNG 3:

CÁC RỐI LOẠN TÂM LÝ VÀ CÁC

VẤN ĐỀ SỨC KHỎE TÂM THẦN

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

A.MỤC TIÊU:

Học viên có thể:

1. Hiểu các rối loạn tâm lý và vấn đề sức khỏe
tinh thần ở VTN bao gồm dấu hiệu, triệu

chứng, tác hại của chúng, cách ứng xử hợp lý
với từng loại VTN có những vấn đề SKTT.
2. Hiểu được các nguyên tắc chung về những rối

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

B.NỘI DUNG:

Thảo luận: Thế nào là hành vi, biểu hiện bình
thường và bất thường?

Hành vi hoặc cảm xúc vi phạm những chuẩn

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

CÁC VẤN ĐỀ HƯỚNG NỘI

CÁC VẤN ĐỀ HƯỚNG NGOẠI

• Vấn đề hướng nội: những vấn 
đề liên quan đến bản thân,

biểu hiện các triệu chứng
được hướng vào bên trong
như trầm cảm và lo âu.

• Vấn đề hướng ngoại: các hành

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

I.CÁC VẤN ĐỀ HƯỚNG NỘI

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

1.Trầm cảm:

1.1.Dấu hiệu:

Bất an và kích động.

• Cảm thấy tội lỗi và

vơ giá trị.

• Thiếu động cơ và

nồng nhiệt.

• Mệt mỏi hoặc thiếu
năng lượng.

• Khó tập trung.

• Có ý tưởng tự tử.

• Buồn hoặc vơ vọng.

• Cáu kỉnh, tức giận

hoặc hận thù.

• Hay khóc hoặc sướt

mướt.

• Thu mình khỏi bạn

bè và gia đình.

• Mất hứng thú trong

các hoạt động.

• Thay đổi thói quen

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

*

Các biểu hiện nghi ngờ trầm

cảm:

• Các hành vi vơ thức bộc

lộ ra bên ngồi.

• Các hành vi tội phạm.

• Hành vi vơ trách nhiệm.

• Học tập ở trường kém,
lưu ban.

• Tách ra khỏi gia đình và
bạn, dành nhiều thời

gian một mình.

• Dùng rượu hoặc các

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

BÁO ĐỘNG?

• Kéo dài ít nhất tuần

• Ảnh hưởng đến tâm trạng, các năng

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

1.2.Hậu quả:

• Những vấn đề ở trường: thiếu sinh lực, khó tập trung;

có thể dẫn đến nghỉ học, lưu ban, bức xúc với nhiệm 
vụ …

• Những vấn đề trong gia đình: bỏ nhà, đề cập đến việc

đó.

• Lạm dụng rượu và ma túy: cố gắng tự chữa. 
• Vấn đề về cái tơi: tự trọng thấp

• Nghiện internet: …Các hành vi liều lĩnh: lái xe, uống
rượu, tình dục khơng an tồn.

• Bạo lực:

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

1.3.Hỗ trợ

a.Hỗ trợ trẻ trầm cảm nói về vấn đề của
mình:

-Đề nghị giúp đỡ: Hỏi khơng mang tính điều
tra, cho trẻ biết bạn sẵn sàng hỗ trợ khi

trẻ cần.

-Nhẹ nhàng nhưng kiên định: Tôn trọng cảm
xúc của trẻ; vẫn nhấn mạnh mối lo ngại…
-Lắng nghe không thuyết giảng: không

nhận xét, chỉ trích khi trẻ nói.

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

b.Hỗ trợ trẻ VTN đang điều trị trầm cảm.

• Thấu hiểu.

• Khuyến khích các hoạt động thể chất.
• Khuyến khích các hoạt động xã hội.

• Duy trì can thiệp.

• Dạy trẻ các kĩ năng.

• Xây dựng hệ thống liên lạc giữa gia đình

và nhà trường.

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

2.Tự tử

• Định nghĩa của Tổ
chức Y tế thế giới
gồm 3 thành phần:

 Ý tưởng tự sát (chỉ

thể hiện trong ý
nghĩ)

 Toan tự sát (có hành

vi để tự tử, nhưng
khơng thành cơng)

 Tự sát (có hành vi

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

2.1.

Những dấu hiệu báo động tự tử ở

VTN

• Nói hoặc đùa về việc sẽ tự tử.

• Nói về chết một cách tích cực hoặc lãng mạn 
hóa việc chết.

• Viết chuyện, thơ về cái chết, việc chết hoặc tự 
tử.

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

2.1

Những dấu hiệu báo động tự tử ở

VTN

(tiếp).

(tiếp).

• Cho đi những vật sở hữu có giá trị.

• Tâm trạng tốt lên bất ngờ và không có lý do sau

khi bị trầm cảm hoặc thu mình.

• Nói tạm biệt với bạn, gia đình như là chia tay mãi

mãi.

• Khơng chú ý đến hình thức, vẻ ngồi hoặc vệ sinh

cá nhân.

• Tìm vũ khí, thuốc hoặc những dụng cụ, cách

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

3.Rối loạn Lo âu:

3.1.Dấu hiệu:

• Sợ hãi, lo lắng quá mức, bất an ở bên

trong, có xu hướng thận trọng và cảnh
giác quá mức.

• Dù khơng thực sự nguy hiểm, vẫn căng

thẳng liên tục, bất an hoặc stress quá
mức.

• Ở các nơi có tính xã hội, thể hiện sự phụ

thuộc, thu mình, lo lắng, bứt rứt.

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

Rối loạn lo âu: dấu hiệu (tiếp)

• Bận tâm với những lo lắng về mất kiểm

sốt hoặc các lo âu khơng thực tế về năng
lực xã hội.

• Các triệu chứng đau cơ thể.

• Lo âu tập trung vào các thay đổi về biểu

hiện cơ thể.

• Rất ngại ngùng, e thẹn, tránh các hoạt
động thường xuyên hoặc từ chối trải
nghiệm mới.

• Có hành vi nguy cơ, thử dùng chất kích

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

Một số rối loạn lo âu

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

3.2.Hậu quả

• Khơng học, khơng chơi thể thao và các hoạt 
động xã hội tốt.

• Khơng thể phát triển được các năng lực của 
mình.

• Q phụ thuộc, cầu tồn, và thiếu tự tin.

• Có thể làm đi làm lại một việc hoặc trì hỗn 
việc.

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

Hậu quả

• Cảm xúc tự tử hoặc

tham dự các hành vi tự
hủy hoại bản thân.

• Sử dụng rượu hoặc ma 
túy để tự chữa hoặc

làm dịu đi nỗi lo âu.
• Hình thành các nghi

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

3.3.

Hỗ trợ

Hỗ trợ

:

:

-L

-Lắng nghe cẩn thận và tôn trọng. ắng nghe cẩn thận và tôn trọng.

--Không coi thường cảm xúc của trẻKhông coi thường cảm xúc của trẻ..

-G

-Giúp trẻ hiểu rằng các cảm xúc khó chịu, khơng thoải iúp trẻ hiểu rằng các cảm xúc khó chịu, khơng thoải
mái về cơ thể, hình thức, sự chấp nhận của bạn bè và sự
mái về cơ thể, hình thức, sự chấp nhận của bạn bè và sự

không chắc chắn là phần tự nhiên của tuổi VTN.
không chắc chắn là phần tự nhiên của tuổi VTN.

-G

-Giúp trẻ iúp trẻ dò dò theo lo âu trong từng tình huống và các theo lo âu trong từng tình huống và các
trải nghiệm của trẻ VTN

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

3.3.Hỗ trợ (tiếp).

• Đảm bảo với trẻ khi lớn dần, trẻ VTN sẽ có những kĩ 
thuật khác nhau để xử trí stress và lo âu.

• Gợi lại cho trẻ VTN những lần trẻ ban đầu sợ nhưng 
vẫn kiểm sốt tốt và bước vào tình huống mới đó.

• Khen ngợi, khuyến khích trẻ VTN khi trẻ tham dự
tình huống dù ban đầu không thoải mái.

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

HOẠT ĐỘNG

BẠN ĐÃ TỪNG
GẶP HỌC

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

II.

CÁC VẤN ĐỀ HƯỚNG NGOẠI

-Tăng động giảm chú ý
-Gây hấn

-Chống đối, không tuân thủ

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

1.Tăng động giảm chú

ý.

a.Dấu hiệu:

• Chỉ chú ý được khi tiếp
xúc với những điều trẻ

thích thú, quan tâm.

• Dễ bị sao nhãng với

những công việc lặp lại,
nhàm chán.

• Khó hồn thành bất cứ việc gì:

thường nhảy từ việc này sang việc
khác, nhảy trong quá trình làm.

• Tổ chức học tập và thời gian khó

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

* Dấu hiệu của không chú

* Dấu hiệu của khơng chú

ý:

• Mắc lỗi bất cẩn.

• Khó duy trì chú ý, dễ sao nhãng.

• Có vẻ như khơng nghe khi người khác đang nói

với mình.

• Khó nhớ và theo các chỉ dẫn.

• Khó sắp xếp, tổ chức, lên kế hoạch và hồn thành

cơng việc.

• Chán việc trước khi hồn thành.

• Thường mất hoặc để nhầm chỗ sách, vở, đồ chơi,

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

* Dấu hiệu tăng động:

• Bồn chồn khơng n và ln uốn

éo, cựa quậy.

• Ln rời khỏi ghế trong các tình

huống đáng nhẽ cần ngồi n.

• Di chuyển xung quanh liên tục,
thường chạy hoặc trèo khơng phù
hợp tình huống.

• Nói nhiều.

• Khó chơi n lặng hoặc thư thái.

• Ln hoạt động, như là bị điều

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

* Dấu hiệu xung động:

• Hành động có tính chất bột phát, khơng suy nghĩ.

• Bật ra câu trả lời trong lớp mà không chờ đợi được gọi

hoặc nghe hết câu hỏi.

• Khơng chờ đến lượt mình khi đợi hàng hoặc chơi.
• Nói những điều sai ở những thời điểm khơng phù hợp 
• Thường ngắt lời hoặc làm gián đoạn việc của người

khác.

• Xâm lấn cuộc nói chuyện hoặc trị chơi của người khác.

• Khơng thể kìm giữ tình cảm, dẫn đến các cơn giận dữ,

cáu kỉnh hoặc ăn vạ.

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

b.Hậu quả:

Tính xung động của VTN dẫn đến:

• Hành động trước khi suy nghĩ.

• Sử dụng chất kích thích, các hành vi

hung tính, tình dục khơng an tồn, lái
xe bất cẩn và các tình huống nguy cơ
khác.

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

c.Hỗ trợ:

• Tiếp cận tổng qt, từ nhiều phía như gia đình, 
trường học.

• Tiếp cận hành vi. 
• Tiếp cận nhận thức.

• Luyện tập kĩ năng xã hội.
• Giáo dục cha mẹ.

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

Hỗ trợ

• Khó tập trung và tổ chức: hỗ trợ về mặt

tâm lý

• Khó lên kế hoạch: giúp trẻ tìm sự hỗ trợ

từ người có chun mơn

• Tự trọng thấp: khuyến khích những

đam mê, giúp trẻ thấy mình có năng lực

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

2.Gây hấn

• Định nghĩa: Gây hấn là loại hành vi,

dạng lời nói hoặc thể chất có chủ đích
làm tổn thương hoặc làm hại người

khác hoặc thứ khác (đồ vật, động vật).

• Biểu hiện:đánh nhau, dọa nạt, khống

chế quan hệ, và có thể có kế hoạch
trước hoặc khơng có kế hoạch.

• Mục đích: thể hiện sự bực tức hoặc thù

địch, hẳng định chủ quyền, dọa nạt, thể
hiện sự sở hữu, đáp trả lại sự sợ hãi

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

2.1.Phân loại

• Gây hấn mang tính chất thù địch:

xuất phát từ tức giận, có mục đích
gây tổn thương hay đau đớn.

• Gây hấn mang tính chất phương

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

2.2.Biểu hiện:

• Bắt nạt, đe doạ hay uy hiếp người khác.

• Khởi xướng và tham gia các cuộc ẩu đả, đánh

nhau.

• Sử dụng các loại vũ khí có thể gây hại nghiêm

trọng về thể chất cho người khác.

• Có biểu hiện độc ác về thể chất với người

khác hoặc động vật.

• Ăn cướp tài sản trong khi đối mặt với nạn

nhân.

• Phá hoại tài sản của công hoặc của người

khác.

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

2.3.Hỗ trợ:

• Trừng phạt thể chất khơng mang lại hiệu quả.
• Phạt nhẹ kết hợp tham vấn và các chiến lược làm

cha mẹ tích cực.

• Đưa ra các chương trình thay đổi cách suy nghĩ
tiêu cực

• Hướng dẫn tự mình phân tán hoặc xao lãng với

những ấm ức đang hiện hữu.

• Hướng dẫn trì hỗn thời gian từ ấm ức đến hành
động: đếm 1 – 10.

• Hướng dẫn đối đầu với những ấm ức một cách phi

bạo lực và chia sẻ cảm giác ấm ức.

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

3.Chống đối, không tuân

thủ

3.1.Định nghĩa: những
biểu hiện hành vi không
phù hợp với lứa tuổi,

được lặp đi lặp lại có

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

3.2.Dấu hiệu: t

3.2.Dấu hiệu: tiêu cực, thách thức, iêu cực, thách thức,
thù địch và không tuân thủ

thù địch và khơng tn thủ kéo dài ít kéo dài ít
nhất 6 tháng.

nhất 6 tháng.

• Mất bình tĩnh

• Thường xuyên tranh

cãi với người lớn.

• Thường xuyên chủ

động phớt lờ hoặc từ

chối việc thực hiện
theo các yêu cầu
của người lớn, cố ý
gây bực mình cho
người khác.

• Thường đổ lỗi cho

người khác về những
sai sót hoặc những
lỗi lầm của mình.

• Q nhạy cảm và hay
khó chịu vì người

khác.

• Thường xun tức
giận, bực bội.

• Thường xun có thái
độ thù hằn, cay độc.

 Những biểu hiện

hành vi này thường
gây khó khăn cho cá
nhân trong hoạt động
xã hội, học tập và

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

3.3.Hỗ trợ:

• Thay đổi hành vi của cha mẹ.

• Giáo dục ý nghĩa và nguồn gốc của

hành vi chống đối.

• Cách đưa ra những ngun tắc trong

gia đình.

• Chiến lược hành vi làm cha mẹ có

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

3.4.M

ột số kỹ năng hiệu quả

ột số kỹ năng hiệu quả

để điều chỉnh hành vi chống

đối

:

• Chú ý tích cực và khen ngợi để củng cố

những hành vi được mong đợi

• Phớt lờ những hành vi khơng phù hợp
khơng nghiêm trọng

• Đưa ra những chỉ dẫn ngắn gọn, rõ ràng,

loại bỏ những tác nhân ảnh hưởng đến
sự chú ý của trẻ.

• Thiết lập một hệ thống thưởng quy đổi
ở nhà.

• Sử dụng hình phạt khoảng lặng cho

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

4.Rối loạn hành vi:

4.1. Định nghĩa: một nhóm
các biểu hiện hành vi và
cảm xúc của trẻ em và vị
thành niên được lặp đi
lặp lại nhiều lần và ở đó,
các quyền cơ bản của

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

4.2.Dấu hiệu:

• Độc ác với người và động vật bao gồm(Sử 
dụng tranh ảnh đưa lên mạng, uy hiếp…)

• Phá hoại tài sản (hành vi xâm hại gây tổn thất 
tài sản).

• Lừa đảo hay trộm cắp.

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

Hỗ trợ

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

5.Phạm tội, phạm

pháp:

5.1.Định nghĩa:

Là một dạng của hành vi chống đối xã hội

được đặc trưng bởi các hành động bất chính và
vơ ln lý (vi phạm các chuẩn mực đạo đức

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

5.2.Dấu hiệu:

• Các nét tính cách xung động, bốc

đồng, hiếu chiến, ngạo ngược dễ
bị kích động.

• Sử dụng biệt danh.

• Thất bại trong việc thích nghi với

các chuẩn mực, quy định, thường
xuyên phá luật và bất chấp sự an
toàn của bản thân và người khác.

• Hay bị bắt giữ, hay phải trình

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

5.3.Hỗ trợ:

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

5.3.Hỗ trợ (tiếp)

• Các chiến lược cải thiện sức khoẻ tâm thần và thể

chất cho trẻ em và gia đình của những nhóm có
nhiều nguy cơ như nhóm bất lợi về kinh tế

• Tun truyền giáo dục về sức khoẻ thai nhi để làm

giảm các chấn thương và tổn thương hệ thần kinh
từ giai đoạn ấu thơ đến VTN.

• Tuyên truyền giáo dục nhằm xố bỏ các hình thức

trừng phạt thân thể một cách bạo lực.

• Tuyên truyền phổ biến pháp luật và những giá trị

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>

HOẠT ĐỘNG

: BẢN ĐỒ TƯ DUY VỀ

CÁC VẤN ĐỀ HƯỚNG NGOẠI

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

III.LẠM DỤNG RƯỢU VÀ CÁC CHẤT KÍCH THÍCH.
III.LẠM DỤNG RƯỢU VÀ CÁC CHẤT KÍCH THÍCH.

1.Dấu hiệu:

• Mất khả năng hồn thành các
trách nhiệm ở nơi làm việc, ở
trường học hoặc ở nhà.

• Sử dụng chất trong những trường

hợp có thể gây nguy hiểm đến
tính mạng.

• Liên quan đến những vấn đề luật

pháp.

• Liên quan đến những vấn đề xã

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>

2.Hỗ trợ:

• Chiến lược vĩ mô để giảm nhu cầu về các chất 
kích thích.

• Phịng ngừa bằng cách nâng cao kỹ năng xã 
hội và kỹ năng từ chối sử dụng chất kích thích
trong giới trẻ.

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

Hỗ trợ (tiếp

)

• Trì hỗn tuổi khởi phát uống rượu, hút thuốc lá 
và sử dụng chất kích thích trong học sinh.

• Phỏng vấn động cơ.

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

IV. STRESS.

* Stress được đặc trưng bởi cảm giác căng

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

1.Dấu hiệu:

Nhận thức

• Có vấn đề trí nhớ

• Khơng thể tập trung 
• Suy nghĩ kém

• Chỉ thấy những mặt 
tiêu cực

• Lo âu, lo lắng 
thường trực

Tình cảm

• Ủ rũ

• Cáu kỉnh, bực tức,

• Căng thẳng, khó thư
giãn

• Cảm thấy q sức

• Cảm thấy cơ đơn, cơ

độc

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

1.Dấu hiệu:

Cơ thể

• Đau, nhức

• Ỉa chảy hoặc táo bón

• Buồn nơn, đau đầu

• Đau ngực, tim đập

nhanh

• Thấy lạnh thường

xuyên

Hành vi

• Ăn, ngủ nhiều hoặc ít

• Tách mình khỏi mọi

người

• Trốn tránh hoặc tảng

lờ các trách nhiệm

• Sử dụng rượu, thuốc

lá

• Các hành vi nghi thức

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>

2.Hệ quả.

• Các rối loạn hướng nội như trầm cảm, lo âu, 
rối loạn tiêu hóa.

• Các rối loạn hành vi.

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

3.

Hỗ trợ

Hỗ trợ

:

:

• Giúp trẻ phát triển kiến thức và kĩ năng xã hội, 
đương đầu với các khó khăn, quản lý cảm xúc,
giải quyết vấn đề, thư giãn, suy nghĩ tích cực.
• Xây dựng mối quan hệ tích cực, khuyến khích

trẻ chia sẻ, thể hiện hiểu trẻ và thấu cảm.

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126></div>
(127)<div class='page_container' data-page=127></div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>

V.CÁC

VẤN ĐỀ VỀ PHÁT TRIỂN

VẤN ĐỀ VỀ PHÁT TRIỂN

.

.

• Tự kỷ

• Chậm phát triển tinh thần (thiểu năng

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>

1.Tự kỷ:

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

Dấu hiệu

• Khó giao tiếp.

• Những hành vi dập

khn, lặp đi lặp lại.

• Ít hứng thú và ít hoạt

động

• Khó thích ứng với sự thay

đổi hồn cảnh hoặc những
công việc/diễn biến

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131>

Can thiệp/trị liệu

• Luyện tập, giáo dục cho trẻ các kĩ năng ngôn 
ngữ, nhận thức, xã hội và kĩ năng tự phục vụ
bản thân.

</div>
(132)<div class='page_container' data-page=132>

2.

Chậm phát triển tinh thần

Chậm phát triển tinh thần

(thiểu năng trí tuệ).

</div>
(133)<div class='page_container' data-page=133>

Dấu hiệu

• Mức nhẹ: thiếu sự tị mị, tìm 
tịi và có hành vi tĩnh, chậm
chạp.

</div>
(134)<div class='page_container' data-page=134>

Can thiệp

• Mục tiêu: Phát triển những tiềm năng mà cá

nhân có được.

• Hoạt động: Giáo dục đặc biệt và huấn luyện 
các kĩ năng xã hội sớm.

</div>
(135)<div class='page_container' data-page=135>

Cảm ơn sự tham gia

của các thầy cô!

</div>
(136)<div class='page_container' data-page=136>

CHƯƠNG 4:

VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA

CÁN BỘ

</div>
(137)<div class='page_container' data-page=137>

Mục tiêu

Học viên hiểu về:

1. Vai trò và trách nhiệm của cán bộ tư vấn tâm
lý học đường

</div>
(138)<div class='page_container' data-page=138>

I.

I. VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA 
CÁN BỘ TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG.
CÁN BỘ TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG.

• Sứ mệnh: tạo điều kiện phát triển cá nhân/xã hội, học tập,
nghề nghiệp của mỗi học sinh thông qua hướng dẫn, tư

vấn, nỗ lực hợp tác giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng.

• Mục tiêu: giúp học sinh xác định hứng thú và khả năng của
mình, nâng cao tính hiệu quả, tính độc lập, thể hiện và
kiểm soát bản thân, ra quyết định chính xác, giải quyết
xung đột, giảm bớt những thiếu hụt của cá nhân, phát triển
những khả năng riêng biệt và xây dựng nền tảng của những
cơng dân có trách nhiệm ở mỗi học sinh.

• Công việc: hỗ trợ tâm lý học sinh một cách chuyên

</div>
(139)<div class='page_container' data-page=139>

1.Vai trò của

1.Vai trị của

C

B

TBTLHĐ

:

• Hỗ trợ tạo ra một mơi trường học tập an tồn và

đáp ứng nhu cầu của từng học sinh nhờ các
chương trình phịng ngừa và can thiệp tâm lý.

• Giúp các em đạt được sự phát triển cá nhân tối ưu,

lĩnh hội được các kĩ năng xã hội và các giá trị tích
cực.

• Giúp các em nhận thức được bản thân của mình,

thành thục các kĩ năng xã hội, kiểm sốt và quản
lý bản thân, có khả năng dẻo dai, kiên cường, đặt
ra các mục tiêu nghề nghiệp phù hợp và lập kế
hoạch thực hiện.

</div>
(140)<div class='page_container' data-page=140>

2.Công việc của CB TVTLHĐ:

• Tham vấn cho học sinh: giúp các em đương đầu tích cực

với những khó khăn hoặc lo lắng mang tính cá nhân (cá
nhân/ nhóm).

• Hoạt động giáo dục cho nhóm/tập thể: xây dựng, thiết kế,
tổ chức các chương trình hoạt động (giáo dục về giới tính,
giáo dục KNS, hướng nghiệp…).

• Tư vấn cho giáo viên, phụ huynh, nhà trường…

• Điều phối: Làm việc với các bộ phận khác nhau trong và

</div>
(141)<div class='page_container' data-page=141>

3.Nguyên tắc chung của cán bộ

TVTLHĐ là gì?

• Tơn trọng giá trị con

người.

• Tơn trọng quyền quyết 
định của cá nhân.

• Bảo mật.

</div>
(142)<div class='page_container' data-page=142>

4.Nguyên tắc hoạt động của cán bộ

TVTLHĐ:

• Dịch vụ hỗ trợ đến được từng học sinh.

• Mang tính phịng ngừa.

• Là một phần tích hợp trong chương trình giáo

dục.

• Hợp tác với các đối tượng hưởng lợi trong đó

chú ý đến cách tiếp cận, nhận thức của người
hưởng lợi.

• Các kế hoạch, quyết định đưa ra dựa trên phân

</div>
(143)<div class='page_container' data-page=143>

HOẠT ĐỘNG: NGHỀ HỖ TRỢ TÂM LÝ

LÀ GÌ?

</div>
(144)<div class='page_container' data-page=144>

HOẠT ĐỘNG: THAM VẤN LÀ GÌ?

</div>
(145)<div class='page_container' data-page=145>

HOẠT ĐỘNG: THAM V

</div>
(146)<div class='page_container' data-page=146>

HOẠT ĐỘNG: KHÁM PHÁ NHỮNG PHẨM

CHẤT

</div>
(147)<div class='page_container' data-page=147>

II.MỘT SỐ YÊU CẦU CƠ BẢN VỀ

ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP.

Đạo đức là gì?

Đạo đức là những tiêu chuẩn, nguyên tắc được xã
hội thừa nhận, quy định hành vi, quan hệ của con

</div>
(148)<div class='page_container' data-page=148>

II.

II. Một số yêu cầu cơ bản về đạo đức nghề nghiệp. Một số yêu cầu cơ bản về đạo đức nghề nghiệp.

(tiếp)

Vì sao cần “đạo đức nghề nghiệp”?

* Mục đích:

- Định hướng cho hành xử chuyên nghiệp.

- Đảm bảo công việc một cách hiệu quả nhất.

- Ni dưỡng lịng tin đối với người được tư vấn.

- Đảm bảo không gây hại cho trẻ.

</div>
(149)<div class='page_container' data-page=149>

II.

II. Một số yêu cầu cơ bản về đạo đức nghề nghiệp. Một số yêu cầu cơ bản về đạo đức nghề nghiệp.

(tiếp)

1.Trách nhiệm đối với học sinh:

- Tôn trọng học sinh.

- Quan tâm đến nhu cầu giáo dục, nghề nghiệp, cảm xúc,
hành vi và khuyến khích sự phát triển tổi ưu của mỗi
thân chủ.

- Chấp nhận giá trị, quan điểm, cách sống, kế hoạch niềm
tin của thân chủ và khuyến khích họ chấp nhận những
giá trị của bản thân họ.

</div>
(150)<div class='page_container' data-page=150>

II.

II. Một số yêu cầu cơ bản về đạo đức nghề nghiệp. Một số yêu cầu cơ bản về đạo đức nghề nghiệp.

(tiếp)

2. Bảo mật:

Cán bộ TVTLHĐ phải

- Thông báo cho thân chủ mục tiêu, mục đích, các kĩ
thuật, các nguyên tắc diễn ra trong quá trình tư vấn,

những trường hợp cần tiết lộ thơng tin vì mục đích
cơng việc.

- Các thơng tin của thân chủ được lưu giữ bảo mật, chỉ
trừ những thông tin cần thông báo đến người, tổ

chức liên quan để phòng ngừa các hiểm nguy cho

thân chủ hoặc người khác, hoặc những vấn đề liên quan
đến pháp luật.

</div>
(151)<div class='page_container' data-page=151>

II.

II. Một số yêu cầu cơ bản về đạo đức nghề nghiệp. Một số yêu cầu cơ bản về đạo đức nghề nghiệp.

(tiếp)

3. Kế hoạch hỗ trợ:

</div>
(152)<div class='page_container' data-page=152>

II.

II. Một số yêu cầu cơ bản về đạo đức nghề nghiệp. Một số yêu cầu cơ bản về đạo đức nghề nghiệp.

(tiếp)

4. Quan hệ kép:

</div>
(153)<div class='page_container' data-page=153></div>
(154)<div class='page_container' data-page=154>

Hoạt động : Thảo luận về quyền lợi của

TC.

</div>
(155)<div class='page_container' data-page=155>

Hoạt động 11: Thảo luận về quan hệ kép.

</div>
(156)<div class='page_container' data-page=156>

CHƯƠNG 5:

</div>
(157)<div class='page_container' data-page=157>

MỤC TIÊU

Học viên có thể:

1. Hiểu về một số kỹ năng cơ bản
-KN chú tâm và quan sát.

-KN lắng nghe tích cực.
-KN đặt câu hỏi.

- Thấu cảm và trung thực.

</div>
(158)<div class='page_container' data-page=158>

B.NỘI DUNG:

I. KỸ NĂNG CHÚ TÂM VÀ QUAN SÁT:

1. Chú tâm: - Là dành cho họ toàn bộ sự chú ý
của mình đến người nào đó. Lắng nghe bất cứ 
điều gì họ nói và làm, khơng lời và có lời.

</div>
(159)<div class='page_container' data-page=159>

2.Biểu hiện của chú tâm:

• Tư thế cơ thể.
• Tiếp xúc mắt.

• Biểu hiện nét mặt.
• Gật đầu.

• Khoảng cách giữa CBTVTLHĐ và thân chủ.
• Âm điệu/giọng điệu.

</div>
(160)<div class='page_container' data-page=160>

3.Chú tâm chọn lọc là gì?

• Chú tâm chọn lọc là khi CBTVTLHĐ chọn

lựa để thể hiện sự chú ý đặc biệt đến một điều
gì đó được thân chủ nói ra.

</div>
(161)<div class='page_container' data-page=161>

4.Một số biểu hiện khơng chú tâm:

• Kiểm sốt sự tập trung thường trực nhiều khi 
khơng dễ dàng. Chú tâm đòi hỏi CBTVTLHĐ
chú ý cả về tâm trí và thể chất đến thân chủ.

• Tránh:

- Cắt ngang lời.
- Ghi chép.

</div>
(162)<div class='page_container' data-page=162>

Hoạt động : Soi gương

• Các học viên xếp theo từng cặp. Các cặp ngồi

hoặc đứng.

• Lần 1: Một người trong cặp đóng vai là người dẫn

và làm bất cứ động tác, cử chỉ, nét mặt gì mà
mình muốn. Người cịn lại bắt chước theo động
tác của người kia.

• Lần 2: Sau 2-3 phút, đổi lại vai người dẫn và

người làm theo.

• Lần 3: Khơng ai là người dẫn và người làm theo,

</div>
(163)<div class='page_container' data-page=163>

Hoạt động : Kịch câm

• Chia thành các nhóm, mỗi nhóm 4-5 người.

</div>
(164)<div class='page_container' data-page=164>

Hoạt động: Khơng chú tâm

• Chia thành từng cặp. Một người là người nói 
chuyện, người kia là người nghe.

• Người nói chuyện kể về bất cứ câu chuyện nào 
của bạn thân mà mình muốn kể cho người
nghe.

</div>
(165)<div class='page_container' data-page=165>

II. LẮNG NGHE TÍCH CỰC.

1.Thế nào là “lắng nghe tích cực”?

• Lắng nghe tích cực là cách lắng nghe và đáp trả

phù hợp, thể hiện sự lắng nghe, chú ý, quan tâm,
thấu hiểu của CBTVTLHĐ đến thân chủ.

• Lắng nghe tích cực giúp CBTVTLHĐ hiểu được

</div>
(166)<div class='page_container' data-page=166>

2.Tầm quan trọng của lắng nghe tích cực:

• Lắng nghe tích cực giúp:

- Xây dựng sự tin tưởng và tôn trọng.

- Tạo môi trường an tồn hỗ trợ cho giải quyết 
vấn đề.

- Người nói được giải tỏa cảm xúc.
- Giảm căng thẳng.

</div>
(167)<div class='page_container' data-page=167>

3.Cách thức lắng nghe tích cực:

• Đối diện thân chủ: ngồi thẳng hoặc nghiêng người ra

phía trước để thể hiện sự chú tâm .

• Duy trì giao tiếp mắt mắt, thể hiện chúng ta quan tâm
đến họ và điều họ nói.

• Cố gắng thấu hiểu cảm xúc của thân chủ đằng sau

những thông tin hoặc suy nghĩ mà thân chủ nói ra.

• Đáp trả phù hợp, có lời (như gật đầu, nhíu lơng mày…)
và có lời để khuyến khích thân chủ nói tiếp.

• Với đáp trả có lời, tập trung vào vấn đề then chốt giúp

CBTVTLHĐ theo dõi được dòng câu chuyện.

</div>
(168)<div class='page_container' data-page=168>

4.Các kỹ thuật lắng nghe tích cực:

• Nhắc lại.

• Diễn đạt lại.
• Tóm tắt.

</div>
(169)<div class='page_container' data-page=169>

4.Các kỹ thuật trong lắng nghe tích cực:

• Nhắc lại: chú ý đến nội dung (một câu) mà

thân chủ nói mà theo CBTVTLHĐ đánh giá là
quan trọng và then chốt đối với thân chủ và
nhắc lại nguyên văn điều thân chủ nói.

</div>
(170)<div class='page_container' data-page=170>

4.Các kỹ thuật trong lắng nghe tích cực:

• Tóm tắt: tóm tắt lại những điều được nói sau

khi nói một chuyện dài. Cơ đọng và sắp xếp lại
những ý chính trẻ kể.

</div>
(171)<div class='page_container' data-page=171>

4.Các kỹ thuật trong lắng nghe tích cực:

• Phản ánh bao gồm các yếu tố sau(Dalmar, 1981)

- Chú tâm trong cuộc nói chuyện.

- Thấu cảm quan điểm của thân chủ.

- Chú ý phản chiếu (gương) cảm xúc của TC, phản

ánh lại trạng thái cảm xúc bằng lời và không lời.

- Phản ánh, nói lại những điều TC vừa nói. Có thể

</div>
(172)<div class='page_container' data-page=172>

Các kỹ thuật trong lắng nghe tích cực

• Phản ánh cảm xúc như thế nào?

- Gọi tên cảm xúc: Dùng những từ thân chủ đã sử dụng
hoặc qua việc quan sát hành vi không lời của TC.

VD: Có vẻ như em cảm thấy buồn bực/ chán nản/ đau khổ 
khi…không làm đúng ý bố mẹ dù em đã rất cố gắng.

+ Sử dụng cấu trúc câu như: “em có vẻ đang cảm thấy…”,

“tơi nhận thấy em đang cảm thấy…”

+ Sử dụng cách diễn đạt lại để làm sáng tỏ hơn.

</div>
(173)<div class='page_container' data-page=173>

Hoạt động : Phân biệt lắng nghe tích cực

và lắng nghe thụ động

• Bước 1: Chia thành nhóm, mỗi nhóm 4-5 
người. Các nhóm ghi lại những điểm khác biệt
giữa lắng nghe tích cực và lắng nghe thụ động.
• Bước 2: Các nhóm chuẩn bị.

</div>
(174)<div class='page_container' data-page=174>

Luyện tập

: Lắng nghe tích cực

: Lắng nghe tích cực

• Chia nhóm thành 3 người: một cán bộ TVTLHĐ, một thân

chủ, một người quan sát. Làm 3 lượt để đổi vai lẫn nhau.
Mỗi lượt 10 phút

• Thân chủ: chọn một vấn đề cá nhân có thật, mức độ vừa
phải để trao đổi. Trung thực nhất để cán bộ TVTLHĐ có thể
đáp ứng được theo cách chân thực

• Cán bộ TVTLHĐ: thực hành lắng nghe tích cực. Khơng

đặt câu hỏi. Nghe nhiều hơn nói. Nhìn các hành vi không lời
và cố gắng chú tâm từng phút với thân chủ. Phản ánh lại suy
nghĩ và cảm xúc, và quan sát ảnh hưởng đến sự tham dự của
thân chủ

• Người quan sát: quan sát đóng vai và ghi lại kỹ năng lắng

</div>
(175)<div class='page_container' data-page=175>

III.ĐẶT CÂU HỎI KHÉO LÉO

• Kỹ năng đặt câu hỏi là một trong những kỹ

năng quan trọng nhất của CBTVTLHĐ. Có 2
dạng câu hỏi: câu hỏi mở và câu hỏi đóng

</div>
(176)<div class='page_container' data-page=176>

1.Cách đặt câu hỏi:

• Lựa chọn cẩn thận câu hỏi vì người đặt câu hỏi là thường là
người kiểm sốt cuộc nói chuyện; q nhiều câu hỏi biến buổi tư vấn
thành phỏng vấn. Sử dụng câu hỏi mở

“Cái gì”, “Điều gì” : sự kiện (Điều gì sẽ xảy ra khi em bỏ nhà đi?)

“ Thế nào »: quá trình hay cảm xúc.

VD: Em cảm thấy thế nào khi chuyện đó xảy ra?
“Tại sao”: nguyên nhân.

Em có biết tại sao các bạn gọi em bằng biệt danh đó khơng?

“Có thể”: bức tranh tổng quan.

VD: Em có thể cho biết tình hình học tập của em từ khi em thích chơi game?
• Câu hỏi tập trung vào thân chủ (quá khứ, hiện tại, tương lai, vấn

đề, giải pháp).

</div>
(177)<div class='page_container' data-page=177>

2.Những lưu ý khi sử dụng câu hỏi:

• Hỏi tới tấp, tra hỏi: quá nhiều câu hỏi sẽ đẩy

người ta vào thế tự vệ, đồng thời làm người phong
vấn q nhiều sự kiểm sốt.

• Hỏi nhiều câu hỏi một lúc:

• Các câu hỏi có chức năng như những lời khẳng

định: “cháu không nghĩ là học hành siêng năng

hơn sẽ giúp ích cho cháu rất nhiều hay sao”.

• Câu hỏi “tại sao”: trong tư vấn, câu hỏi “Tại sao”

thường đặt người ta vào thế tự vệ và tạo ra sự
không thoải mái

</div>
(178)<div class='page_container' data-page=178>

Luyện tập

: đặt câu hỏi khéo léo

: đặt câu hỏi khéo léo

• Chia nhóm 3 người: một cán bộ TVTLHĐ, một thân

chủ, một người quan sát. Làm 3 lượt để đổi vai lẫn
nhau. Mỗi lượt 10 phút. Sau 3 lượt, dành 15 phút để
chia sẻ, trao đổi.

• Thân chủ: Chọn 1 vấn đề cá nhân có thật, mức độ
vừa phải để trao đổi. Trung thực nhất để cán bộ
TVTLHĐ có thể đáp ứng theo cách chân thực.

• Cán bộ TVTLĐH: Thực hành lắng nghe phản chiếu

nhưng đặt câu hỏi. Nghĩ về mục đích câu hỏi và chú ý
đến hệ quả của đặt câu hỏi (đến TC, độ tham dự v.v)

</div>
(179)<div class='page_container' data-page=179>

IV.THẤU CẢM VÀ TRUNG THỰC.

</div>
(180)<div class='page_container' data-page=180>

THẤU CẢM VÀ TRUNG THỰC

Thấu cảm giúp cán bộ TVTLHĐ:

- Hiểu thân chủ ở cả mức độ nhận thức (họ
đang nghĩ gì) và mức độ cảm xúc (họ đang
cảm thấy gì)

- Quan tâm thực sự đến thân chủ.

- Chấp nhận thân chủ không phán xét.

</div>
(181)<div class='page_container' data-page=181>

Thấu cảm và trung thực

• Trung thực là một thái độ, một phẩm chất của cán bộ

hỗ trợ tâm lý. Thân chủ biết

• khi chúng ta khơng trung thực và khơng chú tâm. Chỉ

bằng sự trung thực, cán bộ

• TVTLHĐ mới có được niềm tin từ thân chủ. Trung
thực có nghĩa là:

• Ln đáp ứng thân chủ theo cách chân thực, tinh
khiết nhất để truyền tải tôn trọng, hứng thú và chấp
nhận.

• Trung thực về chi phí, thời gian và các khả năng

</div>
(182)<div class='page_container' data-page=182>

Hoạt động: Họa sĩ hai đầu

</div>
(183)<div class='page_container' data-page=183>

Hoạt động: Thấu cảm như thế nào?

</div>
(184)<div class='page_container' data-page=184>

Cảm ơn sự tham gia

của các thầy cô!

</div>
(185)<div class='page_container' data-page=185>

CHƯƠNG 6:

MỘT SỐ CHIẾN LƯỢC LÀM

VIỆC VỚI HỌC SINH CÓ KHÓ

KHĂN VỀ HÀNH VI

</div>
(186)<div class='page_container' data-page=186>

Học viên có thể:

1. Hiểu khái niệm củng cố hành vi tích cực.
2. Các quy tắc củng cố hành vi.

3. Luyện tập các chiến lược.

A.

</div>
(187)<div class='page_container' data-page=187>

Hoạt động: Xô cát

</div>
(188)<div class='page_container' data-page=188>

1. Củng cố tích cực và củng cố tiêu cực.
1.1.Củng cố tiêu cực:

 Khi trẻ có hành vi tiêu cực, người lớn

chú ý đến trẻ, mắng nhiếc trẻ, nhìn
nhận trẻ một cách tồi tệ v.v làm trẻ
thấy chán nản, giận dữ, mất tự tin…
và tiếp tục có các hành vi tiêu cực
khác.

B. NỘI DUNG

</div>
(189)<div class='page_container' data-page=189>

 Củng cố tích cực?

• Khi trẻ có hành vi tích cực, người lớn

thường đối xử tích cực (khen ngợi,

động viên, củng cố lòng tin…) làm trẻ

thấy thoải mái hơn và củng cố hành
vi của mình thành thói quen tốt.

• Mục tiêu của củng cố tích cực là tăng

cường các hành vi được mong đợi bằng
cách sử dụng lời nói, phần thưởng hoặc 
các giá trị xã hội được học sinh thích.

2.Củng cố tích cực:

</div>
(190)<div class='page_container' data-page=190>

H:

Vì sao trẻ nên nhận được củng cố

tích cực cho hành vi được mong đợi?

Thảo luận (toàn bộ lớp)

</div>
(191)<div class='page_container' data-page=191>

 Chỉ dẫn cho trẻ biết hành vi đang được người

lớn mong đợi.

 Thúc đẩy động cơ bên trong.
 Tăng lịng tự trọng.

Vì sao trẻ cần được củng cố tích cực cho

các hành vi mong đợi.

</div>
(192)<div class='page_container' data-page=192>

2.Chú ý tích cực - cách thức hiệu

quả để thay đổi hành vi của trẻ.

</div>
(193)<div class='page_container' data-page=193>

2.Chú ý tích cực:

• Chúng ta thường chú ý đến hành vi nào của trẻ 
nhiều hơn?

• KL: Để giảm bớt hay thay đổi hành vi tiêu cực
của trẻ, cần chú ý đến hành vi tích cực của các

em.

2.1.Chú ý tích cực là gì?

</div>
(194)<div class='page_container' data-page=194>

• 2.2.Biểu hiện: 
• Cười với trẻ.

• Nhìn trẻ, tương tác mắt và sử dụng nét mặt.

• Sử dụng các cử chỉ ân cần và quan tâm hướng đến trẻ 
như chạm vào vai, gật đầu, v.v.

• Sử dụng lời nói để khuyến khích, khích lệ trẻ hoặc lời
khen, phần thưởng để củng cố trẻ khi thực hiện hành
vi tích cực.

• Thể hiện sự quan tâm đến các sở thích, hoạt động, 
thành tích của trẻ.

2.Chú ý tích cực (tiếp).

</div>
(195)<div class='page_container' data-page=195>

2. Chú ý tích cực (tiếp)

• 2.3. Tác dụng:

• Trẻ hình thành được ý niệm về giá trị bản thân.

• Giúp trẻ thiết lập được quan hệ với người khác,

và thấy thấy tự tin.

</div>
(196)<div class='page_container' data-page=196>

2.4.Chú ý tích cực đến hành động: Bất kỳ hành
động nào cũng có điểm tích cực, người lớn cần
tìm ra điểm tích cực để dành sự chú ý, khích
lệ, động viên.

2.5.Chú ý tích cực vì chính các em: Để trẻ
nhận thấy sự có mặt của mình là quan trọng
( một lời chào buổi sáng, lời chúc cuối buổi, 
ánh mắt nhìn, lời cảm ơn, cảm xúc…)

2. Chú ý tích cực (tiếp)

</div>
(197)<div class='page_container' data-page=197>

LIỆT KÊ CÁC HÀNH VI TÌM KIẾM SỰ CHÚ 
Ý TÍCH CỰC, TIÊU CỰC CỦA CON TRẺ.

Hoạt động

</div>
(198)<div class='page_container' data-page=198>

Những điều gì khiến củng cố tích cực

khơng hiệu quả?

Thảo luận nhóm

</div>
(199)<div class='page_container' data-page=199>

 Việc có thật và cụ thể.
 Nhất quán.

 Tức thời.

 Thường xuyên.

 Chân thành.

 Để lại cảm xúc tích cực ở trẻ.

Các nguyên tắc để củng cố tích cực hiệu

quả

</div>
(200)<div class='page_container' data-page=200>

Tap huan Tu van hoc duong Pleiku thang 72012

<b>TẬP HUẤN </b>

<b>TƯ VẤN HỌC ĐƯỜNG</b>

<b>NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH</b>

<b>NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH</b>

Mục tiêu khóa học:

Mục tiêu khóa học:

Xây dựng nội quy lớp học:

Xây dựng nội quy lớp học:

<b>Chương 1</b>

<b>Chương 1</b>

<b>: </b>

<b><sub>: </sub></b>

<b>PHÁT TRIỂN TÂM LÝ Ở </b>

<b>PHÁT TRIỂN TÂM LÝ Ở </b>

<b>TRẺ VỊ THÀNH NIÊN </b>

<b>A. </b>

<b>A. </b>

<b>MỤC TIÊU:</b>

<b><sub>MỤC TIÊU:</sub></b>

<b>B. </b>

<b>B. </b>

<b>NỘI DUNG</b>

<b>NỘI DUNG</b>

<b>:</b>

<b>:</b>

<b>1.</b>

<b>1.</b>

<b>Khái niệm Trẻ em & Vị thành niên.</b>

<b><sub>Khái niệm Trẻ em & Vị thành niên.</sub></b>

<b>2. </b>

<b>2.1.Đặc điểm phát triển sinh lý ở nữ.</b>

<b>2.1.Đặc điểm phát triển sinh lý ở nữ.</b>

•

<sub>Ngực phát triển.</sub>

•

<sub>Lơng phát triển rõ rệt ở nhiều bộ phận cơ </sub>

thể: Bộ phận sinh dục, nách, chân, tay.

<b>2.2.Đặc điểm phát triển sinh lý ở nam.</b>

<b>2.2.Đặc điểm phát triển sinh lý ở nam.</b>

<b>Thảo luận:</b>

<b>Thảo luận:</b>

-

<i><sub>Bạn trải qua thời vị thành niên như thế </sub></i>

<i>nào? </i>

-

<i><sub>Bạn có nhận thấy điều này ở học sinh </sub></i>

<i>mình khơng?</i>

-

<i><sub> Bạn đáp trả lại nhu cầu này của trẻ như </sub></i>

<b>3.1.Đầu vị thành niên (10-14 tuổi)</b>

<b>3.1.Đầu vị thành niên (10-14 tuổi)</b>

<i><b>a. Chuyển động hướng đến sự độc lập:</b></i>

<i><b>a. Chuyển động hướng đến sự độc lập:</b></i>

<i><b>c.Giới tính: </b></i>

<i><b>c.Giới tính: </b></i>

<i><b>d. Đạo đức và tự định hướng: </b></i>

<i><b>d. Đạo đức và tự định hướng: </b></i>

<b>3.2.Giữa vị thành niên (14-16 tuổi).</b>

<b>3.2.Giữa vị thành niên (14-16 tuổi).</b>

<i><b>b.Hứng thú nghề nghiệp: </b></i>

<i><b>b.Hứng thú nghề nghiệp: </b></i>

<i><b>c. Giới tính:</b></i>

<i><b>c. Giới tính:</b></i>

<i><b>d. Đạo đức và tự định hướng: </b></i>

<i><b>d. Đạo đức và tự định hướng: </b></i>

<b>3.3.Cuối vị thành niên (16-18 tuổi)</b>

<b>3.3.Cuối vị thành niên (16-18 tuổi)</b>

<i><b>a. </b></i>

<i><b>a. </b></i>

<i><b>Chuyển động hướng đến sự độc lập:</b></i>

<i><b>Chuyển động hướng đến sự độc lập:</b></i>

<i><b>b. </b></i>

<i><b>b. </b></i>

<i><b>Hứng thú nghề nghiệp</b></i>

<i><b>Hứng thú nghề nghiệp</b></i>

<i><b>:</b></i>

<i><b>:</b></i>

<i><b>c. </b></i>

<i><b>c. </b></i>