<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i>Ngày soạn:</i> <i> Tuần 1, Tiết 1</i>
<i>Ngày giảng: </i>

<i> </i>

<i><b> Văn bản: </b></i>

<b>TÔI ĐI HỌC</b>

<i><b>(Thanh Tịnh)</b></i>
<i><b>I . Mục tiêu cần đạt.</b></i>

<b>1. Kiến thức: </b>

- Giúp học sinh cảm nhận được tâm trạng hồi hộp cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật
<i><b>Tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong cuộc đời.</b></i>

- Thấy được ngịi bút văn xi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của
Thanh Tịnh.

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự
qua ngòi bút Thanh Tịnh.

<b>2. Kĩ năng: </b>
<i>- Kĩ năng bài học:</i>

+ Đọc, hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
+ Đọc diễn cảm, phân tích tâm trạng nhân vật “Tơi”.
+ Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản
thân.

<i>- Kĩ năng sống:</i>

+ Suy nghĩ sáng tạo: Phân tích, bình luận về những cảm xúc của nhân vật chính
trong ngày đầu đi học.

+ Xác định giá trị bản thân

+ Trân trọng kỉ niệm, sống có trách nhiệm với bản thân.
+ Kĩ năng giao tiếp : Bộc lộ sự sẻ chia, đồng cảm, niềm hạnh phúc của nhân vật
tơi lần đầu tiên đến trường; trình bày suy nghĩ, ý tưởng, cảm nhận của bản thân
về giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.

<i>+ Kĩ năng tư duy sáng tạo: Phân tích trình bày cảm nhận về cách biểu hiện diễn </i>
biến tâm lí của nhân vật tôi và cũng là tâm trạng chung của mỗi đứa trẻ khi lần
đầu tiên đến trường.
<b>3. Thái độ: Biết tôn trọng những ước mơ, khát vọng hạnh phúc của con người </b>
được đến trường => giáo dục về giá trị TƠN TRỌNG, HẠNH PHÚC, TRÁCH
NHIỆM..., Giáo dục tình cảm tha thiết về mái trường, bạn bè, tuổi thơ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

*Giáo dục đạo đức: Biết tôn trọng những ước mơ, khát vọng hạnh phúc của
con người được đến trường => Giáo dục giá trị TÔN TRỌNG, HẠNH PHÚC,
TRÁCH NHIỆM..

<b>II. Chuẩn bị.</b>

- GV nghiên cứu cuốn Chuẩn kiến thức kĩ năng, Sách giáo khoa Ngữ văn 8, sách
giáo viên Ngữ văn 8. Soạn giáo án. máy chiếu, tranh ảnh minh họa

-HS: Đọc, tập tóm tắt và kể chuyện. Soạn bài theo câu hỏi trong SGK.

<b>III. Phương pháp: Đọc diễn cảm, nêu vấn đề, thuyết trình, nhóm, động não,</b>
trình bày 1 phút

<b>IV. Tiến trình các hoạt động dạy học và giáo dục</b>
<b>1. Ổn định(1)</b>

<b>2. Kiểm tra: (2p) GV kiểm tra đồ dùng học tập và sự chuẩn bị của học sinh.</b>
<b>3. Bài mới:</b>

Hoạt động 1: Khởi động : 3’
<i>- Mục tiêu: Đặt vấn đề tiếp cận bài học.</i>

<i>- Hình thức: Hoạt động cá nhân.</i>
<i>- Kĩ thuật, PP: Thuyết trình. </i>

<i>Học sinh hát bài “Ngày đầu tiên đi học” (Nguyễn Ngọc Thiện).</i>
<i>Ấn tượng về ngày đầu tiên đi học đến trường sẽ không bao giờ thể quên</i>
<i>ở mỗi con người. Ta đã phần nào thấy được tâm trạng vừa lo lắng, hồi</i>
<i>hộp, vừa vui mừng, bâng khuâng, của người mẹ trước ngày con khai</i>
<i>trường trong văn bản “Cổng trường mở ra” (Lý Lan). Trong tiết học</i>
<i>hôm nay ta sẽ cảm nhận được chính tâm trạng của cậu bé lớp năm</i>
<i>trong buổi tựu trường đầu tiên trong truyện ngắn “Tôi đi học” của</i>
<i>Thanh Tịnh...</i>

<b>Hđ 2 (6’) : GV hướng dẫn Hs tìm hiểu chung</b>

- Mục tiêu: Học sinh nắm được những hiểu biết cơ
bản về tác giả, tác phẩm

- Hình thức tổ chức: Hoạt động cá nhân

- Phương pháp: Vấn đáp

<i>- Phương tiện: Tư liệu, SGK, máy chiếu, bảng</i>
<i>- Kĩ thuật: Động não.</i>

<i>? Hãy nêu những nét về tác giả?</i>

- 1 HS nêu -> GV trình chiếu chân dung tác giả, bổ
sung -> chốt

* GV: Tên thật là Trần Văn Ninh -> đổi là Trần
Thanh Tịnh (6 tuổi)

- Ông viết nhiều thể loại nhưng thành công là thơ và
truyện ngắn

- Truyện ngắn của ông đằm thắm, trong trẻo, dịu
êm, tâm hồn nhạy cảm trước vẻ đẹp của con người
<i>? Trình bày hiểu biết của em về tác phẩm?</i>

<b>I. Giới thiệu chung</b>
<i>1. Tác giả:(1911 - 1988)</i>
- Quê: thành phố Huế

- Ông từng dạy học, viết báo,
viết văn

- Ông sáng tác ở nhiều thể loại
nhưng thành công nhất là thơ và
truyện ngắn.

- Truyện ngắn của ông đằm
thắm, trong trẻo, dịu êm, tâm
hồn nhạy cảm trước vẻ đẹp của
con người

<i>2. Tác phẩm:</i>

- Là truyện ngắn xuất sắc in
trong tập “Quê mẹ” (1941)

<b>+ Thể loại: Truyện ngắn</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

- Là truyện ngắn giàu chất trữ tình, đằm thắm, êm
dịu, trong trẻo, tràn đầy chất thơ -> thể hiện đầy đủ
phong cách sáng tác của tác giả.

<i>? VB thuộc thể loại gì ? PTBĐ ? </i>

<b>Hđ 3( 28’) : Hướng dẫn HS đọc – hiểu văn bản</b>
<i>- Mục tiêu: Hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu</i>
<i>giá trị của văn bản</i>

<i>- Hình thức tổ chức: Hoạt động nhóm</i>

<i>- Phương pháp: Đọc diễn cảm, nêu vấn đề, phát</i>
<i>vấn, khái quát, nhóm.</i>

<i>- Phương tiện: Bảng, máy chiếu, SGK</i>
<i>- Kĩ thuật: Động não. </i>

* GV nêu yêu cầu đọc: Chậm, hơi buồn, lắng sâu,
bồi hồi chú ý giữa những đoạn đối thoại giữa hai
mẹ con.

- GV đọc mẫu một đoạn -> 3 HS đọc tiếp

<i>? Giải thích từ: Ơng đốc, lạm nhận, tựu trường...</i>
<i>? Truyện được kể ở ngôi thứ mấy? Ai là người kể</i>
<i>chuyện?</i>

trong buổi tựu trường đầu tiên)
kết hợp biểu cảm, miêu tả.

<b>II. Đọc- hiểu văn bản</b>

<i>1.Đọc,tìm hiểu chú thích</i>

<i>? Truyện ngắn có bố cục độc đáo như thế nào?</i>
- Theo dòng hồi tưởng của nhân vật “tơi” theo trình
tự:

- Từ hiện tại nhớ về quá vãng.

- Những thay đổi thay trong tâm trạng và nhận thức
của nhân vật tôi qua từng chặng: Đi đến trường ->
tiết học ban đầu

* GV: Có thể chia làm 3 phần

- P1: Từ đầu -> Tưng bừng rộn rã : Khơi nguồn cảm
xúc

- P2: Tiếp -> cả ngày nữa : Cảm xúc của nhân vật
tôi về buổi tựu trường đầu tiên.

- P3: Còn lại: Xếp hàng vào lớp và tâm trạng nhân
vật “tôi” trong lớp học.

<i>? Đoạn nào gợi cảm xúc cho em hơn cả</i>

GV: Trời đất cuối thu biến chuyển, hình ảnh mấy
em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến
trường gợi cho nhân vật tơi nhớ lại mình ngày ấy
với bao kỉ niệm trong sáng. Chúng ta sẽ tìm hiểu
tâm trạng của tôi trong ngày đầu tiên đáng nhớ ấy.

<i>2.Bố cục: 3 phần</i>

<b>* HS đọc đoạn 1</b>

<i>? Nỗi nhớ buổi tựu trường của tác giả được khơi</i>
<i>nguồn từ thời điểm nào?Vì sao?</i>

<i>* Hiện tại : </i>

- Thời gian: Cuối thu

<i>3. Phân tích:</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

- Khung cảnh thiên nhiên:

+ Lá ngoài đường rụng nhiều

+ Trên khơng có những đám mây bàng bạc
+Thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần
đầu tiên đi đến trường.

<i>?Trong hồn cảnh đó tâm trạng tác giả như thế</i>
<i>nào? Tác giả nhớ về điều gì?</i>

- Náo nức, mơn man, tưng bừng rộn rã
- Những kỉ niệm của buổi tựu trường

<i>?Em có nhận xét gì về cách dùng từ, nghệ thuật</i>
<i>biểu cảm của tác giả khi nói về tâm trạng của mình</i>
<i>trong nỗi nhớ ngày tựu trường?</i>

- Dùng nhiều từ láy diễn tả cảm xúc

- Hình ảnh so sánh đặc sắc “Những cảm giác trong
sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa
tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng”

Từ ngữ gợi cảm, hình ảnh so sánh vừa cụ thể vừa
sinh độngTâm trạng xúc động chân thành khi nhớ
về q khứ

<i>? Tại sao khơng gian thời gian đó lại đánh thức</i>
<i>những kỉ niệm của tác giả?</i>

- Bởi hoản cảnh thiên nhiên, cuộc sống con
người đó có mối liên tưởng kết nối giữa hiện
tại và q khứ

<b>G bình: Dịng hồi tưởng được khơi gợi hết sức tự</b>
nhiên: “ Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngồi đường
rụng nhiều và trên khơng có những đám mây bàng
bạc, lịng tơi lại náo nức những kỉ niệm mơn man
của buổi tựu trường”. Những chuyển biến của trời
đất cuối thu thường gợi lại trong lịng người những
bâng khng hồi nhớ. Thời điểm cuối thu cũng là
mùa tựu trường sau ba tháng hè. Đúng là nguồn
sáng tâm hồn từ kỉ niệm tựu trường đã thao thiết
chảy trong tâm hồn nhà văn như một dòng cảm xúc
lấp lánh chất thơ. Dòng cảm xúc ấy được khơi
nguồn từ một kí ức đẹp đẽ định hình cụ thể đó là
khi thời khắc thiên nhiên có những biến thái huyền
diệu.Cây cối bâng khuâng vào mùa thay lá, những
chiếc lá khô xào xạc trên đường tưởng như vô tri vô
giác ấy đã trở thành những sắc màu thông điệp,
thanh âm ngôn ngữ riêng hối gọi lòng người ngược
về quá khứ - dù quá khứ đã xa nhưng mãi mãi chưa
xa

Cùng với khung cảnh nên thơ dịu ngọt đó là hình
ảnh “ Mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

mẹ lần đầu tiên đi đến trường” hình ảnh đáng u
ấy lại làm nhân vật tơi “tưng bừng rộn rã”. Nhân vật

“Tôi” đã nhìn thấy chính hình ảnh tuổi thơ của
mình.-->Khung cảnh hiện tại đã đánh thức kỉ niệm
của quá khứ. Những rung động tha thiết và vô cùng
trẻ trung trong tâm hồn nhân vật bất chấp bao năm
tháng đã đi qua. Những điệp khúc “ Hàng năm lại…
lịng tơi lại”, “ Mỗi lần thấy ….lịng tơi lại..”diễn tả
sức sống lâu bền của kỉ niệm. Hai chữ “ Mơn man”
đầy sức gợi cảm thể hiện trạng thái êm ái nhẹ nhàng
trong tâm hồn nhân vật khi được sống lại kí ức tuổi
thơ.

?Từ thời gian, khơng gian hiện tại nhân vật “ Tôi”
<i>nhớ lại kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường trong</i>
<i>không gian thời gian cụ thể nào?</i>

<i><b>-Thời gian: Buổi mai đầy sương thu và gió lạnh</b></i>
- Khơng gian: Con đường làng dài và hẹp

Quen thuộc, gần gũi gắn liền với tuổi thơ của tác
giả ở quê hương

<i>?Vì sao thời gian và khơng gian đó trở thành những</i>
<i>kỉ niệm sâu sắc trong lòng tác giả?</i>

- Đây là thời điểm đặc biệt: Lần đầu tiên đến
trường

Tác giả là người có nội tâm sâu sắc,luôn
hướng về q hương.

<i>?Kỉ niệm đó cịn in đậm trong kí ức của “tơi” bởi</i>
<i>trong cuộc hành trình đến trường lần đầu cịn có</i>
<i>ai?</i>

- Mẹ tơi âu yếm nắm tay tơi

Mẹ và quê hương chính là kỉ niệm đẹp đẽ
<i>?Tại sao nhân vật tơi lại có cảm giác thấy lạ trong</i>
<i>buổi đầu tiên đến trường mặc dù con đường ấy,</i>
<i>“tôi đã quen đi lại lắm lần”?</i>

- Con đường làng dài và hẹp….Quen…tự nhiên
thấy lạ

- Chính lịng tơi đang có sự thay đổi lớn: Hôm
nay tôi đi học

<i>?Những chi tiết nào cho thấy sự thay đổi lớn lao</i>
<i>trong tâm hồn, nhận thức của cậu bé sau sự kiện</i>
<i>trọng đại “ Hôm nay tôi đi học”?</i>

- Những thay đổi trong suy nghĩ và hành động của
cậu bé

+ Không lội qua sông thả diều như thằng Quý và
không đi ra đồng nô đùa như thằng Sơn nữa

+ Cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

+ Hai quyển vở mới trên tay đã bắt đầu thấy

nặng….Tơi xóc lên và nắm lấy cẩn thận

+ Muốn thử sức mình

+ Ý nghĩ vừa non nớt vừa ngây thơ

+ Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tơi nhẹ nhàng như
một làn mây lướt ngang trên ngọn núi

<i>?Những chi tiết này có ý nghĩa gì trong việc biểu</i>
<i>đạt sự thay đổi trong tâm hồn, suy nghĩ và hành</i>
<i>động của cậu bé?</i>

Báo hiệu sự thay đổi trong nhận thức bản thân,
cậu tự thấy mình lớn lên, có ý thức nghiêm túc về
việc học hành

* HS đọc câu cuối của đoạn: “ ý nghĩ ấy thoáng qua
trong trí tơi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang
ngọn núi”

<i>? Em hãy phân tích các biện pháp nghệ thuật trong</i>
<i>câu văn?</i>

So sánh: Ý nghĩ – làn mây -> diễn tả nhận thức về
nhiệm vụ học tập trong cuộc sống thật dịu dàng,
trong sáng -> khát vọng vươn tới của tâm hồn trẻ
thơ.

Câu văn sử dụng phép so sánh. Tác giả đã so sánh

một hiện tượng vơ <i><b>hình là “ ý nghĩ thoáng qua”</b></i>
với một hiện tượng tự nhiên hữu hình đẹp đẽ là “
Một làn mây lướt ngang ngọn núi”. Chính hình ảnh
này đó cho người đọc thấy kỉ niệm của tơi trong
ngày đầu tới trường thật ấn tượng.Tác giả thể hiện
nét dịu dàng, trong sáng và khát vọng vươn tới của
một tâm hồn trẻ thơ.

<b>G bình: Tác giả đã khai thác mâu thuẫn phức tạp</b>
trong suy nghĩ non nớt ngây thơ của cậu bé vừa
thấy mình đã lớn “ Trang trọng và đứng đắn”, hiểu
được nhiệm vụ quan trọng của mình trong việc học
tập “Hai quyển vở mới trên tay” nhưng lại thấy
mình vẫn còn bé so với chúng bạn đặc biệt là khi
cậu ngước nhìn mẹ. Có lẽ khi viết những dịng này,
tác giả khơng kìm được nụ cười trìu mến với tuổi
thơ.

<i>? Qua phân tích em thấy tâm trạng của nhân vật</i>
<i>“tôi” trên đường đến trường như thế nào?</i>

- “Tôi” tự thấy có sự thay đổi lớn trong lịng
mình hồi hộp, ngỡ ngàng, náo nức đến kì lạ.
- 2, 3 HS -> GV chốt -> Ghi bảng

<i>? Em hãy tả lại tâm trạng của em trong ngày đầu</i>
<i>tới trường?</i>

=>“Tôi” tự thấy có sự thay đổi
lớn trong lịng mình hồi hộp, ngỡ

ngàng, náo nức đến kì lạ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<i>( chia 3 nhóm chuẩn bị 4 phút lần lượt đại diện</i>
<i>nhóm trình bày -> Nhận xét của gv) </i>

<i>Bổ sung:...</i>
<i>...</i>

<b>4. Củng cố: (2’)</b>

- Mục tiêu: Củng cố kiến thức đã học, nắm được bố cục của bài học, nắm được
cảm xúc của nhân vật khơi nguồn do đâu, nhân vật có tâm trạng hồi hộp, náo
nức như thế nào? Học sinh tự đánh giá về mức độ đạt được những mục tiêu của
bài học.

<i>- Hình thức tổ chức: Hoạt động cá nhân</i>
- Phương pháp: Phát vấn

- Kĩ thuật: Động não.

<i>?Em có cảm nhận gì về đoạn văn viết về khởi nguồn nỗi nhớ và tâm trạng cậu</i>
<i>bé trên đường tới trường?</i>

=>GV chốt kiến thức cơ bản của tiết 1
<b>5. HDVN. (3’)</b>

- Học bài: Nhớ được nội dung truyện, tập kể diễn cảm truyện, nắm được cảm
xúc của nhân vật tôi trong các thời điểm, đọc lại văn bản

- Chuẩn bị bài: Tiếp tục soạn bài tiết 2: Phân tích được cảm xúc của nhân vật tơi

trong các thời điểm. Phân tích được chất thơ trong truyện ngắn.

<b>V. Rút kinh nghiệm.</b>

</div>

<!--links-->