<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i>Vónh Long quê hương tôi </i>

=================================================

Trần Hữu Phúc - Tam Bình

Bưởi Năm roi Bình Minh

Bưởi Năm roi Bình Minh ngon nổi tiếng khắp Nam bộ. Gần như ngun cả xã Mỹ Hịa
của huyện Bình Minh trồng tồn bưởi Năm roi. Đó là xã cù lao, đầu dưới là cù lao Cồn
Ấu, đầu trên là ấp Mỹ An (xóm Chài). Từ xã Mỹ Khánh II trở xuống Mỹ An, Mỹ
Phước, Mỹ Thới… là vùng trái cây đặc sản bưởi Năm roi. So với bưởi Biên Hịa, bưởi
Bến Tre… thì bưởi Năm roi Vĩnh Long đã vượt lên và khẳng định mình, mặc dù nó mới
rộ lên khoảng 30 – 40 năm nay. Đặc biệt, cái tên của nó cũng đầy những giai thoại ly
kỳ, hài hước như tính cách của người dân Nam bộ.

Một trong những giai thoại về tên và nguồn gốc của bưởi Năm roi mà chúng tôi nghe
được trong những ngày đi điền dã tại Vĩnh Long là do ông Bảy Minh, tức Lưu Cảnh
Minh – một chủ vườn trái cây 78 tuổi quê tại xã Mỹ Thuận, huyện Bình Minh – kể.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i>Vónh Long quê hương tôi </i>

=================================================

Trần Hữu Phúc - Tam Bình
lại ngon, thì cĩ một người làm cơng vác lúa nào đĩ lén hái trộm ăn nên ơng Hội đồng
Qui rất giận. Do khơng ai chịu nhận đã hái bưởi nên ơng Hội đồng đánh nhĩm người
<i>vác lúa, mỗi người năm roi. Từ đĩ, người ta gọi loại bưởi đĩ là bưởi Năm roi (1). Thân </i>
phụ của ơng Bảy Minh là chỗ bạn thâm giao với thầy Ban biện Dực (là em của Hội
đồng Qui), được ơng Ban biện Dực tặng một nhánh bưởi Năm roi đem về trồng. Dần
dần, gia đình ơng Bảy Minh chiết giống bưởi này ra trồng được 3 cơng, thu hoạch rất
cao. Thời đĩ, bưởi Năm roi cịn rất ít người biết, thị trường chỉ chuộng nhất là bưởi
Biên Hịa vì nĩ nổi tiếng từ lâu. Thân phụ ơng Bảy Minh giới thiệu và bán bưởi Năm roi

cho các ơng thương lái người Hoa ở Cái Vồn để họ làm quà biếu cho các khách hàng
làm ăn của họ mỗi người vài chục trái. Bưởi được mọi người khen ngon nên nĩ dần dần
nổi tiếng và cĩ giá trên thị trường.

Mùa thuận của bưởi Năm roi là tháng 4 âm lịch, đến tháng 10 âm lịch bưởi mới ngon,
nhưng do người ta muốn có bưởi bán Tết nên phải trồng mùa nghịch để khoảng 20 – 25
Tết, bán được giá cao.

Bưởi chỉ cho trái khoảng 20 – 30 năm. Mỗi mùa, mỗi cây có độ 200 trái. Thời giá hiện
nay khoảng 20.000 đồng một cặp bưởi. Như vậy, một cây bưởi bán trái cũng được vài
triệu đồng.

Được gặp một chủ vườn có 3 cơng bưởi Năm roi tại xã Mỹ Hịa, huyện Bình Minh là
ơng Nguyễn Văn Na, ơng cho biết mình trồng bưởi có kinh nghiệm trên 20 năm. Vườn
bưởi của ông cũng được trồng từng ấy năm, mỗi công 42 cây, vườn có tất cả 126 cây
bưởi. Bình quân, mỗi cây bưởi cho khoảng 10 chục quả (140 trái). Ngồi trong vườn
bưởi nhà ông vào buổi chiều, hoa bưởi thơm ngào ngạt; đất cù lao yên ắng, xa xa, tiếng
nước vỗ bờ mỗi khi có xuồng máy chạy qua. Trái bưởi Năm roi nhà ông bắt đầu phát
triển, mọc la đà, sum xuê. Theo ông Na, trồng bưởi Năm roi vùng cù lao này cần nhiều
kinh nghiệm, nếu không cũng dễ mất trắng. Trong kỹ thuật đào mương lên liếp để trồng
bưởi thì mương cần sâu khoảng một mét, ngang chừng 2,5 mét. Bình thường mở bộng
cho nước vào mương lé đé. Đến mùa mưa khơng những đóng bộng lại khơng cho nước
vào, mà cịn phải mở bộng cho nước mưa chảy bớt ra sông. Nếu để ứ nước thì sẽ hư rễ
bưởi. Chủ vườn bón phân urê cho cây. Khi ra hoa thì tiếp tục bón phân mỗi nửa tháng.
Chỉ đến khi cây có trái mới tưới nước ướt gốc và vơ phân bị. Vùng này, bưởi Năm roi
cho trái một mùa, mỗi năm thu hoạch vào tháng tám. Theo ông, về kỹ thuật chiết cây
cũng là cả một đời đúc kết kinh nghiệm, nếu khơng thì bưởi cho trái không tốt, cây
không thọ. Phải đợi cây trồng có trái được ba năm thì chiết mới thích hợp, cây sẽ được
cao tuổi và phát triển tốt.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i>Vónh Long quê hương tôi </i>

=================================================

Trần Hữu Phúc - Tam Bình
Theo ơng Na, huyện Bình Minh cĩ nhiều chủ nhà vườn trồng bưởi Năm roi rất thành
cơng như ơng Tơ Văn Nho tại ấp Mỹ Lợi. Ơng Nho đạt được giải A, được thưởng HCV
<i>3.000.000 đồng trong Hội thảo vườn cây đặc sản tại Cần Thơ. Cây bưởi của ơng Nho </i>
trồng trên 20 năm mà tán cây trịn đều, lá vẫn cịn sung, xanh biếc, khơng bị bạc, khơng
bị bệnh vàng lá, trái bưởi to, cành trơn bĩng. Chỉ một cơng mà ơng thu hoạch được
khoảng 80 triệu đồng, năng suất 300 trái/ năm rất ổn định, khả năng nhân giống rất tốt.
Ngồi ra cịn cĩ ơng Tư Phương (ấp Mỹ Phước II) trồng 30 cơng bưởi Năm roi đều
thành cơng. Ơng Năm Khanh trồng thành cơng 7 cơng bưởi, cĩ áp dụng nhiều kỹ thuật
mới… Riêng vườn bưởi của ơng Nguyễn Văn Na mỗi cơng thu được chừng 13 triệu
đồng. Nhờ trồng bưởi Năm roi mà ơng cất được ngơi nhà ngĩi rộng rãi, lĩt gạch bơng
mát rượi.

<i>Theo đánh giá trong Hội thi cây có múi giống tốt (2) tại Trung tâm Giống cây trồng </i>
Long Định ngày 6/12/1996 do Trung tâm cây ăn quả Long Định kết hợp với Cục
Khuyến lâm và Khuyến nông do Trung ương Hội làm vườn Việt Nam tổ chức thì bưởi
Năm roi của xã Mỹ Hịa, huyện Bình Minh, Vĩnh Long được chọn là ngon nhất : trái
bưởi Năm roi hình quả lê, thân trịn, đầu hơi thon và có núm, lúc chín khá to, màu xanh
vàng tươi, trung bình mỗi trái nặng 1,8 kg. Bưởi hái xong để khoảng 10 – 20 ngày sắc
lại ăn mới ngon. Bưởi Năm roi Vĩnh Long bóc ra có múi đầy đặn, mọng nước nhưng lại
rất ráo và tróc, khơng có hạt, hương vị rất thơm, ngọt thanh. So với bưởi Bến Tre, bưởi
Biên Hòa thì bưởi Năm roi Vĩnh Long cho tới nay đã vượt lên và khẳng định mình,
vang danh trên thị trưởng hoa quả của Nam bộ và của cả nước.

<i>TS Phan Thị Yến Tuyết - Theo sách Tìm hiểu Văn hóa Vĩnh Long</i>
—————————————

(1) Người dân ở Bình Minh cịn kể một giai thoại khác khá hài hước. Có một thanh niên
đem lịng yêu thương cô con gái một ơng chủ vườn ở Bình Minh. Ông chủ vườn này
mới trồng được giống bưởi ngon. Một đêm, chàng trai hẹn với cơ gái ngồi vườn để tâm
sự nhưng chẳng may, khi anh chàng đang lị dị đi tìm cơ gái trong vườn thì gặp ơng chủ
vườn. Anh chàng thà nhận đại là nghe nói bưởi ngon, vào vườn để hái trộm bưởi còn
hơn là để ơng chủ vườn biết là có hẹn với con gái ông thì sau này sẽ khơng hy vọng
được ơng gả con gái. Do đó, anh chàng bị chủ vườn đánh năm roi vì tội hái trộm bưởi.
<i>Từ đó, người ta gọi vui giống bưởi đó là bưởi Năm roi. Chính vì vậy mà có câu ca dao ở </i>
địa phương :

<i>Thà rằng nhận bưởi Năm roi</i>

<i>Còn hơn anh ở vậy lẻ loi một mình. </i>

</div>

<!--links-->