Chuyen de khoi nghia Lam Son Olympic 304

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (102.1 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

CHUYÊN Đ KH I NGHĨA LAM S N

Ề

Ở

Ơ

Đ ề 1. Nêu s lơ ược di n bi n cu c kh i nghĩa Lam S n. Em có nh n xét gì v sễ ế ộ ở ơ ậ ề ự
nghi p gi i phóng đ t nệ ả ấ ước c a nghĩa quân Lam S n. Phân tích nguyên nhânủ ơ
th ng l i, ý nghĩa l ch s c a cu c kh i nghĩa.ắ ợ ị ử ủ ộ ở

a. S lơ ược di n bi n cu c kh i nghĩa Lam S n:ễ ế ộ ở ơ

- Cu i th k XIV, nhà Tr n suy vong. Năm 1400, nhà H thành l p. B ng m tố ế ỉ ầ ồ ậ ằ ộ

cu c c i cách l n, T tộ ả ớ ể ướng H Quý Ly mong c u vãn tình th đ có đ l c lồ ứ ế ể ủ ự ượng
ch ng l i s đe do xâm lố ạ ự ạ ượ ủc c a nhà Minh. Đ u th k XV, do khơng đồn k t đầ ế ỉ ế ược
nhân dân, nhà H ch u th t b i trồ ị ấ ạ ước cu c xâm lộ ượ ủc c a quân Minh.

- Năm 1407, Đ i Vi t l i r i vào ách đô h nghi t ngã, tàn b o. Hàng lo t cu cạ ệ ạ ơ ộ ệ ạ ạ ộ

kh i nghĩa đã bùng lên mi n xuôi cũng nh mi n ngở ở ề ư ề ược, nh ng đ u b đàn áp. ư ề ị
- Xu t phát t ni m t hào: “ấ ừ ề ự T Tri u, Đinh, Lý, Tr n bao đ i gây n n đ c l p,ừ ệ ầ ờ ề ộ ậ

Cùng Hán, Đường, T ng, Nguyên m i bên x ng đ m t ố ỗ ư ế ộ phương”, năm 1418, m t cu cộ ộ

kh i nghĩa l n đã d y lên đ t Lam S n (Thanh Hoá), do Lê L i và Nguy n Trãi lãnhở ớ ấ ở ấ ơ ợ ễ

đ o.ạ

- V i tinh th n “quy t không đ i tr i chung cùng quân gi c”, nghĩa quân Lam S nớ ầ ế ộ ờ ặ ơ

đã chi n đ u ngoan cế ấ ường, b t khu t, s n sàng ch u hi sinh gian kh đ r i vấ ấ ẵ ị ổ ể ồ ượt qua
được giai đo n khó khăn, ch đ ng đánh vào Nam, gi i phóng Ngh An, Tân Bình,ạ ủ ộ ả ệ

Thu n Hố, và sau đó làm ch Thanh Hố. ậ ủ

- Tháng 9/1426, nghĩa quân m cu c t n công đ i quy mô ra B c. V i t tở ộ ấ ạ ắ ớ ư ưởng
“l y nhân nghĩa đ th ng hung tàn, đem chí nhân mà thay cấ ể ắ ường b o”, nghĩa quânạ

không ch lôi cu n đỉ ố ược s ng h nhi t tình c a nhân dân, mà cịn phân hố đự ủ ộ ệ ủ ược
l c lự ượng c a k thù, đ y quân Minh vào th b đ ng. Khơng cịn cách nào khác, qnủ ẻ ẩ ế ị ộ

gi c ph i sai ngặ ả ườ ề ưới v n c xin c u vi n. ứ ệ

- Cu i năm 1427, nghĩa quân Lam S n chi n đ u ch đ ng, sáng t o đã làm nênố ơ ế ấ ủ ộ ạ

chi n th ng l y l ng Chi Lăng – Xế ắ ẫ ừ ương Giang, đánh tan tành 10 v n vi n binh c aạ ệ ủ

gi c. Quân xâm lặ ược Minh đ u hàng và ph i rút v nầ ả ề ước.

- Mùa xuân năm 1428, đ t nấ ướ ạc s ch bóng quân thù.

…Xã t c t đây v ng b n,ắ ừ ữ ề

Giang s n t đây đ i m i.ơ ừ ổ ớ

b. Nh n xét v s nghi p gi i phóng đ t nậ ề ự ệ ả ấ ướ ủc c a nghĩa quân Lam S n:ơ

- Cu c kh i nghĩa Lam S n độ ở ơ ược phát đ ng nh m m c đích cao c là gi i phóngộ ằ ụ ả ả

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Nghĩa quân Lam S n ti p n i truy n th ng đ u tranh qu t kh i c a dân t c, đãơ ế ố ề ố ấ ậ ở ủ ộ

giáng cho quân Minh nh ng đòn đau; làm cho các tri u đ i phong ki n phữ ề ạ ế ương B cắ

không dám đem quân xâm lược Đ i Vi t trong m t th i gian dài.ạ ệ ộ ờ

c. Nguyên nhân th ng l i c a cu c kh i nghĩa Lam S n:ắ ợ ủ ộ ở ơ

- Nhân dân ta có lịng u nước n ng nàn, ý chí b t khu t quy t tâm giành l i đ cồ ấ ấ ế ạ ộ

l p t do cho đ t nậ ự ấ ước, toàn dân đoàn k t chi n đ u. T t c các t ng l p nhân dân,ế ế ấ ấ ả ầ ớ

không phân bi t nam n , già tr , các thành ph n dân t c đ u đoàn k t đánh gi c,ệ ữ ẻ ầ ộ ề ế ặ

hăng hái tham gia kháng chi n (gia nh p l c lế ậ ự ượng vũ trang, t vũ trang đánh gi c,ự ặ

ng h , ti p t l ng th c cho nghĩa quân,…).

ủ ộ ế ế ươ ự

- Có đường l i chi n lố ế ược, chi n thu t đúng đ n, sáng t o: bi t d a vào dân, tế ậ ắ ạ ế ự ừ

cu c kh i nghĩa phát tri n thành cu c chi n tranh gi i phóng dân t c quy mô c nộ ở ể ộ ế ả ộ ả ước,
hoàn thành th ng l i nhi m v gi i phóng đ t nắ ợ ệ ụ ả ấ ước.

- S lãnh đ o sáng su t, kiên quy t và m u lự ạ ố ế ư ượ ủc c a b ch huy nghĩa quân, đ ngộ ỉ ứ

đ u là Lê L i, Nguy n Trãi. Có nhi u tầ ợ ễ ề ướng tài nh Nguy n Chích, Tr n Nguyên Hãn,ư ễ ầ

Lê Ngân, Lê Sát, L u Nhân Chú,...ư
d. Ý nghĩa l ch sị ử

- Cu c kh i nghĩa Lam S n th ng l i đã k t thúc 20 năm đô h tàn b o c aộ ở ơ ắ ợ ế ộ ạ ủ

phong ki n nhà Minh.ế

- M ra m t th i kì phát tri n m i c a xã h i, đ t nở ộ ờ ể ớ ủ ộ ấ ước, dân t c – th i kì phátộ ờ

tri n th nh đ t c a ch đ phong ki n Vi t Nam (th i Lê S ).ể ị ạ ủ ế ộ ế ệ ờ ơ

Đ 2. Nêu m t vài đ c đi m c a kh i nghĩa Lam S n. So sánh v i các cu c khángề ộ ặ ể ủ ở ơ ớ ộ
chi n th i Lý, Tr n.ế ờ ầ

a. Đ c đi m c a kh i nghĩa Lam S n:ặ ể ủ ở ơ

- Cu c kh i nghĩa n ra khi đ t nộ ở ổ ấ ước ta đang ch u ách cai tr vô cùng hà kh c c aị ị ắ ủ

nhà Minh.

- Cu c kh i nghĩa kéo dài, gian kh , nhi u l n b quân Minh bao vây nguy kh n,ộ ở ổ ề ầ ị ố

ph i chuy n căn c kh i nghĩa t Lam S n – Thanh Hoá vào Ngh An, nh ng cũngả ể ứ ở ừ ơ ệ ư

giành được nhi u chi n th ng giòn giã nh T t Đ ng, Chúc Đ ng, Chi Lăng, Xề ế ắ ư ố ộ ộ ương
Giang,... l t đ ách th ng tr c a nhà Minh (1427).ậ ổ ố ị ủ

- Cu c kh i nghĩa quy t độ ở ụ ược nhi u ngề ười tài, tướng gi i giúp nỏ ước (Lê L i,ợ

Nguy n Trãi, Lê Lai, Nguy n Chích,…).ễ ễ

- Nh n đậ ược s ng h c a nhân dân, mang tính ch t gi i phóng dân t c, tínhự ủ ộ ủ ấ ả ộ

nhân dân sâu s c.ắ

- Kh i nghĩa Lam S n phát tri n t cu c đ u tranh đ a phở ơ ể ừ ộ ấ ở ị ương thành cu c đ uộ ấ

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

- Cách k t thúc chi n tranh đ c đáo: Ch đ ng gi ng hoà, đ t quan h hoà hi uế ế ộ ủ ộ ả ặ ệ ế

khi chi n tranh k t thúc.ế ế

b. So sánh v i các cu c kháng chi n th i Lý, Tr n:ớ ộ ế ờ ầ

 Gi ng nhau:ố

- Đ u là nh ng cu c đ u tranh vì n n đ c l p dân t c: Các cu c kháng chi n th iề ữ ộ ấ ề ộ ậ ộ ộ ế ờ

Lý – Tr n b o v đ c l p dân t c; kh i nghĩa Lam S n giành l i đ c l p dân t c.ầ ả ệ ộ ậ ộ ở ơ ạ ộ ậ ộ
- K t qu : Các phong trào đ u tranh này đ u giành th ng l i.ế ả ấ ề ắ ợ

- Cách k t thúc chi n tranh c a cu c kh i nghĩa Lam S n và cu c kháng chi nế ế ủ ộ ở ơ ộ ế

ch ng T ng th i Lý gi ng nhau: Ch đ ng gi ng hoà, đ t quan h hoà hi u khi chi nố ố ờ ố ủ ộ ả ặ ệ ế ế

tranh k t thúc.ế

 Khác nhau:(Không nên l p b ng khi đ không yêu c u l p b ng, ph n in đ m làậ ả ề ầ ậ ả ầ ậ
nh ng ý chính c n trình bày).ữ ầ

N i dungộ Kh i nghĩa Lam S nở ơ Các cu c kháng chi n th i Lý –ộ ế ờ
Tr nầ

Hoàn
c nhả
l ch sị ử

- Đ u th k XV, do khôngầ ế ỉ

đoàn k t đế ược nhân dân, nhà Hồ

ch u th t b i trị ấ ạ ước cu c xâm lộ ược
c a quân Minh. ủ Cu c kh i nghĩaộ ở
Lam S n di n ra trong hoànơ ễ
c nh nả ước ta b nhà Minh đôị
h .ộ

- Các cu c kháng chi n ch ngộ ế ố
T ng th i Lý và ch ng Mông –ố ờ ố
Nguyên th i Tr n n ra trong đi uờ ầ ổ ề
ki nệ nước ta có ch quy n, ủ ề Đ iạ

Vi t đang bệ ước vào giai đo n n đ nhạ ổ ị

và phát tri n.ể
T ch cổ ứ

cu cộ
kháng
chi nế

- T ch c cu c kh i nghĩaổ ứ ộ ở
Lam S n có nhi u khó khăn:ơ ề
Chính quy n đ c l p t ch c aề ộ ậ ự ủ ủ
ta đã m t nên kh i nghĩa Lamấ ở
S n bùng n và di n ra trongơ ổ ễ
đi u ki n bí m t, b chínhề ệ ậ ị
quy n đô h nhà Minh đàn áp,ề ộ

khơng có danh nghĩa chính th cứ
đ kêu g i, t p h p nhân dân.ể ọ ậ ợ

- T ch c các cu c khángổ ứ ộ
chi n th i Lý – Tr n có nhi uế ờ ầ ề
thu n l i: Trong các th k XI đ nậ ợ ế ỉ ế
XIV, nước ta có chính quy n đ cề ộ
l p, t ch , có đi u ki n th c hi nậ ự ủ ề ệ ự ệ
vi c đồn k t dân t c và cơng khaiệ ế ộ
ti n hành các k sách đánh gi c.ế ế ặ

Cách
th cứ
ti nế
hành
kháng
chi n vàế

- Lúc đ u b đ ng, t sauầ ị ộ ừ
chi n th ng T t Đ ng, ta m iế ắ ố ộ ớ
giành được quy n ch đ ng.ề ủ ộ

- Có căn c đ a và phát tri nứ ị ể

t cu c đ u tranh đ a phừ ộ ấ ở ị ương
thành cu c đ u tranh gi i phóngộ ấ ả

- Ta ch đ ng ti n hành cu củ ộ ế ộ
kháng chi n, bu c k thù ph iế ộ ẻ ả
đánh theo cách đánh c a ta:ủ

+ Ch đ ng t n công (k ho chủ ộ ấ ế ạ

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

kh iở
nghĩa

dân t c.ộ + Ch đ ng rút lui: Th i Lý, sau khiủ ộ ờ

đánh vào đ t T ng, ta ch đ ng rútấ ố ủ ộ

v xây d ng phòng tuy n Nhề ự ế ư

Nguy t đ đ i gi c. Th i Tr n, taệ ể ợ ặ ờ ầ

ch đ ng rút lui đ b o toàn l củ ộ ể ả ự

lượng (k ho ch “thanh dã”).ế ạ

+ Ch đ ng gi i quy t mâu thu nủ ộ ả ế ẫ

n i b (lãnh đ o, ch huy) đ đoànộ ộ ạ ỉ ể

k t ch ng gi c.ế ố ặ

+ Ch đ ng k t thúc chi n tranh.ủ ộ ế ế
- Khơng có căn c đ a.ứ ị

Cách k tế
thúc
chi nế

tranh

- Ch đ ng gi ng hoà, mủ ộ ả ở
h i th Đông Quan, gi độ ề ữ ược
m i quan h hoà hi u gi aố ệ ế ữ
nước ta v i nhà Minh (Trungớ
Qu c).ố

- Nhà Tr n dùng chi n th ngầ ế ắ
quân s đ làm nh t ý chí xâmự ể ụ
lượ ủc c a k thù (chi n th ng B chẻ ế ắ ạ
Đ ng năm 1288).ằ

Đ 3. Trình bày các giai đo n phát tri n và phân tích nguyên nhân th ng l i c a ề ạ ể ắ ợ ủ
cu c kh i nghĩa Lam S n (1418 – 1427).ộ ở ơ

a. Các giai đo n phát tri n c a cu c kh i nghĩa Lam S n:ạ ể ủ ộ ở ơ

 Giai đo n 1: Lê L i d ng c kh i nghĩa, xây d ng và b o v căn c đ a vùng r ngạ ợ ự ờ ở ự ả ệ ứ ị ừ

núi mi n Tây Thanh Hoá (1418 – 1423)ở ề

- Đ u năm ầ 1416, Lê L i cùng 18 ngợ ười trong b ch huy cu c kh i nghĩa đã tộ ỉ ộ ở ổ

ch c H i th Lũng Nhai (Thanh Hoá).ứ ộ ề

- Ngày 7/2/1418, Lê L i d ng c kh i nghĩa Lam S n và t x ng là Bình Đ nhợ ự ờ ở ở ơ ự ư ị

Vương.

- Lúc đ u, do l c lầ ự ượng còn y u, lế ương th o thi u th n nên nghĩa quân ph i liênả ế ố ả

ti p ch ng l i các đ t vây quét l n c a quân Minh vào căn c c a nghĩa quân (ế ố ạ ợ ớ ủ ứ ủ 1418,
1421). L i d ng khó khăn c a nhà Minh, tháng ợ ụ ủ 5/1423, nghĩa quân tr v căn c Lamở ề ứ

S n sau khi ch đ ng đ ngh hồ hỗn v i quân Minh.ơ ủ ộ ề ị ớ

- Cu i năm ố 1424, do th t b i trong âm m u mua chu c Lê L i, quân Minh trấ ạ ư ộ ợ ở

m t, t n công nghĩa quân. Cu c kh i nghĩa Lam S n chuy n sang giai đo n m i.ặ ấ ộ ở ơ ể ạ ớ

 Giai đo n 2: Gi i phóng Ngh An, Tân Bình, Thu n Hố (1424 – 1425)ạ ả ệ ậ

- Trước tình hình quân Minh t n công nghĩa quân, th c hi n k c a Nguy nấ ự ệ ế ủ ễ

Chích, nghĩa quân Lam S n đã ti n vào Ngh An.ơ ế ệ

- Tháng 12/1424, nghĩa quân chi m thành Trà Lân r i ti n xu ng gi i phóngế ồ ế ố ả

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

- Tháng 8/1425, nghĩa quân t Ngh An ti n vào Nam gi i phóng Tân Bình,ừ ệ ế ả

Thu n Hoá.ậ

 Giai đo n 3: T ng t n cơng ra B c, gi i phóng hồn toàn đ t nạ ổ ấ ắ ả ấ ước (1426 – 1427)

- Sau 8 năm chi n đ u, nghĩa quân Lam S n đã phát tri n lên hàng v n quân, thế ấ ơ ể ạ ế

và l c ngày càng l n m nh. Do đó, tháng ự ớ ạ 9/1426, Lê L i và b ch huy nghĩa quânợ ộ ỉ

quy t đ nh m cu c ti n quân ra B c theo 3 đ o. Nhi m v là gi i phóng đ t đai,ế ị ở ộ ế ắ ạ ệ ụ ả ấ

giành thêm dân, bao vây uy hi p thành và ch n vi n binh gi c.ế ặ ệ ặ

- Sau nh ng th t b i Ninh Ki u, Nhân M c, tháng 10/1426, quân Minh c 5ữ ấ ạ ở ề ụ ử

v n quân c u vi n do Vạ ứ ệ ương Thông ch huy kéo sang nỉ ước ta, đ a t ng s quân đ ch ư ổ ố ị ở

Đông Quan lên t i 10 v n. Khi có thêm l c lớ ạ ự ượng, ngày 7/11/1426, Vương Thông
quy t đ nh ph n công nh ng b quân ta mai ph c và tiêu di t T t Đ ng, Chúc Đ ng.ế ị ả ư ị ụ ệ ở ố ộ ộ

Th t b i này khi n quân Minh ph i rút vào thành Đông Quan c th đ đ i vi n binhấ ạ ế ả ố ủ ể ợ ệ

sang.

- Tháng 10/1427, 15 v n vi n binh c a gi c do Li u Thăng, M c Th nh ch huyạ ệ ủ ặ ễ ộ ạ ỉ

kéo sang nước ta đã b quân ta đánh tan Chi Lăng – Xị ở ương Giang.

- Quân Minh lâm vào tình c nh kh n đ n, tinh th n suy s p. Cu i năm 1427,ả ố ố ầ ụ ố

Vương Thông ph i xin hoà và ch p nh n m h i th Đông Quan (ngày ả ấ ậ ở ộ ề 10/12/1427)
đ để ược an toàn rút quân v nề ước.

- Ngày 3/1/1428, toán quân cu i cùng c a Vố ủ ương Thông rút kh i nỏ ước ta. Đ tấ

nướ ạc s ch bóng quân thù.

b. Nguyên nhân th ng l i:ắ ợ (Xem đ 1)ề

T NG H P CÁC Đ THI LIÊN QUAN Đ N KH I NGHĨA LAM S N

Ổ

Ợ

Ề

Ế

Ở

Ơ

1. 2008. B n Tre. 16. L p b ng so sánh đi m khác nhau gi a cu c kh i nghĩaế ậ ả ể ữ ộ ở
Lam S n v i các cu c kháng chi n th i Lý – Tr n.ơ ớ ộ ế ờ ầ

Hướng d n: L p b ng – Đ 2.ẫ ậ ả ề

2. 2008. Bình Đ nh. 19. Trình bày các giai đo n phát tri n và phân tích nguyênị ạ ể
nhân th ng l i c a cu c kh i nghĩa Lam S n (1418 – 1427).ắ ợ ủ ộ ở ơ

Hướng d n: Đ 3.ẫ ề

3. 2009. Huỳnh Thúc Kháng. 7. Nêu m t vài đ c đi m c a kh i nghĩa Lam S n.ộ ặ ể ủ ở ơ
So sánh v i các cu c kháng chi n th i Lý – Tr n.ớ ộ ế ờ ầ

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

4. 2009. Nguy n Du. 14. Trình bày phong trào đ u tranh ch ng xâm lễ ấ ố ược đ u thầ ế
k XV và kh i nghĩa Lam S n. Phân tích nguyên nhân th ng l i c a cu c kh iỉ ở ơ ắ ợ ủ ộ ở
nghĩa Lam S n.ơ

Hướng d n: Đ 1.ẫ ề

5. 2009. B n Tre. 18. L p b ng so sánh đi m khác nhau gi a cu c kh i nghĩaế ậ ả ể ữ ộ ở
Lam S n v i các cu c kháng chi n th i Lý – Tr n.ơ ớ ộ ế ờ ầ

Hướng d n: L p b ng – Đ 2.ẫ ậ ả ề

6. 2009. Lê H ng Phong. Em hãy nêu s lồ ơ ược di n bi n c a kh i nghĩa Lam S nễ ế ủ ở ơ
(1418 – 1427)? Cho bi t t tế ư ưởng ch đ o c a cu c kh i nghĩa Lam S n? Đi mỉ ạ ủ ộ ở ơ ể
khác bi t c a cu c kh i nghĩa Lam S n v i các cu c kháng chi n ch ng xâmệ ủ ộ ở ơ ớ ộ ế ố
lược th i Lý – Tr n.ờ ầ

Hướng d n: ẫ

- S lơ ược di n bi n: Đ 1.ễ ế ề

- T tư ưởng ch đ o c a cu c kh i nghĩa Lam S n: “Đem đ i nghĩa đ th ng hung tàn,ỉ ạ ủ ộ ở ơ ạ ể ắ

l y chí nhân đ thay cấ ể ường b o”.ạ

- Đi m khác bi t: Đáp án ch yêu c u nêu đi m khác bi t v hoàn c nh l ch s và tể ệ ỉ ầ ể ệ ề ả ị ử ổ

ch c cu c kháng chi n. Có th nêu tóm t t đi m khác bi t v cách th c ti n hành vàứ ộ ế ể ắ ể ệ ề ứ ế

cách k t thúc chi n tranh.ế ế

7. 2010. So sánh các cu c kháng chi n th i Lý – Tr n v i kh i nghĩa Lam S n.ộ ế ờ ầ ớ ở ơ
Lương Văn Chánh.

- Hướng d n: So sánh đi m gi ng nhau và khác nhau.ẫ ể ố

8. Tây Ninh 2010. Trình bày nguyên nhân và di n bi n c a cu c kh i nghĩa Lamễ ế ủ ộ ở
S n. Qua đó rút ra đ c đi m c a cu c kh i nghĩa Lam S n so v i các cu c khángơ ặ ể ủ ộ ở ơ ớ ộ
chi n th i Lý – Tr n.ế ờ ầ

- Nguyên nhân: 2 ý đ u đ 1, ph n a.ầ ề ầ

- Di n bi n: 5 ý ti p theo đ 1, ph n a.ễ ế ế ề ầ

- Đ c đi m: Đ 2, ph n a.ặ ể ề ầ

9. 2011. 10. Ninh Thu n. Nêu m t vài đ c đi m c a kh i nghĩa Lam S n. So sánhậ ộ ặ ể ủ ở ơ

v i các cu c kháng chi n th i Lý – Tr n.ớ ộ ế ờ ầ

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

10. 2011. B n Tre. 13. ế Nêu nh ng đ c đi m c a cu c kh i nghĩa Lam S n. D aữ ặ ể ủ ộ ở ơ ự
trên c s di n bi n, hãy so sánh cu c kh i nghĩa Lam S n v i các cu c khángơ ở ễ ế ộ ở ơ ớ ộ
chi n th i Lý – Tr n v hoàn c nh, v t ch c kháng chi n, v cách th c ti nế ờ ầ ề ả ề ổ ứ ế ề ứ ế
hành kháng chi n và kh i nghĩa.ế ở

- Hướng d n: Đ 2.ẫ ề

a. Đ c đi m:ặ ể

b. So sánh
- Gi ng nhau:ố

</div>