Tiết 4: Trong lòng mẹ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (139.79 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn:……….

Ngày giảng : 8C2.……….. 
 Tiết 4
 Văn bản:

TRONG LÒNG MẸ
(Những ngày thơ ấu)

- Nguyên Hồng -

I. Mục tiêu

1. Kiến thức:

Nắm được những tri thức sơ giản về thể văn hồi kí,thấy được đặc
điểm của thể văn hồi kí qua ngịi bút Ngun Hồng: thấm đượm chất trữ
tình,lời văn chân thành,dạt dào cảm xúc.

Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật
chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú bé Hồng
đối với mẹ.

2. Kĩ năng:

Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này .

-Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự
sự để phân tích tác phẩm truyện.

3. Thái độ:

Yêu mến, trân trọng tình cảm gia đình.

4. Định hướng phát triển năng lực

Năng lực giải quyết vấn đề, sáng tạo, hợp tác, tự quản bản thân.
Năng lực giao tiếp, thưởng thức văn học.

*Tích hợp:

- Tích hợp giáo dục đạo đức: các giá trị TÌNH U THƯƠNG, TƠN TRỌNG,
HẠNH PHÚC

+ Giáo dục học sinh trân trọng tình mẫu tử, biết yêu thương và hiểu được giá
trị của cuộc sống khi có mẹ ở bên.

+ Biết hạnh phúc trong niềm hạnh phúc của người khác.

II. Chuẩn bị :

- GV nghiên cứu cuốn Chuẩn kiến thức kĩ năng, Sách giáo khoa Ngữ văn 8, sách
giáo viên Ngữ văn 8. Soạn giáo án. máy chiếu, tranh ảnh minh họa

- HS: Đọc , tập tóm tắt và kể chuyện. Soạn bài theo hướng dẫn của giáo viên.

III. Phương pháp: Đọc diễn cảm, nêu vấn đề, vấn đáp, thuyết trình, nhóm, động
não, trình bày 1 phút.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

2. Kiểm tra bài cũ (5’)

? Cảm xúc của em sau khi học văn bản Tôi đi học?

Với cách miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc,
người đọc như bị cuốn theo cảm xúc của nhân vật, để tâm hồn rung lên những cung
nhạc tha thiết, dịu dàng, để sống lai những giây phút thần tiên khi mẹ dắt tay tới
trường...Tất cả các biện pháp nghệ thuật trên đã tạo nên chất thơ, chất trữ tình cho
truyện.

Đối với mỗi người kỉ niệm ấu thơ đặc biệt là buổi tựu trường đầu tiên có ấn tượng
sâu sắc trong kí ức.

=>Ý nghĩa: Buổi tựu trường đầu tiên sẽ mãi mãi ko thể nào quên trong kí ức của
nhà văn Thanh Tịnh.

3. Bài mới: (34’)

Hoạt động 1: Khởi động : 2’

- Mục tiêu: đặt vấn đề tiếp cận bài học.
- Hình thức: hoạt động cá nhân.

- Kĩ thuật, PP:thuyết trình.

? Đọc một số câu thơ về tình mẫu tử

- HS đọc – bộc lộ - GV giới thiệu

Tình mẫu tử từ xưa đến nay ln vẫn là tình cảm thiêng liêng, cao cả. Tình cảm
đó đã được nhà văn Ngun Hồng thể hiện được sâu sắc và cảm động qua tác
phẩm “ Những ngày thơ ấu”. Đọc tác phẩm chúng ta cảm nhận được tấm lịng dịu
êm, vơ biên của người mẹ và tình con cháy bỏng, tha thiết của chú bé Hồng.

Hđ 2

Hướng dẫn HS tìm hiểu về tác giả, tác
phẩm (5’)

- Mục tiêu: học sinh nắm được những hiểu
biết cơ bản về tác giả, tác phẩm

- Phương pháp: vấn đáp
- Kĩ thuật: động não.
- Hình thức: cá nhân/ lớp
- Cách thức tiến hành:

? Trình bày những hiểu biết của em về tác
giả?

* HS phát biểu – GV trình chiếu chân dung
tác giả và các tư liệu - GV bổ sung: Ơng
sinh 5/11/1918 trong một gia đình Tiểu tư
sản ở Nam Định -> gia đình sa sút, mồ cơi

I. Giới thiệu chung

1. Tác giả:

- Nguyên Hồng ( 1918- 1982), tên
thật là Nguyễn Nguyên Hồng .
- Quê: Nam Định, trước CM chủ
yếu sống ở Hải Phòng trong xóm

lao động nghèo

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

cha (12 tuổi), học hết Tiểu học phải tự kiếm
sống. 1935 cùng mẹ ra Hải Phịng ở. Ơng
mất 02/5/1982 tại n Thế (Hà Bắc). Tác
phẩm của ơng là gạch nối độc đáo giữa văn
hóa hiện thực phê phán và văn học cách
mạng Việt Nam thời kì 1930 – 1945. Ô sáng
tác thơ văn, tiểu thuyết, là nhà văn của
những người lao động khổ

? Nêu những hiểu biết về tác phẩm?

- Những ngày thơ ấu là tập hồi kí về tuổi
thơ cay đắng của tác giả.Tác phẩm gồm 9
chương , đăng trên báo năm 1938, in thành
sách lần đầu năm 1940. Đoạn trích “ Trong
lòng mẹ” là chương IV của tác phẩm.

* GV chiếu:

1. Chương 1: Tiếng kèn

2. Chương 2: Chúa xót thương chúng
con

3. Chương 3: Trụy lạc

4. Chương 4: Trong lịng mẹ
5. Chương 5: Đêm Nơ-En

6. Chương 6: Trong đêm đông
7. Chương 7: Đồng xu cái
8. Chương 8: Sa ngã

9. Chương 9: Một bước ngắn

*GV: Từ cảnh ngộ và tâm sự của bé Hồng,
tác giả cho thấy bộ mặt lạnh lùng của xã hội
đồng tiền đầy rẫy những thành kiến cổ hủ,
thói nhỏ nhen độc ác của đám thị dân tiểu tư
sản khiến cho tình ruột thịt cũng trở lên khơ
héo. Tên đoạn trích do người soạn sách đặt.

Hđ 3( 27’)

Hướng dẫn HS đọc – hiểu văn bản
- Mục tiêu: hướng dẫn học sinh đọc và
tìm hiểu giá trị của văn bản.

- Phương pháp:đọc diễn cảm, nêu vấn đề,
phát vấn, khái quát.

- Kĩ thuật: động não.

được coi là nhà văn của phụ nữ và
nhi đồng.

- Năm 1996 ông được nhà nước
truy tặng giải thưởng HCM về văn
học nghệ thuật

2. Tác phẩm

- “Những ngày thơ ấu” là tập hồi kí
kể về tuổi thơ cay đắng của tác giả
( Hồi kí tự truyện)

+Tác phẩm gồm 9 chương in 1940
+ Đoạn trích: Chương IV của tác
phẩm.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

- Hình thức: cá nhân/ lớp/TLN
- Cách thức tiến hành:

* GV hướng dẫn học sinh đọc -> đọc mẫu 1
đoạn – HS đọc ,nhận xét

Gọi 1 HS kể tóm tắt truyện – GV nhận xét
- HS giải thích: Rất kịch, ruồng rẫy, tha
hương cầu thực, thành kiến, bán xới...

?Văn bản sử dụng những phương thức
BĐ nào?

? Là cuốn hồi kí, NV người kể chuyện
xưng tôi, ngôi thứ nhất. Điều đó có ý
nghĩa gì ?

- Câu chuyện trở lên trung thực, chân thành.

? Câu chuyện của bé Hồng được kể với
những sự việc nào?

- Cuộc trò chuyện giữa bé Hồng và người
cơ - Cuộc trị chuyện giữa 2 mẹ con bé
Hồng.

? Hãy tìm và đánh dấu trên văn bản ranh
giới các sự việc đó ?

- HS trả lời → GV chiếu

+ P1: Từ đầu... “người ta hỏi đến chứ”:
cuộc đối thoại giữa bà cô và bé Hồng, suy
nghĩ, cảm xúc của bé về người mẹ bất hạnh.
+ P2: Còn lại: Cuộc gặp gỡ bất ngờ của
chú bé Hồng với mẹ và cảm giác vui
sướng,hạnh khi được ở trong lòng mẹ .

GV: Từ bố cục này chúng ta rút ra 2 vấn đề
cơ bản cần phân tích về nội dung của đoạn
trích: tâm địa độc ác của người cơ và tình
u mãnh liệt của chú bé Hồng với người
mẹ bất hạnh.

1. Đọc - Tìm hiểu chú thích

2. Kết cấu, bố cục:

- Thể loại : Hồi kí tự truyện

- PTBĐ : tự sự - miêu tả - biểu
cảm.

- Bố cục: 2 phần

* HS chú ý đoạn 1

? Cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc biệt?

- Mồ côi cha, mẹ đi tha phương cầu thực, 2
anh em sống trong sự ghẻ lạnh của họ hàng
=> bé Hồng cô độc, đau khổ, ln khao
khát tình thương của mẹ

? Đoạn mở đầu này viết bằng phương

3. Phân tích:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

thức nào?

- Phương thức tự sự

*GV: Dòng tự sự ngắn gọn ấy đã khơi
nguồn, tạo tình huống để nhân vật bà cô
xuất hiện

?Cuộc đối thoại giữa Hồng và bà cô xuất

hiện trong hoàn cảnh nào ?

- Gần đến ngày giỗ bố, mẹ vẫn chưa về,
nghe tin đồn về mẹ

?Tại sao bà ta lại chọn thời điểm ấy để
nói?

- Thời điểm bé Hồng đau khổ khi nghĩ đến
ngày cha mất, nỗi mong mỏi mẹ về...

? Cuộc gặp và đối thoại của hai cơ cháu 
do ai chủ động và nhằm mục đích gỡ?

+ Do bà cơ chủ động

+ Mục đích “Gieo rắc” những hoài nghi để
H khinh miệt và ruồng rẫy mẹ

?.Nhân vật bà cô được thể hiện qua chi tiết
nào?

- Cười hỏi : + Mày có muốn vào Thanh
Hóa chơi với mẹ mày khơng?

? Tại sao bà cơ lại cười hỏi mà không phải
là: lo lắng hỏi, nghiêm nghị hỏi hay âu
yếm hỏi?

- Thái độ giả dối, ác ý, muốn gieo rắc vào

đầu óc non nớt của Hồng sự hòai nghi khinh
miệt mẹ.

? Thấy Hồng cúi đầu trả lời không vào,
cuối năm mợ về, bà cô đã làm gì?

- Mắt long lanh nhòm cháu chằm chặp,

giọng vẫn ngọt : + Sao lại không vào? Mợ
mày phát tài...

+ Mày dại quá, cứ vào đi...

-> tiếp tục đóng kịch, trêu cợt, lơi cháu vào
trị chơi tai qi của mình.

? Khi bé Hồng “cười dài trong tiếng khóc”
bà cơ như thế nào?

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

?Em có nhận xét gì về cử chỉ, lời lẽ, giọng
nói của người bà cơ?

- Cử chỉ : cười hỏi, rất kịch
- Giọng nói : ngọt ngào

- Lời lẽ : mỉa mai, cay độc, thâm
hiểm,nhiếc móc

?Khi kể về cuộc đối thoại của người cô với
bé Hồng, tác giả đã sử dụng NT gì?

(tương phản, đặt hai tính cách trái ngược :
hẹp hịi, tàn nhẫn của người cơ > < tâm hồn
trong sáng, giàu tình thương của bé Hồng)

?Nhận xét về ý nghĩa của phép tương
phản đó?

(Làm bật tính cách tàn nhẫn của người cơ)

*Tích hợp giáo dục đạo đức(2’)

? Qua phân tích, em thấy bà cô là người
như thế nào?

2 HS phát biểu

- Thâm độc, giả dối, lạnh lùng, vơ cảm
trước sự đâu đớn xót xa đến phẫn uất của bé
Hồng, bất chấp cả tình máu mủ.

* GV: Bà cơ là hình ảnh mang ý nghĩa tố
cáo hạng người tàn nhẫn đến khơ héo cả
tình cảm ruột thịt trong xã hội thực dân nửa
phong kiến. Tác giả đã miêu tả sống động,
rất thực hình ảnh bà cơ, kẻ đã để lại một vết
thương lịng ứa máu về những ngày thơ ấu
của tác giả.

Người cô là người đàn bà lạnh

lùng, độc ác, thâm hiểm tiêu biểu
cho hạng người tàn nhẫn đến khơ
héo cả tình ruột thịt , hiện thân của
cái thành kiến cổ hủ phi nhân đạo
của XH thực dân nửa phong kiến.

4. Củng cố: (2’)

- Mục tiêu: củng cố kiến thức đã học, học sinh tự đánh giá về mức độ đạt được
những mục tiêu của bài học.

- Phương pháp:, phát vấn
- Kĩ thuật: động não.

?Khái quát những kiến thức cần nhớ ở tiết 1?

HS trả lời -> GV chốt kiến thức cơ bản của tiết 1

5. HDVN (3’):
* Bài cũ:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

* Bài mới:

- Chuẩn bị bài: Tiết 2: PT được Tình yêu, niềm tin mà chú bé Hồng dành cho mẹ ở
hai thơi điểm:

+ Tìm những chi tiết thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của bé Hồng khi đối thoại với bà
cơ? Tình cảm của bé Hồng với mẹ?( Khi người cô xúc phạm mẹ, bé Hồng đã có
phản ứng ntn? Vì sao chú lại có những phản ứng như vậy?- Khi bà cơ ngân dài
hai tiếng “ em bé ”, bé Hồng có ý nghĩ gì? Hình ảnh so sánh “ giá những cổ tục…

nát vụn ” có ý nghĩa gì?)

– đặc sắc về nghệ thuật của văn bản.

V. Rút kinh nghiệm.

</div>