tiết 19: Từ Hán Việt

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (153.98 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn:…………...

Ngày giảng:7B………...

Tiết 19

Tiếng Việt:

TỪ HÁN VIỆT

I. Mục tiêu:
* Mức độ cần đạt:

- Hiểu thế nào là yếu tố HV
- Phân biệt 2 loại từ ghép HV

- Có ý thức sử dụng từ HV đúng nghĩa, phự hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
* Trọng tâm kiến thức, kĩ năng :

1. Kiến thức:

- Khái niệm từ Hán Việt, yếu tố Hán Việt.
- Các loại từ ghép Hán Việt.

2. Kĩ năng:

* Kĩ năng bài dạy:

-Nhận biết từ Hán Việt, các loại từ ghép Hán Việt.
- Mở rộng vốn từ Hán Việt

* Kĩ năng sống:
- KN ra quyết định
- KN giao tiếp
3. Thái độ:

- Có thái độ trân trọng đối với Từ Hán Việt.
4. Phát triển năng lực học sinh : năng lực

II. Chuẩn bị:

- Giáo viên: Nghiên cứu tài liệu- Soạn giáo án- Bảng phụ

- Học sinh: Học bài cũ- Soạn bài theo hệ thống câu hỏi trong sách giáo khoa.

III .Phương pháp:

- Giải thích, Giải nghĩa, phân tích, quy nạp, thực hành.

IV. Tiến trình giờ dạy - giáo dục:

1. Ổn định tổ chức: (1') 
2. Kiểm tra bài cũ ( 5phút)

?1 Thế nào là đại từ? Đại từ có vai trị ngữ pháp gì trong câu? Cho ví dụ?

1. - HS nêu được khái niệm đại từ: Là những từ dùng để trỏ sự việc, hoạt động, tính
chất...

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Lấy được ít nhất từ hai ví dụ trở lên:
3. Giảng bài mới (35 phút )

- Mục đích: Giới thiệu bài mới
-PP: Thuyết trình

- Thời gian: 1’

Để làm p2 thêm vốn từ, TV chúng ta có 1 nguồn từ ngữ vay mượn của tiếng

nước ngoài với số lượng lớn. Nguồn vay mượn nhiều và q. trọng nhất là từ H - V .
Để hiểu rõ hơn về từ H-V gB i h c hôm nay à ọ

Hoạt động của thầy và trò Nội dung ghi bảng

* Hoạt động 1:

- Mục đích: Hs bước đầu nhận diện được từ Hán Việt
- PP: Thuyết trình,vấn đáp

- KT động não.

- Hình thức: lớp/ cá nhân
- Thời gian: 12'

- Cách thức tiến hành:

HS: Đọc bài: Nam quốc sơn hà. (phiên âm)

GV? Các tiếng “Nam, quốc ,sơn, hà” nghĩa là gì?

HS:

- Nam: Phương, Nam (Nước Nam)
- Quốc: Nước

- Sơn: Núi
- Hà: Sơng

GV: Đưa bảng phụ có các VD sau:
1, Con tàu hướng về Nam

2, Chúng tôi rất yêu quốc (Chúng tôi rất yêu nước)
3, Nó trèo lên sơn (Nó trèo lên núi)

4, Nước hà lên rất to (Nước sông...)

GV? Trong các VD trên câu nào hợp lí hơn?

HS: Câu (1)

GV: KL: có thể nói: Con tàu hướng về Nam; có thể
nói: Nó trèo lên núi , nhưng khơng thể nói Nó trèo
lên Sơn.

GV? Trong các tiếng: nam, quốc, sơn, hà trên. tiếng
nào có thể dùng độc lập như 1 từ đơn; tiếng nào khơng
dùng ĐL? Vì sao ?

I. Đơn vị cấu tạo từ Hán 
Việt:

1. Phân tích ngữ liệu:
* Ví dụ 1 :

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

HS: PBYK như bảng chính

GV: Các tiếng: khơng dùng độc lập phải kết hợp với
các yếu tố khác để tạo từ ghép H-V g nam, quốc, sơn,
hà là các yếu tố H-V

GV? Thế nào là yếu tố H-V?

HS: Yếu tố H-V là tiếng để tạo từ HV.

GV?Lấy VD về từ HV? Chỉ ra các yếu tổ HV trong
các từ đó?

HS: Giang/Sơn; Sơn/thuỷ; Thiên/địa; Huynh/đệ;
Phụ/mẫu; bạch/ mã; Quốc/kì...

GV? Em có NX gì về cách dùng các yếu tố HV?

HS: Yếu tố HV có thể dùng ĐL như 1 từ đơn; (SL ít)
cịn đa số các yếu tố HV dùng để tạo từ ghép.

GV: Ghi NX trên bảng chính

GV? Tiếng thiên trong " thiên thư " có nghĩa là trời
tiếng thiên trong "thiên niên kỉ" "thiên lí mã"; “Thiên đơ
về Thăng Long” có nghĩa là gì?

GV: Treo bảng phụ có những từ trên - HS q.sát - trả
lời

- Thiên thư g thiên: trời
- Thiên lí mã g thiên là ngàn
- Thiên niên kỉ g thiên là ngàn
- Thiên đô g thiên là dời.

GV? Em NX gì về cách phát âm và nghĩa của yếu tố
HV trên?

- Phát âm gióng nhau nhưng nghĩa khác xa nhau.

HS: PBYK như bảng chính

GV? Tìm những yếu tố thiên có nghĩa khác nữa?

HS: - Thiên (thiên vị): nghiêng lệch

- Thiên (thiên phóng sự, thiên tiểu thuyết)

gChương, phần, bài (của 1 cuốn sách hay bài viết)

GV? Lấy VD về yếu tố HV có hiện tượng đồng âm?

HS: Tự lấy VD:

- Quốc, sơn , hà: không
dùng độc lập, phải kết hợp
với các yếu tố khác để tạo

từ HV.

* Nam, quốc, sơn, hà là
các yếu tố HV g để cấu
tạo từ HV.

* Phần lớn các yếu tố HV
không dùng độc lập, chúng
dùng để tạo từ ghép.

Ví dụ 2:

- Thiên thư g thiên: trời
- Thiên lí mãg thiên:
nghìn.

- Thiên niên kỉ->thiên:
nghìn

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

GV: Định hướng:

GV? Đ.vị cấu tạo lên từ HV là gì? Cách dùng và đặc
điểm của nó?

HS: - PB theo nd ghi nhớ 1 /69
- Đọc ghi nhớ /69

* Hoạt động 2:
- Mục đích: Phân biệt từ ghép Hán Việt
- PP: Thuyết trình,vấn đáp

- KT động não.

- Hình thức: lớp/ cá nhân
- Thời gian: 8'

- Cách thức tiến hành:

GV? Từ ghép T.Việt có mấy loại; đó là những loại
nào?

HS: 2 loại ( ĐL- CP)

GV? Các từ: Sơn hà, xâm phạm, giang san thuộc
loại từ ghép CP hay ĐL? Vì sao?

HS: Từ ghép ĐLg HS giải nghĩa từng yếu tố.
sơn: núi ; hà: sông

xâm: lấn chiếm; phạm: lấn đến
Giang: sông; San (sơn): núi

g Các tiếng ngang bằng với nhau về mặt nghĩa và về
ngữ pháp.

GV? Các từ : ái quốc, thủ mơn, chiến thắng thuộc
loại từ ghép gì? Vì sao?

HS: ái/ Quốc = yêu nước
thủ /môn = giữ cửa

chiến/ thắng = trận thắng

g C P (Phụ bổ xung nghĩa cho tiếng chính)

GV? Từ ghép HV có mấy loại? có giống từ ghép
thuần Việt khơng? Đó là những loại nào?

HS: Giống TG thuần Việt

GV? Q. sát trật tự các yếu tố trong từ ghép C-P:

GV? Từ: ái quốc; thủ môn, chiến thắng. Trật tự

2. Ghi nhớ1: SGK/69

II. Từ ghép Hán Việt:
1. Phân tích ngữ liệu:

Ví dụ 1 + 2:

* Các từ: Sơn hà, xâm
phạm, giang san g từ
ghép ĐL.

* Các từ: Ái quốc, thủ
môn, chiến thắng g từ
ghép C-P.

g Có 2 loại từ ghép HV

+ Từ ghép ĐL
+ Từ ghép C-P

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

của các yếu tố trong những từ này có giống trật tự
các tiếng trong TG thuần Việt cùng loại không?

HS: Tự bộc lộ - G V: Khái quát.

GV? các từ : thiên thư; bạch mã, tái phạm thuộc
loại từ ghép gì? Trật tự các yếu tố có gì khác so với
trật tự các tiếng trong TG thuần Việt cùng loại?

HS: Khác thiên/ thư = sách/ trời
bạch/ mã = Ngựa trắng

tái/ phạm = phạm tội lần nữa (tái lại, lặp
lại)

P C

GV? Khq lại cách p.loại và trật tự các tiếng trong từ
ghép H –V.

HS: PB như ghi nhớ.
- Đọc ghi nhớ / 70

GV? Tìm VD cho mỗi loại từ ghép HV? Xác định yếu
tố C- P trong các từ ghép CP vừa tìm?

HS: Tìm - GV chữa.

* Hoạt động 3:

- Mục đích: Giúp học sinh nhớ từ Hán Việt, phân biệt 
các loại từ ghép,vận dụng làm bài

- PP: thuyết trình,vấn đáp
- KT động não.

- Hình thức: lớp/ cá nhân
- Thời gian:14 ‘

- Cách thức tiến hành:

Bài tập 1/70: Gọi HS đọc và xác định yêu cầu của BT.
Cho HS đứng tại chỗ trả lời

* Hoa: Hoa1: Chỉ sự vật (CP sinh sản hữu tính của
cây hạt kín)

Hoa 2: Phồn hoa, bóng bẩy (cái đẹp, trang trí
bề ngồi)

*Phi : Phi 1: Bay

Phi 2: Trái với lẽ phải (phi lí )

Phi 3: Vợ thứ của vua, dưới hoàng hậu ( quý

- Giống với trật tự từ ghép

TV:

+ Yếu tố chính đứng trước.
+ Yếu tố phụ đứng sau.

- Khác với trật tự từ ghép
TV:

+ Yếu tố phụ đứng trước.
+ Yếu tố chính đứng sau.

2. Ghi nhớ 2: SGK/70

III. Luyện tập:

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

phi)

* Tham:

Tham1: ham muốn

Tham 2: dự vào, tham dự
* Gia

Gia1: nhà
Gia2: thêm vào

Bài tập 2: Gọi HS đọc và xác định yêu cầu của BT.
Chia nhóm cho HS làm

Tìm từ ghép HV có yếu tố:

* Quốc: quốc gia, quốc kì, quốc lộ...
* Sơn: Sơn hà, giang sơn, sơn lâm....
* Cư: Cư trú, an cư, định cư....

* Bại: thất bại, bại vong, thảm bại...
Gọi HS đọc và xác định yêu cầu của BT.
Gọi 2 HS lên bảng.

Bài tập 3 ( 71) Xếp từ ghép chính phụ HV theo 2
nhóm

(HS giải thích nghĩa g xếp

C-P P- C

- Hữu ích: có ích lợi.
- Bảo mật: Giữ (bảo
đảm) bí mật.

- Phát thanh: phát thành
tiếng.

- Phòng hoả: đề phòng
cháy.

- Thi nhân: (Thi: thơ;
Người)

- Đại thắng: thắng lớn.
- Tân linh: lính mới.
- Hậu đãi: đãi ngộ rất tốt.

2. Bài tập 2:

* Quốc: quốc gia, quốc
kì, quốc lộ...

* Sơn: Sơn hà, giang
sơn, sơn lâm....

* Cư: Cư trú, an cư,
định cư....

* Bại: thất bại, bại vong,
thảm bại...

3. Bài tập 3:

4. Bài tập 4/71 : Tìm 5 từ
ghép HV (HDVN)

* Yếu tố P- C sau:

- Quốc kì, đại phong, hậu
thế, điền chủ, đại hàn
* Yếu tố C- P sau:

- Nhập ngũ, hãn hữu, hữu

ích, vơ hình, ái quốc, hồi
hương

4. Củng cố:(2')

-Mục đích: củng cố lại kiến thức
-PP: vấn đáp

-KT động não

-Hình thức: cá nhân, lớp

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

? Sử dụng TGHV có tác dụng gì? (Nếu dùng đúng chỗ sẽ tạo được sắc thái trang 
trọng...)

-HS suy nghĩ trả lời
-GV khái quát ND

5. Hướng dẫn về nhà học bài cũ, chuẩn bị bài mới: (2')

* Thuộc 2 ghi nhớ, hoàn chỉnh bài tập; viết 1 đoạn văn nhỏ (chủ đề trường em) có sử
dụng từ HV – xác định, phân loại?

- Hồn thành các bài tập vào vở
- Chuẩn bị bài: Từ Hán Việt (tiếp)

V. Rút kinh nghiệm:

</div>

tiết 19: Từ Hán Việt

<b>TỪ HÁN VIỆT</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về