<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i>Ngày soạn: Tiết 3</i>
<i>Ngày giảng: </i>

<b>Bài 4: ĐO THỂ TÍCH VẬT RẮN KHƠNG THẤM NƯỚC</b>
<b>I. MỤC TIÊU</b>

<b>1. Kiến thức: Biết sử dụng các dụng cụ đo (bình chia độ, bình tràn) để xác định thể </b>
tích của vật rắn có hình dạng bất kì không thấm nước.

<b>2. Kỹ năng: Tuân thủ các quy tắc đo và trung thực với các số liệu mà mình đo được, </b>
hợp tác trong mọi công việc của nhau.

<b>3. Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận trong cơng việc.</b>
<b>4. Xác định nội dung trọng tâm của bài học :</b>

- Đo được thể tích vật rắn bằng bình chia độ và đo thể tích vật rắn bằng bình tràn.
<b>5. Định hướng phát triển năng lực</b>

<b>a)Năng lực chung</b>

Năng lực giải quyết vấn đề. Năng lực thực nghiệm. Năng lực dự đốn, suy luận lí
thuyết, thiết kế và thực hiện theo phương án thí nghiệm kiểm chứng giả thuyết, dự
đốn, phân tích, xử lí số liệu và khái quát rút ra kết luận khoa học. Năng lực đánh giá
kết quả và giải quyết vân đề

<b>b)Năng lực chuyên biệt :</b>
- Năng lực kiến thức vật lí

- Năng lực phương pháp thực nghiệm
- Năng lực trao đổi thông tin

- Năng lực cá nhân của HS
<b>II. CHUẨN BỊ:</b>

<b>1. GV: - 1 xô đựng đầy nước. Bảng phụ lục kết quả đo thể tích vật rắn. </b>
<b>1. HS mỗi nhóm HS: </b>

- Vật rắn khơng thấm nước (hịn đá)
- 1 bình chia độ

- 1 bình tràn.
- 1 bình chứa
- 1 Khăn lau

- 1 Viên đá bằng ngón chân

- 1 Viên đá nhỏ hơn nắm tay ( lọt bình tràn trong phịng TN)
- Kẻ sẳn bảng 4.1 (SGK) vào vở.

III.PHƯƠNG PHÁP- KỸ THUẬT:
-PP: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận

-KT: Động não, chia nhóm, giao nhiệm vụ.
<b>III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG </b>
<b>1. Ổn định lớp(1’)</b>

<b>2. Kiểm tra bài cũ (9’)</b>
<b>a) Câu hỏi </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>Câu : Trình bày cách đo thể tích chất lỏng bằng bình chia độ. (6đ)</b>
<b>b) Đáp án và biểu điểm :</b>

<b>Câu 1: Kể được tên một số dụng cụ đo thể tích chất lỏng. (4đ)</b>

<b>Câu 2: Trình bày được cách đo thể tích chất lỏng bằng bình chia độ. (6đ)</b>
<b>3. Bài mới </b>

<b>HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’)</b>
<b>Mục tiêu: Xác định trọng tâm đo thể tích vật rắn</b>

<b>Phương pháp dạy học: dạy học nêu và giải quyết vấn đề, sử dụng tranh ảnh</b>
<b>Định hướng phát triển năng lực: Năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực </b>
trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

- Dùng bình chia độ có thể đo thể tích chất lỏng.Vậy có những vật rắn khơng thấm
nước như hịn đá, đinh sắt thì làm thế nào xác định thể tích của chúng?

Để biết được chúng ta sang bài học hôm nay: Đo thể tích Vật rắn khơng thấm nước .
<b>HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức</b>

<b>Mục tiêu: sử dụng các dụng cụ đo (bình chia độ, bình tràn) để xác định thể tích của </b>
vật rắn có hình dạng bất kì khơng thấm nước.

<b>Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương </b>
pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

<b>Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng </b>
lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

- Em hãy quan sát hình 4.2
SGK và hãy cho biết người

ta đo thể tích hịn đá bằng
cách nào?

- u cầu HS thảo luận, mơ
tả và trình bày kết quả ở C1
<b>- Sau khi biết V</b>1, V2, làm

thế nào để tính thể tích
hịn đá?

- Đầu tiên đọc thể tích
nước trên bình chia độ
V1 sau đó bỏ hịn đá vào

và đọc thể tích V2

- V = V2 - V1

HS thảo luận, trả lời câu
C1

C1.

- Đo thể tích nước ban
đầu có trong bình chia độ:
(VD: V1 = 150cm3)

- Thả chìm hịn đá vào
bình chia độ. Đo thể tích
nước dâng lên trong bình

(V2 = 200cm3)

- Thì thể tích hịn đá bằng
V2 – V1

= 200 – 150
= 50 (cm3)

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>- Nếu hịn đá q to thì ta</b>
làm bằng cách nào?

<b>- Quan sát hình 4.3 SGK và</b>
em hãy cho biết người ta đo
thể tích hịn đá bằng cách
nào?

Yêu cầu HS thảo luận, nêu
dự đoán. Quan sát GV làm
thí nghiệm và trả lời

Cho hs đọc phần kết luận
SGK

<b>- Em hãy tìm từ thích hợp</b>
trong khung ở bên phải để
điền vào vị trí a, b, c ở câu
C3

Ta gọi (V) thể tích vật rắn
- HS nêu phương án.

- HS quan sát hình 4.3
SGK.

- Dự đốn

- Thảo luận và trả lời C2
C2: Khi hịn đá khơng bỏ
lọt vào bình chia độ thì
đổ đầy nước vào bình tràn
rồi thả hòn đá vào bình
tràn, đồng thời hứng nước
tràn ra vào bình chứa. Sau
đó đổ thể tích nước này
vào bình chia độ mực
nước cao bao nhiêu
(trong bình chia độ) thì
đó chính là thể tích của
vật rắn (hịn đá).

- Từng HS thực hiện C3
C3:

(1) thả chìm
(2) dâng lên
(3) chìm xuống
(4) tràn ra

<i><b>2. Dùng bình tràn</b></i>

<b>* Rút ra kết luận :</b>

Thể tích của vật rắn bất
kỳ không thấm nước có
thể đo được bằng cách:
- Thả <i> vào chất lỏng đựng</i>
trong bình chia độ. Thể
tích của phần chất lỏng
<i>dâng lên bằng thể tích của</i>
vật.

- Khi vật rắn khơng bỏ lọt
bình chia độ, thì thả chìm
vật đó vào trong bình
tràn. Thể tích của phần
chất lỏng tràn ra<i> bằng thể</i>
tích của vật.

- Giới thiệu dụng cụ thí
nghiệm.

<b>CHIA NHĨM:</b>

- Phân nhóm học sinh, phát
dụng cụ cho các nhóm và
yêu cầu tiến hành thí
nghiệm theo SGK và báo
cáo kết quả thí nghiệm theo
mẫu Bảng 4.1.

- Cho HS tiến hành thí

nghiệm các bước như SGK
và báo cáo kết quả theo
Bảng 4.1.

- Theo dõi tiến hành thí
nghiệm, nx kỹ năng ước

HS:

Hoạt động nhóm làm thực
hành theo chỉ dẫn của GV
+ Tiến hành đo và ghi kết
quả đo vào bảng 4.1.

<i><b>3.Thực hành: </b></i>
Đo thể tích vật rắn:
a) Chuẩn bị

<b>- Dụng cụ: 1 bình chia độ,</b>
một ca đong có ghi sẵn
dung tích, dây buộc. Một
bình tràn, một bình chứa,
xơ nước, vật rắn khơng
thấm nước.

b) Ước lượng thể tích vật
rắn và ghi vào bảng.
c) Kiểm tra lại bằng phép
đo.

- Báo cáo.
V = V2 –

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

lượng thể tích vật để chọn
phương án đo.

+ Y/c HS đo 3 lần thể tích
của 1 vật.

+ Yêu cầu hs báo cáo kết
quả.

Chú ý : cách đọc giá trị
của thể tích theo ĐCNN
của bình chia độ;

Hướng dẫn tính giá trị
TB:

<i>V</i>=<i>V</i>1+V2+V3

3

HS :

Tính giá trị TB theo CT
của GV.

<b>HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')</b>

<b>Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học về cách đo vật rắn không thấm nước</b>
<b>Phương pháp dạy học: dạy học nêu và giải quyết vấn đề, đặt câu hỏi</b>

<b>Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng </b>
lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

<b>Bài 1: Khi sử dụng bình tràn và bình chứa để đo thể tích vật rắn khơng thấm nước </b>
thì thể tích của vật bằng

<b>A. thể tích bình chứa.</b>
<b>B. thể tích bình tràn.</b>

<b>C. thể tích phần nước tràn ra từ bình tràn sang bình chứa.</b>
<b>D. thể tích nước cịn lại trong bình tràn.</b>

<b>Hiển thị đáp án</b>

Khi sử dụng bình tràn và bình chứa để đo thể tích vật rắn khơng thấm nước thì thể
tích của vật bằng thể tích phần nước tràn ra từ bình tràn sang bình chứa.

⇒ Đáp án C

<b>Bài 2: Cơng thức tính thể tích của vật rắn khi đo bằng bình chia độ:</b>
<b>A. V</b>rắn = Vlỏng – rắn - Vlỏng

<b>B. V</b>rắn = Vlỏng + rắn - Vlỏng

<b>C. V</b>rắn = Vlỏng – rắn + Vlỏng

<b>D. V</b>rắn = Vlỏng + rắn + Vlỏng

<b>Hiển thị đáp án</b>

Công thức tính thể tích của vật rắn khi đo bằng bình chia độ là Vrắn = Vlỏng + rắn - Vlỏng

⇒ Đáp án B

<b>Bài 3: Để đo thể tích của hịn sỏi cỡ 15 cm</b>3_{, bình chia độ nào sau đây thích hợp}

nhất?

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>D. Bình có GHĐ 100 ml, ĐCNN 1 ml</b>
<b>Hiển thị đáp án</b>

Để đo thể tích của hịn sỏi cỡ 15 cm3_{, bình chia độ có GHĐ 100 ml, ĐCNN 1 ml}

⇒ Đáp án D

<b>Bài 4: Cho một vật rắn khơng thấm nước vào bình chia độ có chứa sẵn 50 cm</b>3_nước.

Ta thấy nước trong bình dâng đến vạch 100 cm3_{. Vậy thể tích vật rắn là:}

<b>A. 50 cm</b>3_{B. 150 cm}3

<b>C. 96 cm</b>3_{D. 100 cm}3

<b>Hiển thị đáp án</b>

- Thể tích nước dâng lên thêm là thể tích của vật.

- Lúc đầu thể tích nước là 50 cm3_{, sau khi cho vật vào thì thể tích là 100 cm}3_⇒_dâng

thêm 50 cm3_⇒_{Đáp án A}

<b>Bài 5: Một bình tràn chỉ có thể chứa nhiều nhất là 100 cm</b>3_{nước, đang đựng 60}

cm3_{nước. Thả một vật rắn không thấm nước vào bình thì thấy thể tích nước tràn ra}

khỏi bình là 30 cm3_{. Thể tích của vật rắn bằng bao nhiêu?}

<b>A. 40 cm</b>3_{B. 90 cm}3

<b>C. 70 cm</b>3_{D. 30 cm}3

<b>Hiển thị đáp án</b>

- Lúc đầu nước trong bình tràn là 60 cm3_{, sau khi cho vật vào thì nước trong bình}

dâng lên thêm 40 cm3_{và bị tràn ra ngồi 30 cm}3_.

- Thể tích của vật là: Vvật = 40 + 30 = 70 cm3 ⇒ Đáp án C

<b>Bài 6: Để đo thể tích của một đồng xu bằng kim loại. Bạn Nga đã bỏ vào bình chia </b>
độ đang chứa nước 10 đồng kim loại đó. Thể tích nước dâng lên thêm trong bình là 3
ml. Thể tích mỗi đồng kim loại đó là:

<b>A. 0,0003 dm</b>3_{B. 0,003 dm}3

<b>C. 0,0003 m</b>3_{D. 0,001 cm}3

<b>Hiển thị đáp án</b>

- Thể tích dâng lên 3 ml là thể tích của 10 đồng xu.

- Thể tích của một đồng xu là: ml = 0,3 cm3_{= 0,0003 dm}3

⇒ Đáp án A

<b>Bài 7: Bạn Lan dùng bình chia độ để đo thể tích một viên sỏi. Kết quả đúng là 55,7 </b>
cm3_{. Bạn Lan đã dùng bình nào trong các bình sau?}

<b>A. Bình có ĐCNN 1 cm</b>3

<b>B. Bình có ĐCNN 0,1 cm</b>3

<b>C. Bình có ĐCNN 0,5 cm</b>3

<b>D. Bình có ĐCNN 0,2 cm</b>3

<b>Hiển thị đáp án</b>

ĐCNN phải là ước số của 55,7 cm3_⇒_{Dùng bình có ĐCNN 0,1 cm}3_{vì các bình khác}

khơng thể cho số lẻ đến 0,7 cm3_.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>A. một bình chia độ bất kì.</b>
<b>B. một bình tràn.</b>

<b>C. một bình chia độ có kích thước sao cho vật rắn có thể bỏ lọt vào bình.</b>
<b>D. một ca đong.</b>

<b>Hiển thị đáp án</b>

Để đo thể tích của vật rắn khơng thấm nước và có thể chìm hồn tồn trong nước chỉ
cần một bình chia độ có kích thước sao cho vật rắn có thể bỏ lọt vào bình.

⇒ Đáp án C

<b>Bài 9: Nếu dùng bình chia độ để đo thể tích của một vật rắn thì trong trường hợp nào</b>
sau đây, thể tích của vật rắn được tính bằng cơng thức VR = VR + L – VL, trong đó

VR là thể tích vật rắn, VR + Llà thể tích do mực chất lỏng chỉ khi đã bỏ vật rắn chìm

vào chất lỏng trong bình, VL là thể tích chất lỏng trong bình.

<b>A. Vật rắn thấm nước và chìm một phần trong chất lỏng.</b>
<b>B. Vật rắn thấm nước và chìm hồn tồn trong chất lỏng.</b>

<b>C. Vật rắn khơng thấm nước và chìm một phần trong chất lỏng.</b>
<b>D. Vật rắn khơng thấm nước và chìm hồn tồn trong chất lỏng.</b>
<b>Hiển thị đáp án</b>

Nếu dùng bình chia độ để đo thể tích của một vật rắn thì trong trường hợp vật rắn
khơng thấm nước và chìm hồn tồn trong chất lỏng, thể tích của vật rắn được tính
bằng cơng thức VR = VR + L – VL ⇒ Đáp án D

<b>Bài 10: Khi thả một quả cam vào một bình tràn chứa đầy nước thì nước tràn vào một</b>
bình chia độ có GHĐ 300 cm3_{và ĐCNN 5 cm}3_{. Mực nước trong bình chia độ lên tới}

vạch số 215. Thể tích của quả cam bằng bao nhiêu?

<b>A. 215 cm</b>3_{B. 85 cm}3

<b>C. 300 cm</b>3_{D. Cả A, B, C đều sai}

<b>Hiển thị đáp án</b>

Quả cam thường nổi một phần nên theo kết quả trên nước tràn ra 215 cm3_khơng

phải là thể tích quả cam.

⇒ Đáp án D

<b>HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)</b>
<b>Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập </b>

<b>Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm</b>

<b>Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng </b>
lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

<b>1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập</b>
GV chia lớp thành nhiều nhóm

( mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu
hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

- HS trả lời.

- HS nộp vở bài tập.

- HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện.

- Thực hiện theo yêu cầu của GV, bổ sung và hoàn chỉnh nội dung.
- Từng HS hoàn thành các câu C4. C5, C6.

C4 :

Lau bát khô trước khi dùng.

Khi nhấc ca không làm đổ nước ra bát.

Đổ hết nước trong bát vào bình chia độ, khơng đổ ra ngoài.
C5:

- Dùng băng giấy dán ngoài một cốc, sau đó xác định từng mức thể tích bằng cách
lần lượt đổ từng lượng nước xác định vào cốc đó và dùng bút đánh dấu lại.

<b>HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tịi và mở rộng (2’)</b>
<b>Mục tiêu: Mở rộng kiến thực thông qua thực tế</b>

<b>Phương pháp dạy học: sử dụng đồ dùng trực quan</b>

<b>Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, </b>
năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

- Nêu cách làm một bình chia độ bằng chai nước lọc. Thực hiện đo thể tích
của vật rắn khơng thấm nước (định ốc)

<b>4. Dặn dò (1’):</b>

- Học bài theo nội dung ghi nhớ của bài học và SGK.
- Xem nội dung “có thể em chưa biết”.

- Làm các bài tập còn lại ở SBTVL6. HD các bài tập 4.4, 4.5 SBT.
- Chuẩn bị bài học mới.

<b>PHỤ LỤC </b>
<b>Bảng 4.1</b>

Vật cần đo
thể tích

Dụng cụ đo Thể tích ước

lượng (cm3₎

Thể tích đo được
(cm3₎

</div>

<!--links-->