<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

“ Em cầm bút cao lên một chút, ừ thế nhé, chữ đẹp hơn rồi đấy”. Mỗi lần cầm bút viết bài, lịng tơi lại nhớ
đến thầy- người mà cả trường chúng tôi đều u q, kính trọng. Thời gian thấm thốt trơi nhanh thật, mới
đó mà thầy đã xa mái trường thân yêu, xa chúng tôi đi nhận nhiệm vụ ở trường mới gần ba năm rồi. Nhưng
đi đến cổng trường là hình bóng và nụ cười thân thiện thật tươi của thầy lại hiện ra. Nhớ thầy quá!

Trường tơi đẹp lắm! Từ xa đã nhìn thấy sừng sững ba tầng lầu hình chữ u được qt vơi màu vàng chanh
mới tinh. Mái trường thân yêu nằm yên ắng giữa những vịm lá phượng xanh rì, mát rượi, lúc nào cũng ríu
rít tiếng chim.

Trường tôi rất đông học sinh. Bạn nào cũng hồn nhiên và thích đùa giỡn tung tăng trên sân trường. Thế là
thầy cho vẽ nhiều mơ hình trị chơi dân gian như Ơ ăn quan, lị cị, kéo co, cướp cờ…để chúng tôi cùng vui
chơi sau những giờ học căng thẳng. Rồi thầy cho lát gạch bông xung quanh thành các bồn hoa, cây xanh để
chúng tôi ngồi ôn bài, đọc sách vào những lúc rảnh rỗi. Nhìn những chiếc dù khổng lồ xanh tươi mơn mởn
trùm mát rượi trên sân tơi cứ nghĩ đó là vòng tay dịu êm mà thầy đang dang rộng để ôm ấp vỗ về nuôi lớn
những mầm xanh.

Qn sao được giọng nói ngọt ngào, nhẹ nhàng trìu mến cùng bàn tay âm ấm thầy đặt lên vai tôi hôm ấy:
- Mẹ chưa đến đón em à? Ở đây hơi nắng, em vào ghế đá trước văn phòng ngồi cho mát. Đứng nắng thế
này dễ bị cảm lắm.

Rồi thấy nắm tay tôi dẫn vào hàng ghế đá, nơi có khoảng gần chục bạn đang líu ríu trị chuyện cùng nhau
trong lúc chờ phụ huynh đến đón về. Thầy lo cho chúng tơi như người cha lo cho các con của mình, làm
chúng tôi cảm động lắm.

Ấn tượng nhất là tập thể dục giữa giờ của trường tơi. Nhìn những cánh tay nhịp nhàng từng động tác theo
tiếng nhạc dịu êm “Kìa có con chim non, chim chơi ở sân trường. Ồ chú chim xinh đẹp hót chào mừng xuân.
Kìa các em thơ ngây như giấc mộng giữa đời . Lịng biết ơn bao điều cơ thầy đã dạy….” mà lịng tơi xao
xuyến vơ cùng. Thầy nhìn chúng tơi hàng ngũ thẳng tắp, miệng cười tươi. Hình như thầy rất vui khi cảm
nhận được sự thư giãn của học sinh đã có sự hịa quyện giữa âm nhạc và thể dục cho cuộc sống thêm phần
tươi trẻ, và tuổi thơ của chúng tôi lại nhẹ nhàng thấm đượm sự hồn nhiên thơ ngây. Nhưng đẹp nhất, thân
thương nhất khơng gì có thể so sánh được đó chính là tình cảm thầy trị ln đẹp và trong xanh như dịng

suối mát .

Khơng biết có phải vì u ngơi trường thân thương nhiều hay không, mà đi đến đâu tôi cũng thấy tự hào,
hãnh diện bởi nét đẹp hài hòa của thiên nhiên đang hòa quyện cùng sự quan tâm của các thầy cô giáo dành
cho chúng tôi. Tất cả đều ấm áp, mát dịu như làn gió mùa xuân đang nhè nhẹ vỗ về.

Thầy phát động “tủ sách tự tạo” để tất cả cùng đọc sách. Mới có hai ngày mà tù sách của lớp nào cũng đầy
ắp và được sắp xếp ngay ngắn. Nhờ tủ sách ấy mà chúng tơi đã tự tích lũy được vốn từ kha khá cho bản
thân để học tốt mơn Tiếng Việt, và thỏa thích tìm hiểu thế giới bao la qua những trang sách. Và thầy ơi có
biết chăng, em đã học hỏi được bao điều từ những trang sách để giờ đây đạt giải cao trong kì thi học sinh
giỏi cho cả hai mơn Tốn và Tiếng việt đấy thầy ạ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

động viên chỉ dẫn tận tình. Thầy khơng đánh roi nào mà sao tim tơi cứ đập thình thịch, khóe mắt lại cay
cay. Nhờ thầy mà tôi đã hiểu được ý nghĩa câu “ nét chữ nết người” để phấn đấu luyện rèn.

Thầy ơi, năm ấy em đã đạt giải A vịng tỉnh mình đấy.

Nhờ thầy thường tổ chức các cuộc thi kể chuyện về Bác Hồ mà tôi đã học hỏi được nhiều bài học quý báu từ
những câu chuyện kể về Bác Hồ kính u . Và khơng cịn nhút nhát như ngày xưa nữa mà luôn thấy tự tin
khi đứng trước đông người. Thầy luôn chăm chút cho học sinh mình như thế làm sao chúng tơi qn được.
Thầy Hiệu trưởng trường tôi – Thầy Bành Quốc Trưởng, người gieo mầm cuộc sống, người cha kính u
của chúng con ./.

Nguoi thay dang kinh

Tơi nằm vùi chăn kín đầu cố gắng khơng nghĩ đến tiết học hãi hùng nhất trong tuần. Những dụng cụ tập
luyện rắn đinh, khơ khốc, khn mặt hình sự của thầy và cả cái giọng oang oang như sấm: Làm lại.

Tiết học mà tơi đang nói đến là tiết thể dục. Thầy giáo mà tơi đang nói đến là người phụ trách tiết học đó.
Cả hai đối với tơi đều đáng ghét và đáng sợ.

Bởi vì từ nhỏ tôi là đứa con gái thấp bé, ốm yếu. Mỗi lần đến giờ thể dục ngồi trời là tơi lại thấy khiếp đảm.
Chưa bao giờ tôi nhảy qua được cây sào đặt ở mức thấp nhất, cũng như khi nhảy xa, tôi chỉ cách miệng hố
được vài bước chân. Tổng kết học kỳ I, điểm trung bình mơn thể dục của tôi dưới 5. Cô giáo chủ nhiệm cầm
quyển số điểm, khn mặt thống vẻ băn khoăn. Tơi hiểu nỗi băn khoăn đó. Điểm tổng kết các môn của tôi
đều trên 8 nhưng nếu không kéo được điểm mơn thể dục lên thì tơi khơng đủ tiêu chuẩn học sinh giỏi.
Rồi cơ đi tìm gặp thầy thể dục để trình bày và chờ một sự thông cảm ở thầy.

- Điểm số phải phản ánh đúng thực lực. Đó là ngun tắc của tơi.
Thầy nói rồi đi thẳng. Cơ chủ nhiệm nhìn tơi, an ủi:

- Cô rất lấy làm tiếc. Em đành phải cố gắng thôi!

Trong buổi lễ tổng kết học kỳ I năm đó, tơi khơng có tên trong danh sách học sinh giỏi được tuyên dương.
Nước mắt tôi chực rơi. Tôi ném cái nhìn tức giận về phía thầy. Và trong lúc tức giận ấy, tôi nghĩ : Nếu thầy
là hịn đá hay viên sỏi tơi sẽ cầm lấy và quăng đi thật xa để khơng bao giờ phải nhìn thấy nữa.

Thế nhưng thầy vẫn là thầy giáo “hắc xì dầu”, là người phụ trách cái môn học mà tôi ghét cay ghét đắng. Cả
trường tơi ngày ấy chỉ có mỗi mình thầy dạy thể dục nên nếu tơi muốn khơng chạm mặt thầy nữa thì phải
chuyển sang trường khác. Nhưng điều đó với tơi khơng thể vì năm xã tơi hồi đó chỉ có một trường cấp 3.
Tơi khơng cịn cách nào khác là phải cố gắng. Dù mỗi lần nghe thầy gọi đến tên tôi là người tơi dúm dó lại vì
sợ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Một vài tiếng ô, ơ cất lên. Có lẽ các bạn trong lớp thấy tôi bị bắt lỗi oan nên lên tiếng nhưng rồi tất cả đều
im bặt khi thấy cái liếc mắt của thầy. Tôi hậm hực đi về vạch xuất phát nhảy lại. Tim tơi như muốn vỡ ra vì
vui sướng khi giọng thầy hô to:

- Qua.

Tôi từng có những bài văn điểm 9, được cơ giáo đọc trước lớp nhưng chưa bao giờ tơi có cái cảm giác sung

sướng như thế.

Nhưng rồi tôi lại phải đối diện với nỗi sợ hãi mới: Đó là phải vượt qua cây sào trong môn nhảy xa. Tôi lấy đà
mấy lần nhưng khi chạy đến gần cây sào tơi lại chống ngợp, sợ hãi rồi dừng lại. Trời lạnh, khói từ miệng tơi
bay ra theo từng nhịp thở dồn dập vậy mà khuôn mặt thầy vẫn nghiêm khắc đến lạnh lùng:

- Tam quá ba bận, lần này nếu em không nhảy là tôi cho điểm 1 vào sổ ngay đấy. Sau em còn bao nhiêu
bạn, em bắt các bạn chờ đợi đến bao giờ.

Có cái gì đó chạm vào lịng tự trọng của tơi. Trở về vạch xuất phát, bên tai tôi vẳng lời chỉ dẫn của thầy:
Các bước chạy đà cuối cùng phải đạt tốc độ tối ưu và trọng tâm cơ thể hạ thấp nhất ở bước cuối cùng. Và
dù đã làm đúng như lời thầy, chân tôi vẫn va vào cây sào, đau tê tái.

Tơi nhăn nhó nhấc cái chân đau đi nhúc nhắc về phía thầy. Tơi nghĩ thầy sẽ có chút động lịng khi nhìn thấy
hình ảnh đáng thương của tơi lúc này mà tha cho tơi. Nhưng thầy lờ đi như khơng nhìn thấy và một mệnh
lệnh khô khốc lại cất lên:

- Chờ các bạn nhảy xong, cuối buổi em nhảy lại.

Thế nhưng phải sau vài tuần nỗ lực luyện tập và dăm ba lần đá văng cả sào tôi mới qua được môn học
đáng sợ của thầy.

Ám ảnh nhất với tơi hồi đó là mơn đẩy tạ. Nhìn thấy quả tạ, tôi đã phát hoảng. Cố lắm, tơi mới khơng khóc
trước mặt thầy:

- Thầy ơi, em khơng nhấc được đâu.

Thầy ngồi im, cái nhìn nghiêm nghị mang hàm ý : Đừng kêu ca, hãy nhấc nó lên.

Tơi cúi người, dồn hết lực vào cái cổ tay yếu ớt để nhấc quả tạ. Thầy bảo: Giữ thế lúc nào tôi bảo hạ xuống

mới được hạ. Tôi vừa giữ vừa khóc. Và khi tiếng hơ của thầy vang lên cũng là lúc tơi nhìn xuống bàn tay của
mình đỏ tấy.

Sau buổi học hơm đó, thầy bảo tơi ở lại. Thầy hỏi tôi cái chân bị va vào sào hơm nọ cịn đau khơng, cái tay
nhấc tạ lúc nãy cịn đỏ tấy khơng. Thầy khiến tơi ngạc nhiên vì sự thân mật và gần gũi mà tơi chưa từng
thấy ở thầy. Và cả cái giọng “búa tạ” hàng ngày cũng bỗng trở nên thật nhẹ:

- Em thấy không, nhảy cao, nhảy xa, đẩy tạ…em đều làm được đấy thôi. Vậy mà em cứ nghĩ là mình yếu,
mình khơng làm được, đơn giản chỉ vì em chưa cố gắng hết sức.

Rồi ánh mắt thầy hướng ra phía ngồi cổng trường:

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Tơi trịn mắt nhìn thầy, chưa bao giờ giọng nói và ánh mắt thầy dành cho một cơ học trị “yếu kém” như tơi
dịu dàng đến vậy.

Ngày đó, tơi chưa hiểu hết ý thầy. Nhưng khi bước chân vào cuộc sống với những va vấp, những thất bại tôi
mới thấm thía lời thầy. Cuộc sống khơng đơn giản chút nào, thành công không dễ dàng đến với bất kỳ ai.
Nếu khơng có sức khỏe, ý chí, quyết tâm… để đương đầu với những gian nan, thử thách thì đường đi đến
thành cơng càng xa vời vợi. Hóa ra những gì thầy mang đến cho tơi vượt ra ngồi khuôn khổ của một môn
thể dục trong nhà trường.

Vậy mà suốt những năm ngồi trên ghế nhà trường, tôi đã xem môn thể dục chỉ là môn học phụ, tơi đã có
những ý nghĩ khơng tốt đẹp về thầy và ngay cả những ngày lễ, tôi cũng chưa bao giờ tặng thầy một bông
hoa.

<i>Thầy ơi, hãy tha lỗi cho con vì những điều con đã sai trong quá khứ.</i>

<i>Thầy ơi, cuộc sống với con bây giờ vẫn rộng lớn, bao la như cái hố nhảy xa ngày đó đối với một con chim bé</i>
<i>nhỏ nhưng con đã không rụt rè, e ngại nữa mà sẽ vượt qua bằng đôi cánh tự tin, rắn rỏi mà thầy đã dày </i>
<i>công khổ luyện cho con.</i>

<i>Cảm tạ ơn thầy-người thầy đáng kính của con.</i>

<i> </i>
Co giao - me toi

Lớp đang nhốn nháo, ồn ào như cái chợ bỗng nghe lớp trưởng hô: "Đứng dậy". Cả lớp giật thót ào ào đứng
lên, đã thấy không biết từ lúc nào - một phụ nữ trắng trẻo, quý phái và rất đẹp nữa đang đứng trên bàn
giáo viên. Cô cho lớp ngồi xuống, sau đó nêu phương pháp giảng bài và cuối cùng mới giới thiệu tên.... Cơ
chưa dứt lời thì Tiến - một bạn nam có lẽ khơng dừng được đã đứng bật dậy nói to:

- Cơ ơi! em đã gặp cơ ở đâu rồi thì phải?

- Chắc gặp cô ở hội diễn huyện nào chứ gì? Cơ nhìn Tiến rồi dịu dàng hỏi lại.
- Không ạ!".

- Vậy trong lễ khai trương làng hay xã văn hoá?"
- Không ạ!

- Phải chăng tại Hội thảo khoa học, hay lễ hội nào đó? Cơ lại hỏi.
- Vẫn không ạ!

-Thế thì đọc truyện hay bút ký của cơ ở tạp chí hoặc báo nào rồi! Cơ khẳng định.
Tiến ngẩn ra một lúc, đoạn hét to:

-"Đúng rồi Cô ơi"!!!

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i> -"...Khúc sông Mã tơi u lại nằm ngay ở đoạn có núi Cửa Hà thơ mộng, thi thoảng trong đêm </i>
<i>khuya yên tĩnh mùa khơ, khi dịng sơng cạn hẹp mới nghe tiếng thác Ngốc vọng về. Nhưng cũng chỉ vọng </i>
<i>về như một tiếng cồng ngân. Để rồi từ đó, sơng Mã cứ dịu dàng như một dải lụa mềm vươn mãi về xuôi, với</i>

<i>đôi bờ xanh ngút ngàn của những triền dâu, bãi ngơ bốn mùa rì rào hát lời của gió..." Em đã tìm trên báo và</i>
cắt các bài viết của cô thành bộ sưu tập với: Trang trại bảy nhà; Ché Lầu Vùng Biên giới bình yên; Pù Hu
Xanh; Trở lại Mom Sông....Cô ơi! đoạn em vừa đọc là Bút ký "Một lần lên Tà Cóm"của cơ.

Cả lớp im phăng phắc, tôi nhìn lên bàn giáo viên, Cơ ngơì đó xúc động lặng đi. Lúc sau cơ nói:
- Cô không phải nhà văn, cũng không phải nhà báo, những bài viết đó đều từ thực tế của những
chuyến công tác. Rất cám ơn em đã nhớ đến những bài viết của cô".

Xúc động không kém, Tiến bộc bạch:

- Cô ơi! Em đã nghe đọc bài cô trên đài tỉnh, lại làm ở Truyền thanh xã, em đã tìm những bài viết
của cơ trên các báo để đọc, không chỉ em mà nhiều người đã được nghe!!!

- Nếu thực sự yêu nghề, các em sẽ và phải làm giống cô, bởi cô là hiện thân của các em sau này.
Sẽ còn nhiều dịp luận bàn về văn học, hôm nay ta học nhé? Cô sẽ giảng bài theo phương pháp đã nêu.
Cách Cơ giảng bài dễ hiểu nên lớp tơi rất thích. Cơ chỉ ghi đề mục lên bảng rồi nói:

- Lý thuyết là những phông kiến thức cơ bản học ở trường chuyên nghiệp, các em đã có giáo
trình. Vì vậy, trên lớp phải chú ý nghe và ghi chép kỹ bởi cô dạy các em cách triển khai phông kiến thức kia
trong thực tế, về nhà phải đọc kỹ lý thuyết để so sánh với cô dạy, chỗ nào chưa hiểu - hôm sau học bài mới
cô sẽ giải đáp và truy hỏi bài cũ.

Năm tiết học đầu tiên đi qua trong sự nuối tiếc của cả lớp khi nghe tiếng trống tan trường.

Ấn tượng cô để lại buổi lên lớp đầu tiên cùng với tính cách và phương pháp giảng bài khiến cả lớp cứ
mong đến giờ cô. Là giảng viên thỉnh giảng, không thường xuyên đến lớp. Nhưng cô hiểu, môn cô dạy rất
quan trọng đối với chúng tơi khi ra trường. Vì vậy, ngồi kiến thức, cơ cịn mang tới lớp cả kho kinh nghiệm
thực tế để truyền lại cho sinh viên. Mỗi khi xong học phần, cô ra bài tập rồi nhắc:"Cô không chấm điểm
chép bài trong sách mà chấm điểm xem triển khai lý thuyết sang thực tế như thế nào, cơ cịn chấm lỗi chính
tả, chữ viết và hành văn nữa...". Lần trả bài ấy, Cơ biết đến tơi vì tơi có tới ba cái nhất: Điểm cao nhất, cịi

nhất và nhà xa nhất.

Sau này, chúng tôi nhiều lần đến nhà chơi và hỏi bài cô, thấy tôi xa nhà lại hay ốm yếu, cơ rất
thương. Từ đó, tơi trở thành con ni mẹ. Nhưng tơi thật sự hiểu, kính trọng và cảm phục mẹ nhiều hơn khi
về ở hẳn với mẹ. Mẹ chỉ có một mình, nhiều lần vì mải làm việc quên cả bữa trưa. Chị tôi, con gái mẹ đã tốt
nghiệp hai trường đại học, hiện đã có gia đình và làm việc tại Hà Nội. Mẹ ngủ ít, nhiều đêm gõ máy vi tính
rất khuya. Trong căn nhà nhỏ ngập tràn giải thưởng bài viết và khen tặng công tác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Lần chị về chơi, tôi hỏi chị có nhớ những việc mẹ đã làm khơng? chị rơm rớm nước mắt nói: "Làm
sao mà chị quên được. Những việc ấy mẹ đều làm cho chị mà. Em chưa biết hết về mẹ đó thơi, nếu viết về
mẹ cũng phải thành tiểu thuyết....Lúc nào em hỏi chuyện mẹ làm cô giáo cho chị từ năm chị hai tuổi mẹ kể
cho mà nghe. Chị biết đọc báo từ năm bốn tuổi là do mẹ dạy, chỉ riêng việc mẹ đi xin cho chị vào lớp một
lúc năm tuổi đã là một chuyện dài.... hay tại sao lúc làm thêm nghề may, mẹ chỉ dạy chị cắt may quần áo
của chị mà kiên quyết không dạy thêm - đó là lo chị ham may mà quên học; lúc đọc truyện ngắn đầu tay
của chị xong, mẹ xoa đầu khen "khá" nhưng lại khuyên con phải học ban A. bây giờ làm Công nghệ thơng
tin, chị càng thấm thía lời khun của mẹ. Thời bao cấp khó khăn, mẹ lăn lưng làm thêm nhiều việc, từ cắt
may, đan len, làm gối...Còn bây giờ lại làm báo, dạy học...lúc nào cũng thấy mẹ bận. Chính vì thế, khu nhà
mình gọi mẹ là "bách nghệ"".

Cũng qua chị, tôi biết mẹ chia tay bố khi mới 27 tuổi và nhiều người theo đuổi, nhưng vẫn từ chối.
Nhiều lúc tơi nói đùa: "Mẹ khơng buồn ư?". Mắt mẹ bỗng trở nên xa xăm....:"Chỉ khi nào ốm nằm một
mình...nhưng rất may là mẹ ít ốm, với lại mẹ có chị, bây giờ có con, cơng việc lại ngập đầu. Sau đó, mẹ
cười rạng rỡ nói tiếp, sắp tới chị sinh Cu Tôm - thời gian đâu buồn nưã"!!!

Ngày tôi đi làm, mẹ sắm cho tôi đầy đủ không thiếu một thứ gì. Tơi nghĩ, mẹ đẻ tơi cũng khơng lo
được cho tôi đầy đủ như mẹ. Bây giờ xa mẹ, tôi càng nhớ những ngày bên mẹ, mẹ đã dạy tơi nghị lực
sống.Trong bất cứ khó khăn, vất vả nào - nếu biết cố gắng vươn lên, sẽ vượt qua tất cả và bây giờ, chị em
tôi đã làm được điều đó.

Không là cô giáo, không là mẹ nuôi - Mẹ là mẹ đẻ - Mẹ là tấm gương - cho tôi soi vào - noi theo mãi

mãi./.

"Sống trên đời cần có một tấm lịng và sự bao dung"

“Sống trên đời cần có một tấm lịng và sự bao dung”

Vùng núi Tuyên Quang quê hương tôi – lam lũ vất vả và nghèo khó, những nắng gió nhọc nhằn như in hằn
trên gương mặt mỗi người dân bản làng. Và dường như được học cái chữ hay vào Đại học đã trở nên qua
khó trước những lo toan bộn bề của cuộc sống vùng núi quê tôi. Cô được biết đến như một vị cứu tinh đưa
ánh sáng cho bản làng. Vị cứu tinh mà chắc hẳn khơng chỉ riêng mình tơi mà cịn bao lớp học trị khác ln
nhớ về cơ với tấm lịng kính trọng, thương mến. Người đã giúp tôi biết “sống trên đời cần có một tấm lịng”.
“Con ơi sống trên đời cần có một tầm lòng và sự bao dung”

Đó là câu nói cơ đã dạy con khi con cịn ngồi trên ghế trường Phổ thơng. Lời cơ dạy vẫn ln vang
mãi trong tâm trí con và khơng bao giờ có thể phai mờ. Đã năm năm trơi qua đi, kể từ ngày con vào Đại học
nhưng con vẫn cảm nhận được tình u thương cơ dành cho con.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Càng lớn lên đã bao lần con mơ ước có một mái ấm tình thương của một gia đình, đã bao lần con
cầu mong cha quay về để có bàn tay dìu dắt của cha và hơi ấm tình thương của mẹ. Nhưng nó mãi chỉ là vơ
vọng…

Con tự đặt ra cho mình câu hỏi, có phải chăng duyên số cũng sắp đặt vào cuộc đời của con người?
con người ta khi chìm trong đau khổ, tuyệt vọng để rồi lại đứng trên bục của vinh quang, hạnh phúc?, và rồi
có những lúc con người ta mất đi những thứ tưởng chừng như vô giá để rồi lại nhận được những điều hạnh
phúc chỉ có trong ước mơ? Và để rồi con gặp cô - người đã mang lại cho con tất cả niềm tin, tri thức, người
đã gieo vào con tia sáng của tình yêu thương và niềm tin vào tương lai.

Con không thể quên một buổi chiều định mệnh, khi cái nắng oi ả và tiếng kêu rộn rã của mùa hè đi
qua và chỉ còn những chiếc lá vàng rơi, lần đầu tiên con nhìn thấy cơ trong một buổi chiều mùa thu như thế
dưới sân trường. Trong tâm trí con vẫn ùa về những kỷ niệm trong buổi chiều đó, những cơn gió nhẹ nhàng,

mang cái hơi se lạnh của mùa đơng, những cơn gió nhẹ nhàng, man mác, nhưng dễ sưởi ấm lòng người.
Đứng từ xa con chăm chú nhìn cơ, với ánh mắt buồn nhìn qua những chiếc lá xà cừ đang lướt nhẹ trong gió.
Ngày đó, trong buổi chiều thu ấy, tâm hồn con không đủ lớn để cảm nhận rằng cuộc đời đã mang cô đến
bên con, để sưởi ấm một tâm hồn đang khao khát yêu thương đến cháy bỏng trong con.

Môn học lịch sử của chúng con sẽ có một cơ giáo mới dạy - cô hiệu trưởng thông báo. Cả lớp chúng con
đều bất ngờ, hồi hộp không biết cô giáo mới sẽ thế nào! Với con thật bất ngờ, cô bước vào lớp với một nụ
cười thật phúc hậu, và phong thái nhẹ nhàng. Những giờ giảng của cô đều làm cho lũ học trò chúng con hào
hứng như lạc vào những câu chuyện cổ tích hay mà chính xác. Từng trang sử như vẽ lên trước mắt chúng
con. Cơ mang một phong cách hồn tồn mới so với những gì chúng con đã được học, những bài học lịch sử,
cô không chỉ thu hút chúng con học hành say sưa mà cịn trở nên u thích đam mê. Điều đặc biệt mà con
ấn tượng ở cô là sau mỗi bài học cô không chỉ rút ra bài học kinh nghiệm của lịch sử mà đó cịn là bài học
làm người. Nhưng cơ ơi! Những gì mà cơ đem lại cho chúng con cịn hơn thế nữa, đó khơng chỉ là những
trang sử oai hùng trong cuộc cách mạng tháng tám thần thánh của dân tộc, không chỉ là cuộc chiến oanh
hùng, lẫm liệt của chiến thắng Điện Biên Phủ mà đó cịn là bài học làm người. Cô đã cho chúng con biết yêu
dân tộc mình, biết tự hào những trang sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam, cho chúng con biết ghi ơn những
công lao to lớn của các thế cha anh – những người đi trước đã đổ máu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.
Cơ ơi! Bài dạy của cơ cịn là bài dạy về nhân nghĩa, về đời, cô dạy cho chúng con biết làm người, biết phấn
đấu vươn lên.

Năm ấy, môn lịch sử con đã được điểm phẩy cao nhất khối, là một trường nghèo so với Tỉnh nhưng
con vẫn được cô và các thầy cô chọn đi thi học sinh giỏi. Những ngày con vừa ôn thi, vừa lo bài học trên lớp
thì cũng là lúc cơ bị bệnh. Những cơn đau đầu dữ dội làm cô không thể đi dạy được. Lớp chúng con buồn,
nhìn ai cũng ỉu xìu như những đứa con nhớ mẹ lâu ngày.

Con đến nhà cô trong một buổi chiều mưa, những con mưa mùa hè thường nặng hạt và đơi khi nó
làm buồn lịng người. Cơ nhìn con thương mến “ở nhà vất vả rồi, con mệt lắm khơng? Vào đây ăn một chút
<i>gì cho ấm bụng con nhé” con thật bất ngờ vì đã lâu lắm rồi con chưa được bắt gặp ánh mắt, nụ cười và sự </i>
dịu dàng như thế. Nhìn cơ mệt mỏi, trông cô gầy đi rất nhiều nhưng đôi mắt vẫn rạng ngời, ấm áp toả sáng
lên tình yêu thương. Những tháng ngày sau, cô quay trở lại lớp, chúng con lại được ở gần cô hơn, những

tháng ngày bên cạnh cô con đã cảm nhận được tất cả tình yêu thương của một người mẹ, một mái ấm gia
đình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

đó nhưng cơ một mực “Nếu con khơng cầm cơ khơng bao giờ nhìn con nữa” con nhìn lên cơ, bất ngờ cơ đã
quay mặt đi dấu những giọt nước măt từ khi nào…

Cô đã dạy con rằng “ Con ơi, sống trên đời cần có một tấm lịng, con giúp được gì cho ai con hãy giúp, cũng
<i>như cô, cô giúp con nhưng cô không mong con trả lại cô, con giúp người ta, có thể họ khơng trả lại được </i>
<i>cho con nhưng người khác sẽ giúp con” .</i>

Lời dạy của cô sao sâu sắc q! nó thấm sâu vào dịng máu đang chảy trong con, như quyện vào
từng nhịp tim con đang đập và in mãi trong tâm trí con. Ở bên cạnh cơ con có thể trở lại chính con người
của mình, tìm lại đúng tâm hồn tươi vui của một cô bé tuổi như con. Đã bao lần con kể cho cơ nghe về gia
đình về học hành và công việc của con mỗi ngày, những lần ấy con đều nhận được sự cảm thông chân
thành, một niềm thương yêu vô hạn của cô dành cho con. con đã giật mình trong đêm khi nghe tiếng động
lớn, khi nghe tiếng sấm chớp trong đêm. Đó cũng chính là lúc kí ức đau buồn lại hiện về trong tâm trí con,
bảy năm về trước nó là tiếng dao đâm xuống bàn, tiếng chén bát vỡ và tiếng chửi mắng trong đêm, những
lần ấy con lại vùng dậy và khóc một mình trong đêm. Tâm hồn con trống trải, người con run lên nhưng cô
đã khóc cùng con, đơi mắt cơ cũng đỏ vừa lau những giọt nước mắt đang lăn dài trên má con.

<i>con còn nhớ bài học kinh nghiệm cách mạng tháng tám khơng?</i>
<i> Dạ, con cịn nhớ</i>

<i>Con nhớ nhất là điều gì?</i>

<i>Là “ biết tích cực chuẩn bị lâu dài kết hợp chớp thời cơ, dũng cảm phát động toàn dân khởi nghĩa dành chính</i>
<i>quyền” ạ.</i>

<i>Đúng vậy! Con có biết thời cơ chính là gì khơng? Bởi mỗi người chỉ có một cuộc đời để sống. hãy sống theo </i>
<i>đúng lương tâm của một con người. Tất cả những gì con cần làm là hãy dũng cảm đối mặt với sự thật, vượt </i>

<i>lên số phận để sau này ta không hối hận con ạ. Cô tin rằng nếu con xuất phát từ lòng chân thành, sự đam </i>
<i>mê nhuyệt huyết vào việc học con sẽ có khả năng biến ước mơ thành hiện thực. Và sau này hạnh phúc sẽ </i>
<i>mỉm cười với con.</i>

Con như bừng tỉnh trước những bài học ấy, cô đã cho con nhiều lắm, cơ đã cho con một gia đình, một
mái ấm tình thương mà con chưa từng được gặp ngay cả trong giấc mơ của mình.

Ngày con đỗ Đại học, cầm giấy báo trên tay không phái người sinh ra con nhưng sao cô của con hạnh
phúc quá! đôi mắt cô rạng ngời niềm vui sướng xen lẫn những giọt sương ứ đọng. Cơ ơm con vào lịng “Cịn
<i>nhiều điều con làm được hơn thế nữa, gắng lên con nhé”. Vậy là một bữa tiệc liên hoan của cơ dành cho con</i>
có cả gia đình nội ngoại của cơ, con hạnh phúc vì mình đã có một gia đình từ lúc nào mà không biết.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

Mẹ! con cám ơn cuộc đời đã mang mẹ đến bên con, đã cho con một người bố mẫu mực và hai em trai
ngoan Gấu và minh. Con hạnh phúc vô bờ khi bố mẹ giới thiệu với mọi người rằng “Đây là con gái lớn của
<i>tôi đấy”trong sự ngỡ ngàng của mọi người, và bố mẹ vẫn mỉm cười, những nụ cười dịu hiền và thánh thiện.</i>
Mẹ đã cho con biết thứ tha, biết bao dung, biết thương yêu, giúp đỡ những người nghèo khó, những
thân phận thấp hèn. Và dường như nỗi hận cha trong con đã không cịn. Con cịn gì hạnh phúc hơn khi có
một gia đình như ngày hơm nay!

Con khơng thể so sánh hết những gì mẹ đã mang lại cho con và những em học trò thiếu vắng tình
thương, nhưng hơn bao giờ hết con hiểu rằng, mẹ như những giọt mưa tưới những mầm non tươi tốt, như
tia nắng mặt trời sưởi ấm lòng con mỗi sớm mai. Con cầu mong sao trên thế gian này có thật nhiều những
người mẹ thứ hai như cô để mang lại niềm tin và nghị lực cho những em học sinh đất nước mình. Con cũng
biết rằng cuộc đời là một chuỗi những giông dài khó nhọc nhưng con vẫn ln cảm thấy ấm lịng khi có mẹ
ở bên. Và con – một cô giáo tương lai, nhưng sau này con sẽ dạy cho các em học sinh của mình, những
người con của con sau này rằng “Sống trên đời cần có một tấm lịng và sự bao dung”…

`Vì sao cha mẹ không đến viếng?`

(Bản viết tay, nhờ người đánh máy và gửi đến “Nét bút tri ân”)

Nguyễn Chuyên (85 tuổi)

Người ta có thể học ở thầy cơ, trường lớp, sách vở, học từ bạn bè, từ cuộc sống mn màu mà ít ai
nói về học từ chính đứa con 9 tuổi như tơi. Bài học đó cách đây đã ba mươi ba năm mà sao hôm nay tơi vẫn
cịn thấm thía, nó đã dạy cho tơi biết thêm về bài học làm người, về tình làng nghĩa xóm ở thơn q Việt
Nam. Gia đình tơi đã định cư mười năm ở Hà Nội, các con tôi cũng lớn dần lên với cuộc sống đô thị và sự tàn
khốc của chiến tranh, nhưng nhiều lý do mà gia đình tơi đã về q định cư tại thơn Bình Hịa, xã Cẩm Bình,
huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa. Những tính cách, những thói quen, nếp sống của những đứa trẻ thành thị
có điểm khác biệt với những đứa trẻ nơng thơn, vì vậy khi trở về q tôi đã phải dạy lại cho con về phong
tục tập quán, về cách chung sống, lễ phép với mọi người để các cháu nhanh chóng hịa nhập với cộng đồng.
Các con tôi được cha mẹ chỉ bảo đến nơi đến chốn nên một thời gian các cháu được bạn bè quý mến.

Thế mà bản thân tôi, là công chức Nhà nước nhưng tôi đã mắc sai lầm không thể tha thứ được, có lẽ
đó là sai lầm lớn nhất trong cuộc đời tơi mà chính con mình đã dạy cho tơi về bài học tình làng nghĩa xóm.
Vào buổi sáng ngày 12- 01- 1978, một cụ bà trong làng do tuổi cao, sức yếu nên đã qua đời. Hai đứa con
tôi biết tin nên sáng hôm đấy dậy rất sớm và dẫn nhau đến đám tang, tất nhiên các cháu chỉ vì thói quen và
sự hiếu kỳ của trẻ nhỏ. Đã gần 12 giờ mà vẫn chưa thấy hai đứa về ăn cơm, sang tận đầu giờ chiều hai anh
em mới dắt nhau về nhà. Tôi quá bực mình nên đã đánh cho mỗi đứa một roi vì tội khơng nghe lời cha mẹ.
Hai anh em vì đau, vì sợ cha đánh tiếp, đứa nào đứa nấy đều im thin thít nghe lời. Hết cơn giận của tơi cả
nhà mới dọn cơm ăn khi đó đã 2 giờ chiều. Lúc ăn cơm, hai đứa kể lại sự việc cho cha mẹ nghe mà chúng đã
chứng kiến buổi sáng. Bất chợt, đứa lớn (cháu là Gia) hỏi tôi: “Hôm nay cụ Hằng mất mà cha mẹ không
<b>đến ư? Con thấy mấy người lớn tuổi họ đến đông lắm”. Tôi ậm ừ, trả lời cho qua:“Cha mẹ bận việc </b>
<b>cả ngày, làm gì có thời gian, hơn nữa bà ấy tận ở đầu làng có quen biết gì đâu mà đến”. Thằng lớn </b>
khối chí, trong suy nghĩ của chúng chắc là cha mẹ đã hết giận, cô em cũng bắt chuyện với mẹ, bữa cơm
gia đình lại vui vẻ hẳn lên…

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Ba mươi ba năm trơi qua, tơi nghĩ mình khơng xứng đáng, mình q vơ cảm chăng! Vì sao ở q những đứa
trẻ chúng còn biết đến chuyện vui, chuyện buồn của đầu làng cuối xóm mà bản thân mình lại thơ ơ, lạnh
nhạt đến vậy. Tôi thật gia trưởng, vẫn bệnh quan cách hay chăng? Cách sống của người thành thị đã ảnh

hưởng tôi đến vậy ư? Đúng là bài học đắt giá cho chính những người làm cha, làm mẹ như tôi. Tôi trở về
nông thôn mà chính tơi khơng hiểu được họ, hay đúng hơn là tôi quá vô cảm!

Đến tận bây giờ, bài học mà con “đã dạy” cho tơi vẫn cịn day dứt lương tâm. Vì vậy, những ngày cịn lại
cuối cuộc đời, lúc nào tôi cũng phải làm gương sáng cho con cháu, đó chính là bài học về “bán anh em xa,
mua láng giềng gần”, “tối lửa tắt đèn có nhau”, cha mẹ phải ln là tấm gương sáng về bài học làm người,
về tình làng nghĩa xóm. Cám ơn con vì con đã cho cha thêm một bài học làm người.

Cha Mẹ - Ánh Sáng Của Cuộc Đời Con

<b>Gửi cha mẹ thân yêu của con! Khi cha mẹ đọc được những lời con viết thì con đã sắp bước qua 12 năm học </b>
– một thời gian rất dài – 18 năm cha mẹ tảo tần ni con khơn lớn. Cho con một hình hài đầy đủ, một cuộc
sống ấm no và một gia đình hạnh phúc! Con nhớ mẹ thường hay kể“Con ra đời vào ngày trăng tròn 14,
<b>đẹp và sáng lắm! Mẹ hi vọng đời con rồi cũng sẽ sáng và tròn như ánh trăng ngày đó”.</b>

<b>Khi mẹ sinh con ra, cha mẹ đã phải sống với cảnh thức khuya dậy sớm, kéo từng lưới để bắt từng con cá </b>
con tép, bán lấy tiền mua sữa cho con. Mẹ cũng là phụ nữ nhưng mẹ không được như người ta. Khi sinh con
ai cũng phải tịnh dưỡng ít nhất 1 tháng, vậy mà mẹ của con chỉ mới sinh có 18 ngày đã phải đội cá đi bán.
Còn cha cứ tối đến là lại đi giăng câu giăng lưới ngoài đồng một mình, dù mưa hay gió cha vẫn ngồi ngồi
đồng thui thủi một mình khi khơng có cá! Cha sợ khơng có tiền để lo cho con.

<b>Khi con lên 5 con đã phải chơi một mình suốt ngày. Con cịn nhớ rất rõ, năm đó mẹ lại có mang em con, cứ </b>
mỗi khuya khoảng 2h sáng mẹ ẫm con lên gửi nhà nội, rồi cha với mẹ đi kéo lưới tới tận trưa hôm sau mới
về! Sáng thức dậy con phải tự rửa mặt, tự lấy cơm ăn, luôn là đứa bị anh chị ăn hiếp. Mỗi khi bị người ta
ghét bỏ con hay trốn vào góc buồn của nội mà khóc một mình! Con cứ nói “sao cha mẹ lại bỏ con ở nhà
<b>một mình, để người ta đánh con!”. Con cứ hay ra đứng trước cửa để chờ đến chiều mẹ ra rước con về.</b>
<b>Khi nhìn thấy con mặt mày lem luốc, mẹ ôm con, hôn con, hỏi: “Con ăn cơm chưa? Tắm chưa? Có ai ăn </b>
<b>hiếp con khơng?”. Con khóc và kể cho mẹ nghe như để nhõng nhẽo với mẹ: “Suốt ngày không ai </b>
<b>chơi chung với con lại cịn đánh con nữa, cũng khơng ai tắm cho con”. Mẹ khóc…….Mẹ khóc rất </b>
nhiều! Là một đứa bé con ln cảm thấy an tồn khi có cha mẹ bên cạnh!

<b>Dù nghèo khơng có tiền nhưng ngày nào cha mẹ cũng lấy tiền bán cá mua bánh cho con ăn, con muốn gì </b>
cha mẹ cũng cố gắng cho con. Con vui lắm, cứ ăn, cứ chơi một cách ngây thơ mà đâu biết cha mẹ đã phải
cực khổ như thế nào trong lúc con ngon giấc để có được cái bánh, viên kẹo cho con ăn. Con lại cứ hay đòi
cha cõng đi chơi, cha mượn chiếc xe đạp thô kệch cũ kĩ của người ta để chở con đi vịng vịng chơi. Cha ơi!
Lúc đó con đâu biết cha đang mệt nhọc như thế nào! Con xin lỗi cha, con đã quá ngây dại để hiểu được
gánh nặng đang đè lên đôi vai chai sần của cha. Đôi vai đã từng làm thuê vác mướn đến nỗi dây thần kinh
phải ảnh hưởng đến đôi mắt của cha.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>Ngày mẹ sinh em con, tờ mờ sáng mẹ vẫn theo cha ra đồng để cắt cho xong công lúa. Đến khi đau bụng </b>
mẹ vẫn ở ngồi đồng. Một thân một mình mẹ xách chiếc giỏ chỉ có vỏn vẹn một bộ đồ và một chiếc bình
thủy, mẹ đã đi bộ gần 2 cây số để đến nhà bà đỡ vì khơng có tiền đi xe.

<b>Đến chiều khi Bác 4 về nói mẹ sinh một bé trai. Tối đó con và cha đã sửa soạn mùng mền và đồ cho em bé.</b>
Con tháy khuôn mặt khác khổ của cha rạng lên một niềm vui hạnh phúc. Con tự hỏi: “lúc con ra đời cha có
vui như vậy khơng cha?”. Con cũng vui vì sự có mặt của em bé trên đời này, vì từ nay sẽ có người chơi với
con. Nhưng cũng từ khi có em bé thì tình thương cha mẹ dành cho con đã bị sẻ đôi. Con lại gần em thì cha
khơng cho sợ con làm em khóc. Con giữ em khơng tốt cha mẹ cũng la con. Em nghịch lắm, cứ mỗi lần em té
con lại bị la. Con khóc và trách sao “cha mẹ không thương con, cha mẹ không thương con nữa rồi”.
Con thật là ngốc khi quên đi một điều “em cũng là con của cha mẹ”, cha mẹ dành nhiều tình thương và sự
lo lắng cho em vì nó còn quá nhỏ. Cũng như khi con ra đời, cha mẹ cũng đã phải chịu cực khổ biết bao để lo
cho con. Nhà ta nghèo đến nỗi phải cho em bé uống nước cơm chín pha đường thay cho sữa. Suy nghĩ lại thì
ít ra con cũng được sướng hơn em bé rồi, vậy mà con còn ganh tị, một lịng ganh tị nhỏ nhoi đúng khơng
cha mẹ. Sau đó mẹ của chúng con vì kiếm tiền mà làm đủ mọi chuyện. Từ đi làm móng dạo, mẹ chuyển
sang bán ít trái cây, rồi mẹ học hỏi người ta làm hụi. Mẹ của chúng con đã làm nên tất cả từ hai bàn tay
trắng. Cha con cũng như thế, cha đã lặn lội suốt ngày ngoài đồng ruộng để kiếm từng đồng tiền nuôi chúng
con ăn học.

<b>Trải qua một khoảng thời gian dài trong cái nghèo đói, cha mẹ cũng đã cho chúng con một căn nhà đầy đủ. </b>
Suốt 12 năm học cha mẹ chưa bao giờ để con thiếu thốn hay thua sút bạn bè. Sách, vở và đủ mọi thứ con

đều có như bao bạn khác. Vậy mà đã bao lần con làm mẹ buồn, mẹ khóc. Con học khơng giỏi như người ta,
con chưa một lần làm cho cha mẹ tự hào về con. Con cảm thấy thất vọng về chính bản thân mình. Khi con
tham gia lớp võ taekwondo, con lại mang về cho mẹ sự lo lắng và vất vả hơn. Mỗi khi con bị bầm, bị trầy
hay trật chân, mẹ đã lo quýnh lên, mẹ tự tay thoa dầu, lăn trứng cho con đỡ đau. Con thương mẹ lắm
nhưng con chưa một lần nói ra vì con thấy bản thân mình thật tệ hại. Mẹ ơi hãy tha lỗi cho con! Con gái đã
khơng bao giờ làm mẹ vui. Có nhiều lúc con muốn nghỉ học để đi làm phụ giúp cha mẹ đỡ cực nhọc. Nhưng
con nhớ những lời mẹ nói “phải cố gắng học thật giỏi thì sau này sẽ sung sướng bản thân, mẹ không
<b>cần con kiếm nhiều tiền để trả hiếu cho cha mẹ, mà mẹ chỉ muốn con học thật giỏi để sau này có </b>
<b>nghề nghiệp ổn định mà liệu lo lấy thân, cha mẹ không thể lo cho con hoài được, con cũng đã lớn </b>
<b>rồi, con phải cuộc sống nếu khơng có tiền thì sẽ khơng làm được gì đâu, huống chi khi con có gia </b>
<b>đình con cịn phải lo cho con của con nữa, đến lúc đó con sẽ hiểu nỗi lịng của mẹ khi khơng thể lo</b>
<b>cho con mình một cách đầy đủ”. Không….không đâu mẹ ơi, mẹ đã lo cho chị em con rất đầy đủ, đối với </b>
con tình thương mà cha mẹ dành cho con là đã quá đầy đủ hơn tất cả mọi thứ trên đời. Con hứa sẽ khơng
bao giờ làm mẹ khóc nữa. Con cũng sẽ không để cha phải thức khuya dậy sớm nữa. Con sẽ cố gắng học
thật tốt, con sẽ làm bằng tất cả khả năng của mình. Rồi nhất định sẽ có ngày con sẽ mang về niềm tự hào
cho cha mẹ. Dù đó là một điều nhỏ nhoi. Con sắp phải trải qua những kì thi quyết định thành quả của mình
bằng thành quả học tập của chính con. Nhìn cha mẹ ngày ngày rơi giọt mồ hơi vất vả vì mong con được vào
đại học. Con nhất định sẽ làm được điều đó. Hãy tin con!

</div>

<!--links-->