KINH NGHIEM GIUP HOC SINH LOP 1 NHAN BIET VA PHAT AMDUNG CAC AM VAN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (144.63 KB, 11 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

ĐỀ TÀI:

KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH LỚP 1 NHẬN BIẾT VÀ PHÁT ÂM
ĐÚNG CÁC ÂM – VẦN

A.ĐẶT VẤN ĐỀ:

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Trong xã hội loài người, dưới ảnh hưởng của giáo dục, một phẩm
chất tâm lý quan trọng của con người được phát triển và hoàn thiện, đó là
khả năng nghe được tiếng nói, phân biệt và nhận ra các âm thanh ngơn ngữ
và sử dụng nói làm cơng cụ giao tiếp. Chính vì vậy, giáo dục ngơn ngữ cho
học sinh trên bình diện ngữ âm là một mặt của việc phát triển năng lực ngôn
ngữ cho các em . Công việc này được bắt đầu bằng việc rèn luyện cho học
sinh nhận biết và phát âm đúng các âm vị, vần trong môn Tiếng Việt, đây là
nền tảng tạo nên khả năng đọc, viết chính xác trong suốt quá trình học vần
của trẻ, đặc biệt là đối với lớp đầu cấp ở bậc Tiểu học.

Hơn thế, môi trường giáo dục ở Thị trấn Sông Đốc cịn gặp nhiều khó
khăn và chủ yếu là phương ngữ địa phương còn phát âm chưa đúng.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:

I . NGUYÊN NHÂN VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:

Vấn đề giáo dục ngôn ngữ cho hoc sinh ngay từ bước đầu tiên của
ngưỡng Tiểu học, đặc biệt là lớp đầu cấp và bước đầu không thể thiếu được
trong phân môn Tiếng Việt. Tiếng Việt không phải là thực tế nhất dạng mà
luôn biến

đổi uyển chuyển với những sắc thái địa phương khác nhau. Trong nội tại
trường, phương ngữ lại tồn tại những thể ngữ rất phức tạp và đa dạng, phải
có sự thống nhất trên toàn quốc là tất yếu. Bất cứ ở phương diện nào, theo
tơi nghĩ muốn có kết quả của việc nhận biết và phát âm đúng các âm, vần có
hiệu quả thì trước hết chúng ta cần phải có :

1/ Nề nếp học tập tốt:

- Nề nếp học tập tốt là yếu tố quyết định không thể thiếu được với
bất cứ một tiết học nào. Vì vậy tơi xây dựng nề nếp học tập.

- Sắp xếp chỗ ngồi hợp lý, qua thực tế ở lớp tôi đã nắm được khả
năng tiếp thu của từng em, tính cá biệt của từng em để có sự phân phối xen
kẽ những em khá, giỏi và yếu hoặc trung bình nhằm giúp cho những em có
thể học theo bạn hoặc lặp lại câu nói, học theo các bạn khá, giỏi mạnh dạn
hơn.

- Hướng dẫn học sinh cách kê xếp bàn ghế, tư thế ngồi học, bố trí
cách ngồi học từng tiết cho hợp lý để tạo điều kiện dễ dàng trong quá trình
thực hiện các trị chơi học tập. Hướng dẫn cho các em khá, giỏi nhanh nhẹn
biết giúp cô phân phát đồ dùng học tập cho tiết học.

2/ Tạo tâm thế và gây hứng thú cho học sinh vào giờ học:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

trường học tập của các em e thẹn, rụt rè, nhút nhát. Chính vì thế , để tạo
khơng khí giờ học thêm sơi nổi tiết học nào tơi cũng có sự nghiên cứu bài
trước để chuẩn bị đồ dùng dạy học cho cơ và trị với màu sắc hấp dẫn, phù
hợp nhằm lôi cuốn sự chú ý của học sinh, thường xuyên thay đổi cách chơi,
đồ chơi cho mỗi tiết học khơng lặp lại những trị chơi, dễ làm cho học sinh
nhàm chán, tìm lời giới thiệu hay hấp dẫn, tìm tịi những câu đố hoặc dẫn

dắt, tập trung học sinh vào sự hưng phấn giúp trẻ dễ dàng tiếp thu kiến thức.
Qua đó rèn cho học sinh tính mạnh dạn khi trả lời trước cơ, trước lớp, trước
tập thể giúp các em nói rõ ràng mạch lạc và tự nhiên hơn.

3/ Phát huy tác dụng của một số trò chơi với chữ cái ghép âm thành
vần:

- Đi vào từng tiết học của bộ môn Tiếng Việt ở lớp 1, tơi đã miệt
mài nghiên cứu, lựa chọn các trị chơi đưa vào cho phù hợp với từng loại tiết
sao cho đảm bảo giữa động và tĩnh.

- Thông qua những tiết thao giảng, thực giảng, dự các chuyên đề ở
trường, tìm hiểu ở đồng nghiệp giảng dạy nhiều năm, nghiên cứu các sách
dạy môn Tiếng Việt và các bài giáo án trên mạng đã giúp cho tôi học tập cái
hay và những kinh nghiệm bổ ích về cách tổ chức tiết học, tổ chức các trò
chơi, đúc kết những kinh nghiệm về thực hiện thực tế ở lớp nhằm phát huy
hơn nữa tác dụng và hiệu quả đạt được qua một số trị chơi:

Ví dụ:

* Qua bài dạy âm “o, c” hoặc vần “ it, eo’’ cho các em chơi tập làm
tiếng kêu của các con vật như : Mèo kêu “meo meo”, chuột kêu “chít chít”,
gà gáy “ị ó o”, luyện phát âm cho học sinh cá nhân, đồng thanh.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

* Qua bài dạy âm “r, s” có thể tổ chức cho học sinh chơi trị gọi tên
đồ vật, con vật.

Cơ đặt trên bàn nhiều đồ chơi và tên gọi các đồ chơi có âm “r, s”
như “con rắn, con rùa, cá rô, cái rổ, củ sắn, chữ số, vé số, ” cho học sinh
gọi tên các đồ chơi trên bàn có mang âm “r, s”.

- Mục tiêu: Trò chơi này giúp học sinh phát âm đúng các từ có âm
“r, s” và ghi nhớ trong đầu.

* Qua bài dạy âm “m, n” hoặc “l, h” khi đọc, phát âm rất dễ bị sai
nên sau tiết học cho học sinh chơi trị “ chuyền bóng ”.

- Mục tiêu : Luyện cho học sinh phát âm đúng các âm đã học.
Giáo viên phổ biến cách chơi: Khi quả bóng chuyền đi, các em phải
nói to, chính xác một trong hai từ “con hổ,” “lá đa” dần dần đặt ra yêu cầu ở
mức độ cao hơn, các em có thể đọc một từ bất kỳ (trong từ này có âm “l, h”
hoặc âm m, n): cái nấm, lá mía, tu hú, lá hẹ….

* Qua bài dạy vần “ơm, ơm” tơi sẽ cho học sinh chơi trị chơi đồn
tàu hoả( xe lửa ).Tơi đã chuẩn bị hai biển số vịng trịn bằng giấy bìa cứng có
ghi các vần “ôm, ơm” tôi giới thiệu cho các em hai biển số của hai đoàn tàu,
phân bố từng đoàn tàu đậu ở ga để hành khách (các em) biết . Phân bố chỗ
chơi , phổ biến cách chơi cụ thể để các em dễ dàng nhận ra cách chơi và gia
nhập trị chơi tốt hơn.

Ai sẽ là người lái đồn tàu “ ôm , ơm ”. Tôi mời hai em làm bác lái
tàu, phân bố từng tàu đậu ở ga để hành khách (các em chơi) biết : Bằng hình
thức giới thiệu của cơ: Hơm nay cơ sẽ cho các em đi mua hàng ở tỉnh xa, nếu
em nào mua vé tàu “ôm ” là đi mua hàng ở Cà Mau, em nào mua vé tàu
“ơm” là đi mua hàng ở Thành phố Hồ Chí Minh.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

các vé giáo viên ghi sẵn các tên hàng cần mua như: nấm rơm, cơm nếp, rau
thơm, chôm chôm, con tôm, bánh cốm tàu sắp chuyển bánh, mời hành khách
chuẩn bị hành lý( giáo viểm kiểm tra vé xem các em đã đi đúng tàu của mình
chưa, hỏi các em , đây là đồn tàu biển số gì ? Hoặc em mua vé tàu nào ?).

Từ đó giúp các em nhận biết vần đã chọn và phát âm đúng những tiếng có
mang vần “ơm, ơm ” khi các em trả lời giáo viên. Sau mỗi lần chơi cho các
em đổi vé để gây sự chú ý và ghi nhớ các âm đã học thông qua việc chọn
tàu. Đặc biệt bác lái tàu phải cầm vô lăng quay biển số tàu về các bạn, sao
cho tất cả các em đều nhận ra đồn tàu đó.

Qua trị chơi giúp các em hiểu cách chơi, rõ ràng, xác định được vị trí
của hai đồn tàu và biết cách lựa chọn âm hoặc vần thích hợp (tuỳ theo từng
bài học) không chọn những âm vần mà giáo viên chuẩn bị mà khơng có tàu,
phiên định vị của từng tàu, tránh sự lộn xộn khi di chuyển, giúp các em chơi
đạt kết quả và trật

tự trong quá trình chơi.

Thực hiện thêm một trò chơi mới : “Đi chợ”.

a) Mục tiêu: Qua trò chơi nhằm giúp học sinh nhận biết, phát âm
đúng vần đã học. Nhận biết các âm qua từ , đồ vật.

b) Chuẩn bị: Một số loại quả, hoa, rau thật (đồ vật cắt bằng bìa hoặc
vẽ có dán chữ, âm, vần đang học có chứa trong từ đồ vật )

Ví dụ: Quả na ( âm n), quả mận (âm m), rau muống (vần uông), quả
ớt ( vần ơt).

c) Cách chơi: Giáo viên là người đi chợ xách giỏ hoặc bưng rổ.
- Học sinh là người bán hàng rau quả.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Ví dụ : Giáo viên nói “ tơi thích mua quả có âm n hoặc quả có vần
ân, ” thì các em học sinh mang những quả có âm và vần cơ vừa nói đến.

Giáo viên đố các em: Cô mua chữ n là quả gì ? Cơ mua vần ân là quả
gì ?.

Cho học sinh đọc : Quả na, quả mận,

Cô sẽ mua hết số hoa, quả, rau đã chuẩn bị hoặc cho các em học sinh
làm người đi chợ mua.

Thực tế qua trị chơi này, các em rất thích chơi. Vì đồ dùng cho trẻ rất
gần gũi, phong phú, màu sắc đẹp gần giống thật. Các em rất thích làm người
bán hàng và người đi chợ để làm người lớn. Qua đọc từ của đồ vật, âm vần
chứa trong các từ giúp trẻ em phát triển ngôn ngữ, vốn từ, củng cố nhận biết
âm vần trong trị chơi.

Ngồi một số trị chơi tự tìm ,tơi tham khảo và sử dụng thêm một số
trò chơi trong sách hướng dẫn của giáo viên ( Tiếng Việt - Văn học và
phương pháp giáo dục -Tập 2 của Lương Kim Nga - Nguyễn Thị Thuận
-Nguyễn Thu Thuỷ; Hoạt động trò chơi Tiếng Việt của dự án Giáo dục Tiểu
học cho trẻ em có hồn cảnh khó khăn ), sách hướng dẫn về các trị chơi, tơi
đều đưa vào các tiết học cho phù hợp và thay đổi hình thức chơi để các em
khỏi nhàm chán, thích thú hơn khi

học mơn Tiếng Việt .

4/ So sánh sự giống nhau và khác nhau về cấu tạo âm, vần:

Nhằm giúp các em nhận biết một số âm, vần giống nhau về cấu tạo.
Ví dụ: Các con chữ: p, q, d, b; u, ư; e, ê; m, n ;

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

rời. Ví dụ : âm b, d, đ gồm một nan giấy dài thẳng, một nan cong trái hoặc

nan cong phải, một nan ngang nhỏ rồi cho học sinh chọn những nan giấy rời
của cô cắt sẵn để xếp thành chữ. Khi xếp, các em đọc âm mà các em vừa
xếp, các em lựa chọn và xác định vị trí của từng nét tạo nên chữ, giúp các
em có sự phân biệt rõ ràng hơn về dấu hiệu khác nhau và giống nhau giữa
các cặp chữ giúp các em có sự ghi nhớ vần có chủ định.

Khi dạy đến âm hoặc vần nào, tôi đều cắt chữ thành nét rời như trên
và bỏ vào một cái bì nhỏ cho mỗi em .Từ đó, phụ huynh có thể biết hơm nay
con mình học đến bài nào để phụ huynh có thể giúp các em xếp và phát âm
đúng những âm vần đã học .Việc làm này đã được tất cả phụ huynh ủng hộ
khi tôi phổ biến ở buổi họp phụ huynh đầu năm .

5/ Từ đó tạo nên sự kết hợp hài hồ giữa gia đình và nhà trường:

Khơng những như vậy muốn cho học sinh có thể nhận biết và phát âm
đúng các âm, vần đã học, chúng tơi u cầu phụ huynh mỗi em có sẵn một
cuốn vở để giáo viên giúp các em ôn các kiến thức ở lớp vào lúc cần thiết về
việc tập viết thêm về các âm ,vần, tiếng ,từ đã học ở lớp mỗi ngày. Sau đó
các em mang về nhà để phụ huynh theo dõi, biết và hướng dẫn con em mình
đọc đúng, viết đúng ( dành thời gian buổi tối 20 phút ) để kiểm tra, nhận xét
bài viết của các em để phụ huynh có thể uốn nắn kịp thời những bài học con
mình chưa đọc đúng, viết đúng ở lớp.

6/ Củng cố kiến thức thông qua hoạt động tự chọn, vui chơi ngoại
khóa:

Cho các em xếp âm, vần, từ đã học trong bảng ghép Tiếng Việt biểu
diễn

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

giáo viên là đọc đúng các âm, vần đã viết. Từ đó, nâng cao dần ở mức độ
cao hơn là : Cô đọc để các em viết.

Ví dụ : Cho học sinh viết chữ “d ” giáo viên nêu câu hỏi chữ “d ” gồm
mấy nét ? (một nét cong hở phải và một nét cong ngược).

Hoặc khi viết vần “an” tôi hỏi học sinh vần “an” gồm mấy con chữ nối
lại ?

Sau khi viết xong cho các em nhìn và đọc đúng âm hoặc vần mình đã
viết. Giáo viên động viên, khuyến khích các em viết đẹp hơn và đúng hơn.

7/ Hướng dẫn học sinh thực hiện phiếu học tập (phiếu tập tơ):

Ngồi việc tiến hành luyện viết ở mỗi tiết học về âm, vần, tiếng, từ đã
học tôi đã lựa chọn và đưa ra nội dung tập tô phiếu học tập vào những thời
gian rãnh.

Chẳng hạn : Cứ đến tiết ôn tập về âm, tôi phát cho mỗi học sinh một
phiếu học tập có vẽ một số hình vẽ về con bị, con hổ, con ếch, hộp bánh, cái
cân…. Tuỳ theo nội dung của tiết ơn tập có các từ vừa ơn và hướng dẫn học
sinh nhìn vào hình vẽ (trong phiếu) để đọc tên các từ hoặc âm, vần đã học
trong bài ôn hôm nay và giáo viên yêu cầu học sinh tơ màu vào hình vẽ đó
(hoặc gạch chân dưới hình vẽ mang âm, vần vừa ôn), (áp dụng đối với
những bài vào cuối học kỳ I).

Ví dụ : Hơm nay các em đã ơn một số vần có âm “c” đứng ở cuối vần,

cô phát cho mỗi em một phiếu có vẽ hình mang các vần đã ơn và một số
hình có vần chưa ơn và nêu u cầu: Em nào tơ màu, gạch chân đúng những
hình vẽ có vần chưa ơn và đọc đúng các từ đó thì sẽ được cơ ghi điểm 10
vào sổ (hình vẽ ở mỗi phiếu là hình vẽ có con vạc, cần trục, cá lóc, cái cân,
con ếch, hộp bánh) .

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Sau một thời gian nghiên cứu kể từ đầu tháng 9 của năm 2009-2010
đến nay đã gần kết thúc năm học 2010 - 2011. Tôi nhận thấy đa số các em kể
cả học sinh yếu đều có thể nhận biết và phát âm đúng những âm, vần đã học
từ đó đã hình thành được kỹ năng đọc, viết chữ rất điêu luyện ở một số học

sinh giỏi và kết quả khảo sát như sau:

* Năm học 2009 -2010:

Thời gian Số học sinh

Xếp loại
Nhận biết

phát âm
đúng

Viết chữ
đúng

Biết chơi trò
chơi

Đầu năm 32 47% 50% 50%

Học kì 1 32 55% 60% 60%

Cả năm 32 82% 86% 76%

* Năm học 2010 -2011:

Thời gian Số học sinh

Xếp loại
Nhận biết

phát âm
đúng

Viết chữ
đúng

Biết chơi trò
chơi

Đầu năm 34 65% 70% 70%

Học kì 1 34 70% 78% 74%

Cả năm 34 74% 81% 79%

C. KẾT LUẬN:

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Theo tôi nghĩ: Muốn dạy tốt mơn Tiếng Việt nói chung và phát triển

ngơn ngữ cho học sinh nói riêng, trước hết người giáo viên phải :

- Xây dựng nề nếp học tập, phân loại học sinh và bố trí chỗ ngồi
hợp lý ngay từ đầu năm học.

- Tạo tâm thế và gây hứng thú khi tiến hành giờ học.

- Phát huy cao tác dụng và hiệu quả của các trị chơi, thay đổi các
hình thức chơi phong phú và sáng tạo.

- Cần phối hợp nhịp nhàng giữa phụ huynh và nhà trường trong việc
chăm sóc , giáo dục và giảng dạy học sinh ngay từ đầu năm học.

- Đầu tư đồ dùng, thiết bị đồ chơi tự làm hợp với lứa tuổi, đẹp, hấp
dẫn và gây được hứng thú học tập cho học sinh.

- Giáo viên phải phát âm chuẩn, đọc đúng và rèn trẻ phát âm ở mọi
lúc mọi nơi.

- Giảng dạy học sinh và củng cố kiến thức thông qua các hoạt động
vui

chơi, ngoại khóa nhằm giúp các em khắc sâu kiến thức bằng cách phối hợp
linh hoạt các phương pháp và các hình thức tổ chức dạy học gây hứng thú
học tập, kích thích tính tích cực và chủ động học tập của học sinh ; Xây
dựng môi trường học tập hợp tác, thân thiện, tạo sự tin tưởng cho học sinh
và hướng dẫn học sinh cách tự học và biết cách sử dụng công nghệ thông tin
vào tổ chức hoạt động theo hướng phát triển nhận thức cho học sinh .

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

góp phần vào việc giảng dạy cho các em học sinh lớp 1 ngày một thành công

hơn và sáng kiến kinh nghiệm này tôi rất mong được hội đồng khoa học các
cấp chấp nhận để cho sáng kiến này được áp dụng rộng rãi trên địa bàn Sơng
Đốc nói riêng và cho ngành giáo dục huyện nhà nói chung có được những
thành tựu rực rỡ trong sự nghiệp trồng người.

Tôi xin chân thành cảm ơn.

Sông Đốc, ngày 25 tháng 8 năm 2011.

Người thực hiện.

</div>