Tải bản đầy đủ (.pdf) (9 trang)

Tương tác giữa kiểu gen và môi trường đến tính trạng tăng trưởng và tỷ lệ sống trên tôm sú (Penaeus monodon) chọn giống thế hệ thứ 4

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (418.03 KB, 9 trang )



rữớ ồ ổ P ỗ

t ❡♥✈✐r♦♥♠❡♥t ✐♥t❡r❛❝t✐♦♥ ❢♦r ❣r♦✇t❤ ❛♥❞ s✉r✈✐✈❛❧ r❛t❡ ✐♥ ❜❧❛❝❦ t✐❣❡r
s❤r✐♠♣ ✭P❡♥❛❡✉s ♠♦♥♦❞♦♥ ✮ ✐♥ ❣❡♥❡r❛t✐♦♥ ✹
❙❛♥❣ ❱✳ ◆❣✉②❡♥∗ ✱ ▲✉❛♥ ❚✳ ◆❣✉②❡♥✱ ✫ ◆❤✐❡♥ ❱✳ ❚r❛♥
❘❡s❡❛r❝❤ ■♥st✐t✉t❡ ❢♦r ❆q✉❛❝✉❧t✉r❡ ◆♦✳ ✷✱ ❍♦ ❈❤✐ ▼✐♥❤ ❈✐t②✱ ❱✐❡t♥❛♠

❆❘❚■❈▲❊ ■◆❋❖

❆❇❙❚❘❆❈❚

❘❡s❡❛r❝❤ P❛♣❡r

●❡♥♦t②♣❡ ❜② ❡♥✈✐r♦♥♠❡♥t ✐♥t❡r❛❝t✐♦♥ ❢♦r ❣r♦✇t❤ r❛t❡ ✐♥ ●✶ ♦❢
t❤❡ s❛♠❡ s❡❧❡❝t✐♦♥ ♣r♦❣r❛♠ ❤❛s ❜❡❡♥ ♣✉❜❧✐s❤❡❞✳ ❍♦✇❡✈❡r✱ t❤❡r❡
❘❡❝❡✐✈❡❞✿ ▼❛② ✵✷✱ ✷✵✶✾
✐s ♥♦ r❡♣❡❛t❡❞ ❢✐❣✉r❡ ✐♥ ❧❛t❡r ❣❡♥❡r❛t✐♦♥s ❢♦r ❝♦♥❢✐r♠✐♥❣ ❛♥❞
✇❡❧❧✲♣❧❛♥♥✐♥❣ t❤❡ ❞❡s✐❣♥ ♦❢ s❡❧❡❝t✐♦♥ ♣r♦❣r❛♠ ❢♦r ❢✉rt❤❡r ✐♠✲
❘❡✈✐s❡❞✿ ❆✉❣✉st ✵✶✱ ✷✵✶✾
♣r♦✈❡♠❡♥t✳ ❚❤❡ ❡①♣❡r✐♠❡♥t ✇❛s ❝♦♥❞✉❝t❡❞ ✉s✐♥❣ s❡❧❡❝t✐✈❡ ♣♦♣✲
❆❝❝❡♣t❡❞✿ ❆✉❣✉st ✵✽✱ ✷✵✶✾
✉❧❛t✐♦♥ ♦❢ ❣❡♥❡r❛t✐♦♥ ✹ ✇✐t❤ ✾✼ ❢❛♠✐❧✐❡s t❡st❡❞ ✐♥ ✸ ❡♥✈✐r♦♥♠❡♥ts✳
●r♦✇t❤ ✭❜♦❞② ✇❡✐❣❤t✮ ❛♥❞ s✉r✈✐✈❛❧ r❛t❡ ❛t ❤❛r✈❡st ✇❡✐❣❤t ✇❡r❡
r❡❝♦r❞❡❞ ❛♥❞ ❡✈❛❧✉❛t❡❞✳ ❚❤❡r❡ ✇❛s ♥♦ ❣❡♥♦t②♣❡ ❜② ❡♥✈✐r♦♥♠❡♥t
❑❡②✇♦r❞s
✐♥t❡r❛❝t✐♦♥ ❢♦r ❜♦t❤ tr❛✐ts ✇✐t❤ ❤✐❣❤ ❣❡♥❡t✐❝ ❝♦rr❡❧❛t✐♦♥s ♦❢ t❤❡
s❛♠❡ tr❛✐ts t❡st❡❞ ❜❡t✇❡❡♥ ♣♦♥❞s ✐♥ t❤❡ ❈❡♥tr❛❧ ❛♥❞ ✐♥ t❤❡ ❙♦✉t❤
❇❧❛❝❦ t✐❣❡r s❤r✐♠♣
♦❢ ❱✐❡t♥❛♠ ♦❢ ✵✳✽✵ ❛♥❞ ✵✳✽✸✱ r❡s♣❡❝t✐✈❡❧②✳ ❚❤❡r❡ ✇❛s ❛❧s♦ ♥♦


●❡♥♦t②♣❡ ❜② ❡♥✈✐r♦♥♠❡♥t ✐♥t❡r❛❝t✐♦♥ ❣❡♥♦t②♣❡ ❜② ❡♥✈✐r♦♥♠❡♥t ✐♥t❡r❛❝t✐♦♥ ❢♦r ❣r♦✇t❤ r❛t❡ ❜❡t✇❡❡♥
●r♦✇t❤
♣♦♥❞s ✐♥ t❤❡ ❙♦✉t❤ ♦❢ ❱✐❡t♥❛♠ ❛♥❞ ❜✐♦✲s❡❝✉r✐t② ✐♥❞♦♦r t❛♥❦
❙✉r✈✐✈❛❧ r❛t❡
✇✐t❤ ❤✐❣❤ ❣❡♥❡t✐❝ ❝♦rr❡❧❛t✐♦♥ ♦❢ ✵✳✾✶✳ ❚❤❡s❡ r❡s✉❧ts ✐♥❞✐❝❛t❡❞
t❤❛t t❤❡ ♥✉♠❜❡r ♦❢ t❡st✐♥❣ ❡♥✈✐r♦♥♠❡♥ts ✇♦✉❧❞ ❜❡ r❡❞✉❝❡❞ t♦
s❛✈❡ t❤❡ ♦♣❡r❛t✐♦♥ ❝♦st ❢♦r ❛ ❜r❡❡❞✐♥❣ ♣r♦❣r❛♠✳ ❊st✐♠❛t❡❞ ❣❡✲

❈♦rr❡s♣♦♥❞✐♥❣ ❛✉t❤♦r
♥❡t✐❝ r❡s♣♦♥s❡ ✇❛s ❢r♦♠ ♠♦❞❡r❛t❡ t♦ ❤✐❣❤ ❢♦r ❣r♦✇t❤ tr❛✐t ❝♦r✲
r❡s♣♦♥❞✐♥❣ t♦ ♠♦❞❡r❛t❡ t♦ ❤✐❣❤ ❤❡r✐t❛❜✐❧✐t✐❡s ✭✵✳✷✵ ✲ ✵✳✹✺✮ ❛♥❞
❤✐❣❤ ❢♦r s✉r✈✐✈❛❧ r❛t❡ ❝♦rr❡s♣♦♥❞✐♥❣ t♦ ❤✐❣❤ ❤❡r✐t❛❜✐❧✐t✐❡s ✭✵✳✸✹
◆❣✉②❡♥ ❱❛♥ ❙❛♥❣
❊♠❛✐❧✿ ♥❣✉②❡♥✈❛♥s❛♥❣✶✾✼✸❅②❛❤♦♦✳❝♦♠ ✲ ✵✳✹✺✮✳

❈✐t❡❞ ❛s✿ ◆❣✉②❡♥✱ ❙✳ ❱✳✱ ◆❣✉②❡♥✱ ▲✳ ❚✳✱ ✫ ❚r❛♥✱ ◆✳ ❱✳ ✭✷✵✶✾✮✳ ●❡♥♦t②♣❡ ❜② ❡♥✈✐r♦♥♠❡♥t ✐♥t❡r✲
❛❝t✐♦♥ ❢♦r ❣r♦✇t❤ ❛♥❞ s✉r✈✐✈❛❧ r❛t❡ ✐♥ ❜❧❛❝❦ t✐❣❡r s❤r✐♠♣ ✭P❡♥❛❡✉s ♠♦♥♦❞♦♥ ✮ ✐♥ ❣❡♥❡r❛t✐♦♥ ✹✳ ❚❤❡
❏♦✉r♥❛❧ ♦❢ ❆❣r✐❝✉❧t✉r❡ ❛♥❞ ❉❡✈❡❧♦♣♠❡♥t ✶✽✭✺✮✱ ✷✹✲✸✷✳

❚↕♣ ❝❤➼ ◆æ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✈➔ P❤→t tr✐➸♥ ✶✽✭✺✮

✇✇✇✳❥❛❞✳❤❝♠✉❛❢✳❡❞✉✳✈♥




rữớ ồ ổ P ỗ

ữỡ t ❣✐ú❛ ❦✐➸✉ ❣❡♥ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ✤➳♥ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ✈➔ t✛ ❧➺ sè♥❣ tr➯♥
tỉ♠ só ✭P❡♥❛❡✉s ♠♦♥♦❞♦♥ ✮ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ t❤➳ ❤➺ t❤ù ✹

◆❣✉②➵♥ ❱➠♥ ❙→♥❣∗ ✱ ◆❣✉②➵♥ r
ự ổ rỗ ừ P ỗ



❚➁❚

❇➔✐ ❜→♦ ❦❤♦❛ ❤å❝

❚÷ì♥❣ t→❝ ❣✐ú❛ ❦✐➸✉ ❣❡♥ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣
✤➣ ✤÷đ❝ ❝ỉ♥❣ ❜è tr➯♥ q✉➛♥ t❤➸ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ●✶ ❝ị♥❣ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤✱
◆❣➔② ♥❤➟♥✿ ✵✷✴✵✺✴✷✵✶✾
♥❤÷♥❣ ❝❤÷❛ ❝â ❞ú ❧✐➺✉ ❧➦♣ ❧↕✐ tr➯♥ ❝→❝ t❤➳ ❤➺ t✐➳♣ t
sỹ tỗ t tữỡ t ổ õ ữợ
sỷ
tốt tt ❦➳ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ t✐➳♣ t❤❡♦✳ ◆❣❤✐➯♥ ❝ù✉
◆❣➔② ❝❤➜♣ ♥❤➟♥✿ ✵✽✴✵✽✴✷✵✶✾
✤÷đ❝ t❤ü❝ ❤✐➺♥ tr➯♥ ✾✼ ❣✐❛ ✤➻♥❤ tỉ♠ só ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ t❤➳ ❤➺ t❤ù
✹ ♥✉ỉ✐ ð ✸ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ❦❤→❝ ♥❤❛✉✳ ❍❛✐ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣
❚ø ❦❤â❛
✭❦❤è✐ ❧÷đ♥❣✮ ✈➔ t✛ ❧➺ sè♥❣ ✤÷đ❝ ✤→♥❤ ❣✐→ tr➯♥ tỉ♠ ❦❤✐ t❤✉ ❤♦↕❝❤✳
❑➳t q✉↔ ♣❤➙♥ t➼❝❤ ❝❤♦ t❤➜② ❦❤ỉ♥❣ ❝â t÷ì♥❣ t→❝ ổ
trữ
trữớ ố ợ t tr t tr÷ð♥❣ ✈➔ t✛ ❧➺ sè♥❣✱ tr♦♥❣ ✤â
❚ỉ♠ só
t÷ì♥❣ q✉❛♥ ❞✐ tr✉②➲♥ ❝ị♥❣ t➼♥❤ tr↕♥❣ ð ❤❛✐ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ❛♦ ♥✉ỉ✐
❚÷ì♥❣ t→❝ ❦✐➸✉ ❣❡♥ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣
♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✈➔ ♠✐➲♥ ◆❛♠ t÷ì♥❣ ù♥❣ ❧➔ ✵✱✽✵ ✈➔ ✵✱✽✸✳ ❑❤ỉ♥❣ ❝â
❚✛ ❧➺ sè♥❣
t÷ì♥❣ t→❝ ❦✐➸✉ ❣❡♥ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣

❣✐ú❛ tỉ♠ ♥✉ỉ✐ ❛♦ ð ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔ ❜➸ ❛♥ t s ồ tr


ợ tữỡ q tr q ồ ồ ữợ t
❧↕✐ ð ♠ù❝ tr✉♥❣ ❜➻♥❤ ✤➳♥ ❝❛♦ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣
◆❣✉②➵♥ ❱➠♥ ❙→♥❣
✈➔ ❝❛♦ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ t✛ ❧➺ số ợ số tr tữỡ ự
s ✵✱✷✵ ✲ ✵✱✹✺ ✈➔ ✵✱✸✹ ✲ ✵✱✹✺✳

✶✳ ✣➦t ❱➜♥ ✣➲

♥❤✐➯♥✱ tæ♠ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ♣❤↔✐ t❤ü❝ ❤✐➺♥ tr♦♥❣ ✤✐➲✉
❦✐➺♥ ❛♥ t♦➔♥ s✐♥❤ ❤å❝ ✭❆❚❙❍✮ ✤➸ ✤↔♠ ❜↔♦ s↕❝❤
❚ỉ♠ só ✭P❡♥❛❡✉s ♠♦♥♦❞♦♥ ✮ ✤÷đ❝ ♥✉ỉ✐ ♣❤ê ❜➺♥❤✱ tr♦♥❣ ❦❤✐ ♥❣÷í✐ ❞➙♥ ♥✉ỉ✐ tỉ♠ t❤÷ì♥❣ ♣❤➞♠
❜✐➳♥ ð ❱✐➺t ◆❛♠ tr♦♥❣ ❝→❝ ♠ỉ ❤➻♥❤ ♥✉ỉ✐ ❦❤→❝ tr♦♥❣ ❛♦✱ ♥➯♥ ❝➛♥ ❝â ✤→♥❤ ❣✐→ t÷ì♥❣ t→❝ ❦✐➸✉ ❣❡♥
♥❤❛✉✳ ▼ỉ ❤➻♥❤ ♥✉ỉ✐ ❝❤♦ s↔♥ ❧÷đ♥❣ ❝❛♦ ❧➔ ❜→♥ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣✳
t❤➙♠ ❝❛♥❤ ✈➔ t❤➙♠ ❝❛♥❤✱ t➟♣ tr✉♥❣ ❝❤➼♥❤ ð ♠✐➲♥
❚÷ì♥❣ t→❝ ❦✐➸✉ ❣❡♥ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ✭●×❊✮ ①✉➜t
❚r✉♥❣ ✈➔ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✭▼❆❘❉✱ ✷✵✶✺✮✳ ❍➔♥❣ ♥➠♠✱ ❤✐➺♥ ❦❤✐ ♠ët ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ♥➔♦ ✤â t❤❛② ✤ê✐
♥❤✉ ❝➛✉ tổ sú ố ữợ t ờ ỡ s ợ
ỗ tỉ♠ ❜è ♠➭ ❤✐➺♥ ♥❛② ❝❤õ ②➳✉ ✤÷đ❝ ✤→♥❤ ❝→❝ ổ trữớ ổ ởt ữợ t
t tứ tü ♥❤✐➯♥✱ ✤➛♠ ❛♦ ♥✉ỉ✐ q✉↔♥❣ ❝❛♥❤ ✈➔ sè ●Ư❊ ❧➔ ①❡♠ ♠ët t➼♥❤ tr↕♥❣ ✤÷đ❝ ✤→♥❤ ❣✐→ ð
➼t tø ồ ố ỹ ỗ ổ tr÷í♥❣ ❦❤→❝ ♥❤❛✉ ♥❤÷ ❧➔ ❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣
tỉ♠ ❜è ♠➭ tứ tỹ tứ ổ ỗ tứ õ ữợ t tữỡ q tr
tr ụ ữ ỗ ỳ ú ỹ õ õ tữỡ

t ì ❦❤ỉ♥❣✳ ◆➳✉ t÷ì♥❣ q✉❛♥ ❞✐ tr✉②➲♥
❉♦ ✤â✱ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ✈➔ s↔♥ ①✉➜t
tỉ♠ só ❜è ♠➭ tr♦♥❣ ✤✐➲✉ ❦✐➺♥ ❛♥ t♦➔♥ s✐♥❤ ❤å❝
❧➔ r➜t ❝➛♥ t❤✐➳t✳ ❨➯✉ ❝➛✉ ❝õ❛ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ❝❤å♥

❣✐è♥❣ ♣❤↔✐ ✤↔♠ ❜↔♦ ✤→♥❤ ❣✐→ ❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣ ✈➔
❝❤å♥ ❧å❝ ❞ü❛ tr➯♥ ❝→❝ t❤æ♥❣ sè ❞✐ tr✉②➲♥ t➼♥❤ t♦→♥
✤÷đ❝ tø ❝→❝ ❣✐❛ ✤➻♥❤ tỉ♠ ♥✉ỉ✐ t❤❡♦ ❝→❝ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣
❤❛② ♠ỉ ❤➻♥❤ ♥✉ỉ✐ ♣❤ê ❜✐➳♥ ✤➸ ✤↔♠ ❜↔♦ t➼♥❤ ❝❤➼♥❤
①→❝ ❝❤♦ ❝❤å♥ ❧å❝ ✈➔ ♠❛♥❣ ❧↕✐ ❤✐➺✉ q✉↔ ❝❛♦✳ ❚✉②
✇✇✇✳❥❛❞✳❤❝♠✉❛❢✳❡❞✉✳✈♥

✭r❣ ✮ ❣✐ú❛ ❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❣➛♥ ❜➡♥❣ ✶✱ t❤➻ ①❡♠ ♥❤÷
❦❤ỉ♥❣ ❝â t÷ì♥❣ t→❝ ●Ư❊ ✭❋❛❧❝♦♥❡r ✫ ▼❛❝❦❛②✱
✶✾✾✻✮✳ rts r tữỡ
t ì ữủ õ ỵ r <
r ồ ố t❤õ② s↔♥✱ ✤❛ sè ❝→❝ ❝æ♥❣ ❜è ❧➔
❦❤æ♥❣ ❤♦➦❝ ♥➳✉ õ t tữỡ ố t tữỡ
t ì tr t tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣✳ ▼ët sè t→❝
❣✐↔ ❝ơ♥❣ t❤↔♦ ❧✉➟♥ ð ♠ù❝ r❣ ❦❤→❝ ♥❤❛✉ ✈➔ ✤➲ ①✉➜t
❚↕♣ ❝❤➼ ◆æ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✈➔ P❤→t tr✐➸♥ ✶✽✭✺✮



ữợ ừ ữỡ tr ồ ố ữ
t ✭▼✉❧❞❡r ✫ ❇✐❥♠❛✱ ✷✵✵✺❀ ❇❡♥ts❡♥ ✫ ❝t✈✳✱
✷✵✶✷✮✳
✣è✐ ✈ỵ✐ q✉➛♥ t❤➸ tỉ♠ só ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ t↕✐ ❱✐➺t
◆❛♠✱ ▼❆❘❉ ✭✷✵✶✽✮ ✤➣ ❝ỉ♥❣ ❜è ❜❛♥ ✤➛✉ ✈➲ r❣
t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ð q✉➛♥ t❤➸ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ●✶✳
✣➸ ❝â sè ❧✐➺✉ ❧➦♣ ❧↕✐ ð ❝→❝ t❤➳ ❤➺ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ①❛ ❤ì♥
♥❤➡♠ ❦❤➥♥❣ ✤à♥❤ ❝â tỗ t tữỡ t ì
ổ tứ õ ữợ ❝❤♦ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ❝❤å♥
❣✐è♥❣ ❤♦➦❝ ♣❤÷ì♥❣ ♣❤→♣ ❝❤å♥ ❧å❝✱ ♥❣❤✐➯♥ ự
tữỡ t ỳ ổ trữớ

ì t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ✈➔ t✛ ❧➺ sè♥❣ ✤➣
✤÷đ❝ t❤ü❝ ❤✐➺♥ tr➯♥ q✉➛♥ t❤➸ tỉ♠ só ❝❤å♥ ❣✐è♥❣
t❤➳ ❤➺ ●✹ ❦❤✐ ♥✉ỉ✐ ð ❜❛ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ❦❤→❝
♥❤❛✉✳

✷✳ ❱➟t ▲✐➺✉ ✈➔ P❤÷ì♥❣ P❤→♣ ◆❣❤✐➯♥ ❈ù✉
✷✳✶✳ ❱➟t ❧✐➺✉ ✈➔ q✉➛♥ t❤➸ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣

✷✳✶✳✶✳ ●❤➨♣ ❝➦♣ ❝❤♦ s✐♥❤ s↔♥

❚r÷í♥❣ ✣↕✐ ❤å❝ ◆ỉ♥❣ P ỗ

trũ ữủ ÷ì♥❣ t❤❡♦ tø♥❣ ❣✐❛ ✤➻♥❤
✭❇↔♥❣ ✶✮✳

✷✳✶✳✷✳ ×ì♥❣ tø ❣✐❛✐ ✤♦↕♥ ➜✉ trò♥❣ ♥❛✉♣❧✐✐ ✤➳♥ ❤➟✉
➜✉ trò♥❣ ✭P▲✮ ✈➔ ❧➯♥ ❦➼❝❤ ❝ï ✤→♥❤ ❞➜✉
❈→❝ ❣✐❛ ✤➻♥❤ ✤÷đ❝ t✐➳♥ ❤➔♥❤ ÷ì♥❣ tr♦♥❣ ✤✐➲✉
❦✐➺♥ ❛♥ t♦➔♥ s✐♥❤ ❤å❝✳ ⑩♣ ❞ư♥❣ q✉② tr➻♥❤ ÷ì♥❣
➜✉ trị♥❣ tỉ♠ só ❣✐❛ ❤â❛ s↕❝❤ ❜➺♥❤ t❤❡♦ ▼❆❘❉
✭✷✵✶✽✮✳ ▼é✐ ❣✐❛ ✤➻♥❤ ÷ì♥❣ tr♦♥❣ ✶ ❜➸ ❝♦♠♣♦s✲
✐t❡ ✵✱✺ ♠3 ✭✹✵✳✵✵✵ ♥❛✉♣❧✐✐✴❣✐❛ ✤➻♥❤✮✳ ❑❤✐ tỉ♠ ✤↕t
P▲4 ❝❤✉②➸♥ s❛♥❣ ÷ì♥❣ ❜➸ ✶ ♠3 ✳ ❑❤✐ tæ♠ ð ❝→❝
❣✐❛ ✤➻♥❤ ✤↕t ❝ï P▲20 ✈➔ ♥✉æ✐ ✤➳♥ ❦➼❝❤ ❝ï ✤→♥❤
❞➜✉ tr✉♥❣ ❜➻♥❤ ✷✱✾ ❣✴❝♦♥ t❤➻ t✐➳♥ ❤➔♥❤ ✸ ❧➛♥
❧å❝ ✈➔ ❣✐↔♠ ♠➟t ✤ë ♥✉æ✐✿ ✶✵✳✵✵✵ ❝♦♥✴❜➸✱ ✺✳✵✵✵
❝♦♥✴❜➸✱ ✶✳✵✵✵ ❝♦♥✴❜➸ ✈➔ ✺✵✵ ❝♦♥✴❜➸✳ ❙û ❞ö♥❣
t❤ù❝ ➠♥ ❝ỉ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ❯P ✭❯♥✐✲Pr❡s✐❞❡♥t✮✱ tr➯♥
✹✷✪ ♣r♦t❡✐♥✱ ❧÷đ♥❣ ❝❤♦ ➠♥ ❞❛♦ ✤ë♥❣ tø ✶✵ ✲ ✶✺✪
❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤➙♥ tỉ♠✴♥❣➔②✳ ❈❤➜t ữủ ữợ ữủ

st t ủ sỷ ử s✐♥❤ ✭❇❛❝✐❧❧✉s
s✉❜t✐❧✐s✱ ❇❛❝✐❧❧✉s ❧✐❝❤❡♥✐❢♦r♠✐s✱ ❇❛❝✐❧❧✉s ♣✉♠✐❧✉s
tê♥❣ ♠➟t ✤ë ✺ × 10 ợ ữủ
t ữợ tý t t t
ỗ 3 2 ✈➔ ✤ë ❦✐➲♠ ✤÷đ❝ ✤♦ ❤➡♥❣
♥❣➔②✳ ❑❤✐ ✤↕t ❦➼❝❤ ❝ï ✤→♥❤ ❞➜✉✱ tỉ♠ ✤÷đ❝ ❦✐➸♠
tr❛ ❝→❝ ❜➺♥❤ ❲❙❙❱✱ ❨❍❱✱ ❊❍P✱
r rts trữợ
ố ữủ ✤➻♥❤ ✤↕t ✤÷đ❝ ✤➳♥ ✤→♥❤ ❞➜✉ ❧➔ ✾✼
❣✐❛ ✤➻♥❤✱ tr♦♥❣ ✤â ✼✻ ❢✉❧❧✲s✐❜ ✈➔ ✷✶ ❤❛❧❢✲s✐❜ ✭❇↔♥❣
✶✮✳

❚ø ✶✳✵✻✼ ❝♦♥ tæ♠ t❤✉ë❝ ✻✺ ❣✐❛ ✤➻♥❤ tæ♠ ❝❤å♥
❣✐è♥❣ t❤➳ ❤➺ t❤ù ✸ ✭●✸✮ ♥➠♠ ✷✵✶✼ ❝õ❛ ❝❤÷ì♥❣
tr➻♥❤ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ t↕✐ ❱✐➺♥ ◆❣❤✐➯♥ ự ổ trỗ
ừ s tứ ❙è tỉ♠ ♥➔②
✤÷đ❝ ♥✉ỉ✐ t✐➲♥ t❤➔♥❤ t❤ư❝ ✈➔ ❧ü❛ ❝❤å♥ ✼✽✹ ❝♦♥
✭✹✵✷ ❝→✐ ✈➔ ✸✽✷ ✤ü❝✮ t❤✉ë❝ ✻✵ ❣✐❛ ✤➻♥❤ ❝â ❦❤è✐
❧÷đ♥❣ tr➯♥ ✼✵ ❣✴❝♦♥ ✭tỉ♠ ✤ü❝✮ ✈➔ tr➯♥ ✾✵ ❣✴❝♦♥
✭tỉ♠ ❝→✐✮ ❝â ♥❣♦↕✐ ❤➻♥❤ ✤➭♣✱ tó✐ t✐♥❤ ð ❝♦♥ ỹ
ỗ trự t tr tổ s ❝→❝
♠➛♠ ❜➺♥❤ ❲❙❙❱✱ ❨❍❱✱ ❊❍P✱ ■❍❍◆❱✱ ▲❙◆❱ ✈➔ ✷✳✷✳ ✣→♥❤ ❞➜✉✱ ♥✉ỉ✐ ✤→♥❤ ❣✐→ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ✈➔ t✛
❧➺ sè♥❣ ð ❝→❝ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ❦❤→❝ ♥❤❛✉
❱✐❜r✐♦ ♣❛r❛❤❛❡♠♦❧②t✐❝✉s✱ tỉ♠ ✤÷đ❝ ✤❡♦ ❞➜✉ ♠➢t✱
❞➜✉ ✤✉ỉ✐ ✭✤è✐ ✈ỵ✐ tỉ♠ ❝→✐✮ ✈➔ ❜è tr➼ ♥✉ỉ✐ r✐➯♥❣
ð ❝→❝ ❜➸ t❤➸ t➼❝❤ ✶✵ ♠3 ✴❜➸ ✈ỵ✐ sè ❧÷đ♥❣ ✷✵ ✲ ✸✵ ✷✳✷✳✶✳ ✣→♥❤ ❞➜✉ t❤❡♦ ❣✐❛
tổ tự tữỡ số ỗ
ổ ❝õ❛ tø♥❣ ❣✐❛ ✤➻♥❤ ✤÷đ❝ ❝❤å♥ ♥❣➝✉ ♥❤✐➯♥
♠ü❝✱ ❤➔✉ ✈➔ ❣✐✉♥ ♥❤✐➲✉ tì ✈ỵ✐ t✛ ❧➺ tø ✶✺ ✲ ✷✵✪
✤➸

✤→♥❤ ❞➜✉ ♣❤➞♠ ♠➔✉ ❤✉ý♥❤ q✉❛♥❣ ✭❱✐s✐❜❧❡
❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤➙♥✳
■♠♣❧❛♥t ❊❧❛st♦♠❡r ✕ ❱■❊✮ ♣❤ư❝ ✈ư ♥✉ỉ✐ ✤→♥❤ ❣✐→
❱✐➺❝ t↕♦ r❛ ❝→❝ ❣✐❛ ✤➻♥❤ ❤❛❧❢ ✕ s✐❜ ✭❝ị♥❣ ❝❤❛ ❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣ ✈ỵ✐ sè ❧÷đ♥❣ t÷ì♥❣ ù♥❣ ❧➔ ✹✺✱ ✹✺
❦❤→❝ ♠➭✮ ✈➔ ❢✉❧❧ ✕ s✐❜ ✭❝ò♥❣ ❝❤❛ ❝ò♥❣ ♠➭✮ t❤➳ ✈➔ ✻✵ ✲ ✶✺✵ ❝♦♥✴❣✐❛ ✤➻♥❤ ❝❤♦ ✸ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐
❤➺ ●✹ ✤÷đ❝ t❤ü❝ ❤✐➺♥ ❜➡♥❣ ♣❤➨♣ ♣❤è✐ t❤ù ❜➟❝✳ ❦❤→❝ ♥❤❛✉ ❧➔ ❛♦ ð P❤ó ❨➯♥ ✭♠✐➲♥ ❚r✉♥❣✮✱ ❛♦ ð
❚ỉ♠ ❝→✐ t❤➔♥❤ t❤ö❝ s❛✉ ❦❤✐ ❧ët ①→❝✱ ❝➜② t✐♥❤✱ ❝➢t ❇↕❝ ▲✐➯✉ ✭♠✐➲♥ ◆❛♠✮ ✈➔ ❜➸ t✉➛♥ ❤♦➔♥ ❛♥ t♦➔♥
♠➢t ✭Pr✐♠❛✈❡r❛✱ ✶✾✼✽✮ ✈➔ ✤÷đ❝ t❤↔ ✈➲ ❜➸ ♥✉ỉ✐ s✐♥❤ ❤å❝ tr♦♥❣ ♥❤➔ ✭tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍✮✳ ✣è✐ ✈ỵ✐
s✐♥❤ s↔♥✳ ❍❛✐ tó✐ t✐♥❤ ❝õ❛ ✶ ❝→ t❤➸ tỉ♠ ✤ü❝ ✤÷đ❝ ♥✉ỉ✐ ❆❚❙❍ tr♦♥❣ ♥❤➔✱ ♠ët sè ❣✐❛ ✤➻♥❤ ❦❤æ♥❣ ✤õ
❝➜② ❝❤♦ ✷ ❝→ t❤➸ tỉ♠ ❝→✐ ❦❤→❝ ♥❤❛✉✳ ❈➠♥ ❝ù ✈➔♦ sè ❧÷đ♥❣ ✶✺✵ ❝♦♥ t❤➻ ✤→♥❤ ❞➜✉ ❤➳t sè ❧÷đ♥❣ ❝→ t❤➸
❤➻♥❤ ❞↕♥❣ s ừ ỗ trự ỏ ◆➠♠ ♣❤➞♠ ♠➔✉ ✤÷đ❝ sû ❞ư♥❣ ❧➔ ✤ä✱ ❝❛♠✱
✤à♥❤ ❝❤➼♥❤ t tr ừ ỗ ữợ tr tr
trự ❝❤✉②➸♥ tỉ♠ ❝→✐ ✈➔♦ tø♥❣ ❜➸ ✤➫ r✐➯♥❣ tr➼ ✤÷đ❝ ❧ü❛ ❝❤å♥ ✤➸ ✤→♥❤ ❞➜✉ ð ♣❤➛♥ ♠➦t ❜ư♥❣✱
❜✐➺t ✈ỵ✐ ✶ ❝→ t❤➸ tæ♠ ❝→✐✴❜➸ ✶ ♠3 ✳ ❚❤✉ trù♥❣✱ ✷ ✈à tr➼ ð ✤èt ❜ö♥❣ t❤ù ✶ ✭❜➯♥ tr→✐✱ ❜➯♥ ♣❤↔✐✮ ✈➔
rû❛ trù♥❣✱ ➜♣ trù♥❣ ✈➔ ❝✉è✐ ❝ò♥❣ t❤✉✱ ✤à♥❤ ❧÷đ♥❣✱ ✤èt ❜ư♥❣ t❤ù ✻ ✭❜➯♥ tr→✐✱ ❜➯♥ ♣❤↔✐✮✳ ❚ê♥❣ ❝ë♥❣ ❝â
❜è tr➼ ➜✉ trị♥❣ ❝❤♦ ❣✐❛✐ ✤♦↕♥ ÷ì♥❣ tr♦♥❣ ❝→❝ ❜➸ ✹✳✸✻✺❀ ✹✳✸✻✺ ✈➔ ✾✳✼✷✵ ❝♦♥ tỉ♠ ✤÷đ❝ ✤→♥❤ ❞➜✉ ❝❤♦
❝♦♠♣♦s✐t❡ t❤❡♦ tø♥❣ ❣✐❛ ✤➻♥❤ r✐➯♥❣ ❜✐➺t ✭▼❆❘❉✱ ♥✉ỉ✐ t÷ì♥❣ ù♥❣ tr♦♥❣ ❛♦ ✷✳✵✵✵ ♠2 ð ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣✱
✷✵✶✽✮✳ ❚ê♥❣ sè ✶✶✻ ❣✐❛ ✤➻♥❤ ✤÷đ❝ s↔♥ ①✉➜t tr♦♥❣
❚↕♣ ❝❤➼ ◆æ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✈➔ P❤→t tr✐➸♥ ✶✽✭✺✮

✇✇✇✳❥❛❞✳❤❝♠✉❛❢✳❡❞✉✳✈♥




rữớ ồ ổ P ỗ

❑➳t q✉↔ s✐♥❤ s↔♥✱ ÷ì♥❣ ✈➔ ✤→♥❤ ❞➜✉✱ ♥✉ỉ✐ ✤→♥❤ ❣✐→ ❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣ tr➯♥ q✉➛♥ t❤➸ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ●✹
❈❤➾ t✐➯✉
❚❤í✐ ❣✐❛♥ s↔♥ ①✉➜t ❣✐❛ ✤➻♥❤

❑❤è✐ ❧÷đ♥❣ tỉ♠ t❤❛♠ ❣✐❛ s✐♥❤ s↔♥
❙è ❧÷đ♥❣ ❣✐❛ ✤➻♥❤ ÷ì♥❣ t❤➔♥❤ ❝ỉ♥❣ ✤➳♥ ✤→♥❤ ❞➜✉
❚❤í✐ ❣✐❛♥ tø ❦❤✐ s✐♥❤ s↔♥ ✤➳♥ ✤→♥❤ ❞➜✉ ✭♥❣➔②✱ ❚❇

➧ ❙❉✯✮

❚❤í✐ ❣✐❛♥ tø ❦❤✐ ✤→♥❤ ❞➜✉ ✤➳♥ t❤✉ t❤➟♣ sè ❧✐➺✉ ✭♥❣➔②✱ ❚❇

➧ ❙❉✯✮

❙è ❧÷đ♥❣ ❝→ t❤➸ ✤→♥❤ ❞➜✉ t❤❡♦ tø♥❣ ❣✐❛ ✤➻♥❤ ✭❝♦♥✴❣✐❛ ✤➻♥❤✮ t❤❡♦ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣
♥✉ỉ✐✿
❆♦ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣
❆♦ ♠✐➲♥ ◆❛♠
❚r♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍
❚ê♥❣ sè ❝→ t❤➸ ✤÷đ❝ ✤→♥❤ ❞➜✉ ❝❤♦ ♥✉ỉ✐ ✤→♥❤ ❣✐→ t➼♥❤ tr↕♥❣ t❤❡♦ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣
♥✉ỉ✐ ✭❝♦♥✴♠ỉ✐ tr÷í♥❣✮✿
❆♦ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣
❆♦ ♠✐➲♥ ◆❛♠
❚r♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍
❙è ❧÷đ♥❣ ❝→ t❤➸ ✈➔ ❣✐❛ ✤➻♥❤ t❤✉ ❤♦↕❝❤ t❤❡♦ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ✭❝♦♥ ✈➔ ❣✐❛
✤➻♥❤✮✿
❆♦ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣
❆♦ ♠✐➲♥ ◆❛♠
❚r♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍

❑➳t q✉↔
✷✹✴✵✸✲ ✷✺✴✵✹✴✷✵✶✽
✽✵ ✲ ✾✵ ❣✴✤ü❝
✾✵ ✲ ✶✶✵✴❝→✐

✾✼
✻✻ ✲ ✶✵✽
✭✼✺✱✾ ➧ ✶✽✱✷✮
✺✻ ✲ ✾✺
✭✾✵✱✵ ➧ ✽✱✾✮
✹✺
✹✺
✻✵ ✲ ✶✺✵
✹✳✸✻✺
✹✳✸✻✺
✾✳✼✷✵
✷✳✵✸✽✱ ✾✹
✶✳✽✾✼✱ ✾✻
✽✳✸✵✸✱ ✾✻

✯❚❇ ❧➔ ❚r✉♥❣ ❜➻♥❤ ✈➔ ❙❉ ❧➔ ✤ë ❧➺❝❤ ❝❤✉➞♥✳

❛♦ ✶✳✺✵✵ ♠2 ð ♠✐➲♥ ◆❛♠ ❝â ✤ë s➙✉ ✶✱✷ ♠ ✈➔ ✺✷✵
♠2 ❜➸ ✭✷ ❜➸ ✻✵ ♠2 ✴❜➸ ✈➔ ✷ ❜➸ ✷✵✵ ♠2 ✴❜➸✮ tr♦♥❣
♥❤➔ ❆❚❙❍ ❝â ✤ë s➙✉ ✶✱✵ ♠✳ ❆♦ ♥✉æ✐ ð ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣
t↕✐ ①➣ ❆♥ ❍✐➺♣✱ ❤✉②➺♥ ❚✉② ❆♥✱ t➾♥❤ P❤ó ❨➯♥✳ ❆♦
♥✉ỉ✐ ð ♠✐➲♥ ◆❛♠ t↕✐ ❚r↕✐ ❚❤ü❝ ♥❣❤✐➺♠ ❚❤✉✛ s↔♥
❇↕❝ ▲✐➯✉✱ ♣❤÷í♥❣ ◆❤➔ ▼→t✱ ❚P✳ ❇↕❝ ▲✐➯✉✱ t➾♥❤
❇↕❝ ▲✐➯✉✳ ❇➸ ♥✉æ✐ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍ t❤✉ë❝ ❚r✉♥❣
t➙♠ ◗✉è❝ ❣✐❛ ●✐è♥❣ ❍↔✐ s↔♥ ◆❛♠ ❇ë✱ ♣❤÷í♥❣
❚❤➢♥❣ ❚❛♠✱ ❚P✳ ❱ơ♥❣ ❚➔✉✱ t➾♥❤ ❇➔ ❘à❛ ✲ ❱ô♥❣
❚➔✉✳

✤ë ❞❛♦ ✤ë♥❣ ✶✻ ✲ ✷✵ ❝♦♥✴♠2 t✉ý t❤❡♦ ❜➸ ♥✉æ✐✱ t❤ù❝
➠♥ ✈✐➯♥ ▲✉❝❦② st❛r str

t st t ữủ ữợ ♥❤÷ ♠ỉ t↔
tr♦♥❣ ♣❤➛♥ ÷ì♥❣ ð ❜➯♥ tr➯♥ ✈➔ t❤í✐ ❣✐❛♥ ♥✉æ✐ ❧➔
✼✵ ✲ ✾✺ ♥❣➔② t✉ý t❤❡♦ ❜➸ ♥✉æ✐

t ỷ ỵ số

t❤➟♣ sè ❧✐➺✉

❙❛✉ t❤í✐ ❣✐❛♥ ♥✉ỉ✐ ✤→♥❤ ❣✐→ ❝→❝ t➼♥❤ tr
số t t ỗ tờ ủ ợ t➼♥❤✱ ❦❤è✐
❧÷đ♥❣ ❝❤♦ tø♥❣ ❝→ t❤➸ ✈➔ t✛ ❧➺ sè♥❣ t❤❡♦ tø♥❣ ❣✐❛
✤➻♥❤✳ ❚ê♥❣ sè tæ♠ ❝á♥ sè♥❣ ✈➔ tr✉② ✤÷đ❝ ❞➜✉ ❝❤♦
❑ÿ t❤✉➟t ♥✉ỉ✐ tr♦♥❣ ❛♦ t↕✐ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✈➔ ♠✐➲♥ t❤✉ t❤➟♣ sè ❧✐➺✉ t❤❡♦ tø♥❣ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ t÷ì♥❣
◆❛♠ ✤÷đ❝ t❤è♥❣ ♥❤➜t ❣✐è♥❣ ♥❤❛✉✱ ♥❣♦↕✐ trø ♠ët ự ợ số ữủ
số ỗ t ở 2 s t❤➸ ❞❛♦ ✤ë♥❣ ✸ ✲ ✹✷ ❝♦♥✱ ✹ ✲ ✸✾ ❝♦♥ ✈➔ ✶✻ ✲ ✶✹✾
✈ỵ✐ ✶✸✱✸ ❝♦♥✴♠2 ✈➔ t❤í✐ ❣✐❛♥ ♥✉ỉ✐ tr✉♥❣ ❜➻♥❤ ❧➔ ✺✻ ❝♦♥ t❤✉ë❝ t÷ì♥❣ ù♥❣ ✾✹✱ ✾✻ ✈➔ ✾✻ ❣✐❛ ✤➻♥❤ ❝❤♦
♥❣➔② s♦ ✈ỵ✐ ✻✹ ♥❣➔②✳ ◆❣♦➔✐ sè ❧÷đ♥❣ tỉ♠ ✤→♥❤ ❞➜✉ ❛♦ ♥✉ỉ✐ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣✱ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔ ❜➸ tr♦♥❣ ♥❤➔
♥❤÷ ✤➣ ♥➯✉ ð tr➯♥✱ tỉ♠ ❦❤ỉ♥❣ ✤→♥❤ ❞➜✉ t÷ì♥❣ ❆❚❙❍✳
ù♥❣ ✶✻✳✸✺✵ ❝♦♥ ✈➔ ✶✺✳✸✺✵ ụ ữủ t ổ
ỷ ỵ số
✤↕t ♠➟t ✤ë ♥➔②✳

✷✳✷✳✷✳ ✣→♥❤ ❣✐→ ❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❝õ❛ ❝→❝ ❣✐❛ ✤➻♥❤ t❤➳
❤➺ ●✹

❑ÿ t❤✉➟t ♥✉æ✐ tr♦♥❣ ❜➸ ❆❚❙❍ tr♦♥❣ ♥❤➔ ✤÷đ❝
t❤ü❝ ❤✐➺♥ ♥❤÷ ♠ỉ t↔ ❝õ❛ ▼❆❘❉ ✭✷✵✶✽✮ ợ t




ố ữủ q ỵ tr ♣❤➛♥
♠➲♠ ▼✐❝r♦s♦❢t ❊①❝❡❧ ✷✵✶✻✳ ❈→❝ ♣❤÷ì♥❣ s❛✐ t❤➔♥❤
❚↕♣ ❝❤➼ ◆ỉ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✈➔ P❤→t tr✐➸♥ ✶✽✭✺✮



tổ số tr ữủ ữợ t
♠➲♠ ❆❙❘❡♠❧ ♣❤✐➯♥ ❜↔♥ ✸✳✵ ✭●✐❧♠♦✉r ✫
❝t✈✳✱ ✷✵✵✾✮✳ ❉ú ❧✐➺✉ ỷ ỵ số ữủ
tr t q✉➛♥ t❤➸ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ❜❛♥ ✤➛✉ ●0 ✳
✣è✐ ✈ỵ✐ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ✭❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ ❧ó❝
t❤✉ ❤♦↕❝❤✮✱ ♠ỉ ❤➻♥❤ t✉②➳♥ t➼♥❤ ❤é♥ ❤đ♣ ❝→ t❤➸
✤÷đ❝ sû ❞ư♥❣✳ ❷♥❤ ❤÷ð♥❣ ❝è tỷ ữ
ổ t ỗ ố ❧÷đ♥❣ tỉ♠ ♠➭✱
❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ tỉ♠ ❜è✱ ♥❣➔② s✐♥❤ s↔♥✱ t❤í✐ ❣✐❛♥ ÷ì♥❣
✤➳♥ ✤→♥❤ ❞➜✉✱ ❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ ❧ó❝ ✤→♥❤ ❞➜✉ ✭❚❲✮✱
t❤í✐ ❣✐❛♥ ♥✉ỉ✐ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ tø ❧ó❝ ✤→♥❤ ❞➜✉ ✤➳♥
❝➙♥ ✤♦ ✭●r♦✇❆❣❡✮✱ t❤í✐ ❣✐❛♥ ♥✉ỉ✐ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ tø
P▲s ✤➳♥ ❝➙♥ ✤♦✱ ợ t ữ s õ
ỳ ữ ổ õ ỵ tố
ỏ ỳ r tr ổ

rữớ ồ ổ P ỗ ❈❤➼ ▼✐♥❤

❤➻♥❤ t✉②➳♥ t➼♥❤ ❤é♥ ❤ñ♣ ❝→ t❤➸✿
❚✛ ❧➺ sè♥❣✐❥❦ = à + Pt + 1

ì r + t




+ tổ +
r õ số ữợ t➼♥❤ t✉②➳♥ t➼♥❤
❝õ❛ t✛ ❧➺ sè♥❣ ❝→ t❤➸✱ ❝→❝ ↔♥❤ ❤÷ð♥❣ ♥❣➝✉ ♥❤✐➯♥
❝á♥ ❧↕✐ ♥❤÷ ♠ỉ t↔ tr♦♥❣ ♠ỉ ❤➻♥❤ ✶✳ ❍➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥
✈➔ ↔♥❤ ❤÷ð♥❣ ❝õ❛ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ÷ì♥❣ r✐➯♥❣ r➩ ✤÷đ❝
÷ỵ❝ t➼♥❤ ♥❤÷ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣✳

❈→❝ ♣❤÷ì♥❣ s❛✐ t❤➔♥❤ ♣❤➛♥ ✈➔ t÷ì♥❣ q✉❛♥ ❞✐
tr✉②➲♥ ❝õ❛ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤✉ ❤♦↕❝❤ ✈➔ t✛
❧➺ sè♥❣ ❝→ t tr tứ ổ trữớ ữủ ữợ
t ổ ợ ữ
ữ ổ t tr ▼ỉ ❤➻♥❤ ✶ ✭❝❤♦ ❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤✉
❤♦↕❝❤✮ ✈➔ ♠ỉ ❤➻♥❤ t số ộ
ố ữủ = à + + 1 ì
t tổ ữủ ổ tr ởt ổ trữớ
+ 2 ì r + t❤➸✐ ✭✶✮
❞✉② ♥❤➜t✱ ♥➯♥ ❤✐➺♣ ♣❤÷ì♥❣ s❛✐ ❝õ❛ sè ❞÷ ❣✐ú❛
+ tỉ♠ ♠➭❦ + ❡✐❥❦
✷ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ✤÷đ❝ ✤➦t ❧➔ ③❡r♦✳ ❚÷ì♥❣ q✉❛♥ ❞✐
tr✉②➲♥ ✭r❛ ✮ ❣✐ú❛ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤✉ ❤♦↕❝❤
❚r♦♥❣ ✤â✿ ❑❤è✐ ❧÷đ♥❣✐❥❦ ❧➔ ❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ ❝õ❛ t số t ữủ ữợ t t❤❡♦ ❝ỉ♥❣ t❤ù❝
σ12
t❤➸ ✐ ❦❤✐ t❤✉ ❤♦↕❝❤✱ µ ❧➔ tr✉♥❣ ❜➻♥❤ ❝õ❛ q✉➛♥ r❛ =
✱ tr♦♥❣ ✤â σ12 ❧➔ ❤✐➺♣ ữỡ


22
t 1 số ỗ q ừ 2
1

số ỗ q ừ ●r♦✇❆❣❡✐❥❦ ✱ ❝→ t❤➸✐ s❛✐ ❝õ❛ ↔♥❤ ❤÷ð♥❣ ❞✐ tr✉②➲♥ ❝ë♥❣ ❣ë♣ ❝õ❛ ❤❛✐
2
2
❧➔ ↔♥❤ ❤÷ð♥❣ ♥❣➝✉ ♥❤✐➯♥ ❝õ❛ ❝→ t❤➸ ✐✱ ❝→ ♠➭❦ ❧➔ t➼♥❤ tr↕♥❣✱ σ1 ✈➔ σ2 ❧➛♥ ❧÷đt ❧➔ ♣❤÷ì♥❣ s❛✐ ❝õ❛
↔♥❤
❤÷ð♥❣
❞✐
tr✉②➲♥
❝ë♥❣ ❣ë♣ ❝õ❛ ❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤✉
↔♥❤ ❤÷ð♥❣ ♥❣➝✉ ♥❤✐➯♥ ❝õ❛ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ÷ì♥❣ ♥✉ỉ✐
❤♦↕❝❤
✈➔
t✛
❧➺
sè♥❣
✭❋❛❧❝♦♥❡r
✫ ▼❛❝❦❛②✱
r r trũ ợ ữ
tỉ♠ ♠➭ ✈➔ ❡✐❥❦ ❧➔ ↔♥❤ ❤÷ð♥❣ ♥❣➝✉ ♥❤✐➯♥
❚÷ì♥❣ t→❝ ❣✐ú❛ ❦✐➸✉ ❣❡♥ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ❝❤♦ tø♥❣
❝õ❛ sè ❞÷✳ Pữỡ s t ữợ t ữủ t tr ố ❧÷đ♥❣ ❧ó❝ t❤✉ ❤♦↕❝❤ ✈➔ t✛ ❧➺ sè♥❣ ð
t÷ì♥❣ ù♥❣ ợ ữ ỗ ổ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ✭❛♦ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣✱ ❛♦ ♠✐➲♥ ◆❛♠
σ❛2 ❧➔ ♣❤÷ì♥❣ s❛✐ ❞✐ tr✉②➲♥ ❝ë♥❣ ❣ë♣✱ σ❝2 ❧➔ ♣❤÷ì♥❣ ✈➔ ❜➸ tr ữủ ữợ t tổ q
s ữ ❝õ❛ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ÷ì♥❣ r✐➯♥❣ r➩✱ σ❡2 t÷ì♥❣ q✉❛♥ ❞✐ tr✉②➲♥ ✭r❛ ✮ t❤❡♦ ♠ỉ ❤➻♥❤ tø♥❣ ❝➦♣
❧➔ ♣❤÷ì♥❣ s❛✐ sè ❞÷✳ P❤÷ì♥❣ s❛✐ ❦✐➸✉ ❤➻♥❤ σ♣2 ❂ ✷ ❜✐➳♥ ❣✐è♥❣ ♠ỉ ❤➻♥❤ ✶ ✈➔ ♠ỉ ❤➻♥❤ ✷ t÷ì♥❣ ù♥❣
σ❛2 ✰ σ❝2 ✰ σ❡2 ✳ ❍➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥ ✤÷đ❝ ÷ỵ❝ t➼♥❤ ❧➔ ❝❤♦ ✷ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❞♦ ♠ỉ ❤➻♥❤ ❜❛ ❜✐➳♥ ❣➦♣ ♣❤↔✐
✈➜♥ ✤➲ ❤ë✐ tö ✭❝♦♥✈❡r❣❡❞✮ tr♦♥❣ ①û ỵ r t t
2
ữ ừ ổ trữớ
2 = 2

σ12
2
2
σ❛ + σ❝ + σ❡
✱ tr♦♥❣ ✤â σ12 ❧➔ ❤✐➺♣
❝æ♥❣ tự r =
2
2
1 ì 22

2

ữỡ r r ữủ ữợ t ❧➔ ❝ = 2
σ❛ + σ❝2 + σ❡2 ♣❤÷ì♥❣ s❛✐ ❝õ❛ ↔♥❤ ❤÷ð♥❣ ❞✐ tr✉②➲♥ ❝ë♥❣ ❣ë♣ ❝õ❛
❝ị♥❣ t➼♥❤ tr↕♥❣ ổ trữớ 12 22
ố ợ t tr↕♥❣ t✛ ❧➺ sè♥❣✱ sè ❧✐➺✉ ❞↕♥❣ ♥❤à
❧÷đt ❧➔ ♣❤÷ì♥❣ s❛✐ ❝õ❛ ↔♥❤ ❤÷ð♥❣ ❞✐ tr✉②➲♥ ❝ë♥❣
♣❤➙♥ ✤÷đ❝ sû ❞ư♥❣✳ ❈→❝ ❝→ t❤➸ ❝á♥ sè♥❣ t↕✐ t❤í✐
❣ë♣ ❝õ❛ ❝ị♥❣ t➼♥❤ tr↕♥❣ ✭❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤✉ ❤♦↕❝❤
✤✐➸♠ ❝➙♥ ✤♦ t❤✉ t❤➟♣ sè ❧✐➺✉ ✤÷đ❝ ♠➣ ❤â❛ ❧➔ ✶✱ ❝→❝
❤♦➦❝ t✛ ❧➺ sè♥❣✮ ❝❤♦ ✷ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ✭❋❛❧❝♦♥❡r ✫
❝→ t❤➸ ❦❤ỉ♥❣ ❤✐➺♥ ❞✐➺♥ t↕✐ t❤í✐ ✤✐➸♠ t❤✉ ❤♦↕❝❤
▼❛❝❦❛②✱ ✶✾✾✻✮✳
✤÷đ❝ ①❡♠ ❧➔ ✤➣ ❝❤➳t ✈➔ ✤÷đ❝ ♠➣ ❤â❛ ❧➔ ✵✳ ❈→❝
↔♥❤ ❤÷ð♥❣ ❝è ✤à♥❤ ✤÷đ❝ t❤û ♥❣❤✐➺♠ ✤÷❛ ✈➔♦ ♠ỉ
✸✳ ❑➳t ◗✉↔ ✈➔ ❚❤↔♦ ▲✉➟♥
❤➻♥❤ t♦→♥ ♥❤÷ ♠ỉ ❤➻♥❤ ✶✱ ♥❤÷♥❣ ❝❤➾ ❝â ❙P❞❛t❡
r ữ õ ỵ tố ỳ ✸✳✶✳ ❚❤è♥❣ ❦➯ ♠æ t↔ ❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣
❧↕✐ tr♦♥❣ ♠æ ❤➻♥❤✳ ❈→❝ ♣❤÷ì♥❣ s❛✐ t❤➔♥❤ ♣❤➛♥
❝õ❛ t➼♥❤ tr↕♥❣ t✛ ❧➺ số ữủ ữợ t ổ

r ở ✭❙❉✱ ✤ì♥ ✈à t➼♥❤
tr↕♥❣✮ ✈➔ ❤➺ sè ❜✐➳♥ t❤✐➯♥ ✭❈❱✱ ✪✮ ❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣
❚❲ ✈➔ ❍❲ tø♥❣ ❝→ t❤➸ ✈➔ ❙❯❘ t❤❡♦ ❣✐❛ ✤➻♥❤

❚↕♣ ❝❤➼ ◆æ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✈➔ P❤→t tr✐➸♥ ✶✽✭✺✮

✇✇✇✳❥❛❞✳❤❝♠✉❛❢✳❡❞✉✳✈♥




rữớ ồ ổ P ỗ

❑➳t q✉↔ ♥✉æ✐ ✤→♥❤ ❣✐→ ❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣ tr➯♥ q✉➛♥ t❤➸ tỉ♠ só ❝❤å♥
❣✐è♥❣ ●✹

❈❤➾ t✐➯✉ t❤è♥❣ ❦➯ ♠ỉ t↔ t❤❡♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐
❚r✉♥❣ ❜➻♥❤ ✭❣✮
❚❲ ✭❣✮
❙❉ ✭❣✮
❈❱ ✭✪✮
❍❲ ✭❣✮
❚r✉♥❣ ❜➻♥❤ ✭❣✮
❙❉ ✭❣✮
▼✐➲♥ ❚r✉♥❣
❈❱ ✭✪✮
❚r✉♥❣ ❜➻♥❤ ✭❣✮
❙❉ ✭❣✮
▼✐➲♥ ◆❛♠
❈❱ ✭✪✮

❚r✉♥❣ ❜➻♥❤ ✭❣✮
❚r♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍ ❙❉ ✭❣✮
❈❱ ✭✪✮
❙❯❘ ✭✪✮
❚r✉♥❣ ❜➻♥❤ ✭✪✮
❙❉ ✭✪✮
▼✐➲♥ ❚r✉♥❣
❈❱ ✭✪✮
❚r✉♥❣ ❜➻♥❤ ✭✪✮
❙❉ ✭✪✮
▼✐➲♥ ◆❛♠
❈❱ ✭✪✮
❚r✉♥❣ ❜➻♥❤ ✭✪✮
❚r♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍ ❙❉ ✭✪✮
❈❱ ✭✪✮

❑➳t q✉↔
✷✱✾✵
✵✱✻✵
✷✵✱✻✾
✷✸✱✹✻
✽✱✻✵
✸✻✱✻✽
✷✷✱✻✷
✻✱✸✻
✷✽✱✶✸
✷✼✱✽✸
✾✱✼✸
✸✹✱✾✽
✺✻✱✼✾

✶✾✱✷✸
✸✸✱✽✻
✹✾✱✹✺
✶✺✱✽✵
✸✶✱✾✺
✽✺✱✾✵
✶✼✱✼✵
✷✵✱✼✵

❚❲ ❂ ❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ ✤→♥❤ ❞➜✉✱ ❍❲ ❂ ❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤✉ ❤♦↕❝❤✱ ❙❯❘ ❂ t✛ ❧➺ sè♥❣✱ ❙❉ ❂ ✤ë ❧➺❝❤
❝❤✉➞♥✱ ❈❱ ❂ ❤➺ sè ❜✐➳♥ t❤✐➯♥✱ ❆❚❙❍✿ ❆♥ t♦➔♥ s✐♥❤ ❤å❝✳

ð ✸ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ❦❤→❝ ♥❤❛✉ ✤÷đ❝ t❤➸ ❤✐➺♥
tr♦♥❣ ❇↔♥❣ ✷✳ ❍❲ ❝õ❛ tæ♠ ♥➡♠ tr♦♥❣ ❦❤♦↔♥❣
❦➼❝❤ ❝ï tæ♠ t❤✉ ❤♦↕❝❤ ♣❤ê ❜✐➳♥ ð ❝→❝ ♠ỉ ❤➻♥❤
♥✉ỉ✐ ❤✐➺♥ ♥❛②✱ t÷ì♥❣ ù♥❣ ❧➔ ✷✸✱✹✻✱ ✷✷✱✻✷ ✈➔ ✷✼✱✽✸
❣ ❝❤♦ ❝→❝ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣✱ ♠✐➲♥ ◆❛♠
✈➔ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍✳ ✣è✐ ✈ỵ✐ ❙❯❘ t÷ì♥❣ ù♥❣ ❧➔
✺✻✱✼✾✱ ✹✾✱✹✺ ✈➔ ✽✺✱✾✵✪ ❝❤♦ ✸ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐✱ ❝❛♦
♥❤➜t ð ❜➸ ♥✉ỉ✐ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍✳ ❈❱ ❝õ❛ ❝↔ ✷ t➼♥❤
tr↕♥❣ ❍❲ ✈➔ ❙❯❘ t÷ì♥❣ ù♥❣ tr♦♥❣ ❦❤♦↔♥❣ ✷✽✱✶✸
✲ ✸✻✱✻✽✪ ✈➔ ✷✵✱✼✵ ✲ ✸✸✱✽✻✪ ❝❤♦ ✸ ♠æ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐
❦❤→❝ ♥❤❛✉✱ ♥➡♠ tr♦♥❣ ❦❤♦↔♥❣ ♣❤ê ❜✐➳♥ ❝õ❛ ❝→❝
t➼♥❤ tr↕♥❣ ♥➔② tr➯♥ ❝→❝ ✤è✐ t÷đ♥❣ t❤✉✛ s↔♥ ❦❤→❝
tr➯♥ t❤➳ ợ r

ổ r õ ỵ tố ♥❣♦↕✐ trø
❝2 ❝❤♦ ❍❲ ð ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣✱ ❝2 ❝❤♦ ❙❯❘ tr♦♥❣ ♥❤➔
❆❚❙❍ ✈➔ r❛ ❣✐ú❛ ❍❲ ✈➔ ❙❯❘ ð ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✈➔
tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍✳ ❍➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣

t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ✭❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤✉ ❤♦↕❝❤✱ ❍❲✮ tr♦♥❣
❦❤♦↔♥❣ tr✉♥❣ ❜➻♥❤ ✭t÷ì♥❣ ù♥❣ ✵✱✷✵ ✈➔ ✵✱✷✽✮ ð
♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ❛♦ ♥✉ỉ✐ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✈➔ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔
ð ♠ù❝ ❝❛♦ ✭✵✱✹✺✮ ð ❜➸ ♥✉ỉ✐ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍✳ ❱ỵ✐
❤2 ♥➔② ❝❤♦ ♣❤➨♣ ❝❤ó♥❣ t❛ ❞ü ✤♦→♥ ❤✐➺✉ q✉↔ s➩ ✤↕t
tø tr✉♥❣ ❜➻♥❤ ✤➳♥ ❝❛♦ ♥➳✉ ❝❤ó♥❣ t❛ →♣ ❞ư♥❣ ❝❤å♥
❧å❝ t❤❡♦ ❍❲✳ ❍➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❍❲
tr➯♥ t❤➳ ❤➺ ●✹ ❝â t❤➜♣ ❤ì♥ ❦➳t q✉↔ ♥❣❤✐➯♥ ❝ù✉
tr➯♥ q✉➛♥ t❤➸ ●✶ ❝ị♥❣ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣
❦❤✐ ♥✉ỉ✐ ð ❛♦ ✭✵✱✻✵✮ ✈➔ ð tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍ ✭✵✱✺✻✮
✸✳✷✳ ❍➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥ ✈➔ t÷ì♥❣ q✉❛♥ ❞✐ tr✉②➲♥ ✭◆❣✉②❡♥ ✫ ❝t✈✳✱ ✷✵✶✼✮✳ ❍➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥ ❝õ❛ ❍❲
✷ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❍❲ ✈➔ ❙❯❘
tr➯♥ t❤➳ ❤➺ tữỡ ỗ ợ t q ữủ
ừ ự trữợ tứ
Pữỡ s t❤➔♥❤ ♣❤➛♥ ✭σ 2 ✮✱ ❤➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥ ✈ỵ✐ t❤í✐ ❣✐❛♥ ♥✉ỉ✐ tø ✹ ✲ ✶✵ t❤→♥❣ t✉ê✐ tr➯♥ tỉ♠
✭❤2 ✮✱ ↔♥❤ ❤÷ð♥❣ ❝õ❛ ÷ì♥❣ r✐➯♥❣ r➩ ❝→❝ ❣✐❛ ✤➻♥❤ só ✭❑❡♥✇❛② ✫ ❝t✈✳✱ ✷✵✵✻❀ ❈♦♠❛♥ ✫ ❝t✈✳✱ ✷✵✶✵❀
✤➳♥ ✤→♥❤ ❞➜✉ ✭❝2 ✮ ✈➔ t÷ì♥❣ q✉❛♥ ❞✐ tr✉②➲♥ ✭r❛ ✮ ❑r✐s❤♥❛ ✫ ❝t✈✳✱ ✷✵✶✶✮✳
❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❍❲ ✈➔ ❙❯❘ tr➯♥ q✉➛♥ t❤➸ tỉ♠
✣è✐ ✈ỵ✐ t➼♥❤ tr↕♥❣ t✛ ❧➺ sè♥❣✱ ❤➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥ ❝❛♦
●✹ ♥✉ỉ✐ ð ❝→❝ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ữủ t
ữủ
ữợ t tr ổ trữớ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣✱
❤✐➺♥ tr♦♥❣ ❇↔♥❣ ✸✳ ❍➛✉ ❤➳t ❦➳t q✉↔ ❤2 ✱ ❝2 ✈➔ r❛
♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍ t÷ì♥❣ ù♥❣ ❧➔ ✵✱✹✺✱
✇✇✇✳❥❛❞✳❤❝♠✉❛❢✳❡❞✉✳✈♥

❚↕♣ ❝❤➼ ◆æ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✈➔ P❤→t tr✐➸♥ ✶✽✭✺✮


✸✵


❚➼♥❤ tr↕♥❣

t❤➔♥❤ ♣❤➛♥ ✈➔ t❤æ♥❣ sè ❞✐ tr✉②➲♥
σ♣2
❤2
❝2
✹✹✱✹✷ ✵✱✷✵ ➧ ✵✱✵✺ ✵✱✵✹ ➧ ✵✱✵✷
✵✱✵✷✹✽ ✵✱✹✺ ➧ ✵✱✵✽ ✵✱✶✹ ➧ ✵✱✵✻
✸✼✱✺✼ ✵✱✷✽ ➧ ✵✱✵✻ ✵✱✶✼ ➧ ✵✱✵✻
✵✱✵✵✾✻ ✵✱✹✹ ➧ ✵✱✵✾ ✵✱✶✺ ➧ ✵✱✵✼
✼✽✱✵✻ ✵✱✹✺ ➧ ✵✱✵✽ ✵✱✷✹ ➧ ✵✱✵✼
✵✱✵✵✸✼ ✵✱✸✹ ➧ ✵✱✵✻ ✵✱✵✻ ➧ ✵✱✵✹
✵✱✹✻

✵✱✷✺

➧ ✵✱✷✵

➧ ✵✱✶✹

➧ ✵✱✶✹

r❛

✵✱✶✵

❇↔♥❣ ✸✳ ❈→❝ ♣❤÷ì♥❣ s❛✐ t❤➔♥❤ ♣❤➛♥✱ ❤➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥ ✈➔ t÷ì♥❣ q✉❛♥ ❞✐ tr✉②➲♥ ❝→❝ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❦❤↔♦ s→t t❤❡♦ ❝→❝ ♠ỉ✐
tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ tr➯♥ q✉➛♥ t❤➸ ●✹


▼ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐

▼✐➲♥ ❚r✉♥❣

▼✐➲♥ ◆❛♠

P❤÷ì♥❣ s❛✐
σ❝2
σ❡2
✶✱✻✾
✸✸✱✾✶
✵✱✵✵✸✺ ✵✱✵✶✵✶
✻✱✺✺
✷✵✱✸✹
✵✱✵✵✶✹ ✵✱✵✵✸✾
✶✽✱✼✼
✷✹✱✵✶
✵✱✵✵✵✷ ✵✱✵✵✷✷

❚↕♣ ❝❤➼ ◆æ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✈➔ P❤→t tr✐➸♥ ✶✽✭✺✮

σ❛2
✽✱✽✶
✵✱✵✶✶✷
✶✵✱✻✼
✵✱✵✵✹✷
✸✺✱✷✽
✵✱✵✵✶✸

✣è✐ ợ t tr t trữ t q

tữỡ q ❞✐ tr✉②➲♥ ✭r❛ ✮ t❤✉➟♥ ✈➔ ❝❛♦ ✤÷đ❝
t➻♠ t❤➜② ❣✐ú❛ ❝→❝ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ð ❛♦ ♠✐➲♥
❚r✉♥❣✱ ❛♦ ð ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔ ❜➸ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍
✭❇↔♥❣ ✹✮✳ r❛ t❤✉➟♥ ✈➔ ❝❛♦ ♥❤➜t ✤÷đ❝ t➻♠ t❤➜②
❣✐ú❛ ❛♦ ♥✉ỉ✐ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔ ❜➸ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍
✭✵✱✾✶✮✱ ❝❤♦ t❤➜② t÷ì♥❣ t→❝ ❣✐ú❛ ❦✐➸✉ ổ
trữớ ì ổ ỳ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣
♥✉ỉ✐ ♥➔②✳ r❛ t❤✉➟♥ ✈➔ ❝❛♦ ❝õ❛ ❍❲ ❣✐ú❛ tæ♠ ♥✉æ✐
ð ❛♦ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✈➔ ❛♦ ð ♠✐➲♥ ◆❛♠ tr
ự t tữỡ t ì ổ
õ ỵ ợ t s ồ ữ ①➨t ❝õ❛
❘♦❜❡rts♦♥ ✭✶✾✺✾✮ ✭r❛ ≥ ✵✱✽✮✳ ❍❛✐ ♠ù❝ r❛ t❤✉➟♥
✈➔ ❝❛♦ ♥➔② ❝❤♦ ❍❲ ❝❤♦ t❤➜② tr♦♥❣ t÷ì♥❣ ❧❛✐ ❝â
t❤➸ ợt ự t
trữ t❤ü❝ ✤à❛ ❜ð✐ ✈➻ ❦➳t q✉↔ ✤→♥❤ ❣✐→
tè❝ ✤ë t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ð ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ tr♦♥❣ ♥❤➔
❆❚❙❍ ❝â t❤➸ ✤↕✐ ❞✐➺♥ ❝❤♦ ❛♦ ♥✉æ✐ ð ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔
❝❤♦ ❛♦ ♥✉æ✐ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ❝â t❤➸ ✤↕✐ ❞✐➺♥ ❝❤♦ ❛♦ ♥✉æ✐
ð ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣✳ ❚✉② ♥❤✐➯♥✱ tr♦♥❣ ♥❣❤✐➯♥ ❝ù✉ ♥➔②
❝❤♦ t❤➜② ❝â t÷ì♥❣ t ì ự t tữỡ
q tr t ❝õ❛ ❍❲ ❣✐ú❛ tæ♠ ♥✉æ✐ ð ❛♦
♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✈➔ tr♦♥❣ ❜➸ ❆❚❙❍ tr♦♥❣ ♥❤➔ ✭✵✱✼✹✮✳

❍❲ ✭❣✮
❙❯❘ ✭✪✮
❍❲ ✭❣✮
❙❯❘ ✭✪✮
❍❲ ✭❣✮
❙❯❘ ✭✪✮


✸✳✸✳ ❚÷ì♥❣ t→❝ ❦✐➸✉ ❣❡♥ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ✷ t➼♥❤
tr↕♥❣ ❍❲ ✈➔ ❙❯❘ ð ✸ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐
❦❤→❝ ♥❤❛✉

❚r♦♥❣ ♥❤➔

ữỡ q tr t ổ
r õ ỵ ♥❣❤➽❛ t❤è♥❣ ❦➯ ❣✐ú❛ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣
tr÷ð♥❣ ✈➔ t✛ ❧➺ sè♥❣ ❧➔ ✵✱✹✻ ð q✉➛♥ t❤➸ ●✹ ð ♠ỉ✐
tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✭❇↔♥❣ ✸✮✱ ♥❣❤➽❛ ❧➔ ❙❯❘
❝â t❤➸ ✤÷đ❝ ❝↔✐ t❤✐➺♥ ♥➳✉ ❝❤å♥ ❧å❝ ♥➙♥❣ ❝❛♦ ❍❲✳
❑➳t q✉↔ t÷ì♥❣ tü ✤÷đ❝ t➻♠ t❤➜② ð q✉➛♥ t❤➸ ●✶
❝ị♥❣ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ð ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐
♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✈➔ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍ t÷ì♥❣ ù♥❣ ❧➔ ✵✱✹✵
✈➔ ✵✱✷✾ ✭▼❆❘❉✱ ✷✵✶✽✮✳

❍❲ ❂ ❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤✉ ❤♦↕❝❤✱ ❙❯❘ ❂ t✛ ❧➺ sè♥❣✱ ❆❚❙❍✿ ❆♥ t♦➔♥ s✐♥❤ ❤å❝✳

✵✱✹✹ ✈➔ ✵✱✸✹ ✭❇↔♥❣ ✸✮✱ ❝❤♦ ♣❤➨♣ ❝❤ó♥❣ t❛ ❞ü ✤♦→♥
❤✐➺✉ q✉↔ ♠❛♥❣ ❧↕✐ s➩ ❝❛♦ ♥➳✉ ❝❤ó♥❣ t❛ ❝❤å♥ ❧å❝
t❤❡♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ ♥➔②✳ ▼➦❝ ❞ò t✛ ❧➺ sè♥❣ ð ❜➸ tr♦♥❣
♥❤➔ ❆❚❙❍ ❝❛♦ ✭✽✺✱✾✵✪✮✱ ♥❤÷♥❣ ❤➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥
t❤➜♣ ❤ì♥ ð ✷ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ❝á♥ ❧↕✐ ❝â t❤➸ ❧➔ ❞♦ ❤➺
sè ❜✐➳♥ t❤✐➯♥ ❈❱ ❝õ❛ t✛ ❧➺ sè♥❣ ổ trữớ
t s ợ ❑➳t q✉↔
❤2 ð t❤➳ ❤➺ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ●✹ ❝❛♦ ❤ì♥ t q ữợ
t t ũ ữỡ tr ❝❤å♥ ❣✐è♥❣
✭t÷ì♥❣ ù♥❣ ❧➔ ✵✱✶✽ ✈➔ ✵✱✶✾ ❝❤♦ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉æ✐
♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✈➔ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍✮ ✭▼❆❘❉✱ ✷✵✶✽✮✳
❑➳t q✉↔ tr♦♥❣ ự tữỡ ỗ ợ

2 ữủ ❝→♦ ❜ð✐ ❑❡♥✇❛② ✫ ❝t✈✳ ✭✷✵✵✻✮
tr♦♥❣ ❦❤♦↔♥❣ ✵✱✸✼ ✲ ✵✱✼✵ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ t✛ ❧➺ sè♥❣
tr➯♥ tỉ♠ só ✤÷đ❝ ❣❤✐ ♥❤➟♥ tr♦♥❣ ❝→❝ ❦❤♦↔♥❣ t❤í✐
❣✐❛♥ ♥✉ỉ✐ ❦❤→❝ ♥❤❛✉ tø ✹ t tờ

rữớ ồ ổ P ỗ ❈❤➼ ▼✐♥❤

✇✇✇✳❥❛❞✳❤❝♠✉❛❢✳❡❞✉✳✈♥




rữớ ồ ổ P ỗ

❚÷ì♥❣ q✉❛♥ ❞✐ tr✉②➲♥ ✭r❛ ✮ ❝ị♥❣ t➼♥❤ tr↕♥❣ ð ổ trữớ
ổ r ữợ t s❛✐ sè ❝❤✉➞♥✮ ①❡♠ ♥❤÷ ❧➔ ✸ t➼♥❤
tr↕♥❣ ❦❤→❝ ♥❤❛✉ tữỡ t ổ trữớ ì q✉➛♥
t❤➸ ●✹
✣à❛ ✤✐➸♠ ♥✉æ✐✴ ❚➼♥❤ tr↕♥❣
❍❲ ✭❣✮
▼✐➲♥ ❚r✉♥❣
▼✐➲♥ ◆❛♠
❙❯❘ ✭✪✮
▼✐➲♥ ❚r✉♥❣
▼✐➲♥ ◆❛♠

▼✐➲♥ ◆❛♠
✵✱✽✵

➧ ✵✱✵✽


✵✱✽✸

➧ ✵✱✵✹

❚r♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍
✵✱✼✹
✵✱✾✶

➧ ✵✱✵✽
➧ ✵✱✵✸

✵✱✵✷ ➧ ✵✱✶✹
✵✱✵✽➧✵✱✶✸

❍❲ ❂ ❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ t❤✉ ❤♦↕❝❤✱ ❙❯❘ ❂ t✛ ❧➺ sè♥❣✱ ❆❚❙❍✿ ❆♥ t♦➔♥ s✐♥❤ ❤å❝✳

❚r♦♥❣ ♥❣❤✐➯♥ ❝ù✉ ♥➔②✱ ♥➳✉ ❝❤ó♥❣ t❛ t❤ü❝ ❤✐➺♥
❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ✷ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❍❲ ✈➔ ỗ tớ
t ú t tt ổ ❣✐→ ✷ t➼♥❤
tr↕♥❣ ♥➔② ð ✤✐➲✉ ❦✐➺♥ ♥✉æ✐ ❛♦ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✲ ❧➔ ♥ì✐
♥✉ỉ✐ ❝❤➼♥❤ ✤è✐ t÷đ♥❣ tỉ♠ só ✈➔ ❞ü❛ ✈➔♦ sè ❧✐➺✉
❈â t÷ì♥❣ t→❝ ●①❊ ð ♠ù❝ t❤➜♣ ❝õ❛ ❍❲ ❣✐ú❛ ♥✉æ✐ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✤➸ ❝❤å♥ ❧å❝✳ ❑❤✐ ✤â✱ ❤✐➺✉ q✉↔
❛♦ ♥✉æ✐ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✈➔ ❜➸ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍ ✭r❛ ♠❛♥❣ ❧↕✐ s➩ ❝❛♦ ❝❤♦ ❍❲ ✈➔ ❙❯❘ ❝❤♦ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣
❂ ✵✱✼✹✮ ð t❤➳ ❤➺ ●✹✱ ❝ơ♥❣ ♣❤ị ủ ợ t q ổ tữỡ ✤è✐ ❝❤➜♣ ♥❤➟♥ ✤÷đ❝
t❤➳ ❤➺ ●✶ ✭r❛ ❂ ✵✱✼✺✮ ❝õ❛ ❝ị♥❣ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ❝❤♦ ❛♦ ♥✉ỉ✐ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✭r❛ ❝❤♦ ❍❲ ❣✐ú❛ ❛♦ ♥✉ỉ✐
❝❤å♥ ❣✐è♥❣ ❝❤♦ ✷ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ♥➔② ❝æ♥❣ ❜è ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✵✱✽✵ ✈➔ r❛ ❝❤♦ ❙❯❘ ❧➔
❜ð✐ ▼❆❘❉ ✭✷✵✶✽✮✳ ❚✉② ♥❤✐➯♥✱ ❦❤æ♥❣ ❝â t÷ì♥❣ ✵✱✽✸✮✳
t→❝ ●①❊ ❝õ❛ ❍❲ ❣✐ú❛ ❛♦ ♥✉ỉ✐ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔ ❜➸
tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍ ✭r❛ ❂ ✵✱✾✶✮ ✤÷đ❝ t➼♥❤ t♦→♥ ð t❤➳ ✹✳ ❑➳t ▲✉➟♥

❤➺ ●✹✱ ♥❤÷♥❣ ❦❤ỉ♥❣ ❝â sè ❧✐➺✉ ð ●✶✳ ❉♦ ✤â✱ ✤➸
Ð q✉➛♥ t❤➸ tỉ♠ só ❝❤å♥ ❣✐è♥❣ t❤ù ✹✱ t÷ì♥❣ t→❝
①→❝ ✤à♥❤ ✤➛② ✤õ t÷ì♥❣ t ỳ ổ
trữớ ì ổ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ ♥➔②✱ ❝❤ó♥❣ ❦✐➸✉ ❣❡♥ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ❦❤ỉ♥❣ ✤→♥❣ ❦➸ ❝❤♦ t➼♥❤
t❛ ❝➛♥ ①❡♠ ①➨t sè ❧✐➺✉ q✉❛ ❝→❝ t❤➳ ❤➺ ❦❤→❝ ✳ ❚r♦♥❣ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ✭❦❤è✐ ❧÷đ♥❣ ❧ó❝ t❤✉ ❤♦↕❝❤✮ ✈➔
❝❤å♥ ❣✐è♥❣ t❤õ② s↔♥✱ ♠ët sè t ụ ổ t số ợ tữỡ q✉❛♥ ❞✐ tr✉②➲♥ ❝ị♥❣ t➼♥❤
❜è ❤➛✉ ♥❤÷ ❦❤ỉ♥❣ ❝â t÷ì♥❣ t ì tr ổ trữớ ổ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ✈➔ ♠✐➲♥
❝â t❤➻ t÷ì♥❣ ✤è✐ t❤➜♣ tr➯♥ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ◆❛♠ ❝❛♦✳ ❚÷ì♥❣ t→❝ ❦✐➸✉ ❣❡♥ ✈➔ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣
❧➔ ❝❤➼♥❤ ✈➔ ♠ët ✈➔✐ t➼♥❤ tr↕♥❣ ❦❤→❝ tr➯♥ ❝→❝ ✤è✐ ❦❤ỉ♥❣ ✤→♥❣ ❦➸ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ❣✐ú❛
t÷đ♥❣ ❦❤→❝ ♥❤❛✉ ✭●✐tt❡r❧❡ ✫ ❝t✈✳✱ ✷✵✵✺❀ ●❥❡❞r❡♠✱ tỉ♠ ♥✉ỉ✐ ❛♦ ð ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔ ❜➸ tr♦♥❣ ♥❤➔ ❆❚❙❍✳
◆❤ú♥❣ ❦➳t q✉↔ ♥➔② ❝➛♥ ✤÷đ❝ ①❡♠ ①➨t ✤➸ →♣ ❞ư♥❣
✷✵✵✺❀ ❑r✐s❤♥❛ ✫ ❝t✈✳✱ ✷✵✶✶✮✳
❚÷ì♥❣ q✉❛♥ ❞✐ tr✉②➲♥ ❝❛♦ ✭r❛ ❂ ✵✱✽✸✮ ❝❤♦ t➼♥❤ ❣✐↔♠ ❝❤✐ ♣❤➼ ♥✉æ✐ ✤→♥❤ ❣✐→ ð ♠ët ❤♦➦❝ ❤❛✐ ♠ỉ✐
tr↕♥❣ t✛ ❧➺ sè♥❣ ✤÷đ❝ ❣❤✐ ♥❤➟♥ ❣✐ú❛ ✷ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ tr÷í♥❣ ♥✉ỉ✐ tr♦♥❣ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣✳
❚r♦♥❣ t÷ì♥❣ ❧❛✐✱ ♥➳✉ ❞✐➺♥ t➼❝❤ ♥✉ỉ✐ tỉ♠ t➟♣ tr✉♥❣
❝❤➼♥❤ ð ♠✐➲♥ ◆❛♠ ❤ì♥ ❧➔ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ♥❤÷ ❤✐➺♥
♥❛②✱ t❤➻ ✈✐➺❝ ✤→♥❤ ❣✐→ ●×❊ ð ❛♦ ♥✉ỉ✐ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣
❝â t❤➸ ❧➔♠ t➠♥❣ t❤➯♠ ❝❤✐ ♣❤➼ ❝õ❛ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤
❝❤å♥ ❣✐è♥❣✳

❛♦ ♥✉ỉ✐ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣ ❝❤♦ t❤➜② ✈✐➺❝
✤→♥❤ ❣✐→ ❝→❝ t❤æ♥❣ sè ❞✐ tr✉②➲♥ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣
t✛ ❧➺ sè♥❣ ❝â t❤➸ ❝❤➾ ❝➛♥ t❤✐➳t t❤ü❝ ❤✐➺♥ t↕✐ ♠ët
tr♦♥❣ ❤❛✐ ♠ỉ✐ tr÷í♥❣ ♥➔② ✤➸ ❣✐↔♠ ❜ỵt ❝❤✐ ♣❤➼
tr♦♥❣ q✉→ tr➻♥❤ ♥❣❤✐➯♥ ❝ù✉✳ ❍➺ sè t÷ì♥❣ q✉❛♥
t❤➜♣ ✭❣➛♥ ❜➡♥❣ ✵✮✱ ❧➛♥ ❧÷đt ❧➔ ✵✱✵✽ ➧ ✵✱✶✸ ✈➔ ✵✱✵✷
➧ ✵✱✶✹✱ ❦❤→❝ ✵ ✭③❡r♦✮ ❦❤æ♥❣ õ ỵ tố
ữủ q st ỳ ổ trữớ ổ
r ợ ♥✉æ✐ tr♦♥❣ ♥❤➔
❆❚❙❍✳ ❈→❝ ❦➳t q✉↔ ♥➔② ❝❤➾ r❛ r➡♥❣✱ số

ữợ t t số tr ❆❚❙❍ ❦❤ỉ♥❣
t❤➸ sû ❞ư♥❣ ✤➸ ✤→♥❤ ❣✐→ ❝❤♦ t✛ ❧➺ sè♥❣ t↕✐ ♠ỉ✐
tr÷í♥❣ ❛♦ ♥✉ỉ✐ ♠✐➲♥ ◆❛♠ ✈➔ ♠✐➲♥ ❚r✉♥❣✳

✇✇✇✳❥❛❞✳❤❝♠✉❛❢✳❡❞✉✳✈♥

❍✐➺✉ q ồ ồ ữợ t ự
tr ✤➳♥ ❝❛♦ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ t➠♥❣ tr÷ð♥❣ ✈➔
❝❛♦ ❝❤♦ t➼♥❤ tr↕♥❣ t✛ ❧➺ sè♥❣ ❞♦ ❤➺ sè ❞✐ tr✉②➲♥
t÷ì♥❣ ù♥❣ ✤÷đ❝ t➻♠ t❤➜② tr♦♥❣ ♥❣❤✐➯♥ ❝ù✉✳

▲í✐ ❈↔♠ ❒♥
◆❤â♠ t→❝ ❣✐↔ ①✐♥ ❝❤➙♥ t❤➔♥❤ ❝↔♠ ì♥ ❈❤÷ì♥❣
tr➻♥❤ Ù♥❣ ❞ư♥❣ ❈ỉ♥❣ ♥❣❤➺ ❙✐♥❤ ❤å❝ tr♦♥❣ ❧➽♥❤
✈ü❝ ◆æ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✲ ❚❤õ② s↔♥✱ ❇ë ◆æ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✈➔
P❤→t tr✐➸♥ ◆æ♥❣ t❤æ♥ ❝➜♣ ❦✐♥❤ ♣❤➼ ❝❤♦ ♥❣❤✐➯♥
❝ù✉✳ ❈❤ó♥❣ tỉ✐ ①✐♥ tr➙♥ trå♥❣ ❝↔♠ ì♥ ❚❤❙✳
◆❣✉②➵♥ ❍ú✉ ❚❤❛♥❤✱ ❚❤❙✳ ◆❣✉②➵♥ ◗✉②➳t ❚➙♠

❚↕♣ ❝❤➼ ◆æ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✈➔ P❤→t tr✐➸♥ ✶✽✭✺✮


✸✷
✈➔ ❚❙✳ ▲❛ ❳✉➙♥ ❚❤↔♦ ✤➣ ❝â ✤â♥❣ ❣â♣ ✈➔♦ ♥✉ỉ✐
✈é✱ ❝❤♦ s✐♥❤ s↔♥ ✈➔ ÷ì♥❣ ♥✉ỉ✐ q✉➛♥ t❤➸ ❝❤å♥ ❣✐è♥❣
t❤➳ ❤➺ t❤ù ✹ ❝õ❛ ♥❣❤✐➯♥ ❝ù✉ ♥➔②✳

❚➔✐ ▲✐➺✉ ❚❤❛♠ ❑❤↔♦ ✭❘❡❢❡r❡♥❝❡s✮
❇❡♥ts❡♥✱ ❍✳ ❇✳✱ ●❥❡r❞❡✱ ❇✳✱ ◆❣✉②❡♥✱ ◆✳ ❍✳✱ ❘②❡✱ ▼✳✱ P♦♥✲
③♦♥✐✱ ❘✳ ❲✳✱ ❞❡ ❱❡r❛✱ ▼✳ ❙✳ P✳✱ ❇♦❧✐✈❛r✱ ❍✳ ▲✳✱ ❱❡❧❛s❝♦✱

❘✳ ❘✳✱ ❉❛♥t✐♥❣✱ ❏✳ ❈✳✱ ✫ ❉✐♦♥✐s✐♦✱ ❊✳ ❊✳ ✭✷✵✶✷✮✳ ●❡✲
♥❡t✐❝ ✐♠♣r♦✈❡♠❡♥t ♦❢ ❢❛r♠❡❞ t✐❧❛♣✐❛s✿ ●❡♥❡t✐❝ ♣❛r❛♠✲
❡t❡rs ❢♦r ❜♦❞② ✇❡✐❣❤t ❛t ❤❛r✈❡st ✐♥ ◆✐❧❡ t✐❧❛♣✐❛ ✭❖r❡✲
♦❝❤r♦♠✐s ♥✐❧♦t✐❝✉s ✮ ❞✉r✐♥❣ ❢✐✈❡ ❣❡♥❡r❛t✐♦♥s ♦❢ t❡st✐♥❣
✐♥ ♠✉❧t✐♣❧❡ ❡♥✈✐r♦♥♠❡♥ts✳ ❆q✉❛❝✉❧t✉r❡ ✭✸✸✽✮✱ ✺✻✲✻✺✳
▼❆❘❉ ✭▼✐♥✐str② ♦❢ ❆❣r✐❝✉❧t✉r❡ ❛♥❞ ❘✉r❛❧ ❉❡✈❡❧♦♣✲
♠❡♥t✮✳ ❉❡❝✐s✐♦♥ ◆♦✳ ✺✺✷✽✴◗❉✲❇◆◆✲❚❈❚❙ ❞❛t❡❞
♦♥ ❉❡❝❡♠❜❡r ✸✶✱ ✷✵✶✺✳ P❧❛♥♥✐♥❣ ♦♥ ❝✉❧t✉r❛t✐♥❣
❜r❛❝❦✐s❤ ✇❛t❡r s❤r✐♠♣ ✐♥ ▼❡❦♦♥❣ ❉❡❧t❛ t♦ ✷✵✷✵✱
✇✐t❤ ❛ ✈✐s✐♦♥ t♦ ✷✵✸✵✳ ❘❡tr✐❡✈❡❞ ❏❛♥✉❛r② ✶✾✱ ✷✵✶✾
❢r♦♠ ❤tt♣s✿✴✴t❤✉✈✐❡♥♣❤❛♣❧✉❛t✳✈♥✴✈❛♥✲❜❛♥✴❧✐♥❤✲✈✉❝✲
❦❤❛❝✴q✉②❡t✲❞✐♥❤✲✺✺✷✽✲q❞✲❜♥♥✲t❝ts✲✷✵✶✺✲q✉②✲❤♦❛❝❤✲
♥✉♦✐✲t♦♠✲♥✉♦❝✲❧♦✲✈✉♥❣✲❞♦♥❣✲❜❛♥❣✲s♦♥❣✲❝✉✉✲❧♦♥❣✲
✸✻✺✵✷✸✳❛s♣①✳
❈♦♠❛♥✱ ●✳ ❏✳✱ ❆r♥♦❧❞✱ ❙✳ ❏✳✱ ❲♦♦❞✱ ❆✳ ❚✳✱ ✫ ❑✉❜❡✱ P✳
❉✳ ✭✷✵✶✵✮✳ ❆❣❡✿ ❛❣❡ ❣❡♥❡t✐❝ ❝♦rr❡❧❛t✐♦♥s ❢♦r ✇❡✐❣❤t ♦❢
P❡♥❛❡✉s ♠♦♥♦❞♦♥ r❡❛r❡❞ ✐♥ ❜r♦♦❞st♦❝❦ t❛♥❦ s②st❡♠s✳
❆q✉❛❝✉❧t✉r❡ ✭✸✵✼✮✱ ✶✲✺✳
❋❛❧❝♦♥❡r✱ ❉✳ ❙✳✱ ✫ ▼❛❝❦❛②✱ ❚✳ ❋✳ ❈✳ ✭✶✾✾✻✮✳ ■♥tr♦❞✉❝✲
t✐♦♥ t♦ q✉❛♥t✐t❛t✐✈❡ ❣❡♥❡t✐❝s✳ ❍❛r❧♦✇✱ ❊♥❣❧❛♥❞✿ Pr❡♥✲
t✐❝❡ ❍❛❧❧✳
●✐❧♠♦✉r✱ ❆✳ ❘✳✱ ●♦❣❡❧✱ ❇✳ ❏✳✱ ❈✉❧❧✐s✱ ❇✳ ❘✳✱ ✫ ❚❤♦♠♣s♦♥✱
❘✳ ✭✷✵✵✾✮✳ ❆❙❘❡♠❧ ✉s❡r ❣✉✐❞❡✳ ❍❡♠❡❧ ❍❡♠♣st❡❛❞✱ ❯❑✿
❱❙◆ ■♥t❡r♥❛t✐♦♥❛❧✳
●✐tt❡r❧❡✱ ❚✳✱ ❘②❡✱ ▼✳✱ ❙❛❧t❡✱ ❘✳✱ ❈♦❝❦✱ ❏✳✱ ❏♦❤❛♥s❡♥✱ ❍✳✱
▲♦③❛♥♦✱ ❈✳✱ ✫ ●❥❡r❞❡✱ ❇✳ ✭✷✵✵✺✮✳ ●❡♥❡t✐❝ ✭❝♦✮ ✈❛r✐❛✲
t✐♦♥ ✐♥ ❤❛r✈❡st ❜♦❞② ✇❡✐❣❤t ❛♥❞ s✉r✈✐✈❛❧ ✐♥ P❡♥❛❡✉s
✭▲✐t♦♣❡♥❛❡✉s✮ ✈❛♥♥❛♠❡✐ ✉♥❞❡r st❛♥❞❛r❞ ❝♦♠♠❡r❝✐❛❧
❝♦♥❞✐t✐♦♥s✳ ❆q✉❛❝✉❧t✉r❡ ✷✹✸✭✶✲✹✮✱ ✽✸✲✾✷✳
●❥❡❞r❡♠✱ ❚✳ ✭✷✵✵✺✮✳ ❙❡❧❡❝t✐♦♥ ❛♥❞ ❜r❡❡❞✐♥❣ ♣r♦❣r❛♠s

✐♥ ❛q✉❛❝✉❧t✉r❡✳ ✭❆❑❱❆❋❖❘❙❑✮ ❇❡r❧✐♥ ●❡r♠❛♥②✿
❙♣r✐♥❣❡r✳

❚↕♣ ❝❤➼ ◆æ♥❣ ♥❣❤✐➺♣ ✈➔ P❤→t tr

rữớ ồ ổ P ỗ

▼✳✱ ▼❛❝❜❡t❤✱ ▼✳✱ ❙❛❧♠♦♥✱ ▼✳✱ ▼❝P❤❡❡✱ ❈✳✱ ❇❡♥✲
③✐❡✱ ❏✳✱ ❲✐❧s♦♥✱ ❑✳✱ ✫ ❑♥✐❜❜✱ ❲✳ ✭✷✵✵✻✮✳ ❍❡r✐t❛❜✐❧✐t②
❛♥❞ ❣❡♥❡t✐❝ ❝♦rr❡❧❛t✐♦♥s ♦❢ ❣r♦✇t❤ ❛♥❞ s✉r✈✐✈❛❧ ✐♥ ❜❧❛❝❦
t✐❣❡r ♣r❛✇♥ P❡♥❛❡✉s ♠♦♥♦❞♦♥ r❡❛r❡❞ ✐♥ t❛♥❦s✳ ❆q✉❛✲
❝✉❧t✉r❡ ✭✷✺✾✮✱ ✶✸✽✲✶✹✺✳
❑r✐s❤♥❛✱ ●✳✱ ●♦♣✐❦r✐s❤♥❛✱ ●✳✱ ●♦♣❛❧✱ ❈✳✱ ❏❛❤❛❣❡❡r❞❛r✱
❙✳✱ ❘❛✈✐❝❤❛♥❞r❛♥✱ P✳✱ ❑❛♥♥❛♣♣❛♥✱ ❙✳✱ P✐❧❧❛✐✱ ❙✳ ▼✳✱
P❛✉❧♣❛♥❞✐✱ ❙✳✱ ❑✐r❛♥✱ ❘✳P✳✱ ✫ ❙❛r❛s✇❛t✐✱ ❘✳ ✭✷✵✶✶✮✳ ●❡✲
♥❡t✐❝ ♣❛r❛♠❡t❡rs ❢♦r ❣r♦✇t❤ ❛♥❞ s✉r✈✐✈❛❧ ✐♥ P❡♥❛❡✉s
♠♦♥♦❞♦♥ ❝✉❧t✉r❡❞ ✐♥ ■♥❞✐❛✳ ❆q✉❛❝✉❧t✉r❡ ✭✸✶✽✮✱ ✼✹✲✼✽✳
▼✉❧❞❡r✱ ❍✳✱ ✫ ❇✐❥♠❛✱ P✳ ✭✷✵✵✺✮✳ ❊❢❢❡❝ts ♦❢ ❣❡♥♦t②♣❡ ×
❡♥✈✐r♦♥♠❡♥t ✐♥t❡r❛❝t✐♦♥ ♦♥ ❣❡♥❡t✐❝ ❣❛✐♥ ✐♥ ❜r❡❡❞✐♥❣
♣r♦❣r❛♠s✳ ❏♦✉r♥❛❧ ♦❢ ❆♥✐♠❛❧ ❙❝✐❡♥❝❡ ✽✸✱ ✹✾✲✻✶✳
◆❣✉②❡♥✱ ❍✳ ❍✳✱ ◆❣✉②❡♥✱ ❍✳ ❱✳✱ ▲❛✐✱ ❍✳ ❱✳✱ P❤❛♥✱ ◗✳ ▼✳✱
✫ ❚r✐♥❤✱ ❚✳ ◗✳ ✭✷✵✶✼✮✳ ●❡♥❡t✐❝ ✐♠♣r♦✈❡♠❡♥t ♦❢ ❜♦❞②
✇❡✐❣❤t ✐♥ ❜❧❛❝❦ t✐❣❡r s❤r✐♠♣ ✭P❡♥❛❡✉s ♠♦♥♦❞♦♥ ✮✳ ❙❝✐✲
❡♥❝❡ ❛♥❞ ❚❡❝❤♥♦❧♦❣② ❏♦✉r♥❛❧ ♦❢ ❆❣r✐❝✉❧t✉r❡ ❛♥❞ ❘✉r❛❧
❉❡✈❡❧♦♣♠❡♥t ✭❙♣❡❝✐❛❧ ✐ss✉❡✿ ♣❧❛♥t ❛♥❞ ❧✐✈❡st♦❝❦ ❜r❡❡❞✲
✐♥❣✮✱ ✶✸✺✲✶✹✶✳
▼❆❘❉ ✭▼✐♥✐str② ♦❢ ❆❣r✐❝✉❧t✉r❡ ❛♥❞ ❘✉r❛❧ ❉❡✈❡❧✲
♦♣♠❡♥t✮✳ ❘❡♣♦rt ◆♦✳ ✻✸✸✴❍❉✲❑❍❈◆✲❈◆❙❍ ❞❛t❡❞
♦♥ ▼❛②✱ ✶✺✱ ✷✵✶✽✳ ❆♣♣❧✐❝❛t✐♦♥ ♦❢ q✉❛♥t✐t❛t✐✈❡ ❣❡✲
♥❡t✐❝s ❛♥❞ ♠♦❧❡❝✉❧❛r ❣❡♥❡t✐❝s t♦ ❝r❡❛t❡ t❤❡ ✐♥✐✲

t✐❛❧ ♠❛t❡r✐❛❧ ❢♦r ❜❧❛❝❦ t✐❣❡r s❤r✐♠♣ ❜r❡❡❞✐♥❣ ❛❝✲
❝♦r❞✐♥❣ t♦ ❣r♦✇t❤ tr❛✐ts✳ ❘❡tr✐❡✈❡❞ ❏❛♥✉❛r② ✶✾✱
✷✵✶✾ ❢r♦♠ ❤tt♣✿✴✴st✐✳✈✐st❛✳❣♦✈✳✈♥✴t✇✴P❛❣❡s✴❦❡t✲q✉❛✲
t❤♥✈✳❛s♣①❄■t❡♠■❉❂✺✵✾✷✽✳
Pr✐♠❛✈❡r❛✱ ❏✳ ✭✶✾✼✽✮✳ ■♥❞✉❝❡❞ ♠❛t✉r❛t✐♦♥ ❛♥❞ s♣❛✇♥✐♥❣
✐♥ ❢✐✈❡✲♠♦♥t❤✲♦❧❞ P❡♥❛❡✉s ♠♦♥♦❞♦♥ ❋❛❜r✐❝✐✉s ❜② ❡②❡✲
st❛❧❦ ❛❜❧❛t✐♦♥✳ ❆q✉❛❝✉❧t✉r❡ ✭✶✸✮✱ ✸✺✺✲✸✺✾✳
❘♦❜❡rts♦♥✱ ❆✳ ✭✶✾✺✾✮✳ ❚❤❡ s❛♠♣❧✐♥❣ ✈❛r✐❛♥❝❡ ♦❢ t❤❡ ❣❡✲
♥❡t✐❝ ❝♦rr❡❧❛t✐♦♥ ❝♦❡❢❢✐❝✐❡♥t✳ ❇✐♦♠❡tr✐❝s ✶✺✱ ✹✻✾✲✹✽✺✳
❉❋ ✭❉✐r❡❝t♦r❛t❡ ♦❢ ❋✐s❤❡r✐❡s✮✳ ✷✵✶✽✳ ■♠♣r♦✈✐♥❣ t❤❡
q✉❛❧✐t② ♦❢ ♣♦st ❧❛r✈❛❡ ❢r♦♠ ✐♠♣♦rt✐♥❣ st❛❣❡ ♦❢
❜r♦♦❞st♦❝❦✳ tr r r
ttsttsổtrỗ
từsstốt
ttt
t





×