<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn :02.04.2011

Ngay daïy : 19.04.2011
Tuaàn : 32

Tieát : 115.

<b> PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN</b>

I.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT . Giúp HS:

- Phân biệt các khái niệm nghị luận, chính luận và phong cách ngơn ngữ chính luận.
- Luyện kỹ năng phân tích và viết bài văn chính luận.

II.PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN .
- SGK, SGV, giáo án , CKTKN .
<i><b>III. CÁCH THỨC TIẾN HAØNH .</b></i>

1.<i>Phương pháp</i>: Gợi tìm, diễn giảng, trả lời câu hỏi.
2.<i>Tích hợp</i>: “<i>Văn Chính Luận và ngơn ngữ chính luận”</i>

<i><b>IV.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC .</b></i>
1<i>.Ổn định</i>

2<i>.Kiểm tra bài cũ</i>.

- Nhận xét về cách vào đề của tác giả .

- Tác giả đã so sánh bên Châu Aâu và bên Pháp với bên mình như thế nào?

-Phân tích ngun nhân dẫn đến nước ta chưa có ln lí xã hội ?

3<i>.Bài mới</i>.

Hoạt động giáo viên Hoạt động củahọc sinh Yêu cầu cần đạt
Yêu cầu học sinh đọc

ba văn bản sách giáo
khoa :<i>Tun ngơn, Bình </i>
<i>luận thời sự, Xã luận…</i>….
a) <i>Tun ngơn độc lập</i>

- Xác định thể loại của
văn bản ?

- Mục đích của văn bản
là gì ?

* HS đọc và thực hiện các yêu cầu
a)Tuyên ngôn độc lập<i> .</i>

- Hình thức : Văn bản chính luận thời hiện đại
. Đó là tun ngơn dựng nước của nguyên thủ
quốc gia.

- Bác đã dẫn lời bất hủ của bản <i>Tuyên ngôn </i>
<i>độc lập </i> của nước Mĩ năm 1776 và lời tuyên bố
hùng hồn của bản <i>Tuyên ngôn nhân quyền và </i>
<i>dân quyền </i> năm 1791 của cách mạng Pháp. Từ
đó muốn nhấn mạnh chân lí, lẽ phải làm cơ sở

để vạch tội ác của giăc Pháp đối với dân Việt
Nam, với mục đích :Tuyên bố nước Việt Nam

I.Văn bản chính luận và
<i><b>ngơn ngữ chính luận</b></i>
<b> 1</b><i><b>. Tìm hiểu văn bản </b></i>
<i><b>chính luận.</b></i>

a)<i>Tun ngơn độc lập .</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

- Nêu thái độ, quan
điểm của người viết đối
với vấn đề được đề cập
đến?

b) <i>Cao trào chống Nhật</i>

<i>Xác định thể loại của </i>
<i>văn bản ? Mục đích của </i>
<i>văn bản là gì ? Thái độ,</i>
<i>quan điểm của người </i>
<i>viết đối với vấn đề được </i>
<i>đề cập đến</i>?

-Văn bản trích trong tác
phẩm chính luận <i>Cách </i>
<i>mạng dân tộc dân chủ </i>
<i>nhân dân , c</i>ủa đồng chí
Trường Chinh – Tổng bí
thư Đảng cộng sản Việt

Nam.

c) Văn bản : <i><b>Việt nam </b></i>
<i><b>đi tới .</b></i>

<i>Xác định thể loại của </i>
<i>văn bản ? Mục đích của </i>
<i>văn bản là gì ? Thái độ,</i>
<i>quan điểm của người </i>
<i>viết đối với vấn đề được </i>
<i>đề cập đến</i>?

<i>Văn bản chính luận thời </i>
<i>xưa thường viết theo các</i>
<i>thể nào? Văn bản chính </i>

được độc lập , khẳng định quyền tự do bình
đẳng của con ngưới .

- Thái độ , quan điểm : Thẳng thắn, mạnh
dạn , dứt . Giọng văn hùng hồn đanh thép giàu
sức thuyết phục . Người đã đứng trên lập
trường của dân tộc và nguyện vọng của dân tộc
để viết lên bản tuyên ngôn lịch sử này. Sử
dụng nhiều thuật ngữ chính trị : nhân quyền , tự
do , quyền sống , quyền sung sướng …… ->
Trứơc lời lẽ bất hủ của hai bản tuyên ngôn,
Bác thể hiện thái độ chân thành, bày tỏ niềm
tin vào chính nghĩa và lấy đó làm cơ sở pháp lí.
b) Cao trào chống Nhật<i>.</i>

- Hình thức : Văn bản chính luận thời hiện
đại, loại bình luận thời sự .

- Mục đích : Tổng kết một giai đoạn cách
mạng thắng lợi và sách lược của cách mạng
tháng Tám, tính chất và ý nghĩa lịch sử của
cuộc cách mạng ấy . Người viết đứng trên lập
trường dân tộc, lập trường của người cộng sản
trong sự nghiệp chống đế quốc và phát xít
giành tự do và độc lập, nên đã chỉ rõ kẻ thù là
phát xít Nhật và khẳng định Pháp khơng cịn là
đồng minh chống Nhật của chúng ta nữa. <i>Nêu </i>
<i>tin tức thời sự là Pháp đã bỏ chạy công cuộc </i>
<i>kháng chống Nhật là của ta</i> .

- Thái độ, quan điểm của người viết rõ ràng ,
cung cấp thơng tin chính xác khách quan .
c) <i> Việt nam đi tới</i>

- Hình thức : Văn bản chính luận thời hiện đại ,
thuộc loại xã luận .

- Mục đích : Phân tích thành tựu mới về các
lĩnh vực của đất nước, vị thế của đất nước. Từ
đó nêu triển vọng tốt đẹp của cách mạng trong
thời gian sắp tới .

- Thái độ, quan điểm của người viết thể hiện
qua giọng văn hào hứng , sôi nổi .

_<b>Cả ba văn bản đều tiêu biểu cho phong </b>

- Thái độ , quan điểm :
Thẳng thắn, mạnh dạn ,
dứt . Giọng văn hùng hồn
đanh thép giàu sức thuyết
phục .

b) <i>Cao traøo chống Nhật.</i>

- Hình thức : Văn bản
chính luận thời hiện đại,
loại bình luận thời sự .
- Mục đích :Nêu tin tức
thời sự là Pháp đã bỏ
chạy công cuộc kháng
chống Nhật là của ta
- Thái độ, quan điểm của
người viết rõ ràng , cung
cấp thơng tin chính xác
khách quan .

c) <i> Việt nam đi tới</i>
<i>( HS tự ghi ) .</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i>luận hiện đại bao gồm </i>
<i>những lĩnh vực nào</i>?

<i>Ngồi thể loại văn bản </i>

<i>trên, ngơn ngữ chính </i>
<i>luận cịn được sử dụng </i>
<i>trong các loại tài liệu </i>
<i>nào nữa khơng</i> ?

Ngồi thể loại văn bản
trên, ngơn ngữ chính
luận cịn được sử dụng
trong các loại tài liệu
chính trị khác có quy
mơ lớn như : <i>Trương kì </i>
<i>kháng chiến nhất định </i>
<i>thắng lợi </i>(Trường
Chinh), <i>Dưới lá cờ vẻ </i>
<i>vang của Đảng,vì độc </i>
<i>lập tự do, vì chủ nghĩa </i>
<i>xã hội, tiến lên giành </i>
<i>những thắng lợi mới </i>

(Lê Duẩn) . . .

Yêu cầu h ọ c sinh đọc
bài tập 1 và thực hiện.

<i>a) Phân biệt giữa khái </i>
<i>niệm nghị luận và chính </i>
<i>luận</i>?

Yêu cầu học sinh đọc
bài tập 2 và thực hiện .

<i>Vì sao có thể khẳng định</i>
<i>đoạn văn sau đây thuộc </i>
<i>phong cách chính luận</i> ?

<b>cách ngơn ngữ chính luận</b>.

- Văn bản chính luận thời xưa viết theo thể
hịch, cáo, thư sách, chiếu, biểu . . . chủ yếu
bằng chữ Hán. Văn bản chính luận hiện đại bao
gồm các cương lĩnh, tuyên bố, lời kêu gọi, hiệu
triệu, các bài bình luận, xã luận, các báo cáo,
tham luận, phát biểu trong hội thảo, hội nghị
chính trị. . .

* Mặt khác, ngơn ngữ chính luận khơng chỉ tồn
tại ở dạng viết mà cả ở dạng nói, chẳng hạn
những lời phát biểu ở hội nghị hoặc trong các
cuộc thảo luận tranh luận, . . . mang tính chất
chính trị. Nhưng dù phương tiện biểu đạt nào
ngơn ngữ chính luận ln nhằm một mục đích
là<i> trình bày ý kiến hoặc bình luận, đánh giá một</i>
<i>sự kiện, một vấn đề chính trị, một chính sách, </i>
<i>chủ trương về văn hóa, xã hội theo một quan </i>
<i>điểm chính trị nhất định.</i>

* <b>Bài tập 1: </b> Học sinh kẽ bảng phân biệt:

<i>Nghị luận</i> <i>Chính luận</i>

Là một thao
tác tư duy
trong hệ thống
các thao tác
:miêu tả,tự sự,
nghị luận …….

Bao gồm các lọai văn bản
như :Hịch, cáo, thư sách,
chiếu, biểu . . .Các cương
lĩnh, tuyên bố, lời kêu gọi,
hiệu triệu, các bài bình
luận, xã luận, . . ._ Là một
phong cách chức năng ngôn
ngữ.

* <b>Bài tập 2 :</b> Đoạn văn trích trong bài bình
luận về lịng u nước của dân tộc ta của Hồ
Chí Minh , thuộc văn bản chính luận.Mặt khác,
ngồi từ ngữ chung, đoạn văn cịn sử dụng từ
ngữ riêng. Đó là lớp từ chính trị như :<i>yêu nước, </i>
<i>truyền thống,xâm lăng, bán nước, cướp nước. </i>

Để từ đóBác bộc lộ rõ lập trường quan điểm

<i><b>2. Nhận xét chung về văn</b></i>
<i><b>bản chính luận và ngơn </b></i>
<i><b>ngữ chính luận.</b></i>

Ngơn ngữ chính luận là

ngơn ngữ được dùng trong
các văn bản chính luận
hoặc lời nói miệng (khẩu
ngữ) trong các buổi hội
nghị, hội thảo, nói chuyện
thời sự, . . . Nhằm trình
bày, bình luận, đánh giá
những sự kiện, những vấn
đề về chính trị, xã hội,
văn hóa, tư tưởng, . . .
theo một quan điểm chính
trị nhất định.

<b>III. Luyện tập:</b>
<b>1. Bài tập 1:</b>

<i>- </i>Nghị luận<i>:</i> Là một thao
tác tư duy trong hệ thống
các thao tác :miêu tả,tự
sự, nghị luận

<i>- </i>Chính luận<i> :</i>Bao gồm
các lọai văn bản như :
Hịch, cáo, thư sách, lời
kêu gọi, . . . _ Là một
phong cách chức năng
ngôn ngữ .

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Yêu cầu học sinh đọc
bài tập 3 và thực hiện?

- Bác sử dụng lớp từ
chính trị :<i>hịa bình, cướp</i>
<i>nước, hi sinh, mất nước, </i>
<i>nô lệ ,……</i> thể hiện rõ
lập trường quan điểm
của người viết chỉ rõ âm
mưu, dã tâmcủa thực
dân Pháp .

- Đặc biệt từ ngữ được
lặp lại: <i>Chúng ta, nhân </i>
<i>nhượng</i> thể hiện thiện
chí hịa bình .Hai từ
”<i>càng</i>” đăït trong mối
quan hệ làm rõ thiện chí
của dân tộc ta .

khẳng định sức mạnh của lịng u nước .Ngồi
ra cịn sử dụng linh hoạt nhiều kiểu câu (tường
thuật, miêu tả, ….. ) Ngôn ngữ giàu hình ảnh:

<i>kết thành làn sóng, lướt qua, nhấn chìm</i>………
<b>Bài tập 3</b>: <i> Lời kêu gọi tịan quốc kháng chiến </i>

của chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ:

- Tình thế đất nước buộc chúng ta phải chiến
đấu “<i> Chúng ta . . . đứng lên</i>” . Sử dụng lớp từ
chính trị , từ ngữ lặp lại …... Vậy một bên kẻ
thù lấn tới,một bên là quyết tâm của dân tộc ta.

Tình thế ấy buộc chúng ta phải chiến đấu.
- Chúng ta chiến đấu bằng vũ khí : “<i>Bất kì </i>
<i>đàn ơng . . . giữ gìn đất nước</i>” Các từ ngữ:

<i>súng,gươm, cuốc, thuỗng,gậy gộc, …..</i> khẳng
định chúng ta đánh giặc bằng mọi vũ khí có
trong tay. Đó là sức mạnh của cuộc chiến tranh
nhân dân.

- Niềm tin chiến thắng thể hiện rõ :“<i> Dù </i>
<i>phải gian lao khang chiến . . . muôn năm</i>”.
Những từ ngữ : <i>nhất định, </i> <i>thắng lợi,độc lập, </i>
<i>thống nhất</i> ,…… đã khẳng định niềm tin của dân
tộc chúng ta.

ngữ chung, đoạn văn cịn
sử dụng từ ngữ chính
trị:<i>u nước, truyền </i>
<i>thống,xâm lăng, bán </i>
<i>nước, cướp nước…</i>.
<i><b>3. Bài tập 3</b>:Lời kêu gọi </i>
<i>tịan quốc kháng chiến </i>

của chủ tịch Hồ Chí Minh
nêu rõ:

- Sử dụng lớp từ chính
trị :<i>hịa bình, cướp nước, </i>
<i>hi sinh, mất nước, nơ lệ.</i> ….
- - Các từ ngữ

<i>súng,gươm, cuốc, </i>

<i>thuỗng,gậy gộc, …</i> khẳng
định chúng ta đánh giặc
bằng mọi vũ khí có trong
tay.

<i> </i>

<i><b>4.Củng cố :</b></i>

- Thế nào là văn bản chính luận và ngơn ngữ chính luận?
- Phân biệt giữa khái niệm nghị luậnvà chính luận?
5. Dặn dò

</div>

<!--links-->