Chương
Chương VII
VII
ĐƯỜNG
ĐƯỜNG LỐI
LỐI XÂY
XÂY DỰNG,
DỰNG, PHÁT
PHÁT TRIỂN
TRIỂN
NỀN
NỀN VĂN
VĂN HÓA
HÓA &
& GiẢI
GiẢI QUYẾT
QUYẾT CÁC
CÁC
VẤN
VẤN ĐỀ
ĐỀ XÃ
XÃ HỘI
HỘI
I. Quá trình nhận thức & nội dung đường lối
xây dựng, phát triển nền văn hóa
II. Q trình nhận thức & chủ trương giải
quyết các vấn đề xã hội

1

Chương
Chương VII
VII
I. QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC & NỘI
DUNG ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG,
PHÁT TRIỂN NỀN VĂN HÓA
1. Thời kỳ trước đổi mới
2. Trong thời kỳ đổi mới
3


Chương
Chương VII
VII
I. QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC & NỘI DUNG
ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN NỀN
VĂN HĨA
 Khái niệm văn hóa:

Theo nghĩa rộng:
Văn hóa VN là tổng thể những giá trị
vật chất & tinh thần do cộng đồng các
dân tộc VN sáng tạo trong quá trình
dựng nước & giữ nước
4


Chương
Chương VII

VII
I. QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC & NỘI DUNG
ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN NỀN
VĂN HĨA
 Khái niệm văn hóa: (tt)

Chủ yếu theo nghĩa hẹp:
 “Văn hóa là đời sống tinh thần của xã hội”
 “Văn hóa là hệ các giá trị, truyền thống, lối sống”
 “Văn hóa là năng lực sáng tạo” của một dân tộc
 “Văn hóa là bản sắc” của một dân tộc, là cái
phân biệt dân tộc này với các dân tộc khác…

5


Đề
Đề cương
cương văn
văn hóa
hóa 1943:
1943: Văn
Văn hóa
hóa lấy
lấy khoa
khoa học,
học, dân
dân tộc,
tộc,
đại

đạichúng
chúnglàm
làmcốt
cốtlõi.
lõi.

Đại
Đại hội
hội văn
văn nghệ
nghệ 1957:
1957: XD
XD nền
nền VH
VH mới
mới với
với nội
nội dung
dung
XHCN
XHCNvà
vàtính
tínhchất
chấtdân
dântộc.
tộc.

Đại
Đại hội
hội Đảng

Đảng VI
VI (1986):
(1986): XD
XD nền
nền văn
văn hóa
hóa văn
văn nghệ
nghệ XHCN
XHCN
đậm
đậmđà
đàbản
bảnsắc
sắcdân
dân tộc.
tộc.
Đại
Đại hội
hội Đảng
Đảng VII
VII (1991):
(1991): Nền
Nền VH
VH tiên
tiên tiến,
tiến, đậm
đậm đà
đà BSDT
BSDT là

là
nền
nền tảng
tảng tinh
tinh thần
thần của
của XH,
XH, là
là động
động lực
lực thúc
thúc đẩy
đẩy phát
phát triển
triển
KT-XH,
KT-XH,đồng
đồngthời
thờilà
làmục
mụctiêu
tiêu của
củaCNXH.
CNXH.


2. Đường lối quan điểm của đảng (tt)

Cương
Cương lĩnh

lĩnh xây
xây dựng
dựng đất
đất nước
nước (1991):
(1991): Kế
Kế
thừa
thừa và
và phát
phát huy
huy những
những truyền
truyền thống
thống tốt
tốt đẹp
đẹp
của
của các
các dân
dân tộc
tộc trong
trong nước,
nước, tiếp
tiếp thu
thu tinh
tinh hoa
hoa
văn
văn hóa

hóa nhân
nhân loại,
loại, xây
xây dựng
dựng xã
xã hội
hội dân
dân chủ,
chủ,
văn
văn minh,
minh, vì
vì lợi
lợi ích
ích chân
chân chính
chính và
và phẩm
phẩm giá
giá
con
con người.
người.
ĐH
ĐH VIII
VIII (1996):
(1996): XD
XD và
và PT
PT nền

nền văn
văn hóa
hóa tiên
tiên tiến,
tiến,
đậm
đậm đà
đà BSDT
BSDT,, XD
XD con
con người
người VN
VN về
về tư
tư tưởng,
tưởng, đạo
đạo
đức,
đức, tâm
tâm hồn,
hồn, tình
tình cảm,
cảm, lối
lối sống,
sống, XD
XD mơi
mơi trường
trường
VH
VHlành

lànhmạnh.
mạnh.


2. Đường lối quan điểm của Dảng (tt)
NQ
NQ TW5
TW5 (khóa
(khóa VIII
VIII –– 1998):
1998): Làm
Làm cho
cho văn
văn hóa
hóa
thấm
thấm sâu
sâu vào
vào tồn
tồn bộ
bộ đời
đời sống
sống và
và hoạt
hoạt động
động xã
xã
hội,
hội, vào
vào từng

từng người,
người, từng
từng gia
gia đình,
đình, từng
từng tập
tập thể
thể và
và
cộng
cộng đồng,
đồng, từng
từng địa
địa bàn
bàn dân
dân cư,
cư, vào
vào mọi
mọi lĩnh
lĩnh vực
vực
sinh
sinh hoạt
hoạt và
và quan
quan hệ
hệ con
con người,
người, tạo
tạo ra

ra trên
trên đất
đất
nước
nước ta
ta đời
đời sống
sống tinh
tinh thần
thần cao
cao đẹp,
đẹp, trình
trình độ
độ dân
dân trí
trí
cao,
cao, khoa
khoa học
học phát
phát triển,
triển, phục
phục vụ
vụ đắc
đắc lực
lực sự
sự
nghiệp
nghiệp cơng
cơng nghiệp

nghiệp hóa,
hóa, hiện
hiện đại
đại hóa
hóa vì
vì mục
mục tiêu
tiêu
dân
dân giàu,
giàu, nước
nước mạnh,
mạnh, xã
xã hội
hội công
công bằng,
bằng, văn
văn minh,
minh,
tiến
tiến bước
bước vững
vững chắc
chắc lên
lên CNXH.
CNXH.


2. Đường lối quan điểm của Đảng (tt)
Đại

Đại hội
hội IX
IX (2001):
(2001): Hướng
Hướng mọi
mọi hoạt
hoạt động
động văn
văn hóa
hóa
vào
vào việc
việc xây
xây dựng
dựng con
con người
người VN
VN phát
phát triển
triển tồn
tồn
diện
diện về
về chính
chính trị,
trị, tư
tư tưởng,
tưởng, trí
trí tuệ,
tuệ, đạo

đạo đức,
đức, thể
thể
chất,
chất, năng
năng lực
lực sáng
sáng tạo,
tạo, có
có ýý thức
thức cộng
cộng đồng,
đồng, lịng
lịng
nhân
nhân ái,
ái, khoan
khoan dung,
dung, tơn
tơn trọng
trọng nghĩa
nghĩa tình,
tình, lối
lối sống
sống
có
có văn
văn hóa,
hóa, quan
quan hệ

hệ hài
hài hồ
hồ trong
trong gia
gia đình,
đình, cộng
cộng
đồng
đồng và
và xã
xã hội.
hội.
Đại
Đại hội
hội XX (2006):
(2006): Tiếp
Tiếp tục
tục phát
phát triển
triển sâu
sâu rộng
rộng và
và
nâng
nâng cao
cao chất
chất lượng
lượng nền
nền văn
văn hóa

hóa VN
VN tiên
tiên tiến,
tiến, đậm
đậm
đà
đà bản
bản sắc
sắc dân
dân tộc
tộc,, gắn
gắn kết
kết chặt
chặt chẽ
chẽ và
và đồng
đồng bộ
bộ hơn
hơn
với
với phát
phát triển
triển kinh
kinh tế
tế xã
xã hội,
hội, làm
làm cho
cho văn
văn hóa

hóa thấm
thấm
sâu
sâu vào
vàomọi
mọilĩnh
lĩnh vực
vựccủa
củađời
đờisống
sốngxã
xãhội.
hội.


2. Đường lối quan điểm của Đảng (tt)
Đại
Đại hội
hội XI
XI (2011):
(2011): Đến
Đến Đại
Đại hội
hội XI,
XI, các
các quan
quan điểm
điểm
của
của Đảng

Đảng về
về xây
xây dựng
dựng và
và phát
phát triển
triển nền
nền văn
văn hóa
hóa
Việt
Việt Nam
Nam theo
theo mục
mục tiêu
tiêu tiên
tiên tiến,
tiến, đậm
đậm đà
đà bản
bản sắc
sắc
dân
dân tộc
tộc tiếp
tiếp tục
tục được
được khẳng
khẳng định
định …

…
Trong
Trong đó,
đó, việc
việc xây
xây dựng
dựng mơi
mơi trường
trường văn
văn hóa
hóa lành
lành
mạnh,
mạnh, phong
phong phú,
phú, đa
đa dạng
dạng có
có ýý nghĩa
nghĩa rất
rất quan
quan
trọng,
trọng, chi
chi phối
phối và
và gắn
gắn bó
bó hữu
hữu cơ

cơ với
với ba
ba công
công việc
việc
sau.
sau. Cần
Cần nhận
nhận thức
thức đầy
đầy đủ
đủ rằng,
rằng, xây
xây dựng
dựng mơi
mơi
trường
trường văn
văn hố
hố lành
lành mạnh
mạnh cũng
cũng chính
chính là
là góp
góp
phần
phần tạo
tạo ra
ra mơi

mơi trường
trường chính
chính trịtrị- xã
xã hội
hội ổn
ổn định,
định,
an
an toàn
toàn và
và bền
bền vững
vững trên
trên cơ
cơ sở
sở đời
đời sống
sống kinh
kinh tế
tế
được
được đảm
đảm bảo.
bảo.


Đảng ta đã hình thành từng bước nhận thức mới về
đặc trưng của nền văn hóa mới mà chúng ta cần xây
dựng:
-Về chức năng, vai trò, vị trí của văn hóa trong phát

triển kinh tế -xã hội và hội nhập quốc tế đó là:
+ Xác định khoa học kỹ thuật là động lực to lớn đẩy
mạnh quá trình phát triển kinh tế xã hội;
+ Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội,
+ Vừa là mục tiêu vừa là động lực phát triển, với hai
đặc trưng tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc.


Nền văn hoá mà chúng ta xây dựng là nền văn hoá Việt Nam tiên tiến
đậm đà bản sắc dân tộc

Những
quan
điểm
chỉ đạo
cơ bản

Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là
mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát
triển kinh tế - xã hội
Nền văn hoá Việt Nam là nền văn hoá thống nhất
mà đa dạng trong cộng đồng các dân tộc Việt
Nam
Xây dựng và phát triển văn hố là sự nghiệp của
tồn dân do Đảng lãnh đạo, trong đó đội ngũ
trí thức giữ vai trị quan trọng
Văn hoá là một mặt trận, xây dựng và phát triển
văn hố là một sự nghiệp lâu dài địi hỏi phải
có ý chí cách mạng và sự kiên trì, thận trọng



Chương
Chương VII
VII
1. Thời kỳ trước đổi mới
a. Quan điểm, chủ trương về xây dựng
nền văn hóamới
Trong những năm 1943 – 1954:
- 1943, Đề cương văn hóa VN: xác định VH là một trong 3
mặt trận của CMVN
 Là bản Tuyên ngôn, là Cương lĩnh của Đảng về VH trước
CMT8.

13


Chương
Chương VII
VII
a. Quan điểm, chủ trương về xây dựng
nền văn hóa mới
 (tt)
Trong những năm 1943 – 1954: (tt)
- 1945, nhiệm vụ đầu tiên về xây dựng VH của
nước VN độc lập: chống nạn mù chữ & giáo dục
lại tinh thần ND.

- 1946, cuộc vận động thực hiện Đời sống mới,
3/1947 HCM viết tài liệu Đời sống mới nhằm
giáo dục lại tinh thần của ND.

14


Chương
Chương VII
VII
a. Quan điểm, chủ trương về xây dựng
nền văn hóa mới
 (tt)
Trong những năm 1943 – 1954: (tt)
 Đường lối VH VN dần được hình thành qua:
 11/1945, Chỉ thị của BCHTW Đảng về “Kháng chiến kiến
quốc”;
 16/11/1946, trong bức thư về “Nhiệm vụ VHVN trong
công cuộc cứu nước & xây dựng nước hiện nay” của
Trường Chinh gửi Chủ tịch HCM;
 7/1948, Báo cáo tại Hội nghị VH toàn quốc lần thứ 2 về
“Chủ nghĩa Mác và VHVN”.
15


Chương
Chương VII
VII
a. Quan điểm, chủ trương về xây dựng
nền văn hóa mới
 (tt)
Trong những năm 1943 – 1954: (tt)
 Trong kháng chiến chống Pháp, đường lối của Đảng về
VH đã chỉ rõ:

Mqhệ giữa
VH với CM
giải phóng
dân tộc, cổ
động VH
cứu quốc

XD nền
VH dân
chủ mới
yêu nước
& tiến bộ

Phát
triển
cái hay
trong
VH dân
tộc

Bài trừ
hủ tục &
những ảnh
hưởng xấu
của VH
thực dân
phản động

Học
cái

hay,
cái tốt
của TG,
…
16


Chương
Chương VII
VII
a. Quan điểm, chủ trương về xây dựng
nền văn hóa mới (tt)
 Trong những năm 1955 – 1986:
Đường lối XD & phát triển VH trong giai đoạn CMXHCN

ĐH III

ĐH IV

ĐH V

17


Chương
Chương VII
VII
 Trong những năm 1955 – 1986: (tt)
ĐH
ĐH III

III của
của Đảng
Đảng (1960)
(1960)
Chủ trương tiến hành cuộc CM tư
tưởng & VH đồng thời với cuộc CM
về QHSX & CM về KHKT (XD & phát
triển nền VH mới, con người mới) với
mục tiêu
Có hiều biết về
Xóa mù chữ & thói
KHKT tiên tiến để
hư tật xấu do XH
Có trình độ VH
XD CNXH
cũ để lại
ngày càng cao
18


Chương
Chương VII
VII
 Trong những năm 1955 – 1986: (tt)
ĐH
ĐH IV
IV &
&V
V
Tiếp tục đường lối phát

triển VH của ĐH III,
xác định
Nền VH mới
có ND XHCN
& tính chất dân
tộc, có tính
đảng & tính ND

Nhiệm vụ là cải cách
giáo dục, phát triển
mạnh KH, VH nghệ
thuật, giáo dục tinh
thần làm chủ tập thể

Chống tư
tưởng tư
sản & tàn
dư tư
tưởng PK,
…
19


Chương
Chương VII
VII

b. Đánh giá thực hiện đường lối
Bên cạnh những thành tựu to lớn thì cơng tác tư tưởng
&

VH
cũng
cịn
nhiều
hạn
chế:
Thiếu
sắc
bén,
thiếu
tính
chiến
đấu;
- Việc xây dựng thể chế VH cịn chậm;
- Sự suy thối về đạo đức, lối sống có chiều hướng
phát
triển;
- Đời sống văn học, nghệ thuật còn những mặt bất cập;
- Một số cơng trình VH vật thể & phi vật thể truyền thống
có giá trị ko được bảo tồn, lưu giữ, bị phá hủy, mai một.
20


Chương
Chương VII
VII
b. Đánh giá thực hiện đường lối
 Nguyên nhân:
(tt)
Đường lối XD & phát triển VH giai đoạn 1955 - 1986 bị chi

phối bởi tư duy chính trị "nắm vững chun chính vơ sản"
mà thực chất là đấu tranh giai cấp. Cuộc CM QHSX ảnh
hưởng tới CM tư tưởng VH trong giai đoạn này.
Chiến tranh cùng với cơ chế quản lý kế hoạch hoá tập trung,
quan liêu, bao cấp & tâm lý bình quân chủ nghĩa đã làm
giảm động lực phát triển văn hố, giáo dục; kìm hãm năng
lực tự do sáng tạo.
21


Chương
Chương VII
VII
2. Trong thời kỳ đổi mới
a. Quá trình đổi mới tư duy về xây dựng
& phát triển nền văn hóa
(Xem giáo trình)
b. Quan điểm chỉ đạo & chủ trương về
xây dựng & phát triển nền văn hóa

1

2

3

4

5
22



Chương
Chương VII
VII
b. Quan điểm chỉ đạo & chủ trương về
xây dựng & phát triển nền văn hóa (tt)

1

VH là nền tảng tinh thần của XH, vừa là
mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự
phát triển KT - XH

23


Chương
Chương VII
VII
b. Quan điểm chỉ đạo & chủ trương về
xây dựng & phát triển nền văn hóa (tt)

2

Nền VH mà chúng ta xây dựng là nền
văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc

24



Chủ nghĩa yêu nước là động lực to lớn
Là nền văn hố u nước u nước là ́u tớ qút tâm đưa đất
nước thoát khỏi tình trạng một nước
nghèo lạc hậu.
 Yêu nước là một đặc trưng cơ bản của
nền văn hoá tiên tiến.

Tính
chất
tiên
tiến

Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, lấy
chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh làm nền tảng.

Nhân văn, tiến bộ
Không chỉ trong nội dung tư tưởng mà
cả trong hình thức biểu hiện