CHƯƠNG 4:
ĐƯỜNG LỐI CƠNG NGHIỆP HĨA







I .CƠNG NGHIỆP HĨA THỜI KỲ TRỨƠC ĐỔI
MỚI
1/ Chủ trương của Đảng về cơng nghiệp hóa
a/ Mục tiêu và phương hướng của cơng nghiệp hóa
XHCN
- Đường lối CNH đất nước đã được hình thành từ
ĐH 3, trước thời kỳ đổi mới ta đã có 25 năm tiến
hành CNH qua 2 thời kỳ từ 1960 đến 1975 và từ
1975 đến 1985.









miền Bắc :
Đặc điểm lớn nhất khi tiến hành CNH là từ nền
kinh tế nông nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên CNXH
không qua giai đọan TBCN

Khẳng định muốn cải biến tình trạng kinh tế lạc
hậu phải CNH XHCN , tính tất yếu của CNH đối
với công cuộc XDXHCN
Thực hiện trang bị kỹ thuật cho tòan bộ nền kinh tế
quốc dân, cơ giới hóa sản xuất, nâng cao năng suất
lao động. CNH là nhiệm vụ trung tâm của thời kỳ
quá độ lên CNXH




Mục tiêu cơ bản của CNH XHCN là XD nền kinh tế XHCN cân đối và hiện đại, , bước đầu XD cơ sở vật chất kỹ thuật cho CNXH,



Đó là mục tiêu cơ bản lâu dài và phải thực hiện qua nhiều giai đọan




Hội nghị TW lần thứ 7 khóa 3 nêu nêu phương chỉ
đạo xây dựng và phát triển CN là :



Ưu tên phát triển CN nặng một cách hợp lý, kết hợp
chặt chẽ phát triển CN và NN , Ra sức phát triển
CN nhẹ. Ra sức phát triển CN TW đồng thời đẩy
mạnh phát triển CN địa phương.








Trên phạm vi cả nước :
ĐH 4 của Đảng Tháng 12/1976 đề ra đường lối
CNH :
Đẩy mạnh CNH XHCN, XD cơ sở vật chất kỹ thuật cho CNXH, đưa nền kinh tế nứơc ta từ nền SX nhỏ tiến lên SX lớn XHCN, ưu tiên phát triển CN nặng một cách hợp lý, trên cơ sở phát triển CN nhẹ và NN, kết hợp XD CN và NN cả nước thành một cơ cấu kinh tế công nông nghiệp, vừa XD kinh tế TWvừa XD kinh tế địa phương









+ ĐH 5 3/1982:
Nhận định quan trọng từ thực tiễn là từ một nền SX
nhỏ tiến lên SX lớn XHCN
Xác định đúng bước đi của CNH cho phù hợp với
mục tiêu và khả năng
Đưa ra khái niệm về chặng đường đầu tiên của
thời kỳ quá độ là phải coi nông nghiệp là mặt trận
hàng đầu, ra sứ c phát triển cơng nghiệp sản xuất
hàng tiêu dùng
Cịn CN nặng phải có mức độ, vừa sức nhằm phục
vụ thiết thực có hiệu quả cho NN





ĐH5 cũng coi đó là nội dung chính của CNH trong thời kỳ trước mắt và là sự điều chỉnh cần thiết phù hợp trong nhận thức về CNH.



Điểm mới nhất là khái niệm chặng đường đầu tiên của thời kỳ quá độ




b/ Đặc
Đặc trưng
trưng chủ
chủ yếu
yếu của
của CNH
CNH thời
thời kỳ
kỳ trước
trước đổi
đổimới
mới :



CNH theo mơ hình nền kinh tế khép kín, hướng nội và thiên về phát triển CN nặng.




CNH chủ yếu dựa vào lợi thế về lao động , tài nguyên, đất đai và nguồn viện trợ của các nước XHCN



Chủ lực thực hiện CNH là nhà nước, phân bố nguồn lực để CNH thực hiện thông qua cơ chế kế họach hóa tập trung quan liêu bao cấp, khơng tôn trọng các quy luật của thị trường.




Nóng vội , giản đơn, chủ quan duy ý chí, ham làm nhanh , làm lớn , mà không quan tâm đến hiệu quả kinh tế xã hội.



2/ Kết
Kết quả
quả ,, ýý nghĩa
nghĩa hạn
hạn chế
chế và
và nguyên
nguyên nhân
nhân



a/ Kết
Kết quả
quả thực

thực hiện
hiện chủ
chủ trương
trương và
và ýý nghĩa
nghĩa



Thực hiện CNH trong cơ chế kế họach hóa tập trung , những tiền đề vật chất cần thiết cho CNH còn hết sức hạn chế và trong điều kiện có chiến tranh phá họai, tuy vậy vẫn có một số thành tựu quan trọng:




So với năm 1955 số xí nghiệp tăng 16,5 lần , nhiều khu CN lớn hình thành như điện than hóa chất luyện kim…



- Đã có hàng chục trường ĐH , CĐ THCN, dạy nghề…đào tạo đội ngũ cán bộ KHKT và CN KT gần 43 vạn người tăng 19 lần so với năm 1960



Ý nghĩa :: Trong
Trong điều
điều kiện
kiện xuất
xuất phát
phátthấp
thấp ,, lại
lạibị

bị chiến
chiến tranh
tranh tàn
tàn phá
phá nặng
nặng nề
nề thì
thì những
những kết
kết qủa
qủa trên
trên có
có ýý nghĩa
nghĩa cực
cực kỳ
kỳ quan
quan trọng
trọng ,, tạo
tạo cơ
cơ sở
sở vật
vật chất
chất ban đầu cho các giai đọan tiếp theo




cHạn chế và nguyên nhân
//








:

 Hạn chế :
- Cơ sở vật chất kỹ thuật còn hết sức lạc hậu ,
những ngành CN then chốt còn nhỏ bé, chưa đồng
bộ , chưa đủ sức làm nền tảng cho nền kinh tế quốc
dân.
- Lực lượng sản xuất trong NN phát triển chưa
đáp ứng được yêu cầu về lương thực thực phẩm
Đất nứơc trong tình trạng đói nghèo lạc hậu, dẫn
tới khủng hỏang KTXH




 Nguyên nhân :



+ Khách quan, vì chúng ta tiến hành CNH từ một nền kinh tế lạc hậu nghèo nàn, trong điều kiện chiến tranh kéo dài, không thể tập trung sức người sức của cho CNH



+ Chủ quan , mắc những sai lầm nghiêm trọng trong việc xác định mục tiêu bước đi về cơ sở vật chất cơ cấu đầu tư , chủ quan duy ý chí trong nhận thức và chủ trương CNH





II .CƠNG NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA THỜI
KỲ ĐỔI MỚI

1/ Quá trình đổi mới tư duy về CNH
 a/ Đại hội 6 của Đảng phê phán sai lầm trong


nhận thức về chủ trương CNH thời kỳ 1960-1985



Tinh thần của ĐH6 là nhìn thẳng vào sự thật , đánh giá đúng và nói rõ sự thật nên đã nghiêm khắc phê phán sai lầm từ 1960 , đặc biệt là từ 1975 đến 1985 như sau :







Chúng ta đã sai lầm khi :
Xác định mục tiêu và bước đi về XD cơ sở vật chất
kỹ thuật
Cải tạo XHCN và quản lý kinh tế, do tư tưởng chỉ
đạo chủ quan , nóng vội
Muốn bỏ qua những bước đi cần thiết nên đã chủ
trương dẩy mạnh CNH trong khi chưa có đủ các

tiền đề cần thiết, mặt khác chậm đổi mới cơ chế
quản lý kinh tế.









Bố trí cơ cấu kinh tế nhất là cơ cấu sản xuất và đầu
tư không hợp lý
Chỉ muốn đi nhanh , không kết hợp chặt chẽ ngay
từ đầu CN và NN thành một cơ cấu hợp lý
Thiên về XD CN nặng và các cơng trình quy mơ lớn
Khơng tập trung sức giải quyết về căn bản vấn đề
là đầu tư về lương thực, thực phẩm , hàng tiêu
dùng và hàng xuất khẩu, kết qủa là đầu tư nhiều
mà hiệu quả thấp.




Không thực hiện nghiêm chỉnh Nghị quyết của ĐH 5, vẫn chưa thực sự coi NN là mặt trận hàng đầu, CN nặng không phục vụ được NN và CN




b/./. Qúa

Qúa trình
trình đổi
đổi mới
mớitư
tư duy
duy về
về CNH
CNH từ
từ ĐH
ĐH66 đến
đến ĐH
ĐH10
10.



ĐH6 đã chỉ ra những khuyết điểm và cụ thể hóa
những nội dung chính của CNH trong những năm
cịn lại của chặng đường đầu tiên của thời kỳ quá độ
là



Thực hiện bằng được 3 chương trình mục tiêu lương
thực thực phẩm, hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu




Hội nghị TWkhóa 7 đã có bước đột phá mới trong nhận thức về CNH:




Từ quá trình chuyển đổi căn bản tòan diện các họat động sản xúât kinh doanh dịch vụ và quản lý kinh tế xã hội



Từ sử dụng lao động thủ cơng là chính sang sử dụng phương tiện và phương pháp tiên tiến hiện đại



Dựa trên sự phát triển CN và tiến bộ khoa học, công nghệ, tạo ra năng suất lao động cao




ĐH 9 và !0 cũng tiếp tục bổ sung và nhấn mạnh một số quan điểm mới :



Con đường CNH cần và có thể rút ngắn thời gian so với các nước đi trước



Vì ta cần sớm thu hẹp khoảng cách về trình độ phát triển so với các nước trong khu vực với lý do ta có thể tận dụng những kinh nghiệm và các thành quả khoa học công nghệ .




Tuy nhiên để làm được như vậy ta phải thực hiện

các yêu cầu phát triển kinh tế và công nghệ phải có
những đột phá trong tư duy của con người VN



Hướng CNH- HĐH ở nước ta là phải phát triển
nhanh vàcó hiệu quả các sản phẩm các ngành các
lĩnh vực có lợi thế đáp ứng nhu cầu trong nước và
xuất khẩu










ĐH8 ( tháng 6/1996 ) nhìn lại đất nước sau 10
năm đổi mới nhận định quan trọng :
Nước ta đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế xã hội ,
nhiệm vụ đề ra cho chặng đường đầu tiên của thời
kỳ quá độ đã cơ bản hòan thành
Cho phép chuyển sang thời kỳ đẩy mạnh CNH
HĐH
Nêu ra 6 quan điểm về CNH và HĐH trong những
năm còn lại của thế kỷ 20 và những năm tiếp sau.





1. Giữ vững độc lập tự chủ đi đôi với mở rộng hợp tác quốc tế



Dựa vào nguồn lực trong nước là chính



Tranh thủ tối đa nguồn lực bên ngồi



XD nền KT mở



Hội nhập với khu vực và thế giới



Hướng mạnh đến XK



Đồng thời thay thế nhập khẩu bằng những sản phẩm trong nước SX có hiệu quả.





6 quan diểm CNH-HĐH cần phải quán triệt











1. Giữ vững độc lập tự chủ đi đôi với mở rộng hợp
tác quốc tế
Dựa vào nguồn lực trong nước là chính
Tranh thủ tối đa nguồn lực bên ngồi
XD nền KT mở
Hội nhập với khu vực và thế giới
Hướng mạnh đến XK
Đồng thời thay thế nhập khẩu bằng những sản
phẩm trong nước