CHƯƠNG V
THỜI ĐẠI NGÀY NAY


NỘI DUNG TỰ HỌC
1. Quan niệm về thời đại và cơ sở phân

chia thời đại lịch sử
2. Tính chất của thời đại ngày nay
3. Những xu thế chủ yếu của thời đại
ngày nay


CÂU HỎI THẢO LUẬN
1. Cuộc cách mạng KH- CN có những

tác động gì tới sự phát triển kinh tếxã hội Việt Nam ?
2. Nhiệm vụ của thanh niên sinh viên
đối với đất nước trong giai đoạn hiện
nay ? Thời cơ và thách thức ?


I. KHÁI NIỆM VỀ THỜI ĐẠI VÀ
THỜI ĐẠI NGÀY NAY.
Quan niệm về thời đại.
----------------------------------------------TC---2007->
( Con người có mặt trên hành tinh cách nay
khoảng ½ triệu năm; từ khi có sử khoảng 5000 đến 4000 ngàn
năm cách nay ). Cho đến nay, có nhiều quan điểm về sự

phân chia thời gian lịch sử xã hội:

- Phuriê: mông muội, dã man, gia trưởng, văn minh.
- Mcgan: mơng muội, dã man, văn minh.
- Anvin Topphlơ: văn minh nông nghiệp, văn minh công
nghiệp, văn minh hậu công nghiệp.


C. Mác: “Ở mỗi thời kỳ lịch sử xã hội, chúng ta chỉ
nói đến những đặc trưng lớn, chung nhất mà thơi, bởi
vì mỗi thời kỳ lịch sử xã hội cũng giống như thời kỳ
lịch sử trái đất, đều không có những ranh giới trừu
tượng nào cả”.
“ Về đại thể, có thể coi PSA, PTSX cổ đại;
PTSX phong kiến; PTSX tư bản là những thời đại tiến
triển dần của xã hội loài người”.

Cơ sở phân chia thời đại lịch sử :
+ HTKT – XH
+ Giai cấp trung tâm chi phối sự phát
triển


Thời đại ngày nay và các giai đoạn chính:
7/11/1917----1945------1975----1991----2007->
( Thời đại quá độ từ CNTB lên CNXH và CNCS )
- Chủ nghĩa xã hội từ lý luận trở thành hiện thực trong lịch

sử nhân.
- Trục xuyên suốt sự vận động lịch sử là đấu tranh xóa bỏ
trất tự tư bản, thiết lập và từng bước xây dựng CNXH trên
phạm vi thế giới.

- Các nước xã hội chủ nghĩa và phong trào cơng nhân quốc
tế trở thành lực lượng nịng cốt đi đầu trong cuộc đấu tranh
vì hịa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội.
- Cách mạng giải phóng dân tộc nằm trong phạm trù cách
mạng xã hội chủ nghĩa.


II. TÍNH CHẤT VÀ NHỮNG MÂU THUẪN CƠ
BẢN CỦA THỜI ĐẠI HIỆN NAY.
1.

Tính chất của thời đại ngày nay ?
Cuộc đấu tranh giữa hai chế độ xã hội khác
nhau về bản chất đã và đang chi phối tồn bộ
q trình vận động của lịch sử nhân loại. Cuộc
đấu tranh đó diễn ra trên tất cả các lĩnh vực đời
sống xã hội: Kinh tế, chính trị, tư tưởng, văn
hóa…


2. Các mâu thuẫn của thời đại hiện nay:










Chủ nghĩa tư bản > < Chủ nghĩa xã hội
Đây là mâu thuẫn nổi bất nhất, xuyên suốt từ khi cách mạng
Tháng Mưới Nga thành công .
Mâu thuẫn này biểu hiện:
“ đối đầu giữa hai chế độ xã hội”( 1917 - 1945 );
“ chiến tranh lạnh” ( 1945 – 1975 );
“ diễn biến hịa bình”( 1975 – nay ).

Các nước Đế quốc tư bản thực hiện nhằm mục đích xóa bỏ
chủ nghĩa xã hội thế giới.


Những biểu hiện mới trong q trình
phát triển tồn cầu hóa nến kinh tế :




Chuyển từ đối đầu trực tiếp sang vừa hợp tác
vừa đấu tranh trên nhiều phương diện.
Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa
trở nên phức tạp


•

TƯ BẢN > < LAO ĐỘNG
Giai cấp tư sản > < Giai cấp công nhân
Sự biến đổi PTSX và trao đổi tư bản trong
điều kiện tác động CMKH-KT tiếp theo là

CMKH- cơng nghệ và tin học tồn cầu; đã mở
rộng phạm vi bóc lột tồn cầu, dẫn đến những
biến đổi cơ cấu giai cấp xã hội đã làm dịu bớt
những mâu thuẫn giữa công nhân với tư sản
trong các nước tư bản phát triển, nhưng lại mở
rông mâu thuẫn giữa tư bản và lao động trên
bình diện tồn cầu.


CÁCH MẠNG KHOA HỌC-CÔNG NGHỆ
( Biến đổi về chất các yếu tố LLSX )

--------> WB, IMF –T – H – TNC-> H ------------(T/C QUỐC TẾ 52000 tỷ usd) (53000 TNC)
Quy mơ TB tồn cầu = Quy mơ LĐ tồn cầu
INTERNET (1989)
------------------- T + t’ = H WTO <-------------------WB Ngân hàng phục hưng và phát triển thế giới, IMF Quỹ tiền tệ thế giới thành
lập 12/1944.
GATT hiệp định chung thuế quan thương mại 1947->WTO năm 1995
TNC
công ty liên quốc gia


ĐPT
=====
OECD
Châu Á nghèo, Châu Phi đói
60-70 nước ĐPT
30 nước OECD

G7

OECD
ĐPT
Châu Mỹ la tinh nợ
- Dòng chảy vào: Tài nguyên, năng lượng; lao động trình độ
cao; khoa học chất sám.
- Dịng chảy ra: Vốn; công nghệ; hàng độc quyền.


DT Thuộc địa, phụ thuộc > < CNĐQ
ĐPT ========= TBPT ( OECĐ )
Ngày nay mâu thuẫn này vời biểu hiện mới :
Các nước đang phát triển đấu tranh bảo vệ chủ
quyền quốc gia, chống sự “xâm lược” về kinh
tế và văn hịa của chủ nghĩa tư bản tồn cầu
hóa. Hai mâu thuẫn đan xen vào nhau biểu
hiện thành “ mâu thuẫn giữa các nước giàu và
những nước nghèo”.
( Mâu thuẫn nổi bật của thời đại )


CÁC NƯỚC TB > < CÁC NƯỚC TB

Hiện nay, mâu thuẫn này mâu thuẫn này thể
hiện thông qua mâu thuẫn giữa ba trung
tâm: Mỹ – Tây Âu – Nhật Bản.


III . NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN VÀ
XU THẾ VẬN ĐỘNG CỦA THỜI ĐẠI .
Thời đại ngày nay nổi lên những đặc

điểm cơ bản nào ?
 Xu thế vận động của thời đại ?
( Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến;
nguyên lý về sự phát triển )



1. Những đặc điểm cơ bản của thời đại :






Đấu tranh giai cấp và dân tộc đang diễn ra
gay gắt trên phạm vi thế giới.
Cách mạng khoa học và công nghệ đang
gây ra những thay đổi to lớn trên thế giới.
Những vấn đề tồn cầu địi hỏi sự hợp tac
giải quyết của các quốc gia.




Khu vực châu Á – Thài Bình Dương đang là
khu vực phát triển năng động, khả năng phát
triển với tốc độ cao, đồng thời cũng đang tiềm
ẩn một số nhân tố có nguy cơ gây mất ổn định.



TRẮC NGHIỆM
1) Quan điểm của C. Mác về cơ sở của mỗi thời đại lịch sử là:
- Phương thức chủ yếu của sản xuất kinh tế và trao đổi.
- Cơ cấu xã hội.
- Chế độ chính trị.
- Ý thức xã hội.
2) Quy định phương hướng phát triển chính của mỗi thời đại do:
- Giai cấp giữ vị trí trung tâm của thời đại.
- Kiến trúc thượng tầng.
- Cơ sở kinh tế.
- Ý thức chính trị, tư tưởng.
3) Giai cấp tư sản giữ vị trí trung tâm của thời đại, Lênin xác định
từ:
- Thế kỷ XVI đến 1789.
- 1789 đến 1871.
- 1871 đến 1917.
- 1917 đến 1945.


4) Cách mạng tháng Mười Nga mở ra thời đại mới:
- Thời đại XHCN.
- Cách mạng vô sản.
- Thời đại cách mạng giải phóng dân tộc.
- Quá độ từ CNTB lên CNXH trên phạm vi thế giới.
5) Tính chất của thới đại ngày nay phản ánh:
- Tính thống nhất và mâu thuẫn giữa hai HTKT-XH.
- Kinh tế XHCN và TBCN.
- Chính trị XHCN và TBCN.
- Tư tưởng giữa XHCN và TBCN.
6) Những xu thế của thời đại ngày nay do tác động của :

- Cách mạng khoa học và công nghệ.
- Cách mạng XHCN.
- Ý thức dân tộc phát triển.
- Tiềm năng kinh tế của CNTB.