ÔN TẬP MÔN CHÍNH LUẬN
Câu hỏi 1: những đặc trưng của báo chí chính luận? Phân tích và lấy ví dụ của tác phẩm để chứng minh.
Hiện nay, hệ thống báo chí nước ta chia làm 3 nhóm chính:
Thơng tấn: Tin, tường thuật, Phỏng vấn
Chính luận báo chí: Xã luận, bình luận, chun luận
Kí báo chí: Phóng sự, ghi nhanh, thư phóng viên và một số thể loại kí báo chí khác
Trong đó, nhóm thơng tấn chủ yếu thơng tin bằng sự kiện. Nhóm chính luận báo chí thơng tin chủ yếu bằng lý lẽ. Nhóm
kí báo chí thơng tin chủ yếu có tính thẩm mỹ.
Chính luận là nhóm thể tài báo chí dùng lý lẽ để soi sáng sự kiện, giúp công chúng hiểu đúng sự thật, hướng họ đến ho ạt
động tích cực, theo đúng ý đồ của tác giả và phù hợp với quan điểm, tư tưởng chính trị của đảng và nn.
Chính luận mang đặc điểm chung của báo chí. Tuy nhiên, chính luận có những đặc trưng sau:
Chính luận báo chí là nhóm thể tài báo chí dùng lý luận để soi sáng sự kiện.
Mục đích: nhằm thay đổi nhận thức, tư duy lý luận của công chúng chứ không chỉ để cung cấp thông tin. ( khác với nhóm thể
tài thơng tấn)
Chính luận báo chí được xem là một dạng văn nghị luận. Một dạng văn mà ở đó người ta dùng lý lẽ, dẫn chứng để bàn bạc,
làm rõ vấn đề nào đó nhằm để cho người đọc người nghe hoạt động theo
Trong chính luận, chủ đề tác phẩm được thể hiện qua hệ thống luận điểm, luận cứ, luận chứng chặt chẽ, logic. Khác với
trong văn học, chủ đề được thể hiện qua tình tiết, hành động, lời nói.
Lối tư duy trong chính luận là lối tư duy logic, tư duy lý luận. Nó dựa trên những sự kiện, phán đốn để t ư duy. Bài chính lu ận
phải nhấn mạnh được hai yếu tố tại sao và như thế nào? Các yếu tố cịn lại được khái qt-> tóm ý-> làm luận chứng, luận
cứ.
Chính luận BC là nhóm thể tài khơng phản ánh hình thức mà phản ánh bên trong, khái quát thông tin làm thay đổi nh ận th ức
của cơng chúng về sự kiện ấy. Do đó, tác giả phải bày tỏ quan điểm, tư tưởng của mình trong đối với vấn đề. Đồng tình hay
phản đối?, khen hay chê?. Chính luận thể hiện rõ nét, tập trung tư tưởng của tác giả . Thái độ của tác giả thể hiện bao nhiêu
thì càng có khả năng định hướng bấy nhiêu.
Mô tả vấn đề, sự kiện một cách dễ hiểu nhất. Ngơn ngữ mang màu sắc chính trị cao
VD: khi bình luận về một sự kiện-> tác giả chủ yếu đi sau vào bản chất của vấn đề-> định hướng cho người dân hiểu theo
quan điểm của Đảng và Nhà nước. Nhờ có BL mà cơng chúng hiểu rõ vấn đề và có niềm tin hơn. Trong tác phẩm “ Trung Quốc
công khai âm mưu độc chiếm biển đông”-> đưa ra những luận cứ như việc thành lập thành phố Tam Sa của Trung Qu ốc là sai
trái-> lãnh đạo Khánh Hòa và Đà Nẵng lên tiếng phản đối Trung Quốc, đồng thời khẳng định Hoàng Sa và Trường Sa là bộ
phận không tách rời của Việt Nam-> Tổng cơng ty dầu khí hải dương Trung Quốc (CNOOC), dưới sự cho phép của chính phủ

nước này, đã ngang ngược thông báo chào thầu quốc tế tại 9 lô dầu khí nằm hồn tồn trong phạm vi vùng đặc quy ền kinh t ế
200 hải lý và thềm lục địa của Việt Nam theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982. Hơn nữa đây lại là vùng hồn
tồn khơng có tranh chấp từ trước đến nay->người dân nhận thức đúng hơn, không hoang mang-> thấy được đường lối bảo
vệ tổ quốc của nước ta là đúng đắn.

Câu hỏi 2: những đặc trưng cơ bản của thể loại bình luận, xã luận và chuyên luận. Lấy VD phân tích và lấy tác phẩm để
chứng minh.
Đặc trưng cơ bản của bình luận và xã luận ( tài liệu)


Đặc trưng cơ bản của chuyên luận
Chuyên luận là một bài nghị luận bàn chuyên sâu về một vấn đề, tư duy khoa học, tình cảm phải được chuy ển hóa bằng
những lập luận.
Đặc trưng: bàn luận về những vấn đề cần bàn luận, những vấn đề được nhiều người quan tâm như những sự kiện quan
trọng có diễn biến phức tạp: vấn đề trang trại, vấn đề biển đảo,…
Bàn luận có hệ thống và chuyên sâu về một lĩnh vực của đời sống xã hội, phải được đăng báo, đăng trên phương
tiện thông tin địa chúng. VD: chuyên đề về thơ, thuật ngữ, tốn học, văn học,…
Địi hỏi có sự chuyên sâu-> tác giả phải am hiểu sâu rộng, hiểu nhiều, chuyên sâu về một vấn đề đang bàn luận.
Lý lẽ có tính thuyết phục
Đối tượng tiếp nhận hẹp
Ngơn ngữ mang tính khoa học, khó hiểu
VD: tác phẩm chun luận về cái đẹp của triết gia La Mã cổ đại Plotinus-> địi hỏi tác giả phải có kiến thức chuyên sâu v ề
kiến trúc.

Câu hỏi 3: so sánh các đặc trưng của nhóm thể tài chính luận báo chí và các nhóm thể tài báo chí khác. SS các đặc đi ểm c ủa
các thể loại BC. Phân tích, lấy tác phẩm chứng minh.
Nhóm thơng tấn:
Trong nhóm này tập hợp một số thể loại có nhiệm vụ thơng tin (dưới sự chi phối của các yêu cầu củatính xác thực, thời sự)
mà trong đó thể loại tin giữ vị trí hàng đầu. Bên cạnh tin cịn có một số thể loại khác như bài thông tấn, tường thuật, đi ều tra,
ghi nhanh, phỏng vấn sự kiện, phóng sự sự kiện v.v.. Đặc điểm nổi bật nhất của các thể loại trong nhóm này là chúng

đều thể hiện rõ năng lực thông tin sự kiện thời sự. Sự kiện được thơng tin trong các thể loại thuộc nhóm này được
biểu hiện với những cấp độ khác nhau, nhưng dù ở cấp độ nào thì cũng phải đáp ứng các yêu cầu về tính thời sự và
tính xác thực tối đa. Với mục đích rõ rang là ưu tiên tối đa cho nhiệm vụ thông tin sự kiện, TTBC cung cấp kịp thời cho
công chúng những thông tin về những sự kiện mới.

Nhóm các thể loại Chính luận báo chí
Chính luận là nhóm thể tài báo chí dùng lý lẽ để soi sáng sự kiện, giúp công chúng hiểu đúng sự thật, hướng họ đến ho ạt
động tích cực, phù hợp với quan điểm, tư tưởng, ý đồ của tác giả. Đây là một nhóm bao gồm các thể loại có nhiệm vụ đánh
giá, phân tích, giải thích, bàn luận về những sự thật của đời sống. Thế mạnh chủ yếu của các thể loại trong nhóm thể loại
này biểu hiện ở năng lực thông tin lý lẽ. Tất nhiên lý lẽ phải gắn liền với những sự kiện thời sự. Nói cách khác, đây là
nhóm khơng chỉ có nhiệm vụ thơng tin về sự thật mà cịn có nhiệm vụ phân tích, lý giải, bàn luận, đánh giá những sự
thật đó trên cơ sở của một thái độ rõ ràng nhằm hướng dẫn, điều chỉnh dư luận. “Nội dung của tác phẩm chính luận
báo chí tập trung một cách rõ nhất, nhiều nhất lập trường, quan điểm trong sứ mệnh định hướng tư tưởng và hành động
theo mục đích của từng tờ báo”.
Trong nhóm này có các thể loại như bình luận, xã luận, điều tra, bài phê bình, phỏng vấn vấn đề… Trong đó, thể loại bình
luận giữ vai trị là hạt nhân vì nó đã thể hiện sinh động nhất những đặc điểm cơ bản của cả nhóm. Chúng ta sẽ lần lượt đi ểm
qua những nét tiêu biểu nhất của các thể loại đó.
Nhóm các thể loại ký BC
Khơng hồn tồn giống với hai nhóm nêu trên, các thể loại trong nhóm này có nhiệm v ụ mơ tả, diễn tả một cách có hình ảnh,
có cảm xúc và giọng điệu về những sự thật đời sống. Nói cách khác, vẫn trên cơ sở của những sự thật (xác thực, thời sự), các
thể loại trong nhóm này có phương pháp phản ánh linh hoạt, sinh động do đã kết hợp được những đặc điểm của cả bên
trong và bên ngồi hệ thống thể loại báo chí. Về hình thức thể hiện, trong các tác phẩm thuộc nhóm này thường có vai trị


quan trọng của nhân vật trần thuật và sử dụng ngôn từ, bút pháp, giọng điệu giàu chất văn học. Nhóm các thể loại này là sự
kết hợp yếu tố chính luận ( tư liệu, sự kiện, lý lẽ, hùng biện…) với yếu tố nghệ thuật ( hình ảnh, cảm xúc, thái độ, khái
quát…) để phản ánh và lý giải vấn đề. Nói cách khác, các sự kiện, hiện tượng, q trình có thật của đời s ống xã h ội được
phản ánh một cách sinh động hấp dẫn bằng cách sử dụng hình ảnh, cảm xúc và các thế mạnh khác nhau của ngôn t ừ ( ẩn dụ,
ngoa dụ, tính ngữ, so sánh…). Có thể nói thơng tin sự kiện, lý lẽ và thẩm mỹ là tính trội của nhóm th ể loại này. Đặc trưng:
xuất hiện nhân vật trần thuật cùng với việc sử dụng ngôn ngữ, giọng điệu, bút pháp giàu chất văn học.

Thể loại được coi là hạt nhân của nhóm này là phóng sự. Ngồi ra trong nhóm này cịn có các thể loại có hình thức thể hi ện
sinh động, giàu tính chất văn học như phỏng vấn chân dung, ký chân dung, ký chính luận, thư phóng viên, sổ tay phóng viên,
nhật ký phóng viên cùng với một vài biến thể khác nữa. Điều đáng lưu ý là một dạng của thể loại tiểu phẩm cũng có thể
được xếp vào nhóm này. Tiểu phẩm, về bản chất là một thể loại văn học với nhiều dạng khác nhau (văn xuôi, đối thoại, văn
vần hoặc là sự kết hợp giữa ba dạng đó). Tuy nhiên nếu tác phẩm tiểu phẩm lấy đối tượng phản ánh là người thật, việc thật
và đáp ứng được u cầu thơng tin xác thực, thời sự và tính định hướng trực tiếp (vốn là những đặc tr ưng cơ bản của tác
phẩm báo chí) thì có thể coi nó như một dạng giao thoa giữa tiểu phẩm văn học với nhóm các thể Ký BC này.
Cũng cần phải nhấn mạnh rằng, trong hệ thống hệ thống thể loại báo chí với ba nhóm như đã nêu ở trên, các thể lo ại có thể
tồn tại độc lập nhưng cũng có thể giao thoa với các thể loại (và các loại thể) ở trong và ở bên ngoài hệ thống. Trong s ố đó,
trừ một số thể loại tương đối ổn định, các thể loại khác ít nhiều đều có sự giao thoa, chuyển hố lẫn nhau. Đó là một hiện
tượng bình thường trong đời sống các thể loại báo chí.
Có thể lấy ví dụ bằng thể loại phỏng vấn. Như đã trình bày ở trên, thể loại này là một ngoại lệ vì nó khơng hồn tồn thu ộc
vào một nhóm thể loại nào. Tuỳ vào từng tác phẩm cụ thể, tác phẩm phỏng vấn sẽ thuộc vào một nhóm thể loại nào đó.
Tương tự như vậy, thể loại phóng sự tuy được coi là hạt nhân của nhóm các thể Ký BC nhưng một dạng của nó là phóng sự sự
kiện vẫn có thể được xếp vào nhóm các thể Thơng tấn báo chí.
VD: sự kiện Trung Quốc in đường lưỡi bò lên hộ chiếu-> Daan Việt có bài bình luận Hộ chiếu in hình lưỡi bị, khơng cịn chỗ
cho sự nhân nhượng ( trước đó chỉ đưa tin). -> sự hoang tưởng, sự áp đặt của TQ, âm mưu thâm độc.

Câu hỏi 4: so sánh giữa thể loại bình luận và phản ánh.
Giống nhau:
Nội dung:
Dù là bài bình luận hay bài phản ánh thì chúng đều là những tác phẩm báo chí, đều phải đảm bảo tính thời sự, tính xác
thực và tính tư tưởng của thơng tin. Đây là đặc trưng riêng khơng chỉ bình luận, phản ánh mà còn cả các tác phẩm báo chí
trong tương quan so sánh với tác phẩm văn học.
Tính thời sự: Phản ánh kịp thời những cái mới. Đó là sự việc, sự kiện, con người, hoàn cảnh…xảy ra, vừa xảy ra và chắc chắn
xảy ra
Tính xác thực: Phản ánh sự thật một cách chính xác, khách quan
Tính tư tưởng: thể hiện rõ quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước, có tư tưởng chính trị.
Hình thức:
Ngắn gọn: dung lượng nhỏ, từ vài trăm đến nghìn chữ

Kết cấu: gắn liền sự kiện
Ngôn ngữ: Gần gũi đời sống
Cách thể hiện: Thể hiện cái tôi cá nhân trong bài viết
Khác nhau:
Phản ánh

Bình luận


-Hình thức: sử dụng lối kể, miêu tả sự kiện. Thông
tin trong tác phẩm là thông tin sự kiện.
-ngôn ngữ trong thể loại phản ánh là sự kết hợp
giữa tính chất khách quan trực tiếp với tính chất
logic chặt chẽ.
-Cách thể hiện: có 4 cách
+Tam giác ngược
+Tổng hợp
+Thời gian
+Chứng minh

-Dạng bài: Có 5 dạng:
+Phản ánh sự kiện, sự việc
+Phản ánh quang cảnh, hiện tượng
+Phản ánh tình huống, vấn đề
+Phản ánh người thật, viêc thật
+Phản ánh suy nghĩ, cảm xúc
-Tít: Cần hấp dẫn. Tít phụ: từ 23 tít
Cái tơi trong bài thể hiện không rõ nét. Cái tôi
trần thuật, chứng kiến, tham gia vào sự kiện.
Quan điểm có thể nói về vấn đề chung


-Hình thức: thơng tin trong tác phẩm là thông tin lý lẽ thông qua
luận điểm, luận cứ, luận chứng. Trên cơ sở lựa chọn khéo léo, chính
xác, người viết trình bày quan điểm, ý nghĩa, sự đánh giá thẩm
định sự kiện.
-ngơn ngữ lý lẽ
Cách thể hiện:
Bình luận nói chung:
+Phương pháp thơng báo và giải thích
+Phương pháp diễn dịch
+Phương pháp tóm tắt
Bình luận Phát thanh:
Có 4 cách:
+Theo chiều thẳng đứng:
+Theo trục thời gian (Tổng hợp)
+Đồng hồ cát
+bóc hành
-Dạng bài: Có 5 dạng:
+Bình luận vấn đề
+Bình luận sự kiện
+Bình luận ngắn
+Bình luận trong tuần
+Bình luận trong ngày
Tít: Khơng q câu khách, rõ ràng, ngắn gọn. Duy nhất có 1 tít chính.
Cái tơi thể hiện rõ nét, là cái tơi đại diện ( nếu có), là cái tơi của
tịa soạn. Quan điểm của bài bình luận là quan điểm của Đảng, có
khía cạnh riêng

Câu hỏi 5: Phân biệt giữa xã luận và bình luận
So sánh xã lu ậ n và bình lu ậ n đ ể ch ỉ ra đ ặc đi ểm c ủa t ừng th ể lo ại.


Xã lu ậ n và bình lu ậ n, hai th ể lo ạ i đ ặc s ắc thu ộc nhóm chính lu ận, báo chí. Trong nh ững th ời đi ểm l ịch s ử nh ất
đ ị nh c ủ a đ ấ t n ướ c, đ ặ c bi ệ t là trong kháng chi ến ch ống Pháp và ch ống Mỹ, nh ững bài xã lu ận và bình lu ận đã
đ ượ c s ử d ụ ng r ấ t có hi ệ u qu ả và có s ứ c tác đ ộng l ớn.
Gi ữ a hai th ể lo ạ i này, đ ề c ậ p đ ế n s ự t ươ ng đ ồng, chúng ta có th ể nh ận th ấy do đây là hai th ể lo ại cùng thu ộc
nhóm chính lu ậ n báo chí nên sẽ cùng mang nh ững đ ặc đi ểm chung c ủa nhóm này nh ư: xã lu ận và bình lu ận có c ơ
s ở th ự c ti ễ n là các s ự ki ệ n, hi ệ n t ượ ng c ụ th ể c ủa hi ện th ực khách quan; các s ự ki ện, hi ện t ượ ng đó đ ượ c xem
xét, đánh giá m ộ t cách có h ệ th ống trong m ối liên h ệ ch ặt chẽ ph ụ thu ộc l ẫn nhau. Trong xu h ướng phát tri ển
chung c ủ a đ ờ i s ố ng xã h ộ i. m ặ t khác v ớ i hai th ể lo ại này, bút pháp chính lu ận đ ượ c th ể hi ện rõ nét, thái đ ộ, quan
đi ể m chính ki ế n c ủ a bài báo cung đ ượ c th ể hi ện nh ất quán và công khai. Đ ối v ới nh ững v ấn đ ề xã h ội ph ức t ạp,
có nh ữ ng đ ề xu ấ t, h ướ ng d ẫ n ph ươ ng án tháo g ỡ ho ặc gi ải quy ết v ấn đ ề. Ph ạm vi bao quát r ộng, có th ể là toàn
b ộ các s ự ki ệ n, hi ệ n t ượ ng, quá trình… c ủa đ ời s ống xã h ội đ ươ ng th ời, m ột yêu c ầu quan tr ọng v ới c ả hai th ể
lo ạ i này là khi xem xét hay bình lu ận, đánh giá m ột s ự ki ện v ấn đ ề nào đó. Nhà báo khơng th ỉ nêu hi ện t ượng bên
ngồi mà cịn ph ả i ch ỉ ra nguyên nhân và b ản ch ất bên trong c ủa v ấn đ ề. Nói chung, đ ặc tr ưng chung nh ất c ủa
hai th ể lo ạ i xã lu ậ n và bình lu ậ n chính là ở ch ất trí tu ệ, t ư duy, lý lu ận, lý lẽ trong tác ph ẩm, hay chính là đ ặc
đi ể m thơng tin lý lẽ. Thêm vào đó, m ột đ ặc đi ểm chung gi ữa hai th ể lo ại báo chí này có tính ch ất khác bi ệt so v ới
nh ữ ng th ể lo ạ i khác đó là kh ả năng tác đ ộng v ới đông đ ảo, r ộng rãi qu ần chúng nhân dân, có tác d ụng l ớn trong
vi ệ c đ ị nh h ướ ng d ư lu ậ n, giúp công chúng hi ểu bi ết v ề các v ấn đ ề s ự ki ện theo m ột quan đi ểm nh ất đ ịnh.
C ả hai đ ề u s ử d ụ ng ngôn ng ữ chính lu ậ n, mang s ắc thái chính tr ị cao.
M ặ c dù có r ấ t nhi ề u đi ể m t ươ ng đ ồng, song gi ữa bình lu ận và xã lu ận v ẫn có nh ữn khác bi ệt rõ r ệt. M ột khác
bi ệ t d ễ th ấ y đ ầ u tiên là m ộ t bài xã lu ận th ườ ng nêu ra nh ững nhi ệm v ụ chính tr ị, “Xã lu ận có th ể coi là ng ọn c ờ
ch ỉ đ ạ o, là pháp l ệ nh chính tr ị hàng ngày (ho ặc trong th ời gian tr ướ c m ắt)” (Giáo trình nghi ệp v ụ báo chí -


tr ườ ng Tuyên hu ấ n TW, Hà N ộ i). Nh ư v ậ y, xã lu ận mang tính ch ất ch ỉ đ ạo, ch ỉ rõ đ ườ ng l ối, ph ươ ng h ướ ng ho ạt
đ ộ ng c ơ b ả n c ủ a v ấ n đ ề nêu lên. Vì v ậ y, đ ọc xã lu ận, chúng ta có th ể bi ết đ ượ c h ướ ng hành đ ộng trong hoàn
c ả nh này, s ự vi ệ c này đ ồ ng th ờ i cũng hi ểu đ ượ c c ả lu ận đi ểm c ủa Đ ảng v ề v ấn đ ề đó. Trong khi đó, bài bình
lu ậ n tuy có nh ữ ng k ế t lu ậ n rõ ràng, nh ưng v ấn đ ề đ ề c ập đ ến không nh ằm m ục đích tr ở thành ch ỉ th ị đ ể hành
đ ộ ng, mà nó ch ỉ mang tính ch ấ t đ ịnh h ướ ng cho suy nghĩ và nh ận th ức c ủ a cơng chúng. Có th ể nói bài bình lu ận
có nhi ệ m v ụ t ạ o đi ề u ki ệ n cho đ ộc gi ả đánh giá đúng đ ắn s ự ki ện nh ất đ ịnh đ ươ ng th ời. T ừ đó, d ẫn d ắt đ ộc gi ả

rút ra đ ượ c nh ữ ng k ế t lu ậ n xác đáng và hành đ ộng theo s ự quy ết đ ịnh đó. Xã lu ậ n là cơng tác tun truy ền cịn
bình lu ậ n là ph ươ ng th ứ c c ủa công tác tuyên truy ền. VD: Ví d ụ s ự vi ệc Trung Qu ốc in hình l ưỡi bị lên h ộ chi ếu.
XL: nói v ề h ướ ng đ ố i phó, x ử lý c ủa Nhà n ướ c ta v ới hành đ ộng ngang ng ượ c c ủa Trung Qu ốc. BL: sẽ nói v ề hành
đ ộ ng in b ả n đ ồ l ưỡ i bò là sái, th ể hi ện âm m ưu đ ộc chi ếm c ủa Trung Qu ốc.
Đi ể m khác th ứ hai gi ữ a hai th ể lo ạ i này là, t ừ các bài xã lu ận có t ầm t ư t ưở ng và m ục đích ch ỉ đ ạo cao h ơn h ẳn
các bài bình lu ậ n. Có ý ki ế n đã cho r ằng: “ng ườ i vi ết xã lu ận và ng ườ i đ ọc xã lu ận không ph ải là nh ững ng ười
cùng trao đ ổ i th ả o lu ậ n mà là đ ịnh h ướ ng chính tr ị”. Xã lu ận nêu l ập tr ườ ng quan đi ểm c ủa m ột t ờ bào cũng
chính là quan đi ể m c ủa chính đ ảng, hay đồn th ể mà t ờ báo đó làm c ơ quan ngôn lu ận) v ề m ột v ấn đ ề quan
tr ọ ng. Vì v ậ y, có th ể nói xã lu ận có kh ả năng ph ổ bi ến r ộng rãi trong qu ần chúng nhân dân nh ững ch ủ tr ương,
chính sách, t ư t ưở ng c ủ a Đ ả ng, nhà n ướ c trong s ự nghi ệp phát tri ển đ ất n ướ c.
Xét trên m ộ t khía c ạ nh, v ề ph ạ m vi gi ới h ạn, bình lu ận có ph ạm vi nh ỏ h ơn xã lu ận, đây chính là đi ểm khác bi ệt
th ứ ba. Thơng th ườ ng các bài bình lu ận ch ỉ th ể hi ện s ự nh ất quán v ề ch ỗ đ ứng, cách nhìn nh ận đánh giá c ủa
ng ườ i bình lu ậ n trong khi các bài xã lu ận l ại ph ản ánh đ ườ ng l ối chính tr ị c ủa c ơ quan báo chí, trình bày chính
ki ế n c ủ a c ơ quan ngơn lu ậ n c ủa chính tr ị c ủa Đ ảng, đồn th ể) đó v ề nh ững v ấn đ ề quan tr ọng nh ất trong th ời
đi ể m hi ệ n t ạ i và ph ả i đ ượ c nâng lên t ầ m cao lý lu ận.
V ề c ấ u trúc, các bài xã lu ậ n th ườ ng có c ấu trúc theo ph ươ ng pháp di ễn d ịch cịn bài bình lu ận ch ủ y ếu đi theo
ph ươ ng pháp quy n ạ p. Xét c ụ th ể , v ớ i các bài xã lu ận, t ừ m ột vài lu ận đi ểm ban đ ầu, b ằng lý lẽ và ch ứng c ứ,
h ướ ng ng ườ i đ ọ c chú ý vào v ấ n đ ề mà tác gi ả sẽ trình bày và tri ển khai trong ph ần sau c ủa bài xã lu ận, các lu ận
đi ể m ban đ ầ u đ ượ c tri ể n khai thành nh ững n ội dung l ớn, có tính ch ất đ ịnh h ướ ng r ộng. Khác v ới xã lu ận, bình
lu ậ n theo ph ươ ng pháp quy n ạ p, nó rút ra k ết lu ận thông qua vi ệc bàn lu ận nh ững cái c ụ th ể m ột đ ặc đi ểm
riêng bi ệ t khá quan tr ọng là v ề nguyên t ắc, bình lu ận bao gi ờ cũng lu ận gi ải trên c ơ s ở g ắn li ền v ới nh ững v ấn
đ ề , s ự ki ệ n, tình hu ố ng, hoàn c ảnh c ụ th ể, thông qua nh ững chi ti ết c ụ th ể. T ức là các chi ti ết c ụ th ể c ủa các s ự
ki ệ n, tình hu ố ng, hồn c ả nh… đóng vai trị chi ph ối trong vi ệc lu ận gi ải c ủa bài bình lu ận.
Có th ể th ấ y đ ể làm m ộ t bài bình lu ậ n đ ầu tiên ph ải l ựa ch ọn và phân tích các s ự ki ện, ti ếp theo là s ắp x ếp các
s ự ki ệ n trong m ố i quan h ệ và ph ụ thu ộc l ẫn nhau c ủa chúng, trong các bài bình lu ận, đi ều quan tr ọng nh ất là ta
ph ả i bám sát đ ề tài và làm n ổi b ậ t đ ượ c ch ủ đ ề b ằng nh ững chi ti ết tiêu bi ểu nh ất c ủa các s ự ki ện. Trong khi đó
các bài xã lu ậ n tr ự c ti ế p d ự a trên c ơ s ở nh ững Ngh ị quy ết c ủa các c ơ quan Đ ảng và Nhà n ướ c. Vì v ậy, vi ệc xem
xét và đánh giá tình hình trong bài xã lu ận ph ải d ựa trên tinh th ần nh ững Ngh ị quy ết t ương ứng c ủa Đ ảng, c ủa
Đ ạ i h ộ i Đ ả ng trên c ơ s ở phân tích các t ư li ệu c ụ th ể. Xã lu ậ n đi t ừ khoái quát đ ế n đ ặ c tr ưng. Còn BL rút ra k ết
lu ậ n có tính chính tr ị , t ổng quát s ự ki ện. VD: sự kiện tàu Trung Quốc cắt cáp của tàu Bình Minh 2. XL: Nói về việc này

trong bối cảnh VN bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ. BL: Đặt vấn đề trong bối cảnh ý đồ của Trung Quốc mở rộng phạm vi lãnh thổ.
M ộ t chú ý đ ố i v ớ i bài xã xã lu ậ n, t ạ o ra đi ểm khác bi ệt c ủa nó so v ới bình lu ận là trong bài xã lu ận tuy ệt đ ối
khơng đ ượ c có d ấ u ấ n cá nhân c ủa ng ườ i vi ết, không bao gi ờ đ ượ c s ử d ụng đ ại t ừ nhân x ưng ngôi th ứ nh ất (tôi).
Tuy nhiên, v ớ i bình lu ậ n, ng ườ i vi ết có th ể nêu ý ki ến quan đi ểm c ủa mình v ề v ấn đ ề nào đó và thuy ết ph ục b ạn
đ ọ c r ằ ng quan đi ể m này là đúng đ ắ n. Có s ự khác bi ệt là do t ầm quan tr ọng và v ị trí c ủa bài xã lu ận là bài m ở đ ầu
cho m ộ t t ờ báo, là ti ế ng nói c ủa tịa so ạn v ừa trình bày ở trên là nh ững đi ểm t ươ ng đ ồng và khác bi ệt gi ữa hai
th ể lo ạ i báo chí: xã lu ậ n và bình lu ận. Bài xã lu ậ n th ể hi ệ n quan đi ể m c ủa tòa so ạn m ột cách tr ực ti ếp, cịn bình
lu ậ n mang d ấ u ấ n cá nhân.
Bài bình lu ậ n có tính chiến đấu cao. Tính chiến đấu địi hỏi bình luận phải được xây dựng bằng hệ thống lý lẽ sắc sảo,
chính xác. Đó có thể là những lý lẽ để vạch trần bộ mặt của kẻ thù, cũng có thể là những lời tố cáo, lên án gay gắt nh ững t ệ
nạn mới trong xã hội hiện đại. Đặc trưng này địi hỏi ở nhà báo- nhà bình luận phải có tinh thần dũng c ảm, dám nghĩ, dám
làm, dám viết và biết đấu tranh bảo vệ ý kiến, quan điểm của mình. Đặc trưng “ tính chiến đấu” cịn u cầu người viết
khơng thể hiện thái độ mơ hồ, không rõ ràng đồng thời không chấp nhận một kết luận mang tính chất chung chung. M ột bài
bình luận thiếu tính chiến đấu là một tác phẩm báo chí thất bại, khơng có tính thơng tin và khơng định h ướng được dư luận
xã hội.


-

-

Đặc trưng của bình luận phát thanh:
Viết bình luận Phát thanh là viết cho người nghe, chính vì vậy cần lưu ý:
Về dung lượng: ngắn ngọn
Lựa chọn một chủ đề cho một lần phát thanh Cấu trúc thường ngắn gọn, giản dị, sử dụng chủ yếu bằng mơ hình
thẳng đứng.
Ngơn ngữ dễ hiểu: Sử dụng khẩu ngữ
Diễn đạt mỗi ý một câu, sử dụng câu chủ động
Hình thức: độc thoại hoặc đối thoại ( phỏng vấn, tọa đàm)
Áp dụng các hình thức hỗ trợ khác: Tiếng động, âm nhạc…Để tăng giá trị bài bình luận

Có tính tương tác
Tuy nhiên, bình luận phát thanh vẫn cần đảm bảo những đặc trưng cơ bản của một bài bình luận nói chung.
Đặc điểm của bình luận phát thanh:
Phần đặc trưng BLPT+ đặc điểm của chính luận BC
Câu 7: so sánh ngơn ngữ PT với các loại hình ngơn ngữ BC khác?
( Tài liệu)

-

Câu 8: để có bài bình luận tốt, em phải làm gì?
Chọn chủ đề, phạm vi đề tài rõ ràng, tránh rộng q, có ảnh hưởng, tác động tích cực đến đời sống của nhân dân
Cần phải hiểu nguồn gốc của vấn đề
Theo dõi thường xun tình hình chính trị - xã hội trong và ngoài nước
Thường xuyên đi thực tế, xem xét, theo dõi đời sống của người dân-> nghiên cứu đời sống tư tưởng của người dân để
đáp ứng.
Giả thích các ý kiến và trình bày quan điểm của mình càng nhanh càng tốt
Cần bộc lộ chính kiến, thái độ của người viết, của tòa soạn một cách sáng tạo và khách quan để hướng về mục đích
cụ thể.
Đưa những chi tiết đặc sắc, tiêu biểu vào bài bình luận. Phải thể hiện rõ vấn đề đang nói đến là đúng hay sai, đồng
tình hay phản đối.
Người viết phải có cái nhìn, quan điểm vững chắc để giải quyết những góc độ khác nhau: lập trường, thái độ, q
trình nhận thức các sự kiện, cách chọn các sự kiện giả thích và phân tích chúng
Câu 9: Để có bài chính luận tốt, em phải làm gì?
( tài liệu)