Tối ưu thời gian dùng pin MTXT

Ngoài những cách kéo dài tuổi thọ pin MTXT, bài viết giới
thiệu 1 số giải pháp tối ưu thời gian dùng pin MTXT nhằm
khai thác hết giá trị của pin khi sử dụng MTXT “di động”
hoặc ở những nơi khơng có nguồn cấp điện.
Chọn phần cứng phù hợp là yếu tố then chốt quyết định đến
thời gian dùng pin của bạn. Mức tiêu thụ điện năng của MTXT
phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, nhưng trong đó nổi bật là CPU,
GPU, màn hình và kích thước máy. Các thành phần cịn lại có
ảnh hưởng nhưng không nhiều, chẳng hạn 2 thanh DDR2
SDRAM 2GB (tổng dung lượng 4GB) tiêu thụ điện năng tương
đương 2 thanh RAM 512MB (tổng dung lượng 1GB) hoặc với
ổ cứng kích thước 2,5” (loại phổ biến của MTXT) dung lượng
khác nhau cũng có mức tiêu thụ điện tương đương. Điều này
cho thấy quan niệm cấu hình càng cao càng ngốn nhiều pin
không hẳn là đúng trong mọi trường hợp. Nếu bạn là người
thường xuyên di chuyển hoặc thời gian dùng pin liên tục từ 7
đến 8 tiếng, hãy nghĩ đến giải pháp dùng pin dự phòng với máy


tính đang sử dụng hoặc cân nhắc việc lựa chọn dòng máy siêu
di động (ultra-portable) nếu mua mới.
1. Bộ xử lý (CPU)
TDP (Thermal
design power)
không phải là
công suất tiêu thụ
của CPU mà là
công suất tối đa
mà hệ thống tản

nhiệt (hoặc quạt
làm mát) phải đáp
ứng để CPU
khơng q nóng
(overheat). Mặc
dù khơng chính
xác lắm nhưng có
thể hiểu nơm na
TDP là cơng suất


Người dùng thường

tiêu thụ tối đa của có xu hướng chọn

CPU mạnh nhất,

CPU.

nhất và ngốn nhiều

thường là… đắt tiền
điện năng nhất. Tuy

nhiên theo kinh nghiệm người viết thì trừ khi bạn cần dùng
MTXT để chơi game “hạng nặng”, xử lý đồ họa hoặc kiến trúc
thì với đa số người dùng, 1 CPU đầy đủ chức năng dòng P hay
Core i3, i5M có thể đáp ứng đầy đủ yêu cầu.
Xếp theo mức độ tiết kiệm điện năng từ thấp đến cao thì bộ xử
lý (BXL) Intel Atom tiêu thụ điện năng rất ít, chẳng hạn Atom

Z550 chỉ có TDP tối đa là 2,4W. Intel Atom thường được dùng
trong netbook (máy tính sổ tay). Để tiết giảm điện năng tiêu
thụ, Atom thường bị cắt giảm bớt tính năng và có hiệu năng
khá thấp. CPU siêu tiết kiệm năng lượng như Intel Core 2 Duo
L7xxx, Core i3 350UM, v..v.. thường có TDP là 12W, Vcore ở
mức 0,7 – 0,8V và xung nhịp dưới 1.5Ghz. Cao hơn 1 chút là
Core i7 6xxUM với TDP 18W nhưng vẫn được xếp vào dòng
siêu tiết kiệm năng lượng vì chúng tích hợp cả chipset cầu bắc
(northbridge) và GPU trong CPU.
Kế đến là các CPU tiết kiệm năng lượng dịng SL có TDP
khoảng 17W, chúng thường được cắt giảm một số công nghệ


tương đối “cao cấp” như ảo hóa vì ít người dùng cần chạy
những ứng dụng nặng nề trên máy tính siêu di động. CPU hỗ
trợ đầy đủ tính năng (full-feature) như dịng P, Core i3, Core i5
có TDP cao hơn, khoảng 25W do hỗ trợ các tính năng cao cấp
như ảo hóa; Lưu ý là một số CPU dịng Core i3, i5 có TDP lên
đến 35W, tuy nhiên con số này bao gồm cả GPU tích hợp. Các
CPU hiệu năng cao (high performance) bao gồm dịng T, core
i7 M có TDP khoảng 35W (khơng gồm GPU tích hợp), và
đứng đầu bảng là CPU 4 nhân Q9xxx, Core i7 Q với TDP lên


đến 45W. Đây là các CPU hiệu năng cao, thích hợp với những
cấu hình chơi game, đồ họa hoặc thiết kế.
2. Bộ xử lý đồ họa (GPU)
Hiện nay, ngoài GPU tích hợp (trên mainboard hay trong
CPU), nhiều MTXT cịn được trang bị GPU rời. Bên cạnh đó,
1 số dịng MTXT còn áp dụng giải pháp card đồ họa chuyển

đổi được (switchable graphics), kết hợp giữa card đồ họa tích
hợp và card đồ họa rời. Việc chuyển đổi giữa 2 card đồ họa có
thể là do người dùng quyết định (các giải pháp dùng switchable
graphics của ATI), hoặc tự động khi có yêu cầu về xử lý đồ họa
(Optimus của nVidia). Đây là một lựa chọn bạn có thể cân
nhắc nếu có yêu cầu cao về thời gian dùng pin nhưng đôi khi
vẫn cần năng lực xử lý đồ họa.
Tương tự CPU thì GPU cũng phân thành làm nhiều dịng, tùy
hiệu năng và đồng thời cũng là điện năng tiêu thụ. GPU tích
hợp Intel HD Graphic (phổ biến là Intel GMA 4500MHD và
5700MHD) với TDP khoảng 12W hoặc thấp hơn (7 - 8W ở chế
độ low-power). Khả năng xử lý đồ họa GPU tích hợp khá hạn
chế, chỉ thích hợp cho cơng việc văn phịng và học tập. GPU
rời cấp thấp như AMD (ATI) Radeon HD34xx, 43xx và 53xx


hoặc NVIDIA Geforce G 210M, 310M cũng có TDP khoảng
12 - 14W, khả năng xử lý đồ họa cao hơn 1 chút so với GPU
tích hợp, thích hợp cho nhu cầu giải trí đơn giản. Kế tiếp là các
GPU AMD Radeon HD3650, 46xx, 5470, 6370M hoặc
NVIDIA Geforce 410M, 320M có thể đáp ứng hầu hết các
game với thiết lập đồ họa ở mức trung bình. GPU tầm trung
như AMD HD 46x0M, 5650M hoặc NVIDIA Geforce GT
420M, 335M, 425M, v..v.. đáp ứng hầu hết các game đang có
mặt trên thị trường; kể cả các game hạng nặng. Cao cấp nhất
(và cũng ngốn nhiều điện năng nhất) là những GPU AMD
CrossFire hoặc NVIDIA SLI như HD 6970M CrossFire, GTX
480M SLI. Khả năng xử lý đồ họa của chúng có thể sánh
ngang GPU của máy tính để bàn cao cấp, cho phép chơi các
game với thiết lập đồ họa mức cao nhất.

3. Màn hình
Bạn đọc nên chọn màn hình đèn nền LED thay vì đèn nền
CCFL. Hẳn nhiều bạn đọc vẫn nhớ nhận định rằng màn hình
LED tiết kiệm năng lượng hơn màn hình CCFL nhưng khơng
đáng kể (ID: A1008_120). Về tổng qt thì điều này đúng, tuy
nhiên vẫn có một ngoại lệ bạn đọc nên cân nhắc là đối với


MTXT siêu di động (ultra-portable). Ở độ sáng trung bình, với
cùng kích thước thì màn hình 12.1” đèn nền CCFL tiêu thụ
khoảng 4,5W trong khi màn hình đèn nền LED khoảng 3,5W;
thấp hơn 1W. Đối với các MTXT bình thường thì 1W khơng
phải đáng kể nhưng với các MTXT siêu di động, 1W có thể
tương đương với 30 phút sử dụng hay hơn nữa, giúp bạn hồn
tất cơng việc tốt hơn.
4. Kích thước MTXT
Ngồi các yếu tố trên, kích thước cũng là một yếu tố quan
trọng đối với thời gian dùng pin: màn hình và bo mạch nhỏ gọn
sẽ tiêu thụ năng lượng ít hơn. Điểm hạn chế của sự nhỏ gọn là
kích thước pin (và đồng thời cũng là dung lượng pin) cũng hạn
chế.
Dùng pin hợp lý


Tắt bớt các ứng dụng không cần thiết để tránh lãng phí tài
nguyên hệ thống, giảm thời gian dùng pin.
Khi mới sử dụng MTXT, hẳn nhiều bạn đọc sẽ ngạc nhiên
khi thấy Windows hay phần mềm quản lý pin hiển thị thời
gian sử dụng pin còn lại thay đổi thất thường, có thể vừa
mới báo thời gian cịn 4 tiếng rồi ngay sau đó chỉ cịn 2

tiếng rồi lại tăng lên 3 tiếng. Vậy nguyên nhân do đâu?
Trước tiên, chúng ta hãy cùng tìm hiểu một chút về cách
Windows tính thời gian dùng pin cịn lại này. Thường thì
Windows hay phần mềm quản lý pin chỉ đơn giản làm phép
toán “chia” dựa trên dung lượng pin cịn lại và cơng suất
tiêu thụ của hệ thống. Như vậy, tùy thuộc vào trạng thái
hoạt động của hệ thống, chẳng hạn khi bạn truy xuất tập tin


thì đầu đọc của ổ cứng phải di chuyển đến vị trí tập tin lưu
trữ trên phiến đĩa, CPU phải xử lý kết quả, v..v.. ở chế độ
tải nặng, hệ thống sẽ tiêu thụ điện năng nhiều hơn dẫn đến
thời gian dùng pin sẽ giảm đi. Sau đó, khi đã hoàn tất các
yêu cầu, hệ thống chạy ở chế độ tải nhẹ, điện năng tiêu thụ
giảm xuống và thời gian dùng pin sẽ tăng lên. Vì vậy, thời
gian dùng pin mà Windows hay phần mềm quản lý cung
cấp chỉ mang tính tham khảo. Muốn biết thực sự pin “trụ”
được bao lâu phải dựa vào thực tế sử dụng. Như vậy, để
kéo dài thời gian dùng pin thì bạn phải giảm cơng suất tiêu
thụ xuống mức thấp nhất có thể và duy trì hệ thống ở trạng
thái này.
1. Điều chỉnh độ sáng màn hình
Màn hình là 1 trong những phần cứng ngốn nhiều điện
năng nhất. Vì vậy, điều chỉnh độ sáng màn hình phù hợp
với mơi trường làm việc để mắt bạn không điều tiết quá
mức là điều rất cần thiết (như đã nói ở phần trên, đây là ưu
điểm của đèn nền LED khi cho độ sáng cao hơn ở cùng
mức tiêu thụ năng lượng). Hầu hết phần mềm quản lý điện
năng, trong đó có Power Options của Windows 7 đều có



khả năng tự điều chỉnh độ sáng khi máy tính chuyển sang
sử dụng pin. Ngoài ra, bạn cũng nên thiết lập thời gian để
màn hình tự giảm độ sáng xuống thấp nhất và tắt sau 1
khoảng thời gian không dùng máy. Kinh nghiệm thực tế
cho thấy thiết lập để giảm độ sáng sau 3-5 phút và tắt sau
10 phút là phù hợp.
2. Giữ Windows khỏe mạnh
Windows là “phần mềm” quan trọng nhất và ảnh hưởng rất
nhiều đến thời gian dùng pin. Khi Windows trở nên chậm
chạp do cài đặt quá nhiều ứng dụng, “rác” phát sinh trong
quá trình sử dụng sẽ ngốn bộ nhớ nhiều hơn, ổ cứng phải
truy xuất liên tục, CPU phải hoạt động ở mức cao sẽ làm
tăng cơng suất tiêu thụ. CCleaner (miễn phí), Your
UnInstaller, Ace Utilities sẽ giúp bạn gỡ bỏ ứng dụng
không cần thiết, dọp dẹp “rác” để giữ Windows khỏe mạnh.
Ngoài ra, bạn cũng có thể cân nhắc việc cài mới hồn tồn
tùy “sức khỏe” của Windows.
Nếu có yêu cầu cao về thời gian dùng pin và không bị ràng
buộc về hệ điều hành (HĐH), bạn có thể chọn Windows XP
thay cho Vista hay Win 7. Hệ điều hành 10 năm tuổi này