bai bang he thong tuan hoan

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (135.24 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tiết 41: SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN CÁC

NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

I. Mục tiêu:

1.Kiến thức: HS biết được

- Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố theo chiều tăng dần của điện tích hạt
nhân nguyên tử

- Cấu tạo bảng tuần hồn gồm: ơ ngun tố, chu kì nhóm, nhóm.

- Quy luật biến đổi tính chất trong chu kỳ, nhóm. áp dụng với chu kỳ 2,3
nhóm I, VII

- Dựa vào vị trí nguyên tố (20 nguyên tố đầu). Suy ra cấu tạo nguyện tử, tính
chất cơ bản của ngun tố và ngược lại.

2.Kỹ năng:

- Dự đốn tính chất cơ bản của nguyên tố khi biết vị trí của nó trong bảng
tuần hồn.

- Biết cấu tạo ngun tử của nguyên tố suy ra vị trí và tính chất của nó

3. Thái độ:

- Giáo dục lịng u mơn học, ý thức bảo vệ môi trường.

II. Chuẩn bị:

1. Giáo viên:

- Bảng tuần hồn, ơ ngun tố, chu kỳ 2, 3, nhóm I, VII, sơ đồ cấu tạo
nguyên tử ( phóng to)

2. Học sinh: Học bài cũ và chuẩn bị bài mới

III. Tiến trình dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ:

Câu hỏi:

1. Kể tên một số nghành cơng nghiệp silicat và ngun liệu chính?
2. Nêu các cơng đoạn chính của sản xuất thủy tinh, viết PTHH.

Đáp án

1. Một số nghành công nghiệp silicat
a.Sản xuất đồ gốm, sứ:

- Nguyên liệu chính: đất sét, thạch anh, fenpat.
b. Sản xuất xi măng

- Nguyên liệu: Đất sét, đá vôi, cát…
c. Sản xuất thủy tinh

- Nguyên liệu chính: Cát thạch anh ( cát trắng, đá vơi, sơđa
2.Các ơng đoạn chính sản st thuỷ tinh

CaCO3(r)  CaO(r) + CO2(k)

SiO2(r) + CaO(r)  CaSiO3(r)

Na2CO3(r) + SiO2(r)  Na2SiO3(r) + CO3(r)

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Hoạt động của thầy và trò Nội dung

*Hoạt động 1: Nguyên tắc sắp xếp 
các nguyên tố trong bảng tuần hoàn:

- GV treo bảng tuần hoàn và giới thiệu
cách sắp xếp trong bảng tuần hoàn

*Hoạt động 2: Cấu tạo bảng tuần 
hoàn

I. Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố 
trong bảng tuần hoàn

- Bảng tuần hồn có hơn 100 ngun tố
được sắp xếp theo chiều tăng dần của
điện tích hạt nhân nguyên tử

II. Cấu tạo bảng tuần hoàn

- GV giới thiệu khái qt bảng tuần
hồn

Ơ, chu kỳ, nhóm

GV treo sơ đị lên bảng ơ 12 phóng to
? Hãy quan sát và nhận xét

? Ơ ngun tố cho biết những gì

GV: số hiệu ngun tử có trị số bằng
đơn vị điện tích hạt nhân, bằng số e
trùng với số thứ tự của nguyên tố
? Quan sát ô 13 cho biết ý nghĩa các
con số và ký hiệu trong ơ đó.

* HĐ nhóm: quan sát bảng tuần hồn
trang 169 SGK và chu kì 1, 2,3 thảo
luận theo nội dung sau:

- Bảng tuần hồn có bao nhiêu chu kỳ,
mỗi chu kỳ có bao nhiêu hàng?

- Điện tích hạt nhân các nguyên tử
trong một chu kỳ thay đổi như thế
nào?

- Chu kì 1, 2, 3 gồm mấy nguyên tố?
Điện tích hạt nhân được sắp xếp như
thế nào?

GV nhận xét, chuẩn kiến thức

1. Ô nguyên tố:

- Số hiệu nguyên tử (STT của nguyên
tố) số hiệu nguyên tử có số trị bằng số
đơn vị điện tích hạt nhân và bằng số
electron trong ngun tử

- Kí hiệu hóa học
- Tên ngun tố
- Ngun tử khối
VD: ơ ngun tử Mg

2. Chu kì:

- Bảng có 7 chu kỳ : Chu kỳ 1,2,3 là
chu kỳ nhỏ. 4,5,6,7,là chu kỳ lớn .
- Trong mỗi chu kỳ từ trái qua phải
điện tích hạt nhân tăng dần

- Chu kì là dãy các nguyên tố xếp theo
hàng ngang,bắt đầu là kim lại kiềm và
kết thúc là khí hiếm và được xếp theo
chiều điện tích hạt nhân tăng dần.

- Ck1: gồm 2 nguyên tố là H và He.
Điện tích tăng từ (1+) đến (2+)

- Ck2: gồm 8 nguyên tố từ Li đến Ne.
Điện tích hạt nhân tăng dần từ Li là
3+ ... đến Ne là 10+.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

HS quan sát bảng tuần hoàn sơ đồ cấu
tạo các nguyên tố Na, K, H,Cl,

F...thảo luận trả lời các nội dung
sau

? Bảng hệ thống tuần hồn có bao
nhiêu nhóm

?Trong cùng một nhóm điện tích hạt
nhân nguyên tử của các nguyên tố thay
đổi như thế nào

Đại diện nhóm trình bầy
Đại diên nhóm khác nhận xét

? Nhìn vào nhóm I em có nhận xét gì.

? Nhìn vào nhóm VII em có nhận xét
gì.

3.Nhóm

- Bảng hệ thống tuần hồn có 8 nhóm
được đánh số từ I đến VIII

- Trong một nhóm điện tích hạt nhân
ngun tử tăng dần.

- Nhóm gồm các ngun tố có tính chất
tương tự nhau được xếp thành một cột
theo chiều tăng của điên tích hạt nhân
nguyên tử.

- Nhóm I: gồm các nguyên tố kim loại
kiềm điển hình hoạt động mạnh, điện
tích hạt nhân tăng dần từ Li (3+)..., đến
At(85+).

- Nhóm VII: gồm các nguyên tố
halogen là những phi kim điển hình
hoạt đọng mạnh, điện tích hạt nhân
tăng từ F(9+) đến ...At(85+).

4. Củng cố:

1. Nhắc lại nội dung chính của bài
2. Đọc phần em có biết

3. Làm bài tập 1,3 (SGK 101)

5. Hướng dẫn học bài ở nhà:

- Về nhà học bài
- Xem trước bài

- Hoàn thiện bài 1, 2 vào vở bài tập.
- Làm bài tập 4(sGK 101)

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC (tiếp)

I. Mục tiêu:

1.Kiến thức: HS biết được

- Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố theo chiều tăng dần của điện tích hạt
nhân ngun tử

- Cấu tạo bảng tuần hồn gồm: ơ ngun tố, chu kì nhóm, nhóm.

- Quy luật biến đổi tính chất trong chu kỳ, nhóm. áp dụng với chu kỳ 2,3
nhóm I, VII

- Dựa vào vị trí ngun tố (20 nguyên tố đầu). Suy ra cấu tạo nguyện tử, tính
chất cơ bản của nguyên tố và ngược lại.

2.Kỹ năng:

- Dự đốn tính chất cơ bản của ngun tố khi biết vị trí của nó trong bảng
tuần hồn.

- Biết cấu tạo nguyên tử của nguyên tố suy ra vị trí và tính chất của nó

3. Thái độ:

- Giáo dục lịng yêu môn học, ý thức bảo vệ môi trường.

II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:

- Bảng tuần hồn, ơ ngun tố, chu kỳ 2, 3, nhóm I, VII, sơ đồ cấu tạo
nguyên tử ( phóng to)

2. Học sinh: Học bài cũ và chẩn bị bài mới

III. Tiến trình dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ:

Câu hỏi: Nêu cấu tạo bảng tuần hoàn

Đáp án : Cấu tạo bảng tuần hồn

1. Ơ ngun tố cho biết:Số hiệu ngun tử, kí hiệu hóa học, tên ngun tố,
ngun tử khối

2. Chu kì: Chu kì là dãy các nguyên tố xếp theo hang ngang, bắt đầu là kim
loại kiềm, cuối là halogen, kết thúc là khí hiếm và được xếp theo chiều điện
tích hạt nhân tăng dần

Số thứ tự của chu kì bằng số lớp e

3.Nhóm: Nhóm gồm các ngun tố có tính chất tương tự nhau được xếp
thành một cột theo chiều tăng của điên tích hạt nhânnguyên tử

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Hoạt động của thầy và trò Nội dung

*Hoạt động 1: Sự biến đổi tính chất của
các nguyên tố trong bảng tuần hồn

- HS hoạt động nhóm: các nhóm thaỏ luận

theo nội dung: quan sát bảng tuần hồn
chu kì 2, 3 trong SGK. Hãy nhận xét theo
nội dung sau:

Đi từ đầu đến cuối chu kì ( theo chiều
tăng dần của điện tích hạt nhân):

? Các nguyên tố trong chu kì dược sắp
xếp như thế nào

?Tính kim loại, tính phi kim của các
nguyên tố thay đổi như thế nào

GV gọi đại diện các nhóm báo cáo, nhóm
khác nhận xét bổ sung.

GV lại chốt kiến thức

Bài tập:

1.Sắp xếp lại các nguyên tố sau theo thứ
tự

a. Tính kim loại giảm dần: Si, Mg, Al, Na
b. Tính phi kim giảm dần: C, O, N, F
Giải thích ngắn gọn

HS tiếp tục thảo luận nhóm theo nội
dung:

Quan sát nhóm I và VII, dựa vào tính chất
hóa học của các ngun tố đã biết, hãy
cho biết:

- Tính kim loại và tính phi kim của các
nguyên tố trong cùng một nhóm thay đổi
như thế nào?

- Em có nhận xét gì về nhóm I và nhóm
VII.

Đại diện các nhóm báo cáo

III: Sự biến đổi tính chất của các 
nguyên tố trong bảng tuần hồn
1.Trong một chu kỳ:

- Đầu chu kì là kim loại kiềm, cuối là
halogen, kết thúc là khí hiếm.

- Tính kim loại của các nguyên tố
giảm dần, tính phi kim tăng dần

HS trả lời:

a, Thứ tự giảm dần tính kim loại là:
Na, Mg, Al, Si.

Vì các ngun tố trong cùng chu kì
tính kim loại giảm.

b, Thứ tự giảm dần tính phi kim là:
F, O, N, C.

Vì tính phi kim trong chu kì tăng
dần.

2. Trong một nhóm

- Tính kim loại của các nguyên tố
tăng dần, tính phi kim giảm dần.

-Nhóm I: tính kim loại của ngun tố
tăng dần. Đầu nhóm là Li là kim loại
hoạt động mạnh, cuối nhóm Fr hoạt
động rất mạnh.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

GV nhận xét bổ sung, chốt kiến thức

*Hoạt động 2: Ý nghĩa của bảng tuần 
hồn các ngun tố hóa học :

- Ví dụ 1: Biết ngun tố A có số hiệu
ngun tử là 17 chu kì 3, nhóm VII.

nhóm là F hoạt đơng rất mạnh, cuối
nhóm là I hoạt đơng rất yếu. At thì
khơng có trong tự nhiên.

IV. Ý nghĩa của bảng tuần hồn

các ngun tố hóa học

1. Biết vị trí của ngun tố ta có thể
suy đốn cấu tạo nguyên tử và tính
chất nguyên tố

Hãy cho biết cấu tạo nguyên tử, tính
chất của nguyên tố và so sánh với
nguyên tố lân cận.

- HS lên bảng làm bài

- HS khác nhận xét bổ sung
GV bổ sung và chốt kiến thức

Ví dụ 2: nguyên tử, ngun tố X có
điện tích hạt nhân là 16+. Cho biết vị
trí của X trong bảng tuần hồn và tính
chất cơ bản của nó

Giải:

Cấu tạo của ngun tố A như sau:
- A có số hiệu nguyên tử là 17 nên:

+ Điện tích hạt nhân là 17+
+ Có 17p, 17e

- A cuối chu kỳ 3 nên A là phi kim hoạt
động mạnh, mạnh hơn nguyên tố có số

hiệu nguyên tử 16, là lưu huỳnh.

- A đầu nhóm VII nên tính phi kim yếu
hơn ngun tố trên có số hiệu nguyên tử
9 là Flo. Mạnh hơn nguyên tố có số
hiệu nguyên tử 35 là Brom.

2. Biết cấu tạo của nguyên tố ta có thể
suy đốn vị trí và tính chất của
ngun tố đó

Ví dụ 2: nguyên tử, nguyên tố X có
điện tích hạt nhân là 16+. Cho biết vị trí
của X trong bảng tuần hồn và tính chất
cơ bản của nó

Giải:

- Vị trí X trong bảng tuần hoàn : Số thứ
tự: 16. Do kết thúc ở chu kì 2 là ơ 10 và
kết thúc chu kì 3 là ơ 18 nên X thuộc
chu kỳ 3, nhóm VI ( nhóm VII là
nguyên tố số 17)

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

4. Củng cố:

1. Nhắc lại nội dung chính của bài

2. Ho n th nh n i dung còn thi u b ng dà à ộ ế ở ả ướ đi ây

TT Kíhiệu

Vị trí trong bảng HTTH nguyên tửCấu tạo Tính chấtcơ bản
Thứ

tự Chu kì Số P Số e

1 Na 11 3 4 7

2 Br 35

3 Mg 12 3 2 6

4 O 8 8

5.Hướng dẫn học bài ở nhà: