Những cách viết mào
đầu hấp dẫn
Mào đầu dẫn dắt
Hãy tránh xa cách vào đề theo kiểu sách giáo khoa và hãy thử một
mào đầu có tính chất giai thoại, với lỗi dẫn dắt có đơi chút hư cấu. Loại này
ứng dụng rất tuyệt với với những chủ đề vốn khô khan hoặc các vấn đề khoa
học có tính lý thuyết cao. Đây là đoạn mở đầu bài báo nói về những tiến bộ
trong ngành khám chữa bệnh thính giác:
“ Một vài năm trước đây, một người bạn ngồi 40 tuổi kể với tơi rằng
chị bị điếc từ năm lên sáu. Sau một ca phẫu thuật, thính giác của chị trở lại
hoạt động bình thường. Xúc động nhất, chị kể, là khi tỉnh thuốc mê, thấy cơ
y tá mở vịi nước trong phịng tắm, chị có thể nghe được tiếng nước đang
chảy.” Đó là một giai điệu tuyệt với”, chị nói.
Nếu tác giả dùng mào đầu bài viết để kể về lịch sử của ngành Y tế
khám chữa bệnh thính giác hoặc tập hợp những thống kê, số liệu khoa học
về việc hiện có bao nhiêu người đang bị các bệnh về thính giác… phóng
viên có thể sẽ đánh mất độc giả của mình ngay lập tức.
Mào đầu bằng một nhân vật
Chuẩn bị viét một bài báo mà trong tay khơng có số liệu hoặc chưa đủ
các tư liệu cần thiết, bạn hãy liều mình mào đầu bằng một nhân vật có liên
quan đến chủ đề. Thực ra, bản thân nhân vật, khi được coi là điển hình, cũng
đã là một dạng tư liệu hấp dẫ và đầy sức sống. Sau đây là mào đầu trong một
bài viết về trào lưu sống thử trong thanh niên, sinh viên xa nhà hiện nay:
“D, sinh viên trường Nông lâm và Q, sinh viên Ngoại ngữ mới quen
được một tuần, đến ngày thứ 8 đã kéo nhau về sống thử vợ chồng. Từ ăn
mặc, chợ búa, mua sắm đến cả việc học hành lẫn “XX” đều không thể không
chung”.
Tương tự như thế, sau hai đoạn tiếp theo, tác giả lại tiếp tục vẽ ra một
bức tranh khác với nhân vật là cặp “vợ chồng sống thử” làm công nhân tại
một khu công nghiệp. Cuối cùng trong đoạn kết, tác giả đưa ra quan điểm
của những người ngoài cuộc về vấn đề này. Bài viết hồn tồn khơng cung
cấp số liệu, chỉ minh chứng bằng nhân vật và đưa ra một số ý kiến do tác giả
thu thập được song vẫn khiến người đọc thấy hấp dẫn và tin cậy.
Mào đầu dựng cảnh
Một nhà báo kể lại: Sau khi tiếp xúc với hai người phụ nữ chuyên làm
nhiệm vụ giúp việc chăm sóc người cao tuổi, tôi đã quyết định viết về họ.
Tôi đã cố gắng thử đi thử lại tới năm, sáu lần viết mào đầu nhưng không
thành. Nhân vật, công việc và sự tất bật của họ cứ hiện lên trước mắt mà tôi
không biết túm vào đâu để bắt đầu bài viết. Một ý tưởng chợt loé lên, tôi
“bê” nguyên sự bận rộn và nhiệt tình của họ vào mào đầu để chính nó tự nói
lên tất cả. Đó là lý do tơi chọn một mào đầu dựng cảnh để có thể diễn đạt
được ý tưởng của mình:
“Chng điện thoại réo vang; Mẹ tôi đang cần đi chụp Xquang. Việc
này phải mất tới vài ngày mà tôi đang bận đi công tác, không thể đưa bà đi
được không?”
“Chuông điện thoại tiếp tục réo: Ơng nội tơi…”
Sau đó tác giả liệt kê tiếp hai cuộc gọi nữa, cũng vẫn giữ nguyên hình
thức thể hiện và tiếp đó nhà báo viết: “Mỗi lần nhấc điện thoại là một lần họ
nói câu đồng ý. Họ ln vui vẻ và sẵn sàng giúp đỡ. Họ chính là những
người giúp việc gia đình tại thung lũng Lehigh, ở Guthsville, PA”.
Mào đầu gây sốc
Chẳng có gì hấp dẫn độc giả bằng một mào đầu gây sốc. Bạn có thể
bắt đầu bài báo bằng một lời phát biểu, một hình ảnh sốc. Mào đầu này đặc
biệt hiệu quả với những bài viết mang tính cảnh báo.
“Scott chết khi em mới được năm tuổi rưỡi. Em sinh ngày 29 tháng 12
năm 1969. Lúc mới sinh, Scott trơng rất kháu khỉnh với mái tóc xoăn vàng
nhạt và đôi mắt xanh to. Đặc biệt, em khỏe mạnh, háu ăn và hiếu động.
Nhưng rồi, Scott đã bị nhiễm bệnh Tay-sachs…”
Đây là mào đầu trong bài viết cảnh báo về nguy cơ mắc bệnh Taysachs, một loại bệnh di truyền lặn với nhiễm sắc thể thân gây ngu đần và mù
ở trẻ em. Căn bệnh này đang gia tăng trong khi nhiều cặp vợ chồng còn thờ
ơ và thiếu hiểu biết về nó.
Đơi khi, muốn gây sốc cho độc giả, bạn có thể dùng đại từ nhân xưng
để trực tiếp gọi và trò chuyện với độc giả ngay trong mào đầu.
“Những người cao tuổi nên thận trọng với những lời đường mật của
một số tên dược sĩ dởm khi chúng nói rằng đang gửi đến cho các ơng bà
những thiết bị y tế được tài trợ bởi Chương trình của chính phủ Mỹ về chăm
sóc người già trên 65 tuổi”.
Đưa ra câu hỏi
Một cách viết mào đầu khá quen thuộc là sử dụng câu trích dẫn của
một nhân vật có thế lực kèm theo giới thiệu tên, xuất xứ, chuyên môn của
người đó hoặc bối cảnh phát ngơn.
“ Ngày 2/10, phát biểu trên truyền hình. Cảnh sát trưởng Iran Blair
của thành phố London (Anh) đã xin từ chức với lý do “vì đặt lợi ích của
người dân và Sở Cảnh sát London lên trên hết”.
Dùng đoạn hội thoại
Hội thoại là một trong những nguyên liệu quan trọng mà phóng viên
có thể sử dụng để viết mào đầu. Đối với một bài báo mà chủ đề có vẻ mang
chút kịch tính thì mào đầu hội thoại rất hiệu quả. Đây là đoạn mở đầu trong
một bài viết về tôn giáo:
“Mẹ, thế là mẹ đồng ý rồi phải không. Con phải từ bỏ mọi thứ con yêu
vì Đức cha Moon và niềm tin của người”, Athur, cậu con trai 22 tuổi của tơi
đang nói qua điện thoại, “Âm nhạc của con, chiếc trống của con, căn hộ và
cả bạn gái của con nữa”.
Trong đoạn mở đầu hiện lên hình ảnh hai mẹ con và những tâm tư của
họ. Câu mở đầu tạo kịch tính và những cảm xúc khác nhau cho người đọc.
Mào đầu thể hiện quan điểm . Cuối cùng, nếu bạn không thể sử dụng
được mào đầu nào trong số trên, bạn hãy nghĩ đến việc bắt đầu bài báo bằng
việc đưa ra một lời tuyên bố, thể hiện một quan điểm. Mào đầu này đọc có
vẻ hơi “thật thà” nhưng bù lại để tạo niềm tin với độc giả. Chú ý dùng những
câu giản dị, rõ ràng và thẳng thắn. Đây là mào đầu của bài viết “Liệu luật
pháp có đối xử sai với phụ nữ”:
“Công việc của tôi là bào chữa cho những phụ nữ mang tội giết chết
những người đàn ông đã lạm dụng tình dục họ. Tơi gặp khách hàng của
mình trong nhà tù”.
Mào đầu tiên không chỉ là một minh chứng cho tính xác thực của bài
báo, bộc lộ quan điểm của tác giả mà còn là một lời mời độc giả bước vào…
nhà tù cùng tác giả.
Lưu ý khi viết mào đầu
Dù bài viết của bạn đề cập vấn đề gì đi nữa thì điều bạn muốn nói phải
được nhận ra ngay trong đoạn mào đầu, thậm chí, nếu có thể, nằm ngay trên
tít.
Khi bạn đang viết về một tộc người nào đó, cần phải chắc chắn độc
giả của bạn có thể biết tộc người đó là ai ngay từ những câu đầu tiên.
Hãy viết một mào đầu hấp dẫn nhưng không được phép gây chú ý quá
mức so với tồn bộ bài báo vì sẽ khiến độc giả hiểu lầm, đánh giá bài viết là
“đầu voi đuôi chuột”, mào đầu hay nhưng càng đọc càng chán.
Không sử dụng đoạn mơ tả dài dịng ngay trong phần mở đầu
Hãy dùng những câu ngắn và những đoạn văn ngắn