Chính sách đối ngoại của Mỹ giai đoạn 1945-1991
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (279.05 KB, 13 trang )
Nước Mỹ sau Chiến tranh thế giới lần thứ II
Chiến tranh thế giới II đã thay đổi cách nhìn nhận thế
giới của người Mỹ:
– Mỹ nhận thấy sức mạnh siêu cường của mình sau chiến
tranh trên mọi phương diện.
– Mỹ không thể tiếp tục theo đuổi chủ nghĩa biệt lập, ngược
lại Mỹ phải can dự vào chính trường châu Âu. Lần đầu tiên
trong lịch sử Mỹ đã tham gia vào một liên minh quân sự
(thành lập NATO năm 1949) và cam kết bảo vệ Tây Âu.
– Mỹ thay đổi thái độ đối với các tổ chức quốc tế. Mỹ là nước
có vai trị quan trọng nhất trong việc thành lập UN.
Tổng thống Truman và
Chiến tranh lạnh
Chiến tranh lạnh bắt đầu trong nhiệm kỳ
của Harry Truman năm 1947: chính sách
đối ngoại bao gồm 2 trụ cột. Một là luôn
chuẩn bị về mặt quân sự, hai là ngăn
chặn sự bành trướng của Liên Xô.
Công khai tuyên truyền chống Liên Xô (chủ
nghĩa McCarthy)
Chiến tranh Triều Tiên
Chính sách của Kennedy
John Kennedy tuyên bố trong diễn văn
nhậm chức: ông sẵn sàng pay any
price, bear any burden, meet any
hardship, support any friend, oppose
any foe to assure the survival and
success of liberty.
Chiến tranh Việt Nam
Khủng hoảng tên lửa ở Cuba
Học thuyết Nixon
Tại Guam ngày 25/7/1969 Richard Nixon
đưa ra học thuyết về an ninh và đối ngoại
mới, trong đó nhấn mạnh các nước đồng
minh châu Á của Mỹ cần tự lo bảo vệ an
ninh cho mình. Ơng tun bố (trái ngược
với Kennedy) rằng nước Mỹ sẽ không
conceive all the plans, design all the
programs, execute all the decisions and
undertake all the defense of the free
nations of the world.
Tuy nhiên, Mỹ sẽ: thứ nhất, tuân thủ tất cả
các cam kết của mình đối với các hiệp ước
đã ký; thứ hai, nếu một cường quốc hạt
nhân đe doạ tự do của một quốc gia đồng
minh với Mỹ hoặc của một nước mà sự tồn
tại của nó được xem là rất quan trọng với
Mỹ thì Mỹ sẽ cung cấp lá chắn hạt nhân
cho nước đó; thứ ba, trong trường hợp xảy
ra các hình thức xâm lược khác, Mỹ sẽ hỗ
trợ cả quân sự và kinh tế khi được yêu cầu
theo các hiệp ước Mỹ đã cam kết. Nhưng
Mỹ trông đợi quốc gia trực tiếp bị đe doạ
đảm nhận cung cấp nhân lực cho việc bảo
vệ đất nước mình.
Mỹ sẽ chỉ can thiệp vào những nơi
khiến cho sự việc thay đổi một cách
thực sự và được coi là phù hợp với lợi
ích của Mỹ.
Một thay đổi quan trọng trong chính
sách đối ngoại thời Nixon là chính sách
đối với Trung Quốc (Kissinger và Nixon
đi thăm Trung Quốc năm 1972).
Qua 5 nhiệm kỳ tổng thống Mỹ, việc
Mỹ dính líu vào Việt Nam và cuộc chiến
tranh ở Đơng Dương là một trong
những thất bại lớn nhất của chính sách
đối ngoại Mỹ.
Chính sách thúc đẩy nhân quyền
của Carter
Khi Jimmy Carter lên nắm quyền năm
1977 quan điểm đối ngoại lúc đầu của ông
khác biệt nhiều so với các đời tổng thống
trước. Ông không coi nặng mối đe dọa từ
Liên Xô, nhưng cũng cảnh báo rằng nếu lợi
ích của Mỹ bị đe dọa (e.g. nếu các lực
lượng bên ngồi tìm cách kiểm sốt vùng
Vịnh Ba Tư) thì Mỹ sẽ sử dụng mọi biện
pháp, kể cả quân sự để đáp trả.
Đặc điểm lớn nhất của chính quyền
Carter là cổ súy cho hịa bình (hiệp
định hịa bình ở Camp David giữa Aicập và Israel tháng 9/1978), dương
cao ngọn cờ nhân quyền và dân chủ.
Nhiều người chỉ trích chính sách của
Carter quá mềm và lý tưởng hóa.
Thất bại đối ngoại lớn nhất của
Carter là giải quyết vụ bắt cóc con
tin ở I-ran.
Chạy đua vũ trang thời Reagan
Chính quyền của tổng thống Ronald Reagan thực
thi một chính sách khác hẳn Carter. Ông Reagan
coi Liên Xô là đối tượng chịu trách nhiệm chính
cho những bất ổn xảy ra trên thế giới. Reagan
chủ trương đẩy mạnh chạy đua vũ trang (triển
khai chương trình Chiến tranh giữa các vì sao
SDI) vừa để phịng ngừa, vừa buộc Liên Xơ phải
khuất phục chính sách của Mỹ. Điều này đã làm
cho bầu khơng khí Chiến tranh lạnh càng thêm
căng thẳng. (Có ý kiến nêu vì phải chạy đua vũ
trang với Mỹ quá tốn kém nên Liên Xô mới sụp
đổ?). Chính quyền Reagan ủng hộ “các chiến
binh tự do.”
Trật tự thế giới mới sau
Chiến tranh lạnh
Trong 2 năm đầu nhiệm kỳ của tổng
thống George Bush, Mỹ đứng trước 2 thử
thách lớn: một là cuộc chiến tranh vùng
Vịnh lần I, hai là khủng hoảng phương
hướng đối ngoại (vì mục tiêu chính là
chống Liên Xơ và các nước xã hội chủ
nghĩa khơng cịn)
Bush (cha) với Trật tự thế giới mới và Vượt
lên ngăn chặn
Trật tự thế giới mới (New World Order)
của Bush sau chiến tranh vùng Vịnh I:
một thế giới mà ở đó các ngun tắc cơng
lý và cơng bằng sẽ bảo vệ người yếu
trước kẻ mạnh, UN sẽ hoàn thành được
sứ mệnh của nó như những nhà sáng lập
đã mong muốn, tự do và tôn trọng nhân
quyền. Đồng thời Mỹ sẽ không cố trở
thành một tên sen đầm quốc tế, nhưng
nước Mỹ có vai trị và trách nhiệm lãnh
đạo thế giới (coi điều này là hợp pháp –
legitimate) với tư cách là siêu cường duy
nhất. Mỹ sẽ sử dụng mọi nguồn lực để
thúc đẩy hịa bình dân chủ.
Q& A
