“Điều nguy hiểm nhất đối với nhà báo là
đánh mất niềm tin của công chúng”
“Điều nguy hiểm nhất đối với nhà báo là đánh mất niềm tin của cơng
chúng”. Đó là khẳng định của giáo sư Y-a-xen N.Da-xu-rơ-xki trong buổi nói
chuyện thân mật với sinh viên báo chí thuộc Học viện Báo chí & Tuyên
truyền và Đại học Khoa học xã hội & Nhân văn vào chiều ngày 19/1/2010
cũng chính là lời cảnh báo cho những người làm báo hiện nay.
Giáo sư Y-a-xen N.Da-xu-rơ-ki là một trong những cây bút nổi tiếng của làng báo
chí Nga trong những thập niên 60, 70 của thế kỷ XX. Hiện đã 81 tuổi nhưng ông
vẫn làm tốt công việc của người cố vấn Khoa Báo chí Trường Đại học Tổng hợp
Nga Lơ-mơ-lơ-xốp – nơi ơng từng làm Chủ nhiệm tới 45 năm.
Ơng là người thầy của rất nhiều các nhà báo kỳ cựu Việt Nam. Trong buổi nói
chuyện giáo sư Y-a-xen N. Da-xu-rơ-xki đã nhiều lần nhắc đến luận điểm “niềm
tin” - “niềm tin của cơng chúng đối với báo chí”. Ơng đề cao luận điểm này.
“Niềm tin” là thuật ngữ thường được dùng trong tơn giáo. Người ta theo tơn giáo
nào đó vì niềm tin với tơn giáo ấy. Những nhà truyền giáo xưa đã nắm bắt được
sức mạnh của niềm tin để thu phục lòng người, thu phục công chúng. Chẳng thế
mà chế độ Nhà thờ thời Trung Cổ chỉ cần lợi dụng niềm tin vào Chúa mà cai trị
được loài người trong mấy thế kỉ.
Thế mới biết “niềm tin” có sức mạnh vơ cùng.
PGS.TS Lương Khắc Hiếu tặng hoa
GS Y.N.Da-xu-rơ-xki
Báo chí cũng là lĩnh vực rất cần chinh phục được niềm tin của công chúng. Báo
chí tồn tại là nhờ cơng chúng. Vì lẽ đó, để tồn tại báo chí khơng cịn cách nào khác
là thu phục niềm tin của họ. Chỉ khi họ tin thì báo chí nói gì họ mới nghe, mới
theo.
Tất nhiên, niềm tin ấy phải xây dựng trên cơ sở khách quan chứ không phải là
“niềm tin mù quáng”, niềm tin theo kiều mị dân, lừa bịp như chế độ Nhà thờ xưa.
Niềm tin ấy sớm muộn cũng sẽ sụp đổ như thời kì Trung cổ ngày nào.
Báo chí nên lấy sự thật và lợi ích của bạn đọc để chinh phục niềm tin của họ. GS.
Y.N. Da-xu-rơ-xki nói: “Hình thức truyền tải thơng tin khơng mấy quan trọng.
Vấn đề là nội dung có phù hợp với lợi ích của cơng chúng khơng, có hướng đến
lợi ích của cơng chúng khơng”.
Điều này là hồn tồn hợp với quy luật cuộc sống. Nếu mình làm việc vì lợi ích
của ai đó hẳn họ cũng khơng thể quay lưng với mình.
Lại nhìn lại Báo chí Việt Nam những năm gần đây, chúng ta đã làm gì để lấy được
niềm tin của công chúng? Hay mỗi ngày lại làm giảm đi một chút niềm tin ấy? Sau
những vụ việc mà báo chí đưa tin như: “Thánh vật sơng Tơ Lịch”; “ Bưởi gây ung
thư vú”; “Rau phun thuốc kích thích tăng trưởng” … hay mới đây là vụ “Trứng gà
Trung Quốc tẩy trắng thành trứng gà ta”, liệu niềm tin của cơng chúng với báo chí
có cịn ngun vẹn? Sau mỗi lần đưa tin như vậy báo chí lại đăng tin xin lỗi, đăng
tin cải chính nhưng những thiệt hại không bán được rau, không bán được bưởi,
không bán được trứng hay khơng dám sử dụng những thứ đó thì ai mới là người
chịu? Chẳng phải là đông đảo quần chúng nhân dân sao?
Như vậy là báo chí đã khơng những khơng vì lợi ích cơng chúng mà cịn xâm
phạm đến lợi ích của họ. Và khơng thể trách họ khi họ “ sợ báo chí” hay“ khơng
thể tin nhà báo”…
G.S Y.N.Da-xu-rơ-xki chia sẻ kinh nghiệm thực hiện “chính sách niềm tin” của
Hội Nhà báo Liên bang Nga. Đó là chính sách lấy lại niềm tin của cơng chúng
bằng cách kiểm sốt chặt chẽ nội dung tác phẩm báo chí. Chính sách này phải thực
hiện thực sự nghiêm túc vì lợi ích của cơng chúng và sự tồn tại của báo chí.
Vậy Hội Nhà báo Việt Nam có nên thực hiện một chính sách như vậy?
Nếu mỗi ngày báo chí lại làm mất một chút niềm tin của công chúng thì đến một
ngày nào đó báo chí có tồn tại?
Với tuổi đời 81 và tuổi nghề khá dài hẳn GS - Nhà báo Y-a-xen N. Da-xu-rơ-xki
đã có đủ trải nghiệm để kết luận rằng: “điều nguy hiểm nhất của báo chí là đánh
mất niềm tin nơi cơng chúng”.
Đinh Nhung
Lớp Báo ảnh k27
Học viện Báo chí và Tuyên truyền