MƠN PHÁT THANH
Đề bài: Phân tích và chứng minh các chức năng xã hội của phát thanh.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Cuộc sống ngày nay ngày càng phát triển với tốc độ chóng mặt. Đó là
một sự phản ứng đối với những tháng năm trì trệ, dậm chân tại chỗ trước
kia. Cuộc sống trước kia đã để lại nhiều điều cho cuộc sống ngày nay của
chúng ta, đó là những bức xúc của cuộc sống, những vấn đề đang làm mỗi
chúng ta quan tâm. Đó là những mối quan hệ biện chứng, bên trong có ảnh
hưởng tới tiến trình phát triển của xã hội, đến xu hướng hoạt động của thể
loại phát thanh.
Hai mươi năm trở lại đây, công nghệ kĩ thuật ngày càng phát triển, xu
hướng tồn cầu hóa truyền thơng đại chúng ngày càng thấy rõ. Báo truyền
hình, báo điện tử và báo giấy cũng được nâng lên cùng với sự phát triển của
xã hội. Các loại hình đó cung cấp thơng tin và khơng ngừng đổi mới mình.
Tuy phát triển như vậy nhưng các loại hình đó vẫn chưa thể thay thế hoàn
toàn cho phát thanh. Phát thanh vẫn tồn tại và phát triển tìm được cho mình
một vị thế riêng trong lịng thính giả.
Các tổ hợp, tập đồn truyền thông cũng phát triển. Họ không chỉ kinh
doanh trong các lĩnh vực báo giấy, báo điện tử mà còn đẩy mạnh thành tổ
hợp đa phương tiện trong đó có cả các tổ hợp phát thanh truyền hình, đẩy
mạnh trên tất cả các lĩnh vực. Có thể lấy ví dụ về các tổ hợp truyền thơng đó
là: CNN, BBC, Reuter, AFP…
Xã hội ngày càng đi lên, bên cạnh sự phát triển của truyền thơng đại
chúng, trình độ cảm thụ của khán thính giả với phát thanh cũng được nâng
lên rõ rệt. Ngày nay các thính giả khơng chỉ đơn thuần tiếp nhận thơng tin
một cách thụ động nữa, họ cịn phản hồi và đánh giá các chương trình, lựa
1


chọn chương trình nào để xem, để nghe phù hợp với sở thích của mình. Có
rất nhiều kênh để lựa chọn, nếu như thính giả cảm thấy chương trình của đài

này khơng hay họ hồn tồn có thể vứt bỏ kênh đó và mở kênh khác ra nghe.
Điều đó là là hồn tồn dễ hiểu và đó cũng trở thành thách thức cho các nhà
đài. Buộc họ phải cải tiến chương trình để khơng bị khán giả rời bỏ. Những
thay đổi đó bắt nguồn từ nhiều nhân tố: trước hết là do những cải cách xã hội
– chính trị sâu sắc đang diễn ra trong đất nước. Nhưng ở mức độ rất quan
trọng, cịn do tác động của chính các phương tiện thông tin đại chúng đã
thay đổi hẳn nội dung và hình thức hoạt động của mình.
Đang diễn ra một q trình phân hóa mạnh mẽ trong cơng chúng thính
giả. Q trình ấy dĩ nhiên được phản ánh thơng qua những ưu tiên, những sự
quan tâm, những mong đợi, nhưng sự đánh giá về sản phẩm báo chí.
Báo chí ngày nay đang tích cực khai thác những quan hệ mới với
thính giả. Những khuynh hướng phát triển chủ yếu của ngành phát thanh là
tăng khối lượng các chương trình đáp ứng những thị hiếu hết sức khác nhau
của công chúng, đối thoại hóa các hình thức phát thanh và các thể loại phát
thanh, đào sâu phân tích các quá trình chính trị và xã hội đang diễn ra, tăng
cường ý nghĩa của các đài phát thanh địa phương, tăng số lượng các đài phát
thanh thương mại, tăng cường vai trị của người dẫn đầu chương trình,
những khuynh hướng ấy quyết định con đường tiếp theo của ngành phát
thanh.
B¸o chÝ
thanh. Những
tin này đ-ợc
âm thanh và
năng to lớn
Logic của tđoạn của bản

phát thanh là loại hình thông tin âm
đặc điểm chủ yếu của loại hình thông
quyết định bởi bản chất, khả năng của
tâm lý cảm thụ. Phát thanh mở ra khả

trong việc tác động đến công chúng.
liệu, mối quan hệ bên trong giữa những
văn, hệ thông luận phải đ-ợc xây dựng
2


theo các quy luật của ngôn ngữ âm thanh. Trong
thông tin phát thanh điểu có ý nghĩa quan trọng
không chỉ là nói gì, mà còn là nói nh- thế nào. Các
sắc thái giọng điệu, sự nhấn mạnh về logic và cảm
xúc, những đoạn tạm dừng, nhấn mạnh và giảm bớt
c-ờng độ âm thanh, nhịp độ, nhịp điệu tất cả
những điều đó đều là những cách h-ớng tới ng-ời
nghe, đều là nhân tố tác động tới công chúng.
Mặc dù là loại hình báo chí chỉ có ph-ơng tiện
âm thanh để diễn đạt nh-ng ph-ơng thức tác động
bằng radio có nhiều -u thế, nhất là ở những khả
năng nh-ng: thông tin nhanh, phủ sóng rộng, tiệp
nhận tiện lợi và có khả năng kích thích mạnh mẽ trí
t-ởng t-ợng của ng-ời nghe.
So với báo in, phát thanh có thế mạnh của sự
nhanh nhạy, linh hoạt và ph-ơng thức thông tin sinh
động bằng lời nói, còn so với truyền hình, phát
thanh vẫn là loại hình báo chí chiếm -u thế trong
việc đ-a tin tức nhanh nhất, kịp thời nhất, giúp
thính giả tiếp cận sớm nhất với những sự việc, sự
kiện xảy ra hằng ngày, hàng giờ trong cuộc sống
xung quanh. Với khả năng truyền đạt ngay tức khắc
những sự việc, sự kiện đang xảy ra, báo phát thanh
cho đến nay vẫn luôn giữ vai trò là loại hình báo

chí có khả năng thông tin thêi sù nhanh nh¹y nhÊt,
nh¹y bÐn nhÊt. Ng-êi ta đà đ-a ra một sự so sánh
đầy hình ảnh: Khi một sự kiện xảy ra, phát thanh
đ-a tin, truyền hình diễn tả và báo in phân tích,
giảng giải Điều đó cho thấy nhanh chóng, tức thì
là một yếu tố quan trong cã thĨ gióp cho ph¸t thanh

3


cạnh tranh với các loại hình báo chí khác trong bối
cảnh của đời sống báo chí hiện đại.
Vi s xut hiện các đài phát thanh thương mại nhằm đáp ứng thị hiếu
của thanh niên thì cuộc cạnh tranh ấy đã trở nên gay gắt. Đồng thời cuộc
cạnh tranh ấy cũng làm lộ ra những vấn đề chủ yếu của hoạt động phát
thanh.
Cũng như tất cả các loại hình báo chí khác, báo chí phát thanh cũng
mang trong mình nhiều chức năng quan trọng đặc biệt là các chức năng xã
hội. Báo chí phát thanh khơng chỉ là một kênh thơng tin giải trí đơn thuần
mà cịn là nơi để thính giả giao lưu, trao đổi và bày tỏ ý kiến của cá nhân
mình.
II. CÁC CHỨC NĂNG XÃ HỘI CỦA PHÁT THANH
Bất kì một loại hình báo chí nào: từ báo in, báo điện tử cho tới phát
thanh truyền hình đều có cho mình những chức năng cơ bản. Đó là một
thành phần quan trọng. Báo chí là cơng cụ là cơ quan cung cấp thông tin,
định hướng dư luận đưa ra lẽ phải và nơi giúp cho người dân giải trí tinh
thần.
Chức năng của phát thanh bao gồm các chức năng cơ bản sau:
- Chức năng tư tưởng
- Chức năng cung cấp thơng tin

- Chức năng khai trí
- Chức năng giải trí
- Chức năng giám sát, kiểm sát, tư vấn và phát hiện
1. Chức năng tư tưởng
Bất kì một quốc gia nào báo chí cũng đều là một cánh tay đắc lực cho
chính phủ các quốc gia định hướng được đường lối, đưa ra các quan điểm
4


thuận lợi cho quốc gia và chính phủ mình. Phát thanh cũng được sử dụng để
chống lại các luận điệu sai trái của các thế lực thù địch.
Không chỉ cung cấp thơng tin đơn thuần, phát thanh cịn phải gánh
vác nhiệm vụ truyền bá các tư tưởng, các chính sách đưa tới tận dân, giúp
dân hiểu và làm theo.
Thính giả cần hiểu các thơng tin nào là chính xác và những thông tin
nào cần phải loại bỏ. Một đất nước sẽ mạnh nếu như trong lịng đất nước đó
thống nhất được mục đích, tư tưởng để cùng nhau hướng tới phía trước, xây
dựng một đất nước phồn vinh và phát triển…
2. Chức năng thông tin
Đây là một điều hiển nhiên đối với bất kì loại hình báo chí nào. Phát
thanh phải có nhiệm vụ cung cấp thơng tin chính xác tới các thính giả, giúp
cho mọi người nắm bắt được cái thơng tin nào là chính xác để từ đó có thể
đưa ra những ý kiến, những nhận thức đúng đắn vừa được tiếp nhận.
Ví dụ trước những luồng dư luận về một sản phẩm thực phẩm nào đó
có nguy hại tới cho sức khỏe của cộng đồng, phát thanh phải có nhiệm vụ
điều tra, kiểm chứng và đưa ra kết luận rồi cung cấp cho thính giả được rõ.
Yêu cầu đối với phát thanh cũng như tất cả các loại hình báo chí khác
đó là phải cung cấp thơng tin một cách trung thực, chính xác khơng được
xun tạc, bịa đặt đánh lừa khán thính giả. Đó là một điều tối kị với tất cả
các loại hình báo chí.

Thơng tin trung thực chính xác sẽ là cơ sở để người dân tin tưởng vào
các cơ quan báo chí.
3. Chức năng khai trí
Trong bối cảnh xã hội hóa giáo dục như hiện nay, phát thanh cũng có
nhiệm vụ cung cấp các thông tin giáo dục cho người dân, đưa ra các thơng
tin khoa học chính xác để nâng cao tầm hiểu biết cho mọi nguời.
5


Các thông tin khoa giáo sẽ giúp cho người dân hiểu biết thêm về các
lĩnh vực của cuộc sống, cập nhật các tiến bộ của thế giới.
4. Chức năng giải trí
Bên cạnh các chức năng giáo dục, tư tưởng thì chức năng giải trí ngày
càng có vị thế quan trọng. Thính giả nghe đài giờ đây ln căng thẳng sau
các giờ làm việc do đó họ cần được giải trí. Phát thanh phải cung cấp để đáp
ứng họ. Từ những chương trình ca nhạc cho tới đọc truyện đều phải được
cung cấp một cách hợp lý và đầy đủ.
Ngày nay các đài phát thanh còn cung cấp hẳn một kênh riêng để phục
vụ nhu cầu giải trí của thính giả nghe đài. ở đó khán giả có thể thưởng thức
ca nhạc, truyện, các thơng tin giải trí…
5. Chức năng, giám sát, kiểm sát, tư vấn, phát hiện
Báo chí nói chung phải là cơ quan giám sát, giúp người dân kiểm tra
xem hoạt động của nhà nước có phù hợp với lịng dân hay khơng.
Gần như các vụ phạm pháp đều do các cơ quan báo chí phát hiện để
rồi từ đó điều tra và làm sáng tỏ trước cơng luận. Đó là những chiến tích vơ
cùng đáng nể.
Bên cạnh đó hoạt động tư vấn cho người dân cũng có vai trò quan
trọng
III. KẾT LUẬN
Nhận thức về chức năng xã hội của báo phát thanh cũng đồng thời

nhận thức về vai trị xã hội của nhà báo phát thanh để khơng ngừng học tập
và phấn đấu rèn luyện nhằm góp phần nâng cao năng lực và hiệu quả tác
động của báo chí. Muốn có một nền báo chí quốc gia mạnh, hoạt động có
hiệu lực và mạng lại hiệu quả xã hội cao nhất thiết phải có một đội ngũ nhà

6


báo mạnh. Tuy nhiên, có đội ngũ nhà báo giỏi chưa chắc đã có nên báo chí
mạnh, điều đó cịn phụ thuộc vào khả năng quản lý của từng quốc gia.

MỤC LỤC
I. ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................................. 1
II. CÁC CHỨC NĂNG XÃ HỘI CỦA PHÁT THANH.................................................... 4
1.

Chức năng tư tưởng ................................................................................................ 4

2.

Chức năng thơng tin................................................................................................ 5

3.

Chức năng khai trí .................................................................................................. 5

4.

Chức năng giải trí................................................................................................... 6


5.

Chức năng, giám sát, kiểm sát, tư vấn, phát hiện .................................................. 6

III. KẾT LUẬN................................................................................................................... 6

7