<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

1

<b>ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI </b>

<b>TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN </b>

------

<b>ĐỖ VĂN BIÊN </b>

<b>VAI TRỊ CỦA CHÍNH SÁCH ƢU ĐÃI VÀ TRỢ GIÚP XÃ HỘI </b>

<b> ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG CỦA NGƢỜI DÂN QUA KHẢO SÁT TẠI </b>

<b>XÃ ĐỒNG VĂN HUYỆN THANH CHƢƠNG TỈNH NGHỆ AN </b>

<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI </b>

<b>TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN </b>

------

<b>ĐỖ VĂN BIÊN </b>

<b>VAI TRÒ CỦA CHÍNH SÁCH ƢU ĐÃI VÀ TRỢ GIÚP XÃ HỘI </b>

<b> ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG CỦA NGƢỜI DÂN QUA KHẢO SÁT TẠI </b>

<b>XÃ ĐỒNG VĂN HUYỆN THANH CHƢƠNG TỈNH NGHỆ AN </b>

<b>Chuyên ngành: Xã hội học </b>

<b>Mã số: 60 31 30 01 </b>

<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC </b>

<b>Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.T.S Trịnh Văn Tùng </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>LỜI CẢM ƠN</b>

<i><b> </b></i> <i>Để hoàn thành Luận văn thạc sĩ này, tôi xin chân thành cảm ơn giáo viên </i>

<i>hướng dẫn khoa học PGS.TS Trịnh Văn Tùng đã tận tình hướng dẫn và góp ý cho </i>
<i>tơi thực hiện đề tài nghiên cứu này trong suốt thời gian qua. Làm việc với giáo viên, </i>
<i>tôi không chỉ được hướng dẫn về mặt khoa học, mà còn hiểu thêm nhiều điều về đạo </i>
<i>đức nghề nghiệp của nhà nghiên cứu. </i>

<i>Đồng thời tôi xin gửi lời cảm ơn tới: </i>

<i>- Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn- ĐHQG Hà </i>
<i>Nội, Ban Chủ nhiệm Khoa Xã hội học, các Thầy/Cô giáo trong Khoa đã tạo mọi </i>
<i>điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất và đảm bảo giáo viên hướng dẫn cho tơi trong </i>
<i>suốt q trình học tập và hoàn thành luận văn này. </i>

<i>- Xin gửi lời cảm ơn tới các đồng chí lãnh đạo xã Đồng Văn, huyện Thanh </i>
<i>Chương, tỉnh Nghệ An đã tạo mọi điều kiện cung cấp các thông tin để tơi có thể </i>
<i>hồn thành tốt được bài nghiên cứu của mình. </i>

<i>- Bộ phận đào tạo của Khoa, Phòng Đào tạo Sau Đại học - Trường Đại học </i>
<i>Khoa học Xã hội và Nhân văn đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để tôi có thể hồn </i>
<i>thiện hồ sơ bảo vệ và hồn thành chương trình đào tạo đúng thời hạn. </i>

<i>- Cuối cùng, tơi xin cảm ơn gia đình - những người thân u của tơi, bạn bè </i>
<i>đã động viên, khích lệ và nhiều khi ủng hộ rất thầm lặng của họ có giá trị rất lớn để </i>

<i>tơi say mê hoàn thành đề tài nghiên cứu này. </i>

<i> </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>MỤC LỤC</b>

<b>2.3. Kết quả trong việc thực hiện chính sách ƣu đãi và trợ giúp xã hội chung </b>
<b>trong cả nƣớc</b> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i><b>2.3.1. Kết quả đạt được</b></i> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i><b>2.3.2. Hạn chế trong việc thực hiện chính sách ưu đãi và trợ giúp xã hội</b></i> ... <b>Error! </b>

<b>Bookmark not defined.</b>

<b>2.4. Thực tế thực hiện chính sách ƣu đãi và trợ giúp xã hội tại xã Đồng Văn </b>
<b>huyện Thanh Chƣơng tỉnh Nghệ An</b> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i><b>2.4.1. Thực tế thực hiện chính sách ưu đãi xã hội</b></i> . <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i>2.4.1.1. Quy trình triển khai chính sách</i> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i>2.4.1.2. Quy trình thực hiện chính sách</i> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i>2.4.2. Thực tế thực hiện chính sách trợ giúp xã hội</i> .. <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<b>Chƣơng 3</b>. <b>TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH ƯU ĐÃI VÀ TRỢ GIÚP XÃ HỘI </b>
<b>ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG CỦA CÁC ĐỐI TƯỢNG THỤ HƯỞNG CHÍNH SÁCH</b>
... <b>Error! Bookmark not defined.</b>
<b>3.1. Vai trị của chính sách ƣu đãi, trợ giúp xã hội trên tồn quốc nói chung</b>

<b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i><b>3.1.1. Vai trị của chính sách ưu đãi xã hội trên toàn quốc</b></i> . <b>Error! Bookmark not </b>

<b>defined.</b>

<i><b>3.1.2. Vai trị của chính sách trợ giúp xã hội trên tồn quốc</b></i><b>Error! Bookmark not </b>

<b>defined.</b>

<b>3.2. Vai trị của chính sách ƣu đãi xã hội và trợ giúp xã hội đối với đời sống vật </b>
<b>chất của các đối tƣợng thụ hƣởng chính sách tại địa bàn nghiên cứ</b>u ... <b>Error! </b>
<b>Bookmark not defined.</b>

<i><b>3.2.1. Vai trị của chính sách ưu đãi tới đời sống vật chất của các đối tượng thụ </b></i>

<i><b>hưởng chính sách</b></i> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i>3.2.1.1. Tác động của chính sách ưu đãi xã hội tới nguồn thu nhập, chi tiêu</i> .. <b>Error! </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>3.2.1.2. Tác động của chính sác ưu đãi xã hội về nhà ở và tài sản của các đối tượng </i>

<i>thụ hưởng chính sách</i> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i>3.2.1.3. Tác động từ nguồn vốn vay ưu đãi tới năng lực tạo dựng việc làm của các </i>

<i>đối tượng thụ hưởng chính sách</i> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i><b>3.2.2. Vai trị của chính sách Ưu đãi xã hội tới đời sống tinh thần của các đối </b></i>

<i><b>tượng thụ hưởng chính sách</b></i> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i>3.2.2.1. Tác động của chính sách ưu đãi xã hội tới hoạt động giải trí</i> ... <b>Error! </b>

<b>Bookmark not defined.</b>

<i>3.2.2.2. Tác động của chính sách ưu đãi xã hội tới việc khám chữa bệnh của các đối </i>

<i>tượng thụ hưởng chính sách</i> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i>3.2.2.3. Tác động của chính sách ưu đãi xã hội tới hoạt động giáo dục</i> ... <b>Error! </b>

<b>Bookmark not defined.</b>

<b>3.3.Vai trị của chính sách trợ giúp xã hội đến đời sống vật chất và tinh thần </b>
<b>của các đối tƣợng thụ hƣởng chính sách trợ giúp xã hội</b> .. <b>Error! Bookmark not </b>
<b>defined.</b>

<i><b>3.3.1. Vai trị của chính sách trợ giúp xã hội đến đời sống vật chất của các đối </b></i>

<i><b>tượng thụ hưởng chính sách tại địa bàn nghiên cứu</b></i> ... <b>Error! Bookmark not </b>

<b>defined.</b>

<i>3.3.1.1. Tác động của chính sách trợ giúp xã hội tới thu nhập và chi tiêu</i> ... <b>Error! </b>

<b>Bookmark not defined.</b>

<i>3.3.1.2. Tác động của chính sách trợ giúp xã hội tới nhà ở, tài sản của các đối </i>

<i>tượng thụ hưởng chính sách.</i> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i>3.3.1.3. Tác động của chính sách trợ giúp xã hội tới nguồn vốn vay và năng lực tạo </i>

<i>dựng việc làm của các đối tượng thụ hưởng chính sách trợ giúp</i>.. <b>Error! Bookmark </b>

<b>not defined.</b>

<i><b>3.3.2. Vai trò của trợ giúp xã hội đối với đời sống tinh thần của các đối tượng thụ </b></i>

<i><b>hưởng chính sách</b></i> ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<i>3.3.2.1. Tác động của chính sách trợ giúp xã hội tới hoạt động vui chơi giải trí</i> .... <b>Error! </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i>3.3.2.2. Tác động của chính sách trợ giúp xã hội tới việc khám chữa bệnh</i> ... <b>Error! </b>
<b>Bookmark not defined.</b>

<i>3.3.2.3. Tác động của chính sách trợ giúp xã hội tới hoạt động giáo dục</i> ... <b>Error! </b>

<b>Bookmark not defined.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>DANH MỤC BẢNG </b>

Bảng 2.1: Tỷ lệ chi ngân sách Nhà nước cho trợ cấp thường xuyên ... <b>Error! </b>
<b>Bookmark not defined.</b>

Bảng 2.2: Tỷ lệ đối tượng hưởng chính sách ưu đãi xã hội trên địa bàn xã Đồng Văn
... <b>Error! Bookmark not defined.</b>
Bảng 2.3: Tỷ lệ đối tượng được hưởng trợ cấp các loại trong 12 tháng năm 2012 .... <b>Error! </b>

<b>Bookmark not defined.</b>

Bảng 2.4:Tỷ lệ vướng mắc, khó khăn khi nhận trợ cấp, ưu đãi của nhà nước ... <b>Error! </b>
<b>Bookmark not defined.</b>

Bảng 2.5: Tỷ lệ người hưởng chính sách trợ giúp xã hội <b>Error! Bookmark not defined.</b>

Bảng 3.1 : Mức thu nhập hàng tháng trong năm 2012 của gia đình các đối tượng hưởng ưu
đãi xã hội ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>
Bảng 3.2: Mức độ đáp ứng của các khoản trợ cấp hàng tháng dành cho các đối tượng
... <b>Error! Bookmark not defined.</b>
Bảng 3.3: Số người hưởng chính sách ưu đãi phân theo loại nhà .. <b>Error! Bookmark not </b>
<b>defined.</b>

Bảng 3.4: Số người và tỷ lệ người vay vốn từ ngân hàng chính sách xã hội ... <b>Error! </b>
<b>Bookmark not defined.</b>

Bảng 3.5: Tự đánh giá về mức sống của các đối tượng hưởng trợ cấp xã hội .. <b>Error! </b>

<b>Bookmark not defined.</b>

Bảng 3.6: Số đối tượng trợ giúp/loại nhà ... <b>Error! Bookmark not defined.</b>

<b>DANH MỤC BIỂU ĐỒ </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

1

<b>PHẦN MỞ ĐẦU </b>
<b>1. Lý do chọn đề tài </b>

Việt Nam sau gần 30 năm đổi mới nền kinh tế đã có những bước phát triển
vượt bậc, đưa nền kinh tế thốt khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu của một chế độ
kinh tế bao cấp. Đi kèm với sự phát triển của kinh tế đã làm thay đổi căn bản các
mặt của đời sống xã hội, văn hóa, giáo dục,...và đặc biệt hơn là sự quan tâm của
Nhà nước tới công tác cung cấp các dịch vụ an sinh và phúc lợi xã hội cho những
người dân có hồn cảnh khó khăn và tiến tới cho tồn bộ xã hội. Tuy là một nước
cịn đang trên đường phát triển, điều kiện kinh tế cịn khó khăn nhưng Việt Nam
ln là nước dẫn đầu trong công tác phát triển các vấn đề an sinh xã hội, điều đó
chứng tỏ sự quan tâm của Nhà nước tới đời sống của nhân dân, song do ảnh hưởng
của nhiều yếu tố khách quan cũng như chủ quan, mà hiệu quả và vai trò của các
chính sách ưu đãi và trợ giúp của nhà nước tới người dân vẫn chưa đạt được những
thành tựu đáng mong đợi, các hình thức ưu đãi, trợ giúp nhiều nơi chưa phù hợp với
điều kiện thực tế của địa phương, mức độ ưu đãi trợ cấp cịn nhiều thiếu sót nên tạo
ra nhiều khó khăn trong việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội, thực hiện cơng
bằng bình đẳng trong đời sống nhân dân.

Việc thực hiện các chính sách an sinh và phúc lợi xã hội là một vấn đề quan
trọng, có ảnh hưởng lớn tới đời sống nhân dân, công bằng xã hội. An sinh xã hội thể
hiện quyền cơ bản của con người và là công cụ để xây dựng một xã hội hài hòa, văn
minh và khơng có sự loại trừ. An sinh xã hội có ngun tắc cơ bản là đảm bảo sự
đồn kết, chia sẻ và tương trợ cộng đồng đối với các rủi ro trong đời sống, do vậy
có tác dụng thúc đẩy sự đồng thuận, bình đẳng và cơng bằng xã hội. Bên cạnh đó,
hệ thống an sinh xã hội thơng qua tác động tích cực của các chính sách chăm sóc
sức khỏe, an tồn thu nhập và các dịch vụ xã hội, sẽ nâng cao năng suất lao động,
hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu lao động nói riêng và tồn bộ q trình phát triển kinh tế
nói chung.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

2

với sự tăng trưởng kinh tế xã hội, đời sống vật chất tinh thần của con người ngày

càng được nâng cao, vấn đề an sinh xã hội cũng ngày càng được quan tâm nhiều
hơn. Tuy nhiên, việc thực hiện an sinh xã hội cần được nghiên cứu một cách kỹ
lưỡng, sâu sắc hơn nữa trên cơ sở đặc điểm của vùng miền, để có những chính sách
an sinh xã hội phù hợp hơn và phát huy hơn nữa vai trò cũng như tác dụng của nó
trong đời sống nhân dân.

Nghiên cứu này được thực hiện tại địa bàn xã Đồng Văn, huyện Thanh
Chương, tỉnh Nghệ An, đây là một xã miền núi với số lượng đối tượng đang được
hưởng ưu đãi xã hội và cứu trợ xã hội nhiều thứ 3 ở huyện Thanh Chương, xã có
những đặc thù về điều kiện kinh tế, xã hội riêng nhưng cũng có những đặc điểm
chung giống với nhiều địa bàn khác ở Nghệ An nói riêng và trên cả nước nói chung

để thực hiện đề tài nghiên cứu “<b>Vai trò của chính sách ƣu đãi và trợ giúp xã hội </b>

<b>đối với đời sống của ngƣời dân qua khảo sát tại xã Đồng Văn huyện Thanh </b>
<b>Chƣơng tỉnh Nghệ An”.</b> Trong nghiên cứu này nhằm làm rõ các vấn đề: về việc
thực hiện chính sách ưu đãi và trợ giúp xã hội trên địa bàn được thực hiện như thế
nào? Những chính sách này có vai trị gì đối với đời sống của người dân (đối tượng
được hưởng lợi từ chính sách) và từ đó tìm hiểu xem các đối tượng của chính sách
này mong muốn và kỳ vọng gì từ các chính sách đó?

<b>2</b>

<b>. Tổng quan vấn đề nghiên cứu </b>

<b>2.1. </b>

<b>Nghiên cứu của các tác giả trên thế giới </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

3

Như vậy, quyền có nhà ở, quyền được học hành, quyền được chăm sóc sức
khỏe là những quyền cơ bản của con người hay nói rộng ra là quyền của mỗi người
được hưởng một cuộc sống xứng đáng với nhân phẩm của mình.

<i>Nguy cơ của xu hướng “hàng hóa hóa” các dịch vụ phúc lợi xã hội </i>

Theo Karl Polanyi, hệ thống an sinh xã hội là một thành tố khơng thể thiếu
trong một hệ thống chính sách kinh tế - xã hội quốc gia nhằm giúp cho xã hội có thể
“Tự bảo vệ mình trước những mối hiểm họa cố hữu của một hệ thống thị trường tự
điều tiết”.

Gosta Esping-Andersen còn nhấn mạnh rằng cần xem xét hệ thống an sinh xã
hội dưới góc độ khả năng “phi hàng hóa hóa” các quyền xã hội. Ông gọi sự phi
hàng hóa hóa (de-commodification) là tình trạng trong đó sở dĩ người ta được
hưởng các dịch vụ phúc lợi là do người ta có quyền được hưởng và người ta có thể
duy trì cuộc sống của mình mà khơng cần dựa trên thị trường. Ơng nói rõ rằng cho
dù có những chính sách trợ giúp xã hội hay bảo hiểm xã hội thì điều này khơng nhất
thiết dẫn đến một tình hình “phi hàng hóa hóa” thực thụ nếu chúng khơng thực sự
giải phóng các cá nhân ra khỏi sự phụ thuộc vào thị trường. “Tiêu chuẩn nổi bật của
các quyền xã hội phải là mức độ mà theo đó chúng cho phép con người có thể xác
lập được mức sống của mình mà khơng phụ thuộc vào các lực lượng của thị trường .
Chính là theo ý nghĩa này mà các quyền xã hội có thể làm giảm bớt tư cách “hàng
hóa” của các cơng dân”.

Hiểu theo nghĩa đó, có thể nói chính hệ thống an sinh xã hội, hiểu theo nghĩa
rộng, là một định chế quan trọng giúp cho người dân xác lập được tư thế con người
cũng như tư thế cơng dân của mình một cách đúng đắn trong một xã hội dân chủ và
văn minh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

4

trên thế giới trong thế kỷ XX. Phúc lợi xã hội được nhìn nhận như là một trong
những quyền căn bản của con người trong một quốc gia văn minh và hiện đại. Bài

viết này lược thuật lại một số quan niệm chính về phúc lợi xã hội, đồng thời đưa ra
những quan điểm cũng như những nhận định của nhiều tác giả trên thế giới về các
thuật ngữ liên quan như: an sinh xã hội, bảo trợ xã hội, phúc lợi xã hội, chính sách
xã hội,… Bên cạnh đó, tác giả phân tích một số lý thuyết phân loại các hệ thống
phúc lợi xã hội trên thế thông qua các đánh giá của các nhà phân tích trên thế giới
về phúc lợi xã hội [29].

Cuốn sách “Hoàn thiện pháp luật ưu đãi người có cơng ở Việt Nam. Lý luận
và thực tiễn” của Nguyễn Đình Liêu, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà
Nội, 1996. Cuốn sách được nêu ra những vấn đề mấu chốt của chính sách ưu đãi,
khái quát lịch sử hình thành và phát triển của pháp luật này, đưa ra thực trạng của
pháp luật này, đồng thời đưa ra những nhận định và khuyến nghị để hoàn thiện pháp
luật về ưu đãi xã hội tại Việt Nam trong thời gian tới [21].

Năm 2003, Trần Thị Thanh Thanh chủ nhiệm đề tài cấp Nhà nước về “Bảo
vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em trong thời kỳ đổi mới, một số vấn đề lý luận và thực
tiễn”. Năm 2004, Lê Bạch Dương và các tác giả xuất bản cuốn sách “Bảo trợ xã hội
cho những nhóm thiệt thịi ở Việt Nam”. Năm 2007, Đàm Hữu Đắc có bài viết với
chủ đề “ Việt Nam đang hướng tới hệ thống an sinh xã hội năng động và hiệu quả”.

Bài viết “Hoàn thiện pháp luật về trợ giúp xã hội trong hệ thống pháp luật an
sinh xã hội Việt Nam”, tác giả Nguyễn Hiền Phương, (giảng viên khoa Pháp luật
kinh tế, Đại học Luật Hà Nội) tạp chí Luật học số 11/2007 đã khái quát chính sách
trợ giúp xã hội trong tổng thể hệ thống an sinh xã hội Việt Nam trong suốt thời kỳ
thực hiện đối với các đối tượng được hưởng chính sách [27].

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

5

từng chính sách cụ thể để đưa ra được những mặt tích cực và hạn chế trong việc ban
hành và thực hiện các chính sách đó tới các đối tượng được hưởng trong xã hội [13].

Nguyễn Hải Hữu (2007), Báo cáo chuyên đề “Thực trạng trợ giúp xã hội và
ưu đãi xã hội ở nước ta, năm 2001 – 2007 và khuyến nghị đến năm 2015” đưa ra
một bức tranh tổng thể về trợ giúp xã của Việt Nam trong cả một giai đoạn với
những thuận lợi và khơng ít thách thức khi đất nước bước vào q trình cơng nghiệp
hóa – hiện đại hóa đất nước, từ đó đưa ra những khuyến nghị cụ thể để hoàn thiện
hệ thống chính sách trợ giúp xã và ưu đãi xã hội Việt Nam trong tổng thể hệ thống
an sinh xã hội nói chung [14].

Luận án Tiến sỹ Kinh tế về “an sinh xã hội đối với nông dân trong điều kiện
kinh tế thị trường ở Việt Nam” của Mai Ngọc Anh, Đại học kinh tế Quốc dân, năm
2009 đã trình bày và khái quát cơ sở lý luận về hệ thống an sinh xã hội đối với nông
dân trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam thời điểm đó và đánh giá thực
trạng hệ thống an sinh xã hội đối với nông dân Việt Nam, cuối cùng tác giả đưa ra
phương pháp và giải pháp xây dựng và hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội đối với
nông dân Việt Nam trong những năm tới [1].

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

6

đến, đến chăm sóc sức khỏe của người, ảnh hưởng của chương trình 135 đến phát
triển kinh tế - xã hội và ảnh hưởng của an sinh xã hội tới nghèo đói của hộ nơng
dân. Những bước đầu trong nghiên cứu cho thấy cuộc sống của người dân có sự
thay đổi tích cực khi các chính sách an sinh xã hội tác động. Tuy nhiên còn nhiều
mặt hạn chế và thiếu sót trong cơng tác thực hiện [28].

Luận văn Xã hội học về : “Đánh giá hoạt động ưu đãi xã hội ở Việt Nam”
năm 2010. Luận văn bao gồm các phần: Đánh giá thực trạng chính sách ưu đãi xã
hội ở Việt Nam bao gồm các hoạt động như: đền ơn đáp nghĩa, xây dựng nhà tình
nghĩa, tặng sổ tiết kiệm tình nghĩa,… ; Quan điểm của đảng và nhà nước về ưu đãi
xã hội; chính sách ưu đãi xã hội Việt Nam qua các thời kỳ; Quan điểm cụ thể về

mức độ trợ cấp,ưu đãi hàng tháng đối với người có cơng với cách mạng; Một số
hoạt động đền ơn đáp nghĩa tiêu biểu năm 2010. Luận văn tập chung nghiên cứu sâu
về vấn đề ưu đãi xã hội đối với cá nhân, gia đình, nhóm người có cơng với tổ quốc
như chính sách ưu đãi đối với thương binh, bệnh binh, những người tham gia kháng
chiến và con đẻ của họ bị nhiễm chất độc da cam. Chính sách ưu đãi đối với gia
đình liệt sỹ, gia đình có cơng giúp đỡ Cách mạng. Luận văn cũng đã chỉ ra những
điểm hạn chế trong công tác thực hiện chính sách ưu đãi xã hội đối với người có
cơng như: việc thực thi Pháp lệnh chưa đồng bộ, mức độ trợ cấp không phù hợp với
điều kiện sống của người dân hiện tại.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

7

Đề tài cấp nhà nước về "Hoàn thiện chính sách trợ cấp xã hội trong hệ thống
an sinh xã hội Việt Nam giai đoạn 2006- 2010", Đề tài nghiên cứu và hệ thống hoá
các vấn đề lý luận về trợ cấp xã hội, hệ thống an sinh xã hội trong mối quan hệ biện
chứng với sự phát triển và ổn định xã hội. Phân tích thực trạng chính sách trợ cấp xã
hội ở nước ta giai đoạn vừa qua, từ đó rút ra những vấn đề cần phải hoàn thiện để
nâng cao chất lượng chính sách và mở rộng đối tượng thụ hưởng nhằm xây dựng hệ
thống an sinh xã hội hiện đại, phù hợp với quá trình phát triển kinh tế xã hội ở nước
ta. Luận văn tập chung nghiên cứu vấn đề lý luận, thực tiễn việc xác định cơ sở
khoa học, hình thành chính sách trợ cấp xã hội ở Việt Nam giai đoạn 2006 - 2010.
Phân tích thực trạng hình thành và tổ chức thực hiện chính sách trợ cấp xã hội ở
nước ta giai đoạn vừa qua và một số bài học kinh nghiệm nước ngồi có liên quan.
Đóng góp của đề tài: - Nghiên cứu hệ thống các vấn đề lý luận của việc lựa chọn
căn cứ khoa học cho các chính sách trợ cấp xã hội và hệ thống an sinh xã hội; -
Phân tích thực trạng thực hiện chính sách trợ cấp xã hội ở nước ta giai đoạn vừa qua
và một số kinh nghiệm của một số nước ngoài; - Đề xuất một số kiến nghị và giải
pháp nhằm hoàn thiện việc ban hành và thực hiện các chính sách trợ cấp xã hội giai
đoạn tới.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

8

Luận án Tiến sỹ “chính sách an sinh xã hội với người nông dân sau khi thu
hồi đất để phát triển các khu công nghiệp (Nghiên cứu tại Bắc Ninh), 2011” của
Nguyễn Văn Nhường, Chuyên ngành Quản lý Kinh tế, Đại học kinh tế Quốc dân,
năm 2011. Luận án chú trọng tới nhóm đối tượng là nơng dân sau khi bị thu hồi đất
còn gặp nhiều bất cập trong cuộc sống như chỗ ăn, ở, đặc biệt là công việc, việc làm
chuyển đổi rất khó khăn khi nông dân bị thu hồi đất để làm khu cơng nghiệp,…
Việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội tới nhóm đối tượng này cịn đang bất
cập và cịn nhiều thiếu sót. Tác giả đã điều tra và phân tích đưa ra được bức tranh rõ
nét nhất về cuộc sống sau khi bị thu hồi của nông dân [26].

Cuốn sách ''Phát triển hệ thống an sinh xã hội Việt Nam đến năm 2020'', năm
2013 của Viện Khoa học Lao động và Xã hội, Bộ Lao động - Thương binh và Xã
hội phối hợp với Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ). Cuốn sách ''Phát triển hệ
thống an sinh xã hội Việt Nam đến năm 2020'' đưa ra những vấn đề chung về an
sinh xã hội, nội dung cơ bản của Nghị quyết số 15-NQ/TW, các kết quả đã đạt
được, những tồn tại của CS ASXH hiện hành và các định hướng chính sách cho giai
đoạn từ nay đến năm 2020. Cuốn sách gồm hai phần là những vấn đề chung về an
sinh xã hội và an sinh xã hội Việt Nam giai đoạn 2012-2020. Khẳng định đến năm
2020 cơ bản hình thành hệ thống an sinh xã hội bao phủ toàn dân với các yêu cầu
như bảo đảm để người dân có việc làm, thu nhập tối thiểu; tham gia bảo hiểm xã
hội, bảo đảm hỗ trợ người có hồn cảnh đặc biệt khó khăn; bảo đảm người dân tiếp
cận được các dịch vụ xã hội cơ bản ở mức tối thiểu, góp phần từng bước nâng cao
thu nhập, bảo đảm cuộc sống an tồn, bình đẳng và hạnh phúc của nhân dân [34].

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

9

Nguyễn Trọng Đàm “An sinh xã hội ở Việt Nam, những quan điểm và cách
tiếp cận thống nhất” tạp chí Cộng sản số 834, tháng 4-2012, trong bài viết này tác

giả đã đề cập tới thực trạng của hệ thống an sinh xã hội ở nước ta hiện nay, những
măt đã đạt được và một số hạn chế cần khắc phục, từ đó đưa ra các quan điểm, cách
tiếp cận an sinh xã hội trong giai đoạn 2012-2020. Đưa ra mục tiêu cơ bản và những
nhiệm vụ chủ yếu về an sinh xã hội, từ đó đưa ra một số nhóm giả pháp nhằm phát
triển hệ thống an sinh xã hội ở nước ta hiện nay [10].

Mai Ngọc Cường “An sinh xã hội 25 năm đổi mới: Thành tựu và vân đề đặt
ra”; tạp chí Cộng sản số 834, tháng 4-2012, đã khái quát lại hệ thống an sinh xã hội
trong hơn 25 năm đổi mới, từ đó nêu lên được những bất cập trong hệ thống an sinh
xã hội đòi hỏi cần được giải quyết và đưa ra hướng tổ chức hệ thống chính sách an
sinh xã hội tới năm 2020 mà Đảng và nhà nước ta cần quan tâm chú trọng [4].

<b>3. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của đề tài </b>
<b>3.1. Ý nghĩa lý luận</b>

Đề tài vận dụng một số lý thuyết, phương pháp nghiên cứu xã hội học vào
phân tích vấn đề cho thấy được vai trị của các lý thuyết xã hội học ứng dụng vào
giải quyết các vấn đề thực tiễn tại Việt Nam, qua đó đóng góp vào hồn thiện bổ
sung các yếu tố cần thiết để xã hội học ngày càng chứng tỏ được vị trí của mình với
tư cách là một ngành khoa học có tính thực tiễn cao chứ không dừng lại ở việc
nghiên cứu hàn lâm như một số quan niệm trước đây.

Đề tài sẽ là một bộ phận quan trọng góp phần làm phong phú thêm số lượng
các nghiên cứu về chính sách ưu đãi và cứu trợ xã hội, tiếp nối và hoàn thiện những
điểm hạn chế của các nghiên cứu trước đồng thời là tài liệu tham khảo hữu ích cho
những nghiên cứu tiếp theo liên quan đến vấn đề.

<b>3.2. Ý nghĩa thực tiễn</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

10

Đánh giá hiệu quả, đo lường mức độ ảnh hưởng của các chính sách ưu đãi và
cứu trợ xã hội đối với đời sống người dân.

<b>4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu </b>

Tìm hiểu và lý giải được vai trị của các chính sách ưu đãi và trợ giúp xã hội
đối với đời sống của người dân trên địa bàn, đo lường, đánh giá mức độ hài lịng
của đối tượng hưởng chính sách ưu đãi và cứu trợ xã hội trực tiếp.

<b>5. Đối tƣợng, khách thể, phạm vi nghiên cứu </b>
<b>5.1. Đối tƣợng nghiên cứu </b>

Vai trị của chính sách ưu đãi và trợ giúp xã hội đối với đời sống của các đối tượng
thụ hưởng chính sách.

<b>5.2. Khách thể nghiên cứu </b>

Người thụ hượng các chính sách ưu đãi và trợ giúp xã hội trên địa bàn xã
Đồng Văn.

Cán bộ phụ trách thực hiện chính sách đối với người dân.
<b>5.3. Phạm vi nghiên cứu </b>

* Phạm vi nội dung:Vai trị của chính sách ưu đãi và trợ giúp xã hội đối với

người dân tại địa bàn xã Đồng Văn nhằm phân tích:

Vai trị thiết chế của chính sách ưu đãi xã hội và trợ giúp xã hội chính là tập
hợp các quy định được ghi trong Luật của Nhà nước trên cơ sở đưa ra những tiêu

chí thực hiện rất rõ ràng.

Vai trị kì vọng của chính sách ưu đãi xã hội và trợ giúp xã hội chính là mức
sống kì vọng của các đối tượng hướng lợi được xác định trong chính sách. Việc
đánh giá q trình thực hiện chính sách cần phải căn cứ vào mục tiêu kì vọng của
chính nó, chứ khơng căn cứ vào kì vọng của người được hưởng lợi. Tuy nhiên, kì
vọng của và nhu cầu của người được hưởng lợi vượt quá chính sách quy định cũng
là một cơ sở để xem xét điều chỉnh chính sách.

Vai trị khách quan của chính sách ưu đãi và trợ giúp xã hội chính là những
đánh giá khách quan của người được hưởng lợi chính sách ấy.

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

11

<b>DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO </b>

1. Mai Ngọc Anh (2009), Luận án Tiến sĩ ề “<i>an sinh xã hội đối với nông dân trong </i>

<i>điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam</i>”, Đại học kinh tế Quốc dân.

2. <i>UBND </i>xã Đồng Văn<i> Báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch Nhà nước năm </i>

<i>2012 và phương hướng nhiệm vụ năm 2013</i>.

3. Mai Ngọc Cường (2013), <i>Về an sinh xã hội ở Việt Nam giai đoạn 2012-2020</i>,

Nxb Chính trị quốc gia – sự thật Hà Nội.

4. Mai Ngọc Cường (2012), <i>An sinh xã hội 25 năm đổi mới: thành tựu và vân đề </i>

<i>đặt ra</i>, Trong tạp chí cộng sản số 834, tháng 4 (trang,17).

5. Mai Ngọc Cường – Phạm Kim Oanh, <i>“an sinh xã hội theo nguyên tắc đóng - </i>

<i>hưởng đối với nông dân ở nước ta: Thực trạng và giải pháp</i>”; Trong tạp chí

Kinh tế và phát triển, Số 185, ( 2012), trang 71-77.

6. Nguyễn Hữu Dũng; “cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng và thực hiện hệ
thống chính sách an sinh xã hội trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, Tạp chí Cộng Sản, số 834,
(2012),trang22-28

7. Nguyễn Hữu Dũng, (2010) Hệ thống chính sách an sinh xã hội ở Việt Nam:

Thực trạng và định hướng phát triển trong tạp chí Khoa học ĐHQGHN, <i>Kinh </i>

<i>tế và Kinh doanh</i> 26 các trang 118-128.

8. Đảng Cộng Sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX,

Nxb: chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001.

9. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Sđd, tr.74.
10. Nguyễn Trọng Đàm: “an sinh xã hội ở Việt Nam, những quan điểm và cách

tiếp cận thống nhất” tạp chí cộng sản số 834, tháng 4-2012.

11. Nguyễn Văn Định: giáo trình an sinh xã hội: nhà xuất bản ĐH Kinh tế quốc
dân năm 2008.

12. Nguyễn Hải Hữu (2008), “Đổi mới chính sách và cơ chế trợ giúp xã hội cho

phù hợp với bối cảnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”.
13. Nguyễn Hải Hữu (2007), Giáo trình nhập mơn an sinh xã hội, nhà xuất bản

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

12

14. Nguyễn Hải Hữu (2007), Báo cáo chuyên đề “Thực trạng trợ giúp xã hội và ưu

đãi xã hội ở nước ta, năm 2001 – 2007 và khuyến nghị đến năm 2015”.

15. Lê Bạch Hồng – Đặng Nguyên Anh – Khuất Thu Hồng – Lê Hoài Trung –

Robert Leroy Bach: Bảo trợ xã hội cho những nhóm thiệt thòi ở Việt Nam;
Nhà xuất bản Thế Giới, Hà Nội, 2005.

16. Lê Bạch Hồng – Khuất Thu Hồng; Di dân và bảo trợ xã hội ở Việt Nam trong

thời kỳ quá độ sang nền kinh tế thị trường; nhà xuất bản thế giới, Hà Nội, 2008.

17. Lê Ngọc Hùng: “Lịch sử và lý thuyết xã hội học; nhà xuất bản ĐHQGHN 2008”.

18. Khoa Công tác trường Đại học Lao Động 2010: Luận văn về “Tình hình thực

hiện ưu đãi người có cơng với cách mạng ở xã Nghi Sơn- Tĩnh Gia- Thanh Hóa”.
19. Kỷ yếu hội thảo “ổn định kinh tế vĩ mơ, duy trì đà tăng trưởng: kinh tế Việt

Nam năm 2010 và đà tăng trưởng 2011.

20. Bùi Hồng Lĩnh: Nhìn lại ba năm thực hiện Pháp lệnh ưu đãi người có cơng với

cách mạng, Tạp chí Lao động và xã hội, số 362 (từ 1 - 15-7-2009).

21. Nguyễn Đình Liêu: Cuốn sách “Hồn thiện pháp luật ưu đãi người có cơng ở

Việt Nam. Lý luận và thực tiễn”, nhà xuất bản chính trị quốc gia Hà Nội, 1996.

22. Phương ly: Vấn đề an sinh xã hội với phát triển kinh tế- xã hội ở Việt Nam:

website trung tâm thông tin và dự báo kinh tế - xã hội quốc gia

23. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI Đảng Cộng sản Việt Nam

(Ngày 18 tháng 12 năm 1986).

24. Nghị quyết số 15-NQ/TW, ngày 1/6/2012, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp

hành Trung ương khoá XI về một số vấn đề về chính sách xã hội giai đoạn
2012 – 2020.

25. Nghị định số 42/2010/NĐ-CP ngày 15/4/2010 của Chính phủ quy định chi tiết

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

13

26. Nguyễn Văn Nhường: Luận án Tiến sỹ “chính sách an sinh xã hội với người

nông dân sau khi thu hồi đất để phát triển các khu công nghiệp (Nghiên cứu tại
Bắc Ninh), 2011” , Chuyên ngành Quản lý Kinh tế, Đại học kinh tế Quốc dân,

năm 2011.

27. Nguyễn Hiền Phương: Bài viết “Hoàn thiện pháp luật về trợ giúp xã hội trong

hệ thống pháp luật an sinh xã hội Việt Nam”, tạp chí Luật học số 11/2007.

28. Nguyễn Trường Phát; Luận văn Thạc sỹ Kinh tế về "Ảnh hưởng của hệ thống

an sinh xã hội tới vấn đề nghèo đói của hộ nông dân huyện Văn Chấn - tỉnh
Yên Bái" của, Khoa Kinh tế Nông nghiệp, Đại học Thái Nguyên, 2009.

29. Trần Hữu Quang: Bài viết “Phúc lợi xã hội trên thế giới: quan niệm và phân

loại”, Tạp chí Khoa học Xã hội, số 4, 2009.

30. Từ điển xã hội học Oxford; Nhà xuất bản đại học Quốc gia Hà Nội – 2012.

31. Bùi Đình Thanh: Xã hội học và chính sách xã hội; nhà xuất bản khoa học xã

hội Hà Nội – 2004.

32. Nguyễn Ngọc Toản: Luận án tiến sĩ: chính sách trợ giúp thường xuyên cộng

đồng ở Việt Nam.

33. Nguyễn Minh Tâm: <i>An sinh xã hội và hạnh phúc nhân sinh</i>: website; Ngân

hàng chính sách xã hội Việt Nam:

34. Viện Khoa học Lao động và Xã hội, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội phối

hợp với Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) xuất bản Cuốn sách Phát triển
hệ thống an sinh xã hội Việt Nam đến năm 2020'', năm 2013.

35. Bộ lao động thương binh và xã hội; <i>Hội nghị Biểu dương người có cơng tiêu </i>

<i>biểu tồn quốc 2014</i>; ; Ngày cập nhật: 18-07-2014.

Trịnh Văn Tùng tổng thuật từ ANKOUN André và ANSART Pierre, <i>Từ điển xã hội </i>

<i>học (“Dictionnaire de sociologie”)</i>(1999), Paris, Nxb. Le Robert/Seuil, các

</div>

<!--links-->
Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Nguyễn Sỹ Sách , huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay

• 24
• 1
• 9