Chuyên đề ôn tập lý thuyết về hiện tượng phóng xạ và định luật phóng xạ năm 2020

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (407.72 KB, 4 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Trang | 1
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

ƠN TẬP LÝ THUYẾT VỀ HIỆN TƯỢNG

PHĨNG XẠ VÀ ĐỊNH LUẬT PHĨNG XẠ

1. Hiện tượng phóng xạ

a. Định nghĩa

+ Hiện tượng một hạt nhân không bề vững tự phát phân rã phát ra các tia phỏng xạ và biến đổi thành hạt
nhân khác là hiện tượng phóng xạ.

+ Q trình phân rã phóng xạ chỉ do các ngun nhân bên trong gây ra và hồn tồn khơng chịu tác động
của các yếu tố thuộc mơi trường ngồi như nhiệt độ, áp suất...

+ Người ta quy ước gọi hạt nhân phóng xạ là hạt nhân mẹ và hạt nhân sản phấm phân rã là hạt nhân con.
b. Các dạng phóng xạ

+ Phóng xạ α:A A 4 4

ZXZ 2 Y2He . Dạng rút gọn: AZXA 4Z 2 Y

− Tia α là dòng hạt nhân 4

2He chuyển động với vận tốc 2.107m/s. Đi được chừng vài cm trong khơng khí
và chừng vài µm trong vật rắn.

+ Phóng xạ

β-Tia β- là dòng electron ( 0
1e

 ): AZXAZ 1 Y01e v00



.
Dạng rút gọn: A A

ZXZ 1 Y

+ Phóng xạ β+

− Tia β+ là dịng pơzitron

 

0 A A 0 0
1e : XZ Z 1Y e v. 1 0
Dạng rút gọn: A A

ZXZ 1 Y

* Tia β- và β+ chuyển động với tốc độ c, truyền được vài mét trong khơng khí và vài mm trong kim loại.
* Trong phóng xạ β+ cịn có hạt nơtrino và trong phóng xạ  cịn có phản hạt của nơtrino

+ Phóng xạ γ: E2E1 hf

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Trang | 2
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
− Tia γ đi được vài mét trong bêtông và vài cm trong chì.

2. Định luật phóng xạ

a. Đặc tính của q trình phóng xạ

+ Có bản chất là một quá trình biến đổi hạt nhân.

b. Định luật phân rã phóng xạ

− Xét một mẫu phóng xạ ban đầu.
+ N0số hạt nhân ban đầu.

+ N số hạt nhân còn lại sau thời gian t: t
0

N N e 

Trong đó X là một hằng số dương gọi là hằng số phân rã, đặc trưng cho chất phóng xạ đang xét.
c. Chu kì bán rã (T)

− Chu kì bán rã là thời gian qua đó số lượng các hạt nhân còn lại 50% (nghĩa là phân rã 50%):

ln 2 0,693

T  .

 

−Lưu ý:Sau thời gian t = xT thì số hạt nhân phóng xạ cịn lại là: N = 0
x

N
2

d . Độ phóng xạ (H)

Chú ý:Sách cơ bản khơng viết về độ phóng xạ tuy nhiên đây là khái niệm rất quan trọng các em nên biết

để có thể giải quyết nhiều bài tốn khó.

Để đặc trưng cho tính phóng xạ mạnh hay yêu của một lượng chất phóng xạ, người ta dùng đại lượng gọi
là độ phóng xạ (hay hoạt độ phóng xạ), được xác định bằng số hạt nhân phân rã trong một giây.

Độ phóng xạ đặc trưng cho tốc độ phân rã. Đơn vị đo độ phóng xạ có tên gọi là becơren, kí hiệu Bq, bằng
một phân rã/giây.

Trong thực tế, người ta còn dùng một đơn vị khác, có tên là curi, kí hiệu Ci: 1Ci = 3,7.1010 Bq, xấp xỉ

bằng độ phóng xạ của một gam rađi.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Trang | 3
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

t T

0 0

H N e N e

H N.







     


  

Độ phóng xạ của một lượng chất phóng xạ tại thời điểm t bằng tích của hằng số phóng xạ và số lượng hạt
nhân phóng xạ chứa trong lượng chất đó ở thời điểm t.

Độ phóng xạ ban đầu: H0  N .0
Như vậy, ta có: t

H H e 

Độ phóng xạ của một lượng chất phóng xạ giảm theo thời gian theo cùng quy luật hàm số mũ giống như
số hạt nhân (số nguyên tử) của nó: t

0 0

H N

H H e

H N 

 


 
  



+ Người ta hay dùng các ước của curi:1mCi 10 Ci; 1 Ci 10 Ci 3   6 .

+ Trong thăm dò địa chất, người ta còn dùng đơn vị picocuri ( 1pCi = 10−12Ci) để so sánh độ phóng xạ rất

nhỏ của đất đá tự nhiên:

+ Cơ thể chúng ta có tỉnh phóng xạ. Các phép đo cho thấy: một người có khối lượng 70 kg có độ phóng
xạ trung bình 1,2.104 Bq trong đó chủ yếu là sự phóng xạ do kali K40 (4.5.103 Bq) và do cacbon C14

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Trang | 4
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

WebsiteHOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội
dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm,
giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên
danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG:Đội ngũGV Giỏi, Kinh nghiệmtừ các Trường ĐH và THPT danh tiếng

xây dựng các khóaluyện thi THPTQGcác mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và
Sinh Học.

- Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toáncác
trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường
Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn
Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS:Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS
THCS lớp 6, 7, 8, 9 yêu thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt
điểm tốt ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơnĐại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp
dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh
Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc
Bá Cẩncùng đơi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET:Website hoc miễn phí các bài học theochương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả
các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư
liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV:KênhYoutubecung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi
miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và
Tiếng Anh.