Chương 6

Hòa nhập với Con người Trẻ trung Hơn

Một nữ nha sĩ 37 tuổi nói : “Khi cịn con gái, tôi rất
mong muốn một cách tuyệt vọng sao cho mẹ tôi yêu thương tôi.
Tôi cảm thấy khao khát được đơn giản đụng chạm vào hoặc bất
cứ loại tình cảm nào. Tơi cho rằng đó là lý do tại sao tơi khơng
muốn nhìn lại. Tơi khơng thích biết về bản thân mình, ít nhất vào
lúc đó. Có phải thực sự đây là con người của tôi không? Tôi từ
chối tin vào điều này. Tơi thích nghĩ rằng đứa con gái này đã chết
từ lâu trước đây, và tôi là một người khác nào đó”.
Khi chồng cơ bỏ cơ, anh ta than phiền rằng dường như cơ
khơng có khả năng để trao tặng hoặc đón nhận tình u, thì cơ
càng hoang mang và quậy phá; cô thú nhận rằng cô không hiểu
anh có ý gì.


Một lập trình viên máy tính 46 tuổi lập lại: “Tơi khơng
thích nhớ lại bản thân mình khi cịn là một đứa trẻ. Tôi luôn luôn
rất sợ hãi. Cha tôi trở về nhà trong tình trạng say xỉn – ơng đánh
bất cứ ai đến gần ông. Mẹ tôi không bao giờ bảo vệ chúng tơi.
Tơi phải trốn đi; phải tìm những chỗ để ẩn nấp; tôi quá khiếp sợ
ngay cả khi nói chuyện. Thật là kinh tởm. Đứa trẻ này đã chán
ngấy. Tơi cảm thấy khơng có bất cứ quan hệ nào đối với ông ta”.
Những đứa con của ông không hiểu tại sao cha chúng
dường như không thể chơi đùa với chúng. Về mặt cảm xúc,
chúng chỉ biết rằng cha chúng hiếm khi có mặt ở đó – như thể
chúng khơng hề có cha.
Một nữ y tá 31 tuổi nói : “Mẹ tơi rất hay châm biếm. Cái
lưỡi của bà có thể giết người. Khi cịn nhỏ, tơi khơng thể chịu

đựng nổi điều đó. Tơi đã khóc rất nhiều. Tôi khúm núm khi nghĩ
đến bản thân năm tôi lên 3, 4, 5 tuổi”.
Bao nhiêu người đã than phiền về lối cư xử thô lỗ và
những nhận xét đôi khi cay cú của nữ y tá này. Cơ biết mình có
khuynh hướng bị căm ghét, nhưng cơ vẫn bối rối khơng biết tại
sao.
Một luật sư 51 tuổi nói : “Khi tơi 12 tuổi, có một gã hay
bắt nạt ở khu nhà chúng tôi khiến tôi khiếp sợ. Hắn đánh tôi vài
lần rồi, và sau đó, chỉ cần nhìn thấy hắn, tơi đã cảm thấy co rúm
mình lại. Tơi khơng thích nhớ đến điều đó. Tơi khơng thích nói
về điều đó. Thật vậy, tơi khơng thích thừa nhận rằng tơi đã từng
là một cậu bé đầy khiếp sợ. Tại sao cậu bé này khơng thể xử lý
tình huống một cách tốt hơn? Tơi phải hồn tồn sớm qn đi
thằng nhỏ này”.
Mặc dù luật sư này sáng chói trong cơng việc, nhưng chỉ
có vài thân chủ của ơng ưa thích ơng. Họ nhận thấy ông không


nhạy cảm và tàn nhẫn. Hơn một thân chủ đã nhận xét: “Ơng ta là
một kẻ hách dịch”.
Có những ngun nhân khiến nhiều người cảm thấy họ
không thể tha thứ cho đứa trẻ mà họ đã từng là. Giống như các
thân chủ trích dẫn trên đây, họ khước từ và phủ nhận đứa trẻ đó.
Khi được thể hiện thành lời, thì thái độ của họ có nghĩa là như
sau: Tơi không thể tha thứ rằng mẹ tôi đã khiến tôi quá khiếp sợ;
tôi rất khao khát một cách tuyệt vọng đối với sự tán thành của bố
tôi; tôi cảm thấy mình thật khơng đáng u; tơi q mong ước
tình cảm và được chú ý; tôi rất bối rối trước các sự kiện; bằng
cách này hay cách khác, tôi đã khuấy động mẹ tơi về mặt tính
dục; tơi đã làm điều gì đó, ngay cho dù tơi khơng có ý kiến gì, để

khiến cho bố tơi làm phiền tơi; tơi rất vụng về trong lớp học thể
thao; tôi rất hay bị giáo viên của tôi hăm dọa; tôi bị tổn thương
quá nhiều; tơi khơng được nhiều người trong lớp ưa thích; tôi quá
nhút nhát; tôi hay mắc cở; tôi không cứng rắn hơn; tơi e ngại rằng
mình khơng vâng lời cha mẹ; tơi sẽ làm bất cứ điều gì để được
u thích; tơi thèm khát sự tử tế; tơi tức giận và thù địch; tôi ghen
tị đối với em trai tôi; tôi cảm thấy tất cả mọi người đều hiểu biết
nhiều hơn mình; tơi khơng biết làm gì khi tơi bị chế giễu; tôi
không dũng cảm đương đầu với mọi người; quần áo của tơi ln
ln nghèo nàn nhất và xồng xĩnh nhất so với bất cứ người nào
trong trường v.v...
Trong thực tế, chúng ta có thể trải nghiệm đứa trẻ mà
mình đã từng là như một nguồn gốc của nỗi đau đớn, thịnh nộ,
sợ hãi, bối rối hoặc nhục nhã, bị đàn áp, phủ nhận, từ bỏ, quên
lãng. Có lẽ hoàn toàn giống như những người khác đã từng làm,
chúng ta khước từ đứa trẻ này – và sự tàn nhẫn của chúng ta đối
với nó có thể vẫn tiếp tục hàng ngày và vô tận suốt cuộc đời
chúng ta, tại nơi mà đứa trẻ này vẫn tiếp tục tồn tại như một con
người phụ thuộc vào con người-trẻ thơ.


Khi khơng ý thức về những gì mình đang làm, có thể
chúng ta thú nhận tìm được bằng chứng bị khước từ khắp mọi nơi
trong các mối quan hệ hiện nay của chúng ta, mà không nhận ra
rằng nguồn gốc đối với kinh nghiệm bị khước từ của chúng ta ở
ngay trong nội tâm, thay vì bên ngồi. Tồn bộ cuộc sống chúng
ta có thể là những hành động khơng ngừng tự-phủ nhận mình,
trong khi chúng ta lại cứ tiếp tục than phiền rằng những người
khác khơng u thương mình.
Khi chúng ta học hỏi để tha thứ cho đứa trẻ mà chúng ta

đã từng là, về những điều nó khơng biết, không thể làm, hoặc
không thể đương đầu với, cảm thấy hoặc không cảm thấy; khi
chúng ta hiểu biết và chấp nhận rằng cách thức đứa trẻ đó đấu
tranh để tồn tại là cách thức tốt nhất mà nó có thể làm – thì con
người-trưởng thành khơng cịn ở trong mối quan hệ thù địch với
con người-trẻ thơ nữa. Một bộ phận khơng cịn xung đột với một
bộ phận khác. Những phản ứng người lớn của chúng ta phù hợp
hơn.
Trong chương 2, tôi đã giới thiệu khái niệm về con
người-trẻ thơ – vốn tiêu biểu cho nội tâm của đứa trẻ mà chúng ta
đã từng là, cả chuỗi những thái độ, cảm giác, giá trị và viễn cảnh
đã từng là của chúng ta từ lâu trước đây, và chúng được hưởng
tính bất tử về mặt tâm lý như một thành phần của toàn bộ con
người chúng ta. Đây là một con người phụ thuộc, một nhân cách
phụ thuộc– một tình trạng tâm trí có thể bị thống trị ít nhiều vào
bất cứ lúc nào, vì vậy, đơi khi chúng ta hành động một cách khá
riêng biệt, mà không nhất thiết ý thức rằng mình đang làm như
vậy.
Chúng ta có thể (hoàn toàn) gắn liền với con người-trẻ
thơ một cách ý thức hoặc vô ý thức, rộng lượng hoặc thù địch,
thương cảm hoặc tàn nhẫn. Như tôi vẫn tin, các bài tập trong
chương này sẽ làm sáng tỏ, khi có quan hệ một cách ý thức và
tích cực , thì con người-trẻ thơ có thể được đồng hóa và hịa nhập


vào tồn bộ-con người. Khi có quan hệ một cách vơ ý thức và/
hoặc tiêu cực, thì con người-trẻ thơ bị bỏ mặc trong một kiểu
lãng quên xa lánh. Trong trường hợp sau, khi con người-trẻ thơ bị
bỏ mặc vô ý thức, hoặc bị phủ nhận và khước từ, thì chúng ta đều
tan vỡ; chúng ta khơng cảm thấy tồn vẹn; ở mức độ nào đó,

chúng ta cảm thấy xa lánh-bản thân, và lòng tự trọng bị tổn
thương.
Khi bị bỏ mặc khơng được nhìn nhận, khơng được hiểu,
hoặc bị khước từ và bỏ rơi, thì con người-trẻ thơ có thể biến
thành một “kẻ gây rối”, ngăn cản chúng ta tiến triển cũng như
vui hưởng sự hiện hữu. Cách diễn tả bên ngồi của hiện tượng
này là đơi khi, chúng ta sẽ bộc lộ lối cư xử ấu trĩ có hại, hoặc rơi
vào những kiểu lệ thuộc không phù hợp, hoặc trở nên quá tự yêu
mình, hoặc trải nghiệm thế giới như là lệ thuộc vào “những người
trưởng thành”.
Mặt khác, khi được nhìn nhận, chấp nhận, đi theo, và do
đó được hịa nhập, thì con người-trẻ thơ có thể trở thành một
nguồn gốc cao quý, phong phú hóa cuộc sống chúng ta, với tiềm
năng của nó về sự hồn nhiên, vui chơi và óc sáng tạo.
Trước khi bạn có thể trở thành bạn bè hoặc hòa nhập với
con người-trẻ thơ, sao cho nó tồn tại trong mối quan hệ hài hịa
với con người cịn lại của bạn, thì trước hết, bạn phải quan hệ với
thực thể bên trong thế giới nội tâm của bạn. Khi giới thiệu cho
các thân chủ hoặc sinh viên con người-trẻ thơ của họ, đôi lúc , tơi
vẫn u cầu họ đi vào một hình ảnh tưởng tượng, tự tưởng tượng
mình đang đi dạo dọc theo một con đường làng, để nhìn thấy một
đứa trẻ đang ngồi bên thân cây, cách họ một khoảng, và họ tiến
lại gần, để nhìn thấy đứa trẻ đó chính là con người mà họ đã từng
là. Sau đó, tơi u cầu họ ngồi bên thân cây và nói chuyện với
đứa trẻ. Tơi khuyến khích họ nói lớn, đào sâu thực tại của kinh
nghiệm. Họ muốn và cần nói gì với nhau? Rất thường có những
giọt nước mắt, đơi khi cịn có cả niềm vui nữa. Nhưng họ luôn


ln nhận ra rằng đứa trẻ vẫn cịn tồn tại bên trong tâm hồn (như

một trạng thái tâm trí), và có sự đóng góp để tạo nên đời sống của
người lớn – và một con người phong phú hơn, đầy đủ hơn nổi lên
từ khám phá này. Thông thường, người ta hay buồn khi nhận ra
rằng họ có tư tưởng sai lầm mà họ cần tự loại bỏ khỏi đứa trẻ đó
để trưởng thành.
Khi làm việc với một thân chủ về mục tiêu hịa nhập với
con người-trẻ thơ, tơi sẽ thường đề nghị bài tập đơn giản này mà
bạn có thể tự làm được. (Nếu bạn có một người bạn có thể đọc
cho bạn những chỉ dẫn sau đây, thì càng tốt hơn nhiều; hoặc bạn
có thể đọc những chỉ dẫn này vào một cái cassette, rồi thu băng
và quay lại; hoặc đơn giản đọc chúng cho đến khi bạn quán triệt
chúng trước khi bắt đầu).
Hãy dành ra vài phút để xem những hình ảnh của chính
bạn hồi nhỏ (giả thử bạn có vài tấm hình, nếu khơng, hãy cứ bắt
đầu dù khơng có chúng). Rồi bạn hãy nhắm mắt lại và hít thở vài
hơi thật sâu và thư giãn. Hãy đi vào bên trong và khảo sát các câu
hỏi này: Cảm giác của đứa trẻ lên 5 tuổi như thế nào? Bạn hình
dung đã trải nghiệm cơ thể mình lúc đó như thế nào?... Cảm giác
khi buồn ra sao?... Cảm giác khi phấn khích thế nào?... Có giống
như đang sống trong nhà bạn không?... Bạn ngồi như thế nào?
Hãy tưởng tượng mình đang ngồi như một đứa trẻ 5 tuổi. Chú ý
đến những gì bạn đang cảm thấy. Hãy ngừng lại ở kinh nghiệm
này.
Nếu bạn khơng làm gì khác, ngoại trừ bài tập này mỗi
ngày trong suốt 2 hoặc 3 tuần, thì bạn sẽ bắt đầu khơng chỉ đạt
được một ý thức nâng cao về con người-trẻ thơ của mình, mà cịn
một mức độ hịa nhập cao hơn so với bạn có thể trải nghiệm hiện
nay – vì bạn đang tiến được bước đầu tiên hướng tới việc làm cho
con người-trẻ thơ trở nên rõ rệt, và đối xử với nó một cách
nghiêm túc.



Nhưng bài tập hoàn tất-câu là một phương pháp tiến bộ
và có tác động mạnh hơn, để khơi dậy ý thức của bạn về con
người-trẻ thơ của mình, và tạo thuận lợi cho sự hịa nhập. Như tơi
đã đề cập trước đây, bạn hãy sử dụng một cuốn vở, và viết từng
câu chưa hoàn tất, được liệt kê dưới đây ở đầu mỗi trang giấy
trắng, sau đó, bạn hãy viết từ 6 đến 10 kết thúc cho mỗi câu,
trong khả năng của bạn, hãy làm càng nhanh và càng không chỉ
trích-bản thân càng tốt, bằng cách sáng tạo khi cần thiết để giữ
được đà tiến.
Khi tôi lên 5 tuổi –
Khi tôi lên 10 tuổi –
Nếu tôi nhớ lại thế giới dường như thế nào khi tơi cịn
rất nhỏ thì –
Nếu tôi nhớ lại cơ thể tôi cảm thấy thế nào khi tơi cịn
rất nhỏ thì –
Nếu tơi nhớ lại người ta dường như thế nào khi tơi
cịn rất nhỏ thì –
Đối với các bạn bè, tôi cảm thấy –
Khi tôi cảm thấy cơ độc, thì tơi –
Khi tơi cảm thấy phấn khích, thì tơi –
Nếu tơi nhớ lại cuộc đời dường như thế nào khi tơi
cịn rất nhỏ thì –
Nếu đứa trẻ trong tơi có thể nói được, thì có thể nó
nói rằng –
Một trong những điều mà tơi phải làm khi còn nhỏ để
sống còn là –



Một trong những điều tôi đối xử với con ngườitrẻ thơ của tôi như bố tôi đã từng làm là –
Khi đứa trẻ bên trong cảm thấy bị tôi phớt lờ thì
–
Khi đứa trẻ bên trong cảm thấy bị tơi chỉ trích thì–
Một trong những cách thức mà đơi khi đứa trẻ đó gây
rắc rối cho tơi là –
Tơi nghi ngờ mình đang hành động vì con người-trẻ
thơ của mình khi tơi –
Nếu đứa trẻ đó cảm thấy được tơi chấp nhận thì –
Đơi khi, để hồn tồn chấp nhận đứa trẻ bên trong
mình, điều khó khăn là –
Nếu tơi tha thứ hơn đối với con người-trẻ thơ của
mình thì –
Nếu tôi phải lắng nghe những điều mà đứa trẻ đó cần
nói với tơi thì –
Nếu tơi hồn tồn chấp nhận rằng đứa trẻ đó là một
phần có giá trị của tơi thì –
Tơi đang trở nên ý thức rằng –
Khi tơi nhìn vào con người mình từ viễn cảnh này thì
Đã từng có những thân chủ của tơi làm bài tập này vài
lần, cách nhau khoảng một tháng. Tôi khơng u cầu họ nhìn vào
cách họ kết thúc những gốc câu dựa trên những cơ hội trước đây.
Mỗi lần, họ đều đưa ra những kết thúc mới nào đó giúp họ càng
sâu xa hơn. Không một công việc nào khác trong lãnh vực này,


họ đã đạt được những tầm nhìn và sự hịa nhập đặc biệt, điều này
đưa đến kết quả là họ tự-chữa lành và nâng cao lịng tự trọng.
Tơi đề nghị bạn thử nghiệm bộ bài tập hoàn tất-câu này,
và khám phá xem nó có thể hồn tất điều gì cho bạn. Khi làm bài

tập, bạn sẽ nhận thấy rõ ràng hơn rằng cơng việc này có thể mang
lại ích lợi cho bạn như thế nào về lòng tự tin, tự trọng, và ý thức
về sự trọn vẹn.
Sau đây là một cách thức tiến bộ hơn để làm việc dựa
trên lãnh vực được mở rộng trong những gốc câu trên: Bạn hãy
làm lại gốc câu: Khi tôi lên 5 tuổi – theo sau là: thì một trong
những điều mà đứa bé lên 5 tuổi cần đến từ tôi, và không bao
giờ đạt được là - theo sau là: Khi bản thân đứa bé lên 5 tuổi
của tơi cố gắng nói chuyện với tôi – theo sau là: Nếu tôi sẵn
sàng lắng nghe chính đứa bé lên 5 tuổi của tơi với sự chấp
nhận và thương cảm, thì – theo sau là: Nếu tơi từ chối có mặt
ở đó với chính đứa bé lên 5 tuổi của tơi, thì – theo sau là: Với ý
tưởng lại vươn tới để giúp đỡ chính đứa bé lên 5 tuổi của tơi –
. Sau đó, bạn hãy làm cùng bộ bài tập này với chính đứa bé lên 6,
7, 8, 9, 10, 11 và 12 tuổi của mình. Bạn sẽ thực hiện được một
điều kỳ lạ về cách tự chữa lành bản thân.
Cuối cùng, khi bạn cảm thấy đã thiết lập được một ý thức
tốt về con người-trẻ thơ của mình như một thực thể tâm lý, mà
bài tập hoàn tất-câu sẽ mang lại cho bạn, sau đây là một bài tập
thêm để tạo thuận lợi cho sự hịa nhập có tác động mạnh, vừa đơn
giản vừa đặc biệt.
Trong khi sử dụng bất cứ loại hành động tưởng tượng
nào đối với bạn – nhìn, nghe, những cảm giác vận động – phát
sinh ý thức rằng con người-trẻ thơ của bạn đang đứng trước mặt
bạn (như tôi đã yêu cầu Charles làm trong Chương 2). Sau đó,
hãy tưởng tượng bạn đang giữ đứa bé này trong vịng tay, ơm lấy
nó, và nhẹ nhàng vuốt ve nó, mà khơng nói một lời, sao cho bạn
đang ở trong một mối quan hệ chăm sóc nó. Bạn có thể cho phép



đứa bé đáp lại hoặc không đáp lại. Vẫn cứ nhẹ nhàng và kiên
quyết. Hãy để cho bàn tay, cánh tay vuốt ve, và bộ ngực của bạn
truyền đạt sự chấp nhận, lịng thương cảm, tơn trọng.
Tơi nhớ đến Charlotte, một thân chủ ban đầu gặp khó
khăn với bài tập này, vì cơ nói rằng con người-trẻ thơ của cơ là
một con người pha trộn nỗi đau đớn, thịnh nộ và hồi nghi.
Charlotte nói: “Đứa bé này cứ tiếp tục lẩn tránh, nó khơng tin tơi
– hoặc bất cứ ai”. Căn cứ vào kinh nghiệm của cô bé Charlotte
này, tôi chỉ ra rằng phản ứng của cơ bé là hồn tồn tự nhiên. Rồi
tơi tiếp tục: “Hãy tưởng tượng tơi đến với chị cùng với một cơ bé
và nói: ‘Đây là người mà tơi mong muốn chị chăm sóc. Cơ bé
này có một số kinh nghiệm khá xấu, và rất khơng tin tưởng mọi
người. Chỉ vì một lý do: một người chú tìm cách gạ gẫm cơ bé,
và khi cơ bé cố gắng nói với mẹ, thì bà mẹ lại nổi giận với cơ. Vì
thế, cơ bé cảm thấy mình bị bỏ rơi và phản bội. (Charlotte có
kinh nghiệm này vào năm 6 tuổi). Mái nhà mới – và cuộc đời mới
của cô bé – sẽ ở với chị. Chị sẽ phải giúp đỡ cô bé tin tưởng chị
và nhận ra rằng chị khác hẳn những người lớn khác mà cơ bé đã
từng gặp gỡ’. Sau đó, chị có thể nói chuyện với cơ bé –lắng nghe
và để cho cơ bé kể lại với chị tất cả những điều mà cô bé cần
được người lớn hiểu. Nhưng trước hết, chị hãy chỉ ôm lấy cô bé.
Để cho cô bé cảm thấy an toàn qua phẩm chất của con người chị,
qua phẩm chất sự hiện diện của chị. Chị có thể làm điều đó
khơng?”.
Charlotte phấn khích trả lời: “Được chứ. Cho đến nay,
tôi vẫn đối xử với cô bé này như tất cả mọi người khác vẫn đối
xử. Giả thử cô bé khơng tồn tại, khơng cịn ở đó, vì nỗi đau của
cô bé khiến tôi khiếp sợ. Tôi nghĩ rằng mình cũng đổ lỗi cho cơ
bé, gần như mẹ tơi đã từng làm cho tôi”.
“Vậy chị hãy nhắm mắt lại, tạo ra hình ảnh cơ bé trước

mặt chị, sau đó, hãy ơm cơ bé trong vịng tay chị, và để cho cơ bé
cảm thấy sự chăm sóc của chị. Điều này như thế nào đối với


chị?... Và tơi tự hỏi chị có thể thích nói gì với cơ bé... Hãy dành
thời gian và khảo sát điều này...”.
Sau đó, Charlotte nhận xét: “Trong tất cả những năm vừa
qua, tôi vẫn cố gắng trở thành người lớn bằng cách phủ nhận đứa
trẻ mà tôi đã từng là. Tôi rất xấu hổ, tổn thương và tức giận.
Nhưng lần đầu tiên tôi thực sự cảm thấy giống như một người
lớn, khi tơi ơm lấy cơ bé trong vịng tay mình, và chấp nhận nó
như là một phần của con người tôi”.
Đây là một trong những cách thức chúng tôi xây dựng
lòng tự trọng.
Bây giờ, chúng ta hãy xem xét về con người-thiếu niên.
Mỗi chúng ta đều đã từng là một thiếu niên, và chúng ta
vẫn mang thiếu niên đó trong con người mình, như một phần của
con người chúng ta, cho dù chúng ta có nhận ra, chấp nhận, và
làm bạn với con người-thiếu niên đó hay khơng. Nếu chúng ta
nhận ra, chấp nhận, và làm bạn với con người-thiếu niên của
mình, thì có thể đây là một nguồn gốc vơ giá của năng lực, lý
tưởng, hồi bão, và cung cấp một ý thức vô hạn về những khả
năng của cuộc sống. Nhưng nếu chúng ta loại bỏ, phớt lờ, từ chối
hoặc phủ nhận, thì con người-thiếu niên của chúng ta có thể đưa
chúng ta đến nhiều lối cư xử tự-làm hại mình. Chúng ta có thể tự
nhận thấy mình lại nói chuyện với thủ trưởng một cách sai quấy
và khơng đúng lúc, hoặc nhìn người khác phái với nỗi sợ hãi và
hay thay đổi của thiếu niên, hoặc (đơi khi) hành động thiếu óc
phán đốn tốt của một thiếu niên, hoặc biến bất cứ người lớn nào
thành một nhân vật-cha mẹ độc đoán, khắc nghiệt mà chúng ta

cảm thấy cần phải nổi loạn chống lại họ.
Nhưng ngoài tất cả những điều đó, nếu chúng ta để cho
con người-thiếu niên xa cách với tồn bộ con người của mình,
thì chúng ta cho phép một vết nứt tồn tại bên trong chúng ta, một


sự phân hóa trong việc nhận dạng bản thân, ảnh hưởng bất lợi
đến lòng tự trọng. Lại nữa, một phần trong con người chúng ta
xung đột với một phần khác.
Chúng ta có thể quan sát kiểu xung đột này qua những
câu nói sau đây:
Một bác sĩ trung niên nói: “Thật là bối rối khi nhớ lại tôi
xấu hổ và kỳ cục thế nào qua cách đối xử với các bạn gái trong
những năm thiếu niên của tôi. Quả thật ai lại muốn nghĩ đến
những điều như vậy? Kẻ lập dị nghèo nàn đó liên quan đến gì đến
tơi?”.
Như vậy, con người-thiếu niên của ông bị bỏ mặc, nhằm
chờ đợi người nào đó sẽ khơng nhận thấy ơng như một “kẻ lập
dị”; người sẽ có thể cứu thốt ơng lại khơng muốn xấu hổ khi
giao thiệp với ông. Và con người trưởng thành đấu tranh không
phải để suy nghĩ về những giây phút khơng thể giải thích của nỗi
cơ đơn mơ hồ, ám ảnh đã từng gây tổn thương cho ông vào
những lúc khơng thể dự đốn, từ một nguồn mà ông không thể
tưởng tượng được.
Một người vợ và bà mẹ 41 tuổi nói: “Khi tơi gần 18 tuổi,
tơi vẫn cịn muốn cho gia đình tơi quan tâm chăm sóc tơi. Trong
khi một phần khác nơi con người tôi lại mơ ước được tự do và
sống theo ý riêng mình. Tơi khơng độc lập lắm. Tơi nghĩ là mình
khơng quyết tâm. Điều ghê gớm của việc đi ra ngồi một mình là
gì? Nhưng tơi nổi loạn một lúc , và lê bước trở lại vào cái tổ của

mình chỉ một phút sau. Khi nhìn lại, tất cả dường như thật yếu
đuối. Tơi khơng có sức chịu đựng đối với tình trạng thiếu quả
quyết. Tôi không thể hiểu nổi người thiếu nữ này nữa. Bạn có
nghĩ rằng đó là lý do tại sao tôi thường thiếu kiên nhẫn đối với
những đứa con gái tuổi thiếu niên của tôi không? Tôi cũng gặp
rắc rối khi hiểu chúng”.


Như vậy, con người-thiếu niên của bà – và cả những đứa
con gái tuổi thiếu niên của bà – đều bị bỏ mặc, mà không được
hiểu biết, thương cảm và nâng đỡ từ chính người mà họ cần đến
nhiều nhất. Và con người trưởng thành đấu tranh để vẫn cứ bận
rộn, sao cho họ không cảm thấy những tiếng vang của một nỗi
đau từ xa, gây bối rối, mà thời gian không thể chữa lành được.
Một thợ máy 48 tuổi nói: “Tơi ghét nhớ lại mình cơ đơn
như thế nào trong những năm trung học của tôi. Tôi không tốt với
người khác, tuy nhiên, tôi vẫn khao khát người nào đó nói chuyện
với mình! Tơi rất... mãnh liệt. Thật khủng khiếp. Tại sao nhà tâm
lý các ông cứ muốn lục lại q khứ thế? Khi cịn thiếu niên, tơi là
một kẻ luồn cúi”.
Như vậy, con người-thiếu niên của ông bị kết án vào nỗi
cô độc không thể thay đổi được. Và con người trưởng thành bị bỏ
mặc để cứ thắc mắc về một tiếng nói bí ẩn bên trong ơng, mà
khơng gì sẽ lấp đầy được.
Một lần nữa, chúng ta có thể quan sát kiểu khắt khe
khơng thương cảm, khơng đồng cảm – lần này nhắm đến con
người trong những năm thiếu niên của chúng ta. Do đó: Tơi
khơng thể tha thứ cho sự vụng về của mình về mặt xã hội khi tôi
là một thiếu niên; tôi không thể tha thứ cho nỗi sợ hãi của mình
đối với những đứa con trai/ con gái; hoặc nỗi khao khát thật đáng

thương của mình để được người nào đó ở với và nói chuyện;
hoặc sự nhầm lẫn to lớn mà tơi cảm thấy về hầu hết tất cả mọi sự;
hoặc sự bất tài của mình về mặt thể thao hoặc khiêu vũ; hoặc
nước da của mình; hoặc sự huyên náo ồn ào; hoặc những nhầm
lẫn về tính dục; hoặc trạng thái chập chờn giữa sự nổi loạn và
phục tùng; hoặc tính nhút nhát đối với các đảng phái; hoặc sự thụ
động; hoặc cuộc chiến đấu với tội lỗi; hoặc trạng thái lẫn lộn;
hoặc chủ nghĩa đạo đức; hoặc thói thích phơ trương; hoặc tính rụt
rè; hoặc tình trạng thiếu kiến thức ; hoặc sự ngụy biện của tôi.


Hồn tồn giống như chúng ta có thể từ bỏ đứa trẻ mà
chúng ta đã từng là, cũng vậy, chúng ta có thể từ bỏ thiếu niên.
Nhưng con người-thiếu niên của chúng ta vẫn còn một thành
phần tồn tại trong tâm hồn chúng ta, và chọn lựa duy nhất của
chúng ta là: hoặc là chúng ta sẽ ý thức, hoặc là vơ ý thức về con
người-phụ thuộc đó, rộng lượng và đồng cảm, hoặc thù địch và
kết án. Liệu con người-thiếu niên của chúng ta sẽ được chấp nhận
và đi theo – trong thực tế, làm cho cảm thấy được đón tiếp – hay
là bị kết án về vai trị suốt đời của một kẻ cô đơn bị ruồng bỏ?
Chúng ta hãy chuyển sang cùng bài tập mà tôi đã giới
thiệu để liên hệ với con người-trẻ thơ, bây giờ được áp dụng vào
con người-thiếu niên.
Nếu có thể được, bạn hãy bắt đầu bằng cách dành vài
phút để xem những hình ảnh của mình, được chụp khi bạn cịn là
một thiếu niên. Sau đó, hãy nhắm mắt lại và hít thở vài hơi thư
giãn thật sâu. Hãy đi vào nội tâm và khảo sát các câu hỏi: Cảm
giác là một thiếu niên như thế nào?... Bạn hình dung đã trải
nghiệm ra sao về cơ thể mình lúc đó?... Cuộc sống trong nhà bạn
ra sao?... Bạn ngồi như thế nào? Hãy ngồi như bạn hình dung một

thiếu niên ngồi. Chú ý đến cảm giác của bạn. Ngừng lại ở kinh
nghiệm này. Dần dần, một viễn cảnh phong phú hơn về con
người của bạn sẽ mở ra cho bạn. Hãy chào đón viễn cảnh này với
sự chấp nhận và tôn trọng.
Đây là một bài tập đơn giản khác, mà bạn sẽ nhận thấy
thật hữu ích khi bạn lập lại mỗi ngày trong hai hoặc ba tuần (sau
khi bạn đã hoàn tất bài tập của mình về con người-trẻ thơ). Bạn
sẽ nhận thấy khi bạn dành cho con người-thiếu niên của mình sự
chấp nhận và tơn trọng, thì bạn cảm thấy tồn vẹn hơn, hội nhập
hơn, và hài hòa với nội tâm hơn.


Kế tiếp, chúng ta hãy chuyển sang việc hoàn tất-câu như
một phương tiện để đưa bài tập này đi xa hơn. Hãy viết từng gốc
câu sau đây trên đầu trang giấy riêng trong cuốn vở của bạn, sau
đó, viết từ 6 đến 10 câu kết thúc cho từng gốc câu.
Khi tôi trở thành một thiếu niên –
Khi tôi 14 tuổi –
Khi tôi 16 tuổi –
Khi tôi vào trung học, tôi cảm thấy –
Đối với các bạn thiếu niên của mình, tôi cảm thấy–
Đối với người khác phái, tôi cảm thấy –
Khi là một thiếu niên, một trong những điều tôi đã
làm để sống còn là –
Với tư cách của một thiếu niên, mỗi khi cảm thấy tức
giận, tôi Với tư cách của một thiếu niên, khi cảm thấy đau
đớn, tôi Với tư cách của một thiếu niên, khi cảm thấy sợ hãi,
tôi Với tư cách của một thiếu niên, khi cảm thấy cô đơn,
tôi –
Với tư cách của một thiếu niên, khi cảm thấy phấn

khích, tơi –
Khi tơi 18 tuổi –
Nếu người thiếu niên trong tơi có thể nói, thì nó có thể
nói rằng –


Một trong những điều tôi đối xử với con ngườithiếu niên của mình như mẹ tơi đã từng làm là –
Một trong những điều tôi đối xử với con ngườithiếu niên của mình như bố tơi đã từng làm là –
Khi con người-thiếu niên của tơi cảm thấy bị
chính tơi phớt lờ Khi con người-thiếu niên của tôi cảm thấy bị
chính tơi chỉ trích –
Một trong những điều đơi khi con người-thiếu
niên của tôi gây rắc rối cho tôi là –
Nếu con người-thiếu niên của tôi cảm thấy được
tôi lắng nghe và tơn trọng, thì –
Nếu con người-thiếu niên của tôi cảm thấy được
tôi đồng cảm với những cuộc đấu tranh của nó, thì –
Đơi khi, điều khó khăn đối với việc hoàn toàn
chấp nhận người thiếu niên bên trong mình là–
Một trong những điều con người-thiếu niên của
tơi có thể góp phần vào cuộc sống của tơi là –
Một trong những điều tôi đánh giá đúng về con
người-thiếu niên của mình là –
Tơi bắt đầu nghi ngờ Nếu tơi tự cho phép mình hiểu được những điều
tơi đang viết, thì Trong việc điều trị, khi làm việc bằng phương pháp này,
tôi nhận thấy một số thân chủ giận dữ phản đối bài tập này, họ
nói rằng vì họ đã từng là những thiếu niên rất cô đơn, bối rối,
lúng túng, đến nỗi quả thật họ khơng muốn làm gì đối với thực



thể này. Họ quên rằng hiện nay thực thể này ở bên trong họ, và
thực thể này chính là bản thân họ mà họ đang phủ nhận.
Một số gốc câu trên đây nhắm đến việc giải quyết vấn
đề này. Chẳng hạn, khi hoàn tất gốc câu: Khi con người-thiếu
niên của tơi cảm thấy bị chính tơi phớt lờ -, thì (trước sự ngạc
nhiên của chính mình), họ đưa ra những câu kết thúc như: nó gây
phiền tối; nó trở nên hằn học; nó khiến tơi làm những việc ngu
xuẩn; nó trở nên ngang ngược một cách điên rồ; nó khiến tơi bối
rối; nó khiến tơi hành động như trẻ con; nó làm cho tơi liều lĩnh;
nó khiến tơi trở nên vơ trách nhiệm v.v... Rồi khi hồn tất gốc
câu: Nếu tơi tha thứ hơn cho con người-thiếu niên của mình –,
hoặc : Nếu tôi đáp ứng những nhu cầu của thiếu niên – thì họ
đưa ra những câu kết thúc như: nó sẽ cảm động; nó sẽ ít nghi
ngờ; nó giúp đỡ tơi, thay vì đấu tranh với tơi; nó cảm thấy là một
phần của tơi; nó cho phép tơi sử dụng sự hiểu biết của mình; nó
khơng để cho tôi liên quan đến các sự việc mà tôi nên tránh xa;
nó khơng nổi loạn; nó khơng q ủ rũ v.v...
Những câu kết thúc này nói thay cho họ. Khi chúng ta
tun bố xung đột với chính mình, thì chúng ta tạo ra một đối thủ
mà chúng ta không thể chinh phục. Khi chúng ta chấp nhận và
tơn trọng, thì chúng ta lại tạo ra một người bạn và đồng minh.
Như tôi đã làm đối với con người-trẻ thơ, tôi muốn đưa
thêm một số gốc câu đối với con người-thiếu niên. Bạn hãy bắt
đầu bằng gốc câu: Khi tôi 13 tuổi – và theo sau bằng câu này:
Một trong những điều mà con người-13-tuổi của tôi cần đến
từ tôi, và tôi lại không bao giờ đạt được là - và rồi: Khi con
người-13-tuổi của tơi cố gắng nói chuyện với tôi - và rồi: Nếu
tôi sẵn sàng lắng nghe con người-13-tuổi của mình với sự
chấp nhận và thương cảm – và rồi: Nếu tơi từ chối hiện diện
ở đó với con người-13-tuổi của mình - và cuối cùng: Với tư

tưởng lại vươn tới để giúp đỡ con người-13-tuổi của tôi - . Sau
đó, bạn hãy làm tương tự như vậy với những “con người” của


bạn, cho đến 19 tuổi (và thậm chí cịn vượt quá, nếu bạn thực sự
mong ước trở nên tham vọng). Bạn sẽ cảm thấy tồn vẹn hơn,
hịa nhập hơn, so với cảm giác mà bạn đã từng có trước đây trong
cuộc đời bạn.
Rồi sau đó, bạn hãy nhớ lại bài tập thứ bốn được đề xuất
để hòa nhập với con người-trẻ thơ, và phỏng theo đó đối với con
người-thiếu niên. Hãy sử dụng trí tưởng tượng để đặt con ngườithiếu niên bạn. Cả bạn lẫn con người này hãy hình dung là mình
có thể cảm thấy gì, khi nhìn vào nhau? Và nếu bạn phải đưa cánh
tay ra trong một động tác yêu thương và tin tưởng, thì cảm giác
này như thế nào? Và nếu bạn phải ôm lấy con người đó (như
người ta ơm lấy một thiếu niên, khơng phải một đứa trẻ) – truyền
đạt không phải bằng lời nói, nhưng bằng bàn tay, cánh tay, và cơ
thể bạn – gửi đi những thơng điệp của lịng thương cảm và sự
chăm sóc – thì bạn có thể cảm nghiệm gì? Hãy làm điều đó và
khám phá. Chú ý đến toàn bộ loại cảm giác của bạn. Hãy kiên
nhẫn, bất kể bạn nhận được phản ứng gì từ con người-thiếu niên
của mình. Trong khi chữa lành cho con người-thiếu niên, bạn
chữa lành cho chính mình.
Tơi biết rằng một bài tập như vậy sẽ có vẻ kỳ lạ đối với
nhiều độc giả. Khi một mình trong phịng riêng – tạo ra một mối
quan hệ chăm sóc đối với người thiếu niên mà bạn đã từng là thì
sao? Điều đó liên quan gì đến cảm giác của bạn về bản thân mình
hiện nay? Nếu bạn làm bài tập – không phải một lần, nhưng vài
lần – thì bạn sẽ khám phá được câu trả lời.
Bài tập này chỉ cần hai hoặc ba phút. Tuy nhiên, khi bạn
kiên nhẫn làm hàng ngày trong suốt một hoặc hai tháng, thì bạn

sẽ nhận thấy sự khác biệt trong kinh nghiệm về bản thân mình.
Tình trạng xung đột mà bạn đang tham gia vào – một cách vô ý
thức – suốt nhiều năm sẽ chấm dứt. Nếu bạn viết nhật ký trong
thời kỳ này, và cứ mỗi vài ngày, bạn viết khoảng 6 câu kết thúc


đối với gốc câu: Tôi đang bắt đầu cảm thấy –, thì bạn sẽ có
một ý thức rõ ràng hơn về sự tiến bộ của mình.
Chỉ việc cam kết làm bài tập này, cũng như các bài tập
trước đây, có thể củng cố lịng tự trọng của bạn, vì hàm ý rằng
bạn tự coi mình là xứng đáng với loại nỗ lực này. Khi và nếu bạn
nhận thấy mình miễn cưỡng trong việc nỗ lực, thì có lẽ câu hỏi
mà bạn cần suy nghĩ là: Điều quan trọng hơn mà tơi phải làm là
gì?



Chương 7

Sống Có Trách nhiệm

Những người vui hưởng lịng tự trọng cao đều có khuynh
hướng chủ động đối với cuộc sống khá hơn những người thụ
động. Họ có đầy đủ trách nhiệm để đạt được những mong ước
của mình. Họ khơng chờ đợi những người khác hồn thành
những giấc mơ của họ.
Nếu có một vấn đề, thì họ hỏi: “Tơi có thể làm gì trước
vấn đề này? Những đường lối hành động gì khả thi đối với tơi”.
Họ khơng kêu lên: “Người ta phải làm điều gì đó!”. Nếu điều gì
đó bất ổn, thì họ hỏi: “Tơi đã bỏ lỡ điều gì? Tơi tính tốn sai chỗ

nào?”. Họ khơng tự cho phép mình đổ lỗi một cách điên rồ.
Nói tóm lại, họ chịu trách nhiệm về sự hiện hữu của
mình.
Và theo nguyên tắc nhân quả qua lại đã được thảo luận
trước đây (những hành động phát xuất từ lòng tự trọng tốt cũng là
cách diễn tả về lòng tự trọng tốt), người nào chịu trách nhiệm về
sự hiện hữu của mình, thì vì vậy, họ đều có khuynh hướng phát
sinh lịng tự trọng lành mạnh. Trong chừng mực nào đó, chúng ta


chuyển từ khuynh hướng thụ động sang khuynh hướng chủ động,
chúng ta yêu quý bản thân nhiều hơn, tin tưởng mình hơn, và cảm
thấy thành thạo hơn để sống và xứng đáng hưởng hạnh phúc
hơn.
Khi làm việc với các thân chủ trong việc điều trị, tôi
thường nhận thấy hầu hết mọi sự thay đổi triệt để nhất đều xảy ra
sau khi thân chủ nhận ra rằng không ai đến cứu giúp họ. “Không
ai đến cứu giúp” là chủ đề thường xun trong cơng việc của tơi
ở mọi mức độ có thể được. Vài thân chủ đã nói với tơi: “Cuối
cùng, khi tơi tự cho phép mình đối diện với trách nhiệm đầy đủ
đối với cuộc đời của mình, thì tơi bắt đầu phát triển. Tơi bắt đầu
thay đổi. Và lịng tự trọng của tôi bắt đầu gia tăng”.
Trách nhiệm-bản thân đưa đến những nhận thức rõ như
sau:
Tôi chịu trách nhiệm về những chọn lựa và hành
động của mình.
Tơi chịu trách nhiệm về cách thức tơi dành ưu tiên
cho thì giờ của mình.
Tơi chịu trách nhiệm về mức độ ý thức mà tơi mang
lại cho cơng việc của mình.

Tơi chịu trách nhiệm về sự chăm sóc hoặc thiếu
chăm sóc mà tơi đối xử với cơ thể mình.
Tơi chịu trách nhiệm về các mối quan hệ mà tôi
chọn để giữ nguyên hoặc bắt đầu giải quyết.
Tôi chịu trách nhiệm về cách thức tôi đối xử với
người khác – vợ chồng, con cái, cha mẹ, bạn hữu, đồng
nghiệp, thủ trưởng, cấp dưới, nhân viên bán hàng trong một
gian hàng.


Tôi chịu trách nhiệm về ý nghĩa mà tôi mang lại
hoặc khơng mang lại cho sự hiện hữu của mình.
Tơi chịu trách nhiệm về hạnh phúc của mình.
Tơi chịu trách nhiệm đối với cuộc đời mình – về vật
chất, cảm xúc, trí tuệ, tinh thần.
Khi tơi nói về việc “chịu trách nhiệm” trong văn cảnh
này, ý tơi muốn nói đến trách nhiệm không phải như người nhận
đổ lỗi về luân lý hoặc tội lỗi, nhưng là trách nhiệm với tư cách là
tác nhân chủ yếu trong cuộc đời và lối cư xử của bạn. Đây là một
điểm quan trọng.
Trong cuốn Tôn trọng Bản thân, khi thảo luận về một số
cách áp dụng trách nhiệm-bản thân, tôi đã viết:
... một thân chủ đang điều trị học hỏi cách đặt vấn
đề: “Tại sao và làm thế nào mà tôi lại tự làm cho mình trở
nên thụ động đến thế?”, thay vì than thở: “Tại sao tơi thụ
động đến thế?”. Thay vì khẳng định rằng họ không thể quan
tâm đến bất cứ điều gì, thì thân chủ học hỏi để khảo sát tỉ
mỉ về nguyên nhân tại sao và làm thế nào họ cứ tự ngăn cản
mình khơng trải nghiệm những cảm giác mạnh mẽ về bất cứ
điều gì. Trong văn cảnh này, “Tại sao” nghĩa là:” Vì mục

đích gì?”. Thay vì nói: “Tại sao cái gáy của tôi trở nên căng
thẳng đau đớn?”, thì thân chủ học hỏi để nói rằng: “Bằng
cách duỗi căng các bắp thịt cổ của mình, tơi đang cố gắng
tránh trải nghiệm những cảm giác gì?”. Thay vì than phiền
rằng người ta quá thường xuyên lợi dụng họ, thì thân chủ
học hỏi để nói rằng: “Tại sao và làm thế nào tơi lại mời gọi
hoặc khuyến khích người ta lợi dụng mình?”. Thay vì than
phiền: “Khơng ai hiểu tơi”, thì thân chủ học hỏi để nói rằng:
“Tại sao và làm thế nào tơi lại gây khó khăn để người ta


khơng hiểu mình?”. Thay vì nói: “Tại sao phụ nữ ln ln
xa cách tơi?”, thì thân chủ đương đầu với câu hỏi: “Tại sao
và làm thế nào tôi lại khiến cho phụ nữ ln ln xa cách
mình?”. Thay vì than thở: “Tôi luôn luôn thất bại đối với
bất cứ điều gì tơi nỗ lực ”, thì thân chủ bắt đầu suy nghĩ:
“Tại sao và làm thế nào tôi cứ luôn ln làm cho chính
mình bị thất bại đối với bất cứ điều gì tơi nỗ lực ?”.
Tơi khơng cho rằng người ta khơng bao giờ đau khổ vì
tai nạn hoặc lỗi lầm của người khác, hoặc người ta phải chịu
trách nhiệm về bất cứ điều gì xảy ra cho họ. Chúng ta khơng có
quyền hạn tuyệt đối. Tơi khơng ủng hộ khái niệm to tát rằng:
“Tôi chịu trách nhiệm về bất cứ khía cạnh gì thuộc về sự hiện
hữu của tơi, và bất cứ điều gì xảy đến với tơi”.
Chúng ta làm chủ được một số điều; những người khác
thì không. Nếu tôi cứ tiếp tục chịu trách nhiệm về các vấn đề
vượt q quyền kiểm sốt, thì tơi sẽ đặt lịng tự trọng của mình
trước nguy cơ, vì tơi sẽ không tránh khỏi việc gây thất bại cho
những mong đợi của mình. Nếu tơi khước từ chịu trách nhiệm về
các vấn đề nằm trong tầm kiểm sốt, thì một lần nữa, tơi sẽ gây

nguy hiểm cho lịng tự trọng của mình. Tơi cần nhận biết sự khác
biệt giữa điều gì tùy thuộc và khơng tùy thuộc vào mình. Tơi
cũng cần phải biết rằng tôi chịu trách nhiệm về thái độ và những
hành động của mình đối với các sự việc mà tôi không làm chủ
được, như lối cư xử đối với người khác.
Hiểu theo lý trí, thì trách nhiệm-bản thân thật cần thiết
đối với lịng tự trọng tốt. Thói tránh né trách nhiệm-bản thân
biến chúng ta thành nạn nhân đối với chính cuộc sống của mình.
Nó khiến chúng ta trở nên bất lực. Chúng ta dành quyền hạn cho
tất cả mọi người, ngoại trừ chính mình. Mỗi khi nản lịng, chúng
ta tìm kiếm người nào đó để đổ lỗi; những người khác có lỗi đối
với sự bất hạnh của chúng ta. Ngược lại, cách đánh giá đúng


trách nhiệm-bản thân có thể là một kinh nghiệm khiến chúng ta
vui vẻ và được trao quyền để hành động. Điều này đặt cuộc sống
trở lại vào bàn tay của chúng ta.
Bài tập hoàn tất-câu giúp chúng ta hiểu điểm này một
cách nhanh chóng và sáng sủa:
Một người mơi giới địa ốc tuổi trung niên nói: “Nếu tơi
phải bỏ thói đổ lỗi cho vợ tơi về tình trạng khơng hạnh phúc, thì
tơi phải đối đầu với sự thụ động của mình; tơi phải đối đầu với sự
kiện tơi buồn bã trong hầu hết cuộc đời mình; tơi phải nhận ra
rằng mình đã chọn ở lại với cơ ấy, trong khi không ai bắt buộc
tôi; tôi phải thừa nhận rằng tôi cần người nào đó để đổ lỗi; tơi
phải từ bỏ quyền kiểm sốt của tơi đối với cơ ấy; tơi phải nhìn
vào những chọn lựa của mình; tơi phải làm điều gì đó khác hơn
là chỉ chịu đựng”.
Một thiếu phụ q phàm ăn nói: “Nếu tơi phải chấp nhận
rằng tơi chịu trách nhiệm về tình trạng cơ thể mình, thì tôi phải từ

bỏ cảm giác tiếc nuối đối với bản thân; tôi phải chấm dứt đổ lỗi
cho cha mẹ tôi về tất cả mọi sự; chắc chắn tôi phải bắt đầu tập thể
dục; tơi nghĩ rằng mình khơng thể tiếp tục làm hại cơ thể mình
như tơi đang làm bây giờ; tơi u q bản thân mình nhiều hơn;
tơi có được vóc dáng; tơi ngừng đắm mình trong thói tự-thương
hại bản thân; tơi ra khỏi tầm bắn của mình và làm điều gì đó về
tình trạng này”.
Sau những giơng tố không ngừng tuôn trào cảm xúc
trong suốt cuộc sống gia đình mình, một phụ nữ đang làm vợ và
mẹ nói: “Nếu tôi chịu trách nhiệm về những cảm giác của mình,
thì tơi phải nhìn vào sự kiện rằng mỗi khi tơi nản lịng, tơi đều
biến thành một đứa trẻ; tơi phải đương đầu với tình trạng tơi thực
sự khơng hạnh phúc ; tôi biết rằng nhiều cơn tức giận của mình
che giấu tâm trạng bất an; có lẽ tơi có thể thành thật hơn với