- Trang chủ >>
- Khoa học xã hội >>
- Báo chí
Nhiệm vụ của người biên tập
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (246.14 KB, 11 trang )
Nhiệm vụ của người biên tập
Để trở thành biên tập viên chuyên nghiệp bạn phải có tố chất và
nỗ lực cũng như chịu khó học hỏi. Nhưng thế nào là biên tập viên
chuyên nghiệp? Bạn sẽ phải làm gì, cần biết những gì, trong tình
hình mà hầu như khơng mấy ai mở lớp đào tạo biên tập viên báo
chí chuyên nghiệp cho bài bản?
Trước hết, hãy tìm hiểu sơ qua về nhiệm vụ của một người biên
tập. Trong toà soạn truyền thống của một tờ báo ngày, có khá
nhiều loại biên tập viên là trưởng ban, là thư ký toà soạn, tổng
thư ký tịa soạn, phó tổng biên tập chun trách nội dung tổng
biên tập. Mỗi người đều có nhiệm vụ riêng. Nếu mở rộng ra khỏi
báo ngày, qua báo mạng, đài phát thanh, đài truyền hình thì số
lượng biên tập viên sẽ tăng lên gấp bội phần.
Tuy nhiên, nhiệm vụ của các biên tập viên này đều có những
điểm tương đồng. Sự phân biệt chức danh đơi khi chỉ là hình
thức, khơng phải dựa trên nội dung công việc. Chẳng hạn, người
phụ trách tịa soạn, tại báo này có chức danh tổng thư ký tòa
soạn nhưng ở báo khác lại là thư ký tòa soạn hoặc trưởng ban
biên tập. Và nhiệm vụ của những người có chức danh khác nhau
đó là hồn tồn giống nhau.
Các biên tập viên cũng thường khác nhau về trình độ, kinh
nghiệm và mức độ chịu trách nhiệm chung; lên kế hoạch, tổ chức
thực hiện và bảo đảm chất lượng của tin tức.
Phân cơng làm tin
Vào 3 giờ chiều hơm qua, tịa soạn một tờ báo ngày nhận được
tin một ngân hàng bị cướp và ngày lập tức đã cử một phóng viên
đến hiện trường. Người phóng viên sẽ nói chuyện với các nhân
chứng vụ cướp (khách hàng, nhân viên ngân hàng, người qua
đường) và cảnh sát điều tra.
Khơng lâu sau đó lại xảy ra sự kiện thứ hai: hai người được cho
là cướp đã bị bắt cách trụ sở của ngân hàng không xa, sau khi
đấu súng với cảnh sát.
Trở về tịa soạn, người phóng viên viết lại những thông tin đã thu
thập được và chuyển bài viết cho một biên tập viên. Biên tập viên
này sẽ kiểm tra thơng tin và sau đó báo cho người trực tịa soạn
rằng bài báo đã được hồn thành và cần có chỗ trên số báo ra
ngày mai. Đó là nói một cách tóm tắt. Cịn quy trình thực sự của
bài báo này (và của hầu hết các bài báo thời sự) ra sao?
Thứ nhất, ai quyết định cử chính phóng viên đó đi làm tin về vụ
cướp ngân hàng? Đó là trưởng ban thời sự hoặc trưởng ban nội
chính.
Thứ nhì, phóng viên đó phải ngưng cơng việc mình đang làm dở
để đi làm tin này. Vậy công việc đang dở dang của anh hoặc chị
ta sẽ ra sao? Trưởng ban thời sự hoặc trưởng ban nội chính sẽ
quyết định, có thể giao cơng việc dở dang đó cho người khác.
Hoặc đơn giản hơn: cho tạm gác công việc đó lại.
Tiếp đến, việc hai nghi can cướp ngân hàng bị bắt sẽ do ai tường
thuật, là bài riêng hay gộp chung vào bài về cướp ngân hàng?
Trưởng ban thời sự hoặc trưởng ban nội chính sẽ lệnh cho một
phóng viên khác đi viết. Chắc chắn đây sẽ là một bài riêng vì là
tin tức hấp dẫn; khơng phải ngày nào cũng có đấu súng trong
thành phố.
Theo thông lệ, các trưởng ban sẽ họp với nhau và bàn thảo thêm
về tin tức vào buổi chiều. Các tòa soạn báo ngày họp 2 lần mỗi
ngày vào lúc 7 giờ hoặc 8 giờ sáng và 4 giờ hoặc 5 giờ chiều.
Cuộc họp buổi chiều thường không kéo dài, chỉ để duyệt lại tin
tức, bài vở và bổ sung bài mới nếu có. Bài về vụ cướp và đấu
súng – tin tức mới - được quyết định tại cuộc họp này.
Thứ tư, có hình ảnh gì đi kèm hai bài báo nói trên khơng? Nếu có,
ai sẽ đi chụp hình? Một phóng viên ảnh được trưởng ban ảnh cử
đi, cũng theo đề nghị của trưởng ban thời sự hoặc trưởng ban nội
chính.
Thứ năm, bài báo có cần thêm bảng biểu hay đồ họa và ai sẽ
thực hiện việc này (giờ các báo như Tuổi Trẻ, Thanh Niên đều có
người chun trách đồ họa)? Thơng tin để làm đồ họa sẽ được
lấy từ đâu? Một nhân viên đồ họa được giao nhiệm vụ và sẽ dựa
trên thơng tin do phóng viên đi làm tin cung cấp. Trưởng ban đồ
họa cũng có thể chỉ đạo thêm, theo sự gợi ý của trưởng ban thời
sự hoặc trưởng ban nội chính.
Bếp núc tịa soạn
Thứ sáu, một biên tập viên đọc bài để xem bài có chính xác về
mặt nội dung hay không. Tuy nhiên, như vậy vẫn chưa đủ. Ai sẽ
kiểm tra và sửa bài cho đúng ngữ pháp, rõ ràng và dễ hiểu? Đó là
một biên tập viên văn bản thuộc phòng biên tập. Trưởng ban thời
sự hoặc trưởng ban nội chính chỉ sửa sơ qua bài rồi chuyển cho
phịng biên tập (lớn nhỏ tuỳ tờ báo; cũng có tờ khơng có phịng
này. Nếu khơng có, biên tập viên của từng ban sẽ sửa luôn).
Tiếp đến, ai sẽ quyết định bài được đăng ở trang nhất, trang 2
hoặc trang khác? Đó là thư ký tồ soạn hoặc tổng thư ký tòa
soạn. Các biên tập viên tham gia cuộc họp buổi chiều cũng có thể
cùng nhau ra quyết định.
Và ai sẽ quyết định tít nhỏ, lớn cỡ nào? Phóng viên viết tít và
trưởng ban sẽ sửa và biên tập viên văn bản có thế sửa thêm.
Thư ký tịa soạn hay tổng biên tập cũng có thế sửa tiếp. Và họ sẽ
cho chạy tít lớn nếu muốn thu hút độc giả đến với tin đó.
Thứ chín, ai quyết định ảnh và đồ họa lớn hay nhỏ? Việc này
cũng được thực hiện theo quy trình ở trên. Thư ký tòa soạn,
trưởng ban ảnh hay người phụ trách thiết kế tờ báo có thể quyết
định chuyện này.
Thứ mười, những ngày kế tiếp tờ báo có tiếp tục viết về chủ đề
cướp ngân hàng hay không? Các biên tập viên luôn giả định bạn
đọc sẽ muốn biết thêm nhiều hơn vì đây là một sự kiện hấp dẫn.
Trong những ngày tiếp theo sẽ có những bài báo khác về chủ đề
này, với góc nhìn khác (dựa trên phỏng vấn cảnh sát điều tra,
ban lãnh đạo ngân hàng…). Phóng viên đã làm tin đó sẽ tham gia
đóng góp ý kiến cùng với các trưởng ban trong buổi họp tin sáng
hôm sau khi báo đã đăng bài về vụ cướp và đấu súng.
Thứ 11, sau khi bài được đăng nếu phát hiện sai sót ai sẽ viết
đính chính? Thư ký tịa soạn sẽ quyết định và tự viết hoặc giao
cho một biên tập viên khác làm. Có khi biên tập viên cấp cao hơn
sẽ ra quyết định.
Cuối cùng, ai sẽ đi làm tin về việc hai người bị tình nghi cướp
ngân hàng được đưa ra xét xử; phóng viên đã làm tin về vụ cướp
hay phóng viên chuyên về pháp luật? Việc này sẽ do trưởng ban
thời sự, trưởng ban nội chính hay thư ký tịa soạn quyết định
phân cơng. Phóng viên tịa án thường được cử đi làm tin này, đơi
khi, là phóng viên đã làm tin về vụ cướp.
Hẳn đọc tới đây, bạn cũng thấy rõ rằng, sau mỗi bài báo đều có
bàn tay của các biên tập viên. Nhiều khi họ làm việc một mình,
nhưng lắm khi họ hoạt động tập thể, có lúc chỉ gặp nhau vài phút
để cùng đưa ra quyết định. Họ cũng có thể họp bất thường 10, 15
phút (ngồi hai cuộc họp chính sáng, chiều của một tờ báo ngày).
Nhưng nói như thế khơng có nghĩa vai trị của phóng viên viết bài
và phóng viên ảnh bị hạ thấp. Phóng viên ln là tai là mắt của
bất kỳ phương tiện truyền thông đại chúng nào. Họ là chân chạy,
tiếp xúc với nhiều người, tạo nên mạng lưới nguồn tin, từ đó viết
nên những bài báo cho biên tập viên có cái mà … sửa.
