- Trang chủ >>
- Khoa học xã hội >>
- Báo chí
Câu chuyện “con cò”
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (106.21 KB, 6 trang )
Câu chuyện “con cò”
Nhận diện cò
Trong cái thế giới sinh vật mn hình mn
vẻ, cị góp mặt với dăm bảy lồi. Cịn trong những cái “ao tù,
vũng đục” của sinh hoạt xã hội, cò mồi cũng đủ loại: từ cò bự đến
cị con, cị khơn – cị dại, lại có cả cò sang – cò hèn (!). Người ta
quen gọi: cò giấy phép, cò dự án, cò lao động xuất khẩu, cò vé
(tàu xe), cò nhà đất, cò chức vị,… và nay cịn mới nghe “cị báo
chí”.
Các đồng nghiệp hay xơng pha vào vùng (đề tài) “nóng”, cụng
đầu với nhiều vấn nạn xã hội, như tham nhũng, buôn lậu, tội
phạm xã hội đen,… từng xé toạc từng mảng mặt nạ đẹp đẽ để
công chúng thấy vẻ nhơ nhuốc sau nó; đâm thủng những tấm
che chắn, để cơng chúng thấy những ung nhọt trong nó. Nhưng,
chúng ta đều biết, khơng phải bùn đen nào cũng dễ dàng được
đem ra ánh sáng, không phải ánh sáng nào, cũng soi rọi hết ngõ
ngách của bùn đen. Ấy phần nào cũng “nhờ” vào cánh cò.
Phải là cò bự, cò “ăn” theo “đàn” mới đủ sức che chắn cả mặt trời
công lý. Những Năm Cam, Lã Thị Kim Oanh, Hai Chi, vì đâu mà
đến khi cái ung nhọt đã lở ra, mới thấy ánh sáng công lý rọi tới?
Ấy là nhờ họ đã biết ni cị, dùng cị, thả cị vào các ngõ ngách
có cắm biển “Trách nhiệm” để bịt lối, để tha hồ tung tác.
Đám cị nhỏ thì đơng hơn, nhưng vì khơng có sải cánh rộng,
khơng đủ sức vươn tới “bóng cả”, thì dễ bị nhận diện hơn, dễ bị
tóm hơn. Thiển cận, người ta lại trút giận lên đám yếu hèn này,
trong khi vẫn thường cung kính, trọng vọng với đám cị bự - ngay
cả biết biết chúng là cò. Vẫn thấy, dăm bảy cị vé (phe vé) bị bắt,
nhưng khơng thể xố tình trạng vé chợ đen; vài cò xuất khẩu lao
động lộ diện, nhưng người lao động vẫn bị lừa. Không truy ra cái
gốc của ung nhọt, thì mãi mang tật, chỉ lo chăm sóc vết thương
cũng đủ mệt, cũng đủ nhức nhối.
Con cị khơn là con cị biết luồn lách, biết chui qua lưới luật pháp,
biết đi đường vòng. Con cò dại thì có khi là do “lực bất tịng tâm”
mà chịu mang thiệt. Cị sang là cị có cái lốt mà người đời thường
trọng vọng, nó là con cị lớn, cị khơn. Chúng ta đã được biết, bàn
tay pháp luật đã sờ tới cả cò cha – cò con tại một cơ quan xét
duyệt “cơ-ta” (quota).
Ni cị, cị mổ mắt
Ai ni cị? Chính chúng ta. Chúng ta ni cị, để rồi chúng ta
phải than vãn về nó, phải tìm bắt nó.
Tại một phịng công chứng nọ, đối diện với một trung tâm thương
mại lớn ở Hà Nội, đám cò ngang nhiên khấy nước kiếm ăn. Bởi
vì, ai cũng có lý do để cho rằng mình vội, mình cần được cơng
chứng trước, nên cị mới là “nhịp cầu” mà “phí qua cầu” thì khỏi
cần mặc cả. Người ta sỉ vả cò, rồi lại nhờ đến cị, sau lại coi như
mình là nạn nhân (?!).
Chúng ta có cái ước mơ làm giàu nhanh chóng tại một phương
trời xa quê mẹ nào đó, và muốn cánh cị đưa qua “vũ mơn”, dù đã
được cảnh báo là chưa chắc cò đã hạ cánh cho ta xuống cứu
cánh trông đợi. Và rồi nhiều người ra đi tay trắng, khi về… trắng
tay, nhưng trên lưng có thêm món nợ chất đầy có khi đến hai, ba
thế hệ.
Chúng ta vỗ béo cho cò, để được nhận vào, hay leo lên một vị trí
cơng việc, vị thế xã hội nào đó. Và rồi từ đó, chúng ta đánh bạn
với cị, hoặc coi cị là ân nhân, hay thậm chí tự biến mình thành
cị bao giờ khơng hay.
Cị vẫn tồn tại, sinh trường, như một logic tất yếu với người bạn
vong niên của nó, là cái “ao tù, vũng đục”. Đó là do cả một cơ
chế, cả một nếp nghĩ, cả một thói quen, mà khó có thể thay đổi
trong sớm chiều. Mặt nước thì trong, nhưng đáy nước thì vẩn.
Vấn đề là, trong khi chưa thể nạo vét hết những thứ cặn bã, thì ít
nhất phải làm sao để đừng khuấy cho nó thêm đục./.
